Tài liệu Bệnh động mạch vành nguy hiểm như thế nào? pdf

Bệnh động mạch vành nguy
hiểm như thế nào?

Hiện nay có khoảng 9% bệnh nhân nội trú tại Viện Tim mạch Việt
Nam, Bệnh viện Bạch Mai mắc bệnh động mạch vành (ĐMV), vậy mà vào
những năm 80 của thế kỷ 20, tỷ lệ đó chỉ xấp xỉ 1%. Điều tra dịch tễ học về
tăng huyết áp và bệnh ĐMV tại thành phố Hồ Chí Minh năm 2003 cho thấy,
riêng tỷ lệ bệnh ĐMV của phụ nữ tuổi mãn kinh là 2,4%. Những thay đổi
trong đời sống kinh tế, xã hội đã ảnh hưởng nhiều tới tập quán sinh hoạt của
người Việt Nam và đó có thể là một nguyên nhân quan trọng làm gia tăng tỷ
lệ mắc bệnh ĐMV ở nước ta.
Vai trò của ĐMV
Quả tim là một khối cơ rỗng có vai trò giống như một máy bơm. Tim bơm
máu đi cung cấp cho toàn bộ cơ thể. Quả tim bao gồm hai phần có chức năng khác
nhau: Tim phải nhận máu tĩnh mạch (máu đen) đến từ các bộ phận của cơ thể và
bơm chúng lên phổi. Tại đây máu tĩnh mạch được làm giàu oxy và trở thành “máu
đỏ”. Tim trái nhận máu từ các tĩnh mạch phổi (máu đỏ) và bơm chúng lên động
mạch chủ để đưa đến các cơ quan qua hệ động mạch ngoại biên.
Mỗi phần có buồng nhận máu, được gọi là tâm nhĩ và buồng bơm máu,
được gọi là tâm thất. Các tâm thất có thành cơ dày (cơ tim) co bóp đều đặn (tần số
khoảng 60-70 lần/phút khi nghỉ ngơi) để bơm máu đến các bộ phận khác nhau của
cơ thể, làm cho dòng máu chảy trong các động mạch theo nhịp đập của tim.
Các tâm nhĩ được ngăn cách với các tâm thất bởi các van tim (van ba lá ở
bên phải và van hai lá ở bên trái). Các van tim này chỉ cho dòng máu chảy theo
một chiều: khi tâm thất bóp để tống máu vào trong động mạch thì các van này
đóng lại để ngăn cản dòng máu phụt ngược lên tâm nhĩ. Có các van tim tại các cửa
ra của các tâm thất (van động mạch phổi tại cửa ra của tâm thất phải và van động
mạch chủ tại cửa ra của tâm thất trái). Các van này ngăn cản dòng máu chảy
ngược về tâm thất trong thời kỳ tâm trương.
Để cơ tim hoạt động được, cũng như các cơ quan khác trong cơ thể, cơ tim
cần được cung cấp đủ máu giàu oxy. Máu được cung cấp cho cơ tim qua hệ thống

ĐMV. Các nhánh ĐMV xuất phát từ gốc động mạch chủ. Hệ ĐMV gồm có ĐMV
trái và ĐMV phải. Các động mạch này chia ra các nhánh nhỏ hơn tới nuôi từng
vùng cơ tim.
Điều gì xảy ra khi mắc bệnh ĐMV?
Để hoạt động được bình thường, cơ tim cần được cung cấp năng lượng và
oxy bởi các ĐMV. Bệnh ĐMV xuất hiện khi một hoặc nhiều nhánh động mạch
này bị tắc nghẽn một phần hay hoàn toàn (thường là do các mảng xơ vữa). Thông
thường cơn đau thắt ngực có thể xảy ra khi ĐMV bị hẹp trên 50% khẩu kính của
lòng mạch. Khi hoạt động thể lực, cơ thể cần nhiều oxy hơn nên cơ tim phải làm
việc nhiều hơn như: tăng co bóp, tăng tần số tim, huyết áp tăng do đó nhu cầu
oxy của cơ tim cũng tăng lên. Nếu một nhánh ĐMV bị hẹp, sự cung cấp máu cho
vùng cơ tim tương ứng trở nên không đầy đủ. Cơ tim bị thiếu máu và thiếu oxy
gây cơn đau thắt ngực. Cơn đau gây cơn đau thắt ngực. Cơn đau thắt ngực này
thường xảy ra khi bệnh nhân gắng sức và giảm đi khi bệnh nhân được nghỉ ngơi,
nên người ta gọi là cơn đau thắt ngực ổn định. Nếu các mảng xơ vữa trong ĐMV
bị nứt, vỡ ra thì cơn đau thắt ngực có thể xuất hiện cả khi nghỉ ngơi nên người ta
gọi là cơn đau thắt ngực không ổn định.
Bệnh ĐMV không nhất thiết phải xảy ra một cách từ từ. Nếu mảng xơ vữa
bị vỡ ra có thể gây tắc mạch đột ngột hay tạo thành cục huyết khối gây tắc mạch.
Lúc này động mạch bị tắc hoàn toàn và gây ra nhồi máu cơ tim. Trong cả hai
trường hợp này, các tế bào cơ tim bị thiếu oxy đột ngột, bị cạn kiệt nguồn dự trữ
năng lượng và bị chết giống như các cây bị khô kiệt nước. Hậu quả của nhồi máu
cơ tim phụ thuộc vào độ rộng của vùng nhồi máu. Vùng cơ tim bị chết càng rộng
thì chức năng tim càng giảm nặng. Đây là một trong những nguyên nhân thường
gặp nhất của suy tim.
Các phương pháp điều trị bệnh ĐMV
Điều trị nội khoa: Điều trị bằng thuốc, có thể dùng một hoặc nhiều loại
thuốc kết hợp với nhau. Phương pháp này làm giảm được triệu chứng nhưng
không giải quyết được nguyên nhân là hẹp lòng ĐMV.
Điều trị ngoại khoa: Phẫu thuật làm cầu nối chủ-vành. Vùng cơ tim bị thiếu

máu sẽ được cung cấp máu bởi một mạch máu khác vòng qua chỗ ĐMV bị hẹp
hoặc tắc.
Tim mạch can thiệp: Can thiệp động mạch vành qua da là phương pháp
không phải phẫu thuật nhưng vừa làm giảm triệu chứng, vừa giải quyết được
nguyên nhân là hẹp lòng ĐMV.
Cho dù người bệnh đã được điều trị bằng phương pháp ngoại khoa hay tim
mạch can thiệp thì việc sử dụng tiếp các thuốc là hết sức cần thiết để duy trì kết
quả của các thủ thuật này. Bên cạnh đó bạn cần phải thay đổi lối sống như: Không
hút thuốc lá; luyện tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là tập đi bộ; tránh căng
thẳng quá mức; ăn nhạt, không ăn mỡ và các phủ tạng động vật, hạn chế ăn trứng,
sữa, đồ ngọt; không uống quá nhiều rượu, bia. Bên cạnh đó cần điều trị một số
bệnh có liên quan đến bệnh ĐMV: Điều trị bệnh tiểu đường; ăn chế độ giảm cân
chống béo phì; điều trị rối loạn mỡ máu; điều trị bệnh tăng huyết áp.