Luận văn thạc sỹ - Phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng

;

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

----------------

LƯƠNG QUANG LINH

PHÁT TRIỂN CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ
NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG
VIỆT NAM – CHI NHÁNH CAO BẰNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

----------------

LƯƠNG QUANG LINH

PHÁT TRIỂN CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ
NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG
VIỆT NAM – CHI NHÁNH CAO BẰNG

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ THƯƠNG MẠI
MÃ NGÀNH: 83.40.410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THỊ XUÂN HƯƠNG

HÀ NỘI - 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Tác giả

Lương Quang Linh


LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu, kết hợp với kinh
nghiệm trong công tác và hoạt động trong thực tiễn, cùng với sự cố gắng tìm hiểu
của bản thân học viên.
Đạt được kết quả này, trước hết, em xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo Trường
Đại học Đại học Kinh tế quốc dân, Khoa Sau đại học, Viện Thương mại và Kinh tế
quốc tế của Trường Đại học Kinh tế quốc dân cùng toàn thể giảng viên đã giảng dạy
em. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến giáo viên hướng dẫn là PGS.TS
Nguyễn Thị Xuân Hương, người đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn em trong suốt quá
trình nghiên cứu và thực hiện đề tài này.
Xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo, nhân viên Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng đã cung cấp tư liệu, tạo điều kiện
giúp đỡ em để luận văn này hoàn thành.

Cuối cùng, em xin được bày tỏ lịng biết ơn và những tình cảm u mến nhất
đến gia đình, những người thân của em đã tạo điều kiện, động viên trong suốt quá
trình học tập và thực hiện Luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà nội, ngày tháng năm 2020
Tác giả luận văn

Lương Quang Linh

MỤC LỤC


LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH
TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ..........................................................................i
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAYĐỐI
VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦANGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. . .5
1.1.Doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc điểm cho vay đối với doanh nghiệp vừa và
nhỏ của các ngân hàng thương mại........................................................................5
1.1.1. Doanh nghiệp vừa và nhỏ..........................................................................5
1.1.2. Đặc điểm và vai trò cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân
hàng thương mại...............................................................................................12
1.2. Phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của
ngân hàng thương mại..................................................................................17
1.2.1. Quan niệm về phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại
ngân hàng thương mại.......................................................................................17
1.2.2. Phương hướng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại các

ngân hàng thương mại.......................................................................................18
1.2.3. Điều kiện để phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của
ngân hàng thương mại.......................................................................................19
1.2.4. Nội dung hoạt động phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
của ngân hàng thương mại................................................................................23
1.2.5. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
của ngân hàng thương mại................................................................................27
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và
nhỏ của ngân hàng thương mại............................................................................31
1.3.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................31
1.3.2. Các yếu tố khách quan.............................................................................34


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM –CHI NHÁNH CAO BẰNG.............................38
2.1. Hệ thống các khách hàng là doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cao Bằng và điều
kiện phát triển cho vay của Ngân hàng................................................................38
2.1.1. Hệ thống khách hàng là doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng thương
mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cao Bằng............................38
2.1.2. Điều kiện phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của
Chi nhánh.........................................................................................................43
2.2. Phân tích thực trạng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh tỉnh
Cao Bằng................................................................................................................52
2.2.1. Phân tích thực trạng hoạt động phát triển cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ của Chi nhánh.................................................................................52
2.2.2. Phân tích kết quả phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ về
mặt lượng..........................................................................................................63

2.2.3. Phân tích kết quả phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ về
mặt chất lượng..................................................................................................68
2.3. Đánh giá thực trạng phát triển cho vay đối với doanh
nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công
thương Việt Nam – Chi nhánh Cao Bằng.............................................71
2.3.1. Kết quả đạt được.....................................................................................71
2.3.2. Những hạn chế........................................................................................73
2.3.3. Nguyên nhân...........................................................................................74
CHƯƠNG 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO
VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNGVIỆT NAM – CHI
NHÁNH CAO BẰNG...........................................................80
3.1. Định hướng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ngân
hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng....80
3.1.1. Định hướng phát triển chung của Chi nhánh...........................................80
3.1.2. Định hướng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ...........82
3.2. Giải pháp phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân


hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng....83
3.2.1.Giải pháp tăng tốc độ tăng trưởng khách hàng.........................................83
3.2.2.Giải pháp tăng tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ...84
3.2.3. Giải pháp tăng trưởng thị phần cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của
Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng.......................................................................93
3.2.4. Xác định cơ cấu cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ hợp lý......................94
3.2.5. Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro trong cho vay khách hàng doanh
nghiệp vừa và nhỏ.............................................................................................95
3.3.Một số kiến nghị...............................................................................................97
3.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước..................................................97
3.3.2. Kiến nghị đối với Hội sở chính...............................................................98

