GIÁO án tên bài giảng tổ chức cơ cở đảng và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng

A. MỞ ĐẦU
1. Tên bài giảng: Tổ chức cơ cở đảng và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức
chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng
2. Thời gian: 225 phút (5 tiết)
3. Đối tượng: Học viên lớp Trung cấp lý luận Chính trị- Hành chính
4. Mục tiêu bài giảng:
- Về kiến thức: Trang bị cho người học những kiến thức cơ bản về
+ Vị trí, vai trị của tổ chức cơ sở Đảng
+ Chức năng nhiệm vụ của tổ chức cơ sở Đảng
+ Các phương thức và phương pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng
- Về kĩ năng: Từ những kiến thức đã được trang bị, các học viên có thể vận dụng
linh hoạt, sáng tạo những kiến thức đó vào thực tiễn cuộc sống
- Về thái độ: Giúp học viên có nhận thức đúng đắn và thái độ phù hợp về việc xây
dựng tổ chức đảng ở cơ sở.
5. Phương pháp giảng dạy
- Các phương pháp truyền thống: Thuyết trình, đối thoại, hỏi đáp…
- Các phương pháp dạy học mới: Thảo luận nhóm…
6. Tài liệu phục vụ học tập
- Tài liệu bắt buộc:
Giáo trình “Trung cấp lý luận chính trị - hành chính: “Nghiệp vụ cơng tác
đảng, đồn thể cơ sở” . Học viện chính trị - hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh,
Nxb lý luận chính trị, Hà Nội- 2014
- Tài liệu tham khảo:
+ Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI
Ban Chấp hành Trung ương khóa X, Nxb. Chính trị quốc gia H.2008
+ Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XII, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2016
1

+ Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành
Trung ương khóa XI “ Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng”, Nxb. Chính trị
quốc gia, H.2012
+ Đảng Cộng sản Việt Nam: Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb. Chính
trị - Hành chính, H.2011
+ Văn kiện Đại hội đại biểu đảng bộ Tỉnh Lạng Sơn lần thứ XVI, tháng
12- 2015.
B. KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG

Bước
lên lớp

Nội dung

Bước 1

Ổn định lớp

Bước 2

Phương
pháp
Thuyết
trình
Thuyết
trình

Kiểm tra bài cũ

Thuyết

trình

Đặt vấn đề
Bước 3

I. KHÁI NIỆM, VỊ TRÍ, VAI
TRỊ CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ
ĐẢNG

Phương tiện
Micro
Micro
Micro

Thời
gian
2
phút
2
phút
2
phút

Thuyết
máy tính, máy chiếu,45
trình, hỏi
phấn, bảng
phút
– đáp
Vấn đáp,

thuyết
trình

Máy chiếu, bảng, 20
phút
phấn

2.Vị trí, vai trị của tổ chức cơ sở Vấn đáp,
thuyết
đảng
trình

Máy chiếu, bảng, 25
phút
phấn

1. Khái niệm của tổ chức cơ sở
đảng

Thuyết
máy chiếu, bảng,
45
phấn
II. CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ trình, hỏi
phút
CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG đáp,
chuyên
2

gia

1.Chức năng

2.Nhiệm vụ

III. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ
GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM
NÂNG CAO NĂNG LỰC
LÃNH ĐẠO VÀ SỨC CHIẾN
ĐẤU CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ
ĐẢNG.

1.Phương hướng

2.Những giải pháp chủ yếu

Thuyết
trình, hỏi
Máy chiếu, bảng,
đáp,
phấn
chuyên
gia

15
phút

Thuyết
trình,

chuyên
gia

Máy chiếu, bảng
phấn

30
phút

Thuyết
trình, hỏi
Máy chiếu, bảng,
đáp,
phấn
chuyên
gia

80
phút

Thuyết
Máy chiếu, bảng,
trình, hỏi
phấn
đáp

30
phút

Thuyết

trình, hỏi
– đáp,
chuyên
gia

Máy chiếu,
Bảng, phấn

Bước 4

Chốt kiến thức

Thuyết
trình

micro

Bước 5

Hướng dẫn câu hỏi, bài tập,
nghiên cứu tài liệu

Thuyết
trình

Máy chiếu

3

50

Phút

2
phút
2
phút


C. NỘI DUNG CHI TIẾT BÀI GIẢNG
PHẦN CHO HỌC VIÊN GHI

PHẦN DIỄN GIẢNG
Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh đã
từng dạy: “Để lãnh đạo cách mạng,
Đảng phải mạnh, Đảng mạnh là do chi
bộ tốt, chi bộ tốt là do đảng viên đều
tốt”
Chi bộ, đảng bộ cơ sở là nền tảng của
Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở, là
cầu nối trực tiếp giữa Đảng với nhân
dân.Chi bộ, đảng bộ cơ sở giữ vai trò
quan trọng trong việc thực hiện vai trò
lãnh đạo của Đảng, muốn xây dựng
Đảng trong sạch vững mạnh, ngang
tầm với nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu
ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới
hiện nay thì cần xây dựng nền tảng của
Đảng là chi bộ, đảng bộ cơ sở thật sự
vững chắc. Hay nói cách khác là xây
dựng tổ chức cơ sở Đảng trong sạch

vững mạnh. Để hiểu rõ hơn về vị trí,
vai trị chức năng, nhiệm vụ của tổ
chức cơ sở đảng cũng như các phương
thức, phương pháp để nâng cao năng
lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ
chức cơ sở Đảng. Chúng ta cần nghiên
cứu bài học hôm nay: “Tổ chức cơ sở
đảng và nâng cao năng lực lãnh đạo,
sức chiến đấu của tổ chức cơ sở
đảng”.

