GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP hợp ĐỒNG tín DỤNG NGÂN HÀNG từ THỰC TIỄN xét xử của tòa án NHÂN dân cấp CAO tại đà NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN
KHOA LUẬT
-------------

--------------

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
KHỐ 22
GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN
DỤNG NGÂN HÀNG TỪ THỰC TIỄN XÉT XỬ CỦA
TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI ĐÀ NẴNG

NGUYỄN THỊ XUÂN TRINH

ĐÀ NẴNG – 3/2020


TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN
KHOA LUẬT

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG
NGÂN HÀNG TỪ THỰC TIỄN XÉT XỬ CỦA TÒA
ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI ĐÀ NẴNG

Thời gian thực tập

: 03/02/2020 - 15/03/2020

Địa điểm thực tâp

: Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng

Giảng viên hướng dẫn : ThS. Phạm Thị Thanh Tâm
Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Thị Xuân Trinh

Lớp

: K22LKT1

Mã số sinh viên

: 2220863901
ĐÀ NẴNG - 3/2020


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................


LỜI CẢM ƠN
Để chuyên đề báo cáo thực tập này đạt kết quả tốt đẹp, em đã nhận được
sự hỗ trợ, giúp đỡ của nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân. Với tất cả sự chân
thành, em xin được bày tỏ lòng biết ơn đến các cá nhân và cơ quan đã tạo điều
kiện giúp đỡ trong quá trình thực tập và nghiên cứu đề tài.
Có được kiến thức và kinh nghiệm thực tế ngày hôm nay, em xin cảm ơn
các thầy, cô giáo của khoa Luật, trường Đại học Duy Tân đã giảng dạy và
trang bị cho em những kiến thức cơ bản vững chắc, đồng thời cũng đã tạo
điều kiện cho em hoàn thành tốt đợt thực tập vừa qua.

Đặc biệt, em muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến giảng viên hướng
dẫn: cô giáo - ThS. Phạm Thị Thanh Tâm vì đã ln chỉ bảo em tận tình trong
q trình thực hiện đề tài.
Ngồi ra, góp phần hoàn thành chuyên đề báo cáo thực tập này, khơng thể
khơng đề cập tới cịn có sự quan tâm, truyền đạt lời khuyên, kinh nghiệm của
các cán bộ Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã giúp em trong việc thu
thập các nguồn tư liệu cho bài viết của mình.
Xin chân thành cảm ơn!


MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................... 1
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ................................................................... 2
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 3
PHẦN NỘI DUNG .......................................................................................... 5
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VÀ PHÁP LUẬT VỀ GIẢI
QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG TẠI
TÒA ÁN ........................................................................................................... 5
1.1. Khái niệm, đặc điểm tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng ... 5
1.1.1. Khái niệm tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng .................... 5
1.1.2. Đặc điểm tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng ..................... 6
1.2. Khái niệm giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng tại
Tịa án .......................................................................................................... 11
1.3. Pháp luật về giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng
tại Tòa án .................................................................................................... 12
1.3.1. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng 12
1.3.2. Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân
hàng được quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 .................. 14
Chương 2. THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI
QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG CỦA

TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI ĐÀ NẴNG .................................... 20
2.1. Khái quát về Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng..................... 20
2.1.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án nhân dân cấp cao tại
Đà Nẵng .................................................................................................... 20
2.1.2. Cơ cấu, tổ chức của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng ....... 21
2.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp hợp
đồng tín dụng của Tịa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng ..................... 23
2.2.1. Những kết quả đạt được ............................................................... 23
2.3.2. Những tồn tại và hạn chế ............................................................. 26
2.3.3. Nguyên nhân ................................................................................. 27
Chương 3: CÁC MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP HỢP


ĐỒNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG TẠI TỊA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO
TẠI ĐÀ NẴNG .............................................................................................. 30
3.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp hợp đồng
tín dụng tại Tòa án ..................................................................................... 30
3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng giải quyết tranh chấp hợp đồng tín
dụng tại Tịa án ........................................................................................... 32
3.2.1. Đối với Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng ........................... 32
3.2.2. Đối với các cơ quan và đối tượng có liên quan ........................... 33
PHẦN KẾT LUẬN ........................................................................................ 34
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 35


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BLDS

: Bộ luật Dân sự

BLTTDS

: Bộ luật Tố tụng Dân sự

HĐTD

: Hợp đồng tín dụng

TAND

: Tịa án nhân dân

TCTD

: Tổ chức tín dụng

TTDS

: Tố tụng Dân sự

1


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng.............21
Bảng 2.1: Thống kê số lượng các vụ án tranh chấp Kinh doanh thương mại
của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng từ năm 2016 – 2019.....................22
Bảng 2.2: Thống kê số lượng giải quyết các vụ án tranh chấp HĐTD ngân
hàng của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng từ năm 2016 – 2019.............22

