Hình ảnh người chiến sĩ cộng sản trong bài thơ Cảnh khuya - Hồ Chí Minh

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Hình ảnh người chiên sĩ cộng sản
trong bài thơ Cảnh khuya
I.

SO ĐỎ TOM TAT GOL Y

KET BAI

I.

Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật

ˆ DÀN BÀICHI TIẾT
1. M6 bai
- Giới thiệu khái quát về tác giả Hồ Chí Minh: Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ tài ba vĩ đại của dân tộc
Việt Nam, lại vừa là một nhà thơ xuất sắc.
- Giới thiệu về bài thơ “Cảnh khuya”: Bài thơ được sáng tác vào những năm kháng chiến chống
Pháp.

- Hình tượng người chiến sĩ cộng sản là hình tượng nổi bật với vẻ đẹp sáng ngời.
2. Thân bài

q. Người chiên sĩ cộng sẵn vớt tâm hôn lãng rmiạn, yêu thiên nhiên

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

- Mở đầu bằng âm thanh của tiếng suối: tiếng suối trong rừng xa xa vọng lại như tiếng hát của người
con gái trong trẻo ngân vang.

+ Ở đây ta nhận thấy sự thay đổi của tiêu chuẩn cái đẹp: trước kia thiên nhiên làm chuẩn mực để
nói về vẻ đẹp của con người (biện pháp ước lệ tượng trưng); còn trong thơ Bác con người làm chuẩn
mực để chỉ cái đẹp của thiên nhiên (Tiếng suối như tiếng hát).
+ Tiếng suối róc rách êm tai trong trẻo như tiếng một cô gái đang hát.
+ Ánh trăng đêm khuya tạo thành những bóng hoa trên mặt đất.

+ Điệp từ “lồng” nhân mạnh vào sự xuyên tỏa của ánh sáng trăng khuya.
= Cảnh vật thiên nhiên hiện lên mang vẻ đẹp của sự trầm mặc, huyền ảo của ánh trăng khuya. Nó
khơng chỉ có màu sắc vàng n ả mà nó cịn có âm thành của tiếng suối chảy róc rách trong trẻo
như tiếng hát vồng lại từ phía xa. Phải có tâm hồn yêu thiên nhiên tha thiết mới cảm nhận rõ được
bức tranh ấy.
b. Tâm trạng của mot nguoi chiến sĩ quên mình vì nước vì dân
- Câu thơ thứ ba có dâu phầy ở giữa như cắt ngang hai sự đối lập nhau.

- Đối với thiên nhiên hiền hòa lung linh yên bình đẹp như vẽ kia là tâm trạng của nhà thơ. Đó là
một tâm trạng đây bắt trắc, âu lo khơng n bình.

- Người vẫn chưa ngủ chỉ có chưa ngủ thì mới có thê tả hết được cảnh đẹp đêm khuya được.
- Không phải người thức để ngắm cảnh mà vì Người đang lo nỗi nước nhà.
= Trái ngược với sự hài hòa của thiên nhiên là tâm trạng đây âu lo của nhà thơ, lo ngày mai chiến
tranh, lo ngày mai có giành được độc lập cho dân tộc hay không.

3. Kết bài

- Khái quát giá tr nội dung và nghệ thuật cua bai tho.

- Bài thơ vừa vẽ lên bức tranh thiên nhiên tại chiến khu Việt Bắc hiền hòa với màu sắc của ánh
trăng, sống động trong trẻo với âm thanh của tiếng suối, lại vừa thể hiện tâm trạng âu lo của nhà
thơ qua đó thấy được tâm lịng đối với thiên nhiên và con người của nhà thơ vĩ đại.

I.

BAI VAN MAU
Đề bài: Hình ảnh người chiến sĩ cộng sản trong bài thơ Cảnh khuya
Gợi
ý làm bài

1. Bai van mẫu số 1
Ôi sáng xuân nay xuân bốn mốt
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bac vé im lang con chim hot

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Thánh thót bờ lau vui ngắn ngơ
Mùa xuân năm 1941 Bác Hồ về nước trực tiếp lãnh đạo phong trào đâu tranh giải phóng dân tộc.