I. KHÁI NIỆM, VỊ TRÍ, VAI TRỊ Ở phẩn I, chúng ta tìm hiểu 2 nội
CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG
dung:
4


( 45 phút, Phương pháp: thuyết trình,
thảo luận nhóm, hỏi đáp. Bảng phấn,
máy chiếu)

1.1 Khái niệm tổ chức cơ sở đảng
1.2 Vị trí, vai trị của tổ chức cơ sở
đảng

1. Khái niệm tổ chức cơ sở đảng

Câu hỏi: Đồng chí hiểu thế nào về tổ
chức cơ sở đảng?

(20 phút, Phương pháp: Vấn đáp,
thuyết trình. Bảng, phấn, máy chiếu)

- Tổ chức cơ sở đảng là tổ chức cơ sở
- HV trả lời…
của Đảng được lập ra ở địa phương.
=> Như vậy:
Điều 21, Điều lệ Đảng Khóa XI quy
định:
2. Ở xã, phường, thị trấn có từ ba
đảng viên chính thức trở lên, lập tổ
chức cơ sở đảng (trực thuộc cấp ủy
cấp huyện). Ở cơ quan, doanh nghiệp,
hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp, đơn vị
quân đội, công an và các đơn vị khác
có từ ba đảng viên chính thức trở lên,
lập tổ chức đảng ( tổ chức cơ sở đảng
hoặc chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở);
cấp ủy cấp trên trực tiếp xem xét,
quyết định việc tổ chức đảng đó trực
thuộc cấp ủy cấp trên nào cho phù
hợp; nếu chưa đủ ba đảng viên chính
thức thì cấp ủy cấp trên trực tiếp giới
thiệu đảng viên sinh hoạt ở tổ chức
đảng thích hợp”.
Điều 10- Điều lệ ĐCSVN cũng
qui định:
2. Tổ chức cơ sở đảng được lập
tại đơn vị cơ sở hành chính, sự nghiệp,
kinh tế hoặc công tác, đặt dưới sự lãnh

đạo của cấp ủy huyện, quận, thị xã,

Tổ chức cơ sở đảng (chi bộ cơ sở,
đảng bộ cơ sở) là tổ chức của Đảng
5


được lập tại đơn vị cơ sở. Ở xã, thành phố trực thuộc tỉnh.
phường, thị trấn, cơ quan, doanh
nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp, - Từ qui định của Điều lệ, chúng ta có
đơn vị cơ sở trong lực lượng vũ trang thể khái quát khái niệm như sau:
(quân đội, công an) và các đơn vị cơ
sở khác, trực thuộc cấp ủy cấp trên
trực tiếp là cấp ủy cấp huyện, quận,
thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh hoặc
tương đương, có từ 3 đảng viên chính
thức trở lên.

Điểm 2, điều 21, Điều lệ Đảng Cộng
sản Việt Nam quy định:
- Thành lập ở cơ sở (xã, phường, thị Câu hỏi: Đồng chí có thể cho biết
trấn), đơn vị sự nghiệp, công tác, kinh điều kiện để thành lập tổ chức cơ sở
tế, đơn vị cơ sở trong lực lượng vũ đảng là gì?
trang.
- HV trả lời…
- Đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của
cấp ủy cấp huyện, quận, thị xã, thành => Như vậy: Điểm 2, điều 21, Điều lệ
phố trực thuộc tỉnh hoặc tương đương.
Đảng Cộng sản Việt Nam quy định:
- Số lượng đảng viên:3 đảng viên

+ Thành lập ở cơ sở (xã, phường, thị
chính thức trở lên.
trấn), đơn vị sự nghiệp, công tác, kinh
tế, đơn vị cơ sở trong lực lượng vũ
trang.
+ Đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của
cấp ủy cấp huyện, quận, thị xã, thành
phố trực thuộc tỉnh hoặc tương đương.
+ Số lượng đảng viên:3 đảng viên
chính thức trở lên.
Câu hỏi: Tại sao TCCSĐ lại phải có 3
đảng viên chính thức trở lên?

6


- HV trả lời…
=> Bởi vì: Nguyên tắc tổ chức và hoạt
động của Đảng là tập trung, dân chủ,
thiểu số phục tùng đa số. Trong q
trình lãnh đạo có những vấn đề cần lấy
biểu quyết nếu chỉ có 2 đảng viên mà
mỗi người một ý kiến khác nhau thì
khơng thể phân biệt được đa số và
thiểu số để đi tới quyết định cuối cùng;
đảng viên dự bị khơng có quyền biểu
quyết.

* Các hình thức tổ chức cơ sở đảng:
Gồm có 2 hình thức là chi bộ cơ sở và

đảng bộ cơ sở

Câu hỏi: Đồng chí hãy cho 1 ví dụ về
TCCSĐ? Tại sao lại gọi đó là
TCCSĐ?

+ Chi bộ cơ sở là tổ chức cơ sở đảng
có từ 3 đảng viên chính thức đến dưới
30 đảng viên. ( Được gọi là TCCCĐ 1
cấp)
+ Đảng bộ cơ sở là tổ chức cơ sở đảng
có từ 30 đảng viên trở lên.
Đảng bộ cơ sở lại có 2 loại: Đảng bộ
cơ sở chỉ có các chi bộ trực thuộc đảng
ủy cơ sở (đảng bộ cơ sở 2 cấp); Đảng
bộ cơ sở có đảng bộ bộ phận và chi bộ
trực thuộc đảng ủy cơ sở (đảng bộ cơ
sở 3 cấp). (đông đảng viên, hoạt động
nhiều lĩnh vực khác nhau, cấp ủy cấp
trên thấy cần thiết thì lập).

- HV trả lời…
Gợi ý: Được thành lập ở đâu? Gồm có
bao nhiêu Đảng viên? Cấp trên trực
thuộc là cấp nào?

