Nghiên cứu mô hình bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng tại khu bảo tồn loài và sinh cảnh voọc mũi hếch, tỉnh hà giang

o t tham gia
ca cng ti khu bo t
cnh Voch, t


Nguyn Th 


ng
Lu ThS.  ng trong s n bn vng
ng dn: TS. Nguyn M
o v: 2012


Abstract. Tng quan v Khu bo t    nh Vo  ch, t 
c trng, nh
bo tn tc trng kinh t - i c
ng hoo tn ti
ng bo t tham gia ca ci
 ng t   xu   o t   tham gia ca c ng ti
u qu o tn ti KBTV.

Keywords. Bo v ng; Voch; ; 


Content
MỞ ĐẦU

Khu bo tnh Voch, tKBTVp
theo Quynh s -a 
c bo v a

n V Xun B
t      ng ca qun th Vo  ch (VMH) (Rhinopithecus
avunculus) m ln nhc bin cho ti nay vi tng s kho.
H thc vt  KBTV gc vt ch thuc 268 chi, 113 h 
 ng vc hu, trm  KBTV 
c 12 h . Trong s ng thc vt ti KBTV 
a n c Vit Nam.
Vip KBTV c tin lo t
ng sinh hc ti khu vc rn lc v 
n ch o tn hip rt nhiu 
trin kinh tp trong KBTV vn din ra,
n quanh KBTV ng rt ln
s tn ti cng sinh hc ti KBTV.
Vi nh ngu n
o tng sinh hc ti KBTV c mt s kt qu kh quan nh 
s tham gia, h tr c ca cng.
 giti Vit Nam hit s o t tham gia ca
cu qui nhiu lng
i hiu qu bo tn tt.
“Nghiên cứu mô hình bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng tại Khu bảo tồn loài và
sinh cảnh Voọc mũi hếch, tỉnh Hà Giang” vi m
c trng, nho tn  Khu bo
tnh Voch t.
c trng kinh t i c
cng hoo tn ti KBTV.
ng bo t tham gia ca cng ti Khu bo
tnh Voch, tnh 
 xuo t tham gia ca cng ti Khu bo t
cnh Voch, t
Kt qu u c  u qu o tn ti Khu bo

tnh Voch ti b  qua
t qu u c   khoa h  xut vp
 chc nhm thc hin to tc v 
dng sinh h 


CHƢƠNG I
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Các Định nghĩa và Khái niệm về bảo tồn
Theo Lung sinh hBo tng sinh hc c bo v s
  i din; bo v ng
sng t c
a t ng, 

c Danh m
o v; 
















. c bo t
Bo tn ti ch (bo tBo tn chuyn ch (bo tn chuyn v).
c bo tn ti Khu bo tnh Voch t
bo t.
1.2. Khu bảo tồn thiên nhiên
- Theo T chc Bo tc t o tt khu vc
t lin ho bo v ng sinh h
c qu pht hoc
quu qu 
- Theo Lung sinh ho t 
p ranh gi

o tng sinh h
-   dng ch yu ca rng, Lut bo v n r
u 4) chia ri gm: R; Rc dng; Rng sn xut.
Khu bo tng rng c dng.
1.3. Cộng đồng
Cc hic tp hi nhic
a tui, ngh nghip, huyt thng, h thng quyn lc, t ch
t s m chung. i v ng  n c
KBTV gnh n
o tn t qup hong trong
khu vc
1.4. Bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng
o t t mt khu
vc t i th gip cu hin nhng tht b
l o tn. Hin ti s tham gia ca c
ng bo tn ti Vit Nam mu vh nghi

kin mng ch  
u s h tr trong thc t  
phc.
1.5. Cơ sở pháp lý về đồng quản lý rừng đặc dụng và bảo tồn có sự tham gia của cộng
đồng
Vi nh tham gia ca ct hiu qu ti mt s
n quc gia, Khu bo tn trong nh khoa hc ti 
t v ng quc do t
tham gia ca c ng bo tng sinh hc, tuy
n khai thc hin trong thc t vu hn ch nh
trong vic c th  ca co t
 tr ng bo tn.
1.6. Loài Voọc mũi hếch (Rhinopithecus avunculus)
Voch sng  rt thp nhi
cao 200  1.200 m so vi mc bi
chuyn bng bn bc. Tha VMH ch yu
g 
1.7. Thực trạng công tác bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng
1.7.1. Bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng trên thế giới
Bo t tham gia ca c gii
ng nh a dng sinh h
Khu bo tm bo; Co t
o tng li t t gi
o tn vi sinh k  n ca cnt s c hin
i Srilanka, t
1.7.2. Bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng tại Việt Nam
Trong nhi mt s n Quo tn ti Vic
hing quc kt qu rt kh 
- Tại Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Vượn Cao Vít - Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng:
Ban quo ti hp va

