Tài liệu Lời khuyên cho nhà đầu tư trong thị trường biến động doc

Lời khuyên cho nhà đầu tư trong thị
trường biến động
Trong suốt những khoảng thời gian biến động, nhiều nhà đầu tư cảm thấy hoang
mang và bắt đầu đặt câu hỏi với những chiến lược đầu tư của họ. Điều này đặc biệt
đúng với những nhà đầu tư mới bắt đầu tham gia cuộc chơi, chưa có kinh nghiệm.

Thường thì khi thị trường biến động họ sẽ cố gắng đứng ngoài thị trường và đợi
cho đến khi thị trường ổn định trở lại. Thật không may, với những thị trường mới
nổi như thị trường chứng khoán Việt Nam thì sự biến động là một điều tất yếu. Mà
cũng không riêng gì thị trường Việt Nam, tính biến động gần như là một thuộc
tính tất yếu của thị trường chứng khoán. Hôm nay thị trường lên, ngày mai, ngày
kia thị trường lên hay xuống? Thật khó mà có thể dự liệu chính xác được bước đi
của thị trường.

Thế nhưng nói như thế không có nghĩa là chúng ta- những nhà đầu tư mới nhập
cuộc phải từ bỏ cuộc chơi vì chúng rất bất ổn? Làm thế nào để tồn tại trong một thị
trường như vậy có lẽ là một câu hỏi mà không ít các chuyên gia đã nhận được từ
các nhà đầu tư.

Một trong những giải pháp khả quan nhất chính là cố gắng duy trì hướng đến mục
tiêu trong dài hạn và cố gắng lờ đi những dao động trong ngắn hạn. Thế nhưng
ngay cả khi chúng ta đã xác định trở thành những nhà đầu tư dài hạn thì chúng ta
cũng nên hiểu rõ về thị trường biến động. Khi hiểu được thị trường thì chúng ta có
thể sẽ có những chiến lược hợp lý hơn, mang lại nhiều lợi nhuận hơn trong phạm
vi rủi ro có thể chịu đựng được.

Vậy sự biến động là gì?

Sự biến động đó là một thước đo thống kê cho thấy khuynh hướng của một thị
trường hoặc một chứng khoán sẽ tăng giá hay rớt giá mạnh trong một khoảng thời
gian ngắn nào đó. Sự biến động thông thường được đo bằng độ lệch chuẩn của tỷ

suất sinh lợi. Độ lệch chuẩn trong thống kê là khái niệm cho biết mức độ dao động
của tỷ suất sinh lợi sai khác với tỷ suất sinh lợi mà chúng ta mong đợi.

Lấy ví dụ như chỉ số S&P500 có độ lệch chuẩn khoảng 15%, trong khi đó các
khoản đầu tư được bảo đảm khác như tài khoản tiền gửi vào ngân hàng có độ lệch
chuẩn bằng 0, bởi vì tỷ suất sinh lợi nhuận được từ tìên gửi ngân hàng không thay
đổi trong suốt thời gian đầu tư.
Những thị trường có nhiều biến động là những thị trường mà giá cả dao động
trong phạm vi rất lớn, khối lượng giao dịch nhiều. Chúng ta biết rằng giá cả được
hình thành từ sự cân bằng giữa cung và cầu trên thị trường. Một sự mất cân bằng
cung cầu sẽ dẫn đến hiện tượng giá thay đổi. Giá thấp trong trường hợp quá nhiều
người bán mà rất ít người mua và ngược lại. Một số người cho rằng nguyên nhân
gây ra sự biến động cho thị trường chính là từ những thứ như tin tức doanh nghiệp,
sự đề cao một doanh nghiệp nào đó từ một chuyên gia phân tích tài chính hàng
đầu, hoặc là các vụ phát hành lần đầu ra công chúng IPO, các kết quả lợi nhuận
được công bố không như mong đợi cũng là một nguyên nhân gây ra tính biến động
thị trường. Một số khác đổ lỗi cho những nhà đầu cơ, những nhà đầu tư có tổ chức
là những người đã gây ra tính biến động thị trường.