- Ngoài ra, nếu được cấp ủy cấp trên
trực tiếp đồng ý thì TCCSĐ được:
+Lập Đảng bộ cơ sở trong đơn vị cơ
sở chưa đủ 30 đảng viên;

Chú ý: Đối với cấp xã, tuy số lượng
đảng viên đông nhưng không cần thiết
phải lập đảng bộ bộ phận. Thường các
chi bộ thơn q đơng ta có thể tách ra
thành các chi bộ theo đội sản xuất, tất
cả đều trực thuộc đảng bộ xã.

+Lập chi bộ trực thuộc Đảng ủy cơ sở
có hơn 30 đảng viên;
+Lập Đảng bộ bộ phận trực thuộc
Đảng ủy cơ sở.

7


- Ví dụ: Học viện Báo chí và Tuyên
truyền là tổ chức cơ sở đảng 3 cấp.
Đảng bộ HVBC & TT
* Nhiệm kì đại hội của TCCSĐ
Đảng bộ các khoa, phòng

Nhiệm kỳ đại hội của chi bộ cơ sở,
đảng bộ cơ sở và đảng bộ bộ phận là 5
năm
Nhiệm kỳ đại hội của chi bộ trực thuộc
đảng ủy cơ sở và đảng bộ bộ phận là 5
năm hai lần.

Chi bộ sinh viên

Câu hỏi: Nhiệm kì đại hội của
TCCSĐ là bao lâu?
* Giống nhau:
- Cùng là hình thức chi bộ
- Cùng là hình thức cơ quan lãnh đạo
trực tiếp chi bộ
- Cùng là hạt nhân chính trị, lãnh đạo
các nhiệm vụ cơ bản ( chính trị, đồn
thể, quần chúng, nội bộ)
- Sinh hoạt 1 tháng/ lần.
* Khác nhau:
- Chi bộ cơ sở
+ Lập ra ở 1 đơn vị cơ sở
+ là 1 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc
cấp ủy cấp trên cơ sở có con dấu
+ Nhiệm kì 5 năm/ lần
+ Giữ lại 70-90 đảng phí.
- Chi bộ trực thuộc
+ Lập ra ở 1 bộ phận của đơn vị cơ sở,
lãnh đạo bộ phận đó.
+ Là một bộ phận của đảng ủy cơ sở,
khơng có con dấu
+ Nhiệm kì 2,5 năm
+ Giữ lại 30-70% đảng phí

- HV trả lời…
=> Như vậy: Nhiệm kì của các
TCCSĐ phụ thuộc vào hình thức
TCCSĐ

Câu hỏi: So sánh chi bộ cơ sở và chi
bộ trực thuộc ?
- HV thảo luận theo nhóm…( Giống
nhau, khác nhau)

- Giống nhau:
+ Nhiệm kì đại hội: 5 năm 1 lần, sinh
8


hoạt 1 tháng 1 lần.
+ Đều là cấp trên
+ Cùng là hạt nhân chính trị lãnh đạo
thực hiện các mục tiêu cơ bản.
- Khác nhau:
Đảng ủy cơ sở
+ Được lập ở 1 đơn vị cơ sở
+ Lãnh đạo đơn vị cơ sở
+ Có quyền quyết định các vấn đề về
tổ chức, cán bộ
+ có con dấu
+ Là cấp trên của các chi bộ trực thuộc
+ Được quyền ra quyết định thành lập,
giải thể đảng bộ bộ phận hoặc chi bộ
trực thuộc, cũng có thể được ủy quyền
khai trừ và kết nạp đảng viên.
Đảng ủy bộ phận
+ Được lập ở 1 bộ phận của đơn vị cơ
sở

+ Lãnh đạo đơn vị cơ sở
+ Không quyết định các vấn đề tổ
chức, cán bộ
+ Khơng có con dấu
+ Là cấp trên của các chi bộ trực thuộc
đảng bộ bộ phận.
+ Chỉ được quyền đề nghị lập, giải thể
đảng bộ bộ phận hoặc chi bộ trực
thuộc.
+ Không được quyền kết nạp, khai trừ
đảng viên.

Câu hỏi: So sánh đảng ủy cơ sở với
đảng ủy bộ phận?
- HV thảo luận theo nhóm…(Giống
nhau, khác nhau)

9


Ngoài ra giữa chi bộ cơ sở, đảng bộ cơ
sở cịn có điểm khác nhau cơ bản là số
lượng đảng viên.

2. Vị trí, vai trị của các tổ chức cơ C.Mác và Ph.ăngghen là người đầu
tiên nêu lên những quan điểm, tư
sở đảng
tưởng về vị trí, vai trị của chi bộ. Hai
(25 phút, Phương pháp: Vấn đáp, ông sáng lập ra: Tổ chức liên đồn
thuyết trình. Bảng, phấn, máy chiếu)

những người cộng sản và khẳng định
các chi bộ của liên đồn là mắt xích
a. Vị trí
quan trọng, là chỗ dựa vững chắc của
Đảng
Lênin đã phát triển quan điểm về vị trí
vai trị của tổ chức cơ sở đảng trong
q trình lãnh đạo Đảng B - Đảng kiểu
mới của giai cấp cơng nhân
Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch
Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm xây
dựng tổ chức cơ sở đảng dù ở bất kỳ
giai đoạn cách mạng nào Đảng ta luôn
khẳng định tổ chức cơ sở đảng là nền
10


tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở
đơn vị cơ sở
Hệ thống tổ chức của Đảng được tổ
chức theo nguyên tắc tập trung dân
chủ, chặt chẽ từ trên xuống dưới.
Theo Điều 10, Điều lệ Đảng thông qua
tại Đại hội XI xác định: “Hệ thống tổ
chức của Đảng được lập tương ứng
với hệ thống tổ chức hành chính nhà
nước”.
Tổ chức hành chính Nhà nước
Chính phủ
UBND cấp Tỉnh