Căn cứ địa Việt Bắc được chọn làm thủ đô kháng chiến. Trong chiến dịch Thu Đông 1947 ta thăng lớn
trên chiến trường Việt Bắc. Cùng thời gian này Bác Hồ viết bài thơ Cảnh khuya. Bài thơ tả cảnh núi
rừng Việt Bắc trong đêm trăng đẹp và thể hiện ý chí chiến đầu vì dân tộc của người chiến sĩ cộng sản

Hồ Chí Minh:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lơng cổ thụ bóng lơng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
Cảnh rừng Việt Bắc được mở ra bằng tiếng suối êm đềm trong mát rì rằm ngày đêm vọng đến.
Trong đêm thanh văng, tiếng suối nghe rõ lắm. Tiếng du dương huyền diệu được tác giả cảm nhận như

tiếng hát xa. Đây chính là nét nghệ thuật “lây động tả tĩnh”, chỉ có âm thanh của suối chảy trong đêm
mọi vật chìm trong giấc ngủ, trong chiến trường máu lửa mà có tiếng suối chảy khơng đơn thuần là
dịng chảy tự nhiên mà nó mang hơi âm con người. Khi người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi lui về ở
ân tại Cơn Sơn cũng đã có những cảm nhận rât tính tê:
Cơn Sơn si chảy rì râm
Ta nghe như tiêng đàn câm bên tai
Tiếng suối nghe như tiếng đàn cầm, bản nhạc đưa hồn con người ta vào cõi mông lung. Cả hai nhà
quân sự, chinh trị tuy thời gian sống khác nhau nhưng có những cảm nhận hết sức tinh tế về âm thanh
của tiếng suối trong đêm khuya. Sau âm thanh của tiếng suối là ánh trăng chiến khu. ánh trăng bao phú

khắp không gian, ánh trăng lồng vào cổ thụ, như hoà quyện vào cảnh vật trần gian. Trăng được nhân
hoá, được nhắc lại khiến bức tranh, cảnh đẹp đêm trăng lộng lẫy hơn, thơ mộng hơn. Gợi cho ta nhớ
đến những câu thơ trong Chinh phụ ngâm
Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tâm
Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông.
Nguyệt hoa hoa nguyỆt trùng trùng...
Hai về đối nhau trăng lồng cổ thụ /bóng lồng hoa tạo cho cảnh vật sự cân xứng hài hòa. Bức tranh

đêm chiến khu thật đẹp đầy chất thơ. Thi sĩ với tâm hôn thanh cao đang tận hưởng những giây phút
thân tiên của thiên nhiên.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Người nghệ sĩ thốn thức lịng mình trước cảnh đẹp đêm trăng, say sưa ngây ngất:
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
Chưa ngủ dé ngắm trăng, chưa ngủ để lo nỗi nước nhà. Thơ xưa nói nhiều về trăng, các thi nhân

thường tìm đến chốn lâm tuyển lánh đục, tránh cuộc đời bụi bặm bon chen nhưng Bác Hồ của chúng ta
tìm nơi thiên nhiên để sống giữa thiên nhiên, để hoạt động cách mạng - bởi Bác là chiến sĩ cộng sản:

Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
(Tức cảnh Pác Bó)

Sống giữa thiên nhiên bao la bát ngát, say đắm trong ánh trăng nhưng chính trong sự say đăm đó
vẫn là đàm quân sự lãnh đạo con thuyền cách mạng của nước nhà. Trong bài thơ này có đây đủ các u

tố của một bài thơ cơ thi: có suối, có trăng... Nhưng trong cái cơ đó lại có cái chất hiện đại, chất thép
người chiến sĩ cộng sản Hồ Chí Minh. Đêm trăng nơi chiến khu Việt Bắc thật là đẹp, ngồi ngăm trăng
mà lòng tê tái trước nước nhà cịn lầm than nơ lệ, vì lẽ đó nên nguoi:

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Chất thép của người chiến sĩ cộng sản còn được thể hiện khá sâu sắc khi bị giam trong tù ngục:
Trong tù không rượu cũng khơng hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngồi cửa số
Trăng nhịm khe của ngắm nhà thơ

