Tài liệu Viêm gan và thai nghén pdf

Viêm gan và thai nghén

Nhiễm virut viêm gan, đặc biệt là nhiễm virut viêm gan B (HBV) là một
vấn đề mang tính toàn cầu. Trên thế giới có hơn 2 tỷ người nhiễm HBV, hơn 350
triệu người mang HBV mạn tính, trong đó 69 triệu người chết vì ung thư gan
nguyên phát và 45 triệu chết vì xơ gan. Những người mang HBV mạn tính, khả
năng bị ung thư nguyên phát cao gấp 200 lần so với người không mang HBV.
Có nhiều loại virut gây viêm gan. Đến nay, người ta phát hiện được 6 loại
virut gây tổn thương chủ yếu ở gan, đó là virut viêm gan A, B, C, D, E và G.
Việt Nam là một nước đang phát triển, nơi có tỷ lệ viêm gan virut (VGVR)
lưu hành cao. Ở những thai phụ bị VGVR, đặc biệt với các sản phụ chuyển dạ đẻ
có rất nhiều tai biến cho cả mẹ và con. Tử vong mẹ cao do chảy máu sau đẻ và hôn
mê gan.
Tỷ lệ các sản phụ bị VGVR là 2,3% - 3%, tỷ lệ này dao động trong khoảng
từ 0,14% - 0,3% trong các nghiên cứu khác nhau. Thai nghén không làm thay đổi
các triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm kinh điển cũng như tiên lượng của VGVR
týp A, B, C, D, ngoại trừ viêm gan E sẽ làm tăng tử vong mẹ và con nhưng ở các
nước kém phát triển, nếu bệnh nhân bị VGVR trong thời gian mang thai, tỷ lệ biến
chứng viêm gan tối cấp sẽ tăng lên làm tăng tỷ lệ tử vong.
VGVR có thể xuất hiện ở bất cứ giai đoạn nào của thai nghén, nếu viêm
gan xảy ra vào 3 tháng đầu, nhất là nếu xảy ra vào những ngày đầu hoặc tuần đầu
mới mang thai sẽ gây sảy thai, tỷ lệ đẻ non ở các bệnh nhân có thai 3 tháng giữa và
3 tháng cuối dao động từ 22-38,5%, ngoài ra bệnh nhân VGVR sẽ có từ 5% -15%
thai bị chết lưu. Hậu quả của VGVR đối với thai cũng như trẻ sơ sinh phụ thuộc và
sự kéo dài, mức độ trầm trọng của bệnh ở mẹ.
Tỷ lệ thai bị chết trong chuyển dạ là 9,2%. Nguy cơ xuất hiện trầm trọng
lúc sổ thai do rối loạn đông máu ở các sản phụ bị viêm gan có suy giảm chức năng
gan.

Biến chứng viêm gan nặng chủ yếu xảy ra vào 3 tháng cuối của thai kỳ, rất
nghiêm trọng: thai thường chết, cuộc đẻ có thể tiến triển bình thường nhưng
thường có biến chứng băng huyết sau đẻ do các tế bào gan bị hoại tử rộng và cấp
tính.
Tử vong mẹ sau khi hôn mê do viêm gan nặng là 75% gan teo nhỏ, độ hôn
mê sâu, phù não, mức tăng bilirubin máu, tỷ lệ prothrombin hạ là những yếu tố để
tiên lượng khả năng sống của bệnh nhân.
Bệnh nhân mắc bệnh VGVR càng gần đến ngày chuyển dạ thì càng nặng và
tiến triển càng nhanh, trở thành ác tính. Nếu bệnh nhân bị viêm gan tiến triển trùng
với thời kỳ chuyển dạ dễ đưa đến tử vong mẹ.
Đối với thai, khả năng lây truyền dọc của HBV từ mẹ sang con. Sự lây
nhiễm này chủ yếu xảy ra trực tiếp trong cuộc đẻ do trẻ nuốt máu hoặc dịch âm
đạo của mẹ có chứa HBV và xảy ra trong thời kỳ hậu sản thông qua việc trẻ bú
mẹ, HBV cũng có thể vượt qua hàng rào nhau thai để sang thai nhi từ trong tử
cung nhưng phương thức lây truyền này thấp.
Do vậy, cần phát hiện và điều trị sớm các sản phụ bị VGVR khi khám thai
3 tháng cuối, ít nhất là xét nghiệm HBsAg trước tháng thứ 8 của thai kỳ, nếu
HBsAg (+), cần xét nghiệm chức năng gan để phát hiện thể viêm gan không có
triệu chứng, mọi trường hợp men gan tăng cao khi có thai đều là bất thường.
Con của các sản phụ có HBsAg (+) phải được tiêm đồng thời 0,5ml huyết
thanh có chứa kháng thể miễn dịch chống viêm gan và vaccin trong vòng 12 giờ
đầu sau đẻ ở 2 vị trí khác nhau, rồi tiêm chủng nhắc lại sau đó 1 tháng, 2 tháng và
1 năm. Việc tiêm phòng này cho phép tránh lây nhiễm HBV cho 80% trẻ sơ sinh.