UBND cấp Huyện
UBND cấp Xã
Tổ chức Đảng
Trung ương Đảng
Đảng bộ cấp tỉnh
Đảng bộ cấp huyện
Đảng bộ xã, phường thị trấn và tương
đương
Từ sơ đồ hệ thống tổ chức của Đảng,
đồng chí hãy cho biết, tổ chức cơ sở
đảng nằm ở vị trí nào trong chỉnh thể
hệ thống tổ chức đảng?
- HV trả lời…
=> Như vậy: Từ sơ đồ hệ thống tổ chức
của Đảng, chúng ta thấy các chi, đảng
bộ (xã, phường, thị trấn); các chi bộ,
đảng bộ (cơ quan, sự nghiệp, kinh tế
hoặc công tác); các chi bộ, đảng bộ
(quân đội, công an) là các tổ chức cơ
sở đảng.
11


Tổ chức cơ sở đảng là cấp tổ chức cuối
cùng trong hệ thống tổ chức bốn cấp
của Đảng, là cơ sở để xây dựng lên
toàn bộ hệ thống tổ chức của Đảng, là
cấp tổ chức sâu rộng nhất, bám sát các
đơn vị cơ sở trên toàn lãnh thổ và các
ngành, các lĩnh vực của đời sống xã

hội, bảo đả sự lãnh đạo của Đảng tới
từng đảng viên, từng đơn vị cơ sở và
từng người dân.
b. Vai trò tổ chức cơ sở đảng
Chủ tịch Hồ Chí Minh ln nhấn mạnh
vai trị của các chi bộ, đảng bộ cơ sở:
- Là “tổ chức cơ bản” của Đảng;
- Là “nền tảng”, “nền móng” của
Đảng;
- Là “hạt nhân chính trị” ở cơ sở;
- Là “sợi dây chuyền” liên hệ với nhân
dân.

* Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của
Đảng.

Trên cơ sở tư tưởng của Chủ tịch Hồ
Chí Minh về vai trị của các chi bộ,
đảng bộ cơ sở, Đảng cộng sản Việt
Nam xác định tại Điều 21 của Điều lệ
Đảng xác định: “Tổ chức cơ sở đảng
(chi bộ cơ sở, đảng bộ cơ sở) là nền
tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị
ở cơ sở”.
Câu hỏi: Đồng chí hiểu như thế nào
là nền tảng và tại sao TCCSĐ lại được
coi là nền tảng của Đảng?
-HV trả lời…
=> Như vậy: Nền tảng hiểu theo nghĩa
12

thơng thường là phần chắc chắn ở phía
dưới để giữ cái bên trên. Nền tảng có
tốt, có vững thì tồn bộ phần trên mới
chắc chắn
Ví dụ: Chủ nghĩa Mác Lênin tư tưởng
Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim
chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng.
Vì:

Ví dụ: Các chương trình như 135,
Chương trình mục tiêu quốc gia xây
- Lãnh đạo quản lý đảng viên và các tổ
dựng nông thôn mới. Trên địa bàn
chức Đảng trực tiếp ( không qua cấp
Tỉnh Lạng Sơn đã thực hiện và đạt
trung gian nào)
được hiệu quả cao.
- Là nơi trực tiếp thực hiện, đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng, đồng
thời là nơi kiểm nghiệm và góp phần
quan trọng vào việc hình thành phát
triển đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng
- Là nơi trực tiếp tiến hành các hoạt
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Chi
động xây dựng nội bộ Đảng: Kết nạp,
bộ là gốc rễ của Đảng ở trong quần
quản lý, giáo dục, rèn luyện và kiểm

chúng. Chi bộ tốt thì mọi chính sách
tra, đánh giá Đảng viên
của Đảng đều được thi hành tốt, mọi
- Nơi thường xuyên thực hành các công việc đều tiến bộ không ngừng.
nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt của Trái lại, nếu chi bộ kém thì cơng việc
Đảng như: thực hiện nguyên tắc tập không trôi chảy”.
trung dân chủ; tự phê bình phê bình và
xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong
Đảng

- Tổ chức cơ sở đảng còn là cầu nối
Đảng với quần chúng nhân dân, là một
mắt khâu trọng yếu để duy trì mối liên
hệ Đảng với dân – nền tảng sức mạnh
của Đảng.

Đảng <=TCCSĐ => Quần chúng nhân
dân
Lịch sử cách mạng Việt Nam hơn tám
thập niên qua đã chứng minh mối quan
13


*Tổ chức cơ sở đảng là hạt nhân
chính trị ở cơ sở

hệ giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và
nhân dân Việt Nam là mối quan hệ gắn
bó trong một chỉnh thể thống nhất. Sự
thống nhất đó là nhân tố cơ bản làm

nên những thắng lợi vĩ đại, huy hoàng
của dân tộc ta trong cách mạng giải
phóng dân tộc, kháng chiến chống xâm
lược; làm nên những thắng lợi to lớn
có ý nghĩa lịch sử trong sự nghiệp đổi
mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày
nay. Đó là thực tế khơng thể phủ nhận.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Giữ
chặt mối liên hệ với dân chúng và luôn
lắng tai nghe ý kiến của dân chúng, đó
là nền tảng lực lượng của Đảng và
nhờ đó mà Đảng thắng lợi. Vì vậy,
cách xa dân chúng, không liên hệ chặt
chẽ với dân chúng, cũng như đứng lơ
lửng giữa trời, nhất định thất bại”