2


PHẦN MỞ ĐẦU
Nền kinh tế của nước ta đã và đang phát triển theo tốc độ rất đáng lạc
quan trên cơ chế nền kinh tế thị trường. Việc mở cửa hội nhập, giao lưu và
hợp tác trong lĩnh vực thương mại ngày càng đạt hiệu quả cao, các mối quan
hệ thương mại ngày càng đa dạng. Chuyển động cùng dòng chảy phát triển
của nền kinh tế đó thì nhu cầu về vốn của các cá nhân, tổ chức kinh tế nhằm
phục vụ cho mục đích mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh rất cao. Chính
vì vậy, ngân hàng chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Trong đó, nổi bật hơn
cả là hoạt động tín dụng ngân hàng. Hoạt động cho vay theo HĐTD tuy là
hoạt động truyền thống mang lại nguồn thu chủ yếu cho các ngân hàng song
đây cũng tiềm ẩn những rủi ro vô cùng lớn. Vì thế các tranh chấp phát sinh từ
HĐTD thường xảy ra tỷ lệ lớn hơn so với các hợp đồng khác. Cũng trong giai
đoạn này, các thống kê ghi nhận nền tín dụng nước ta có rất nhiều biến động.
Án tranh chấp tín dụng vì thế mà tăng cao về số lượng và tính phức tạp.
Từ những phát sinh đó, việc giải quyết các tranh chấp trong lĩnh vực này
là rất cần thiết, kịp thời và nhanh chóng. Mặc dù Nhà nước ln khuyến khích
các chủ thể thỏa thuận với nhau. Tuy nhiên, thực tế ở Việt Nam, để giải quyết
các tranh chấp liên quan đến hợp đồng thì các chủ thể thường chọn phương
thức giải quyết bằng tòa án. Điều này cũng lý giải được rằng vì sao tranh chấp
HĐTD là một trong những dạng tranh chấp phổ biến hiện nay được giải quyết
tại TAND các cấp.
Trong những năm qua, pháp luật về ngân hàng nói chung và pháp luật về
giải quyết tranh chấp phát sinh từ HĐTD nói riêng đã được Nhà nước quan
tâm và khơng ngừng hồn thiện thông qua: Bộ luật Dân sự năm 2015, Bộ luật
Tố tụng Dân sự năm 2015, Luật Ngân hàng Nhà nước năm 2010, Luật Các tổ
chức tín dụng năm 2010 và các văn bản hướng dẫn thi hành… Tuy nhiên, bên

cạnh những thành tựu đạt được thì pháp luật về ngân hàng nói chung và pháp
luật về giải quyết tranh chấp phát sinh từ HĐTD nói riêng cịn nhiều bất cập,
chưa phù hợp với thực tiễn.
3


Hiện nay, vấn đề giải quyết tranh chấp HĐTD tại Tịa án khơng cịn xa
lạ, nhưng trong tình hình mới, đặc biệt ở một địa phương có kinh tế tư nhân
phát triển mạnh như Đà Nẵng, vấn đề này ngày càng trở nên phức tạp, ngày
càng khó để giải quyết được các vụ án một cách nhanh gọn, đảm bảo trình tự
thủ tục nhưng vẫn tiết kiệm được thời gian và chi phí cho việc tố tụng. Bên
cạnh đó, tịa án hai cấp thành phố Đà Nẵng vẫn mắc phải những sai sót về thủ
tục tố tụng và nội dung, dẫn đến việc bị kháng nghị, bị sửa hoặc bị hủy. Thực
tế này đòi hỏi những giải pháp căn cơ và triệt để mới phần nào hạn chế và
thúc đẩy quá trình giải quyết tranh chấp kịp thời, giúp bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp cho các bên. Đồng thời, đưa hoạt động tín dụng ngân hàng phát
triển đúng hướng, lành mạnh, an tồn, bảo vệ lợi ích hợp pháp cho các chủ thể
tham gia. Đó cũng là lý do vì sao tơi lựa chọn Tịa án nhân dân cấp cao tại Đà
Nẵng làm nơi học tập trong khoảng thời gian 1,5 tháng thực tập.
Bằng đề tài: “Giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng từ thực
tiễn xét xử của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng”, với mong muốn
nghiên cứu những quy định cơ bản của pháp luật Việt Nam về tranh chấp
HĐTD ngân hàng và giải quyết tranh chấp HĐTD ngân hàng thông qua tòa
án, đánh giá thực trạng áp dụng và các vấn đề phát sinh từ việc áp dụng các
quy phạm pháp luật đó, từ đó đề ra những giải pháp nhằm góp phần hồn
thiện về giải quyết tranh chấp phát sinh từ HĐTD ngân hàng bằng con đường
tòa án ở Việt Nam hiện nay.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội
dung của chuyên đề báo cáo thực tập được cơ cấu thành 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản và pháp luật về giải quyết tranh chấp hợp

đồng tín dụng ngân hàng tại Tòa án.
Chương 2: Thực tiễn áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp hợp đồng
tín dụng ngân hàng của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng
Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao chất lượng giải
quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng tại Tòa án nhân dân cấp cao tại
Đà Nẵng
4


PHẦN NỘI DUNG
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VÀ PHÁP LUẬT VỀ GIẢI
QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG TẠI
TÒA ÁN
1.1.

Khái niệm, đặc điểm tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng

1.1.1. Khái niệm tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng
Cũng giống như việc tranh chấp kinh doanh, thương mại nói chung là
những mâu thuẫn hay xung đột về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các chủ thế phát
sinh trong quá trình thực hiện hoạt động kinh doanh, thương mại. Tranh chấp
HĐTD ngân hàng nói riêng phát sinh từ sự mâu thuẫn hay không thống nhất
về quyền và nghĩa vụ hoặc lợi ích trong q trình thực hiện HĐTD của các
bên tham gia. Đây được xem như một hiện tượng tất yếu cùng với sự tồn tại
và phát triển của các HĐTD ngân hàng.
Một HĐTD chỉ được coi là có tranh chấp khi sự xung đột, bất đồng về
quyền lợi giữa các bên đã được thể hiện ra bên ngồi thơng qua những bằng
chứng cụ thể và xác định được. Tuy nhiên, cần làm rõ việc tranh chấp hợp
đồng là thuật ngữ hồn tồn khơng đồng nghĩa với vi phạm hợp đồng. Vi
phạm hợp đồng là hành vi pháp lý của các bên đã xử sự trái với các điều

khoản được cam kết trong hợp đồng. Cịn tranh chấp hợp đồng là sự khơng
thống nhất ý kiến của các bên về việc đánh giá hành vi vi phạm hoặc cách
thức giải quyết hậu quả phát sinh từ hành vi vi phạm đó và được thể hiện ra
bên ngồi. [20, tr. 175]
Cho nên, khơng phải cứ khi nào vi phạm hợp đồng thì khi đó sẽ có tranh
chấp mà đôi khi sự vi phạm hợp đồng diễn ra trước và tranh chấp hợp đồng
lại là sự kiện diễn ra sau đó một khoảng thời gian nhất định. Và đơi khi có sự
vi phạm hợp đồng tín dụng nhưng khơng thể có sự tranh chấp bởi các bên
khơng bày tỏ ra bên ngoài về sự bất đồng hay xung đột lợi ích giữa họ với
nhau bằng các hành vi phản kháng cụ thể có giá trị chứng cứ. [19, tr. 10]

