BÀI TIỂU LUẬN GIÁO dục môi TRƯỜNG CHO TRẺ

1


2

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÀI TIỂU LUẬN GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG CHO TRẺ
MẦM NON

Sinh viên:
Ngày sinh:
Lớp:

MỤC LỤC


3

BÀI TÀI LIỆU GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG CHO TRẺ MẦM NON
I. Phần mở đầu……………………………………………………………..
I.1 Lí do chọn đề tài…………………………………………………………
I.2 Mục đích nghiên cứu………………………………………………….....
I.3 Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………
I.4 Phạm vi nghiên cứu……………………………………………………..
I.5 Phạm vi nghiên cứu……………………………………………………. .
II. Nội dung……………………………………………………………..........

3
3

4
4
4
4
5

Nội dung 1: Cơ sở xác định phương pháp giáo dục môi trường cho trẻ
mầm non……………………………………………………………………..
Nội dung 2: Các phương pháp giáo dục mơi trường cho trẻ mầm non…
2.1: Nhóm phương pháp trực quan.................................................................
2.2: Nhóm phương pháp thực hành:…………………………………………
2.3: Phương pháp xử lý tình huống………………………………………….
2.4: Phương pháp dùng tình cảm và khích lệ……………………………….
III. Kết luận, kiến nghị………………………………………………………..
Kết luận………………………………………………………………………..
Kiến nghị………………………………………………………………………

MỞ ĐẦU

5
5
5
6
8
9
10
10
10

4

1.1 Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết hiện nay, việc bảo vệ môi trường sống của chúng ta là một
trong những vấn đề cấp bách và được quan tâm nhất. Có thể nói bảo vệ mơi trường của
chúng ta không phải của cá nhân mà là của cộng đồng. Để bảo vệ môi trường của
chúng ta một cách tốt nhất, hiệu quả nhất thì cần có sự chung tay góp sức của tất cả
mọi người.
Mơi trường là nơi nuôi dưỡng con người chúng ta cả về thể chất lẫn tinh thần, nhưng
cũng chính con người chúng ta trong q trình tồn tại và phát triển đã khơng ngừng
khai thác cạn kiệt các nguồn tài nguyên trong thiên nhiên, gây nên sự mất cân bằng
trong hệ sinh thái, làm ảnh hưởng mạnh mẽ đến chất lượng cuộc sống của chúng ta.
Như chúng ta đã biết hằng năm trên thế giới có rất nhiều người chết vì các loại dịch
bệnh khác nhau do ô nhiễm và môi trường gây ra. Một trong các ngun nhân gây nên
tình trạng ơ nhiễm môi trường này là do con người chúng ta thiếu hiểu biết, thiếu ý
thức bảo vệ môi trường sống. Vì vậy, để có một kiến thức về mơi trường và giáo dục
bảo vệ môi trường đã trở thành một vấn đề cấp bách
Chính vì lí do đó mà việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ là một nhiệm vụ vô
cùng quan trọng. Giáo dục bảo vệ môi truờng cho trẻ là chúng ta cung cấp cho trẻ
những kiến thức hiểu biết ban đầu về môi trường sống. Mục đích của giáo dục bảo vệ
mơi trường cho trẻ là hình thành cho trẻ có thói quen tốt như biết sắp xếp đồ dùng đồ
chơi trong lớp và ngoài trời gọn gàng ngăn nắp, biết bỏ rác đúng nơi qui định, biết
chăm sóc cây xanh và chăm sóc con vật ni, hình thành cho trẻ có thái độ thiện cảm
bảo vệ môi trường, biết được các hành vi xấu của con người như vứt rác bừa bãi, vẽ
bạy lên tường, ngắt hoa, bẻ cành, dẫm đạp lên cây xanh.
Là một giáo viên mầm non, tôi ý thức được tầm quan trọng của việc giáo dục bảo vệ
môi trường cho trẻ một thế hệ tương lai của đất nước. Khi trẻ có được những kiến