Thế nhưng giải thích hợp lý nhất có lẽ chính là những nguyên nhân tâm lý gây ra
phản ứng của nhà đầu tư. Đó mới chính là nguyên nhân tạo nên tính biến động
nhiều nhất cho thị trường. Cách tiếp cận dựa trên những giải thích về tài chính
hành vi dường như đã “tấn công” mạnh mẽ vào cái gọi là lý thuyết thị trường hiệu
quả.

Theo lý thuyết thị trường hiệu quả, tức giá cả thị trường luôn phản ánh chính xác
mọi thông tin có liên quan. Không một nhà đầu tư nào có khả năng tìm kiếm lợi
nhuận cao hơn người khác, nhà đầu tư luôn khôn ngoan và hành động giống nhau.
Thế nhưng tài chính hành vi cho thấy kết quả những biến động giá quan trọng nhất
xuất phát từ sự thay đổi trong suy nghĩ theo một hướng nào đó của công chúng

đầu tư.

Rõ ràng thì chẳng bao giờ chúng ta có thể tìm thấy sự nhất trí về những nguyên
nhân gây ra tính biến động thị trường. Tuy nhiên vì dù bạn muốn hay không, thị
trường vẫn biến động, vì thế chúng ta- những nhà đầu tư phải tìm cách để có thể
sống chung với biến động?

Đầu tư dài hạn

Một cách để tồn tại trong một thị trường biến động là việc hãy phớt lờ sự biến
động đi, nghĩa là bạn đầu tư hướng đến mục tiêu trong dài hạn, không quan tâm
đến những dao động trong ngắn hạn. Đôi khi chiến lược này cũng khó thực hiện,
nhất khi sự biến động của thị trường cho danh mục đầu tư của bạn cơ hội lấy được
tỷ suất sinh lợi 50% trong thị trường đi xuống, nhiều hơn mức mà nhiều người có
thể làm được. Lòng tham của con người sẽ khó lòng giúp bạn giữ vững vị thế của
nhà đầu tư dài hạn.

Đầu tư dài hạn đòi hỏi bạn phải có những nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đầu tư
bởi vì trong dài hạn các thị trường luôn được điều khiển bởi các yếu tố tài chính
doanh nghiệp cơ bản. Nếu bạn tìm thấy một doanh nghiệp với bảng cân đối kế
toán rất khỏe mạnh và doanh nghiệp đó có thu nhập bền vững, những dao động
trong ngắn hạn sẽ không ảnh hưởng đến giá trị trong dài hạn của công ty. Sự thật
thì đôi khi bạn có thể lợi dụng các khoảng thời gian biến động mà giá cổ phiếu của
một công ty tốt đang bị đánh giá thấp để mua vào và nắm giữ cho dài hạn.

Tranh luận quan trọng đằng sau chiến lược mua và nắm giữ chính là nhà đầu tư có
thể đã bỏ lỡ mất cơ hội để bán cổ phiếu đi, tạo ra một tỷ suất sinh lợi ấn tượng
trong một vài ngày thị trường giao dịch tốt nhất trong năm. Có những câu đại loại
thế này: “Nếu bạn đã bỏ lỡ 20 ngày tốt nhất trong năm có thể làm cho tỷ suất sinh
lợi của bạn đã giảm đi hơn một nửa”. Một mặt, điều này là đúng, nhưng chúng ta

cũng cần nhìn thấy rằng ngược lại, việc bỏ lỡ 20 ngày tệ nhất trong năm đã làm gia
tăng tỷ suất sinh lợi cho danh mục đầu tư của bạn tương tự như thế. Thế nhưng
trong một vài trường hợp thì bạn khó lòng mà giữ vững chiến lược mua và nắm
giữ, đôi khi bạn vẫn thực hiện giao dịch trong những khoảng thời gian biến động.

Những điều bạn cần phải biết

Các nhà đầu tư, đặc biệt là những người sử dụng giao dịch trực tuyến nên biết rằng
trong suốt những khoảng thời gian thị trường biến động, nhiều doanh nghiệp sẽ bổ
sung thêm những dịch vụ thay thế để có thể làm giảm mức rủi ro của doanh nghiệp
so với rủi ro tăng thêm do tính biến động của thị trường xuống. Ví dụ, trong quá
khứ, một vài nhà tạo lập thị trường đã tạm thời dừng các lệnh giao dịch trực tuyến
và thực hiện các lệnh theo cách thủ công ban đầu.