5


Như vậy, có thể hiểu: “Tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng là
những mâu thuẫn, bất đồng phát sinh từ việc thực hiện quyền và nghĩa vụ
trong hợp đồng tín dụng giữa bên cho vay (ngân hàng) và bên vay (khách
hàng).”
1.1.2. Đặc điểm tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng
Vì tranh chấp HĐTD ngân hàng cũng là một loại tranh chấp hợp đồng
nói chung, do đó có đầy đủ những đặc điểm tự thân của một tranh chấp hợp
đồng. Tuy nhiên, với bản chất đặc thù của HĐTD, tranh chấp HĐTD ngân
hàng mang một số đặc trưng riêng biệt để có thể phân biệt với các loại tranh
chấp hợp đồng khác, có thể khái quát bao gồm như sau:
Thứ nhất, tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng phát sinh từ sự xung
đột về lợi ích giữa các bên tham gia tranh chấp
Vì tranh chấp HĐTD ngân hàng là một loại tranh chấp hợp đồng nên
phải xuất phát từ xung đột lợi ích của các bên trong hợp đồng. Mặc dù vậy
trong quan hệ dân sự, pháp luật hiện hành quy định một số cơ quan đồn thể
có thể khởi kiện để đảm bảo quyền lợi cho tổ chức, cá nhân khác mà khơng

phải là lợi ích của chính cơ quan, đồn thể đó. Tuy nhiên, đối với tranh chấp
HĐTD ngân hàng, phạm vi phát sinh tranh chấp là các quyền, nghĩa vụ của
các bên. Các quyền, nghĩa vụ này được thể hiện thông qua các điều khoản cụ
thể của HĐTD ngân hàng do các bên thỏa thuận mà có. Suy cho cùng, dù có
thể có rất nhiều nội dung tranh chấp khác nhau nhưng mọi tranh chấp phát
sinh từ HĐTD ngân hàng cũng đều là tranh chấp liên quan đến quyền, nghĩa
vụ pháp lý của các bên tham gia quan hệ hợp đồng. Do đó, chỉ có chính các
bên hay người đại diện hợp pháp của họ mới có quyền khởi kiện để bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của bên đi vay hay bên cho vay là ngân hàng.
Khơng có trường hợp nào mà tranh chấp HĐTD ngân hàng phát sinh do tổ
chức, cá nhân khác khởi kiện để bảo vệ quyền lợi cho các bên tham gia
HĐTD ngân hàng.
Thứ hai, vốn tiền tệ là đối tượng tranh chấp của hợp đồng tín dụng ngân
hàng
6


Tiền tệ được cơng nhận là phương tiện thanh tốn pháp quy, có nghĩa
luật pháp quy định người ta bắt buộc phải chấp nhận nó khi được dùng để
thanh tốn cho một khoản nợ được xác lập bằng đơn vị tiền tệ ấy. Về nguyên
tắc, đối tượng của HĐTD bao giờ cũng phải là một số tiền xác định và phải
được các bên thỏa thuận, ghi rõ trong văn bản hợp đồng.
Cho vay vốn được ví như việc bán chịu một loại hàng hóa đặc biệt, đó là
tiền tệ. Vì vậy, trong quan hệ tín dụng, trước khi giải ngân, thì thế mạnh hồn
tồn thuộc về ngân hàng và ngân hàng là người quyết định có hay khơng cho
vay mà để đi đến quyết định thì việc xác định mục đích sử dụng vốn vay của
khách hàng là một trong những điều kiện quan trọng nhất.
Hầu hết khi bên vay (khách hàng) tìm đến bên cho vay (ngân hàng) là
khi bên vay mong muốn sẽ nhận được sự cung cấp tài chính từ bên cho vay.
Trong thực tế, mục đích sử dụng nguồn tài chính (vốn vay) của bên vay là rất

đa dạng như: mua bất động sản, xây nhà, sửa nhà, đầu tư, phục vụ sản xuất và
kinh doanh,… nên phía ngân hàng khơng thể nào thực hiện mọi nhu cầu bằng
hiện vật tương ứng. Do đó việc tiền tệ trở thành mẫu số chung cho đối tượng
vốn vay là điều tất yếu. Vốn tiền tệ hiển nhiên là khách thể của quan hệ
HĐTD ngân hàng thì khi xảy ra tranh chấp nó cũng mặc định trở thành đối
tượng của tranh chấp phát sinh từ HĐTD ngân hàng.
Thứ ba, giá trị của tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng thường lớn
hoặc thậm chí là rất lớn
Khi kí kết HĐTD thì hầu hết là do bên đi vay có nhu cầu về vốn mà
khơng thể tự mình xoay xở được. Nhu cầu đó thường là để bổ sung vốn kinh
doanh đối với tổ chức hoặc vay để phát triển kinh tế đối với cá nhân, hộ gia
đình. Do đó, số tiền này không phải là nhỏ và dễ dàng vay được từ các tổ
chức, cá nhân ngoài xã hội mà khơng phải là ngân hàng.
Về phía bên cho vay là ngân hàng, bên cạnh vai trò là chủ thể cung ứng
vốn cho nền kinh tế thì ngân hàng cịn đóng vai trị là người đi vay của các
chủ thể khác để cho vay lại. Để đạt được lợi nhuận cao thì các ngân hàng
thường kí kết các HĐTD có giá trị lớn dựa trên định giá tài sản đảm bảo tại
7


