GIÁO dục GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG yêu nước CHO học SINH lớp 5 TRƯỜNG QUỐC tế THÔNG QUA dạy học môn TIẾNG VIỆT

0
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

MAI THỊ THANH HÀ

GIÁO DỤC GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG
YÊU NƯỚC CHO HỌC SINH LỚP 5 TRƯỜNG QUỐC TẾ
THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT

Chuyên ngành: Giáo dục học (bậc tiểu học)
Mã số: 60.14.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. CHU THỊ THỦY AN

NGHỆ AN - 2017


i
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn chân thành, sâu sắc
đến PGS. TS. Chu Thị Thủy An, người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp
đỡ tơi trong suốt q trình nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo ở khoa Giáo dục Trường Đại
học Vinh đã dạy dỗ và giúp đỡ tôi trong q trình học tập, nghiên cứu và hồn
thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, thầy cô và các em học sinh của
các trường tiểu học quốc tế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đã hợp tác và
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình khảo sát nghiên cứu.

Do thời gian và năng lực có hạn nên mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng
chắc chắn luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót, kính mong nhận được sự góp ý của
q thầy cô và các bạn!
Xin chân thành cảm ơn!


ii
MỤC LỤC
Trang

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................................i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT...............................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG.....................................................................................................vii
MỞ ĐẦU...........................................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...............................................................3
4. Giả thuyết khoa học.......................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................................3
6. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................4
8. Đóng góp của luận văn..................................................................................4
9. Cấu trúc của luận văn....................................................................................5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ
TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC CHO HỌC SINH LỚP 5 TRƯỜNG
QUỐC TẾ THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT............................6

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu..........................................................................6
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngồi.................................................6
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở trong nước.................................................8

1.2. Một số vấn đề về giáo dục giá trị truyền thống và việc giáo dục giá trị
truyền thống yêu nước cho học sinh tiểu học..................................................11
1.2.1. Giáo dục giá trị truyền thống.................................................................11
1.2.2. Giáo dục giá trị truyền thống yêu nước.................................................13
1.2.3. Giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh tiểu học..............15
1.3. Đặc điểm tâm lí, nhận thức của học sinh lớp 5 trường Quốc tế và việc
giáo dục giá trị truyền thống yêu nước............................................................16


iii
1.3.1. Đặc điểm tâm lí, nhận thức của học sinh lứa tuổi lớp 5 và việc giáo
dục giá trị truyền thống yêu nước....................................................................16
1.3.2. Đặc điểm tâm lí, nhận thức của học sinh lứa tuổi lớp 5 trường Quốc
tế và việc giáo dục giá trị truyền thống yêu nước............................................18
1.4. Môn Tiếng Việt với việc giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho
học sinh lớp 5 trường Quốc tế.........................................................................19
1.4.1. Mục tiêu, đặc điểm của môn Tiếng Việt................................................19
1.4.2. Khả năng giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh lớp 5
trường Quốc tế thông qua dạy học môn Tiếng Việt 5......................................23
1.4.3. Nội dung, cách thức giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học
sinh lớp 5 trường Quốc tế thông qua dạy học môn Tiếng Việt........................25
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình giáo dục giá trị truyền thống yêu
nước cho học sinh lớp 5 trường Quốc tế.........................................................33
1.5.1. Các yếu tố khách quan...........................................................................33
1.5.2. Các yếu tố chủ quan..............................................................................34
Kết luận chương 1...........................................................................................36
Chương 2 THỰC TRẠNG GIÁO DỤC GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG YÊU
NƯỚC CHO HỌC SINH LỚP 5 TRƯỜNG QUỐC TẾ THÔNG QUA DẠY
HỌC MÔN TIẾNG VIỆT................................................................................37

2.1. Khái quát về quá trình nghiên cứu thực trạng..........................................37
2.1.1. Mục tiêu khảo sát thực trạng.................................................................37
2.1.2. Nội dung khảo sát..................................................................................37
2.1.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát...............................................................38
2.1.4. Hình thức khảo sát.................................................................................38
2.1.5. Phương pháp khảo sát và xử lí kết quả..................................................38
2.1.6. Thời gian khảo sát.................................................................................39
2.2. Kết quả khảo sát thực trạng......................................................................40
2.2.1. Thực trạng nhận thức về việc giáo dục giá trị truyền thống yêu nước
cho học sinh lớp 5 tại một số trường tiểu học Quốc tế ở thành phố Hồ Chí
Minh................................................................................................................40


iv
2.2.2. Thực trạng tổ chức giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học
sinh lớp 5 tại một số trường tiểu học Quốc tế ở thành phố Hồ Chí Minh.......44
2.2.3. Thực trạng mức độ nhận thức và biểu hiện lòng yêu nước của học
sinh lớp 5 tại một số trường tiểu học Quốc tế ở thành phố Hồ Chí Minh.......46
2.2.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động giáo dục giá trị truyền thống yêu nước
cho học sinh lớp 5 ở các trường Quốc tế.........................................................47
2.2.5. Thực trạng nhận thức và mong muốn của phụ huynh về việc giáo dục
giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh lớp 5 các trường Quốc tế............49
2.3. Đánh giá về thực trạng..............................................................................50
2.3.1. Những ưu điểm......................................................................................50
2.3.2. Những tồn tại.........................................................................................51
Kết luận chương 2...........................................................................................52
Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC GIÁ TRỊ
TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC CHO HỌC SINH LỚP 5 TRƯỜNG
QUỐC TẾ THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT..........................53

