Tài liệu CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ NỀN KINH TẾ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HộI Ở VIỆT NAM docx

CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ NỀN KINH
CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ NỀN KINH
TẾ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ
TẾ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ
NGHĨA XÃ HOI Ở VIỆT NAM
NGHĨA XÃ HOI Ở VIỆT NAM

Ch ng 9 g m:ươ ồ
Ch ng 9 g m:ươ ồ
• 4 ph n:ầ
4 ph n:ầ
1) Tính tất yếu và tác dụng của CNH, HĐH
1) Tính tất yếu và tác dụng của CNH, HĐH
2) Mục tiêu, quan điểm của CNH, HĐH
2) Mục tiêu, quan điểm của CNH, HĐH
3) Nội dung của CNH, HĐH
3) Nội dung của CNH, HĐH
4) Điều kiện tiền đề để tiến hành CNH,
4) Điều kiện tiền đề để tiến hành CNH,
HĐH
HĐH

1)TÍNH TẤT YẾU VÀ TÁC DỤNG CỦA CÔNG NGHIỆP
1)TÍNH TẤT YẾU VÀ TÁC DỤNG CỦA CÔNG NGHIỆP
HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ
HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá

là quá trình chuyển
là quá trình chuyển
đổi căn bản,
đổi căn bản,
toàn diện các
toàn diện các
hoạt động sản xuất kinh
hoạt động sản xuất kinh
doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế - xã hội, từ sử
doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế - xã hội, từ sử
dụng sức
dụng sức
lao động thủ công
lao động thủ công
là chính sang sử dụng
là chính sang sử dụng
một cách phổ biến sức lao động với
một cách phổ biến sức lao động với
công nghệ,
công nghệ,
phương tiện, phương pháp tiên tiến hiện đại
phương tiện, phương pháp tiên tiến hiện đại
, dựa
, dựa
trên sự phát triển của công nghiệp và tiến bộ khoa
trên sự phát triển của công nghiệp và tiến bộ khoa
học công nghệ, tạo ra năng suất lao động xã hội
học công nghệ, tạo ra năng suất lao động xã hội

cao.
cao.
•
1.1)Khái niệm:
1.1)Khái niệm:

1.2. Tính tất yếu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá:
1.2. Tính tất yếu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá:
-do yêu cầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của mỗi
-do yêu cầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của mỗi
phương thức sx.
phương thức sx.


+
+
mỗi phương thức SX có một cơ sở vật chất kỹ
mỗi phương thức SX có một cơ sở vật chất kỹ
thuật tương ứng:
thuật tương ứng:


+Cơ
+Cơ
sở vật chất kỹ thuật của một phương thức
sở vật chất kỹ thuật của một phương thức
SX xã hội là tổng thể hữu cơ các yếu tố vật chất
SX xã hội là tổng thể hữu cơ các yếu tố vật chất
của LLSX đạt được trong những điều kiện nhất định
của LLSX đạt được trong những điều kiện nhất định

của tiến bộ KHKT, dựa trên đó, lực lượng lao động
của tiến bộ KHKT, dựa trên đó, lực lượng lao động
xã hội ấy SX ra của cải vật chất,để thỏa mãn nhu
xã hội ấy SX ra của cải vật chất,để thỏa mãn nhu
cầu xã hội
cầu xã hội



+CSVCKT của các
+CSVCKT của các
x
x
ã hội trước CNTB: SX thủ công
ã hội trước CNTB: SX thủ công
,NSLĐ thấp
,NSLĐ thấp


+ cơ sở vật chất kỹ thuật của CNTB: đại công
+ cơ sở vật chất kỹ thuật của CNTB: đại công
nghiệp phát triển cao
nghiệp phát triển cao


+ cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã
+ cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã
hội:đại công nghiệp phát triển cao(cao hơn
hội:đại công nghiệp phát triển cao(cao hơn
CNTB)

CNTB)