5

thức cơ bản về bảo vệ môi trường ngay từ nhỏ thì sẽ giúp trẻ hình thành nhân cách
vứng chắc sau này. Nhận thức được tầm quan trọng đó ngay từ đầu năm học tôi đã
lựa chọn đề tài “Các phương pháp nâng cao hiệu quả giáo dục môi trường cho
trẻ 5 – 6 tuổi”
1.2 Mục đích nghiên cứu
Giúp tơi đánh giá được chất lượng của việc giáo dục bảo vệ mơi trường
cho trẻ trong trường mầm non
Từ đó tiềm ra những phương pháp, sáng kiến hay để giúp trẻ có thể
khắc sâu được những kiến thức cơ bản bảo vệ môi trường
1.3 Đối tượng nghiên cứu
Lớp mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi của trường mầm non trong năm học 2020 –
2021
1.4 Phạm vi nghiên cứu:
Học sinh mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi trường mầm non Đức Phú
1.5 Phương pháp nghiêm cứu:
Phương pháp trực quan
Phương pháp thực hành
Phương pháp xử lí tình huống
Phương pháp dùng tình cảm và khích lệ
NỘI DUNG
Như chúng ta đã biết, ơ nhiểm mơi trường ở nước ta đang rất là nghiêm trọng,
làm ảnh hưởng tới đời sống cũng như sự phát triển đất nước. Vì vậy việc giáo dục
bảo vệ mơi trường cho trẻ là vấn đề cấp bách hiện nay, nó được lồng ghép vào các
hoạt động học, hoạt động vui chơi, khám phá để trẻ có được những thói quen sinh
hoạt hằng ngày như vứt rác đúng nơi quy định, dọn dẹp đồ dùng, đò chơi sau khi
chơi xong ngay từ nhỏ. Do đó để giáo dục cho trẻ được những thối quen đó có
hiệu quả tốt cần có những biện pháp thích hợp.
Là một giáo viên mầm non được phân công đứng lớp mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi, ở
tuổi này tuy trẻ đã lớn những ý thức về hành động của mình vẫn chưa cao, đa số

trẻ được sống trong vịng tay bao bọc của ơng bà, bố mẹ được nng chiều, nên
việc gì cũng được ơng bà, bố mẹ làm thay, làm giúp nên những việc tự phục vụ
bản thân như rửa mặt, rửa tay, cất dọn đồ dùng, đồ chơi sau khi chơi xong, vứt
rác đúng nơi quy định trẻ khơng có được những kĩ năng đó. Vậy nên để đưa trẻ
vào được các nề nếp đó cần có những phương pháp thích hợp
Nội dung 1: Cơ sở xác định phương pháp giáo dục môi trường cho trẻ
mầm non
1.1 Dựa vào mục đích giáo dục mơi trường cho trẻ mầm non
Mục đích giáo dục mơi trường không chỉ là lĩnh hội các tri thức về giáo dục mơi
trường mà cần hình thành thái độ, kĩ năng, hành vi đúng với môi trường xung


6

quanh cho trẻ thể hiện ở ba mức độ là sự cảm nhận, những rung động và hành
động thiết thực để bảo vệ môi trường cho trẻ. Kết quả này chỉ có thể đạt được nếu
trẻ có nhiều cơ hội được tiếp xúc trực tiếp, sống gần gũi với thiên nhiên, được thử
nghiệm, được trải nghiệm để giải quyết các tình huống thực tế trong cuộc sống
của chúng.
1.2 Dựa vào nội dung giáo dục môi trường và khả năng nhận thức của trẻ
mầm non
Nội dung giáo dục môi trường là loại tri thức khó so với khả năng nhận thức của
trẻ mầm non. Đó là các tri thức có liên quan đến việc hiểu bản chất của đối tượng,
các mối quan hệ diễn ra bên trong đối tượng và giữa đối tượng với mơi trường
bên ngồi, là địi hỏi sự phát triển tự ý thức của trẻ ở mức độ cần thiết để có thể tự
định hướng trong mơi trường xung quanh. Do vậy, cần phải sử dụng các phương
pháp, biện pháp phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ ở lứa tuổi này là: với đặc
trưng là tư duy trực quan hành động, trực quan hình tượng, đang hình thành tư
duy sơ đồ, cần phải tạo được xúc cảm tích cực để dần dần tích lũy hình thành tình
cảm thân thiện với mơi trường xung quanh, có các biện pháp hướng vào việc liên