p H  tr sinh k o v
rng,  a s o tn d
cng  Vit Nam.
- Tại Vườn quốc gia Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ: Ban qun qum
 bo v rng ti tng, thu
Th.
- Tại Khu BTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông, tỉnh Hòa Bình:  tr cho
 chi din cho cn tham gia bo v rng, bo tn
ng sinh hc vBan t qup.
 cho vi
bo tn mi, vn, hiu qu c bic la vic
bo tn vi lt thc v i sng kinh t n ca cng.
1.7.3. Các hoạt động bảo tồn tại Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Voọc mũi hếch tỉnh Hà
Giang
KBTV 
,  d
KBTV KBTV 
 

tham g 
ong



CHƢƠNG II
ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, ĐỐI TƢỢNG
VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Địa điểm nghiên cứu
2.1.1. Vị trí địa lý

Khu bo tp vi di
khot ph o v  Khu bo t
to  
22
o
49'38'' - 22
o
 Bc;
l05
o
05'55'' - l05
o
 
2.1.2 Đặc điểm khí hậu
Khu bo tn nn nhic Vim c
u nhi
ng 23,3
o
C.
2.1.3. Địa hình, địa chất và đất đai
a khu bo tn rt him tr   cao tuyi t n
1400m. Rng Khau Ca np ng
bt.
2.1.4. Đặc điểm địa lý - sinh vật
Khu bo tn nm trong rng m Cn Nhii Ba n
 - c tt Nam Trung Quc ca mit
n  - Malasia thuc x c nhing sinh hc
i h ng thc vc bit  c Vic.

2.1.5. Đặc điểm thuỷ văn

t lp, trong khu bo tc
chng nh m tr. Khu bo tn
thuu ngu
2.1.6. Hệ thực vật
u kh p KBTV  c v
mch thuc 268 chi, 113 h t 32 loa Voc
c li  trong danh m ca IUCN
 Vin bo tn
c li nh 32/2006/ND-CP c. v quc vt rng
vt rng nguy cm.
2.1.7. Hệ động vật
a. Loài thú (không kể Dơi): Vom  Khau Ca 
o tc ghi nhn thuc 12 h .
b. Loài Dơi:
Dnh v bc ghi nhn  Khau Ca.
c. Loài Chim
Tt c Chim thuc 26 h c ghi nhn ti Khau Ca.
d. Bò sát và lưỡng cư
c ghi nhn  Khau Ca.
2.2. Điều kiện kinh tế, xã hội 03 xã quanh KBTV
Khu bo tnh Voch ta
gi, huyn V Xunh,
huyn Bu ng trc tip cn gm:
 - huyn V 
ng Minh; tt
 - huyn B
i Kn.
 nh - huyn B

2.2.1. Điều kiện kinh tế - xã hội xã Tùng Bá, huyện Vị Xuyên

m v c ca huyn V 




   i vc
TGiao, Hi T chi. u kinh t c
ynp chim 90%, dch v - i chim 10%, t l h 
n mi chim 16,4%.
2.2.2. Điều kiện kinh tế - xã hội xã Yên Định, huyện Bắc Mê
nh nm v a huyn B
















  i, v
Dao, H


, N cu kinh t c ynp chim
99%, dch v - i chim 01%, t l h n mi chim 10,04%.
2.2.3. Điều kiện kinh tế, xã hội xã Minh Sơn, huyện Bắc Mê
c ca huyn Bng dit t 
 i v u kinh t c
chuyn bin mnh t nch v trong thi gian qua c
thp, thy sn chim 60%, n nghing chim
nch v chim 15%, t l h n mi chim 30,09%.
2.3. Thời gian nghiên cứu
- Thi gian thu thp s liu, khng v
 2.
- Thi gian tng hp s liu vit Lu n 10/2012.
2.4. Đối tƣợng nghiên cứu
u c o tn ti Khu bo tnh
Voch t th  :
- o tn ti Khu bo tnh Voch t
b quo to tn).
- ng cm quanh khu bo tn V
nh, xn Bn KBTV.
-  bo ti KBTV.
2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu
2.5.1. Tổng hợp và kế thừa tài liệu
Thu thu s liu th  n ni dung
u.
 nhu thu thc ting hp, chn lc nh
s lip vi n ng nh
2.5.2. Điều tra phỏng vấn tại thực địa
- Phng v qun  khu bo t  n
o tn kinh ti tm quanh khu bo t
n V n B