Câu hỏi: Các đồng chí hiểu thế nào
là hạt nhân chính trị ở cơ sở?
-HV trả lời…
=> Như vậy: Hạt nhân là yếu tố, là
thành phần quan trọng nhất quyết định
sự tồn tại, xu thế vận động và phát
triển của sự vật hiện tượng mang hạt
nhân đó.
Từ đó có thể hiểu vai trị hạt nhân
chính trị của tổ chức cơ sở đảng có
nghĩa là tổ chức cơ sở đảng là một
thành tố của hệ thống chính trị ở đơn
vị cơ sở nhưng là bộ phận quan trọng
nhất, nó đóng vai trị trung tâm lãnh

đạo đối với cả hệ thống đó, đảm bảo
cho mọi hoạt động ở cơ sở theo đúng
14


định hướng chính trị của Đảng.Nó
quyết định xu thế vận động và phát
triển của cơ sở.
Hệ thống chính trị Việt Nam gồm :
+ Đảng Cộng sản Việt Nam
+ Nhà nước CHXHCN Việt Nam
+ Mặt trận Tổ quốc và các đoàn
thể nhân dân
=> Đảng vừa là một thành viên của hệ
thống chính trị vừa là trung tâm lãnh
đạo hệ thống đó. Vai trị là hạt nhân
chính trị thể hiện ở hai điểm:
+ Tính tích cực của thành viên đó
- Vị trí hạt nhân chính trị của tổ chức
+ Tầm ảnh hưởng của thành viên
cơ sở đảng thể hiện vai trị đồn kết và
lãnh đạo tồn diện các tổ chức chính đó đối với các thành viên còn lại
trị, xã hội ở cơ sở kiên định mục tiêu
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
kiên định chủ nghĩa Mác Lênin, tư
tưởng Hồ Chi Minh, kiên định nguyên
tắc tập trung, dân chủ
- Đồng thời cơ sở đảng còn là nơi giáo
dục, tổ chức, động viên nhân dân thực
hiện có hiệu quả Cương lĩnh đường

lối, chính sách, pháp luật của Đảng và
Nhà nước
- Tạo sự đoàn kết, tập hợp, quy tụ lực
lượng trong hệ thống chính trị thành
một khối thống nhất về ý chí và hành
động tạo ra sức mạnh tổng hợp thực
hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị ở
cơ sở.

Kết luận: Do tổ chức cơ sở đảng có vị
15


trí, vai trị quan trọng như vậy nên ở
mọi thời kỳ cách mạng, Chủ tịch Hồ
Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam
luôn coi các TCCSĐ là những đơn vị
chiến đấu cơ bản, những tế bào tạo nên
sức sống, sự lớn mạnh của Đảng.Việc
xây dựng, nâng cao chất lượng của
TCCSĐ là nhiệm vụ thường xuyên và
quan trọng hàng đầu của cơng tác xây
dựng Đảng.
Để thực hiện tốt vị trí, vai trị như trên
thì tổ chức cơ sở đảng cần phải thực
hiện tốt chức năng, nhiệm vụ gì ?
II. CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA
TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG
(45 phút. Phương pháp : Thuyết trình,
hỏi đáp, chuyên gia. Bảng phấn, máy

chiếu)
1. Chức năng
(15 phút. Phương pháp : Thuyết trình,
hỏi đáp, chuyên gia. Bảng phấn, máy
chiếu)

Ở phần II, chúng ta tìm hiểu 2 nội
dung:
2.1 Chức năng
2.2 Nhiệm vụ
Tổ chức cơ sở đảng với với mỗi loại
hình (TCCSĐ ở nơng thơn, doanh
nghiệp, cơ quan, trường học, bệnh viện
…) với tính chất và đặc điểm khác
nhau và thể hiện các chức năng khơng
hồn tồn giống nhau. Song dù ở loại
hình nào, được tổ chức theo hình thức
nào thì tất cả các tổ chức cơ sở đảng
đều phải thực hiện 2 chức năng cơ bản.

Một là, là hạt nhân lãnh đạo chính
trị ở cơ sở
-Tổ chức cơ sở đảng lãnh đạo chính trị
đối với tất các các mặt cơng tác kinh
tế, văn hố, xã hội, an ninh, quốc
phòng ở cơ sở

-Tổ chức cơ sở đảng lãnh đạo chính trị
đối với tất các các mặt cơng tác kinh
tế, văn hố, xã hội, an ninh, quốc

phịng ở cơ sở;
Ví dụ: Lãnh đạo thực hiện chủ
trương xây dựng nơng thôn mới, thực
hiện hiện CNH- HĐH..
16


-Lãnh đạo các tổ chức trong hệ thống
chính trị ở cơ sở, đảm bảo cho mọi
hoạt động của mọi tổ chức và hoạt
động ở cơ sở hoạt động đúng định
hướng chính trị của Đảng

-Lãnh đạo các tổ chức trong hệ thống
chính trị ở cơ sở, đảm bảo cho mọi
hoạt động của mọi tổ chức và hoạt
động ở cơ sở hoạt động đúng định
hướng chính trị của Đảng.
Ví dụ : Lãnh đạo Đồn Thanh
niên làm tốt cơng tác phát triển đảng
viên trong tầng lớp thanh niên, Lãnh
đạo xây dựng Mặt trận Tổ quốc và các
đoàn thể nhân dân vững mạnh, thực
hiện tốt chính sách dân tộc, tơn giáo
của Đảng, Nhà nước…

- Lãnh đạo thơng qua đường lối, chủ
trương, chính sách, qua cơng tác tư
tưởng; kiểm tra, giám sát và qua tính
tiên phong gương mẫu của đảng viên.

