SKKN một số phương pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý học sinh trường THCS đinh tiên hoàng

MỤC LỤC
Phần

NỘI DUNG
Mục lục
Phần mở đầu

TRANG
1
2
2

I
1

Lý do chọn đề tài

2

Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

3

3

Đối tượng nghiên cứu

4

4

Giới hạn của đề tài

4

5

4

II
1

Phương pháp nghiên cứu
Phần nội dung
Cơ sở lí luận

2

Thực trạng vấn đề nghiên cứu

5

3

Nội dung và hình thức của giải pháp

8

a

Mục tiêu của giải pháp

8

b

Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp

8

c

Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp

13

d

Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả ứng dụng
Phần kết luận, kiến nghị
Kết luận

13
15
15

Kiến nghị

16

III
1
2

Tài liệu tham khảo

4
4

19

1
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Một số phương pháp nâng cao hiệu quả công tác Tư vấn tâm lý học sinh
trường THCS Đinh Tiên Hoàng.
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013, Hội nghị lần
thứ Tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.
Thực hiện Thông tư 31/TT/BGD ĐT ngày 18/12/2017 của Bộ GD&ĐT về việc
Hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thơng với
mục đích.
Phịng ngừa, hỗ trợ và can thiệp (khi cần thiết) đối với học sinh đang gặp phải
khó khăn về tâm lý trong học tập và cuộc sống để tìm hướng giải quyết phù hợp,
giảm thiểu tác động tiêu cực có thể xảy ra; góp phần xây dựng mơi trường giáo dục
an tồn, lành mạnh, thân thiện và phòng, chống bạo lực học đường.

Hỗ trợ học sinh rèn luyện kỹ năng sống; tăng cường ý chí, niềm tin, bản lĩnh,
thái độ ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội; rèn luyện sức khỏe thể chất
và tinh thần, góp phần xây dựng và hồn thiện nhân cách.
Để góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giáo dục trong nhà
trường nhiệm vụ quan trọng cần quan tâm thực hiện tốt cơng tác giáo tồn diện (giáo
dục đạo đức, truyền thống, tư tưởng, lịng u gia đình, u Tổ quốc, tăng cường
cơng tác giáo dục về lịng u Biển đảo, quê hương ...).
Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ
cơng nghiệp hố, hiện đại hố, đội ngũ giáo viên làm cơng tác tư vấn tâm lý vẫn
cịn có những hạn chế, bất cập chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và phát triển
kinh tế xã hội, vẫn còn nhiều giáo viên chậm đổi mới hoặc đổi mới còn lúng túng,
máy móc và mang tính hình thức, nặng về dạy học, giáo dục theo lỗi cũ, ít chú ý
đến phát triển tư duy, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, kỹ năng sống, tâm sinh
lý của lứa tuổi học sinh.
Trước tình hình trên, địi hỏi ngành Giáo dục và Đào tạo phải tăng cường xây
dựng, nâng cao chất lượng giảng dạy cho đội ngũ nhà giáo một cách toàn diện. Đây
là những việc vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài.
Vậy làm cách nào để bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ giáo viên làm công tác tư
vấn tâm lý đạt hiệu quả? Là người quản lý công tác chuyên môn tôi luôn trăn trở,
2
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


suy nghĩ và tìm mọi biện pháp chỉ đạo và quản lý sao cho cơng tác chun mơn nói
chung và công tác tư vấn tâm lý học sinh đạt hiệu quả.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Một sô phương pháp nâng cao
hiệu quả công tác Tư vấn tâm lý học sinh” tại trường THCS Đinh Tiên
Hoàng”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Hoạt động hỗ trợ tâm lí học đường trong trường học tham vấn học đường

tập trung vào ba nội dung: Phòng ngừa, phát hiện sớm, can thiệp với ba cấp độ hoạt
động.
Cấp độ 1: Các hoạt động phổ biến: Tác động đến tất cả hoặc một số lượng
lớn học sinh trong nhà trường (khoảng 80% học sinh). Các dịch vụ ở cấp độ này
mang tính chất phịng ngừa và làm lành mạnh hóa mơi trường trường học để giảm
thiểu vấn đề khó khăn học sinh có thể gặp phải. Nếu giáo viên và nhà trường làm
tốt các hoạt động có tính chất phịng ngừa ở cấp độ này thì có thể giảm bớt thách
thức và khó khăn ở cấp độ hỗ trợ cao hơn.
Cấp độ 2: Nhóm học sinh này có thể nằm trong khoảng từ 10 – 20%, là
những dịch vụ phổ biến có tính phịng ngừa đã khơng gây được ảnh hưởng một
cách tích cực; các em này cần được can thiệp (tham vấn/ trị liệu trực tiếp). Những
học sinh này có thể có những khó khăn trong học tập như kết quả thấp, thiếu khả
năng tập trung chú ý, thiếu động cơ học tập; hoặc có những vấn đề liên quan đến
thái độ cư xử, hành vi khơng thích hợp.
Cấp độ 3: Ở cấp độ này tập trung vào những học sinh có nhu cầu và cần thiết
phải có những can thiệp chuyên sâu. Nhóm này có thể chiếm từ 1 – 7%, là những
học sinh có các vấn đề khó khăn nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần hoặc có những
hành vi q mức như bắt nạt, tấn cơng, phá hoại người hoặc tài sản của nhà trường.
Chính vì vậy, hoạt động tư vấn học đường trong nhà trường cần có những thơng tin
về các tổ chức cung cấp dịch vụ can thiệp và trị liệu tâm lý chuyên sâu ngồi trường
có tính chun nghiệp.
Thực hiện đề tài nhằm nắm được thực trạng về chất lượng chuyên môn của
đội ngũ giáo viên của nhà trường về công tác tư vấn tâm lý học sinh. Cấp độ tâm lý
của học sinh nhà trường.Từ đó đề ra một số biện pháp cụ thể để nâng cao năng lực
chuyên môn tư vấn của đội ngũ giáo viên đế sắp xếp bố trí công tác tư vấn tâm lý
cho phù hợp với đối tượng học sinh trong nhà trường.
Đề tài có nhiệm vụ tìm hiểu và nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng chất
lượng công tác tư vấn của đội ngũ giáo viên trường THCS Đinh Tiên Hồng từ
trước khi Phịng Giáo dục và Đào tạo tổ chức tập huấn công tác tư vấn tâm lý học
3

Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


sinh và sau khi cán bộ, giáo viên đã được tập huấn (năm 2019) cho đến nay để tìm
ra được những ưu điểm và tồn tại để phát huy mặt mạnh và khắc phục mặt yếu. Rút
kinh nghiệm từ thực tế và xây dựng các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác tư
vấn tâm lý học sinh.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Ví trí và đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh trung học cơ sở;
- Hoạt động học tập và sự phát triển trí tuệ của lứa tuổi học sinh trung học cơ
sở;
- Chất lượng giảng dạy của đội ngũ giáo viên trường THCS Đinh Tiên Hoàng;
- Năng lực tư vẫn của đội ngũ giáo viên tại trường
4. Giới hạn của đề tài
Đề tài nghiên cứu tư vấn tâm lý cho học sinh trường THCS Đinh Tiên
Hoàng.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu tài liệu về mặt lý luận để hiểu và chọn lọc ra được những nội
dung tư vấn học đường phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh cấp THCS.
- Tiến hành khảo sát bằng cách phát phiếu thăm dò để đánh giá thực trạng của
vấn đề đang nghiên cứu.
- Vận dụng những nội dung đã nghiên cứu về mặt lý luận vào đối tượng nghiên
cứu cụ thể.
- Khảo sát bằng phiếu thăm dò, so sánh, đối chiếu, đánh giá kết quả trước và
sau khi tiến hành thực nghiệm (có phiếu đỉnh kèm).
- Rút ra kết luận và đề ra hướng giải quyết của đề tài.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
Theo đường lối đúng đắn của Đảng, Bộ GD&ĐT đã triển khai đổi mới
chương trình giảng dạy các bậc học, các cấp học trong đó có cấp THCS. Để tiến

kịp xu thế phát triển của các trường trong khu vực và thế giới. Trong những năm
gần đây cùng với việc điều chỉnh nội dung chương trình giáo dục phổ thơng 2018
hiện giáo dục theo đánh giá phẩm chất, năng lực chúng ta thấy được có nhiều
thuận lợi. Đó là nội dung sách giáo khoa được tinh giản, phương pháp dạy học
hướng vào người học, lấy người học làm trung tâm…
Tư vấn tâm lý là quá trình nhà tư vấn vận dụng những tri thức, phương pháp
và kỹ thuật tâm lý học nhằm trợ giúp đối tượng được tư vấn nhận ra chính mình,
từ đó thay đổi hành vi, thái độ, tự tái lập lại thế cân bằng tâm lý của bản thân mình.
4
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Tư vấn giáo dục là qua trình tư vấn mà nhà tư vấn sử dụng các phương pháp
giáo dục nhằm can thiệp, phòng ngừa, hỗ trợ học sinh trong quá trình phát triển.
Hình thức tư vấn: tư vấn trực tiếp và tư vấn gián tiếp.
Nguyên tắc đạo đức trong tham vấn: Nguyên tắc tôn trọng, chấp nhận đối
tượng; Không phán xét đối tượng; Dành quyền tự quyết cho đối tượng; Đảm bảo
tính bí mật.
Các bước của tiến trình tham vấn: Xây dựng mối quan hệ; Xác định vấn đề
ban đầu; Hiểu sâu vấn đề hơn và xác định mục tiêu; Thực hiện kế hoạch; Kết thúc;
Theo dõi.
Như vậy, quá trình tư vấn là quá trình từ khi nhà tư vấn bắt đầu làm việc với
người cần tư vấn đến khi đạt được một kết quả nhất định mà cả hai chấp nhận. Kết
quả tư vấn là sự thay đổi về chất ở một mức độ nhất định ở người cần tư vấn.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Phân tích, đánh giá các nội dung, vấn đề về
thực trạng mà đề tài đã đặt ra, đã áp dụng, áp dụng thử; số liệu minh họa cụ
thể, chính xác.
a. Thuận lợi - khó khăn
* Thuận lợi
Cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học đáp ứng tương đổi đầy đủ cho công tác

