Nghiên cứu mô hình hóa ảnh hưởng của độ ngập (do biến đổi khí hậu) đến hệ sinh thái rừng ngập mặn vườn quốc gia xuân thủy, tỉnh nam định

ng c
ngp (do bin h 
rng ngp mn Quy,
tnh nh


Tr


ng
Lu ThS.  n bn vng
ng dn: TS. Nguyn Th 
o v: 2012


Abstract. nh mi quan h ging vi h
thng rng ngp m u ki
n h ng ngp mn khu vu t ng
n s  h thc vt rng ngp mn, t  ngp. Thit k 
ng mng din bin th rng ngp m
din bin rng ngp mng ng cu king.

Keywords. H  ; Rng ngp mn;  ng; Bi   u; n
Quy


Content
MỞ ĐẦU
 mc ghi nhp k tr l
m n nhc ti sinh v u
t h qu ca s n ht c n c

trng sc bip lu,
i bnh tt, thiu ht nguc ngt, suy ging sinh h
u c
ng c ngp (do biu) n h 
rng ngp mt phng ngp mn theo s thay
u ki quyn din bin h ng
ngp mn gu yu t  mu kin ngu, th ng Hin nay
 ng ngp m i v u kin
ng  Vic ti khu vy  n Quc gia
y vt v mi, nhng c ngp v
kch bn biu.
Xu thc ti ti “Nghiên cứu mô
hình hóa ảnh hưởng của độ ngập (do biến đổi khí hậu) đến hệ sinh thái rừng ngập mặn
Vườn Quốc gia Xuân Thủy, tỉnh Nam Định”.
CHƢƠNG I
TỔNG QUAN

1.1. Rừng ngập mặn
1.1.1. Khái niệm về rừng ngập mặn và phân bố của chúng
ng (1999), rng ngp mn sng  n tip gi
ng bit ling c n s tn t
b cp m t rng v
mn.
Rng ngp m ch yu  
mt s  m r b c ti Bermuda (32
0
t Bn
(31
0


Gii hp m
0

Australia (38
0
 nhng ch 
mm bing.
1.1.2. Nguồn gốc của rừng ngập mặn ở Việt Nam
ng (1999), s p mc bit  ven bin Nam B
n ven bin Trung B n
Bc B   s   m v 
h
Theo mt s p m
Malaysia (Chapman, 1976) t n Hng (1991),
n chuyn ngun git Nam ch y
.
y mang ngun ging t 
 y chuyt s 
n b bi n trng, bn
c, vt tr, vc, mm trt hin 
min Bc.
 mt s n mt thc
b bin vnh Bc Bi k ng c
tn tc (Hng, 1991). Nguyn M H
ng ca mt s c h c nht tr, v
chuyn t Cn Gi -  H m  Th- 
t qu. Trong thi k 
  min Bp
tng phn.
1.1.3. Những nhân tố sinh thái cần thiết cho rừng ngập mặn sinh trƣởng và phát triển

Rng ngp mn sinh ng n tt  nhc yu t 
(Chapman, 1976):
1.1.3.1. Chất đất
a nhiu chc triu
kin tt nhn.  n nhi
hou st s p mn vn sc.
 đước   ng 0,8 -  chiu
-   ng
c v t 0,4 - 
u.
1.1.3.2. Địa hình
Nhn, co che chn   bin thoai thoi,
u ng cu thun lp m  rng.
1.1.3.3. Độ mặn của đất và nước
Nhip mn tt   m- 2,5%, Tuy
t s c l  mn thp (0,5 - 1%) d
bần chua, dừa nước, ô rô.  mc th
ng.
1.1.3.4. Nhiệt độ
p mn ch ng tt   
20
o
i.  min B 
t  Nam B nhi - 27
o
ng
i bin
ng v nhi mnh m a qua (2008-2011) nhiu din
ng ngp mc bi cn chua (Sonneratia caseolaris)
 suy gim sc khe hoc cht.

1.1.3.5. Nước triều
Nhc trip cht
 m  y, rp cho s ng cp mn
 nhc
th cht nu b ngc nhisú, vẹt, đâng, trang b 
m 
1.1.3.6. Dòng nước ngọt
c ngt t 
c ng mn cc bin, tu kin thun ln.
1.1.3.7. Lượng mưa
p mn cc bii k
ra hoa, kt qu mm. Khi ny mc ng mn
n mn c  
- p mn rt tt, trong rng
  cao, RNM ch mắm biển
(Avicennia marina)- 5m.
1.1.4. Một số đặc điểm sinh học của các loài cây ngập măn
1.1.4.1. Hệ rễ trên mặt đất
Mt s p mc, vt, trang, bn, m r
ng r  ng r m nhim
chng vu kinh.
1.1.4.2. Quả và trụ mầm
Quả hạt cp mc bit.  c, v thuc h 
ht ny mm ngay khi qu   t b phnh lin vi qu g
tr mm   phn ca mr mi qu
ri rng xung, ci hy m
m  mm ch nm trong qu sú, sau khi rng xui mc ti cây sú,
mắm và dừa nước. Đó là hiện tượng “nửa sinh con C, hng như
giá, ô rô, bần t ny m
1.1.4.3. Các nhóm cây ngập mặn

