Tài liệu Táo bón - Phương pháp điều trị ppt

Táo bón - Phương pháp điều trị

Phương pháp đánh giá và điều trị táo bón là gì?
Có vài nguyên tắc tiếp cận đánh giá và điều trị táo bón.

Nguyên tắc đầu tiên

Là phân biệt giữa táo bón cấp (mới khởi phát) và mạn (kéo dài). Hơn nữa,
với táo bón cấp hay táo bón nặng, cần phải đánh giá nguyên nhân sớm để không
bỏ qua bệnh lý nặng cần được đều trị ngay.

Nguyên tắc thứ hai

Là bắt đầu điều trị sớm và sử dụng phương pháp điều trị ít có tác dụng gây
hại nhất. Điều này ngăn táo bón trở nặng hơn, và cũng ngăn ngừa tổn thương đại
tràng tiềm ẩn do sử dụng thuốc nhuận tràng kích thích thường xuyên.

Nguyên tắc thứ ba

Là cần biết thời điểm đánh giá nguyên nhân gây táo bón mạn tính. Đánh giá
nguyên nhân táo bón mạn tính là cần thiết nếu không đáp ứng với các điều trị đơn
giản.

Mục tiêu điều trị là lập lại đi cầu mỗi ngày, hoặc đi cầu mỗi 2 đến 3 ngày
mà không khó khăn (rặn). Hãy bắt đầu với những phương pháp đơn giản. Đừng
ngăn cảm giác mắc đi tiêu. Khi muốn đi tiêu, hãy tìm một nhà vệ sinh.

Với sự hỗ trợ của bác sĩ và dược sĩ, hãy xác định loại thuốc bạn uống có
gây nên táo bón hay không. Hãy xem xét có cần ngưng hay thay đổi thuốc khác.
Tăng chế độ ăn nhiều chất xơ bằng cách tăng thêm trái cây, các loại rau, và các
hạt. Các lợi ích sức khoẻ khác cũng khuyên như vậy. Trong chế độ ăn khó có đủ

chất xơ để đủ hiệu quả điều trị táo bón, bạn đừng ngại uống thêm vài viên thuốc
bổ sung chất xơ nếu cần thiết (cám ngũ cốc, psylium). Hãy tăng lượng chất xơ
hoặc thay đổi loại chất xơ cho đến khi đạt được kết quả thoả mãn. Đừng mong đợi
chất xơ có kết quả ngay một sớm một chiều. Hãy cho phép vài tuần để có thử
nghiệm phù hợp.

Điều gì xảy ra nếu không đáp ứng với những điều trị đơn giản và an toàn?
Không nên tiếp tục các cố gắng nữa mà thay bằng phương pháp điều trị khác. Nếu
táo bón không thường xuyên (như có thể do chu kỳ kinh nguyệt) thì thay bằng
phương pháp nào là không quan trọng - thuốc nhuận tràng làm mềm, muối, tăng
thẩm thấu hay thụt tháo, đặt hậu môn. Ngay cả thuốc nhuận tràng kích thích cũng
có thể không gây tổn thương đại tràng nếu uống mỗi 4-6 tuần. Thật không may,
người bệnh sẽ tăng sử dụng thuốc thường xuyên hơn khi bắt đầu sử dụng thuốc
nhuận tràng kích thích.

Nếu táo bón trở nên liên tục hơn, có lẽ sử dụng thuốc nhuận tràng an toàn
nhất là thuốc nhuận tràng tăng thẩm thấu. Thuốc này bán theo toa và vì thế cần
phải có ý kiến của bác sĩ. Khi sử dụng chất xơ, việc tăng liều thuốc nhuận tràng
thẩm thấu khác nên được thử nghiệm trên vài tuần cho đến khi hài lòng tìm được
liều thích hợp. Tuy nhiên, thuốc nhuận tràng tăng thẩm thấu khá mắc. Sữa
magnesium oxyte là thuốc nhuận tràng muối nhẹ nhất, rẻ tiền, và mang lại sự thay
đổi tốt. Hầu hết bệnh nhân có thể điều chỉnh liều sữa magnesium oxide để phân
mềm hợp lý mà không tiêu chảy hoặc thoát phân.

Nhiều người uống thảo dược để điều trị táo bón vì cảm thấy thoải mái hơn
khi sử dụng sản phẩm “tự nhiên”. Đáng buồn là hầu hết các thảo dược được điều
chế đều có chứa chất nhuận tràng kích thích và sử dụng lâu dài làm tổn thương đại
tràng. Táo Tàu và nước táo được sử dụng điều trị táo bón nhẹ trong nhiều năm.
Không có chứng cớ nào cho thấy các tác dụng kích thích của Táo hay nước táo
gây tổn thương đại tràng.