KẾT LUẬN..........................................................................................................100
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TT

Từ viết tắt

Nghĩa đầy đủ

1

ATM

Máy rút tiền

2

CIC

Trung tâm thơng tin tín dụng

3

CBQHKH

Cán bộ quan hệ khách hàng

4

CLTD

5

DNVVN

6

DN

7

DPRR

Dự phịng rủi ro

8

DNCV

Dư nợ cho vay

9

GHTD

Giới hạn tín dụng

10

KHDN

Khách hàng doanh nghiệp

11

KH&CN

12

NHNN

Ngân hàng nhà nước

13

NHTM

Ngân hàng thương mại

14

NHCT

Ngân hàng Công thương

15

QLNB

Quản lý nội bộ

16

QLKH

Quản lý khách hàng

17

TCTC

Tổ chức tài chính

18

TCTD

Tổ chức tín dụng

19

TMCP

Thương mại cổ phần

20

TSĐB

Tài sản đảm bảo

21

UBND

Ủy ban nhân dân

22

Vietinbank

Chất lượng tín dụng
Doanh nghiệp vừa và nhỏ
Doanh nghiệp

Khoa học và công nghệ

Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt
Nam


DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌN

Bảng
Bảng 1.1: Tiêu chí phân loại DNVVN tại World Bank...........................................6
Bảng 1.2. Quy định doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam.................................7
Bảng 2.1. Thực trạng doanh nghiệp tại tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019.....40
Bảng 2.2. Cơ cấu doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Cao Bằng..............40

Bảng 2.3. Hệ thống doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng sản phẩm dịch vụcủa
Vietinbank – Chi nhánh Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019...................42
Bảng 2.4. Vốn huy động của Ngân hàng Vietinbank – Chi nhánh Cao Bằnggiai
đoạn 2016 – 2019.................................................................................44
Bảng 2.5. Tình hình cho vay của Ngân hàng Vietinbank – Chi nhánh Cao Bằng giai
đoạn 2016 – 2019.................................................................................45
Bảng 2.6. Tình hình huy động vốn và khả năng cho vay của Ngân hàng
Vietinbank – Chi nhánh Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019...................47
Bảng 2.7. Tình hình nhân lực của Ngân hàng Vietinbank – Chi nhánh Cao Bằng48
Bảng 2.8. Mạng lưới kênh phân phối cho vay DNVVN của Vietinbank –Chi
nhánh Cao Bằng...................................................................................50
Bảng 2.9. Chi tiết các địa điểm kênh phân phối cho vay DNVVN của Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng.............................................................................51
Bảng 2.10. ....Số lượng phòng giao dịch của các ngân hàng thương mại tương đồng
với Vietinbank - Chi nhánh Cao Bằng năm 2019.................................51
Bảng 2.11. Thực trạng nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn
tỉnh Cao Bằng.......................................................................................52
Bảng 2.12. Kế hoạch phát triển cho vay DNVVN của Vietinbank chi nhánh Cao Bằng 53
Bảng 2.13. Tình hình thực hiện tập huấn về cho vay DNVVN của Ngân hàng
Vietinbank – Chi nhánh Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019...................57
Bảng 2.14. .......Tình hình thực hiện kế hoạch phát triển cho vay DNVVN của Ngân
hàng Vietinbank – Chi nhánh Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019...........62


Bảng 2.15. . .Thực trạng phát triển DNVVN vay vốn tại Vietinbank - Chi nhánhCao
Bằng giai đoạn 2016– 2019..................................................................63
Bảng 2.16. Phát triển dư nợ cho vay DNVVN tại Vietinbank - Chi nhánh Cao Bằng
giai đoạn 2016 – 2019..........................................................................64
Bảng 2.17. Cơ cấu dư nợ cho vay DNVVN theo thời hạn tại Vietinbank –Chi nhánh
Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019..........................................................65
Bảng 2.18. . Cơ cấu dư nợ cho vay DNVVN theo ngành kinh doanh tại Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019........................................66

Bảng 2.19. . .Thị phần cho vay DNVVN của các NHTM trên địa bàn tỉnh Cao Bằng
giai đoạn 2016 – 2019..........................................................................67
Bảng 2.20. ..........Dư nợ cho vay DNVVN theo tài sản đảm bảo tại Vietinbank –Chi
nhánh Cao Bằng giai đoạn 2016 – 2019...............................................68
Bảng 2.21. Tỷ lệ nợ xấu cho vay DNVVN tại Chi nhánh giai đoạn 2016 – 2019........69
Bảng 2.22. .....Lợi nhuận từ cho vay DNVVN tại Vietinbank - Chi nhánh Cao Bằng
giai đoạn 2016 – 2019..........................................................................71
Hình
Hình 2.1.