dạy và học.
Đội ngũ giáo viên của nhà trường đảm bảo đủ số lượng: Quản lý: 02; Tổng
phụ trách Đội: 01; Phổ cập: 01; giáo viên: 57; nhân viên: 06. Chất lượng tương đối
đồng đều, có khả năng hồn thành tốt nhiệm vụ, nâng cao chất lượng giáo dục. Đội
ngũ giáo viên nhiệt tình, có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy và công tác. Nhiều
giáo viên đã sáng tạo, sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học. Một số giáo
viên và cán bộ quản lý đã được tham gia lớp tập huấn về công tác tư vấn tâm lý cho
học sinh.
* Khó khăn
Chưa có giáo viên chun về cơng tác tư vấn tâm lý học sinh; chưa có phịng
dành riêng đảm bảo sự kín đáo, riêng tư, tạo cho các em cảm giác an tồn cho cơng
tác tư vấn.
Một số giáo viên chưa thực sự quan tâm đến công tác tư vẫn tâm lý học sinh,
nhiều khi còn dùng mệnh lệnh, áp đặt quyền lực của giáo viên lên học sinh dẫn đến
chất lượng giáo dục tồn diện nói chung và công tác tư vấn tâm lý cho học sinh đạt
hiệu quả chưa cao.
b. Thành công- hạn chế
* Thành công
5
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Khi vận dụng đề tài này tôi thấy nhiều giáo viên đã có thay đổi những suy
nghĩ cứng nhắc, máy móc trong việc vận dụng phương pháp và hình thức tổ chức tư
vấn cho học sinh. Giáo viên đã linh hoạt trong việc nhận xét, đánh giá phẩm chất,
năng lực theo hướng tiến bộ của học sinh làm cho việc giáo dục ngày càng tốt hơn.
Một số học sinh đã mạnh dạn trong gặp các thành viên trong tổ tư vấn tâm lý
của nhà trường để trao đổi những khó khăn trong học tập và cuộc sống của bản
thân.
* Hạn chế

Đa số giáo viên chủ nhiệm lớp, các tiết sinh hoạt lớp giáo viên thường dành
để phổ biến các hoạt động tuần tiếp theo, phê bình các học sinh vi phạm hoặc có
những biểu hiện khơng tốt trong tuần vừa qua. Nhiều giáo viên chưa quan tâm, tìm
hiểu nguyên nhân tại sao học sinh lại như vậy và nếu tìm hiểu được ngun nhân
thì lại khơng biết phải tác động như thế nào, nhất là khi học sinh gặp những vấn đề
nhạy cảm về giới tính, tình bạn, tình u...
Các em gặp rất nhiều những vướng mắc cần được hỗ trợ trong cuộc sống,
trong học tập, nhưng các em không muốn tìm đến vai trị tư vấn của giáo viên và
các tổ chức trong trường do tâm lý rụt rè, e ngại.
c. Mặt mạnh- mặt yếu
* Mặt mạnh
Được sự quan tâm của Phòng GD&ĐT, năm 2019 đã phối hợp với học viện
giáo dục đã tổ chức cho một số cán bộ và giáo viên được tham gia tập huấn công
tác tư vấn tâm lý học sinh.
Đội ngũ giáo viên của nhà trường đủ số lượng và chất lượng. Nhiều giáo
viên trẻ, nhiệt tình, u nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong việc nâng
cao tay nghề của mình. Một số giáo viên tiếp cận và ứng dụng công nghệ thơng tin
tốt trong giảng dạy nhằm góp phần nâng cao chất lượng. Một số giáo viên có ý thức
vươn lên trong cơng tác, chịu khó học hỏi, đầu tư cho công tác chuyên môn và
nghiệp vụ sư phạm.
Nhà trường luôn quan tâm, động viên kịp thời đối với những giáo viên có
khả năng thực hiệm tốt cơng tác tư vấn tâm lý học sinh.
* Mặt yếu
Còn số giáo viên mang tư tưởng hoàn thành nhiệm vụ, chậm cầu tiến, íttâm
huyết với nghề.
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo nhà trường. Đội ngũ giáo
viên được tham gia tập huấn, tham gia thực hiện chuyên đề về tư vấn tâm lý học
6
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng

sinh. Giáo viên được tự học bằng nhiều hình thức phong phú như đọc tài liệu, sách,
báo, Intenet...
Ngoài những thuận lợi cịn có những ngun nhân, yếu tố tác động đến cơng
tác tư vấn tâm lý học sinh, đó là:
- Do trình độ chun mơn, nghiệp vụ của giáo viên chưa đồng đều, ngại thay
đổi, tiếp cận cái mới.
- Do trình độ đào tạo khơng đồng bộ về bộ mơn.
- Do cơng tác quản lý có đơi lúc cịn chưa phát huy được hết khá năng của
giáo viên.
- Do nhiều giáo viên chưa được tham gia tập huấn về công tác tư vấn tâm lý
học sinh.
- Chưa động viên khen thưởng hay xử lý kịp thời những giáo viên chưa thực
hiện tốt.
- Cơ sở vật chất và con người chưa đáp ứng tốt công tác tư vấn tâm lý học
sinh.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề thực trạng mà đề tài đã đặt ra.
Từ những nguyên nhân, yếu tố tác động đến chất lượng công tác tư vấn tâm
lý học sinh. Những lý do sâu xa tác động đến chất lượng tư vấn tân lý học sinh
được chia thành các nhóm như sau:
Một là, ngun nhân từ phía nhà trường
Năng lực quản lý, chỉ đạo, điều hành của cán bộ quản lý đôi lúc chưa hiệu
quả. Chưa xây dựng được kế hoạch dài hạn, trung hạn một cách khoa học và khả
thi, chưa kiên quyết, nhạy bén, sáng tạo trong chỉ đạo. Việc bố trí sắp xếp, sử dụng
nhân lực chưa phát huy hết tiềm lực sẵn có hoặc chưa phù hợp để đảm bảo phát huy
tối đa nội lực tạo nên sức mạnh tập thể.
Công tác khen thưởng – kỷ luật đôi lúc chưa thỏa đáng.
Hai là, nguyên nhân từ phía giáo viên
Một số giáo viên có trình độ đào tạo cao nhưng chưa thật sự tâm huyết với