- Lãnh đạo thông qua đường lối, chủ
trương, chính sách, qua cơng tác tư
tưởng; kiểm tra, giám sát và qua tính
tiên phong gương mẫu của đảng viên.

Chú ý: Trong quá trình lãnh đạo, tổ
chức đảng không được can thiệp quá
sâu, nhất là vào các lĩnh vực chun
mơn, khơng bao biện làm thay cơng
việc của chính quyền, đoàn thể và các
tổ chức xã hội. Đặc biệt khơng được
bng lỏng vai trị lãnh đạo, kiểm tra,
bởi vì kiểm tra là một trong những
chức năng lãnh đạo của Đảng

Câu hỏi: Tại đảng bộ chi bộ nơi các
đồng chí đang sinh hoạt đã đảm bảo
thực hiện được chức năng này chưa ?

Hai là, tiến hành các hoạt động xây
dựng nội bộ Đảng:
-Giữ vững các nguyên tắc xây dựng
Đảng Cộng sản Việt Nam. Vận dụng
vào tổ chức cơ sở đảng
- Kiện tồn và đổi mới HTCT của
Đảng nói chung và hệ thống tổ chức ở
cơ sở đảng nói riêng.
- Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ,
đảng bộ.

- HV trả lời…

TCCSĐ phải tiến hành các hoạt động
xây dựng nội bộ để Đảng trong sạch,
vững mạnh ngang tầm với nhiệm vụ
mới, nghĩa là trực tiếp xây dựng trên
cả ba mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức.
* Xây dựng Đảng về chính trị:
- Nâng cao năng lực lãnh đạo của
Đảng ở cơ sở
- Tổ chức thực hiện chủ trương, đường
lối và pháp luật của nhà nước
17


- Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi
bộ, chất lượng ra nghị quyết.
* Xây dựng Đảng về tư tưởng
- Nắm bắt tâm tư nguyện vọng của
nhân dân .
- Định hướng hoạt động, uốn nắn
những lệch lạc của tổ chức, đoàn thể .
- Tuyên truyền cho cán bộ đảng viên
và nhân dân hiểu rõ chủ trương, đường
lối, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước, tuyên truyền chủ nghĩa Mác
Lênin, phê phán các quan điểm sai trái,
phản động, bảo vệ chính trị nội bộ.
* Xây dựng Đảng về tổ chức.

- Xây dựng đội ngũ đảng viên, củng cố
tổ chức , xây dựng các nguyên tắc tổ
chức, sinh hoạt Đảng.
- Chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
cán bộ, nâng cao chất lượng đội ngũ
đảng viên có đầy dủ phẩm chất đạo
đức, năng lực công tác, thực hiện phân
công, quản lý đội ngũ đảng viên .
- Kiểm tra việc chấp hành của các
đảng viên, tổ chức đảng, xem xét, kỷ
luật, đưa những người khơng đủ tư
cách ra khỏi Đảng.
Dù có những đặc điểm riêng nhưng chi
bộ nào cũng phải giữ vững vị trí vai trị
của mình và thực hiện đầy đủ những
chức năng đã được phân định. Xem
nhẹ chức năng của TCCSĐ là hạ thấp
vai trò lãnh đạo trong đơn vị được giao
phụ trách
Ví dụ: Trên cơ sở hai chức năng cơ
bản trên của TCCSĐ thì ban bí thư đưa
ra các quy định về chức năng riêng
của từng loại hình TCCSĐ.
- Quy định số 94-QĐ/TW ngày
03/3/2004 của Ban Bí thư về chức
năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ

18

cơ sở phường, thị trấn:
Đảng bộ, chi bộ cơ sở phường, thị trấn
là hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực
hiện đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước;
lãnh đạo thực hiện chức năng quản lý
hành chính nhà nước và quản lý đô thị
trên địa bàn; xây dựng hệ thống chính
trị ở cơ sở vững mạnh, phường, thị
trấn giàu đẹp, văn minh; không ngừng
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần
của nhân dân, động viên nhân dân làm
tròn nghĩa vụ đối với Nhà nước.
- Quy định số 95-QĐ/TW ngày
03/3/2004 của Ban Bí thư về chức
năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ
cơ sở xã:

Giống nhau:
- Là hạt nhân chính trị ở cơ sở;

Đảng bộ, chi bộ cơ sở xã là hạt nhân
chính trị, lãnh đạo thực hiện đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước; lãnh đạo phát triển
kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống
chính trị ở xã vững mạnh, nơng thôn
giàu đẹp, văn minh; không ngừng nâng
cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân, động viên nhân dân làm tròn

nghĩa vụ đối với Nhà nước.

- Lãnh đạo thực hiện đường lối, chủ Câu hỏi: Sự giống và khác nhau về
trương, chính sách của Đảng, pháp luật chức năng giữa hai loại hình này?
của Nhà nước;
- HV thảo luận…
- Xây dựng đảng bộ chi bộ vững
mạnh;
- Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần
của cán bộ, đảng viên và quần chúng;
- Lãnh đạo đảng viên, quần chúng
hoàn thành nghĩa vụ đối với nhà nước;
19


- Xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở
vững mạnh, giàu đẹp, văn minh
Khác nhau:
Đảng bộ, chi bộ phường, thị trấn
- Lãnh đạo thực hiện chức năng quản
lý hành chính nhà nước và quản lý đơ
thị trên địa bàn.
Đảng bộ chi bộ xã
-Lãnh

đạo phát triển kinh tế - xã hội

2. Nhiệm vụ
(30 phút. Phương pháp : Thuyết trình,
hỏi đáp, chuyên gia. Bảng phấn, máy

chiếu)