Tổng tài sản của Vietinbank - Chi nhánh Cao Bằng giai đoạn 2016 -2019.....43

Hình 2.2

Lợi nhuận của Vietinbank - Chi nhánh Cao Bằng................................47

Hình 2.3.

Tổ chức bộ máy phát triển cho vay DNVVN tại Vietinbank Cao Bằng.....58

Hình 2.4.

Thị phần cho vay DNVVN của các NHTM trên địa bàn tỉnh Cao
Bằngnăm 2019......................................................................................68


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

LƯƠNG QUANG LINH

PHÁT TRIỂN CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ
NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG
VIỆT NAM – CHI NHÁNH CAO BẰNG

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ THƯƠNG MẠI
MÃ NGÀNH: 83.40.410

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ

HÀ NỘI - 2020


1

PHẦN MỞ ĐẦU
Trong nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, các doanh nghiệp vừa và nhỏ
(DNVVN) ngày càng có vai trị quan trọng trong việc thúc đẩy q trình cơng
nghiệp hóa – hiện đại hóa. Các DNVVN có những ưu điểm như: Bộ máy tổ chức
gọn nhẹ, dễ thay đổi thích ứng với những biến động của thị trường, vốn đầu tư ban
đầu thấp....các DNVVN như những phần tử nhỏ len lỏi vào mọi hoạt động của nền
kinh tế, khai thác toàn diện mọi nguồn lực kinh tế, đặc biệt là những tiềm năng sẵn
có ở mỗi ngành nghề, mỗi vùng miền và mỗi một cá nhân, làm cho nền kinh tế trở
nên linh hoạt, dễ thích ứng hơn với nền kinh tế toàn cầu. Hệ thống DNVVN đóng
vai trị tích cực và chủ đạo về việc làm và thu nhập cho người lao động, góp phần
quan trọng trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội của đất nước.
Hiện nay, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm khoảng 97% tổng số doanh
nghiệp trong nền kinh tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ đã và đang thu hút một lực
lượng lao động, tạo ra của cải vật chất cho xã hội, đóng góp khoảng 40% vào tổng

thu của ngân sách nhà nước. Để có thể ổn định và phát triển, đòi hỏi các DNVVN
phải đổi mới, tăng cường đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh... Muốn vậy, các
doanh nghiệp cần phải tiếp cận các nguồn vốn, do vậy nhu cầu vay vốn tín dụng của
các doanh nghiệp này ngày càng cao. Tuy nhiên, vấn đề tiếp cận vốn, vấn đề vay
vốn tín dụng của DNVVN cũng khơng phải là vấn đề dễ dàng.Vì vậy, vốn chính là
một trong những khó khăn, thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp vừa và
nhỏ. Bên cạnh tiềm lực vốn của doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn đã mỏng, nay lại
càng trở nên “mong manh” hơn trong bối cảnh kinh tế trong và ngồi nước đang hết
sức khó khăn.
Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại (NHTM) trong nước đang đứng
trước những thách thức vô cùng to lớn, phải cạnh tranh gay gắt lẫn nhau và cạnh
tranh với các tổ chức tín dụng nước ngồi đang xâm nhập vào thị trường Việt Nam
có sẵn thế mạnh về tài chính, kỹ thuật và cơng nghệ.Trước tình hình đó bắt buộc các
NHTM trong nước có những bước cải cách trong định hướng phát triển chiến lược


2

kinh doanh của mình. Tập trung phát triển cho vay đối với mọi thành phần trong
nền kinh tế và đối tượng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ đã được các NHTM
lựa chọn là xu hướng phát triển lâu dài và bền vững.
Đẩy mạnh phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, NHTM sẽ có
cơ hội mở rộng thị trường trong nước cũng như quốc tế, tiềm năng phát triển tăng
lên và tăng khả năng phân tán rủi ro trong kinh doanh.
Là một trong các NHTM lớn hàng đầu trong nước, Ngân hàng thương mại cổ
phần Công thương Việt Nam (VietinBank) ngoài việc cung cấp các sản phẩm huy
động vốn và hoạt động tín dụng, Ngân hàng đã lựa chọn cho vay đối với DNVVN là
chiến lược kinh doanh lâu dài của mình.
Ngân hàng TMCP Cơng thương Việt Nam – chi nhánh Cao Bằng
(VietinBank – chi nhánh Cao Bằng) trong thời gian qua đã luôn quan tâm đến hoạt