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp............................................................53
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu, nội dung của môn học Tiếng Việt...........53
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn........................................................53
3.1.3. Nguyên tắc tích hợp...............................................................................53
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo phát huy tính tích cực, sáng tạo trong học tập
của học sinh.....................................................................................................54
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hấp dẫn.........................................................55
3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống........................................................55
3.2. Một số biện pháp đề xuất..........................................................................56
3.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc giáo dục giá trị
truyền thống yêu nước và bồi dưỡng cách thức giáo dục cho giáo viên
trường Quốc tế thông qua dạy học mơn Tiếng Việt.........................................56
3.2.2. Kế hoạch hóa hoạt động giáo dục giá trị truyền thống yêu nước ở
trường Quốc tế.................................................................................................60


v
3.2.3. Thiết kế và tổ chức bài học có tích hợp nội dung giáo dục giá trị
truyền thống yêu nước cho học sinh lớp 5 trường Quốc tế thông qua dạy
học mơn Tiếng Việt..........................................................................................62
3.2.4. Đa dạng hóa phương pháp, hình thức dạy học để nâng cao hiệu quả
giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh lớp 5 trường Quốc tế
thông qua dạy học môn Tiếng Việt..................................................................65
3.2.5. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục giá trị truyền thống
yêu nước cho học sinh lớp 5 trường Quốc tế thông qua dạy học môn Tiếng
Việt..................................................................................................................77
3.2.6. Kết hợp với các mơn học khác trong chương trình dạy học nhằm
nâng cao hiệu quả việc giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh
lớp 5 các trường Quốc tế.................................................................................79
3.2.7. Thường xuyên phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng

trong việc giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh lớp 5 trường
Quốc tế.............................................................................................................84
3.3. Thăm dị tính khả thi của biện pháp.........................................................87
3.3.1. Mục đích thực nghiệm...........................................................................87
3.3.2. Đối tượng thực nghiệm..........................................................................88
3.3.3. Nội dung và phương pháp thực nghiệm................................................88
3.3.4. Kết quả thực nghiệm.............................................................................89
Kết luận chương 3...........................................................................................92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................93
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................... 95
PHỤ LỤC


vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT

Các chữ viết tắt

Các chữ viết đầy đủ

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CTGDPT

Chương trình giáo dục phổ thông

3

GD

Giáo dục

4

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

5

GDHS

Giáo dục học sinh

6

GV

Giáo viên

7

HĐGD

Hoạt động giáo dục

8

HS

Học sinh

9

HTTCDH

Hình thức tổ chức dạy học

10

KHGD

Kế hoạch giáo dục

11

PH

Phụ huynh

12

PP

Phương pháp

13

QT

Quốc tế

14

TPHCM

Thành phố Hồ Chí Minh


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang

Bảng 2.1. Nhận thức về vai trò của việc GD giá trị truyền thống yêu nước
cho HS lớp 5 trường QT thông qua môn Tiếng Việt.....................40
Bảng 2.2. Tần suất tiến hành việc GD giá trị truyền thống u nước thơng
qua mơn Tiếng Việt......................................................................41
Bảng 2.3. Khó khăn khi GD giá trị truyền thống yêu nước cho HS lớp 5 thông
qua môn Tiếng Việt.......................................................................42
Bảng 2.4. Nhận thức của HS về môn học Tiếng Việt...................................43
Bảng 2.5. Tầm quan trọng của công tác GD giá trị truyền thống yêu quê
hương, đất nước trong dạy học Tiếng Việt...................................44

Bảng 2.6. Khảo sát phương pháp dạy học mà GV sử dụng để GD HS........45
Bảng 2.7. Khảo sát hình thức tổ chức dạy học GV sử dụng để GD HS.......45
Bảng 2.8. Kết quả phỏng vấn trực tiếp cán bộ quản lí ở một số trường
Quốc tế.........................................................................................47
Bảng 2.9. Kết quả phỏng vấn ngẫu nhiên một số phụ huynh học sinh lớp 5
......................................................................................................49
Bảng 3.1. Thống kê kết quả kiểm tra............................................................89


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trải qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, với lòng yêu nước nồng
nàn, nhân dân ta đã đánh đuổi tất cả quân xâm lược ra khỏi bờ cõi. Chính nhờ ý
chí, tinh thần ấy mà chúng ta có được cuộc sống hịa bình như ngày nay. Trong
thời chiến, tinh thần ấy được phát huy cao độ nhưng trong thời bình tinh thần ấy
khá “trầm lắng”. Để thúc đẩy sự phát triển của đất nước, để nước nhà có thể
"sánh vai được với các cường quốc năm châu" thì tinh thần yêu nước trong nhân
dân cần được hun đúc và đẩy mạnh hơn nữa.
Trong xu thế hội nhập, mở cửa để giao lưu đón nhận nền văn minh của
nhân loại, chúng ta đã học tập được rất nhiều những tư tưởng tiến bộ, thành tựu
khoa học, kinh tế trên toàn cầu. Tuy nhiên, xu thế này cũng đang có tác động
khơng nhỏ đến tinh thần yêu nước của nhân dân ta theo nhiều chiều hướng khác
nhau. Nhiều người tự thấy trách nhiệm của mình đối với đất nước, tinh thần yêu
nước, tự hào dân tộc được đánh thức bởi khi nhìn sang Singapo, Hàn Quốc,
Nhật Bản,… Nhưng mặt khác cũng xuất hiện không ít tư tưởng so sánh, bi quan
về tình trạng nghèo nàn, lạc hậu của nước ta, thậm chí có khơng ít người sẵn
sàng đánh đổi tất cả để đến một quốc gia khác với điều kiện vật chất tốt hơn.
Đối với các HS các trường QT dạy song song hai chương trình, các em
khơng chỉ được tiếp thu kiến thức ở chương trình của Bộ GD & ĐT Việt Nam

mà các em cịn được tiếp cận chương trình QT. Điều này sẽ giúp các em tiếp cận
nhanh hơn với nền kinh tế, tri thức, văn hóa và các luồng tư tưởng trên thế giới.
Để các em vẫn tiếp thu được nền tri thức nhân loại nhưng vẫn giữ được bản sắc
của dân tộc thì các em cần được định hướng thông qua GD. Đối với bậc tiểu
học, một trong những mục tiêu cần đạt được chính là hiểu được giá trị của gia
đình, dịng tộc, q hương và em thêm u đất nước, tự hào về dân tộc mình. Từ
đó, tăng thêm khí thế học tập góp phần xây dựng đất nước sau này.