-các nước đi lên CNXH đều phải xây dựng cơ sở
-các nước đi lên CNXH đều phải xây dựng cơ sở
vật chất ở các mức độ khác
vật chất ở các mức độ khác


nhau
nhau
+
+
các nuớc đã qua giai đoạn phát triển tư bản chủ
các nuớc đã qua giai đoạn phát triển tư bản chủ
nghĩa:xây dựng cơ sở vật chất ở trình độ cao
nghĩa:xây dựng cơ sở vật chất ở trình độ cao
+
+
các nước lạc hậu , các nước chưa qua giai đoạn
các nước lạc hậu , các nước chưa qua giai đoạn
phát triển TBCN xây dựng CSVCKT bằng cách
phát triển TBCN xây dựng CSVCKT bằng cách
CNH,HĐH
CNH,HĐH
->CNH,HĐH là tất yếu đối với những nước lạc hậu
->CNH,HĐH là tất yếu đối với những nước lạc hậu
,những nước chưa qua giai đoạn phát triển TBCN
,những nước chưa qua giai đoạn phát triển TBCN

1.3) Tác dụng của công nghiệp hoá, hiện đại hoá:

1.3) Tác dụng của công nghiệp hoá, hiện đại hoá:
-
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng năng suất lao động
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng năng suất lao động
xã hội
xã hội
-
cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân
cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân
dân , thực hiện mục tiêu của CNXH
dân , thực hiện mục tiêu của CNXH
-
Tạo điều kiện vật chất cho việc củng cố, tăng cường
Tạo điều kiện vật chất cho việc củng cố, tăng cường
vai trò kinh tế của Nhà nước.
vai trò kinh tế của Nhà nước.
-
tạo điều kiện thuận lợi cho khoa học công nghệ phát
tạo điều kiện thuận lợi cho khoa học công nghệ phát
triển nhanh đạt trình độ tiên tiến hiện đại.
triển nhanh đạt trình độ tiên tiến hiện đại.
-
Tăng cường lực lượng vật chất - kỹ thuật cho quốc
Tăng cường lực lượng vật chất - kỹ thuật cho quốc
phòng, an ninh.
phòng, an ninh.

1.4)đặc điểm chủ yếu của CNH,HĐH ở nước ta
1.4)đặc điểm chủ yếu của CNH,HĐH ở nước ta
hiện nay:

hiện nay:
-CNH gắn liền với hiện đại hoá
-CNH gắn liền với hiện đại hoá
-
CNH nhằm mục tiêu độc lập dân tộc và chủ
CNH nhằm mục tiêu độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội
nghĩa xã hội
-
CNH trong điều kiện kinh tế thị trường có sự
CNH trong điều kiện kinh tế thị trường có sự
điều tiết của nhà nước
điều tiết của nhà nước
-CNH, HĐH trong điều kiện toàn cầu hoá kinh
-CNH, HĐH trong điều kiện toàn cầu hoá kinh
tế,vì vậy mở cửa , hội nhập kinh tế quốc tế là
tế,vì vậy mở cửa , hội nhập kinh tế quốc tế là
xu hướng tất yếu
xu hướng tất yếu

2) Mục tiêu, quan điểm của công nghiệp hoá, hiện đại hoá
2) Mục tiêu, quan điểm của công nghiệp hoá, hiện đại hoá
ở Việt Nam hiện nay
ở Việt Nam hiện nay
2.1)Mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta:
2.1)Mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta:
Xây dựng nước ta thành nước công nghiệp có
Xây dựng nước ta thành nước công nghiệp có
cơ sở
cơ sở

vật chất kỹ thuật hiện đại
vật chất kỹ thuật hiện đại
,
,
cơ cấu kinh tế hợp lý
cơ cấu kinh tế hợp lý
,
,
quan hệ sản xuất tiến bộ
quan hệ sản xuất tiến bộ
,
,
phù hợp
phù hợp
với quá trình
với quá trình
phát triển lực lượng sản xuất, đời sống vật chất
phát triển lực lượng sản xuất, đời sống vật chất
và tinh thần cao,
và tinh thần cao,
quốc phòng, an ninh vững chắc
quốc phòng, an ninh vững chắc
,
,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, xây dựng
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, xây dựng
nền kinh tế độc lập tự chủ
nền kinh tế độc lập tự chủ

.
.