kết các tri thức về sự vật và hiện tượng làm cho nhận thức của trẻ trở nên dễ dàng
hơn.
1.3 Dựa vào đặc điểm điều kiện của từng địa phương
Môi trường tự nhiên và hiện thực xã hội xung quanh trẻ là phương tiện giáo dục
mơi trường hiệu quả nhất. Vì vậy, việc lựa chọn và sử dụng bất kì phương pháp,
biện pháp nào cũng cần dựa vào đặc điểm môi trường sống của trẻ, gắn với mỗi
địa phương nhất định.
Như vậy, để xác định phương pháp giáo dục mơi trường cho trẻ có hiệu quả cần
hướng đến các phương pháp tích cực nhằm kích thích hứng thú nhận thức của trẻ,
tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm và được luyện tập trong các hoạt
động đa dạng, phong phú ở trường mầm non, đảm bảo cho việc thực hiện tốt các
mục tiêu giáo dục môi trường đề ra.
Nội dung 2: Các phương pháp giáo dục môi trường cho trẻ mầm non
Trong quá trình giáo dục mơi trường cho trẻ ở trường mầm non, có thể sử dụng hệ
thống các phương pháp giáo dục sau :
2.1 Nhóm phương pháp trực quan. Bao gồm các phương pháp quan sát và sử
dụng tài liệu trực quan như tranh ảnh, phim ảnh, mơ hình, biểu đồ, công nghệ
thông tin…
2.1.1 Phương pháp quan sát
Quan sát là cơ hội trẻ tiếp xúc trực tiếp với thế giới tự nhiên, là một phương pháp
chiếm vị trí quan trọng trong quá trình hình thành biểu tượng về những cơ thể


7

sống, những mối quan hệ qua lại trong thiên nhiên.
Giáo viên hướng dẫn trẻ quan sát môi trường bằng các giác quan khác nhau, giúp
trẻ tiếp nhận các thông tin về thiên nhiên, môi trường và các hoạt động của con
người trong mơi trường. Có thể tổ chức các hoạt động quan sát sau:
- Tổ chức cho trẻ quan sát các hiện tượng tự nhiên và xã hội gần gũi đối với trẻ

