Tiểu luận cao họcNâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nayt

MỞ ĐẦU
Bồi dưỡng, giáo dục, nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ,
đảng viên của Đảng là một công việc thường xuyên, đảm bảo cho Đảng luôn
vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, có năng lực lãnh đạo, sức chiến
đấu cao, xứng đáng là đội tiền phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại
biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và của
toàn thể dân tộc. Từ khi ra đời đến nay, tùy theo tình hình và nhiệm vụ cách
mạng từng thời kỳ mà Đảng xác định những vấn đề cần tập trung cho công
tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên cho phù
hợp, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ chính trị, xây dựng Đảng thêm vững
mạnh. 82 năm qua, nhờ có đội ngũ đảng viên và hệ thống tổ chức đảng vững
mạnh, Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta thực hiện thành công nhiệm vụ cách
mạng trong từng thời kỳ. Từ thực hiện cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp, đế quốc Mỹ, thống nhất đất nước, đưa nước ta tiến lên chủ nghĩa xã
hội, đến thực hiện công cuộc đổi mới, cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
theo mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh". Đảng ta
cũng đã và đang từng bước trưởng thành và lớn mạnh hơn về mọi mặt.
Những thành tựu đã đạt được là thành quả của toàn Đảng, tồn dân, tồn
qn, trong đó có sự đóng góp to lớn của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, bên cạnh những cán bộ,
đảng viên có ý thức rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức lối
sống, có ý thức phục vụ nhân dân, được nhân dân tin tưởng thì hiện nay trong
Đảng đang xuất hiện một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên có biểu hiện
suy thối về đạo đức, lối sống, phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân,
cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng,
lãng phí... Đó là những“con sâu bỏ rầu nồi canh”, một căn bệnh đang có
dấu hiệu lây lan, làm giảm sút lịng tin của nhân dân với Đảng, nếu chậm
khắc phục sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong
của chế độ.
1

Trước thực tế đó, Văn kiện Đại hội XI của Đảng xác định: Việc học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng thường
xuyên, lâu dài của cán bộ, đảng viên, của các chi bộ, tổ chức đảng và các tầng
lớp nhân dân. Mỗi cán bộ, đảng viên không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo
đức cách mạng, thực sự là một tấm gương về phẩm chất đạo đức, lối sống.
Đặc biệt, Nghị quyết hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khóa XI về "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng" nhấn mạnh: Kiên
quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị,
đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trước hết là
cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến
đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và của nhân dân đối với Đảng.
Như vậy, việc nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trong
giai đoạn hiện nay có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, liên quan đến sự tồn
vong của Đảng. Với ý nghĩa đó, em chọn đề tài "Nâng cao đạo đức cách
mạng cho cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay" làm tiểu luận kết
thức học phần "Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng"

2


NỘI DUNG
1. Đạo đức cách mạng và vai trò đạo đức cách mạng trong công tác
xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Hồ Chí Minh quan niệm đạo đức là nền tảng và là sức mạnh của người
cách mạng, coi đó là cái gốc của cây, ngọn nguồn của sông nước: Người cách
mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng thì mới hồn thành được
nhiệm vụ cách mạng vẻ vang vì sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội. Người viết: “Cũng như sơng thì có nguồn mới có nước, khơng có nguồn
thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cách mạng

phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo
được nhân dân”. Người quan niệm đạo đức tạo ra sức mạnh, nhân tố quyết
định sự thắng lợi của mọi công việc: “Công việc thành công hoặc thất bại, đều
do cán bộ tốt hay kém”. Quan niệm lấy đức làm gốc của Hồ Chí Minh khơng
có nghĩa là tuyệt đối hoá mặt đức, coi nhẹ mặt tài. Người cho rằng có tài mà
khơng có đức là người vơ dụng nhưng có đức mà khơng có tài thì làm việc gì
cũng khó. Cho nên, đức là gốc nhưng đức và tài phải kết hợp với nhau để
hoàn thành nhiệm vụ cách mạng.
Theo Hồ Chí Minh những chuẩn mực chung nhất của nền đạo đức cách
mạng Việt Nam gồm những điểm sau:
Một là, trung với nước hiếu với dân.
Đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất và chi phối các phẩm
chất khác. Từ khái niệm cũ "trung với vua, hiếu với cha mẹ" trong đạo đức
truyền thống của xã hội phong kiến phương Đơng, Hồ Chí Minh đưa vào đó
một nội dung mới, phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn là “Trung với
nước hiếu với dân”. Đó là một cuộc cách mạng trong quan niệm đạo đức.
“Trung với nước hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do
của Tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó khăn nào
cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Câu nói đó của Người vừa là lời kêu
gọi hành động, vừa là định hướng chính trị-đạo đức cho mỗi người Việt Nam
không phải chỉ trong cuộc đấu tranh cách mạng trước mắt, mà còn lâu dài về sau.
3