2.2) Quan điểm về công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở
2.2) Quan điểm về công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở
nước ta
nước ta
-Giữ vững độc lập tự chủ đi đôi với mở rộng
-Giữ vững độc lập tự chủ đi đôi với mở rộng
hợp tác quốc tế
hợp tác quốc tế
-
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá là sự nghiệp
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá là sự nghiệp
của toàn dân, của mọi thành phần kinh tế,
của toàn dân, của mọi thành phần kinh tế,
trong đó kinh tế Nhà nước là chủ đạo.
trong đó kinh tế Nhà nước là chủ đạo.
- Lấy việc phát huy nguồn lực con người làm
- Lấy việc phát huy nguồn lực con người làm
yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền
yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền
vững, tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với
vững, tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với
tiến bộ xã hội.
tiến bộ xã hội.

-
Khoa học công nghệ là động lực của công nghiệp
Khoa học công nghệ là động lực của công nghiệp

hoá, hiện đại hoá, kết hợp công nghệ truyền thống
hoá, hiện đại hoá, kết hợp công nghệ truyền thống
với công nghệ hiện đại, tranh thủ đi nhanh vào
với công nghệ hiện đại, tranh thủ đi nhanh vào
hiện đại ở những khâu quyết định, cần và có thể
hiện đại ở những khâu quyết định, cần và có thể
rút ngắn thời gian, vừa có những bước đi tuần tự,
rút ngắn thời gian, vừa có những bước đi tuần tự,
vừa có bước nhảy vọt.
vừa có bước nhảy vọt.
- Lấy hiệu quả kinh tế - xã hội làm tiêu chuẩn cơ
- Lấy hiệu quả kinh tế - xã hội làm tiêu chuẩn cơ
bản để xác định phương án phát triển, lựa chọn
bản để xác định phương án phát triển, lựa chọn
dự án đầu tư vào công nghệ.
dự án đầu tư vào công nghệ.
- Kết hợp kinh tế với quốc phòng an ninh.
- Kết hợp kinh tế với quốc phòng an ninh.

3) NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CÔNG NGHIỆP HOÁ,
3) NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CÔNG NGHIỆP HOÁ,
HIỆN ĐẠI HOÁ Ở VIỆT NAM
HIỆN ĐẠI HOÁ Ở VIỆT NAM


31. Thực hiện cuộc cách mạng khoa học - công nghệ để xây
31. Thực hiện cuộc cách mạng khoa học - công nghệ để xây
dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, phát triển
dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, phát triển
mạnh mẽ lực lượng sản xuất

mạnh mẽ lực lượng sản xuất

Thế giới đã trải qua hai cuộc cách mạng kỹ thuật:
Thế giới đã trải qua hai cuộc cách mạng kỹ thuật:
- Cách mạng kỹ thuật lần thứ nhất diễn ra đầu
- Cách mạng kỹ thuật lần thứ nhất diễn ra đầu
tiên ở Anh vào cuối thế kỷ thứ XVIII và kết thúc
tiên ở Anh vào cuối thế kỷ thứ XVIII và kết thúc
vào cuối thế kỷ XIX nội dung của nó là cơ khí hoá.
vào cuối thế kỷ XIX nội dung của nó là cơ khí hoá.

- Cách mạng kỹ thuật lần hai còn gọi là cách
- Cách mạng kỹ thuật lần hai còn gọi là cách
mạng khoa học công nghệ hiện đại với 5 nội
mạng khoa học công nghệ hiện đại với 5 nội
dung chủ yếu:
dung chủ yếu:


+ Tự động hoá sản xuất
+ Tự động hoá sản xuất
+ Vật liệu mới
+ Vật liệu mới
+ Công nghệ sinh học
+ Công nghệ sinh học
+ Điện tử sinh học
+ Điện tử sinh học
+ Năng lượng mới
+ Năng lượng mới