Một là, Chấp hành đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước; đề ra chủ
trương,các nhiệm vụ chính trị của
Đảng bộ,chi bộ và lãnh đạo thực
hiện có hiệu quả

Từ những chức năng cơ bản nêu trên,
Điều lệ Đảng do Đại hội đại biểu tồn
quốc lần thứ XI thơng qua quy định
trong điều 23 tổ chức cơ sở đảng có
năm nhiệm vụ:
20


Hai là, Xây dựng Đảng bộ, chi bộ
trong sạch, vững mạnh về chính trị,
tư tưởng và tổ chức.Thực hiện đúng
nguyên tắc tập trung dân chủ; nâng
cao chất lượng sinh hoạt đảng, thực
hiện tự phê bình và phê bình, giữ
gìn kỷ luật và tăng cường đoàn kết,
thống nhất trong Đảng, thường
xuyên giáo dục, rèn luyện và quản lý
cán bộ đảng viên, nâng cao phẩm
chất đạo đức cách mạng, tính chiến
đấu, trình độ kiến thức, năng lực
công tác, làm tốt công tác phát triển

đảng viên

Ba là, lãnh đạo xây dựng chính
quyền, các tổ chức kinh tế, hành
chính, sự nghiệp quốc phịng, an
ninh và các đồn thể chính trị xã hội
trong sạch, vững mạnh; chấp hành
đúng pháp luật và phát huy quyền

Một là, Chấp hành đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước; đề ra chủ
trương,các nhiệm vụ chính trị của
Đảng bộ,chi bộ và lãnh đạo thực hiện
có hiệu quả.
Đây là nhiệm vụ trọng tâm, là nội
dung chủ yếu trong q trình thực hiện
vai trị lãnh đạo của TCCSĐ đối với
đơn vị cơ sở .
Trong thực tế hiện nay việc đề ra chủ
trương, nhiệm vụ chính trị, triển khai
chủ trương cơng tác của cấp uỷ cịn
chậm. Điều đó ảnh hưởng trực tiếp tới
tình hình phát triển chung của cơ sở.
TCCSĐ phải nghiên cứu, nắm bắt
tình hình ở cơ sở để đề ra những nhiệm
vụ chính trị cụ thể phù hợp với điều
kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ở cơ sở
mình, phù hợp với tiềm năng, thế
mạnh và nguyện vọng chính đáng của

nhân dân. Có như vậy thì những chủ
trương mới thật sự sát thực và nó góp
phần đem lại những cải biến trong đời
sống vật chất và tinh thần của nhân
dân .
-Ví dụ: Tập trung phát triển kinh tế
cửa khẩu tại Lạng Sơn.Phát triển khu
du lịch làng cồng đồng văn hóa Quỳnh
Sơn – Bắc Sơn. Tập trung phát triển
cây công nghiệp : Hồng Bảo Lâm,
quýt Bắc sơn, hoa hồi, thuốc lá.
Hai là, Xây dựng Đảng bộ, chi bộ
trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức.Thực hiện đúng
nguyên tắc tập trung dân chủ; nâng
cao chất lượng sinh hoạt đảng, thực
hiện tự phê bình và phê bình, giữ gìn
kỷ luật và tăng cường đồn kết, thống
21


làm chủ của nhân dân

nhất trong Đảng, thường xuyên giáo
dục, rèn luyện và quản lý cán bộ đảng
viên, nâng cao phẩm chất đạo đức
cách mạng, tính chiến đấu, trình độ
kiến thức, năng lực công tác, làm tốt
công tác phát triển đảng viên.
Đây chính là nhiệm vụ xây dựng nội

bộ Đảng. Đảng ta là Đảng cầm quyền
thực hiện vai trò lãnh đạo tồn xã hội.
Vì vậy đảng muốn thực hiện tốt chức
năng của mình làm cho xã hội phát
triển thì trước hết đảng phải trong sạch
vững mạnh, cán bộ đảng viên phải là
những tấm gương sáng cho quần
chúng noi theo

Ba là, lãnh đạo xây dựng chính quyền,
các tổ chức kinh tế, hành chính, sự
nghiệp quốc phịng, an ninh và các
đồn thể chính trị xã hội trong sạch,
vững mạnh; chấp hành đúng pháp luật
và phát huy quyền làm chủ của nhân
dân.
Ở nhiệm vụ này có hai nội dung cơ
bản đó là lãnh đạo xây dựng và chấp
hành pháp luật .
+ Đảng lãnh đạo xây dựng chính
quyền, các tổ chức kinh tế hành chính,
sự nghiệp, quốc phịng an ninh và các
đồn thể chính trị xã hội trong sạch,
vững mạnh.
Điều đó thể hiện vai trò lãnh đạo của
TCCSĐ đối với mọi mặt của đời sống
xã hội ở cơ sở. Đảng lãnh đạo thơng
qua chính quyền, mặt trận, các tổ chức
kinh tế, các đoàn thể. Vì vậy các tổ
chức này trong sạch, vững mạnh là yếu

tố đảm bảo cho vai trò lãnh đạo của
Đảng đối với đơn vị cơ sở.
22


Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, Đảng
phải chăm lo, xây dựng các tổ chức
này theo hướng Đảng lãnh đạo, Nhà
nước quản lý, nhân dân làm chủ.

