Tài liệu Linh Sơn Cổ tự doc

Linh Sơn Cổ tự một di tích lịch sử văn hoá nổi tiếng
Linh Sơn Tự còn được gọi là chùa Phật Bốn Tay, một trong những ngôi
chùa danh tiếng của tỉnh An Giang. Chùa toạ lạc trên gò đất cao trong
khuôn viên rộng 10.000m2. Cặp triền núi Ba Thê về hướng Đông-Nam, cách
chợ Thị Trấn Óc Eo 2km và cách Trung tâm hành chánh huyện Thoại sơn
14km.

Dọc theo lối đi và trong khu vực chùa là những cây đại thụ hàng trăm
năm tuổi rợp bóng mát quanh năm. Theo nhận định của các nhà
chuyên môn khu vực Chùa Linh Sơn có khả năng là trung tâm của di
chỉ Văn hoá Óc Eo, trong lòng đất còn ẩn chứa những điều kỳ bí chưa
được khám phá.

Tương truyền vào năm 1913 khi người pháp cho xe ủi đất làm lộ và xây
bót Ba Thê, nhân dân tình cờ phát hiện được một Pho tượng bằng đá có bốntay
cao 1m70 còn nguyên vẹn nằm sâu dưới mặt đất khoảng 2m. Những người
Khơme quanh vùng tập hợp thanh niên trai tráng khoẻ mạnh đến khiêng về núi
để thờ vì cho đó là tượng Neata Phrom tức Thần núi (theo tín ngưỡng Niết-Tà
của người Campuchia). Nhưng dù cố gắng cũng không dịch chuyển được; Đến
khi những người kinh lớn tuổi đứng ra lập bàn hương án khấn vái thì pho tượng
được khiêng đi rất nhẹ nhàng; Kỳ lạ hơn là tượng được đặt vào giữa hai bia đá
cổ mà nhân dân phát hiện trước đó ít lâu thì rất khích khao. Từ đó dân chúng
cùng nhau dựng lên ngôi chùa đặt tên là Linh Sơn nhằm tôn thờ tượng Phật và
giữ gìn hai bia đá cổ, pho tượng được gọi là tượng Phật bốn tay. Qua nhiều lần
trùng tu tôn tạo Linh Sơn Tự mới có dáng vẻ như ngày nay.
Về kiến trúc Chùa Linh Sơn có phần đơn giản như những ngôi chùa c
ổ
ở
Nam bộ theo phái Nam tông. Phía trước là tượng Quan âm lộ thiên, cửa ra vào
được bố trí hai bên mặt chính của chùa, không gian bên trong chùa chia thành
hai khu vực: Chánh điện và hậu điện. (Khác chùa Bắc tông thường đủ 4 khu

vực: Chánh điện, tiền đường, nhà hành lang và nhà tổ).
Trong ngôi chánh điện tượng Phật Bốn tay được đặt trang trọng trên bệ thờ giữa
2 bia đá, tư thế ngồi kiết già, tay phải trên nắm sâu chuỗi, tay phải dưới cầm trái
châu, tay trái trên cầm ấn A di đà, tay trái dưới cầm cái lĩnh. Ngoài ra bệ thờ còn
được bố trí một số tượng khác như: Tượng Phật A di đà, tượng Đại Thế Chí bồ
tát, Quan Thế Âm bồ tát, Thích ca mâu ni, Hộ pháp, Thổ địa và Thánh tăng…
Theo báo cáo tham luận tại các kỳ hội thảo khoa học về di chỉ văn hoá Óc Eo thì
tượng Phật Bốn tay thuộc mô típ mỹ thuật Bà la môn giáo có nguồn gốc
Ấ
n độ
cùng dạng với tượng Bà Chúa xứ núi Sam Châu Đốc nơi đã tạo nên lễ hội văn
hoá cấp Quốc gia hàng năm thu hút trên 3 triệu lượt khách hành hương. Cũng
theo nhận định trên tượng Phật bốn tay thực chất là tượng thần Visnu-
A
nanta có
rắn thần Naga 7 đầu tạo thành tán che phía sau. Nguyên thuỷ tượng có màu đen
của loại đá cổ quý hiếm trên 2000 năm tuổi được tạc theo tư thế đứng nhưng khi
dựng tượng người ta đã đắp thêm phần chân theo tư thế ngồi và được sơn phết
nhiều màu sắc nhưng thiếu mỹ thuật khiến những đường nét điêu khắc, giá trị
nghệ thuật, vẻ đẹp tự nhiên và thần sắc pho tượng phần nào bị ảnh hưởng. Đối
với hai bia đá cổ dù chữ khắc trên mặt bia chưa được giải mã nhưng theo các
nhà ngôn ngữ học đây là chữ viết người Phù nam có cùng nguồn gốc với chữ
Brami của người Ấn độ được sử dụng từ thế kỷ thứ II đến thế kỷ thứ V sau công
nguyên và cùng một loại chữ được khắc trên những thạch thư thuộc di chỉ văn
hoá Óc Eo được tìm thấy trong quá trình khai quật và sưu tầm. Năm 1988 chùa
Linh Sơn Cổ Tự được Bộ Văn hoá Thông tin xếp hạng di tích lịch sử văn hoá
cấp Quốc gia; Tượng phật bốn tay và hai bia đá được công nhân là di tích kiến
trúc nghệ thuật. Vào ngày 24/5/2009 trong cuộc hội ngộ kỷ lục Phật giáo lần thứ
V Tượng phật bốn tay và hai bia đá Chùa Linh Sơn được trung tâm sách kỷ lục
Việt Nam công nhận và trao danh hiệu “Lâu năm nhất lớn nhất nước”.

Linh Sơn Cổ Tự tuy không đồ sộ về quy mô, độc đáo về kiến trúc như
những ngôi chùa danh tiếng khác; Nhưng các giá trị về văn hoá, lịch sử,
tín ngưỡng và tâm linh….thì vô cùng phong phú và mang nét đặc sắc
riêng. Đặc biệt Tượng phật bốn tay và hai bia đá cổ là những bảo vật vô
giá là tiềm năng và lợi thế to lớn để thúc đẩy cho du lịch phát triển. Tuy
nhiên trước tiên cần có sự đổi mới về cách quản lý cũng như quy hoạch
đầu tư tương xứng với một di tích lịch sử văn hoá cấp Quốc gia. Được
như vậy trong tương lai không xa Linh Sơn Cổ Tự sẽ trở thành một
điểm sáng về du lịch văn hoá tín ngưỡng, tâm linh trên bản đồ du lịch
của tỉnh An Giang nói riêng và cả nước nói chung./.