(Luận văn thạc sĩ) Đánh giá tác động của quỹ hỗ trợ nông dân huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên đến thu nhập và chi tiêu của các hộ vay

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NÔNG THỊ PHƯƠNG SAO

ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA QUỸ HỖ TRỢ NÔNG
DÂN HUYỆN ĐỊNH HOÁ, TỈNH THÁI NGUYÊN
ĐẾN THU NHẬP VÀ CHI TIÊU CỦA CÁC HỘ VAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên, năm 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NÔNG THỊ PHƯƠNG SAO

ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA QUỸ HỖ TRỢ NÔNG
DÂN HUYỆN ĐỊNH HOÁ, TỈNH THÁI NGUYÊN
ĐẾN THU NHẬP VÀ CHI TIÊU CỦA CÁC HỘ VAY
Ngành: Kinh tế nông nghiệp
Mã số ngành: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ
KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG HOÀI AN

Thái Nguyên, năm 2021

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng: Đây là công trình nghiên cứu của riêng tơi, các
số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác và chưa từng sử dụng để bảo
vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện đề tài nghiên cứu
và hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn chính xác
và đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 4 năm 2021
Tác giả

Nông Thị Phương Sao


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được
sự giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan, các tổ chức và các cá nhân. Tôi xin bày
tỏ lời cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện giúp
đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện nghiên cứu luận văn này.
Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Nông
Lâm Thái Nguyên, Khoa Kinh tế & PTNT, Phòng Đào tạo của nhà trường
cùng các thầy cô giáo, những người đã trang bị kiến thức cho tơi trong suốt q
trình học tập.
Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tơi xin trân trọng cảm ơn

thầy giáo TS. Dương Hồi An, người Thầy đã trực tiếp chỉ bảo, hướng dẫn
khoa học và giúp đỡ tơi trong suốt q trình nghiên cứu, hồn thành luận
văn này.
Tơi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Huyện ủy,
UBND và các phịng, ban huyện Định Hóa và người dân trên địa bàn đã giúp
đỡ tôi về thông tin, số liệu trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn.
Do thời gian nghiên cứu có hạn, luận văn của tôi chắc hẳn không thể
tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót, tơi rất mong nhận được sự đóng góp của
các thầy cơ giáo cùng tồn thể bạn đọc.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 4 năm 2021
Tác giả

Nông Thị Phương Sao


iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BCH
BHYT

: Ban chấp hành
: Bảo hiểm y tế

BQ

: Bình qn

CNH - HĐH

: Cơng nghiệp hố - Hiện đại hoá

GDP

: Tổng sản phẩm quốc nội

HND

: Hội nông dân

HTND

: Hỗ trợ nông dân

HTX

: Hợp tác xã

NN&PTNT

: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

PTNT

: Phát triển nông thôn

TK&VV

: Tiết kiệm và vay vốn

TW

: Trung ương

UBND

: Ủy ban nhân dân


iv

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ iii
MỤC LỤC ...................................................................................................................iv
DANH MỤC BẢNG.................................................................................................. vii
DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. viii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN............................................................................................ 1
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 3
1.Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................. 3
2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................. 4
3. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................... 5
4. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 5
5. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học & thực tiễn ............................................... 5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI ....................................................... 6
1.1. Cơ sở lý luận về Quỹ hỗ trợ nông dân ................................................................... 6
1.1.1. Quan niệm về Quỹ hỗ trợ nông dân, mục tiêu và nguyên tắc hoạt động ................ 6
1.1.2. Vai trị của Quỹ hỗ trợ nơng dân ........................................................................ 7

1.1.3. Tác động của quỹ hỗ trợ nông dân...................................................................... 8
1.1.4. Quan niệm, nội dung quản lý Quỹ hỗ trợ nông dân ........................................... 9
1.1.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của Quỹ hỗ trợ nông dân ...................... 26
1.2. Cơ sở thực tiễn ..................................................................................................... 33
1.2.1. Tác động của quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập và chi tiêu của các hộ
vay tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ........................................................................... 33
1.2.2. Tác động của quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập và chi tiêu của các hộ
vay tại huyện Trấn Yên, tỉnh n Bái ........................................................................ 35
1.3.Tổng quan các cơng trình nghiên cứu ................................................................... 36
1.4. Bài học kinh nghiệm rút ra từ tác động của quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập
và chi tiêu của các hộ vay tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên ............................ 38


v
CHƯƠNG 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN ......................................................................... 39
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................................ 39
2.1. Đặc điểm chung về huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên ..................................... 39
2.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................................. 39
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội.................................................................................. 44
2.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Định Hóa,
tỉnh Thái Nguyên ........................................................................................................ 49
2.2. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................ 50
2.3. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 51
2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin số liệu ............................................................ 51
2.3.2. Phương pháp xử lý, phân tích thơng tin số liệu ................................................ 52
2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu của đề tài............................................................... 54
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................................... 56
3.1. Thực trạng hoạt động của quỹ hỗ trợ nông dân huyện Định Hóa,
tỉnh Thái Ngun ........................................................................................................ 56
3.1.1. Q trình thành lập quỹ hỗ trợ nông dân .......................................................... 56

3.1.2 Kết quả thực hiện quỹ hỗ trợ nông dân được cấp trên ủy thác ......................... 57
3.1.3. Dư nợ cho vay của quỹ hỗ trợ nơng dân huyện Định Hóa ............................... 58
3.1.4. Thu hồi vốn vay của quỹ hỗ trợ nông dân huyện Định Hóa ............................ 61
3.2. Đánh giá tác động của quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập và chi tiêu
của hộ vay thông qua điều tra ..................................................................................... 63
3.2.1. Thông tin cơ bản của các hộ điều tra ................................................................ 63
3.2.2. Tác động của quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập của hộ .................................. 65
3.2.3. Tác động của quỹ hỗ trợ nông dân đến chi tiêu của hộ .................................... 66
3.3. Một số các tồn tại và hạn chế của hoạt động quỹ hỗ trợ nơng dân
huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên ............................................................................. 67
3.4. Giải pháp nâng cao tác động của quỹ hỗ trợ nơng dân huyện Định Hóa,
tỉnh Thái Ngun giai đoạn 2021 - 2025 .................................................................... 70
3.4.1. Giải pháp về hệ thống văn bản quản lý Quỹ HTND......................................... 71
3.4.2. Giải pháp về công tác tổ chức quản lý: ............................................................. 71


vi
3.4.3. Giải pháp về huy động vốn cho Quỹ HTND .................................................... 71
3.4.4. Gải pháp về đẩy mạnh công tác tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa
của Quỹ HTND ........................................................................................................... 73
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO:


vii

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Hiện trạng sử dụng đất huyện Định Hóa năm 2020 ................................... 42
Bảng 2.2: Diện tích rừng trồng mới tập trung phân theo loại rừng ............................ 43
Bảng 2.3: Giá trị sản xuất các ngành kinh tế huyện Định Hóa giai đoạn

2018 - 2020 (theo giá cố định) .................................................................................... 44
Bảng 2.4: Dân số huyện Định Hóa phân theo giới tính, thành thị, nơng thơn
giai đoạn 2018 - 2020 ................................................................................................. 47
Bảng 2.5: Hộ điều tra tại các xã .................................................................................. 51
Bảng 3.1: Số vốn được ủy thác thực hiện quỹ hỗ trợ nông dân.................................. 57
Bảng 3.2: Dư vợ cho vay của quỹ hỗ trợ nơng dân huyện Định Hóa
giai đoạn 2018 - 2020 ................................................................................................. 59
Bảng 3.3: Tỷ lệ thu hồi gốc so với dư nợ cho vay quỹ hỗ trợ nơng dân
huyện Định Hóa giai đoạn 2018 - 2020 ...................................................................... 62
Bảng 3.4: Thống kê các biến số trong mơ hình hồi quy ............................................. 64
Bảng 3.5: Tác động của vốn vay từ quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập của hộ.......... 65
Bảng 3.6: Tác động của vốn vay đến chi tiêu của hộ ................................................. 66


viii

DANH MỤC HÌNH
Sơ đồ 1.1. Mơ hình tổ chức, tổ chỉ đạo, quản trị, điều hành, quỹ HTND................... 10
Sơ đồ 1.2. Quy trình cho vay và thu hồi vốn quỹ HTND ........................................... 25
Hình 2.1: Bản đồ hành chính huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên ............................ 39


1

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Nơng Thị Phương Sao
Tên luận văn: Đánh giá tác động của Quỹ hỗ trợ nơng dân huyện Định Hóa,
tỉnh Thái Ngun đến thu nhập và chi tiêu của các hộ vay”
Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số 8.62.01.15

1. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về hoạt động của quỹ hỗ
trợ nông dân.
- Đánh giá tác động của Quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập và chi tiêu của
các hộ vay.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao tác động của quỹ hỗ trợ nông
dân.
2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn được thu thập số liệu thứ cấp là thu thập những số liệu, thông
tin liên quan trực tiếp và gián tiếp đến vấn đề nghiên cứu của đề tài đã được
cơng bố chính thức của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ở trung ương
cũng địa phương như: UBND huyện Định Hóa, Phịng Lao động, ... nhằm thu
thập các thơng tin, số liệu liên quan đến vấn đề quỹ hỗ trợ nông dân, thu thập
số liệu qua sách báo, tạp chí, nghị định, quyết định… Thu thập số liệu sơ cấp
là điều tra phỏng vấn bằng phiếu điều tra đã chuẩn bị trước.
Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua phiếu điều tra hay còn gọi là bảng
hỏi. Đối tượng điều tra khảo sát là các hộ được vay vốn tại quỹ hỗ trợ nông
dân. Nội dung của bảng hỏi bao gồm các thơng tin liên quan đến đặc điểm
danh tính của hộ (tuổi, giới tính, học vấn,...), nguồn lực hộ (nhân khẩu, lao
động, đất đai,...), số tiền vay, mục đích vay, lãi suất, khoảng cách từ nhà đến
quỹ hỗ trợ nông dân, thu nhập của hộ, chi tiêu của hộ,...
3. Kết quả nghiên cứu


2

Sau khi được Ban Thường vụ Huyện ủy nhất trí cho chủ trương thành
lập Quỹ hỗ trợ nông dân huyện Định Hóa và Quyết định của UBND huyện

Định Hóa về việc phê duyệt Đề án thành lập Quỹ HTND huyện. Ban Thường
vụ Hội Nông dân huyện đã ban hành Quyết định thành lập Ban điều hành Quỹ
HTND huyện Định Hóa Quyết định số 01- QĐ/HNDH ngày 08/01/2017, số
thành viên Ban điều hành là 04 người, đồng chí chủ tịch Hội Nơng dân huyện
làm trưởng ban, Phó chủ tịch làm phó ban và 02 đồng chí chun viên Hội
Nơng dân huyện làm ủy viên.
Tính đến năm 2018, Quỹ HTND huyện Định Hóa đã cho 30 hộ vay vốn
với số tiền 1.000 triệu đồng; năm 2019 cho 33 hộ vay vốn với số tiền là 1.300
triệu đồng; năm 2020 hỗ trợ cho 39 hộ được vay vốn từ Quỹ với số tiền là
1.400 triệu đồng, trong đó dư nợ từ cho vay được lấy từ nguồn ủy thác của
trung ương, của tỉnh và từ nguồn quỹ của huyện. Theo đó nguồn vốn Quỹ hỗ
trợ nơng dân huyện Định Hóa được hình thành từ nguồn Ngân sách nhà nước
cấp và của Hội cấp trên ủy thác. Nhằm giúp người vay sử dụng vốn đúng mục
đích, tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh trong quá trình
triển khai các dự án, ban điều hành Quỹ HTND huyện Định Hóa đã triển khai
thực hiện 10 dự án giúp nơng dân xóa đói giảm nghèo.
Kết quả phân tích các tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập và
chi tiêu của hộ ở trên cho thấy các khoản vay của quỹ HTND tại Định Hóa đã
có tác động tích cực trong việc cải thiện đời sống của hộ nông dân, tạo điều
kiện cho người dân tiếp cận với tín dụng, phát huy vai trị của nơng hộ trong sự
phát triển, khuyến khích lịng tự tin của hộ về khả năng sử dụng vốn vay trong
sản xuất nông nghiệp và nâng cao trình độ, kiến thức trong sản xuất nơng
nghiệp, đặc biệt là các khoản vay tại quỹ HTND một phần nào đó đã giúp
người dân nâng cao được thu nhập, tăng khả năng chi tiêu của hộ để giúp hộ
thoát nghèo. Từ đó, phát huy vai trị của hộ nơng dân ở vùng nông thôn vùng
sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.


3

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Nơng nghiệp, nơng dân, nơng thơn nước ta có vị trí, vai trị to lớn trong
sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và xây dựng Chủ
nghĩa xã hội. Phát triển nông nghiệp, nông thôn, không ngừng nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần của nông dân là nhiệm vụ chiến lược và là cơ sở đảm
bảo ổn định kinh tế, chính trị - xã hội của đất nước.
Sau hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, kinh tế nông nghiệp, nông
thôn nước ta đã đạt được những thành tựu vượt bậc, làm tiền đề vững chắc để
tiến hành sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đạt được những
thành tích to lớn đó là do sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự đồng thuận, ý chí
quyết tâm của nơng dân và sự nỗ lực của các cấp, các ngành. Trong đó ngành
tín dụng, ngân hàng đóng vai trị hết sức quan trọng trong việc cung ứng vốn
cho các doanh nghiệp ở nông thôn và hàng chục triệu hộ nông dân mỗi năm.
Tham gia vào thị trường tài chính tín dụng nơng thơn, bên cạnh các định
chế tài chính chính thức như Ngân hàng Nơng nghiệp và Phát triển Nơng thơn,
Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ tín dụng nhân dân…, cịn có các tổ chức
chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội tự nguyện, các tổ chức phi chính phủ
thơng qua hệ thống ngân hàng hoặc qua các hiệp hội cũng đã tham gia rất hiệu
quả vào quá trình cung ứng vốn, chuyển tải vốn tín dụng nhanh chóng, thuận
lợi cho nơng dân, đóng góp đáng kể vào sự nghiệp phát triển kinh tế nông
nghiệp, nông thôn và nâng cao đời sống nông dân.
Được Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành trung ương, cấp ủy, chính quyền
các địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện, những năm qua
Hội Nông dân Việt Nam đã triển khai công tác xây dựng Quỹ Hỗ trợ nông dân
và tổ chức hoạt động dịch vụ hỗ trợ vốn cho nông dân đạt được một số kết quả
khả quan, , đảm bảo hoạt động an toàn và bền vững trong giai đoạn 2015-2020.


4

Trong giai đoạn 2015-2020 số lượng quỹ HTND cơ sở có xu hướng tăng lên.
Năm 2015, số lượng QTDND cơ sở là 1387, đến cuối năm 2020 số lượng
HTND cơ sở đạt 1.507, tăng 12,2%.( Báo cáo hội nông dân Việt Nam, 2020)
Quỹ giúp hàng triệu hộ nơng dân có vốn phát triển sản xuất, kinh doanh tạo
việc làm, nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo và làm giầu chính đáng, góp
phần ổn định chính trị ở nơng thơn. Qua đó, giúp cơng tác tun truyền, vận
động, tập hợp nông dân ngày càng sâu rộng, hiệu quả tổ chức Hội các cấp
được củng cố vững mạnh, vị thế của Hội Nơng dân Việt Nam trong hệ thống
chính trị được nâng lên.
Năm 2016 được sự nhất trí của Ban Thường vụ Huyện ủy Định Hóa,
Ban Thường vụ Hội Nơng dân huyện đã xây dựng và ban hành Đề án thành lập
quỹ hỗ trợ nơng dân huyện Định Hóa. Việc thành lập quỹ hỗ trợ nơng dân
huyện Định Hóa khơng chỉ giúp địa phương chuyển biến mạnh mẽ trong toàn
hệ thống Hội đối với việc đổi mới phương thức hoạt động, tập hợp, vận động
nông dân thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà
nước, cịn là điều kiện quan trọng để Hội trực tiếp giúp đỡ, hỗ trợ hội viên,
nơng dân xây dựng các mơ hình phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, phát
triển bền vững. Đồng thời tạo động lực đẩy mạnh các phong trào thi đua trong
nông dân, tham gia thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa,
xã hội, bảo đảm quốc phịng, an ninh ở nơng thơn, xây dựng nơng thơn mới,
góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn của huyện nhà trong thời kỳ công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Câu hỏi đặt ra là tác động của nguồn vốn từ
Quỹ này đến thu nhập và chi tiêu của các hộ vay trong thời gian vừa qua như thế
nào? Làm thế nào để phát huy hiệu quả sử dụng nguồn vốn từ Quỹ này tốt hơn?
Để có thể trả lời được những câu hỏi trên tôi chọn đề tài “Đánh giá tác động của
Quỹ hỗ trợ nơng dân huyện Định Hóa, tỉnh Thái Ngun đến thu nhập và chi
tiêu của các hộ vay”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về hoạt động của quỹ hỗ

trợ nông dân.


5

- Đánh giá tác động của Quỹ hỗ trợ nông dân đến thu nhập và chi tiêu của
các hộ vay.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao tác động của quỹ hỗ trợ nông
dân.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các yếu tố tác động của quỹ hỗ
trợ nông dân đến hộ vay đặc biệt là tác động đến thu nhập và chi tiêu của
các hộ vay.
4. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là tác động của quỹ hộ trợ nông dân đến
đối tương vay. Cụ thể:
+ Về mặt nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu tác động về mặt thu nhập
và chi tiêu của các hộ vay.
+ Về mặt thời gian: Luận văn phân tích, đánh giá tác động của quỹ hỗ trợ
nông dân đến thu nhập và chi tiêu của hộ vay từ nguồn số liệu sơ cấp và thứ cấp
trong giai đoạn 2018 - 2020. Từ đó, đưa ra các giải nâng cao hiệu quả hoạt động
của quỹ tín dụng nơng dân trên địa bàn huyện Định Hóa, giai đoạn 2021 - 2025.
+ Về mặt không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu trên địa bàn huyện
Định Hóa tỉnh Thái Nguyên.
5. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học & thực tiễn
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về tác động của quỹ hỗ
trợ nông dân.
- Đánh giá tác động của quỹ hỗ trợ nơng dân từ đó chỉ ra những nguyên
nhân khách quan và chủ quan, những khó khăn, hạn chế, bất cập cần giải quyết.
- Đề xuất và kiến nghị một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của

quỹ hỗ trợ nông dân đến nông dân huyện Định Hóa.
- Luận văn là tài liệu tham khảo, nghiên cứu cho sinh viên, những người
quan tâm và những nhà quản lý trong lĩnh vực cho vay của quỹ hỗ trợ nông dân.