- Nu tra, phng vn: V o tn, v sinh k c a
 ng kinh t KBTV.
- S i.
2.5.3. Đánh giá nông thôn có sự tham gia của cộng đồng (PRA)
T chc cuc hp ca Hi din cho i Ban
quKBTV ng ti KBTV tho lun v o t tham
gia ca cng.
Kt qu tham v   xuo
t tham gia ca cng ti Khu bo tnh Voch t
Giang.


CHƢƠNG 3
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

3.1. Hiện trạng công tác bảo tồn tại KBTV
3.1.1. Hiện trạng về tổ chức
Ban quo tnh Voch t
lp ti Quynh s -KL a Chi cc Ki
a, Cơ cấu của Ban quản lý
- o Ban qu.
-  phc ca Ban qu.
- T tun rng cng.
- Hn
b, Nhiệm vụ của Ban quản lý khu bảo tồn
- Quo v Khu bo tnh Voch;
- ng ca khu bo tm bt ca
Nc;
- T chu khoa hc phc hn h  bo
tsinh cnh Voch;

-  chc t   nhm bo
ng ca Khu bo tn. T chc quu qu v vt
b  

SƠ ĐỒ CƠ CẤU TỔ CHỨC, QUẢN LÝ CỦA KHU BẢO TỒN LOÀI VÀ SINH CẢNH
VỌOC MŨI HẾCH TỈNH HÀ GIANG






Ban quản lý KBT loài
và sinh cảnh Voọc mũi
hếch

Ghi chú:
 i din trong Ban quKBTV
 m qu
 
 i hp thc hin

c, Hoạt động của các bộ phận
- Cơ quan quản lý
 c
Kic v bo tng sinh h
tnh theo qunh co tnh Voch
t
- Lãnh đạo Ban quản lý Khu bảo tồn: Hom. Thc t,
Ban qu     ng ca KBTV     nh ti Ngh nh
117/20-   dng c ng t qu  i s h tr   thut t
o tn ca Chi cc Ki tr k thut c chc quc t.
- Các đơn vị giúp việc Ban quản lý:  c cho Ban quKBTV ch
yu thc him v t t trong nhm

hiu qu p thi KBTV c bin tra bo v
t.
- Các Tổ tuần rừng và Đội nghiên cứu:  tun ru thc hin
nhim v tun tra, bng sinh hc. M m b 
t b u kic, trong thi gian qua hong
Chi cục Kiểm lâm
tỉnh Hà Giang
Hạt Kiểm
lâm rừng
đặc dụng
Du Già

Tổ chức bảo
tồn động
thực vật
hoang giã
quốc tế (FFI)
và các tổ
chức Quốc tế
khác
Nhóm tuần
rừng cộng đồng
Hội đồng tư
vấn
Ủy ban nhân dân
03 xã quanh KBT
Ủy ban nhân dân
tỉnh Hà Giang
Sở Nông nghiệp và
PT nông thôn tỉnh

HG
cT tun rn bo v
s tr ng sinh hc ti KBTV.
- Hội đồng tư vấn: Gng Ban qui
di ch n (mi).
Vip Hng s tham gia cng
ng ti KBTV a Hi n
nh theo chc danh, hong ng nhnh
 chc thc hing bo tn.
- Tổ chức FFI: Nhng h tr v k thua t chc FFI v chc
quc t trong vic l p KBTV t cn thi
ng bo tng sinh ho v m
ti khu vc r c hin trong thi gian c s quan
a ci vo tn.
3.1.2. Hiện trạng hoạt động
- Công tác quy hoạch và đầu tư tại khu bảo tồn: Khu bo tn hich
chung, quy hoch chi tic cm mc ti thng mc
v  vt chn.
- Hoạt động tuần tra bảo vệ: Vic tun tra bo v rng, bo v ng sinh hc ti
KBTV c thc hin b tun rng cng Kim

- Nghiên cứu khoa học: T ch ti khu vc
ru c ch
c t c triv ng sinh hc
khu vc ra Vu
khoa hc thc hin ti KBTV u c chc quc t thc
hin. Ban quKBTV n khai hou i KBTV.
- Các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng: ng truyn
n thc cc v tm quan trng ca
o to v ch.

- Hỗ trợ sinh kế cho cộng đồng dân cư quanh KBTV:  chc FFI, Ban
quo t tr     ci thii s
c h tr  tr hn nhng thc mc, phn
ng c c h tr.
- Du lịch sinh thái: Du li KBTV c trin khai thc hin.
ng ti KBTV trong thc nhng kt qu u qu
o tn vi s c, t nguyn ca c
chc quc t i bn tra bo v u khoa hc. Vi ngun lc
hn ch v KBTV u ph tr
ng ti KBTV.
3.1.3. Hiện trạng cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động của KBTV
a, Hiện trạng cơ sở vật chất: Hin ti khu bo tc quy hoch chi ti
ch v vt cht.
b, Kinh phí hoạt động: ng ca KBTV c thc hin bng ngu
tr c chc quc t, t p, KBTV c c 
c dn nhn ch ng.
3.2. Những khó khăn, bất cập
3.2.1. Về mô hình quản lý
Ban qun KBTV hong Ki
dn nht cng. Thc t ng bo v 
bo tn hin ti  KBTV ng thc hin v h tr t  chc
quc t, Ban qum ca KBTV ch thc hiu phc,
c ting bo v, bo tn.
3.2.2. Về xác định ranh giới khu bảo tồn
Hin nay khu bo tnh Voc quy hoch chi ti
cm mc tha. Ban quo t
c ranh gia khu bo tt cn nh
bt cp trong vinh v quyn l co tn. Ni
p tKBTV nh v bo t
p vnh v n thu

nh c
3.2.3. Cơ chế chính sách về công tác bảo tồn
Trong th o v
rng, bo to t tham gia ca c
tr v co tn thc cht vn c trin khai thc hin
trong thc t.
3.2.4. Nhận thức về công tác bảo tồn
Vu kin kinh t ca ta tnh ch
yu tn kinh tc s 
o tng sinh hc vc x n th
 p v tm quan trng co tng
sinh hu hn ch.
Trong thyn thc cho
 o v rng, bo v ng sinh hu kia
o t  u
kin kinh t ng bo t
th nh ct v bo v rng, bo v ng sinh hc vn ch
tr y cKBTV.
3.3. Các tác động và áp lực
3.3.1. Áp lực về khai thác và sử dụng tài nguyên
a, Sản xuất nông nghiệp: Vi
quanh khu bo tn, nh  ng
xi s
 ca vi p nhing ca vic
sn xup trong KBTV n nhi vc hi h
ng.
b, Chăn thả tự do:  i s ng gia
n cm quanh KBTV a li vc r
 t c x hai ng ti
KBTV p.

c, Khai thác củi: i phc v cho nhu cu s di nguy
 t a KBTVu t 
a ti Voch bnh sng ca

d, Săn bắt: Nhu cu v sn phm t ng v c Vit Nam, Trung Quc
c bi ng t t
cung cp thc phthu nh 

u
 tun rng tn 01 ln tii KBTV.
đ, Khai thác gỗ:   n ti KBTV. Vi lng
King, khu vc rng m tr i gian g
g trong KBTV din ra nhi
e, Khai thác khoáng sản:  ng
n khu bo tng lng vt hoang
    o t       bi      
c khu vc. Vi s  
t ln s c v KBTV.
3.3.2. Áp lực về mặt xã hội
Khu bo tc bao quanh b
sng t c thiu s nhn thc cc v
m quan trng ca bo tng sinh h
y, kinh t ph thup, mc
thu nhp thp cc ln khu bo tn. Vi v KBTV nm g
ph  h ln phng v n phm
t rt yu t o tn ti KBTV.
3.3.3. Áp lực về mặt quy hoạch
Quy hoch chi tit khu bo tc l
 KBTV. Quy hoi cnh
 t sn xup, m