thời điểm cho vay. Do bên vay vốn dùng khoản vay này phần lớn để đầu tư
cho hoạt động sản xuất kinh doanh nên nếu bên vay không tuân thủ các cam
kết trong hợp đồng, không trả nợ cho các ngân hàng sẽ làm ảnh hưởng xấu
đến hoạt động của ngân hàng đó. Thực tế khơng hiếm các trường hợp các
ngân hàng lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả do “nợ xấu”. Một khi
khách hàng vay không thể thanh tốn được nợ, tranh chấp xảy ra thì ngân
hàng sẽ là chủ thể bị thiệt hại lớn vì nguồn vốn bị ứ đọng, phải thực hiện các
biện pháp khắc phục, mục đích lợi nhuận ban đầu khơng cịn hoặc bị gián
đoạn. Đặc biệt, nếu tranh chấp HĐTD phải khởi kiện tại Tịa án thì càng gây
khó khăn cho ngân hàng khi muốn thu hồi vốn. Bởi khi đã bị khởi kiện tại

Tịa án thì thường là người đi vay khơng cịn có khả năng trả nợ cho ngân
hàng. Mặt khác, khi tranh chấp HĐTD xảy ra thì ngân hàng sẽ mất lòng tin
với khách hàng vay vốn, các HĐTD tiếp theo sẽ khó mà thực hiện, kể cả khi
bên vay chứng minh lại được khả năng tài chính của mình. [14, tr. 10, 11]
Do đó, có thể nói tranh chấp HĐTD ngân hàng là loại tranh chấp có giá
trị thiệt hại lớn, một khi có tranh chấp thì khơng chỉ ảnh hưởng đến bên cho
vay mà còn cả đối với bên đi vay. Thậm chí nếu tranh chấp xảy ra nhiều thì
ảnh hưởng đó khơng chỉ xảy ra với một ngân hàng mà có thể kéo theo dây
chuyền các ngân hàng nói riêng và TCTD khác nói chung trong nền kinh tế.
Thứ tư, chủ thể của tranh chấp hợp đồng tín dụng ln có một bên tổ
chức tín dụng là ngân hàng. Phần lớn các tranh chấp hợp đồng tín dụng thì
ngun đơn là ngân hàng cho vay, bị đơn là bên đi vay
Chủ thể là ngân hàng của tranh chấp phát sinh từ HĐTD ngân hàng có
đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật hiện hành (với tư cách là bên
cho vay vốn). Còn chủ thể bên kia có thể là tổ chức, cá nhân, hộ gia đình…
thỏa mãn các điều kiện vay vốn do pháp luật quy định.
Với đặc thù của hoạt động tín dụng là sự cung ứng nguồn vốn đến những
tổ chức, cá nhân có nhu cầu về vốn trên cơ sở huy động nguồn vốn dư từ các
tổ chức, cá nhân khác trong xã hội nên ngân hàng ln đóng vai trị trung gian
trong mối quan hệ này. Sự tham gia của ngân hàng là một dấu hiệu đặc trưng
8


nhằm phân biệt giữa tranh chấp HĐTD và tranh chấp hợp đồng vay tài sản
thông thường giữa các tổ chức, cá nhân khác mà không phải là ngân hàng.
Đồng thời, về mặt lý thuyết, khi tham gia ký kết HĐTD, các ngân hàng
và khách hàng có địa vị ngang bằng nhau. Nhưng với tư cách là chủ thể có
nguồn vốn dồi dào, việc các ngân hàng áp đặt các điều kiện cho vay đối với
khách hàng là điều không hiếm xảy ra. Hơn nữa, khi tham gia kí kết thì hợp
đồng thường do bên cho vay là các ngân hàng soạn thảo với đội ngũ cán bộ có

trình độ chun mơn về mặt pháp lý nhất định. Trong khi đó, chủ thể đi vay là
thường là các tổ chức, cá nhân, trình độ chun mơn về mặt pháp lý của họ
cịn thấp và nhiều khi khơng được chú trọng đúng mức. Và như vậy là hợp
đồng được kí kết với các điều khoản chặt chẽ nhằm bảo đảm cho quyền lợi
của ngân hàng khi bên vay không trả nợ hay trả khơng đúng nghĩa vụ. Vì vậy,
nếu có tranh chấp xảy ra thì là do bên đi vay vi phạm, chứ ít khi ngân hàng lại
vi phạm chính những điều khoản do chính mình soạn thảo. [14, tr. 12]
Mặt khác, trong mối quan hệ HĐTD, các nghĩa vụ chính của bên đi vay
thường phát sinh sau thời điểm giải ngân. Trong khi đó, tại thời điểm hồn tất
việc giải ngân cho khách hàng thì ngân hàng đã hồn thành các nghĩa vụ của
mình. Các nghĩa vụ khác của bên cho vay như bảo mật thơng tin, lưu trữ hồ
sơ tín dụng, nghĩa vụ thông báo, bảo quản tài sản bảo đảm, giải chấp tài sản
đảm bảo... là ít quan trọng và là nghĩa vụ phát sinh từ quyền của bên vay. Vì
lý do đó nên nếu có tranh chấp xảy ra thì thường là do bên vay vi phạm nghĩa
vụ của mình, rất hiếm gặp trường hợp bên đi vay khởi kiện ngân hàng. [14,
tr.13]
Thứ năm, đa phần các tranh chấp liên quan đến hợp đồng tín dụng ngân
hàng chính là các tranh chấp liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ hoàn trả
vốn, lãi của bên vay cho ngân hàng, về mức lãi suất vay, về vấn đề bảo đảm
thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng tín dụng
HĐTD về bản chất là hợp đồng vay tài sản theo quy định BLDS năm
2015. Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho
vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên
9


vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có
thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định. Tuy nhiên, chỉ được gọi là HĐTD
ngân hàng trong trường hợp bên cho vay là các TCTD, hiện nay chủ yếu là
các ngân hàng. HĐTD ngân hàng là sự thỏa thuận bằng văn bản giữa các ngân

hàng với pháp nhân, cá nhân có đủ những điều kiện do luật định. Cho vay là
hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách
hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian
nhất định theo thỏa thuận với ngun tắc có hồn trả cả gốc và lãi.
Nghĩa vụ thanh toán cả vốn, lãi cho bên cho vay là một trong những
nghĩa vụ chính nhất, đóng vai trị nịng cốt trong q trình thực hiện HĐTD
của các bên và việc thực hiện này có tác động trực tiếp đến quyền lợi của
ngân hàng. Do đó, chỉ cần nghĩa vụ không được thực hiện, thực hiện không
đầy đủ hoặc thực hiện không đúng sẽ lập tức phát sinh nguy cơ tranh chấp
HĐTD ngân hàng căn cứ theo những điều khoản đã thỏa thuận giữa các bên.
Thứ sáu, tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng thường là tiền đề làm
phát sinh và gắn liền với một quan hệ hợp đồng khác
Các ngân hàng khi tham gia vào HĐTD đều có mục đích lợi nhuận từ
việc cho vay đó vì bản chất của ngân hàng là doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ
(trừ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam). Để giảm thiểu rủi ro trong trường hợp
bên vay không trả được nợ, thông thường ngân hàng chỉ đồng ý cho bên đi
vay được vay vốn khi họ có hợp đồng cầm cố, hợp đồng thế chấp hay là dưới
hình thức chứng thư bảo lãnh của bên thứ ba. Các biện pháp bảo đảm này
đóng vai trị là phương pháp dự phòng của ngân hàng khi rủi ro xảy ra. Những
điều khoản về quyền và nghĩa vụ trong các hợp đồng bảo đảm cho nghĩa vụ
vay vốn là để bảo đảm cho việc vay vốn, xuất phát từ HĐTD đã được kí kết
và mục đích cuối cùng là bảo đảm cho việc trả nợ của bên đi vay.
Suy ra, khơng có trường hợp nào, hợp đồng bảo đảm lại tách rời ra khỏi
HĐTD với tư cách là một hợp đồng độc lập mà giữa chúng ln có mối quan
hệ mật thiết, gắn bó với nhau. Có thể ví mối quan hệ này như là mối quan hệ
10


giữa hợp đồng chính và hợp đồng phụ. Sự vơ hiệu loại hợp đồng này có ảnh
hưởng đến loại hợp đồng kia tùy trường hợp.

1.2.

Khái niệm giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng tại
Tịa án
Giải quyết tranh chấp là việc các bên lựa chọn và áp dụng các phương

thức phù hợp nhằm tìm ra cách xử lý cho mâu thuẫn, bất đồng trong mối quan
hệ với nhau mà khơng gây tổn hại đến lợi ích của bất kỳ bên nào. Nếu phương
thức đó liên quan đến cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thì cơ quan, tổ
chức, cá nhân có thẩm quyền sẽ xem xét và ra quyết định xử lý các tranh
chấp, trên cơ sở xem xét các tài liệu, chứng cứ có trong vụ việc tranh chấp
nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức.
Cụ thể hơn, chúng ta có khái niệm: “Giải quyết tranh chấp phát sinh từ
hợp đồng tín dụng ngân hàng là hành vi pháp lý theo đó các bên tranh chấp
cùng nhau thương lượng để đạt được thỏa thuận về biện pháp khắc phục mâu
thuẫn, xung đột, bất đồng trong quan hệ hợp đồng tín dụng; hoặc thơng qua
bên thứ ba để tiến hành các biện pháp nhằm giải quyết mẫu thuẫn, xung đột,
bất đồng giữa các bên trong quan hệ hợp đồng tín dụng trên ngun tắc tự
nguyện, bình đẳng, các bên cùng có lợi”. [18, tr. 16]
Mà “giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng tín dụng ngân hàng tại
tòa án” là phương thức giải quyết với sự tham gia của bên thứ ba là tòa án cơ quan đại diện cho quyền lực Nhà nước. Tòa án nhân danh quyền lực Nhà
nước để đưa ra phán quyết buộc bên có nghĩa vụ phải thi hành, kể cả bằng sức
mạnh cưỡng chế của Nhà nước. Chính điều này đã tạo nên ưu điểm hơn hẳn
của phương thức này đối với các phương thức khác đó là trình tự tố tụng chặt
chẽ và tính khả thi của hiệu lực phán quyết. Nếu không chấp hành sẽ bị cưỡng
chế và lúc này quyền lợi của người thắng sẽ được đảm bảo nếu bên thua kiện
có tài sản để thi hành án.
Thơng thường, hình thức giải quyết tranh chấp phát sinh từ HĐTD thơng
qua tịa án được tiến hành khi việc áp dụng cơ chế thương lượng và hịa giải
khơng cịn có hiệu quả và các bên bên tranh chấp cũng không tự thỏa thuận

11


đưa vụ tranh chấp ra giải quyết tại Trọng tài thương mại. Việc tự giải quyết
tranh chấp của các bên thường gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân
khác nhau và vì vậy sự cần thiết phải có sự can thiệp của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền mà phổ biến ở đây là tòa án. Mặt khác, khi giải quyết tranh chấp
bằng trọng tài, quyết định trọng tài không có tính cưỡng chế cao như quyết
định của tịa án, việc thi hành quyết định trọng tài không phải lúc nào cũng
trôi chảy, thuận lợi như thi hành bản án của tịa án mà phụ thuộc chủ yếu vào
thiện chí và hợp tác giải quyết của các bên. Do đó, việc giải quyết tranh chấp
HĐTD ngân hàng thơng qua tịa án là hình thức cuối cùng mà các bên lựa
chọn để giải quyết khi tranh chấp khơng cịn lựa chọn nào khác.
1.3.