(Ngắm trăng)
Người thi sĩ cũng không thể hững hờ trước cảnh đẹp đêm nay, và như vậy ánh trăng đã chủ động
tìm đến với thi nhân. Vâng trăng dường như biết được và ghi lại tâm trạng băn khoăn thao thức của thi

nhân. Tâm trạng đó chính là nỗi nước nhà đang canh cánh bên lòng.
Đêm nay nơi núi rừng chiến khu Việt Bắc, vẫn là ánh trăng ây, ánh trăng vẫn văng vặc trên bầu
trời, những trăng có biết không trời Nam đang lầm than nô lệ muốn thảnh thơi mà thưởng ngoạn trọn

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

vẹn cảnh đẹp đêm nay sao thể yên lòng. Trong lòng người thi sĩ ây đang chất chứa bao nỗi niềm, nỗi
niềm lo cho nước cho dân. Đây chính là chất “thép”, chất chiến sĩ mà Bác Hồ đã từng nhắc đến:
Thơ xưa yêu cảnh thiên nhiên đẹp: Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi sơng
Nay ở trong thơ nên có thép

Nhà thơ cũng phải biết xung phong

Vẻ đẹp người chiến sĩ cộng sản hiện lên trong bài thơ cảnh khuya thật đẹp. thật ngạo nghễ. Bác Hồ
vừa có tâm hơn thi sĩ lại vừa có cơt cách của người chiên sĩ.
Bác của chúng ta là như vậy, yêu thiên nhiên, chan hoà với thiên nhiên nhưng cũng yêu nước

thương dân tha thiết. Bài thơ là bức tranh tràn ngập ánh trăng nơi núi rừng Việt Bắc - nơi ấy người
chiên sĩ cộng sản Hồ Chí Minh chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
2.

Bài văn mâu sơ 2

Hình ảnh người chiến sĩ trong thơ Bác luôn gân gũi và đẹp đẽ. Bài thơ “Cảnh khuya” cũng khắc họa
được hình ảnh một chiến sĩ cách mạng mang trong mình tình yêu thiên nhiên và tình yêu nước thống nhất.
Trong thơ Người, hình ảnh người chiến sĩ bao giờ cũng được đặt trong vẻ đẹp hài hòa. Hài hòa giữa
tâm hồn nghệ sĩ và cốt cách của một vị lãnh tụ. Sự hài hịa này khơng phải ngẫu nhiên mà có, nó là sự gan

bó, hịa hợp vốn có trong tâm hơn người chiến sĩ và đạt đến độ thống nhất với nhau.
Chúng tương tác với nhau, vừa là nguyên nhân nhưng cũng là hệ quả của nhau, để cuối cùng thể hiện
chân thực nhất vẻ đẹp tâm hồn người chiến sĩ.
Đầu tiên, ta thấy một tâm hôn rung động đây tinh tế trước thiên nhiên của người chiến sĩ cách mạng.
Giữa đêm khuya, trong không gian bát ngát của núi rừng chiến khu Việt Bắc, Người vơ tình nhận ra vẻ đẹp
thiên nhiên như bức tranh thủy mặc. Bức tranh ấy được phát hiện bằng sự cảm nhận vô cùng tinh tế, qua

hai nét vẽ độc đáo, âm thanh và hình ảnh. Giữa núi rừng rộng lớn ấy, vì lẽ gì nhà thơ lại chọn hai chỉ tiết
ây? Tâm hồn người chiến sĩ đang hướng về thiên nhiên để thu nhận tất cả nhưng vô tình âm thanh tiếng
suối lại đến với Người. Chắc phải nhạy cảm lắm Người mới thây âm thanh của tiếng suối (tự nhiên) trong
như tiếng hát (âm thanh của con người). Tiếng suối vốn đã réo rắt nay giữa trời khuya lại ngân nga, vang

xa đến lạ. Cách so sánh ấy làm cho âm thanh của tự nhiên xích lại gần gũi với con người hơn, dường như

có sức sơng kì lạ. Đó là một tâm hơn ln có sự gắn bó hịa quyện thiên nhiên - con người, thiên nhiên và