2
Giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng, có ý nghĩa quan trọng trong việc
hình thành nhân cách cho HS, đặt cơ sở nền tảng để HS phát triển bền vững. Đặc
biệt, với lứa tuổi HS lớp 5, khả năng nhận thức tư tưởng của các em đã khá tốt,
vì vậy, đây chính là thời điểm thuận lợi để chúng ta GD cho các em truyền thống
yêu nước, tự hào dân tộc. Đất nước muốn phát triển bền vững thì chúng ta phải
giáo dục giá trị truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc cho các em - chủ nhân
tương lai của đất nước.
Môn Tiếng Việt là một môn học chiếm thời lượng nhiều trong chương
trình lớp 5. Với thời lượng 8 tiết/ 1 tuần, môn Tiếng Việt không chỉ giúp HS
chiếm lĩnh tri thức mà cịn góp phần hình thành nhân cách cho HS. Mơn Tiếng
Việt giúp HS có thêm những kiến thức về xã hội, tự nhiên, con người, về văn
hóa, con người Việt Nam. Bên cạnh đó, mơn học cịn bồi dưỡng cho HS tiểu học
lịng u Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của
Tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ
nghĩa. Trong chương trình dạy, các cấp quản lý và các GV trường QT có chú ý
đến GD lịng u nước, tự hào dân tộc cho HS. Tuy nhiên, việc GD còn giáo
điều, vẫn còn đơn điệu về nội dung, phương pháp, việc áp dụng của GV còn
lúng túng, chưa biết lồng ghép như thế nào, cách nào nên hiệu quả rèn luyện
chưa cao.
Theo mục tiêu của CTGDPT sau năm 2018, GV cần giúp HS hình thành

và phát triển những phẩm chất, năng lực đáp ứng nhu cầu hoàn thiện nhân cách
của cá nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời đại
tồn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới. Đồng thời tiếp tục phát triển
những phẩm chất, năng lực của người lao động, nhân cách công dân, ý thức về
quyền và nghĩa vụ đối với Tổ quốc, khả năng thích ứng với những đổi thay trong
bối cảnh tồn cầu hóa và cách mạng cơng nghiệp mới. Điều đó, địi hỏi người
GV ngồi việc giúp các em tiếp cận tri thức còn cần GD các em nhân cách, ý


3
thức của người cơng dân có “tâm” với đất nước trong thời đại hội nhập và đổi
mới. Và một trong các phẩm chất được đặt ra trong CTGDPT tổng thể chính là
GD các em lịng u nước. Chúng ta cần hài hịa giữa “dạy chữ’ và “dạy người”,
để có thể đào tạo những cơng dân tồn cầu mang bản sắc Việt giúp nước nhà
vươn tầm thế giới.
Vì những lí do trên, chúng tôi quyết định chọn đề tài nghiên cứu “Giáo
dục giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh lớp 5 trường Quốc tế thông
qua dạy học môn Tiếng Việt”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp GD
truyền thống yêu nước cho HS lớp 5 trường Quốc tế thơng qua dạy học mơn
Tiếng Việt góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Vấn đề GD giá trị truyền thống thông qua dạy học các môn học cho HS
lớp 5.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp GD giá trị truyền thống yêu nước cho HS lớp 5 thông qua dạy
học môn Tiếng Việt.
4. Giả thuyết khoa học

Chúng tơi giả định rằng, có thể GD giá trị truyền thống yêu nước cho HS
lớp 5 các trường QT một cách hiệu quả thông qua dạy học môn Tiếng Việt nếu
đề xuất và sử dụng các biện pháp giảng dạy và GD phù hợp.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu cơ sở lí luận về GD giá trị truyền thống yêu nước cho HS lớp 5.
- Nghiên cứu thực trạng việc GD giá trị truyền thống yêu nước cho HS
lớp 5 thông qua dạy học môn học Tiếng Việt của GV ở các trường QT.


4
- Đề xuất một số biện pháp GD giá trị truyền thống yêu nước cho HS lớp
5 trường QT thông qua dạy học môn Tiếng Việt và tiến hành thử nghiệm sư
phạm để kiểm chứng tính khả thi của một số biện pháp đã đề xuất.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ tiến hành khảo sát thực trạng và thử nghiệm kết quả nghiên cứu
tại một số trường tiểu học QT trên địa bàn TPHCM.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận
Gồm các phương pháp phân tích, khái qt hố, hệ thống hố, tổng kết
các tài liệu liên quan để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng An- két: Sử dụng các mẫu phiếu điều tra để
thu thập thông tin về thực trạng GD truyền thống yêu nước cho HS lớp 5 thơng
qua dạy học mơn Tiếng Việt, dựa vào đó, để xác định các hướng đề xuất của
luận văn.
- Phương pháp quan sát: Dự giờ môn Tiếng Việt để quan sát các hoạt động
dạy và học của GV và HS để thu thập những thông tin cần thiết.
- Phương pháp thử nghiệm: Thử nghiệm sư phạm được tiến hành nhằm
đánh giá hiệu quả những đề xuất của đề tài với việc nâng cao chất lượng GD giá
trị truyền thống yêu nước cho HS lớp 5.

7.3. Phương pháp thống kê toán học: Phương pháp này được sử dụng để
xử lí các số liệu điều tra và thực nghiệm sư phạm phục vụ cho việc đánh giá tính
khả thi của các biện pháp đã đề xuất.
8. Đóng góp của luận văn
- Làm sáng tỏ một số luận điểm, một số vấn đề lý luận về phương pháp
GD giá trị truyền thống yêu nước cho HS lớp 5 các trường QT thông qua dạy
học môn Tiếng Việt.