ng nhn KBTV.
3.3.4. Áp lực của biến đổi khí hậu
KBTV  ng ca biu kin
 ng ng l
ng, thc vt trong KBTV ng di chuy i nhng thi.
3.4. Đề xuất mô hình bảo tồn
3.4.1. Nguyên tắc đề xuất mô hình
 Khu bo tnh Voch hou qu 
qum b
p vnh c lut hi
 Khu bo tn hot hiu qu i thip vu kin
thc t ca t
c nhiu nht s tham gia ca cng bo t
m co tn.
 m bo chia s   n l m ca c 
KBTV, gim thit ging bo tn kinh ti.
p vn chung ca th gii.
3.4.2. Đề xuất hoàn thiện mô hình quản lý
 kt qu u tra, kh i
Khu bo tnh Voch tn thy vu kin kinh
t ca tn thc cp qu o t
dng sinh ho tng sinh hnh
n ca tnh, khu bo t c, kinh
m ba mt khu bo tnh v
 thc hic trong thi gian ti.
n t tham gia ca cng ti KBTV trong thi gian qua
tuy vp mt s g v tng th ng tc kt qu
kt kh o tng sinh ho tch, s tham
gia ca cng bo t nguyn.
Vi nh xut gi  qu tham gia ca cng

n tu chnh mt s b phu qu
lp vu kin thc t c th:
1. Ban quản lý Khu Bảo tồn: Kii Ban quu
trin khap vnh c  
 thc him v ti KBTV.
2. Hội đồng quản lý: Kii Hng s hin din
ci din quanh khu bo th hing vi
nhim k hong ca H
3. Các Tổ tuần rừng cộng đồng: Hp th tun rng vnh v
m, quyn hn nh
tun ro, tp hun v m v n tra, bo v,
thc hin vi chng hong c
tun rc hp vi s tham gia ca cn.
4. Kinh phí hoạt động: B  ng ca
KBTV m bo n thay th ngu t  chc quc t
3.4.3. Các đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu những áp lực đến KBTV
1. Quy hoạch chi tiết KBTV: Sm tric hin quy hoch chi tit
KBTV ranh gii tha ca khu bo tn vt cu t
quan trng, t ng bo t hon
kinh ti c
2. Công tác tuyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng: n
n thc v tm quan trng ca bo tng sinh hc, bo tc
 p vi tng.
3. Triển khai thực hiện quy hoạch, các dự án nhằm nâng cao đời sống cho nhân
dân, giảm áp lực về khai thác tài nguyên từ KBTV: ng bo tn ti KBTV 
t thii vi sinh k cn sng quanh KBTV gim
n KBTV n tring b  m to sinh k bn v
thu nhp c
4. Hạn chế những ảnh hưởng của khai thác khoáng sản đến môi trường và khu bảo
tồn: c t nh c

nhng cam kt v bo v ng c c c
5. Triển khai các hoạt động du lịch sinh thái: Trin khai thc hing du
lt hp vo t 


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

KẾT LUẬN
T nhu v thc tro tn ca khu bo tnh
Voch tt s kt lun sau:
1. Khu bo tnh Voch, tt quan
trng trong h tho tn ca ta Ving
ca qun th Vom ln nhc bi gii vi tng s
kho.
2. Hin trng qui KBTV t cp do thiu nguc
ng bo tn, vic trin khai thc hin quy
pht v c bo tn chng b.
ng ca Khu bo tn trong thi gian quac s tham gia, h
tr c ca cng bo v
c mt s kt qu nhnh, qun th Vo
ng sinh hm bo.
4. Khu bo t (2.024 ha) nhng
 , ly ci vn din ra trong Khu bo tn
ng ca vi biu.
5. Khu bo tn nu kin kinh t  
c, kinh t ch yn xup. Nhn thc v o
tn c qut s hn ch ng bo tn.
i vi Khu bo tnh Voch t
qut nhng vi s h tr cc trin khai
ng bu qu  ng ngu

 ng qu tr n kinh ti khu vm.

KIẾN NGHỊ
i Khu bo tng d
 xut.
c c  tr m khu bo tn hot
nh ct, s tha nhi va
ng ti KBTV
3. Sm tric hin quy hoch chi tit KKBTV  t 
n khai thc hing bo tn kinh t cng
quanh KBTV.
4. Trin khai thc hing b n kinh ti tn
quanh KBTV  gic v  dng tKBTV.
5. M hiu qu cng
nhng vng th v hiu qu c
 khoa hc, thc tin v Bo tn dn trin
 c. Trong thi gian ti cn tiu qu
co t tham gia ca cng ti KBTV  khoa hc tin
 nhn ro t
quc.
6. Khu bo tnh Voch t sinh hc cao,
ng trong vi i bi
ca v  ng sinh h  
o tn h



References
1. Sách đỏ Việt Nam tập 1: Động vật. Nhà
xuất bản Khoa học – Kỹ thuật, Hà Nội, Việt Nam.