con người làm bầu bạn với nhau, nâng đỡ nhau thân thiết. Điều đó được thể hiện rõ hơn trong câu thơ thứ
hai khi người chiến sĩ thây cảnh tượng lung linh, nhiều đường nét, hình khối đa dạng. Ngước mắt lên cao,
bắt gặp ánh trăng sáng ngời, vốn là người bạn tri âm tri kỉ của Bác, Người thấy chống ngợp trước về đẹp
của nó. Cảnh có dáng vươn cao của bóng cây cơ thụ, có cỏ và hoa lá.... Anh trăng từ trên cao in vào khóm
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

hoa, ¡in lên mặt đất thành những hình bơng hoa như thêu như dệt. Cảnh tĩnh mà động, đây sức sông, ấm áp

quấn quýt bên nhau. Qua đó cảng bộc lộ rõ hơn tâm hồn thi sĩ trong người chiến sĩ, cũng âm áp, hòa hợp
lạ thường.

Hai câu thơ cuối bài biểu hiện một tâm trạng tưởng như có gì mâu thuẫn nhưng lại rất thống nhất trong
con người thi sĩ - chiến sĩ của Bác. Qua đây bộc lộ chiều sâu tâm hồn Người. Vì say mê, vì yêu thiên nhiên,
cảnh đẹp của núi rừng Việt Bắc nên mới thao thức không ngủ. Nhung cũng thật bất ngờ khi câu thơ thứ ba
hé lộ một lí do quan trọng hơn, mở ra vẻ đẹp sâu bên trong của người chiến sĩ cách mạng. Thao thức khơng
ngủ đâu chỉ vì cảnh đẹp như vẽ mà cịn vì “lo nỗi nước nhà”. Đó mới là lí do quan trọng nhất và nó cũng
bình thường như bao đêm khác trong suốt cuộc đời thao thức của Người. Khơng ngủ vì lo cho vận mệnh
đất nước đang trong thế gian nguy, cơ quan đầu não của ta ở chiến khu Việt Bắc bị giặc bao vây dữ dội.

Nỗi lo ây đã khiến Người không thể ngủ, trăn trọc suốt đêm thâu. Phải chăng cũng nhờ thế mà Người vơ
tình bắt gặp cảnh trăng đẹp. Điệp ngữ “chưa ngủ” cuối câu ba và ở đầu câu thứ tư được coi như “bản lề mở

ra hai phía của tâm trạng trong cùng một con người”, niềm say mê cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp và nỗi lòng
lo cho dân tộc. Nỗi lo ây làm cho tâm hồn Bác càng lớn lao thêm nên giữa ánh trăng sáng lung linh và Bác

ta khó có thể khăng định cái nào sáng hơn, chỉ biết tâm hồn Bác đã làm cho thiên nhiên trở nên êm dém,
âm áp lạ.

Như vậy, chỉ bằng vài nét phác họa, hình tượng người chiến sĩ cách mạng đã hiện lên đây đủ, rõ nét và
sinh động. Con người thi sĩ - chiến sĩ, nhà thơ - vị lãnh tụ ấy luôn thống nhất với nhau làm nên một vẻ đẹp
toàn vẹn.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

HOC247-

Vững vùng nên tang, Khai súng tương lai

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội
dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi

về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh
tiếng.
L

Luyén Thi Online

Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi — Tiết kiệm 90%
-

Luyén thi DH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ cac Truong DH va THPT

danh tiếng xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa
Học và Sinh Hoc.

-

Luyén thi vào lớp 10 chuyên Toán: On thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên

Toán các trường P7NK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ),

Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các

trường Chuyên khác cùng 7S. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn
Duc

Tan.

II.

Khoa Hoc Nang Cao va HSG

Học Toán Online cùng Chuyên Gia
-

Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho

các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở

trường và đạt điểm tốt ở các kỳ thi HSG.
-

Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học va

Tổ Hợp dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: 7S. Lê Bá

Khánh Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ
Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
III.

Kénh hoc tap mién phi
HOC247 NET cộng đồng học tập miễn phí

W: www.hoc247.net

HOC247 TV kênh Video bài qiảng miễn phí

F: www.tacebook.com/hoc2Z4
/.net

Y: youtube.com/c/nocZ4
/tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

-

HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 dén

lớp 12 tất cả các môn học

với nội dung bài giảng chỉ tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn

phí, kho tư liệu tham khảo phong phú

-

và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

HOC247 TV: Kénh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập,

sửa đề thi miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin
Học và Tiếng Anh.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc