ẨM THỰC văn hóa MIỀN bắc

ẨM THỰC VĂN HĨA MIỀN BẮC (HÀ NỘI)
Có thể nói ẩm thực là một trong những nét đặc trưng của văn hóa của mỗi
vùng, miền,… điều kiện sống của từng vùng sẽ chi phối văn hóa ẩm thực của
vùng đó. Đúng vậy, văn hóa ẩm thực Hà Nội có những nét văn hóa ẩm thực
chung thì bên cạnh đó nó cũng những đặc trưng riệng biệt mà không vùng
hay miền q nào có được. Hãy cùng tơi tìm hiểu và khám phá “văn hóa ẩm
thực” nơi đây nhé!

1. Khí hậu, địa lý
- Khí hậu lục địa, quanh năm có 4 mùa rõ rệt. Chịu ảnh hưởng của gió mùa
Đơng bắc lạnh ấm, gió mùa hè nóng ẩm.
- Phía Bắc giáp Trung Quốc, Tây giáp Lào và phía Đơng giáp biển.
- Có vị trí giao thương với các vùng khác trong nước và ĐNÁ.
2. Tập quán và khẩu vị
- Đặc điểm trong văn hóa ẩm thực miền Bắc: Khẩu vị ăn vừa măng đặc điểm
vùng khí hậu lạnh vừa mang đặc điểm vùng khí hậu nóng nên:
+ Về mùa lạnh: Người miền Bắc ăn rất nhìu thịt và các sản phẩm từ thịt,
(giị, chả), dùng nhiều món xào, nấu, kho…
+ Về mùa nóng: Ăn nhiều món canh được chế biến bằng phương pháp lược,
trần…Tỷ lệ thức ăn có nguồn gốc thực vật nhiều hơn động vật, dùng nhiều
món luộc, nấu…
- Thực phẩm: Dùng nhiều là thịt gia súc (trâu, bò, lợn…) hay thịt gia cầm (gà,
ngan, ngỗng) cá, cua …rau (rau muống, bầu, bí, rau ngót, bắp cải…) gia vị
sửu dụng nhiều là dấm, chanh, sấu, ớt, tiêu, gừng, hành, tỏi…
- Các món ăn ít cay, ít ngọt, nổi mùi thơm trong khi chế biến, ít khi có đường,
ớt trực tiếp vào món ăn, có nhiều món ăn đặc sẳn truyền thống lâu đời mang
tính độc đáo.
- Khẩu vị miền Bắc hết sức tinh tế và nghiêm ngặt:
“Con gà cục tác lá chanh
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tơi
Con chó khóc đứng khóc ngồi

Bà ơi ra chợ mua tơi đồng riềng
Con trâu ngó ngó nghiêng nghiêng,


Mày đã có riềng để tỏi cho tao.”
- Có lẽ chính quan điểm về cái ăn và phong cách ăn đã góp phần tạo nên
những món ăn đặc sắc của xứ Bắc.
- Cách chế biến tinh tế, gia vị thanh nhẹ khiến cho người ăn chiêm ngưỡng
không thể vội vã và ồn ào. Nước dùng của phở, của bún thang là thứ nước
nấu xương với lửa riu riu, soi lăn tăn không được đun to quá, phải luôn tay
vớt bọt khi vừa sôi.
- Trong ăn uống, cách ứng xử cuar người miền Bắc cũng rất tinh tế, nhẹ nhàng
“Lời chào cao hơn mâm cổ”, “Ăn trông nồi ngồi trong hướng”, “Kính lão
đắc thọ”, “Một miếng giữa làng bằng một tràng xó bếp”. Bao giờ người lớn
tuổi cũng được tơn trọng cũng được mời ăn trước, gắp những miếng ngon
cho người khác.
3. Đặc trưng văn hóa ẩm thực
- Đặc trưng của ẩm thực miền Bắc là món ăn có vị vừa phải, thanh đạm, nhẹ
nhàng nhưng lại có màu sắc sặc sỡ, không đậm các vị cay, ngọt, béo mà chủ
yếu sử dụng nước mắm lỗng và mắm tơm để làm gia vị đi kèm. Nếu như
ẩm thực miền Trung mang đậm nét bản sắc của một vùng đất đầy nắng gió,
miền Nam là sự hịa trộn của nền ẩm thực khác nhau thì ẩm thực miền Bắc
lại in đậm cốt cách của một nền văn hóa lâu đời.
- Ẩm thực Hà Nội ln mang nét đặc trưng văn hóa ẩm thực Việt Nam. Trong
mâm cơm thường ngày vẫn có canh rau muống, cà dầm tương…
- Trong mâm cỗ của người Hà Nội vẫn vẹn nguyên được nét đẹp truyền thống
xưa; ngày Tết Hàn Thực thì trên bàn thờ gia tiên khơng thể thiếu bánh chay,
bánh trơi…
- Khơng chỉ duy trì được nét chung của ẩm thực Việt, ẩm thực ở Hà Nội cũng
có những đặc trưng rất riêng. Sự độc đáo, tinh tế của nghệ thuật ẩm thực ở

đây gắn liền với vơ vàn món ăn đặc sản.
- Thực tế, ẩm thực Hà Nội chủ yếu xuất phát từ món ăn dân dã hàng ngày, từ
món quà vặt đến những bữa cơm, bữa cỗ và rất nhiều tỉnh, thành phố khác
cũng có.
- Các món ăn được chế biến cầu kỳ, tinh tế, hội tụ các hương vị đặc trưng, đủ
sự đậm đà nhưng lại dịu thanh. Qua bàn tay khéo léo và sự cảm nhận tài tình
của người chế biến, ẩm thực Hà Nội từ những món ăn dân dã được nâng tầm
thành văn hóa.