Bốn là, liên hệ mật thiết với nhân
dân, chăm lo đời sống vật chất, tinh
thần và bảo vệ lợi ích chính đáng
của nhân dân; lãnh đạo nhân dân
tham gia xây dựng và thực hiện
đường lối, chính sách của Đảng và
pháp luật của Nhà nước

Do vậy TCCSĐ :
- Phải thực hiện tốt quy chế dân chủ ở
cơ sở; thực hiện theo phương châm
dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm
tra
- Nắm vững được tâm tư, nguyện vọng
của quần chúng để phản ánh lên Đảng
- Kiện tồn tổ chức, đa dạng hóa hình
thức hoạt động để thu hút quần chúng
tham gia vào hoạt động các đoàn thể.
- Làm tốt công tác quần chúng
Thực tế hiện nay vẫn cịn khơng ít cán

bộ cán bộ đảng viên làm ăn quan liêu,
sách nhiễu nhân dân, vi phạm pháp
luật như biến của chung thành của

+ Chấp hành đúng pháp luật và phát
huy quyền làm chủ của nhân dân.
Phải khẳng định rằng Đảng lãnh đạo
Nhà nước và toàn xã hội nhưng Đảng
hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp
và pháp luật. Bởi suy cho cùng Hiến
pháp, pháp luật của Nhà nước cũng là
sự thể chế hoá chủ trương, đường lối
lãnh đạo của Đảng. Và vì vậy khơng
có lý do gì để Đảng lại làm trái với
chính chủ trương, đường lối của mình.
Bản chất của Nhà nước ta là Nhà
nước xã hội chủ nghĩa của dân, do dân
và vì dân. Vì vậy việc phát huy quyền
làm chủ của nhân dân, tôn trọng ý kiến
và nguyện vọng chính đáng của nhân
dân cũng góp phần quan trọng vào
việc tạo nên uy tín và sức mạnh cho
Đảng. Và muốn làm được như vậy
Đảng phải thực hiện tốt phương châm
dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm
tra
Có thể khái quát lại nhiệm vụ thứ 3
như sau: Hoạt động lãnh đạo của Đảng
(TCCSĐ) không được mâu thuẫn với
việc chấp hành đúng pháp pháp luật

của Nhà nước và phải phát huy quyền
làm chủ của nhân dân.
Bốn là, liên hệ mật thiết với nhân dân,
chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và
bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân
dân; lãnh đạo nhân dân tham gia xây
dựng và thực hiện đường lối, chính
sách của Đảng và pháp luật của Nhà
nước
=> Nhà nước lấy dân làm gốc
Quần chúng là động lực to lớn
23


riêng,vi phạm luật đất đai gây bức xúc của mọi cuộc cách mạng
trong nhân dân, ảnh hưởng không nhỏ
Bản chất nhà nước ta là nhà
đến uy tín của Đảng
nước của dân, do dân và vì dân
Được quy định tại khoản 1 điều
2 chương I chế độ chính trị của bản
Năm là, kiểm tra, giám sát việc thực hiến pháp 2013.“ Nhà nước Cộng hòa
hiện bảo đảm các nghị quyết, chỉ thị xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà
của Đảng, pháp luật của Nhà nước nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của
được chấp hành nghiêm chỉnh, kiểm Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân”
tra tổ chức đảng và đảng viên chấp
hành Điều lệ Đảng
Do vậy, bao nhiêu lợi ích đều thuộc
về nơi dân; phát huy quyền làm chủ
của nhân dân, tôn trọng ý kiến, nguyện

vọng nhân dân tạo nên uy tín, sức
mạnh của Đảng

Năm là, kiểm tra, giám sát việc thực
hiện bảo đảm các nghị quyết, chỉ thị
của Đảng, pháp luật của Nhà nước
được chấp hành nghiêm chỉnh, kiểm
tra tổ chức đảng và đảng viên chấp
hành Điều lệ Đảng
Kiểm tra, giám sát là một bộ phận
quan trọng trong công tác lãnh đạo của
đảng. Lãnh đạo mà thiếu kiểm tra coi
như không lãnh đạo. Thông qua kiểm
tra nhằm phát hiện những việc làm
24


đúng và chưa đúng trong vận dụng,
thực hiện đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước và
nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Từ đó
rút kinh nghiệm để có sự điều chỉnh
phù hợp
Nội dung kiểm tra của tổ chức cơ sở
đảng là việc kiểm tra tổ chức đảng và
đảng viên chấp hành đường lối, chính
sách, chỉ thị, nghị quyết và Điều lệ
Đảng
Việc kiểm tra phải đảm bảo nghiêm
túc, có mục đích, đúng u cầu, nội

dung nhằm thúc đẩy việc thực hiện
nhiệm vụ chính trị ở cơ sở, tránh kiểm
tra mang tính hình thức, gây lãng phí
Năm nhiệm vụ trên là năm nội dung
cơ bản, chung nhất để thực hiện chức
năng của tổ chức cơ sở đảng. Năm
nhiệm vụ có vị trí và u cầu riêng,
khơng thể coi nhẹ nhiệm vụ nào. Bất
kỳ tổ chức cơ sở đảng nào cũng đều
phải thực hiện thường xuyên và đầy đủ
các nhiệm vụ đó. Trên cơ sở 5 nhiệm
vụ chung trên, căn cứ vào đặc điểm
của các loại tổ chức cơ sở đảng, trung
ương Đảng ban hành quy định chức
năng, nhiệm vụ của từng loại tổ chức
cơ sở đảng
-Ví dụ: Đảng ủy Trường chính trị
Hồng Văn Thụ ban hành quyết định
số 164-KH/ĐU về kiểm tra, giám sát
của Đảng ủy năm 2013
Như vậy: 5 nhiệm vụ trên là 5 nhiệm
vụ cơ bản để thực hiện chức năng của
TCCSĐ. Các nhiệm vụ có mối liên hệ,
tác động lẫn nhau. Do vậy, trong hoạt
động thực tiễn không được xem nhẹ
nhiệm vụ nào
Trên cơ sở 5 nhiệm vụ chung trên,
căn cứ vào đặc điểm của các loại tổ
chức cơ sở đảng, trung ương Đảng ban
25