Pháp luật về giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng
tại Tịa án

1.3.1. Ngun tắc giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng
Trong việc giải quyết tranh chấp HĐTD ngân hàng tại tòa án đòi hỏi
đương sự tham gia và người tiến hành tố tụng phải tuân thủ các nguyên tắc cơ
bản sau:
Thứ nhất, nguyên tắc tôn trọng quyết định và tự định đoạt của các đương
sự căn cứ tại Điều 5 BLTTDS năm 2015
Quyền của chủ thể tranh chấp trong việc quyết định chọn phương thức
giải quyết khi đương sự có đơn yêu cầu và chỉ giải quyết các vấn đề tranh
chấp trong phạm vi yêu cầu. Có nghĩa là khi tranh chấp xảy ra, các bên tranh
chấp có quyền tự quyết định việc khởi kiện, chủ động đề xuất các yêu cầu,
phạm vi mức độ quyền và lợi ích cần được bảo vệ. Thậm chí, ngay khi đưa vụ
án tranh chấp ra giải quyết các bên tranh chấp có quyền chấm dứt, thay đổi

các yêu cầu của mình hoặc thỏa thuận với nhau một cách tự nguyện không
trái với pháp luật và yêu cầu đạo đức xã hội.
Thứ hai, nguyên tắc các đương sự có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ và
chứng minh theo Điều 6 BLTTDS năm 2015
Việc cung cấp chứng cứ và chứng minh trong giải quyết tranh chấp là
quyền và nghĩa vụ của các đương sự. Khi yêu cầu tòa án giải quyết thì đương
12


sự phải chứng minh được các yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp. Các
bên có quyền và nghĩa vụ trình bày những gì mà họ cho là cần thiết và có thể
phản đối yêu cầu của người khác đối với mình nhưng phải chứng minh sự
phản đối đó là có căn cứ. Trong q trình giải quyết tranh chấp, tịa án khơng
bị bắt buộc thu nhập, xác minh chứng cứ mà chỉ tiến hành xác minh, thu thập
chứng cứ trong những trường hợp do BLTTDS quy định. Nguyên tắc này tạo
cơ sở giải quyết nhanh chóng các vụ tranh chấp và nâng cao trách nhiệm
chứng minh của các đương sự bảo vệ lợi ích của mình.
Thứ ba, nguyên tắc bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong tố tụng dân sự
theo Điều 8 BLTTDS năm 2015
Đây là nguyên tắc thể hiện quyền con người trong Hiến pháp nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Khi tham gia giải quyết tranh chấp tại tòa án,
các đương sự có quyền và nghĩa vụ ngang nhau, khơng ai được phân biệt đối
xử. Các đương sự đều bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong TTDS, có quyền
đưa ra yêu cầu và phản đối yêu cầu của bên kia cũng như thực hiện quyền và
nghĩa vụ cung cấp chứng cứ nhằm bảo vệ lợi ích của mình.
Thứ tư, ngun tắc bảo đảm quyền bảo vệ của đương sự, căn cứ tại Điều
9 BLTTDS năm 2015
Ngoài quyền tự bảo vệ cho mình, các đương sự có quyền nhờ luật sư hay
người khác có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật để bảo về quyền và
lợi ích hợp pháp của mình.

Thứ năm, ngun tắc hịa giải theo Điều 10 BLTTDS năm 2015
Vì đặc điểm của tranh chấp phát sinh từ HĐTD ngân hàng phản ảnh về
lợi ích kinh tế của các bên nên biện pháp mà các bên tiến hành để giải quyết
tranh chấp trước tiên là hoà giải và chỉ cần đến sự can thiệp của các cơ quan
Nhà nước có thẩm quyền khi khơng thể hồ giải được. Khi toà án tiến hành
giải quyết tranh chấp, trước tiên tồ án có trách nhiệm tiến hành hồ giải và
tạo điều kiện thuận lợi để các đương sự thoả thuận với nhau. Điều này có
nghĩa, tại tồ án, các đương sự vẫn có quyền tiến hành hồ giải dưới sự hướng
dẫn và cơng nhận của tồ án. [14, tr. 23]
13


Thứ sáu, xét xử vụ án dân sự phải có Hội thẩm nhân dân tham gia quy
định tại Điều 11 BLTTDS năm 2015
Theo Điều 1 Pháp lệnh số 02/2002/PL – UBTVQH11 về Thẩm phán và
Hội thẩm Tòa án nhân dân, sửa đổi bổ sung năm 2011 thì Hội thẩm nhân dân
là người có uy tín, được bầu hoặc cử theo quy định của pháp luật để làm
nhiệm vụ xét xử những vụ án thuộc thẩm quyền của toà án nhằm đảm bảo
quyền và lợi ích chính đáng của người dân tham gia xét xử. Thẩm phán là
người được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để làm nhiệm vụ xét xử
những vụ án và giải quyết những việc khác thuộc thẩm quyền của Tòa án. Khi
xét xử vụ án, Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân ngang quyền với nhau, độc
lập và chỉ tuân theo pháp luật mà không chịu bất kỳ sự chi phối nào khác.
Đương nhiên, họ phải chịu trách nhiệm đối với ý kiến của mình về từng vấn
đề của vụ án.
1.3.2. Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng ngân hàng
được quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015
Thứ nhất, giai đoạn khởi kiện và thụ lý vụ án
Quyền khởi kiện vụ án tranh chấp HĐTD ngân hàng có thể khẳng định là
quyền tố tụng quan trọng của các chủ thể. Nó cho phép cá nhân, cơ quan, tổ