động cho vay đối với DNVVN. Hoạt động này được xác định có vai trị quan trọng
và là đối tượng khách hàng tiềm năng mang lại nguồn thu nhập ổn định cho Chi
nhánh.Tuy nhiên, tại VietinBank – chi nhánh Cao Bằng, hoạt động cho vay đối với
DNVVN vẫn còn tồn tại những hạn chế như: Tốc độ tăng trưởng khách hàng
DNVVN vay vốn tại Chi nhánh không ổn định; tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay
DNVVN giảm; thị phần cho vay DNVVN, tỷ lệ nợ xấu cho vay DNVVN có xu
hướng tăng,…kết quả đó khơng những ảnh hưởng tới thu nhập và lợi nhuận của
Vietinbank - chi nhánh Cao Bằng mà cịn khiến cho Chi nhánh gặp khó khăn trong
việc tái cấu trúc lại cơ cấu cho vay nhằm giảm thiểu rủi ro.
Xuất phát từ thực tiễn đó, là một cán bộ đang công tác tại VietinBank – chi
nhánh Cao Bằng với mong muốn cho vay đối với DNVVN tại ngân hàng ngày càng
phát triển, góp phần nâng cao uy tín cũng như góp phần vào sự phát triển bền vững
của ngân hàng, tác giả đã chọn đề tài “Phát triển cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng”
làm đề tài luận văn thạc sĩ.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, các bảng biểu, danh mục tài liệu tham
khảo, luận văn được trình bày gồm 3 chương:


3

Chương 1: Những vấn đề cơ bản về phát triển cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ của ngân hàng thương mại
Trong chương 1, tác giả đã hệ thống hóa lý luận về phát triển cho vay đối với
DNVVN trong các NHTM như: tìm hiểu về doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc điểm và
vai trò cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của các ngân hàng thương mại.
Cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ vừa mang lại nguồn thu cho NHTM vừa góp
phần phân tán rủi ro, ổn định nguồn thu cho ngân hàng. Bên cạnh đó, cho vay
DNVVN là đòn bẩy hỗ trợ sự ra đời và phát triển, nâng cao khả năng cạnh tranh của
DNVVN, cho vay của NHTM đối với DNVVN tác động vào xu hướng chuyển dịch

cơ cấu sản xuất của các DNVVN, hình thành cơ cấu vốn tối ưu cho các DNVVN.
Tác giả cũng đã phân tích quan niệm về phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ
của NHTM, điều kiện để phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của
ngân hàng thương mại, nội dung và các chỉ tiêu đánh giá phát triển cho vay đối với
doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thương mại có chỉ tiêu đánh giá kết quả
phát triển về quy mô và các chỉ tiêu phát triển cho vay doanh nghệp về mặt chất.
Phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ chịu tác động của các yếu tố chủ quan
và khách quan, trên cơ sở đó để phân tích thực trạng ở chương 2.
Chương 2: Thực trạng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cao Bằng
Chương 2, tác giả đã nghiên cứu, tìm hiểu hệ thống khách hàng là doanh
nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam –
Chi nhánh Cao Bằng. Phân tích điều kiện phát triển cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ của Chi nhánh Ngân hàng. Từ đó, phân tích thực trạng hoạt động phát
triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thương mại Cổ phần
Công thương Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Cao Bằng; phân tích kết quả phát triển về
mặt lượng như: phân tích thực trạng phát triển số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ
vay vốn của Ngân hàng; Phân tích thực trạng phát triển dư nợ cho vay doanh nghiệp
vừa và nhỏ của Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng; Phát triển thị phần dư nợ doanh
nghiệp vừa và nhỏ của Vietinbank - Chi nhánh Cao Bằng và về mặt chất như: phát
triển dư nợ cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ theo tài sản đảm bảo của Chi nhánh;


4

mức tăng, giảm tỷ lệ nợ xấu cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ; Tỷ lệ lợi nhuận từ
cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ trong tổng lợi nhuận của Chi nhánh.
Từ kết quả phân tích thực trạng, tác giả đã có một số đánh giá chung về
những kết quả đạt được và những tồn tại hạn chế trong phát triền cho vay doanh
nghiệp vừa và nhỏ tại Chi nhánh như sau:

- Kết quả đạt được:
+ Trong giai đoạn 2016 – 2019 Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng đã có sự đầu
tư, quan tâm và chú trọng vấn đề phát triển cho vay đối với DNVVN.
+ Cơ cấu cho vay đối với DNVVN có sự ổn định theo đúng định hướng của
Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng.
- Chất lượng cho vay đối với DNVVN được đảm bảo với tỷ lệ nợ xấu thấp và
tỷ lệ lợi nhuận từ cho vay đối với DNVVN tăng đều qua các năm
-Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng luôn tuân thủ chặt chẽ quy định của
Vietinbank về tài sản bảo đảm khi cho khách hàng là DNVVN vay vốn.
- Số lượng khách hàng DNVVN liên tục gia tăng qua từng năm
- Hoạt động cho vay đối với các DNVVNcủa Vietinbank Chi nhánh Cao
Bằng ngày càng đa dạng, phong phú với các phương thức cho vay linh hoạt, đáp
ứng được nhu cầu vay vốn của khách hàng, đồng thời với chiến lược phát triển hợp
lý cùng đội ngũ nhân viên năng động đã giúp chi nhánh nâng cao uy tín và hình ảnh
của mình trong mắt khách hàng.