2. Sách đỏ Việt Nam tập 2: Thực vật. Nhà
xuất bản Khoa học – Kỹ thuật, Hà Nội, Việt Nam
3. 
(FFI), (2009), Dự án thành lập Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Voọc mũi hếch tỉnh Hà
Giang.
4.  Giáo dục môi
trường cho cộng đồng tại các Khu bảo tồn thiên nhiên, Nhà xuất bản Thanh niên.
5. (29/2004/QH11 được Quốc hội thông qua ngày
03/12/2004).
6.        (số 20/2008/QH12 được Quốc hội thông qua ngày
13/11/2008).
7.   -    về quản lý thực vật rừng,
động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.
8. -về chính sách chi trả dịch
vụ môi trường rừng.
9.   -      về tổ chức, quản lý hệ
thống rừng đặc dụng.
10. -phê duyệt
Chiến lược phát triển lâm nghiệp Việt Nam giai đoạn 2006-2010.
11. Qu-Ban hành
một số chính sách tăng cường công tác bảo vệ rừng.
12.    -        về chính
sách đầu tư phát triển rừng đặc dụng giai đoạn 2011 – 2020.
13. -phê duyệt
Kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2011-2020.
14. Hướng dẫn quản lý
khu bảo tồn thiên nhiên, Một số kinh nghiệm và bài học quốc tế.
15. Sách đỏ các loài nguy cấp.
16. Bản tin chính sách, đồng quản lý rừng đặc
dụng: Cơ sở pháp lý và cơ hội thực hiện, Số 5,Quý I/2012.

17. Bản tin chính sách, một số mô hình đồng
quản lý tài nguyên rừng đặc dụng ở Việt Nam, Số 5,Quý I/2012.
18. Bản tin chính sách, Chính sách đầu tư phát
triển rừng đặc dụng, Số 6,Quý II/2012.
19. Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Hà Giang
giai đoạn 2005-2010
20. Báo cáo quy hoạch xây dựng
nông thôn mới xã Minh Sơn, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang giai đoạn 2011-2020.
21. Báo cáo tình hình thực hiện mục
tiêu kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng năm 2011, phương hướng nhiệm vụ năm 2012
của xã Minh Sơn.
22. , Báo cáo tình hình thực hiện mục
tiêu kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng năm 2011, phương hướng nhiệm vụ năm 2012
của xã Tùng Bá.
23.  Báo cáo quy hoạch xây dựng
nông thôn mới xã Tùng Bá, huyện Vị Xuyên, Tỉnh Hà Giang giai đoạn 2011-2020.
24. Báo cáo tình hình thực hiện mục
tiêu kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng năm 2011, phương hướng nhiệm vụ năm 2012
của xã Yên Định.
25.  Báo cáo quy hoạch xây dựng
nông thôn mới xã Yên Định, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang giai đoạn 2011-2020.
26. Đánh giá vai trò của cộng đồng trong công tác bảo tồn loài
Vượn Cao Vít ở Khu bảo tồn loài và sinh cảnh tại huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.
27. Báo cáo tổng kết Đánh giá bảo tồn nhanh ở các hang khu
vực Tùng Bá, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
28. Nghiên cứu một số đặc điểm sinh thái của Voọc mũi hếch ở khu
vực Khau Ca, tỉnh Hà Giang.
29. Đánh giá thảm thực vật khu vực Khau Ca,
tỉnh Hà Giang, Bắc Việt Nam. Fauna & Flora International – Chương trình hỗ trợ bảo
tồn tại Việt Nam, Hà Nội, Việt Nam.

30. Kế hoạch hành động bảo tồn loài Voọc mũi
hếch ở Việt Nam, Nhà xuất bản Nông nghiệp.
31. Đa dạng sinh học thực vật ở
rừng Khau Ca, tỉnh Hà Giang, Đông Bắc Việt Nam. Trường đại học Quốc gia Hà Nội,
Tạp chí khoa học, Khoa học tự nhiên và Công nghệ.