5
- Đề xuất và thử nghiệm các biện pháp GD giá trị truyền thống yêu nước
thông qua dạy học môn Tiếng Việt ở lớp 5 tại các trường QT. Đồng thời, thiết kế
một số giáo án theo biện pháp GD giá trị truyền thống yêu nước đã đề xuất.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Kiến nghị, Phụ lục, luận văn gồm 3
chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề giáo dục giá trị truyền thống yêu
nước cho học sinh lớp 5 trường Quốc tế thông qua dạy học
môn Tiếng Việt
Chương 2: Thực trạng giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh
lớp 5 trường Quốc tế thông qua dạy học môn Tiếng Việt
Chương 3: Một số biện pháp giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho học
sinh lớp 5 trường Quốc tế thông qua dạy học môn Tiếng Việt


6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG
YÊU NƯỚC CHO HỌC SINH LỚP 5 TRƯỜNG QUỐC TẾ
THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngoài
Hiện nay trên thế giới, đặc biệt ở các nước có nền GD phát triển, cơng tác
nghiên cứu nhằm GD lòng yêu quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ được đặc biệt
chú trọng.
Giáo dục giá trị truyền thống và lòng yêu nước là một nội dung quan
trọng trong triết lý GD đạo đức thuộc khung chương trình GD quốc gia của Nhật
Bản. Kế thừa các giá trị văn hóa dân tộc, nỗ lực hình thành phát triển một xã hội
dân chủ là hai trong sáu mục tiêu của chương trình giáo dục đào tạo. Các mục
tiêu đó là triết lý giáo dục đạo đức, được ghi cụ thể trong khung chương trình
quốc gia, nhằm rèn luyện con người. Đây chính là tiền đề để GD nên những
cơng dân ưu tú, có tinh thần u nước, lịng tự tôn dân tộc được đề cao. Ở đây,
các nội dung liên quan đến GD các giá trị truyền thống, nhân cách hay quy tắc
ứng xử đều được lồng ghép vào các hoạt động hàng ngày hoặc các chương trình
ngoại khóa, ngay từ bậc mẫu giáo. Chính sự lặp đi lặp lại mang tính đồng bộ
trên cùng với sự kiên trì của giáo viên đã khiến tinh thần dân tộc và tình yêu quê
hương được khắc họa sâu đậm trong mỗi học sinh, ngay từ khi các em còn ngồi
trên ghế nhà trường.
Khơng chỉ có Nhật Bản, việc GD lịng u nước cũng được chính phủ
Nga đặt lên hàng đầu. Năm 2010, cựu Tổng thống Nga Dimitri Medvedev đã
yêu cầu các trường phổ thơng ở nước này đưa vào chương trình nội khóa bài học
“Lịng dũng cảm” dành cho học sinh ngay từ ngày khai giảng. Để bài giảng


7
được sinh động, các tiết học cịn có sự giao lưu của nhiều cựu chiến binh. Việc
GD được thông qua những tấm gương xả thân vì nước, cung cấp cho các HS
kiến thức cơ bản để sẵn sàng bảo vệ tổ quốc. Tới năm 2015, trên khắp nước Nga
có tới gần 10 nghìn câu lạc bộ dạy trẻ em yêu nước và cách bảo vệ đất nước
được mở. Các câu lạc bộ tạo nên một phần không thể tách rời của sáng kiến

“GD quốc phòng và lòng yêu nước”, một chương trình GD được áp dụng trên
quy mơ tồn quốc do Chính phủ hỗ trợ kinh phí và rất có hiệu quả. Chương trình
nhằm mục đích khuyến khích tinh thần và trách nhiệm với đất nước của giới trẻ,
chuẩn bị cho họ khả năng bảo vệ quê hương, tăng cường hiểu biết về lịch sử đất
nước và thúc đẩy lòng tự hào dân tộc. Với sự điều phối của cơ quan thanh niên
Rosmolodezh, chính sách GD này đang được tiến hành đồng bộ, nhằm tăng tính
đồn kết xã hội và góp phần phát triển một Liên bang Nga bền vững. Trong bài
phát biểu mới đây nhất tại lễ trao tặng giải thưởng Nhà nước, Tổng thống Putin
đã nói những lời đầy tự hào: “Ngay từ lúc còn thơ ấu, việc dạy dỗ cho con người
ý thức trách nhiệm, sẵn sàng giúp đỡ mọi người, lòng yêu nước là thực sự quan
trọng. Bằng tình u q hương, lịng can đảm và trí tuệ, bạn sẽ nhân lên vinh
quang và niềm tự hào của nước Nga”.
Ở Mĩ và Canada, việc GD giá trị truyền thống trong dạy học lịch sử đặc
biệt được chú trọng, HS ngay từ tiểu học đã được học về lịch sử, địa lý của
bang, của tỉnh, của đất nước mình. Trong chương trình giảng dạy mơn Lịch sử
được đưa vào khá sớm và được quy định rõ ràng trong Chuẩn quốc gia môn lịch
sử. Ngay từ mẫu giáo, những kiến thức lịch sử đã được lồng ghép trong các bài
giảng của GV. Học sinh mẫu giáo được làm quen với những kiến thức sơ đẳng
về lịch sử và địa lý, về mối quan hệ giữa quá khứ và hiện tại thông qua các câu
chuyện, nhân vật, địa danh lịch sử. Đối với HSTH, bước đầu cho các em làm
quen với những nhân vật lịch sử, những tấm gương yêu nước thông qua những
câu chuyện lịch sử, truyền thuyết dân gian. Từ đó xây dựng cho HS niềm tin vào


8
tính cách, bản lĩnh của những nhân vật lịch sử, những con người có thật trong
lịch sử. Đồng thời cho các em thấy những tác động, ảnh hưởng của họ đối với
lịch sử phát triển của dân tộc, của bang và địa phương. Chính từ những nhân vật
đó mà hình thành tình cảm u mến, kính trọng đối với những anh hùng đã xả
thân cho Tổ quốc để các em thêm yêu và tự hào về quê hương, đất nước [8; 192193].