chức và các chủ thể khác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trước tịa
án. Việc thực hiện quyền này của các chủ thể được gọi là khởi kiện vụ án
tranh chấp HĐTD ngân hàng. Đây là hành vi đầu tiên của các chủ thể tham
gia vào quan hệ pháp luật TTDS. Đồng thời, cũng là cơ sở pháp lí làm phát
sinh quan hệ pháp luật TTDS. Chỉ khi có hoạt động khởi kiện thì mới có q
trình TTDS cho các giai đoạn tiếp theo. Tịa án chỉ thụ lý giải quyết vụ án
tranh chấp HĐTD ngân hàng khi có đơn khởi kiện của các chủ thể.
Khởi kiện vụ án tranh chấp HĐTD ngân hàng được hiểu là việc cá nhân,
pháp nhân theo quy định của pháp luật TTDS nộp đơn u cầu tịa án có thẩm
quyền giải quyết các tranh chấp HĐTD ngân hàng để bảo vệ quyền lợi và lợi
ích hợp pháp của mình đang bị tranh chấp hay vi phạm. [18, tr. 27]
14


Sau khi nhận được đơn khởi kiện và xem xét đơn trong thời hạn pháp
luật quy định, nếu thấy vụ án thuộc thẩm quyền thì tịa án sẽ báo cho người
khởi kiện để họ nộp tiền tạm ứng án phí và khi đã có biên lai nộp tiền tạm ứng
án phí thì án sẽ thụ lý vụ án. Thụ lý vụ án được hiểu là việc tịa án có thẩm
quyền chấp nhận đơn của người khởi kiện và ghi vào sổ thụ lý vụ án để giải
quyết.
Thụ lý vụ án là công việc đầu tiên của vụ án trong quá trình tố tụng bao
gồm hai hoạt động cơ bản là nhận đơn khởi kiện, xem xét và vào sổ thụ lý vụ
án tranh chấp HĐTD ngân hàng để giải quyết. Nếu khơng có thụ lý vụ án thì
cũng sẽ khơng có các bước tiếp theo của q trình tố tụng nên nó có ý nghĩa
pháp lí quan trọng vì nó đặt trách nhiệm giải quyết vụ án cho tòa án, đảm bảo
việc bảo vệ kịp thời quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể, bên cạnh đó
cịn là một trong những căn cứ để xác định các thời hạn tố tụng tại Điều 182
BLTTDS năm 2015.
Thứ hai, giai đoạn hòa giải và chuẩn bị xét xử
Hòa giải là hoạt động tố tụng được tòa án tiến hành sau khi thụ lý vụ án.

Cơ sở của hòa giải vụ án tranh chấp HĐTD ngân hàng là các đương sự có
quyền tự định đoạt, tuy nhiên sự định đoạt này phải xuất phát từ ý chí chủ
quan, từ sự tự nguyện của chính đương sự.
Tịa án có trách nhiệm tiến hành hòa giải và tạo điều kiện thuận lợi để
các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án dân sự theo quy
định tại Điều 10 của BLTTDS năm 2015. Trong q trình hịa giải, tịa án giữ
vai trị đặc biệt quan trọng vì với tư cách cơ quan xét xử của Nhà nước, tòa án
phải thể hiện được sự chủ động thông qua việc triệu tập các đương sự đến để
hòa giải.
Hoạt động hòa giải được tiến hành trước khi xét xử sơ thẩm vụ án tranh
chấp HĐTD ngân hàng và việc hòa giải là thủ tục bắt buộc. Tòa án lập biên
bản hòa giải thành khi đương sự thỏa thuận được với nhau về các vấn đề phải
giải quyết trong vụ án, với các nội dung theo quy định tại khoản 3 Điều 211
BLTTDS năm 2015, trong đó nêu rõ nội dung tranh chấp và nội dung đã được
15


đương sự thỏa thuận. Biên bản này chưa có giá trị pháp lý, nó chỉ là tài liệu
văn bản xác nhận một sự kiện và nó là cơ sở để tịa án ra quyết định cơng
nhận sự thỏa thuận của đương sự.
Nếu hịa giải khơng thành, tịa án phải củng cố hoàn thiện hồ sơ vụ án
tranh chấp HĐTD ngân hàng để đưa vụ án ra xét xử tại phiên tòa. Các hoạt
động này của tòa án được gọi là chuẩn bị xét xử. Các công việc chuẩn bị xét
xử chủ yếu của tịa án bao gồm: phân cơng thẩm phán giải quyết vụ án, thông
báo việc thụ lý vụ án và lập hồ sơ vụ án.
Thứ ba, giai đoạn xét xử sơ thẩm
Sau khi hịa giải khơng thành hoặc nếu vụ án tranh chấp HĐTD ngân
hàng khơng được hịa giải theo quy định pháp luật hoặc không tiến hành hòa
giải được, tòa án phải tiến hành phiên xét sử sơ thẩm vụ án tranh chấp.
Phiên tòa sơ thẩm vụ án tranh chấp HĐTD ngân hàng là phiên xét xử vụ

án lần đầu của tòa án, được tiến hành dưới sự điều hành của một Hội đồng xét
xử gồm 2 thẩm phán và một hội thẩm và sự có mặt của các đương sự, người
làm chứng, người phiên dịch, người giám định và kiểm sát viên (nếu Viện
kiểm sát có yêu cầu kiểm tra phiên tòa). Thời hạn xét xử sơ thẩm là thời hạn
mở phiên tịa 2 tháng, có thể thêm 1 tháng. Khi phiên tòa được bắt đâu, phiên
tòa phải được tiến hành các thủ tục khai mạc phiên tòa. Giai đoạn thứ hai, giai
đoạn hỏi đương sự về việc thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu. Tiếp theo là giai
đoạn tranh tụng tại phiên tòa. Theo quy định về trình tự xét xử sơ thẩm, sau
khi nghe xong lời trình bày của đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của đương sự, theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa. Giai đoạn cuối
cùng của phiên tòa sơ thẩm là thủ tục nghị án và tuyên án. Nghị án là phần
cực kỳ quan trọng trong trình tự xét xử sơ thẩm, sau khi kết thúc phần tranh
luận, Hội đồng xét xử vào phòng nghị án để nghị án. Trong trường hợp việc
nghị án đòi hỏi phải có thời gian do có nhiều tình tiết phức tạp thì Hội đồng
xét xử có thể thêm thời gian những không được quá 05 ngày làm việc, kể từ
khi kết thúc tranh luận tại phiên tòa. Sau phần nghị án thì tuyên án là phần
tiếp theo trong trình tự xét xử sơ thẩm: Hội đồng xét xử tuyên đọc bản án với
16