-
Cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại có đặc
Cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại có đặc
điểm:
điểm:


*
*
Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp
Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp


*
*
Thời gian cho phát minh mới thay thế phát minh cũ rút ngắn
Thời gian cho phát minh mới thay thế phát minh cũ rút ngắn
lại và phạm vi ứng dụng của một thành tựu khoa học vào sản
lại và phạm vi ứng dụng của một thành tựu khoa học vào sản
xuất và đời sống ngày càng mở rộng
xuất và đời sống ngày càng mở rộng


*
*
các ngành dịch vụ ngày càng chiếm tỷ lệ lớn trong tổng sản
các ngành dịch vụ ngày càng chiếm tỷ lệ lớn trong tổng sản
phẩm quốc dân
phẩm quốc dân

*
*
lao động trí tuệ là đặc trưng chứ không phải lao động cơ bắp
lao động trí tuệ là đặc trưng chứ không phải lao động cơ bắp


*
*
các ngành có hàm lượng khoa học công nghệ cao ,kết quả
các ngành có hàm lượng khoa học công nghệ cao ,kết quả
của cuộc cách mạng khoa học công nghệ đã đưa vai trò của
của cuộc cách mạng khoa học công nghệ đã đưa vai trò của
các yếu tố lợi thế so sánh cạnh tranh có tính truyền thống như
các yếu tố lợi thế so sánh cạnh tranh có tính truyền thống như
:tài nguyên, vốn… xuống hàng thứ yếu sau thông tin và trí tuệ
:tài nguyên, vốn… xuống hàng thứ yếu sau thông tin và trí tuệ


*
*
Trí tuệ có tính sáng tạo sẽ là nền tảng của sự thịnh vượng và
Trí tuệ có tính sáng tạo sẽ là nền tảng của sự thịnh vượng và
giàu có của XH
giàu có của XH

-
-
Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ ở nước ta hiện
Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ ở nước ta hiện

nay có thể khái quát gồm hai nội dung chủ yếu sau
nay có thể khái quát gồm hai nội dung chủ yếu sau
:
:
Một là
Một là
: xây dựng thành công cơ sở vật
: xây dựng thành công cơ sở vật
chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội để dựa
chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội để dựa
vào đó mà trang bị công nghệ hiện đại cho các
vào đó mà trang bị công nghệ hiện đại cho các
hành kinh tế quốc dân.
hành kinh tế quốc dân.


Hai là
Hai là
:tổ chức nghiên cứu, thu thập thông
:tổ chức nghiên cứu, thu thập thông
tin, phổ biến ứng dụng những thành tựu mới
tin, phổ biến ứng dụng những thành tựu mới
của khoa học công nghệ hiện đại vào sản xuất,
của khoa học công nghệ hiện đại vào sản xuất,
đời sống với những hình thức, bước đi, quy mô
đời sống với những hình thức, bước đi, quy mô
thích hợp.
thích hợp.

32) Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý và phân công lại lao

32) Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý và phân công lại lao
động xã hội:
động xã hội:
321)Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý:
321)Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý:


-Cơ cấu kinh tế
-Cơ cấu kinh tế
:là tổng thể các bộ phận hợp thành,
:là tổng thể các bộ phận hợp thành,
cùng với vị trí, tỷ trọng và quan hệ tương tác phù
cùng với vị trí, tỷ trọng và quan hệ tương tác phù
hợp giữa các bộ phận trong hệ thống kinh tế quốc
hợp giữa các bộ phận trong hệ thống kinh tế quốc
dân
dân


-
-
cơ cấu của nền kinh tế bao gồm
cơ cấu của nền kinh tế bao gồm
:
:
+ cơ cấu ngành kinh tế
+ cơ cấu ngành kinh tế
+ cơ cấu vùng,
+ cơ cấu vùng,
+ cơ cấu thành phần kinh tế

+ cơ cấu thành phần kinh tế



-
-
Cơ cấu kinh tế được gọi là tối ưu khi nó đáp
Cơ cấu kinh tế được gọi là tối ưu khi nó đáp
ứng được các yêu cầu sau:
ứng được các yêu cầu sau:


+ Phản ánh được và đúng các quy luật khách
+ Phản ánh được và đúng các quy luật khách
quan, nhất là các quy luật kinh tế
quan, nhất là các quy luật kinh tế


+Phù hợp với xu hướng tiến bộ của khoa học
+Phù hợp với xu hướng tiến bộ của khoa học
và công nghệ đã và đang diễn ra như vũ bão trên
và công nghệ đã và đang diễn ra như vũ bão trên
thế giới.
thế giới.