Nhìn chung, GD các nước rất chú trọng GD lòng yêu nước cho thế hệ trẻ.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu GD vẫn chú ý nhiều đến GD lòng yêu nước cho
thế hệ trẻ thông qua môn Lịch sử, Địa lí, Đạo đức hay Hoạt động ngoại khóa mà
ít chú ý GD thông qua môn học Dạy tiếng mẹ đẻ.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở trong nước
Trải qua mấy ngàn năm lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, chúng
ta không khỏi tự hào về truyền thống yêu nước, sẵn sàng xả thân vì nhân dân,
đất nước của biết bao nhiêu anh hùng dân tộc. Đất nước ta lúc thịnh lúc suy
nhưng dân tộc Việt Nam không bao giờ chịu cúi đầu làm nơ lệ. Vẫn cịn văng
vẳng đâu đây bài thơ thần của Lý Thường Kiệt đã góp sức khơng nhỏ cho chúng
ta đánh tan 30 vạn quân Tống:
“Sông núi nước Nam, vua Nam ở
Rành rành định phận ở sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời.”
Hay lời Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lời kêu gọi kháng chiến năm 1946
như lời hiệu triệu toàn dân đứng dậy chống giặc: ” Chúng ta thà hy sinh tất cả
chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ.”
Con người Việt Nam u chuộng hịa bình, khơng xâm lược nước nào
nhưng cũng không để kẻ thù nào khuất phục. Không thế lực nào có thể phá vỡ
được sức mạnh đại đoàn kết của dân tộc vẫn” hiên ngang, bất khuất, kiên cường”.


9
Đó là phẩm chất mang tính truyền thống đã được hun đúc và rèn luyện qua nhiều
năm tháng, nhiều giai đoạn lịch sử. Song làm thế nào để bảo tồn, giữ gìn và phát
huy những nét văn hóa q báu đó đang là một thách thức lớn trong tình hình xã
hội hiện nay. Chính vì vậy đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về giáo dục lịng
u nước, tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ. Trong quyển “Phương pháp dạy học lịch
sử” của GS. Phan Ngọc Liên, PGS. Trần Văn Trị (chủ biên), NXB Giáo dục,

2001, khi nói đến chức năng và nhiệm vụ của môn Lịch sử các tác giả đã khẳng
định “Cung cấp cho học sinh những hiểu biết sâu sắc về tự nhiên, xã hội và con
người của quê hương…từ lòng yêu quê hương đến lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa
xã hội, họ đã được chuẩn bị để bảo vệ Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội
ngay trên mảnh đất quê hương”. Hay quyển “Một số chuyên đề phương pháp dạy
học lịch sử” của GS Phan Ngọc Liên, PGS Trịnh Đình Tùng, GS Nguyễn Thị Côi,
TS Trần Vĩnh Tường đồng chủ biên, NXB ĐHQG Hà Nội, 2002 có chuyên đề
“GDHS qua dạy học lịch sử” gồm nhiều bài viết của các tác giả có ý nghĩa lý luận
và thực tiễn trong cơng tác GD. Các bài viết đã khẳng định sự cần thiết của việc
GD truyền thống yêu quê hương đất nước. Đặc biệt là bài “Khai thác nội dung
truyền thống yêu nước qua quá trình lịch sử dân tộc để GD cho HS phổ thông”
của tác giả Trần Vĩnh Tường đã nêu rõ GD lòng yêu nước là ưu thế của bộ môn
Lịch sử và khẳng định “Mỗi quốc gia, dân tộc đều có cương vực lãnh thổ riêng,
đều gắn liền với những yếu tố địa lý, khí hậu, thời tiết, đặc biệt là có lịch sử của
mình…Người dân nào cũng có lòng yêu nước, biểu hiện cao nhất của lòng yêu
nước là tinh thần đấu tranh bảo vệ đất nước, bảo vệ Tổ quốc”. Bài viết còn đề cập
đến một số biện pháp cụ thể nhằm GD truyền thống cho HS.
Bên cạnh các tác phẩm cịn có nhiều bài viết trên các tạp chí cũng đề cập
đến vấn đề này. Bài “Mấy biện pháp nâng cao GD qua một bài lịch sử” của PGS
Trịnh Đình Tùng, Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục, số 5, 1988, đã đề ra cách dạy
học mới nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS trong quá trình


10
nhận thức, tăng cường hiệu quả GD của giờ học đặc biệt là GD lòng yêu nước.
Bài “GD truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ qua môn lịch sử” của GS Phan
Ngọc Liên, PGS Trịnh Đình Tùng, GS Nguyễn Thị Cơi, Tạp chí Nghiên cứu lịch
sử, số 2, 1992, đã khẳng định giá trị to lớn của việc GD truyền thống dân tộc.
Ngồi ra, chúng tơi đã tiếp cận và tham khảo các Luận án, Luận văn của
nghiên cứu sinh, học viên cao học ở nhiều trường trong nước. Nhìn chung,

những luận văn trên đều nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc GD truyền
thống yêu quê hương đất nước cho HS nhưng chủ yếu đề cao vai trò của mơn
Lịch sử, Đạo đức. Thực tế chưa có một đề tài nào nghiên cứu GD truyền thống
yêu nước thông qua giảng dạy môn Tiếng Việt ở tiểu học. Do vậy, chúng tôi
mong muốn giải quyết được vấn đề này nhằm khai thác tối đa việc GD truyền
thống yêu nước cho HS ở đồng bộ nhiều môn học.
Việc nghiên cứu này sẽ góp phần giúp cho GVTH tìm được những biện
pháp khai thác khả năng GD truyền thống yêu nước cho HS. Qua đó, các em sẽ
được bồi dưỡng và hun đúc tinh thần u nước, ln đặt lợi ích đất nước lên
hàng đầu để từ đó các em có tinh thần dân tộc vững chắc và tinh thần quốc tế
đúng đắn. GD cho các em để các em trở thành người công dân của nước Việt
Nam biết hi sinh để bảo vệ non sơng, gấm vóc của Tổ quốc thân yêu. Với môn
Tiếng Việt, chúng ta sẽ lựa chọn những chủ đề, phân môn phù hợp dạy xen lồng
để vừa đảm bảo kiến thức vừa GD được lòng yêu nước cho HS. Làm sao chúng
ta đào tạo được các thế hệ HS không chỉ giỏi về kiến thức mà còn phát triển
nhân cách, thấm nhuần tinh thần yêu nước, biết tự hào để từ đó phát huy truyền
thống dân tộc, góp phần xây dựng nước nhà giàu mạnh, đúng như mong ước của
Bác Hồ.