- Những hạn chế
- Tốc độ tăng trưởng khách hàng DNVVN vay vốn tại Chi nhánh không ổn
định, cụ thể năm năm 2017 tốc độ tăng trường DNVVN vay vốn là 28,42% so với
năm 2016. Năm 2018 số tăng 26,38% so với năm 2017 (giảm 2,04%). Năm 2019
tốc độ tăng trưởng DNVVN vay vốn là 19,53%, giảm 6,85% so với năm 2018.
- Tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay DNVVN có xu hướng giảm mạnh. Năm
2017 tốc độ tăng trưởng dư nợ đạt 19,84%, sang năm 2018 giảm xuống còn
17,13% (giảm 2,71%), năm 2019 tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay DNVVN chỉ đạt
1,35% (giảm 15,78%) so với năm 2018.
- Mức tăng tưởng thị phần cho vay DNVVN của Vietinbank chi nhánh tỉnh


5

Cao bằng trong giai đoạn 2016 – 2019 rất thấp (tăng 0,2% so với năm 2018).
- Sự dịch chuyển cơ cấu cho vay DNVVN tại Chi nhánh cho thấy tỷ lệ dư nợ
cho vay trung và dài hạn vẫn còn cao: năm 2019 dư nợ cho vay trung và dài hạn đạt
43,63%, điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho Chi nhánh, do các khoản vay trung và dài
hạn, thời gian thu hồi vốn lâu, khả năng kiểm soát rủi ro tín dụng sẽ bị ảnh hưởng.
- Tại Vietinbank chi nhánh tỉnh Cao Bằng cho vay đối với trong giai đoạn
2017-2018 tuy tăng về số lượng nhưng nhiều khoản vay vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro đã
khiến tỷ lệ nợ xấu cho vay DNVVN tại Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng có xu
hướng tăng lên, điều đó thể hiện qua tỷ lệ nợ xấu của Chi nhánh năm 2016 là
0,28%, sang năm 2019 đã tăng lên đạt 0,4% (tăng 0,12% so với năm 2016).

- Nguyên nhân
+ Nguyên nhân chủ quan
Chất lượng đội ngũ cán bộ khách hàng doanh nghiệp và công tác đào tạo cán
bộ khách hàng doanh nghiệp còn nhiều hạn chế; Hoạt động marketing chưa được
đẩy mạnh; Chi nhánh chưa có chính sách khách hàng hợp lý; Thủ tục, quy trình cho
vay đối với DNVVN vẫn cịn rườm rà, phức tạp; Cơ cấu cho vay doanh nghiệp vừa
và nhỏ chưa hợp lý; Phương pháp thu thập thông tin và sử dụng thông tin chưa khoa
học; Công tác quản lỷ rủi ro trong cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ
của Chi nhánh chưa tốt nên tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng lên.
+ Ngun nhân khách quan
Mơi trường pháp lý vẫn còn một vài hạn chế, bất cập
Môi trường kinh tế - xã hội chưa ổn định
Thông tin phục vụ cho hoạt động cho vay DNVVNở Việt Nam chưa phong
phú và thiếu tính xác thực
Năng lực thực hiện dự án/phương án kinh doanh của doanh nghiệp còn yếu
Trình độ quản lý của doanh nghiệp vừa và nhỏcịn nhiều hạn chế
Việc cung cấp thông tin của doanh nghiệp vừa và nhỏcòn thiếu trung thực
Sự cạnh tranh giữa các ngân hàng khác ngày càng gay gắt
Chương 3: Phương hướng và giải pháp phát triển cho vay đối với doanh

6

nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam –
Chi nhánh Cao Bằng.
Trên cơ sở định hướng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng
và những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế ở chương 2, tác giả đã đề xuất các
giải pháp nhằm phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng
Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng, cụ thể:
- Giải pháp tăng tốc độ tăng trưởng khách hàng
- Giải pháp tăng tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ
- Giải pháp tăng trưởng thị phần cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của
Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng
- Xác định cơ cấu cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ hợp lý
- Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro trong cho vay khách hàng doanh
nghiệp vừa và nhỏ
Để thực hiện giải pháp tác giả mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị:

- Kiến nghị đối với Hội sở chính
Vietinbank nên thành lập một ban tín dụng chuyên trách về đối tượng khách
hàng doanh nghiệp để trực tiếp quản lý.
Thành lập bộ phận lưu trữ thông tin khách hàng doanh nghiệp giúp cho các
Chi nhánh có thể nắm bắt được thông tin kịp thời về các giao dịch lịch sử của KH
Vietinbank cần nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện quy trình cho vay phù hợp với
đối tượng cho vay có tính đặc thù như DNVVN...