Hệ thống CNTT hỗ trợ kinh doanh chứng khoán: Đôi khi nhà đầu tư sẽ gặp khó
khăn khi thực hiện giao dịch bởi vì khả năng giới hạn của hệ thống phục vụ cho
nhà đầu tư. Chúng ta vẫn nhớ đã từng có 2 lần sàn giao dịch TPHCM ngừng giao
dịch vì sự cố kỹ thuật. Do vậy, hạ tầng cơ sở phục vụ cho nhà đầu tư rất quan
trọng, đặc biệt là nhà đầu tư thực hiện giao dịch trực tuyến. Là nhà đầu tư, nếu
giao dịch trực tuyến bạn hãy cẩn thẩn với những thời điểm sự truy cập internet quá
nhiều và bạn không tài nào đăng nhập tài khoản của mình vì nghẽn mạng. Do vậy,
đó là lý do nhiều công ty chứng khoán vẫn cung cấp các dịch vụ phục vụ nhà đầu
tư như giao dịch qua điện thoại, giao dịch qua fax, giao dịch trực tiếp bên cạnh
giao dịch online.

Sự sai lệch trong giá niêm yết: Có thể có những sự sai lệch rất lớn giữa giá niêm
yết nhà đầu tư nhận đuợc và mức giá mà nhà đầu tư thật sự giao dịch. Hãy nhớ
rằng, trong một thị trường đầy biến động, thậm chí ngay cả khi giá chứng khoán
vừa được niêm yết thì nó cũng có thể sẽ khác xa với những gì đang xảy ra trên thị
trường ngay sau đó. Thêm nữa, số lượng cổ phiếu dư mua, dư bán thể hiện trên

các bảng điện tử có thể cũng sẽ thay đổi một chóng, do vậy chúng ành hưởng đến
mức giá niêm yết mà nhà đầu tư nhìn thấy là điều dễ hiểu.

Những điều cần quan tâm khác

Các lệnh mà bạn chọn cũng rất quan trọng khi thị trường không di chuyển theo
hướng bình thường. Một lệnh thị trường sẽ luôn luôn là một người bạn đồng hành
tốt, nhưng trong các thị trường trước đây, bạn có thể sẽ rất ngạc nhiên trước mức
giá mà bạn mua bởi vì so với giá được niêm yết thì giá bạn được mua khác xa
đáng kể đấy.
Trong một thị trường biến động, lệnh giới hạn có thể là một người bạn của nhà đầu
tư. Lệnh giới hạn mà nhà đầu tư sẽ yêu cầu nhà môi giới thực hiện (mua hoặc bán)
một lượng cổ phiếu đã được xác định trước tại một mức giá xác định hoặc là tại
một mức tốt hơn mức giá xác định. Thường thì lệnh giới hạn có chí phí cao hơn
một chút so với lệnh thị trường nhưng nó luôn là một người bạn tốt cho các nhà
đầu tư bởi vì mức giá mà bạn muốn mua hay bán đã được xác định trước, nhưng
nên nhớ là lệnh giới hạn cũng không bao giờ là một sự đảm bảo cho bạn một sự
đầu tư thắng lợi.
Thay lời kết

Nhà đầu tư nên nhận thức rõ những rủi ro tiềm ẩn trong suốt thời gian biến động.
Việc lựa chọn một chiến lược đầu tư dài hạn cũng là một ý tưởng không tồi nếu
như bạn tin vào chiến lược của mình. Tuy nhiên, nếu bạn đã quyết định sẽ giao
dịch trong suốt thời gian biến động, hãy cẩn thận và phải nhận thức rõ được thị
trường sẽ ảnh hưởng đến giao dịch của bạn như thế nào?

Ngoài ra để sống chung được với sự biến động, người ta có thể thực hiện một số
hợp đồng phái sinh nhằm quản trị rủi ro. Tuy nhiên các hợp đồng như quyền chọn
chứng khoán (option), hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng giao sau… vẫn chưa được phép
thực hiện trên thị trường chứng khoán Việt Nam.