Hai là, yêu thương con người.
Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người rất toàn diện và độc đáo. Hồ
Chí Minh đã xác định tình u thương con người là một trong những phẩm
chất đạo đức cao đẹp nhất. Người dành tình yêu thương rộng lớn cho những
người cùng khổ. Những người lao động bị áp bức bóc lột, Người viết: "Tơi
chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được

hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn
áo mặc, ai cũng được học hành".
Hồ Chí Minh yêu thương đồng bào, đồng chí của Người, không phân
biệt họ ở miền xuôi hay miền ngược, là trẻ hay già, trai hay gái... không phân
biệt một ai, không trừ một ai, hễ là người Việt Nam u nước thì đều có chỗ
trong tấm lịng nhân ái của Người.
Tình u thương của Người cịn thể hiện đối với những người có sai lầm
khuyết điểm. Với tấm lòng bao dung của một người cha, Người căn dặn,
chúng ta: "Mỗi con người đều có thiện và ác ở trong lòng ta, phải biết làm cho
phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất
dần đi, đó là thái độ của người cách mạng. Đối với những người có thói hư tật
xấu, từ hạng người phản lại Tổ quốc và nhân dân, ta cũng phải giúp họ tiến bộ
bằng cách làm cho cái phần thiện trong con người nảy nở để đẩy lùi phần ác,
chứ không phải đập cho tơi bời".
Trong Di chúc, Người căn dặn Đảng: Phải có tình đồng chí thương yêu
lẫn nhau, nhắc nhở mỗi cán bộ, đảng viên luôn luôn chú ý đến phẩm chất yêu
thương con người.
Ba là, cần kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư.
Theo Hồ Chí Minh thì: Cần tức là lao động cần cù, siêng năng; lao động
có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh
sinh, không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Phải thấy rõ "lao động là
nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của chúng ta".
Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của
của dân, của nước, của bản thân mình; phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ,
4


nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to; "không xa xỉ, khơng hoang phí, khơng bừa
bãi", khơng phơ trương hình thức, không liên hoan, chè chén lu bù.
Liêm tức là "ln ln tơn trọng giữ gìn của cơng và của dân"; "khơng

xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân". Phải "trong
sạch, không tham lam". "Không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không
tham sung sướng. Khơng ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh
chính đại, khơng bao giờ hủ hố".
Chính, "nghĩa là khơng tà, thẳng thắn, đứng đắn". Đối với mình: khơng
tự cao, tự đại, ln chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát
triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân mình.
Đối với người: khơng nịnh hót người trên, khơng xem khinh người dưới,
ln giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đồn kết thật thà, khơng dối trá, lừa
lọc.
Đối với việc: để việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà.
Chí cơng vơ tư, Người nói: "Đem lịng chí cơng vơ tư mà đối với người,
với việc". “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng
thụ thì mình nên đi sau”; phải "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ".
Bốn là, tinh thần quốc tế trong sáng. Đó là, tinh thần đồn kết quốc tế vơ
sản, mà Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng mệnh đề "Bốn phương vô sản đều là anh
em"; là tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các
nước, mà Hồ Chí Minh đã dày cơng vun đắp bằng hoạt động cách mạng thực
tiễn của bản thân mình và bằng sự nghiệp cách mạng của cả dân tộc
Hồ Chí Minh ln nhắc nhở và nhấn mạnh người cách mạng phải có đạo
đức cách mạng. Người đã đánh giá rất cao vai trò của đạo đức cách mạng của
người cán bộ, đảng viên, Người chỉ rõ "cũng như sông thì phải có nguồn mới
có nước, khơng có nguồn thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây
héo. Người cách mạng thì phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi
mấy cũng khơng lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc,
giải phóng cho lồi người là một cơng việc to tát, mà tự mình khơng có đạo
đức, khơng có căn bản, tự mình đã hủ hố, xấu xa thì cịn làm nổi việc gì." [1,
5