Đánh giá táo bón mạn tính khi nào?
Nếu mỗi lần đi cầu bạn cần phải rặn mới đi phân được, thì táo bón mạn tính
cần đuợc đánh giá và điều trị sớm. Khó đi tiêu có thể do rối loạn chức năng vùng
đáy chậu, và lựa chọn điều trị là luyện tập phản hồi sinh học chứ không phải là
thuốc nhuận tràng. Nếu táo bón không đáp ứng với điều trị đơn giản đã nói ở trên,
cộng với thuốc nhuận tràng thẩm thấu hay sữa magnesium oxide, thì đã đến lúc
cần tham khảo ý kiến đánh giá của bác sĩ. Nếu bác sĩ tổng quát của bạn không
thoải mái đánh giá hoặc bạn không tin tưởng vào kết quả được đánh giá, hãy yêu
cầu được hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa tiêu hoá. Bác sĩ chuyên khoa tiêu hoá
thường xử trí táo bón hơn và rất quen với các kỹ thuật đánh giá được nhắc đến ở
trên.
Các phương pháp điều trị táo bón mới là gì?
Mỗi phần của đường tiêu hoá (dạ dày, ruột non, ruột già) có hệ thống thần
kinh chi phối cơ của nó. Cách tuyệt vời để nghiên cứu nhằm đạt những hiểu biết
về cách các dây thần kinh điều khiển lẫn nhau và cuối cùng là các cơ.

Hầu hết các nghiên cứu là nhắm vào chất trung gian thần kinh. (Chất trung
gian thần kinh là các chất hoá học mà dây thần kinh sử dụng để thông tin với
nhau). Nghiên cứu này cho phép các nhà khoa học phát triển các chất kích thích
(và ức chế) các thần kinh đại tràng khác nhau. Và đến lượt mình, làm các cơ đại
tràng co và tống phân qua lòng đại tràng. Những thuốc như vậy có khả năng điều
trị táo bón do đại tràng vô lực. Những thuốc thử nghiệm lâm sàng đầu tiên có tác
dụng sớm.
Những thuốc này phát triển do chúng cung cấp phương pháp điều trị mới
trong điều trị táo bón khó.

Trái lại, còn nhiều câu hỏi về các loại thuốc này cần phải trả lời. Chúng
hiệu quả ra sao? Chúng hoạt động trên tất cả hay chỉ vài bệnh nhân? Chúng có
hoạt động trên bệnh nhân bị tổn thương thần kinh so với thuốc nhuận tràng kích
thích hay không? Kể từ khi thuốc có thể được sử dụng trọn đời, sau nhiều năm sử

dụng chúng an toàn như thế nào? Chúng có được sử dụng bừa bãi trong những
điều trị đơn giản (như chất xơ) hay điều trị dành riêng (như phản hồi sinh học)?
Tóm lược về táo bón
Táo bón được định nghĩa theo y khoa là có dưới 3 lần đi tiêu mỗi tuần và
táo bón nặng là khi có dưới một lần đi tiêu mỗi tuần.

Táo bón thường là do sự di chuyển phân trong đại tràng chậm.

Có nhiều nguyên nhân gây táo bón, gồm có thuốc, thói quen ruột nghèo
nàn, chế độ ăn ít chất xơ, lạm dụng thuốc nhuận tràng, rối loạn hormon, và bệnh lý
nguyên phát của các phần trong cơ thể có ảnh hưởng đến đại tràng.

Hai rối loạn làm hạn chế hoạt động của đại tràng gây táo bón là đại tràng vô
lực và rối loạn chức năng vùng đáy chậu.

Đánh giá về mặt y học nguyên nhân táo bón nên được tiến hành khi táo bón
khởi phát đột ngột, nặng, xấu đi, kết hợp với triệu chứng khó chịu khác như giảm
cân, hay không đáp ứng với những điều trị đơn giản và an toàn.

Đánh giá táo bón gồm hỏi bệnh sử, khám lâm sàng, các xét nghiệm máu, X
quang bụng, thụt tháo barium, các nghiên cứu đường đi đại tràng, ghi hình khi đi
tiêu, nghiên cứu vận động trực tràng hậu môn, và các nghiên cứu vận động đại
tràng.

Mục tiêu điều trị táo bón là lập lại thói quen đi tiêu mỗi 2 đến 3 ngày mà
không cần rặn.

Điều trị táo bón gồm chế độ ăn giàu chất xơ, thuốc nhuận tràng không kích
thích, thuốc nhuận tràng kích thích, thụt tháo, thuốc nhét hậu môn, luyện tập phản
hồi sinh học, và phẫu thuật.

Thuốc nhuận tràng kích thích nên tránh hoặc sử dụng không thường xuyên
vì sợ rằng chúng có thể tổn thương đại tràng vĩnh viễn.

Hầu hết các thuốc nhuận tràng thảo dược có chứa thuốc nhuận tràng loại
kích thích và có thể gây tổn thương đại tràng nếu dùng lâu dài.