nghề, chưa tích cực trong cơng tác tự học, tự rèn.
Năng lực chun mơn của một số giáo viên cịn nhiều hạn chế, hạn chế trong
chuyên môn cũng như trong việc tiếp thu sự góp ý để chỉnh sửa cho hạn chế đó.
Một số giáo viên chưa thật sự đầu tư cho chun mơn của mình, cứ rập
khn, máy móc chưa năng động sáng tạo.
Một số giáo viên còn sử dụng phương pháp giáo dục áp đặt, mệnh lệnh đối
với học sinh.
Một số giáo viên chưa hiểu được đặc điểm, tâm sinh lý của lứa tuổi THCS.
7
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Ba là, ngun nhân từ phía học sinh
Nhà trường có trên 50% học sinh dân tộc Ê đê và phần lớn học sinh con em
nơng dân kinh tế gia đình khó khăn. Phụ huynh ít quan tâm đến con em, phần lớn
phụ huynh khoán trắng cho nhà trường.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a. Mục tiêu của giải pháp
Để đạt được mục tiêu giáo dục nói chung, giáo dục THCS nói riêng; đáp ứng
yêu cầu giảng dạy chương trình sách giáo khoa mới, việc nâng cao năng lực tư vấn
tâm lý học sinh cho đội ngũ giáo viên là rất quan trọng phải được quan tâm kịp thời.
Với nhận thức như vậy, bản thân người quản lý đã luôn chỉ đạo sát sao, quyết liệt,
thường xuyên khắc phục tồn tại, hạn chế trong công tác tư vấn tâm lý của năm trước
để có biện pháp cụ thể, kịp thời tác động đến từng đối tượng giáo viên để giúp đội
ngũ giáo viên nâng cao năng lực giảng dạy, năng lực giáo dục và tư vấn tốt cho học
sinh.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
* Các nội dung tư vấn tâm lý học sinh (Theo điều 5 của Thông tư
31/2017/TT-BGDĐT về việc Hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học
sinh trong trường phổ thơng):

- Tư vấn tâm lý lứa tuổi, giới tính, hơn nhân, gia đình, sức khỏe sinh sản vị
thành niên phù hợp với lứa tuổi.
- Tư vấn, giáo dục kỹ năng, biện pháp ứng xử văn hóa, phịng, chống bạo lực,
xâm hại và xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện.
- Tư vấn tăng cường khả năng ứng phó, giải quyết vấn đề phát sinh trong mối
quan hệ gia đình, thầy cơ, bạn bè và các mối quan hệ xã hội khác.
- Tư vấn kỹ năng, phương pháp học tập hiệu quả và định hướng nghề nghiệp.
- Tham vấn tâm lý đối với học sinh gặp khó khăn cần hỗ trợ, can thiệp, giải
quyết kịp thời. Giới thiệu, hỗ trợ đưa học sinh đến các cơ sở, chuyên gia điều trị
tâm lý đối với các trường hợp học sinh bị rối loạn tâm lý nằm ngoài khả năng tư
vấn của nhà trường.
* Cách thức thực hiện giải pháp
Đối với Ban giám hiệu
Tuyên truyền, phổ biến kiến thức, nâng cao nhận thức cho giáo viên, nhân
viên và học sinh trong trường học từ đó tác động đến thay đổi hành vi và nhận thức
cho toàn bộ cộng đồng và xã hội;
Thông qua công tác tuyên truyền, sân khấu hóa, chun đề tăng cường tính
làm chủ của các em học sinh. Sau khi tham gia các hoạt động tuyên truyền, nâng
8
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


cao nhận thức các em sẽ đóng vai trị là những “tuyên truyền viên” để tiếp tục
tuyên truyền, vận động bạn bè, gia đình, người thân thay đổi hành vi và nhận thức
từ đó tác động tích cực đến xã hội.
Tạo mơi trường xanh sạch, đẹp và an tồn từng bước xây dựng “Trường học
hạnh phúc” với thông điệp, thầy cô giáo thay đổi để hướng đến một môi trường sư
phạm văn minh, lịch sự, thân thiện. Các hành vi của thầy, cô giáo phải chuẩn mực,
đạo đức trong sáng, yêu nghề, tận tâm, tận lực, yêu thương học trò.
Bố trí những giáo viên, nhân viên có phẩm chất, năng lực trong công tác tư

vấn tâm lý học sinh làm thành viên tổ tư vấn.
Phối kết hợp với các tổ chức, với địa phương để thực hiện tốt công tác tư vấn
tâm lý cho học sinh.
Tạo điều kiện về thời gian, cơ sở vật chất cho tổ tư vấn tâm lý học sinh hoạt
động hiệu quả.
Định hướng các hoạt giáo dục trong nhà trường thông qua việc cung cấp
những thông tin khảo sát thực trạng nhu cầu hỗ trợ tâm lý học đường, những kết
quả thực về những vấn đề nổi cộm của mỗi khối, mỗi lớp. Các hoạt động tư vấn
học đường góp phần tạo tiếng nói chung, kết nối nguồn lực trong toàn nhà trường
trong định hướng giáo dục học sinh.
Đối với tổ tư vấn:
Căn cứ quyết định thành lập tổ tư vấn tâm lý đấu năm học để phân công cụ thể
công việc cho từng thành viên phụ trách, ví dụ:
Tổ trưởng tổ tư vấn là Phó hiệu trưởng phụ trách chung, theo dõi chỉ đạo hoạt
động tư vấn của tổ tư vấn; hỗ trợ cho giáo viên, nhân viên về công tác tư vấn học
sinh; tư vấn về phòng tránh bạo lực học đường.
Giáo viên Tổng phụ trách đội tư vấn cơng tác hoạt động ngồi giờ lên lớp.
Giáo viên dạy môn Giáo dục công dân tư vấn về pháp luật.
Giáo viên dạy môn Mỹ thuật tư vấn thẩm mỹ trong trang phục phù hợp giới
tính.
Giáo viên dạy môn Ngữ văn tư vấn giáo dục kỹ năng sống, biện pháp ứng xử
văn hóa, phịng, chống bạo lực học sinh, xâm hại thân thể.
Giáo viên dạy môn Sinh học tư vấn về giới tính, tuổi dạy thì, tảo hôn và hôn
nhân cận huyết.
Nhân viên y tế tư vấn về vấn đề sức khỏe sinh sản vị thành niên; chăm sóc sức
khỏe cá nhân, vệ sinh mơi trường, phòng bệnh...