11
1.2. Một số vấn đề về giáo dục giá trị truyền thống và việc giáo dục
giá trị truyền thống yêu nước cho học sinh tiểu học
1.2.1. Giáo dục giá trị truyền thống
1.2.1.1. Truyền thống
Truyền thống theo tiếng gốc La tinh là “Lat Traditio” nghĩa là lưu truyền,
luân chuyển, trao lại, mang lại. Và từ nghĩa gốc này trên thế giới cũng như ở
Việt Nam có nhiều quan niệm, định nghĩa khác nhau về” truyền thống”. Theo từ
điển Bách khoa Việt Nam đưa ra định nghĩa ngắn gọn như sau: ” Truyền thống
là quá trình chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác những yếu tố xã hội và

văn hóa, những tư tưởng, chuẩn mực xã hội và giai cấp trong một thời gian dài”
[41; 630].
Thơng thường, khi nói đến truyền thống của các loại hình cộng đồng,
truyền thống trong một lĩnh vực nào đó hay truyền thống của dân tộc ta thường
nhắc đến những truyền thống tốt đẹp, nổi bật có sức trường tồn bền vững. Chính
vì vậy mà có người cho rằng truyền thống là những giá trị văn hóa tinh thần tốt
đẹp của dân tộc, khơng có truyền thống xấu chỉ có truyền thống tốt. “Thực ra
truyền thống và giá trị truyền thống có khác nhau. Truyền thống về khách quan
mà xét bao gồm cả tốt và xấu, hay và dở, tích cực và tiêu cực. Nhưng khi nói giá
trị truyền thống là đã có nghĩa gạn lọc. Hơn nữa, truyền thống vốn là sản phẩm
của cuộc sống, sản phẩm của lịch sử, bản thân nó luôn luôn biến đổi và tùy theo
quan điểm của các giai cấp, thời đại khác nhau” [20; 80]. Hay nói một cách dễ
hiểu như Giáo sư Trần Văn Giàu thì truyền thống có cái tốt, cái xấu nhưng khi
nói đến giá trị truyền thống thì ở đây chỉ có cái tốt bởi cái tốt mới được gọi là
giá trị. Và những giá trị đó theo tiến trình lịch sử khơng ngừng được ni dưỡng,
bồi đắp. Những giá trị đó là những kinh nghiệm trong lao động sản xuất, chiến
đấu, chống giặc ngoại xâm, cũng có thể là những lối sống, phong tục tập quán,
những chuẩn mực đạo đức. Truyền thống đó được lưu giữ dưới nhiều hình thức


12
khác nhau như hiện vật, tài liệu tranh ảnh, lối sống,…Có những giá trị truyền
thống tinh thần được đúc kết thành chân lý, tạo nên bản sắc của mỗi dân tộc.
Từ những quan điểm trên, chúng ta có thể hiểu truyền thống là tất cả
những gì được hình thành trong cuộc sống được lặp đi lặp lại nhiều lần trong
lịch sử để trở thành nề nếp, thói quen và đạt tới giá trị chuẩn mực trên các lĩnh
vực trong lối sống, trong tư duy, trong ứng xử, trong cung cách làm ăn. Truyền
thống có ba đặc trưng:
Một là, truyền thống có tính ổn định và bền vững tương đối, lặp đi lặp lại
qua các thế hệ trở thành thói quen, tập quán trong xã hội, trong cộng đồng

người. Truyền thống có sức sống dai dẳng, tồn tại lâu dài. Cái nhất thời không
phải là truyền thống.
Hai là, truyền thống mang tính cộng đồng, được cộng đồng thừa nhận.
Ba là, truyền thống mang tính lưu truyền từ đời này sang đời khác góp
phần quy định những chuẩn mực ứng xử, giá trị, tư tưởng, lễ nghi trong cộng
đồng người và trong xã hội.
1.2.1.2. Giáo dục giá trị truyền thống
GD truyền thống là một q trình sư phạm thơng qua các PP, phương tiện
và các dạng tổ chức hoạt động nhằm giúp các em nhận thức được giá trị quý
báu, truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Từ đó giúp HS giữ gìn và phát huy những
truyền thống tốt đẹp, đấu tranh loại bỏ những hủ tục lạc hậu, các nếp suy nghĩ,
những hành vi trái với các truyền thống tốt đẹp đó.
Nội dung các giá trị truyền thống rất phong phú, đa dạng, chẳng hạn như
truyền thống yêu nước, truyền thống nhân ái, truyền thống đoàn kết, truyền
thống yêu lao động, cần cù tiết kiệm, truyền thống hiếu học,… nhưng trong đó
truyền thống yêu nước là sợi chỉ đỏ xuyên suốt toàn bộ lịch sử dân tộc Việt
Nam.