sự có mặt của các đương sự, đại diện cơ quan, tổ chức và cá nhân khởi kiện.
[18, tr. 28, 29]
Sau khi tòa án tiến hành phiên tòa sơ thẩm, việc giải quyết vụ án tranh
chấp HĐTD kết thúc, trừ trường hợp có kháng cáo, kháng nghị.
Thứ tư, giai đoạn xét xử phúc thẩm
Bản án, quyết định xét xử sơ thẩm vụ án nếu khơng có kháng nghị (của
viện kiểm sát), kháng cáo (của cá nhân và tổ chức có quyền và nghĩa vụ liên
quan) thì sẽ có hiệu lực theo quy định của pháp luật. Trường hợp bản án có
kháng nghị, kháng cáo thì vụ án phải đưa ra xét xử phúc thẩm. Thủ tục xét xử
lại này được gọi là xét xử phúc thẩm. Về bản chất, phúc thẩm là lần xét xử

thứ hai đối với một vụ án. Thông thường thời gian kháng cáo là 15 ngày, thời
gian kháng nghị là 15 ngày đối với viện kiểm sát cùng cấp hoặc 30 ngày đối
với viện kiểm sát cấp trên. Sau thời gian này mà khơng có kháng cáo, kháng
nghị thì bản án sẽ có hiệu lực. Cơ sở pháp lý điều chỉnh xét xử phúc thẩm vụ
án dân sự là BLTTDS năm 2015. [18, tr. 29, 30]
Thủ tục xét xử phúc thẩm vụ án tranh chấp HĐTD ngân hàng gồm 3 giai
đoạn:
Một là, giai đoạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm: ngay sau khi nhận được hồ
sơ vụ án, kháng cáo, kháng nghị và tài liệu, chứng cứ kèm theo, tòa án cấp
phúc thẩm phải vào sổ thụ lý, thông báo bằng văn bản cho các đương sự, cơ
quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện và Viện kiểm sát cùng cấp về việc tòa án đã
thụ lý vụ án. Trong vòng 2 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án, chánh án thành lập
Hội đồng xét xử phúc thẩm và phân công một thẩm phán làm chủ tọa phiên
tòa.
Hai là, phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án: trường hợp tòa án quyết định
đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm thì phiên tịa phải được diễn ra theo đúng trình
tự thủ tục của pháp luật, gồm thủ tục bắt đầu phiên tòa, thủ tục hỏi các đương
sự. Tại phiên tòa phúc thẩm, nếu các đương sự thỏa thuận được với nhau về
việc giải quyết vụ án thì Hội đồng xét xử cơng nhận thỏa thuận đó và dựa trên
đó đưa ra bản án phúc thẩm, sửa bản án sơ thẩm.
17


Ba là, giai đoạn nghị án và tuyên án xét xử phúc thẩm: sau phần tranh
tụng, tòa án và viện kiểm sát ra quyết định và tuyên án. Quyết định, bản án
phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày ra quyết định và ngày tuyên án.
Thứ năm, thủ tục giám đốc thẩm và thủ tục tái thẩm
Đây là giai đoạn xem xét lại bản án, quyết định của tịa án đã có hiệu lực:
Tại Phần thứ 5 của BLTTDS năm 2015 có quy định về thủ tục xét lại bản án,
quyết định đã có hiệu lực pháp luật đó là thủ tục giám đốc thẩm và thủ tục tái

thẩm.
Đối với thủ tục giám đốc thẩm: thẩm quyền giám đốc thẩm bao giờ cũng
thuộc về tòa án cấp trên trực tiếp của tòa án đã ra bản án, quyết định xét xử
giám đốc thẩm.
Theo quy định tại Điều 325 BLTTDS năm 2015 thì giám đốc thẩm là xét
lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tịa án nhưng bị kháng nghị
khi có một trong những căn cứ sau đây: Kết luận trong bản án, quyết định
khơng phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án gây thiệt hại đến
quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự; Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố
tụng làm cho đương sự không thực hiện được quyền, nghĩa vụ tố tụng của
mình, dẫn đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ không được bảo vệ theo đúng
quy định của pháp luật; Có sai lầm trong việc áp dụng pháp luật dẫn đến việc
ra bản án, quyết định khơng đúng, gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp
của đương sự, xâm phạm đến lợi ích cơng cộng, lợi ích của Nhà nước, quyền,
lợi ích hợp pháp của người thứ ba.
Thời hạn yêu cầu giám đốc thẩm là trong 01 năm, kể từ ngày bản án,
quyết định của tịa án có hiệu lực pháp luật, nếu phát hiện có vi phạm pháp
luật trong bản án, quyết định đó thì đương sự có quyền đề nghị bằng văn bản
với người có thẩm quyền kháng nghị để xem xét kháng nghị theo thủ tục giám
đốc thẩm (khoản 1 Điều 327 BLTTDS 2015). [18, tr. 30]
Đối với thủ tục tái thẩm: theo quy định tại Điều 351 BLTTDS năm 2015
thì tái thẩm là xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị
kháng nghị vì có tình tiết mới quan trọng được phát hiện có thể làm thay đổi
18