9
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng

Mỗi thành viên phải biết xây dựng và thiết lập kế hoạch, nắm được các hình
thức, các bước, nguyên tắc, kỹ năng tư vấn, hình thức can thiệp tham vấn (trực tiếp,
gián tiếp) phải đạt được một số yêu cầu sau:
Một số nguyên tắc đạo đức trong tham vấn: Nguyên tắc tôn trọng, chấp nhận
đối tượng; Không phán xét đối tượng; Dành quyền tự quyết cho đối tượng; Đảm
bảo tính bí mật.
Các bước của tiến trình tham vấn: Xây dựng mối quan hệ; Xác định vấn đề
ban đầu; Hiểu sâu vấn đề hơn và xác định mục tiêu; Thực hiện kế hoạch; Kết thúc;
Theo dõi.
Kỹ năng tham vấn: Là sự vận dụng kinh nghiệm, tri thức, hiểu biết chuyên
môn và giá trị nghề nghiệp của nhà tham vấn vào hoàn cảnh tham vấn cụ thể, nhằm
tạo lập mối quan hệ hợp tác, qua đó giúp đối tượng tự nhận thức được bản thân và
các vấn đề đang tồn tại, từ đó tự xác định giải pháp để giải quyết vấn đề một cách
hiệu quả.
Kỹ năng tham vấn cơ bản: Kỹ năng giao tiếp không lời: sử dụng hành vi, cử
chỉ, nét mặt, điệu bộ, ánh mắt, âm điệu, vị trí và khoảng cách thân thể, im lặng tích
cực, sự va chạm…; Kỹ năng lắng nghe; Kỹ năng hỏi; Kỹ năng phản hồi; Kỹ năng
thấu cảm; Kỹ năng tóm lược; Kỹ năng khuyến khích làm rõ ý; Kỹ năng giúp thân
chủ trực diện với vấn đề; Kỹ năng xử lý im lặng ; Kỹ năng chia sẻ bản thân; Kỹ
năng cung cấp thông tin; Kỹ năng giao nhiệm vụ về nhà; Kỹ năng khai thác cảm
xúc, suy nghĩ và hành vi; Kỹ năng điều phối; Kỹ năng làm mẫu; Kỹ năng xử lý tình
huống khó xử và hành vi lệch chuẩn trong nhóm.
Quy trình tham vấn cá nhân: Giai đoạn 1: Tạo mối quan hệ và lòng tin; Giai
đoạn 2: Xác định vấn đề giúp thân chủ xác định vấn đề đang tồn tại đối với họ; Giai
đoạn 3: Lựa chọn giải pháp; Giai đoạn 4: Triển khai giải pháp Giai đoạn 5: Kết
thúc.
Tư vấn tâm lý học sinh là một q trình bao giờ cũng có mở đầu có diễn biến
và kết thúc.
Đối với giáo viên chủ nhiệm

Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh, thường xuyên trao đổi thông tin của học
sinh về vấn đề tâm sinh lý lứa tuổi để có sự quan tâm đúng mức đến con cái, phát
hiện kịp thời những biểu hiện khơng bình thường của các em để có sự hỗ trợ kịp
thời. Thơng qua các buổi họp phụ huynh định kỳ và những lần gặp mặt riêng phụ
huynh của một số em có những biểu hiện khơng bình thường, nhấn mạnh vai trị
của gia đình trong việc giáo dục con cái.
Đối với giáo viên bộ môn
10
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Theo dõi sát sao học tập của học sinh qua các tiết học đồng thời lắng nghe các
em chia sẻ về học tập cũng như cuộc sống từ đó có những góp ý kịp thời đối với
những học sinh chưa tiến bộ để các em có sự điều chỉnh hợp lý về phương pháp
học tập và cuộc sống. Trong nhận xét, đánh giá theo hướng tiến bộ của học sinh.
Đối với học sinh
Đối với bản thân học sinh, nhờ có hoạt động tư vấn học đường, các em được
hình thành năng lực khám phá bản thân; các em được tham gia các hoạt động rèn
luyện kỹ năng tự chăm sóc và ứng phí với các khó khăn tâm lý ở từng giai đoạn lứa
tuổi. Các em được trang bị kiến thức, kỹ năng để nhận diện những dấu hiệu bất
thường về sức khỏe, tâm lý và biết cách, tìm nơi trợ giúp hoặc báo với cha mẹ, thầy
cô, bạn bè.
Đối với phụ huynh
Cha mẹ phải quan tâm và thường xuyên trị chuyện với con mình như những
người bạn, lắng nghe con tâm sự để hiểu con cần giúp đỡ như thế nào, đối với
những vướng mắc từ trường lớp, bạn bè, cha mẹ báo với giáo viên chủ nhiệm để
phối hợp giúp đỡ các em giải quyết.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Đối với gia đình và nhà trường, hoạt động tư vấn học đường là cầu nối giữa
học sinh, cha mẹ và thầy cô/ nhà trường. Hoạt động tư vấn học đường chuyển tải