+Cho phép khai thác tối đa mọi tiềm năng của
+Cho phép khai thác tối đa mọi tiềm năng của
đất nước, của các ngành, các thành phần, các xí
đất nước, của các ngành, các thành phần, các xí

nghiệp cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.
nghiệp cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.


+ Thực hiện tốt sự phân công và hợp tác quốc
+ Thực hiện tốt sự phân công và hợp tác quốc
tế theo xu hướng sản xuất và đời sống ngày càng
tế theo xu hướng sản xuất và đời sống ngày càng
được quốc tế hoá
được quốc tế hoá

322)Tiến hành phân công lại lao động xã hội:
322)Tiến hành phân công lại lao động xã hội:
-Phân công lao động xã hội
-Phân công lao động xã hội
:là sự chuyên môn hoá
:là sự chuyên môn hoá
lao động, tức là chuyên môn hoá sản xuất giữa các
lao động, tức là chuyên môn hoá sản xuất giữa các
ngành, trong nội bộ từng ngành và giữa các vùng
ngành, trong nội bộ từng ngành và giữa các vùng
trong nền kinh tế quốc dân:
trong nền kinh tế quốc dân:
-
-
Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, sự
Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, sự
phân công lại lao động xã hội phải tuân thủ các quá
phân công lại lao động xã hội phải tuân thủ các quá
trình có tính quy luật sau

trình có tính quy luật sau
:
:



*
*
Tỷ trọng và số tuyệt đối lao động
Tỷ trọng và số tuyệt đối lao động
nông nghiệp giảm dần, tỷ trọng và số
nông nghiệp giảm dần, tỷ trọng và số
tuyệt đối lao động công nghiệp ngày một
tuyệt đối lao động công nghiệp ngày một
tăng lên.
tăng lên.


*
*
Tỷ trọng lao động trí tuệ ngày một
Tỷ trọng lao động trí tuệ ngày một
tăng lên và chiếm ưu thế so với lao động
tăng lên và chiếm ưu thế so với lao động
giản đơn trong tổng lao động xã hội.
giản đơn trong tổng lao động xã hội.


*
*

Tốc độ tăng lao động trong các
Tốc độ tăng lao động trong các
ngành sản xuất phi vật chất (dịch vụ)
ngành sản xuất phi vật chất (dịch vụ)
tăng nhanh hơn tốc độ tăng lao động
tăng nhanh hơn tốc độ tăng lao động
trong các ngành sản xuất vật chất.
trong các ngành sản xuất vật chất.

4) NHỮNG TIỀN ĐỀ ĐỂ ĐẨY MẠNH SỰ NGHIỆP CÔNG
4) NHỮNG TIỀN ĐỀ ĐỂ ĐẨY MẠNH SỰ NGHIỆP CÔNG
NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở NƯỚC TA:
NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở NƯỚC TA:


*
*
Tạo vốn cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá
Tạo vốn cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá


*
*
Đào tạo nguồn nhân lực cho công nghiệp hoá, hiện
Đào tạo nguồn nhân lực cho công nghiệp hoá, hiện
đại hoá
đại hoá


*

*
Xây dựng tiềm lực khoa học, công nghệ theo yêu
Xây dựng tiềm lực khoa học, công nghệ theo yêu
cầu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá
cầu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá


*
*
Điều tra cơ bản, qui hoạch dự báo phát triển
Điều tra cơ bản, qui hoạch dự báo phát triển


*
*
Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại
Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại


*
*
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý
của Nhà nước
của Nhà nước