như quan sát môi trường lớp học, sân trường, khu vực trường mầm non, quan sát
nguồn nước, bụi, khói trong khơng khí...;
- Quan sát động thực vật và điều kiện sống của các vật nuôi, cây trồng;
- Quan sát các hoạt động lao động bảo vệ môi trường của người lớn như trồng và
chăm sóc cây trồng, chăm sóc vật ni, vệ sinh làm sạch đẹp mơi trường xung
quanh.
Ví dụ: Trong lĩnh vực Con người với thiên nhiên, cho trẻ tìm hiểu về gió. Cơ có
thể cho trẻ quan sát (vật thật), quan sát biểu hiện của lá cây, cành cây, tóc, quần áo
của bạn, của cơ, chong chóng để trẻ nhận biết tại từng thời điểm có gió hay
khơng. Hoặc cơ cho trẻ xem ảnh, băng hình về các loại gió: gió nhẹ, gió mạnh,
gió rất mạnh, kết hợp với trò chuyện.
Những kiến thức và kĩ năng này phải được củng cố trong những hoạt động thực
hành nhằm đặt nền tảng xây dựng kĩ năng, thái độ, ý thức về mơi trường.
2.1.2 Nhóm phương pháp dùng lời: Bao gồm các phương pháp: đàm thoại, đọc
truyện, kể chuyện và các phương pháp dùng lời khác như sử dụng bài thơ, bài hát,
câu đố, tục ngữ, ca dao, giảng giải, giải thích…
Mục đích: Truyền đạt thơng tin, thu nhận thơng tin từ trẻ, đồng thời kích thích trẻ
suy nghĩ, chia sẻ ý tưởng, bộc lộ cảm xúc…
Ví dụ: Trong lĩnh vực con người với thế giới động – thực vật. Để giúp trẻ nhận ra
những việc làm tốt, những việc làm khơng tốt, kích thích trẻ suy nghĩ, bộc lộ tình
cảm, cơ kể chuyện, ví dụ: truyện “Biết đi đâu”, “chú đỗ con”, “Nỗi đau của lá”…
Qua câu chuyện cô kể, trẻ hiểu thêm đặc điểm các con vật, cây cối, trẻ biết tác
dụng của thực vật đối với con người, đối với môi trường, trẻ yêu quý thiên nhiên.
Lưu ý: Lời nói, câu hỏi của cơ đối với trẻ phải ngắn gọn, cụ thể.
2.2 Nhóm phương pháp thực hành: Bao gồm các phương pháp trị chơi, thí
nghiệm
2.2.1 Trị chơi
Trong giáo dục mơi trường cho trẻ mầm non, trị chơi được sử dụng như một
phương pháp giáo dục rất có hiệu quả.
Mục đích của phương pháp trị chơi là giáo dục tinh thần hợp tác, khả năng giải

quyết vấn đề, đồng thời củng cố và cung cấp kiến thức cho trẻ.
Trò chơi học tập


8

Trị chơi vận động
Trị chơi sáng tạo
Ví dụ: trị chơi Đố bạn, đố bạn!
Mục đích : nhận ra những thứ gây ô nhiễm môi trường, ghi nhớ một số kĩ năng
bảo
vệ môi trường
Vật liệu và dụng cụ :
- Nhiều loại tranh tùy theo từng tình huống, ví dụ :
+ Đồ dùng trong gia đình: bàn là, giường, ti – vi, thảm, lị vi sóng, lị nướng, tranh
treo tường, máy giặt, đèn, máy hút bụi, nến, mèo…
+ Cảnh vườn trường
+ Cảnh sơng, hồ có các loại rác (vỏ bao ni lơng, hộp sữa, chai nước ngọt…)
+ Cảnh thành phố khói bụi từ xe ơ tơ, xí nghiệp, nhà máy, cơng trường…
- Bảng
Thực hiện :
1. Gắn lần lượt tranh ảnh lên bảng, mỗi lần 2 tranh giống nhau.
2. Chia trẻ thành 2 hoặc 3 nhóm (mỗi nhóm 3 – 4 người)
3.Trẻ hai đội lần lượt chạy lên tranh phía mình gạch chéo những thứ dùng điện để
hoạt động, cần tắt ngay khi dùng xong/ những thứ cần sự chăm sóc của con
người/ những thứ cần đến nước/ những thứ làm bẩn mặt ao, hồ, kênh…/ những
thứ gây ơ nhiễm khơng khí/…
4. Khi trẻ thực hiện xong, trao đổi với trẻ xem còn sót hình ảnh nào khơng, tại sao
trẻ lại lựa chọn như vậy, nên làm thế nào trong những tình huống tương tự…
(Nguồn tham khảo: TL Những hoạt động giáo dục trẻ bảo vệ mơi trường)

Ví dụ : Trong lĩnh vực con người với thiên nhiên, tổ chức cho trẻ chơi :
+ Trị chơi lơ tơ: chọn đồ dùng để tránh mưa, tránh nắng.
+ Trò chơi bán hàng: bán các sản phẩm để che nắng, che mưa.
+ Trò chơi vận động: Trời nắng, trời mưa.
+ Trị chơi đóng vai về những người làm cơng tác bảo vệ mơi trường
2.2.2 Thí nghiệm
Mục đích của phương pháp này là tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm, qua đó
trẻ
lĩnh hội hoặc củng cố kiến thức.
Ví dụ : Thí nghiệm Chống ơ nhiễm nước
Mục đích :
- Trẻ hiểu được ngun nhân gây ơ nhiễm
- Giải quyết ơ nhiễm là một việc khó, tốn thời gian, công sức.