7

KẾT LUẬN
Nhận thức được vai trò và sự ảnh hưởng của hệ thống DNVVN đối với nền
kinh tế nên trong những năm qua Vietinbank - Chi nhánh Cao Bằng đã có những
hoạt động nhằm tạo điều kiện thuận lợi để phát triển cho vay đối với DNNVV cả về
chiều rộng lẫn chiều sâu. Chi nhánh đã thực hiện chính sách cho vay DNNVV thống
nhất theo Hội sở, trong đó quy định rõ nguyên tắc cho vay, điều kiện và quy trình
cho vay. Quy mơ cho vay đối với DNNVV của Chi nhánh các năm qua không
ngừng tăng lên. Cho vay DNNVV ngày càng góp phần quan trọng trong hoạt động
kinh doanh của Chi nhánh, tỷ trọng lợi nhuận từ cho vay đối với DNNVV ngày
càng lớn trong tổng lợi nhuận của Chi nhánh. Tỷ lệ dư nợ có TSĐB ln ở mức cao
nhằm giảm thiểu rủi ro trong cho vay đối với DNNVV của Chi nhánh,….
Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động cho vay đối với DNNVV của
Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng vẫn cịn có những tồn tại. Quy mô hoạt động cho
vay đối với DNNVV của Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng mặc dù trong những năm
qua đã có những bước tăng trưởng đáng khích lệ nhưng vẫn chưa tương xứng với
tiềm năng phát triển trên địa bàn. Chưa quan tâm đến việc mở rộng các đối tượng
cho vay tín chấp, khi quyết định cho vay vẫn cịn chú trọng nhiều về tài sản thế
chấp mà chưa quan tâm nhiều về tính khả thi và hiệu quả của dự án, trong khi chất
lượng tài sản đảm bảo chưa cao...Với định hướng ưu tiên tập trung tín dụng vào các
lĩnh vực sản xuất kinh doanh đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của
Chính Phủ của Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng thì các DNNVV là một trong hai
nhóm khách hàng cần được Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng lưu tâm phát triển thời
gian tới. Do vậy, những hạn chế trong phát triển cho vay DNNVV của Chi nhánh
hiện nay phải được khắc phục.
Trên cơ sở phân tích những thành tựu, hạn chế trong phát triển cho vay đối
với DNNVV của Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng, luận văn đã đề xuất những giải
pháp phát triển cho vay đối với DNNVV tại Vietinbank Chi nhánh Cao Bằng trong
thời gian tới.

;

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

----------------

LƯƠNG QUANG LINH

PHÁT TRIỂN CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ
NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG
VIỆT NAM – CHI NHÁNH CAO BẰNG

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ THƯƠNG MẠI
MÃ NGÀNH: 83.40.410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THỊ XUÂN HƯƠNG

HÀ NỘI - 2020


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đềtài
Trong nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, các doanh nghiệp vừa và nhỏ
(DNVVN) ngày càng có vai trị quan trọng trong việc thúc đẩy q trình cơng

nghiệp hóa – hiện đại hóa. Các DNVVN có những ưu điểm như: Bộ máy tổ chức
gọn nhẹ, dễ thay đổi thích ứng với những biến động của thị trường, vốn đầu tư ban
đầu thấp....các DNVVN như những phần tử nhỏ len lỏi vào mọi hoạt động của nền
kinh tế, khai thác toàn diện mọi nguồn lực kinh tế, đặc biệt là những tiềm năng sẵn
có ở mỗi ngành nghề, mỗi vùng miền và mỗi một cá nhân, làm cho nền kinh tế trở
nên linh hoạt, dễ thích ứng hơn với nền kinh tế tồn cầu. Hệ thống DNVVN đóng
vai trị tích cực và chủ đạo về việc làm và thu nhập cho người lao động, góp phần
quan trọng trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội của đất nước.
Hiện nay, các DNVVN chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp trong nền
kinh tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ đã và đang thu hút một lực lượng lao động, tạo ra
của cải vật chất cho xã hội, đóng góp khoảng 40% vào tổng thu của ngân sách nhà
nước. Để có thể ổn định và phát triển, đòi hỏi các DNVVN phải đổi mới, tăng
cường đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh... Muốn vậy, các doanh nghiệp cần phải
tiếp cận các nguồn vốn, do vậy nhu cầu vay vốn tín dụng của các doanh nghiệp này
ngày càng cao. Tuy nhiên, vấn đề tiếp cận vốn, vấn đề vay vốn tín dụng của
DNVVN cũng khơng phải là vấn đề dễ dàng.Vì vậy, vốn chính là một trong những
khó khăn, thách thức lớn nhất đối với các DNVVN. Bên cạnh tiềm lực vốn của
doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn đã mỏng, nay lại càng trở nên “mong manh” hơn
trong bối cảnh kinh tế trong và ngồi nước đang hết sức khó khăn.
Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại (NHTM) trong nước đang đứng
trước những thách thức vô cùng to lớn, phải cạnh tranh gay gắt lẫn nhau và cạnh
tranh với các tổ chức tín dụng nước ngoài đang xâm nhập vào thị trường Việt Nam
có sẵn thế mạnh về tài chính, kỹ thuật và cơng nghệ.Trước tình hình đó bắt buộc các
NHTM trong nước có những bước cải cách trong định hướng phát triển chiến lược