13
1.2.2. Giáo dục giá trị truyền thống yêu nước
1.2.2.1. Lòng u nước
Lịng u q hương, đất nước là tình cảm tự nhiên của con người ở bất
cứ dân tộc nào chứ khơng riêng gì ở Việt Nam. Lịng u nước là tình cảm cao
cả, thiêng liêng của mỗi người dành cho q hương, đất nước mình. Đó là u
sơng, u núi, yêu làng, yêu xóm, yêu người dân sống trên mảnh đất hình chữ S.
Đó cịn là sự tự hào về cảnh đẹp quê hương, truyền thống tốt đẹp và những con
người trên mảnh đất ấy. Tình cảm ấy đơn giản, gần gũi và nằm ngay trong lời ăn
tiếng nói hằng ngày của mỗi người. Lòng yêu nước được thể hiện qua sự nỗ lực,
cố gắng không ngừng để dựng xây và phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh

hơn. Yêu quê hương, đất nước là thứ tình cảm tự nhiên của con người nhưng
không phải ngay từ khi sinh ra đã có, mà nó được hình thành trong lao động sản
xuất, trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước. Từ lòng yêu quê
hương nhỏ, gắn với việc bảo vệ quê hương dần được phát triển thành lịng u
q hương lớn, u q hương chính là u đất nước. u nước khơng chỉ là
tình cảm mà cịn là trách nhiệm, nghĩa vụ đối với đất nước trong mọi hoàn cảnh.
Đấu tranh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước là biểu hiện rõ nét nhất
của lòng yêu nước. Hay nói cách khác u nước chính là ý thức sâu sắc về độc
lập, chủ quyền đất nước và toàn vẹn lãnh thổ, vùng trời, vùng biển của tổ quốc.
Núi sơng bờ cõi của nước Việt Nam có được là thành quả lao động, dựng xây và
giữ gìn của biết bao thế hệ. Trong lịch sử, ngay từ thế kỷ XI, chủ quyền ấy đã
được khẳng định một cách chắc chắn trên thực tế và trên cơ sở pháp lý.
Lòng yêu nước là giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam được hun đúc
qua 4 nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Lịng u nước chính là những
tư tưởng tình cảm đặc biệt đối với đất nước, dân tộc, một thứ tình cảm thiêng
liêng cao đẹp, nó đã ăn sâu vào máu của mỗi người dân. Tình cảm ấy giúp mỗi
người chúng ta khơng ngừng phấn đấu vươn lên, sẵn sàng hy sinh vì đất nước


14
khi cần và cống hiến hết mình để xây dựng đất nước giàu đẹp. Trong lịch sử
dựng nước, giữ nước của dân tộc, chúng ta đã thấy rõ được tấm lịng vì nước
qn thân của bao thế hệ cha ơng. Để có một Việt Nam như ngày nay, các vua
Hùng đã có cơng dựng nước và các thế hệ cha anh tiếp nối gìn giữ non sơng của
đất nước. Máu đổ, xương tan của biết bao người hòa trong dải đất chữ S yêu
thương để có một Việt Nam độc lập tự do như ngày nay. Đó chính là nhờ vào
lòng yêu nước- động lực cho sự đấu tranh, sức mạnh trường tồn xuyên qua mọi
thời đại. Nhìn lại trang sử của nước nhà, chúng ta thầm khâm phục những tấm
gương yêu nước, tất cả vì dân vì nước như: Thánh Gióng, các Vua Hùng, Hai Bà
Trưng, Bà Triệu, Lý Bí, Mai Thúc Loan, Ngơ Quyền, Lê Lợi, Quang Trung,

Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu, Chủ tịch Hồ Chí Minh,... Mỗi giai đoạn lịch
sử của dân tộc lại xuất hiện những ngơi sao sáng về lịng u nước. Và câu nói
của Nguyễn Trung Trực: ” Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết
người Nam đánh Tây.” như một lời khẳng định về ý chí và tinh thần yêu nước
nồng nàn của dân tộc ta.
1.2.2.2. Giáo dục giá trị truyền thống yêu nước
GD truyền thống yêu nước là một bộ phận của GD toàn diện giúp mọi
người hiểu được nội dung và truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc mình.
GD ý thức của mọi người đối với Tổ quốc nhằm nâng cao nhận thức, sự hiểu
biết về lòng yêu nước, tự hào về dân tộc mình, từ đó, bồi đắp cho các thế hệ tình
cảm đối với thế hệ cha ông, phấn đấu rèn luyện học tập góp phần xây dựng đất
nước Việt Nam giàu mạnh.
Muốn GD truyền thống u nước thành cơng thì cần GD cho các thế hệ
lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc, những thành tựu chúng ta đã đạt được
trong suốt chiều dài của dân tộc. Điều đó giúp mọi người thêm tự hào về đất
nước mình, con người Việt Nam mình. Khơng tự hào sao được khi chúng ta có
nguồn gốc: Con rồng, cháu tiên, chúng ta có” Rừng vàng, biển bạc”. Không tự


15
hào sao được khi dân tộc ta đã sản sinh ra biết bao anh hùng bất khuất đã hi sinh
xương máu để bảo vệ mảnh đất quê hương. Ta tự hào về bản sắc văn hóa, bề dày
lịch sử, tự hào về một dân tộc nhỏ bé nhưng kiên cường chống lại các thế lực
xâm lăng để bảo vệ đất mẹ của chúng ta. Là một công dân của một đất nước
tuyệt vời như vậy, chúng ta hồn tồn có quyền tự hào.
1.2.3. Giáo dục giá trị truyền thống yêu nước cho
học sinh tiểu học
GD tiểu học là bậc học nền tảng có vai trị vơ cùng quan trọng trong việc
hình thành nhân cách của các em. Đối với trẻ em ở lứa tuổi tiểu học thì tri giác
của các em phản ánh những thuộc tính trực quan, cụ thể của sự vật, hiện tượng

và xảy ra khi chúng trực tiếp tác động lên sự vật. Tri giác giúp trẻ em định
hướng nhanh chóng và chính xác hơn trong thế giới. Tri giác còn giúp trẻ điều
chỉnh hoạt động hợp lý. Trong sự phát triển ấy, GV tiểu học có vai trị rất lớn
trong việc chỉ dạy cách nhìn, hình thành kỹ năng cho HS, hướng dẫn các em biết
xem xét, lắng nghe. Bên cạnh đó, HS tiểu học thường có nét tính cách tốt như
hồn nhiên, ham hiểu biết, thương người, lòng vị tha. GV cần tận dụng đặc tính
này để GDHS đúng hướng và đây chính là gốc rễ để các em phát triển nhân cách
sau này.
Đối với HS tiểu học, khi GD các em về truyền thống yêu nước chúng ta
không nên tạo sự nhầm tưởng cho các em về một điều gì đó q cao siêu mà
lịng u nước phải hiểu một cách cụ thể, đó là: yêu quê hương, yêu xóm làng,
yêu những người xung quanh, yêu truyền thống dân tộc, yêu lịch sử nước nhà,
yêu thiên nhiên đất nước,…Yêu nước cần gắn liền với yêu đồng bào, yêu những
người thân, biết ơn những anh hùng liệt sĩ, các bà mẹ anh hùng đã hi sinh thân
mình vì sự trường tồn của Tổ quốc. GD các em biết cách giữ gìn, quý trọng, bảo
vệ thành quả trong quá trình dựng nước và giữ nước của biết bao thế hệ. Từ đó,
các em cố gắng học tập để góp phần xây dựng nước nhà giàu đẹp. Các em chính