252-253]. Hay ở một góc độ khác, Hồ Chủ tịch đã nhấn mạnh vai trò của đạo
đức với nhiệm vụ cách mạng là "làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã
hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất
nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài khó khăn. Sức có mạnh mới
gánh được nặng đi xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền
tảng mới hoàn thành được nhiệm vụ vẻ vang". Trong suốt cuộc đời hoạt động
Bác Hồ luôn luôn chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng, nhưng trước
hết là về đạo đức "Mọi công việc thành hay bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm
nhuần đạo đức cách mạng hay là không" và Người khẳng định: "Tuy năng lực
và cơng việc mỗi người có khác, người làm việc to, người làm việc nhỏ,
nhưng ai giữ được đạo đức cách mạng đều là người cao thượng".
Trong thực tế, Đảng lãnh đạo cách mạng khơng chỉ bằng đường lối
chính sách mà còn bằng "nêu gương", tức là từ sự gương mẫu về mọi mặt
của các tổ chức và từng cán bộ trong bộ máy Đảng, Nhà nước, đoàn thể mà
phát huy vai trị lãnh đạo. Chính vì vậy Bác Hồ từng căn dặn những người
cộng sản "Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ "cộng
sản" mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư
cách đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho
người ta bắt chước", tức là hành động gương mẫu là "mệnh lệnh không lời"
của người cán bộ đảng viên trước quần chúng.
Trong điều kiện hiện nay khi mà hàng ngày, hàng giờ người cán bộ,
đảng viên phải đối mặt với nhiều vấn đề mới của cơ chế và tác động của
những điều kiện trong và ngoài nước như: Sự cám dỗ về vật chất của cơ chế
thị trường, cơ chế mở; trước sự phá hoại của kẻ thù thông qua chiến lược
"Diễn biến hồ bình" những tham vọng về địa vị, quyền lợi, những toan tính
lợi ích. Tất cả những điều đó đang đặt ra vấn đề tiêu chuẩn đạo đức lối sống
của cán bộ, đảng viên lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, trước yêu
cầu như vậy Nghị quyết Trung ương 3 (khoá VIII) đã khẳng định: Người cán
bộ phải có phẩm chất và năng lực, có đức và tài, trong đó đức là gốc.
Xuất phát từ vai trò của đội ngũ đảng viên và đạo đức cách mạng của

đội ngũ đảng viên trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Ta biết rằng
6


năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng không ngừng được nâng lên
bởi số lượng và chất lượng của đội ngũ đảng viên của Đảng. Theo Hồ Chí
Minh, sức mạnh của toàn Đảng là sức mạnh tổng hợp của đội ngũ đảng viên
tạo nên "Đảng mạnh là do chi bộ tốt; chi bộ tốt là do các đảng viên đều tốt",
do đó phải thường xuyên giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên của
Đảng về mọi mặt, trước hết về đạo đức cách mạng. Đạo đức cách mạng theo
Hồ Chí Minh là nền đạo đức mới khác về bản chất với nền đạo đức cũ của
giai cấp phong kiến, đạo đức mới xoá bỏ những chuẩn mực của đạo đức
phong kiến trói buộc nhân dân lao động vào các lễ giáo phong kiến, tập tục
hà khắc phục vụ chế độ đẳng cấp bóc lột. Đạo đức mới đối lập với đạo đức
cá nhân chủ nghĩa, ích kỷ cực đoan, hẹp hịi tư sản; nó cũng khác xa với đạo
đức tơn giáo khép kín con người vào khuôn khổ chật hẹp khắc kỷ, cam chịu,
chấp nhận số phận. Đạo đức cách mạng, theo tư tưởng Hồ Chí Minh đó là
đạo đức lối sống mang bản chất giai cấp công nhân kết hợp với truyền thống
tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa đạo đức của nhân loại. Đó là đạo đức sống vì
lý tưởng cách mạng, đó là thứ đạo đức ln ln đặt lợi ích tập thể lên trên
lợi ích cá nhân. Đó là đạo đức khơng vì danh lợi cá nhân mà vì lợi ích chung
của Đảng, của giai cấp, của dân tộc và của nhân loại. Đó là tính cần kiệm,
liêm chính, chí cơng, vơ tư, quả quyết sửa lỗi mình, khơng hiếu danh, khơng
kiêu ngạo, nói thì phải làm, phải giữ chủ nghĩa cho vững, dám hy sinh, ít
lịng ham muốn về vật chất, trung thực phục tùng đồn thể. Chính vì vậy
trong mối quan hệ giữa đức và tài của người cán bộ, đảng viên của Đảng đây là mối quan hệ biện chứng gắn bó hữu cơ giữa phẩm chất đạo đức và
năng lực trong mỗi con người và tác động của nó đối với xã hội. Thực chất
đó là mối quan hệ giữa đức và tài "có đức mà khơng có tài thì làm việc gì
cũng khó, có tài mà khơng có đức thì là người vơ dụng. Thời nào cũng vậy
đức tài đều tôn trọng, nhưng đức là gốc."

Tăng cường công tác giáo dục đạo đức lối sống cho cán bộ, đảng viên
hiện nay còn xuất phát từ vai trò của giáo dục đạo đức lối sống cho cán bộ,
đảng viên trong công tác xây dựng Đảng. Ta biết rằng công tác xây dựng
Đảng tức là xây dựng tổ chức và xây dựng con người, bên cạnh việc xây
7


dựng về chính trị tư tưởng, cần thiết phải xây dựng một chuẩn mực đạo đức
và lối sống cho cán bộ, đảng viên. Do đó tăng cường giáo dục đạo đức lối
sống cho cán bộ đảng viên thường xuyên là một nội dung cơ bản của công
tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đặc biệt trong điều kiện hiện nay khi mà sự
suy thối đạo đức, lối sống đang có xu thế phát triển ảnh hưởng tới bản chất
của Đảng, làm tổn thương đến mối quan hệ máu thịt Đảng - Dân, hạ thấp sức
chiến đấu và vai trò lãnh đạo của Đảng. Hồ Chủ tịch là người sáng lập và
giáo dục rèn luyện Đảng ta, Người luôn luôn quan tâm đến giáo dục đạo đức
cho cán bộ, đảng viên. Theo Người "cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy,
nếu dây chuyền khơng tốt, khơng chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy toàn bộ,
máy cũng tê liệt. Cán bộ là những người đem chính sách của chính phủ, của
đồn thể thi hành trong nhân dân, nếu cán bộ dở, thì chính sách hay cũng
khơng thể thực hiện được"[1, 54].
Trong di chúc để lại, Hồ Chí Minh căn dặn "Đảng ta là một Đảng cầm
quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng;
thật sự cần kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật sự
trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung
thành của nhân dân"[3, 510].
Từ những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh về vai trò của đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên và vai trò của
giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ đảng viên trong công tác xây dựng
Đảng, từ khi ra đời đến nay, tuyệt đại cán bộ đảng viên của Đảng là những
người đầu tàu gương mẫu, dẫn dắt quần chúng, thể hiện rõ rệt đạo đức lối

sống cách mạng. Những người ít chịu rèn luyện, mắc bệnh cá nhân chủ
nghĩa,vi phạm đạo đức cách mạng không nhiều; hoặc có người chỉ mắc một
vài khuyết điểm nào đó, dù mới chỉ có thể, cũng có hại cho Đảng, có hại đến
nhân dân. Đảng ta là Đảng cầm quyền, yêu cầu tu dưỡng đạo đức lối sống
cách mạng cho cán bộ đảng viên càng cao, các bệnh cá nhân chủ nghĩa trái
với đạo đức cách mạng càng nguy hiểm. Dù những biểu hiện tiêu cực mới
phát sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm cảnh báo thứ bệnh rất nguy hiểm
này, Người nhắc nhở rằng "Một đảng, một dân tộc và mỗi con người, ngày
8


hơm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai
vẫn được mọi người u mến và ca ngợi, nếu lịng dạ khơng trong sáng nữa,
nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân"[3, 551], cho nên ngày nay trước yêu cầu mới
của sự nghiệp cách mạng, trước thực trạng đạo đức, lối sống của cán bộ,
đảng viên thì vấn đề đặt ra là khơng ngừng nâng cao chất lượng giáo dục đạo
đức, lối sống cho cán bộ đảng viên của Đảng vừa là nhiệm vụ cơ bản, vừa là
nhiệm vụ cấp bách.
2. Thực trạng đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên hiện nay.
Do những biến động phức tạp của tình hình quốc tế, khu vực, những
ảnh hưởng tiêu cực của cơ chế thị trường, sự tấn công của Chủ nghĩa đế quốc
thông qua chiến lược "Diễn biến hồ bình " đã tác động không nhỏ đến công
tác xây dựng Đảng, đặc biệt là xây dựng con người, xây dựng đội ngũ cán bộ
đảng viên, những tác động đó đã làm tha hố, biến chất một số cán bộ đảng
viên, nhất là những người có chức có quyền, những người làm việc trong các
cơ quan nhà nước, trong các đơn vị kinh tế không chịu rèn luyện tu dưỡng
đạo đức cách mạng. Tại Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) khoáVIII, Đảng ta đã
nêu bật những mặt mạnh, những tồn tại, khuyết điểm về đạo đức lối sống của
cán bộ, đảng viên hiện nay là: "Trong điều kiện mới, phần lớn cán bộ, đảng
viên tích cực lao động, cơng tác học tập, có ý thức tổ chức kỷ luật, giữ gìn

đạo đức lối sống lành mạnh, gắn bó với nhân dân.." Đó là mặt mạnh cơ bản
về đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên chúng ta. Chính vì vậy Đảng ta
vẫn giữ được niềm tin của nhân dân, động viên nhân dân phấn đấu vượt qua
bao khó khăn thử thách đưa công cuộc đổi mới của đất nước ta đạt được
những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan trọng, tạo được những tiền đề
cho nước ta bước vào thời kỳ phát triển mới, thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp
hố, hiện đại hố.
Với quan điểm "nhìn thẳng vào sự thật", nêu cao ý thức tự phê bình và
phê bình trong Đảng, cũng như mở rộng dân chủ trong toàn xã hội, bên cạnh
những mặt mạnh về đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên. Đảng ta đã công
khai chỉ ra những yếu kém, khuyết điểm, đặc biệt là về đạo đức lối sống của
cán bộ, đảng viên, những yếu kém đó đã thể hiện tính chất nghiêm trọng của
9


hiện tượng suy thoái về đạo đức, lối sống trong Đảng. Trong báo cáo chính trị
của Bộ Chính trị tại Hội nghị Trung ương 6 (lần2) khoáVIII Đảng ta chỉ rõ:
một bộ phận cán bộ đảng viên, lại là cán bộ đảng viên có chức có quyền suy
thối về đạo đức lối sống, ảnh hưởng tới bản chất của Đảng, làm sa xút lòng
tin của nhân dân, tổn thương mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân, hạ thấp sức
chiến đấu và vai trò lãnh đạo của Đảng. Ngay từ khi đất nước bước vào công
cuộc đổi mới, tại Đại hội Đảng VI, Đảng ta đã chỉ rõ: "Trong xã hội ta đang
diễn ra cuộc đấu tranh giữa hai lối sống: lối sống có lý tưởng, lành mạnh,
trung thực, sống bằng lao động của mình, có ý thức tơn trọng và bảo vệ của
cơng, chăm lo lợi ích của tập thể và của đất nước, với lối sống thực dụng, dối
trá, ích kỷ, ăn bám, chạy theo đồng tiền". Đến đại hội VII, vấn đề đạo đức của
cán bộ đảng viên được nêu ra mạnh mẽ hơn: "sự suy thoái về phẩm chất đạo
đức của một bộ phận cán bộ đảng viên rất nghiêm trọng. Tình trạng mất đồn
kết nội bộ xảy ra trong nhiều tổ chức Đảng". Đến Đại hội VIII Đảng ta đã
đánh giá sự sa sút về phẩm chất đạo đức lối sống lại diễn ra nghiêm trọng

hơn, nó khơng chỉ ở một bộ phận mà là một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng
viên thiếu tu dưỡng bản thân, phai nhạt lý tưởng, mất cảnh giác, giảm sút ý
chí, kém ý thức tổ chức kỷ luật, xa đọa về đạo đức lối sống, ...và điều đáng lo
ngại là khơng ít cán bộ đảng viên phai nhạt lý tưởng cách mạng, tha hoá về
phẩm chất đạo đức ..."
Hội nghị Trung ương (6 lần 2) Khoá VIII chỉ rõ sự suy thoái về đạo đức
lối sống của một bộ phận cán bộ đảng viên thật sự đang là vấn đề bức xúc
nhất đối với xã hội ta. Từ thực tiễn như vậy Đảng ta đã mở cuộc vận động
xây dựng chỉnh đốn Đảng; tiến hành tự phê bình và phê bình trong các cấp
uỷ, tổ chức đảng và cán bộ chủ chốt từ Trung ương đến cơ sở. Qua thời gian
thực hiện cuộc vận động đã thu được một số kết quả và kinh nghiệm bước
đầu, song trong công tác xây dựng Đảng bên cạnh những ưu điểm, đang nổi
lên một số vấn đề yếu kém và khuyết điểm, nhất là khuyết điểm về công tác
giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, chưa ngăn chặn và đẩy lùi
được sự suy thối về tư tưởng chính trị và đạo đức lối sống. Báo cáo chính trị
tại Đại hội XI của Đảng đã nêu rõ: Tình trạng suy thối về chính trị, tư tưởng,
10


đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình
trạng tham nhũng lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa
được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp. Nghị quyết về
"Một số vấn đề cáp bách về xây dựng Đảng" nhấn mạnh: Một bộ phận khơng
nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản
lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ
nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa
địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vơ ngun tắc...

Sự suy thối về đạo đức lối sống biểu hiện đặc trưng nhất là tệ tham

nhũng quan liêu. Những người này coi Đảng như một cái cầu thang để thăng
quan phát tài. Họ không quan tâm đến đời sống của nhân dân mà chỉ lo đến
lợi ích của riêng mình. Hiện tượng chạy chức chạy quyền, lợi dụng chức vụ
và cương vị công tác để tham ô, hà lạm công quỹ, nhận hối lộ, làm giàu bất
chính diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Qua những vụ án lớn về kinh tế - xã
hội vừa qua càng cho ta thấy rõ thêm sự tham nhũng lộng hành của một số
cán bộ có chức có quyền đã vi phạm đến bản chất của Đảng. Mặt khác, tình
trạng quan liêu cũng là một bệnh nguy hiểm dễ mắc phải ở những người có
chức có quyền. Phong cách lãnh đạo thì cậy quyền, cậy thế chỉ thích mệnh
lệnh, phê phán người khác không lắng nghe ý kiến của mọi người, khơng
muốn nghe người khác phê bình hoặc trái với ý mình; cố tạo ra khoảng cách
trên-dưới với quần chúng, với đồng chí đồng đội, thậm chí cả với những
người từng đồng cam cộng khổ, cưu mang ủng hộ giúp đỡ mình, vi phạm
quyền dân chủ của nhân dân. Phong cách làm việc thì chỉ thích "an bình
trong phòng lạnh", ngại đi cơ sở, ngại tiếp xúc với quần chúng, xa rời thực
tế, không nắm được phong trào, báo cáo sai sự thật....sự suy thoái về lối sống
phổ biến là xa rời lối sống ""Cần kiệm" chạy theo lối sống ích kỷ, thực dụng,
đồng tiền là trên hết, đam mê nhu cầu vật chất cùng những dục vọng thấp
hèn...

11


Đảng ta đã nhận định trong nhiều năm qua sự suy thoái về đạo đức lối
sống, đặc biệt nạn tham nhũng và tệ quan liêu đã trở thành quốc nạn, là một
nguy cơ lớn đối với nước ta. Sở dĩ có tình trạng suy thối về đạo đức lối sống
như vậy là do các nguyên nhân:
Một là, trong điều kiện mới, một bộ phận cán bộ, đảng viên mắc chủ
nghĩa cá nhân, sống buông thả, thiếu tự giác rèn luyện tu dưỡng, trong khi đó
sự giáo dục, quản lý, kiểm tra của các tổ chức đảng, trước hết là các chi bộ

và cấp uỷ lại lỏng lẻo; đồng thời chưa có quy chế để nhân dân tham gia giám
sát, giáo dục cán bộ đảng viên.
Hai là, chủ nghĩa thực dụng có cơ sở kinh tế sâu xa, khách quan từ mặt
trái của nền kinh tế thị trường, mở cửa đang làm thay đổi thước đo chuẩn
mực đạo đức, nhưng Đảng ta chậm dự báo tình hình và thiếu những biện
pháp phù hợp đồng bộ, có hiệu quả trong việc kiểm tra giám sát giáo dục rèn
luyện cán bộ đảng viên. Nhiều tổ chức Đảng coi nhẹ công tác giáo dục đạo
đức cách mạng cho cán bộ đảng viên, trong điều kiện thực hiện nền kinh tế
thị trường và mở cửa, thiếu những hình thức biện pháp quản lý, kiểm tra việc
rèn luyện của cán bộ, đảng viên, xử lý chưa kịp thời, thiếu nghiêm minh khi
có vi phạm.
Ba là, trong điều kiện đảng cầm quyền, một số cán bộ, đảng viên "cơ
hội" không chịu rèn luyện phẩm chất của người cộng sản đã biến ""quyền
lực thành lợi ích vật chất cá nhân, sống trên dân, xa cách dân; Đồng thời
nhiều chủ trương chính sách pháp luật, trước hết là về kinh tế chưa đầy đủ và
còn nhiều sơ hở ....đã gây thêm khó khăn cho việc ngăn chặn và đẩy lùi suy
thoái của cán bộ đảng viên.
Bốn là, mặt trái của cơ chế thị trường và mở cửa đang hàng ngày hàng
giờ tác động đến tư tưởng tình cảm của cán bộ đảng viên trong khi chế độ
chính sách đãi ngộ, nhất là chính sách tiền lương bảo đảm cho cán bộ cơng
chức cịn nhiều bất cập. Tình trạng phân hoá giàu nghèo trong xã hội phát
triển nhanh...đã tác động không nhỏ đến các tổ chức đảng và mỗi cán bộ
đảng viên.
12


Năm là, các thế lực thù địch ráo riết thực hiện chiến lược diễn biến hồ
bình, bằng mọi âm mưu thủ đoạn tinh vi và thâm độc: dùng tiền, gái... làm
tha hố cán bộ đảng viên, hịng thực hiện những âm mưu, ý đồ thâm độc của
chúng.

Từ yêu cầu của công cuộc đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội, từ thực trạng
về sự suy thoái biến chất của một bộ phận cán bộ đảng viên hiện nay, đặt ra
vấn đề cơ bản và cấp bách về giáo dục đạo đức, lối sống cách mạng trong
các tầng lớp nhân dân mà tập trung trước hết là đối với đội ngũ cán bộ đảng
viên của Đảng, để xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch và vững mạnh ngang
tầm với nhiệm vụ của một đảng cầm quyền trong sự nghiệp đổi mới vì mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, cơng bằng, dân chủ và văn minh.
3. Một số giải pháp để tăng cường hiệu quả công tác giáo dục đạo
đức lối sống cho cán bộ đảng viên trong tình hình hiện nay.
Trong điều kiện hiện nay để đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng thật sự
vững mạnh có đủ năng lực và phẩm chất ngang tầm với bản chất cách mạng
của một đảng cầm quyền trong sự nghiệp đổi mới cần tập trung làm tốt
những nội dung cơ bản sau:
Một biện pháp hàng đầu là, mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh
thần tự rèn luyện, tu dưỡng về đạo đức lối sống thực hiện tốt tư tưởng của
Hồ Chủ tịch cần kiệm, liêm chính, chí cơng, vơ tư. Chấp hành nghiêm túc
điều lệ Đảng, pháp luật nhà nước, gương mẫu giữ gìn phẩm chất đạo đức
người đảng viên cộng sản trong điều kiện và môi trường mới. Đồng thời các
tổ chức Đảng, trước hết là mỗi chi bộ đảng phải phát huy năng lực lãnh đạo
của mình, tăng cường công tác giáo dục, kiểm tra, quản lý cán bộ đảng viên
về đạo đức lối sống với những hình thức và phương pháp phù hợp trong điều
kiện mới. Đây là biện pháp đầu tiên nhằm tăng cường sức chiến đấu và vai
trò lãnh đạo của Đảng, lấy lại niềm tin trong nhân dân, củng cố mối quan hệ
máu thịt giữa Đảng và nhân dân. Chỉ có làm tốt nội dung này, mỗi cán bộ
đảng viên của Đảng mới thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Bác Hồ: "Đạo đức
cách mạng khơng phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ
13


hàng ngày mà phát triển củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng

càng luyện càng trong" [2, 293]. Cán bộ, đảng viên phải học tập tồn diện,
trong đó phải đặc biệt coi trọng học lý luận Mác - Lênin. Vì "có học tập lý
luận Mác - Lênin mới củng cố được đạo đức cách mạng, giữ vững lập
trường, nâng cao sự hiểu biết và trình độ chính trị, mới làm tốt cơng tác
Đảng giao phó cho mình"[2, 292].
Để tự rèn luyện tự tu dưỡng đạo đức lối sống một cách có kết quả, một
mặt địi hỏi mỗi cán bộ, mỗi đảng viên phải tự giác, phải bền bỉ, phải kiên trì
và nhẫn nại ...khơng nao núng tinh thần, phải lấy tiêu chuẩn cán bộ và đức
tính của con người Việt Nam trong giai đoạn mới để phấn đấu rèn luyện; mặt
khác, tổ chức đảng trước hết là chi bộ phải có trách nhiệm giúp cán bộ đảng
viên rèn luyện trau rồi đaọ đức, lối sống lành mạnh thông qua giáo dục,
thông quản lý và kiểm tra đảng viên.
Hai là, phải thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình theo
phương châm từ trên xuống dưới, từ dưới lên trên, từ trong ra ngoài và lấy ý
kiến của quần chúng trong cơ quan đơn vị và ý kiến của nhân dân trong khu
dân cư nơi cán bộ đảng viên cư trú góp ý kiến phê bình cán bộ đảng viên.
Trong quá trình sáng lập, giáo dục rèn luyện Đảng ta, Bác Hồ đã từng nói
"có hoạt động thì khó mà tránh khỏi sai lầm. Chúng ta không sợ sai lầm và
khuyết điểm, và càng sợ những người lãnh đạo khơng biết tìm cách đúng để
giúp cán bộ sửa chữa sai lầm và khuyết điểm". Vì thế,"phải biết thật thà tự
phê bình và thành khẩn phê bình đồng chí khác để cùng tiến bộ" ; ""khơng
chịu nghe phê bình và khơng tự phê bình thì nhất định lạc hậu, thối bộ. Lạc
hậu và thối bộ thì sẽ bị quần chúng bỏ rơi"[2, 290]. Bác nhiều lần nhấn
mạnh: tự phê bình và phê bình là thứ vũ khí sắc bén nhất, nó giúp cho Đảng
ta ngày càng thêm mạnh. Thực hiện di huấn của Bác, Đảng ta đã và đang
thực hiện cuộc vận động phê và tự phê bình làm trong sạch Đảng, do đó để
khơng ngừng nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ
đảng viên thì mỗi cán bộ đảng viên, mà trước hết là cán bộ chủ chốt và cán
bộ lãnh đạo, quản lý các cơ quan Đảng, nhà nước, các đoàn thể quần chúng,
các tổ chức kinh tế thực hiện phê bình và tự phê bình với tinh thần trong

14


sáng, tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, nghiêm túc, tự giác, tự nguyện và trung
thực, có phê phán có đấu tranh để xây dựng, để đồn kết. Khơng được lợi
dụng tự phê bình và phê bình để đả kích, chia rẽ bè phái, để vu cáo, hãm hại
đồng chí đồng đội.
Tự phê bình và phê bình là một thứ vũ khí sắc bén, nó giúp cho Đảng ta
ngày càng mạnh thêm . Vì thế phê bình và tự phê bình phải được tiến hành
thường xuyên, thiết thực, dân chủ, từ trên xuống dưới và từ dưới lên. Sau hết
là Đảng phải kiểm tra chặt chẽ "Làm được như thế khuyết điểm sẽ bớt đi, và
tiến bộ sẽ mau lên" như lời dạy của Bác Hồ.
Do đó đẩy mạnh tự phê bình và phê bình là một nội dung biện pháp hữu
hiệu để không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức và lối sống cho
cán bộ, đảng viên trong công tác xây dựng Đảng hiện nay.
Ba là, không ngừng hồn thiện các cơ chế, chính sách, pháp luật, trước
hết là về mặt kinh tế nhằm phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của
cơ chế thị trường và mở cửa. Giải quyết tốt mối quan hệ lợi ích giữa các giai
cấp, các bộ phận, các tầng lớp, các ngành nghề trên cơ sở những thu nhập
hợp pháp, không để khoảng cách giàu - nghèo diễn ra quá lớn, quá nhanh,
quá bất hợp lý giữa các vùng, miền, các ngành nghề, các lĩnh vực công tác,
giữa các loại cán bộ. Để làm được điều đó phải quán triệt tốt quan điểm của
Đảng là thi hành kỷ luật nghiêm khắc mọi vi phạm về nguyên tắc, nhất là đối
với những vấn đề về quan điểm đường lối, chủ trương chính sách của Đảng.
Trong các hoạt động kinh tế, đảng viên phải chấp hành đúng pháp luật của
nhà nước và các quy định của Đảng
Bốn là, tập trung chỉ đạo đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống tham nhũng,
quan liêu, tiêu cực làm trong sạch đội ngũ đảng viên. Muốn làm được điều
này phải có cơ chế chính sách đồng bộ, phát huy dân chủ rộng rãi trong
Đảng và toàn xã hội, đồng thời phải xử lý nghiêm minh những cán bộ đảng