2

kinh doanh của mình. Tập trung phát triển cho vay đối với mọi thành phần trong
nền kinh tế và đối tượng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ đã được các NHTM

lựa chọn là xu hướng phát triển lâu dài và bền vững.
Đẩy mạnh phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, NHTM sẽ có
cơ hội mở rộng thị trường trong nước cũng như quốc tế, tiềm năng phát triển tăng
lên và tăng khả năng phân tán rủi ro trong kinh doanh.
Là một trong các NHTM lớn hàng đầu trong nước, Ngân hàng thương mại cổ
phần Công thương Việt Nam (VietinBank) ngoài việc cung cấp các sản phẩm huy
động vốn và hoạt động tín dụng, Ngân hàng đã lựa chọn cho vay đối với DNVVN là
chiến lược kinh doanh lâu dài của mình.
Ngân hàng TMCP Cơng thương Việt Nam – chi nhánh Cao Bằng
(VietinBank – chi nhánh Cao Bằng) trong thời gian qua đã luôn quan tâm đến hoạt
động cho vay đối với DNVVN. Hoạt động này được xác định có vai trị quan trọng
và là đối tượng khách hàng tiềm năng mang lại nguồn thu nhập ổn định cho Chi
nhánh.Tuy nhiên, tại VietinBank – chi nhánh Cao Bằng, hoạt động cho vay đối với
DNVVN vẫn còn tồn tại những hạn chế như: Tốc độ tăng trưởng khách hàng
DNVVN vay vốn tại Chi nhánh không ổn định; tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay
DNVVN giảm; thị phần cho vay DNVVN, tỷ lệ nợ xấu cho vay DNVVN có xu
hướng tăng,…kết quả đó khơng những ảnh hưởng tới thu nhập và lợi nhuận của
Vietinbank - chi nhánh Cao Bằng mà cịn khiến cho Chi nhánh gặp khó khăn trong
việc tái cấu trúc lại cơ cấu cho vay nhằm giảm thiểu rủi ro.
Xuất phát từ thực tiễn đó, là một cán bộ đang công tác tại VietinBank – chi
nhánh Cao Bằng với mong muốn cho vay đối với DNVVN tại ngân hàng ngày càng
phát triển, góp phần nâng cao uy tín cũng như góp phần vào sự phát triển bền vững
của ngân hàng, tác giả đã chọn đề tài “Phát triển cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng”
làm đề tài luận văn thạc sĩ.

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục tiêu nghiên cứu: Phân tích thực trạng cho vay doanh nghiệp vừa và
nhỏ tại Vietinbank chi nhánh Cao Bằng nhằm thấy rõ những kết quả đạt được cũng

3

như những điểm còn tồn tại hạn chế và chỉ ra nguyên nhân của những hạn chế đó.
Trên cơ sở đó đề ra các giải pháp nhằm phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp
vừa và nhỏ tại Vietinbank chi nhánh Cao Bằng trong thời gian tới.
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
Hệ thống hóa lý luận về phát triển cho vay đối với DNVVN của NHTM;
Đánh giá thực trạng phát triển cho vay đối với DNVVN tại Vietinbank chi
nhánh Cao Bằng trong giai đoạn 2016-2019, từ đó chỉ ra những điểm mạnh, điểm
yếu và nguyên nhân của những điểm yếu;
- Đưa ra được các giải pháp nhằm phát triển cho vay đối với DNVVN của
Vietinbank chi nhánh Cao Bằng đến năm 2025.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu lý luận và thực trạng phát triển cho vay đối với
DNVVN của Ngân hàng thương mại.