9

- Xây dựng ý thức bảo vệ nguồn nước.
Vật liệu và dụng cụ :
- Xơ nước lớn.
- Những thứ có thể gây ô nhiễm cho nước như dầu ăn, đất, túi ni lông, giấy báo,
vỏ
trái cây, vỏ hộp sữa…
- Đũa dài, cặp gắp thức ăn, rác.
Thực hiện :
1. Đặt câu hỏi cho trẻ về những nguồn nước mà trẻ từng thấy (ao, hồ, kênh, sơng,
biển), nước ở đó có sạch khơng? có ai nhìn thấy rác ở những nơi đó không?...
2. Lấy một xô nước lớn, thử xả rác vào xơ nước này: cho vào đó những gì trẻ đã
từng thấy có ở ao hồ, kênh rạch, bờ biển (vỏ hộp sữa, bao ni lông, thức ăn thừa,
vỏ trái cây, dầu ăn…)

3. Cho trẻ nhận xét về xô nước. Đặt ra vấn đề: làm thế nào để xô nước sạch lại
như cũ?
4. khuyến khích trẻ đưa ra các cách giải quyết khác nhau. Cho phép trẻ làm thử
(Dùng đũa dài, hay cặp gắp những rác lớn lên, lọc qua rá, để cho lắng xuống rồi
gạt nước ở trên…)
5. Trao đổi với trẻ : chúng ta có làm cho nước sạch lại như cũ được không ? vứt
rác dễ hay làm cho nước sạch lại dễ? cần làm gì để giữ cho nước ao hồ, sơng ngịi
khơng bị đầy rác?
(Nguồn tham khảo: TL Những hoạt động giáo dục trẻ bảo vệ mơi trường)
2.3 Phương pháp xử lý tình huống là đưa ra tình huống cụ thể. Tình huống có
thể
xuất hiện tự nhiên, có thể tình huống giả định.
- Mục đích của phương pháp này là kích thích tính sáng tạo của trẻ, tạo cơ hội để
trẻ sử dụng những kinh nghiệm đã có vào việc giải quyết các vấn đề nảy sinh
trong cuộc sống của trẻ.
- Tình huống xuất hiện tự nhiên : Giáo viên lợi dụng tình huống có thật để giáo
dục chăm sóc, bảo vệ mơi trường, ví dụ :
+ Sau hoạt động tạo hình, lớp có nhiều giấy vụn ;
+ Thức ăn và cơm thừa sau bữa ăn…
+ Một cây ở góc thiên nhiên bị héo
+ Cá trong bể có con bị chết
+ Trên giá đồ chơi có nhiều bụi
+ Bạn qn khơng đóng vịi nước
- Tình huống giả định : Trong khi trị chuyện với trẻ, cơ giáo có thể đưa ra các


10

tình
huống, ví dụ :