16
là những chiến sĩ nhỏ trên mặt trận học tập, góp phần bảo vệ đất nước sạch đẹp.
Đối với các em thì phải góp sức mình, đúng như lời dạy của Bác:
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ
Tùy theo sức của mình.
Để tham gia kháng chiến
Để gìn giữ hịa bình.
Lứa tuổi tiểu học giống như những cây non rất dễ uốn. Nếu chúng ta chú
trọng, quan tâm và GD đúng hướng thì sẽ góp phần tạo nên những thành lũy vững
chắc bảo vệ và xây dựng đất nước ta giàu đẹp, hiên ngang sánh vai với các cường
quốc năm châu như lời mong ước của Bác Hồ kính yêu.

1.3. Đặc điểm tâm lí, nhận thức của học sinh lớp 5 trường Quốc tế và
việc giáo dục giá trị truyền thống yêu nước
1.3.1. Đặc điểm tâm lí, nhận thức của học sinh lứa
tuổi lớp 5 và việc giáo dục giá trị truyền thống yêu nước.
1.3.1.1. Đặc điểm tâm lí
Lớp 5 là lớp học cuối cùng của bậc học tiểu học. Học sinh ở lứa tuổi này
đã bắt đầu bước vào giai đoạn tuổi dậy thì nên tâm lí khá phức tạp. Các em có
biểu hiện học địi và muốn thể hiện bản thân nên không dễ tiếp thu ý kiến của
người khác. Các em muốn đưa ra ý kiến bản thân và muốn người lớn phải tôn
trọng. Khả năng kiềm chế cảm xúc của trẻ còn non nớt, trẻ dễ xúc động và cũng
dễ nổi giận, biểu hiện cụ thể là trẻ dễ khóc mà cũng nhanh cười, rất hồn nhiên vơ
tư,... Vì thế, có thể nói tình cảm của trẻ chưa bền vững, dễ thay đổi. Chính vì
vậy, việc GD tình cảm cho HS tiểu học cần ở nhà giáo dục sự khéo léo, tế nhị
khi tác động đến các em; nên dẫn dắt các em đi từ hình ảnh trực quan sinh động,
hấp dẫn và đặc biệt phải luôn chú ý củng cố tình cảm cho các em thơng qua các
hoạt động cụ thể như trị chơi nhập vai, đóng các tình huống cụ thể, các hoạt
động tập thể ở trường lớp, khu dân cư,... Từ đặc điểm trên, GV cần GD cho HS


17
truyền thống yêu nước một cách nhẹ nhàng, đi vào lịng người thơng qua các
hoạt động, các câu chuyện chân thực để các em có thể cảm nhận sâu sắc tình
cảm đối với quê hương, đất nước. Qua việc dạy kiến thức các em có thêm hiểu
biết về đất nước, con người, truyền thống tốt đẹp, nền văn hóa lâu đời được lưu
truyền, nung đúc qua nhiều thế hệ cha ông để từ đó đốt lên ngọn lửa tự hào về
đất nước mình. Khi các em tự hào thì tình yêu quê hương, đất nước sẽ mãnh liệt
và thôi thúc các em cố gắng phấn đấu để gìn giữ, xây dựng nước nhà phát triển
hơn. Đây cũng chính là yếu tố quan trọng góp phần tạo ra các ‘ chiến sĩ” trên
mặt trận chống các thế lực chống phá cách mạng trong thời bình này. Chúng ta
khơng thể GD các em bằng cách áp đặt bởi các em sẽ không phục. Với việc GD

lòng yêu nước, nếu chúng ta GD giáo điều, học sinh lứa tuổi này sẽ dễ chán. Do
vậy, chúng ta cần đưa ra những hình thức giáo dục gần gũi, vui tươi, thiết thực
giúp các em cảm nhận và hiểu được. Từ đó, các em sẽ có những việc làm thiết
thực thể hiện lòng yêu nước một cách cụ thể.
1.3.1.2. Đặc điểm nhận thức
Khả năng nhận thức của HS lớp 5 đã phát triển rõ nét. Giai đoạn này, các
em đã biết khái qt hóa lí luận. Tuy nhiên, hoạt động phân tích, tổng hợp kiến
thức cịn sơ đẳng ở phần đông HS tiểu học. Đến lớp 5 thì ngơn ngữ viết đã thành
thạo và bắt đầu hồn thiện về mặt ngữ pháp, chính tả và ngữ âm. Nhờ có ngơn
ngữ phát triển mà trẻ có khả năng tự đọc, tự học, tự nhận thức thế giới xung
quanh và tự khám phá bản thân thông qua các kênh thông tin khác nhau. Dù vậy,
sự nhận thức, tưởng tượng của các em trong giai đoạn này bị chi phối mạnh mẽ
bởi các xúc cảm, tình cảm, những hình ảnh, sự việc, hiện tượng đều gắn liền với
các rung động tình cảm của các em. Giai đoạn lớp 5 ghi nhớ có ý nghĩa và ghi
nhớ từ ngữ được tăng cường. Ghi nhớ có chủ định đã phát triển. Tuy nhiên, hiệu
quả của việc ghi nhớ có chủ định cịn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ
tích cực tập trung trí tuệ của các em, sức hấp dẫn của nội dung tài liệu, yếu tố