3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Nghiên cứu thực trạng được thực hiện tại Ngân hàng TMCP
Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng. Lý thuyết được nghiên cứu qua
sách báo, các cơng trình có liên quan, qua mạng internet.
- Về thời gian: Các số liệu được thu thập và xử lý trong giai đoạn 2016 –
2019. Những giải pháp được đề xuất đến năm 2025.
- Phạm vi nội dung:Luận văn tập trung nghiên cứu lý luận và thực trạng phát
triển cho vay đối với DNVVN tại Vietinbank chi nhánh Cao Bằng về cả mặt chất và
mặt lượng. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển cho vay đối với
DNVVN tại Chi nhánh đến năm 2025.

5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp
Số liệu thứ cấp được thu thập từ các tài liệu, văn bản pháp qui của Đảng, Nhà
nước và Ngân hàng Nhà nước, Hội sở Vietinbank, liên quan đến phát triển cho vay
đối với DNVVN....Các tài liệu thu thập tại được lấy tại phòng kinh doanh, phòng


4

khách hàng cá nhân, phịng kế tốn tại Vietinbank chi nhánh Cao Bằng. Dữ liệu thu
thập gồm kết quả hoạt động kinh doanh, số liệu về cho vay DNVVN tại Ngân hàng,
từ năm 2016 – 2019.
- Phương pháp xử lý số liệu
+ Phương pháp tổng hợp: Phương pháp này dựa trên sự nghiên cứu các tài
liệu, các báo cáo có liên quan, các cơng trình nghiên cứu trước đó đã cơng bố, sách
báo, tạp chí và các trang website.Trên cơ sở các nguồn thông tin, số liệu thu thập tác
giả tiến hành tổng hợp theo phần hành nội dung, theo các chỉ tiêu, tiêu thức liên
quan đến nội dung đánh giá... Để có số liệu và thơng tin đánh giá về cho vay đối với
DNVVN tại Chi nhánh tác giả tiến hành sử dụng Excel để xử lý số liệu, thông tin
thu thập được phục vụ cho việc đánh giá, nhận xét về nội dung nghiên cứu
+ Phương pháp thống kê, phân tích: thống kê những ưu điểm, hạn chế trong
phát triển cho vay đối với DNVVN tại Vietinbank chi nhánh Cao Bằng, sau đó phân
tích ngun nhân của các hạn chế tồn tại. Từ đó, đưa ra những giải pháp pháp nhằm
phát triển cho vay đối với DNVVN tại Vietinbank chi nhánh Cao Bằng.
+ Phương pháp so sánh: dựa trên những dữ liệu đã thu thập được tiến hành
so sánh tình hình phát triển cho vay đối với DNVVN tại Vietinbank chi nhánh Cao
Bằng các năm từ 2016 đến 2019 để làm rõ được kết quả mà Chi nhánh đã đạt được
trong phát triển cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ và điều mà
Vietinbank chi nhánh Cao Bằng chưa làm tốt trong hoạt động này.

6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được trình bày gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về phát triển cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ của ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cao Bằng
Chương 3: Phương hướng và giải pháp phát triển cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cao Bằng.


5

CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY
ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦA
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.Doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc điểm cho vay đối với
doanh nghiệp vừa và nhỏ của các ngân hàng thương
mại
1.1.1. Doanh nghiệp vừa và nhỏ
1.1.1.1. Khái niệm
Tại các quốc gia khác nhau khái niệm DNVVN có những tiêu thức, thước đo
khác nhau để phân loại, thậm chí ngay trong cùng một quốc gia, tuỳ thuộc vào mục
đích quản lý giữa các ngành, các bộ cũng có thể có những tiêu thức phân loại khác
nhau. Tuy nhiên, các nước thường lựa chọn nhóm chỉ tiêu định lượng dựa vào các
tiêu chí như số lao động, giá trị tài sản hay vốn. Cịn việc phân loại theo qui mơ lại
chỉ mang tính tương đối và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Trình độ phát triển kinh
tế của mỗi nước: trình độ phát triển càng cao thì trị số các tiêu chí càng tăng lên;
tính chất ngành nghề và vùng lãnh thổ.
Tại các quốc gia thuộc khối Liên minh Châu Âu, DNVVNlà những doanh

nghiệp có số lượng nhân viên dưới 250 người và doanh thu hàng năm là nhỏ hơn 50
triệu euro. Cịn tại Châu Mĩ, cụ thể là nước Mỹ thì DNVVN là những doanh nghiệp
có số lượng người lao động dưới 500 người.
Tại Châu Á cụ thể là HongKong các DNVVN tại HongKong được phân loại
theo ngành sản xuất và số lượng nhân viên. Theo đó, các DNVVN trong các ngành
sản xuất có số nhân viên dưới 100 người và ngành phi sản xuất có số nhân viên
dưới 50 người. Bên cạnh đó, từ góc độ là bên cung cấp dịch vụ, các ngân hàng tại
HongKong còn đưa ra việc phân loại dựa vào các tiêu chí như doanh thu hàng năm,
mức độ tập trung tư bản, năng lực tín dụng...


6