Tài liệu Bệnh động mạch vành ở người cao tuổi doc

Bệnh động mạch vành ở người cao tuổi

Động mạch vành trong quá trình bị xơ vữa.
Tuổi cao cùng với những thay đổi trong đời sống kinh tế, xã hội đã ảnh
hưởng nhiều tới tập quán sinh hoạt của người Việt Nam và đó có thể là một
nguyên nhân quan trọng của tỷ lệ gia tăng bệnh động mạch vành (ĐMV) ở
nước ta. Hiện nay có khoảng 9% bệnh nhân nội trú tại Viện Tim mạch Việt
Nam, Bệnh viện Bạch Mai mắc bệnh ĐMV, đa số họ là người cao tuổi.
Nuôi sống quả tim
Quả tim bao gồm hai phần có chức năng khác nhau: Tim phải nhận máu
tĩnh mạch (máu đen) đến từ các bộ phận của cơ thể và bơm chúng lên phổi. Tại
đây, máu tĩnh mạch được làm giàu ôxy và trở thành “máu đỏ”. Tim trái nhận máu
từ các tĩnh mạch phổi (máu đỏ) và bơm chúng lên động mạch chủ (ĐMC) để đưa
đến các cơ quan qua hệ động mạch ngoại biên.
Mỗi phần có buồng nhận máu, được gọi là tâm nhĩ và buồng bơm máu,
được gọi là tâm thất. Các tâm thất có thành cơ dầy (cơ tim), co bóp đều đặn (tần số
khoảng 60 - 70 lần/phút khi nghỉ ngơi) để bơm máu đến các bộ phận khác nhau
của cơ thể, làm cho dòng máu chảy trong các động mạch theo nhịp đập của tim.
Các tâm nhĩ được ngăn cách với các tâm thất bởi các van tim (van ba lá ở
bên phải và van hai lá ở bên trái). Các van tim này chỉ cho dòng máu chảy theo
một chiều: khi tâm thất bóp để tống máu vào trong động mạch thì các van này
đóng lại để ngăn cản dòng máu phụt ngược lên tâm nhĩ. Có các van tim tại các cửa
ra của các tâm thất (van động mạch phổi tại cửa ra của tâm thất phải và van ĐMC
tại cửa ra của tâm thất trái). Các van này ngăn cản dòng máu chảy ngược về tâm
thất trong thời kỳ tâm trương.
Để cơ tim hoạt động được, cũng như các cơ quan khác trong cơ thể, cơ tim
cần được cung cấp đủ máu giàu ôxy. Máu được cung cấp cho cơ tim qua hệ thống
ĐMV. Các nhánh ĐMV xuất phát từ gốc ĐMC. Hệ ĐMV gồm có ĐMV trái và
ĐMV phải. Các động mạch này chia ra các nhánh nhỏ hơn tới nuôi từng vùng cơ
tim.
Tính mạng gặp nguy hiểm nếu ĐMV bị tắc

Bệnh ĐMV xuất hiện khi một hoặc nhiều nhánh động mạch bị tắc nghẽn
một phần hay hoàn toàn (thường là do các mảng xơ vữa). Thông thường, cơn đau
thắt ngực có thể xảy ra khi ĐMV bị hẹp trên 50% khẩu kính của lòng mạch. Khi
hoạt động thể lực, cơ thể cần nhiều ôxy hơn nên cơ tim phải làm việc nhiều hơn
như: tăng co bóp, tăng tần số tim, huyết áp tăng... do đó nhu cầu ôxy của cơ tim
cũng tăng lên. Nếu một nhánh ĐMV bị hẹp, sự cung cấp máu cho vùng cơ tim
tương ứng trở nên không đầy đủ. Cơ tim bị thiếu máu và thiếu ôxy gây cơn đau
thắt ngực. Cơn đau thắt ngực này thường xảy ra khi bệnh nhân gắng sức và giảm
đi khi bệnh nhân được nghỉ ngơi, nên người ta gọi là cơn đau thắt ngực ổn định.
Nếu các mảng xơ vữa trong ĐMV bị nứt, vỡ ra thì cơn đau thắt ngực có thể xuất
hiện cả khi nghỉ ngơi nên người ta gọi là cơn đau thắt ngực không ổn định.
Các phương pháp điều trị bệnh ĐMV chủ yếu
Điều trị nội khoa: điều trị bằng thuốc, có thể dùng một hoặc nhiều loại
thuốc kết hợp với nhau. Phương pháp này làm giảm được triệu chứng nhưng
không giải quyết được nguyên nhân là hẹp lòng ĐMV.
Điều trị ngoại khoa: phẫu thuật làm cầu nối chủ - vành. Vùng cơ tim bị
thiếu máu sẽ được cung cấp máu bởi một mạch máu khác vòng qua chỗ ĐMV bị
hẹp hoặc tắc.
Tim mạch can thiệp: can thiệp ĐMV qua da là phương pháp không phải
phẫu thuật nhưng vừa làm giảm triệu chứng vừa giải quyết được nguyên nhân là
hẹp lòng ĐMV.
Cho dù người bệnh đã được điều trị bằng phương pháp ngoại khoa hay tim
mạch can thiệp thì việc sử dụng tiếp các thuốc là hết sức cần thiết để duy trì kết
quả của các thủ thuật này. Bên cạnh đó cần phải thay đổi lối sống như: Không hút
thuốc lá; Luyện tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là tập đi bộ; Tránh căng thẳng
quá mức; Ăn nhạt, không ăn mỡ và các phủ tạng động vật, hạn chế ăn trứng, sữa,
đồ ngọt; Không uống quá nhiều rượu, bia. Và điều trị một số bệnh có liên quan
đến bệnh ĐMV: Điều trị bệnh tiểu đường; Ăn chế độ giảm cân chống béo phì;
Điều trị rối loạn mỡ máu; Điều trị bệnh tăng huyết áp.
Bệnh ĐMV không nhất thiết phải xảy ra một cách từ từ. Nếu mảng xơ vữa

bị vỡ ra có thể gây tắc mạch đột ngột hay tạo thành cục huyết khối gây tắc mạch.
Lúc này động mạch bị tắc hoàn toàn và gây ra nhồi máu cơ tim. Trong cả hai
trường hợp này, các tế bào cơ tim bị thiếu ôxy đột ngột, bị cạn kiệt nguồn dự trữ
năng lượng và bị chết giống như các cây bị khô kiệt nước. Hậu quả của nhồi máu
cơ tim phụ thuộc vào độ rộng của vùng nhồi máu. Vùng cơ tim bị chết càng rộng
thì chức năng tim càng giảm nặng. Đây là một trong các nguyên nhân thường gặp
nhất của suy tim.