viên khi được phát hiện, chỉ có như vậy thì mới trong sạch được đội ngũ, sức
mạnh của Đảng mới được nâng lên. Phát huy một cách tích cực dư luận xã
hội, đặc biệt là các phương tiện thông tin đại chúng trong việc đấu tranh
15


chống tham nhũng, tiêu cực của cán bộ đảng viên trong bộ máy công quyền.
Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng tích cực tuyên truyền những
chuẩn giá trị đạo đức của cán bộ đảng viên và con người Việt Nam trong thời
đại mới, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách lành mạnh giản dị,
hướng con người vào những chuẩn chân- thiện- mỹ; đồng thời kiên quyết
đấu tranh với những thói hư tật xấu ra khỏi đời sống của xã hội, đặc biệt là
cán bộ đảng viên phải là người gương mẫu về đạo đức lối sống.
Năm là, đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và nhân rộng các điển hình tiên
tiến, tuyên truyền kịp thời những gương người tốt, việc tốt, lên án cái xấu cái
ác, tích cực đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí quan liêu và các tệ nạn xã
hội khác. Cán bộ đảng viên phải gương mẫu rèn luyện, giữ gìn phẩm chất
đạo đức của người cộng sản. Đảng viên cán bộ nói đi đơi với làm, chỉ có như
vậy mới xứng đáng là người đầy tớ, người lãnh đạo của nhân dân.
Bảy là, các cấp uỷ đảng và chi bộ phải nắm chắc tình hình mọi mặt của
đảng viên cán bộ được quản lý, thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ
trong lãnh đạo và quản lý rèn luyện cán bộ đảng viên, phát huy dân chủ trong
quản lý và giám sát, kiểm tra. Thực hiện mọi hoạt động của cán bộ đảng
viên phải đặt dưới sự lãnh đạo và quản lý của cấp uỷ cùng cấp. Đồng thời
thông qua dư luận của quần chúng và sự giám sát của quần chúng để nâng
cao chất lượng giáo dục đạo đức lối sống cho cán bộ đảng viên.

16

KẾT LUẬN
Như vậy, có thể nói, đạo đức cách mạng là một phạm trù có nội dung
rộng, bao hàm nhiều yếu tố khác nhau. Người cán bộ, đảng viên trong giai
đoạn nào cũng cần bồi dưỡng, rèn luyện cho mình có đạo đức cách mạng để
có thể thực hiện được vai trò của người "chiến sĩ tiên phong". Đạo đức cách
mạng của cán bộ, đảng viên có vị trí, vai trị rất lớn đối với chất lượng, uy tín
của đội ngũ đảng viên và tổ chức đảng, đối với việc hoàn thành sứ mệnh lãnh
đạo toàn dân tộc tiến lên chủ nghĩa xã hội của Đảng. Trong suốt quá trình
lãnh đạo cách mạng, không lúc nào Đảng ta buộc lỏng công tác giáo dục, rèn
luyện nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên
Trong giai đoạn hiện nay, nhiệm vụ cách mạng có rất nhiều thuận lợi,
song cũng khơng ít khó khăn thử thách, đặc biệt là sự suy thối về tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Chính vì vậy,
để đảm bảo và giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, để Đảng đủ sức gánh vác
trọng trách lãnh đạo toàn dân tộc đi lên chủ nghĩa xã hội, địi hỏi Đảng phải
nhìn thẳng vào sự thật, nghiêm túc kiểm điểm tự phê bình và phê bình, tích
cực giáo dục đạo đức, lối sống, nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán
bộ, đảng viên. Một số giải pháp được đề xuất ở trên có thể chưa đủ, chưa tồn
diện. Song với những giải pháp cơ bản đó, nếu được triển khai nghiêm túc,
chặt chẽ, đồng bộ, chắc chắn sẽ góp phần tích cực nâng cao đạo đức cách
mạng cho cán bộ, đảng viên; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững
mạnh./.

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hồ Chí Minh, tồn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.1995
2. Hồ Chí Minh, tồn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.1995
3. Hồ Chí Minh, tồn tập, tập 12, Nxb CTQG, H.1995

4. Ban Tuyên giáo Trung ương, Tài liệu nghiên cứu các văn kiện Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, Nxb CTQG, H.2011
5. Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI

18