- Trong hàng trăm món ngon Hà Nội, nổi danh nhất là các món phở, nem,
bánh cuốn Thanh Trì, bún thang, bún chả Hàng Mành, bánh tôm hồ Tây, chả
cá Lã Vọng, ô mai Hàng Đường, kem Tràng Tiền, càphê trứng, chè sen...
- Các món ăn đó có cả sự hài hòa giữa màu sắc, ngũ vị và đặc biệt có sự cân
bằng âm dương theo quan niệm Á Đơng.
4: Các món đặc sản HN
Từ xa xưa, ơng bà ta đã có câu “Ăn Bắc, mặc Nam”, ý bảo ẩm thực ở miền Bắc
nói chung và Hà Nội nói riêng là đặc sắc nhất trong tất cả các vùng trên dải đất
Việt Nam. Hà Nội có rất nhiều món ăn ngon và độc đáo, nhưng nếu có cơ hội
đến với Hà Nội bạn nhất địnhphải thử qua các món đặc sản HN này 1 lần .
1; Cốm làng vòng
Cốm thường được bọc trong những chiếc lá sen và ăn kèm với chuối chín.
Thưởng thức một chút, hay mang cốm tươi về làm quà, cảm xúc không thể nào
diễn tả được ngồi 2 từ “hạnh phúc”.
Nếu bạn khơng đến du lịch Hà Nội vào mùa thu được thì vẫn cịn rất nhiều đặc
sản khác làm từ cốm như : Bánh cốm, xôi cốm, cốm xào hay chả cốm … để bạn
mua về làm quà. Tuy nhiên một số loại thời gian sử dụng khá ngắn, vì vậy bạn
nên lưu ý.
2. Bánh chè lam
Bánh chè lam là món ăn đặc sản giản dị được rất nhiều người dân Hà Nội yêu

mến. Bánh được làm từ những nguyên liệu rất thân thuộc với người dân thủ đơ
như gạo nếp, mật mía, gừng, lạc…Ăn bánh chè lam Thạch Xá và uống trà sen,
du khách sẽ cảm nhận được hương vị đồng quê Hà Nội trong từng miếng bánh,
ngụm trà.
3. Phở
Món ăn nổi tiếng nhất Hà Nội mà mọi du khách đều muốn thưởng thức nhất là
phở Hà Nội. Phở Hà Nội có nhiều loại như phở bị, phở gà hay phở cuốn…
nhưng món phở nào cũng mang đến cho du khách một hương vị đậm đà, thơm
ngon. Du khách nào đến Hà Nội cũng đều muốn một lần ăn thử phở bò Lò Đúc
hay phở gà Quán Thánh…


4. Bánh chả
là món bánh truyền thống đặc trưng, đậm đà hương vị của đất Hà Thành, là
món ngon Hà Nội làm q cực kì thích hợp. Chiếc bánh nhỏ xinh xắn ẩn
giấu bên trong là hương vị khó quên của miếng mỡ beo béo cùng lá chanh
thơm dịu. Vỏ bánh được làm từ bột mì nhào kỹ rồi cán mỏng, nhân bánh
gồm mỡ, đường, lá chanh, bột cho vào trong rồi cuộn lại, cắt miếng sau đó
nướng lên.
Trời lạnh, pha một ấm trà đặc, cắt gói bánh chả ra đĩa sẽ cảm nhận được sự
ấm áp. Nhấp chén trà rồi cắn miếng bánh chả ngọt giòn thấy vị đầu đắng
chát rồi ngọt dần đầu lưỡi, như vị mùa thu Hà Nội hịa cùng trong đó.
5. Kết luận
- Khơng chỉ tinh tế, tỉ mỉ trong cách chế biến, ngay cả thưởng thức ẩm thực
của người Hà Nội cũng mang phong cách riêng.
- Nhiều món ăn cịn gắn với một địa điểm xác định và có thể hiểu địa danh đó
làm nên thương hiệu món ngon.
- Người ta muốn thưởng thức món đó phải cất cơng tìm đến đúng nơi sẽ có
đặc sản cần tìm hoặc có thể vào cửa hàng nào khi thấy biển hiệu treo ngoài
phố. Bất cứ ai đặt chân đến Hà Nội đều mong muốn được thưởng thức ẩm

thực Hà Nội, để cảm nhận những đặc trưng riêng đậm chất Hà thành.