những thông tin, những hiểu biết về đặc điểm tâm lý đặc trưng của học sinh; hướng
tới sự hợp tác mang tính ổn định, có nguyên tắc, có đạo đức giữa nhiều lực lượng
trong tất cả các hoạt động hỗ trợ tâm lý cho học sinh.
d. Kết quả khảo nghiệm, giái trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và
hiệu quả ứng dụng.
PHIẾU KHẢO SÁT KIỂM TRA THỰC TRẠNG TÂM LÝ CỦA HỌC SINH

Bạn hãy đánh dấu vào lựa chọn từ 0 đến 5 mà bạn cho là phù hợp nhất đối với
bản thân bạn. Trong đó:
0 - Chưa từng = 0đ
1 - Hiếm khi = 1đ
2 - Thỉnh thoảng = 2đ
3 - Khá nhiều = 3đ
4 - Thường xuyên = 4đ 5 - Luôn luôn = 5đ
Lựa chọn của
STT
Câu hỏi
bạn
0 1 2 3 4 5
1
Bạn có đánh nhau, tổ chức đánh nhau?
Bạn có trêu chọc dưới hình thức xơ đẩy, ngáng chân, túm tóc
2
bạn mình?
3

Bạn có nói xấu bạn bè?
11

Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng

4

Bạn có trấn lột tiền bạc, tài sản của bạn bè?

5

Bạn có lao lên đánh giáo viên hay học sinh hội đồng?
Bạn có ép buộc người khác khơng (phải cho nhìn bài, chép
bài,...)?

6
7

Bạn có nhục mạ bạn bè trên Internet?

8

Bạn có xúc phạm bằng lời nói (Chửi bới, sỉ nhục,…)?

9

Bạn có bơi chất bẩn, ngứa vào chỗ người khác ngồi?

10

Bạn có vẽ bậy lên quần áo?

11

Bạn có phá hủy đồ dùng học tập của người khác?

12

Bạn có đặt biệt danh chế giễu bạn bè mình?

13

Bạn có đe dọa bằng ám hiệu (Lườm/ ngt/ nhìn ác ỷ)

14

Bạn có chế giễu, bình phẩm hình dáng (mập, lùn, đen, xẩu
xí,...)

15

Bạn có chế giễu giới tính người khác?

16

Bạn có gặp khó khăn trong học tập khơng?

17

Bạn có bị hiếp dâm và quấy rối tình dục?

18

Bạn có bị kỷ luật thơ bạo của cha mẹ?

19

Bạn có bị lạm dụng tình dục trẻ em?

20

Bạn có thích thể hiện các hành động như trên game khơng?

21

Bạn có thấy chán học, thích bỏ học khơng?

22

Bạn có bị người khác cơ lập, lảng tránh?

23

Bạn có khó ngủ, thường xun gặp ác mộng?

24

Bạn có khi nào suy nghĩ tự hủy hoại bản thân?

25

Bạn có sợ tiếp xúc, khơng muốn giao tiếp?

Tổng số điểm từ 0 đến 19 điểm: Mức độ tâm lý dưới mức trung bình (Kí hiệu
mức độ I). Học sinh không bị ảnh hưởng về vấn đề tâm lý.
12
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Tổng số điểm từ 20 đến 49 điểm: Mức độ tâm lý ở mức trung bình (Kí hiệu
mức độ II). Mức độ tâm lý trong tầm kiểm soát.
Tổng số điểm từ 50 đến 79 điểm: Mức độ tâm lý ở mức khá nhiều (Kí hiệu
mức độ III). Đang gặp phải một số vấn đề về tâm lý.
Tổng số điểm từ 80 đến 100 điểm: Mức độ quá nhiều (Kí hiệu mức độ IV).
Mức độ tâm lý đang gây hững vấn đề nghiêm trọng trong cuộc sống.
* Về tổng hợp phiếu khảo sát
Lớp

6
7
8
9

0->19
điểm
40%
25%
20%
20%

Lấn 1
20->49
50->79

điểm
điểm
38%
12%
50%
13%
65%
10%
55%
15%

80->100
điểm
10%
12%
5%
10%

0->19
điểm
65%
52%
35%
40%

Lần 2
20->49 50->79
điểm
điểm
20%

8%
30%
9%
52%
9%
46%
8%

80->100
điểm
7%
9%
4%
6%

Nhận xét:
Lần 1:
Mức độ tâm lý ở mức trung bình này tăng dần từ khối lớp 6 là 38%, khối lớp
7 là 50%, đến khối lớp 8 là cao nhất 65%, sang lớp khối 9 con số này lại giảm
xuống 55%. Điều này chứng tỏ lứa tuổi thay đổi tâm lý nhất trong khối THCS là
học sinh khối 8.
Lần 2:
Mức độ tâm lý ở mức trung bình này tăng dần từ khối lớp 6 là 20%, khối lớp 7
là 30%, đến khối lớp 8 là cao nhất 52%, sang lớp khối 9 con số này lại giảm xuống
46%. Điều này chứng tỏ sự trùng hợp so với lần khảo sát trước chỉ số cao nhất vẫn
là học sinh khối 8.
* Nhận xét chung: Dựa vào bảng tổng hợp khảo sát về tâm lý học sinh các
khối lớp, chúng ta nhận thấy đối tượng học sinh lớp 8 thường có biểu hiện về tâm
sinh lý nhiều hơn các khối lớp khác.
Vì vậy trong các hoạt động dạy học giáo viên cần quan tâm đối tượng học