+ Khi thấy vịi nước chảy tràn ra ngồi thì cháu phải làm gì?
+ Điều gì sẽ xảy ra nếu vịi nước khơng được khóa chặt?
+ Khi khơng có sẵn thùng rác thì vứt rác vào đâu ?
+ Khi đi đường có nhiều bụi thì phải làm sao?
2.4 Phương pháp dùng tình cảm và khích lệ
Mục đích nhằm tuyên dương, khích lệ trẻ kịp thời khi trẻ có thái độ và hành vi
bảo
vệ mơi trường, đồng thời nhắc nhở nhẹ nhàng những hành vi chưa có lợi cho mơi
trường.
Phương pháp này có thể dùng mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ :
- Trong giờ đón trẻ, trẻ cất dép, túi đựng đồ vào đúng vị trí…, cơ động viên trẻ
kịp thời.
- Trong hoạt động học, cô thấy trẻ nhặt những mẫu giấy rơi trên sàn, cô khen trẻ
để các bạn nghe thấy và cùng làm theo.
- Trong hoạt động học, cố thấy trẻ lấy đồ chơi và cất đồ chơi ngăn nắp, gọn gàng,
cô khen trẻ ngay để trẻ hiểu đó là hành vi tốt. Nếu trẻ có hành vi không đúng, cô
cần nhắc
trẻ.
Lưu ý : Cô nên chú ý khen ngợi hoặc nhắc nhở trẻ đúng lúc, đúng chỗ và kịp thời
để trẻ nhận thức và phân biệt được ngay những hành vi tốt và điều chỉnh những
hành vi
không tốt.
Cách khen: nên chỉ ra hành động tốt đẹp mà trẻ vừa làm.
Hiệu quả giáo dục môi trường cho trẻ mầm non phụ thuộc rất nhiều vào việc phối
hợp hợp lí các phương pháp giáo dục mơi trường cho trẻ. Sự phối hợp này được
xác định
dựa vào mục tiêu giáo dục mơi trường mà hoạt động đó hướng tới cũng như nội
dung giáo dục mơi trường có thể khai thác được trong mỗi chủ đề và đề tài cụ thể.
Kết quả:
Sau thời gian kiên trì những phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường

tôi đã đạt được kết quả đáng vui mừng
Trẻ:
Trẻ có được những thói quen hành vi tốt về việc bảo vệ môi trường
như: vứt rác đúng nơi quy định, thấy rác thì tự động lượm bỏ vào thùng rác
Trẻ biết nhắc nhở người thân và những người xung quanh biết bỏ rác
đúng nơi quy định


11

Trẻ hào hứng tham gia vào các hoạt động vệ sinh trường lớp
Trẻ hứng thú tham gia làm đồ dùng đồ chơi cùng cô từ những nguyên
vật liệu phế thải
Trẻ biết yêu lao động và tạo ra cái đẹp
Có ý thức giữ gìn vệ sinh mơi trường lớp học, gia đình và xung quanh
Cơ:
Năng cao năng lực chun mơn trong dạy học, làm phong phú hình
thức dạy học
Tích cực pham gia các lớp tập huấn về bảo vệ môi trường để có những
kiến thức, biện pháp phù hợp để giảng dạy cho trẻ tốt hơn.
KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
Kết luận
Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ
những hiểu biết ban đầu về môi trường. Việc xây dựng và bảo vệ môi trường
cần được tiến hành thường xuyên, liên tục, mọi lúc, mọi nơi.
Sử dụng nhiều hình thức khác nhau để gây kích thích hứng thú cho trẻ
Nên lồng ghép trong mọi hoạt động như hoạt động học, hoạt động vui
chơi, thơ truyện, bài hát, trò chơi,… gây hứng thú cho trẻ để trẻ dẽ dàng tiếp
thu kiến thức đó
Kiến nghị

* Phịng giáo dục và đào tạo
- Phòng giáo dục và đào tạo tiếp tục mở các lớp cho giáo viên tham gia tập huấn,
hội thảo về các vấn đề bảo vệ môi trường
- Tổ chức các hội thi làm thơ, kể chuyện, vẽ tranh về nội dung bảo vệ môi trường
* Đối với nhà trường:
- Nhà trường tiếp tục tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn, hội
thảo về giáo dục bảo vệ môi trường
- Xây dựng khuôn viên có vườn hoa, cây xanh, cây ăn quả, vườn cổ tích,… để trẻ
được học vạp và vui chơi trải nghiệm cùng cô để đạt được những hiệu quả tốt nhất
-

-

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bài giảng giáo dục mầm non
Hướng dẫn thực hiện kế hoạch năm học 2020 – 2021 của phòng GD & ĐT Mộ
Đức
Chương trình giáo dục mầm non


12