sinh lớp 8 nhiều hơn, có các phương pháp tư vấn tâm lý phù hợp hơp.
Trước khi thực hiện đề tài, có một số giáo viên phản ánh một số em có thái
độ chưa tốt. Đặc biệt trong lớp có một trường hợp học sinh cá biệt (là học sinh lưu
ban của năm học trước), các mối quan hệ bạn bè của em khá phức tạp, gia đình em
khó khăn, cha mẹ vất vả mưu sinh nên khơng có nhiều thời gian để gần gũi con.
Trong điều kiện như vậy, học sinh này đã có những hành vi, tư tưởng, tâm lý chưa
tốt như thiếu ý thức tổ chức kỷ luật, khi được nhắc nhở thay vì hối lỗi thì em lại cố
tỏ ra thái độ “chẳng sợ ai”.
13
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Sau khi các em được tư vấn, phân tích có tình có lý, có tình để em hiểu và rút
kinh nghiệm. Sau một thời gian được tư vấn học sinh cá biệt này đã dần thay đổi,
biết kính trọng thầy cơ giáo, biết lắng nghe mọi người góp ý, sống hoà đồng với các
bạn trong lớp và được giáo viên bộ môn quan tâm giúp đỡ.
Thông qua tư vấn học đường đã giúp cho học sinh ngày càng tự tin, hịa
đồng, gần gũi hơn với giáo viên, nhờ đó giáo viên kịp thời nắm bắt các vấn đề khó
khăn, khúc mắc của các em để có những tác động phù hợp kịp thời.
* Về tổng hợp chất lượng hai mặt
- Năm học 2019-2020:
Khối

Tổng

G

K

SL

TL

6

243

27

11,11

7

219

16

7,31

8

200

25

12,5
0

9

242

39 16,12

Tổng

904 107

11,84

SL

TL

92 37,86
39,7
3
46,5
93
0
49,5
120
9
392 43,36
87

HL
TB
Y
Kém

SL
TL SL
TL SL
TL SL
48,9
19
119
5 2,06
0 0,00
7
2
52,0
0,9
14
114
2
0 0,00
5
1
5
41,0
14
82
0 0,00
0 0,00
0
2
34,3
21
83

0 0,00
0 0,00
0
5
398 44,03
7 0,77
0 0,00 694

T
TL
79,0
1
66,21
71,00
88,84

HK
K
Tb
SL
TL SL
TL
19,3
47
4 1,65
4
33,3
73
1 0,46
3

24,0
48
10 5,00
0
27

11,16

0

0,00

76,77 195 21,57

15

1,66

- Học kỳ 1 năm học 2020-2021:
Khối

Tổng

G

K

SL

TL

SL

6

285

29

10.2

98

7

232

30

12.
9

105

8

208

18

8.6

94

9

195

33

Tổng

920

110

16.
9
12,0

93
390

HL
TB
SL TL

TL
34.
154

4
45.
96
3
44.
93
8
47.
64
7
42,4 407

SL

TL

Kém
SL TL

4

1.4

0

1

0.4

3

32.8
44,2

54
41.
4
44.
3

Y

T

HK
K
SL
TL

SL

TL

Tb

SL

TL

0

255

89.5

29

10.2

1

0.3

0

0

195

84.1

33

14.2

4

1.7

1.4

0

0

164

78.1

44

21

0

0

5

2.6

0

0

146

74.9

39

20

10

5.1

13

1,4

0

0

760

82,6

145

15,8

15

1,6

Nhìn vào kết quả chất lương cho chúng ta thấy tuy xếp loại học lực chưa cao
so với một số trường trong huyện, nhưng xếp loại hạnh kiểm tỉ lệ xếp loại tốt tương
đối cao, tỉ lệ trung bình thấp và khơng có học sinh xếp loại hạnh kiểm yếu.

III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
14
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Qua quá trình nghiên cứu, tham khảo tài liệu và tìm hiểu thực trạng về cơng
tác tư vấn tâm lý học sinh tại trường THCS Đinh Tiên Hồng, tơi nhận thấy rằng:
Để nâng cao công tác tư vấn tâm lý học sinh trong nhà trường, cần có các việc làm
cụ thể và thiết thực đối với lực lượng giáo viên làm công tác tư vấn, bao gồm:
Luôn chú trọng công tác bồi dưỡng giáo viên trên cơ sở thiết lập kế hoạch cụ
thể cho công tác này. Chỉ đạo kịp thời việc thực hiện nề nếp sinh hoạt chuyên môn
để nâng cao chất lượng giảng dạy, đồng thời thường xuyên thăm lớp, dự giờ và tổ
chức tốt các buổi tuyên truyền, các chuyên đề, hội thi về công tác tư vấn.
Tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho đội ngũ giáo viên thực hiện tốt đổi
mới phương pháp dạy học, nhận xét, đánh giá học sinh theo hướng tích cực. Trong
đó, quan trọng nhất là tạo động lực và kích thích tinh thần lao động sáng tạo của
đội ngũ giáo viên.
Bên cạnh đó cịn phải khen thưởng kịp thời các giáo viên có thành tích trong
cơng tác tư vấn tâm lý học sinh của trường cũng như của ngành.
Thực hiện các biện pháp giúp đỡ giáo viên nâng cao tay nghề giảng dạy một
cách khoa học và đồng bộ, đảm bảo trình độ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn
trong các lĩnh vực, tạo mọi điều kiện để giáo viên phát huy tối đa khả năng của
mình, đồng thời giáo viên cũng cần có nhiệt huyết trong cơng việc và có tinh thần
trách nhiệm cao.
Đã tạo được sự phối hợp tốt giữa giáo viên chủ nhiệm với giáo viên bộ mơn;
giáo viên chủ nhiệm với gia đình học sinh trong việc giáo dục học sinh. Khi học
sinh có vấn đề vướng mắc phụ huynh đã chủ động báo cho giáo viên chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm đã phối hợp với các thành viên của tổ tâm lý học sinh của nhà
trường để có các phương pháp tư vấn, hỗ trợ các em. Nhờ đó đã giải quyết tốt các

vấn đề tân lý của học sinh.
Hoạt động tư vấn học đường trong nhà trường đã góp phần tạo động lực và
củng cố thái độ cho học sinh trong việc triển khai nhiều hoạt động cộng đồng/ xã
hội đồng thời góp phần ngăn chặn, hạn chế và xóa bỏ các tệ nạn xã hội, giảm chi
phí của xã hội trong giáo dục trên cơ sở trợ giúp học sinh kịp thời tránh hoặc can
thiệp sớm các khó khăn, rối nhiễu tâm lý.
2. Kiến nghị
2.1. Đối với Phòng GD&ĐT
Tổ chức nhiều chuyên đề về công tác tư vấn tâm lý hơn nữa để giáo viên
được tham gia học hỏi kinh nghiệm.
Tổ chức cho cán bộ quản lý và giáo viên cốt cán đi tham quan học tập và
chia sẻ kinh nghiệm ở những đơn vị điển hình trên địa bàn huyện và trong Tỉnh.
15
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


2.2. Đối với nhà trường
Cần tích cực tham mưu với các cấp lãnh đạo để xây dựng thêm cơ sở vật chất
và cung cấp đầy đủ các trang thiết bị dạy học cho giáo viên và công tác quản lý của
trường nói chung và cơng tác tư vấn học sinh nói riêng.
Tăng cường cơng tác chỉ đạo và kiểm tra chặt chẽ việc thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học, đổi mới hình thức nhận xét, đánh giá, xếp loại học sinh theo
hướng tích cực của học sinh.
2.3. Đối với giáo viên chủ nhiệm
Các tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt lớp, hoạt động ngoài giờ lên lớp
giáo viên chủ nhiệm cần dành nhiều thời gian quan tâm, tìm hiểu khi học sinh gặp
những vấn đề nhạy cảm về học tập, giới tính, tình bạn, tình u...
Khi các em có vướng mắc cần được hỗ trợ trong cuộc sống, trong học tập, thì
giáo viên kịp thời tư vấn hoặc nhờ thành viên tổ tư vấn hoạc các nhà tư vấn tâm lý
để kịp thời giúp đỡ các em.

2.4. Đối với học sinh
Các em cần tích cực tham gia các hoạt động rèn luyện kỹ năng tự chăm sóc
và ứng phó với các khó khăn tâm lý ở từng giai đoạn lứa tuổi, trang bị kiến thức, kỹ
năng để nhận diện những dấu hiệu bất thường về sức khỏe, tâm lý và biết cách, tìm
nơi trợ giúp hoặc báo với cha mẹ, thầy cô, bạn bè.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong việc nâng cao công tác
tư vấn tâm lý học sinh, đáp ứng yêu cầu dạy học tại trường THCS Đinh Tiên
Hoàng. Trong quá trình thực hiện đề tài, chắc chắn sẽ khơng tránh khỏi những thiếu
sót và những ý kiến chủ quan của bản thân. Kính mong hội đồng đóng góp ý kiến
để đề tài của tơi ngày càng hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Cuôr Dăng, ngày 10 tháng 3 năm 2021
Người thực hiện

16
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Ý kiến hội đồng khoa học chấm SKKN cấp trường
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………
CT. Hội đồng chấm

17
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


Ý kiến hội đồng khoa học chấm SKKN cấp Huyện
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………
CT. Hội đồng chấm

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Giáo dục số: 43/2019/QH14
2. Điều lệ trường học: Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT
3. Thông tư 31/TT/BGDĐT ngày 18/12/2017 của Bộ GD&ĐT về việc
Hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông.
4. Thông tư 16/TT/BGDĐT ngày 12/7/2017 của Bộ GD&ĐT về hướng dẫn
danh mục khung vị trí việc làm và định mức số lượng người làm việc trong các cơ
sở giáo dục phổ thông công lập.
5. Hướng dẫn số 5555/BGD ĐT ngày 08 tháng10 năm 2014 của Bộ GD&ĐT
về hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn.
6. Tài liệu hướng dẫn dạy học theo chuẩn kiến thức kỹ năng trong chương
trình giáo dục phổ thơng.

18
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng


7. Báo cáo tổng kết các năm học của trường THCS Đinh Tiên Hoàng.
8. Học viện quản lý giáo dục: Quản lý trường phổ thông.
9. Cẩm nang tư vấn học đường: Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam

19
Người thực hiện: Trần Danh Toại, Trường THCS Đinh Tiên Hoàng