p m  c m chia
 Nhóm tiết muối ra ngoài; Nhóm tích tụ muối
1.1.5. Diễn thế sinh thái RNM tại khu vực nghiên cứu
a. Diễn thế nguyên sinh của quần xã cây ngập mặn với vai trò tiên phong của loài mắm biển
- m bin:
- n hn hp
- n vm 
- n din th cu
Khu vu din th  n hn hp vi s n
m bin b t 
c thay th b
b. Diễn thế nguyên sinh của quần xã cây ngập mặn với vai trò tiên phong của loài bần chua
- n chua:
- n hn hp ca bn chua - - trang - v- 
- 
n ca din th y,  
qun hn chua mc  p triu
th ngy, qun
hm  n hn h vn thuc v n chua.
1.2. Biến đổi khí hậu và hệ sinh thái RNM
1.2.1. Biến đổi khí hậu và nước biển dâng trên thế giới
c bi   ci
 m nhi tan ch
c bi  gii:
Mt s   n t u trong khi 
mt s  h thp. Trong thp k va qua, mc bit
  
Bảng: Các kịch bản NBD so với thời kỳ 1890 - 1999
Kịch bản
Các mốc thời gian của thế kỷ 21

2020
2030
2040
2050
2060
2070
2080
2090
2100
Thp (B1)
11
17
23
28
35
42
50
57
65

(B2)
12
17
23
30
37
46
54
64
75

Cao (A1FI)
12
17
24
33
44
57
71
86
100
Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2009

1.2.2. Biến đổi khí hậu và nước biển dâng tại Việt Nam
 Vit Nam trong khohi ng 0,7
0
C,
mc bing 20 cm. Hing El - - ng
mnh m ti Vit Nam. Biu thc s c bi
ht. Theo   Vi 
0
C
c bi 
 gii, Vic s b ng
ng ca bic bi ng b
u Long s b ngp nng nht . Nu mc bi ng 10%
 b ng trc tip, Tn thi vi GDP khong 10% .Nc bi
  b ng trc tin thi vi khong
25% kho
2
ng bng ven bin Vit Nam s b ng

80% ding bu Long b ngp h
* Các kịch bản nước biển dâng tại Việt Nam
Theo B ch bc la
ch ng kch bc bich bi thp
(kch bn B1), kch bch bch
bn Bch bi cao nht cch bi cao (kch bn A1FI).
ch bc bing cho by khu vc b bin ca Vit Nam,.
Bảng 1. 1: Mực nƣớc biển dâng theo kịch bản phát thải trung bình (cm)
Khu vực
Năm
2020
2030
2040
2050
2060
2070
2080
2090
2100
- 
7-8
11-12
15-17
20-24
25-31
31-38
36-47
42-55
49-64
- 

7-8
11-13
15-18
20-24
25-32
31-39
37-48
43-56
49-65
- 
8-9
12-13
17-19
23-25
30-33
37-42
45-51
52-61
60-71
- 
8-9
12-13
18-19
24-26
31-35
38-44
45-53
53-63
61-74
- 

8-9
12-13
17-20
24-27
31-36
38-45
46-55
54-66
62-77
- 
8-9
12-14
17-20
23-27
30-35
37-44
44-54
51-64
59-75
- KG
9-10
13-15
19-22
25-30
32-39
39-49
47-59
55-70
62-82
Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2011

* Nguy cơ ngập
Kt qu  ngc biy:
Nu mc bing 39% ding bn
ng bnh ven bin mi
 ngp. Khu v H  ng

Bảng 1. 2: Diện tích có nguy cơ bị ngập theo các mực nƣớc biển dâng (% di
Mực nƣớc dâng
(m)
Đồng bằng sông
Hồng và Quảng
Ninh
Ven biển miền
Trung
TP. Hồ Chí
Minh
Đồng bằng sông
Cửu Long
0,5
4,1
0,7
13,3
5,4
0,6
5,3
0,9
14,6
9,8
0,7

6,3
1,2
15,8
15,8
0,8
8
1,6
17,2
22,4
0,9
9,2
2,1
18,6
29,8
1
10,5
2,5
20,1
39
1,2
13,9
3,6
23,2
58,8
1,5
19,7
5,3
28,1
78,5
2

29,8
7,9
36,2
92,1
Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2011

1.2.3. Một số ảnh hƣởng của BĐKH đến hệ sinh thái RNM
1.2.3.1. Nƣớc biển dâng
 4 kch bn phn hi ca rng ngp mng cc bi
a) Không có sự thay đổi tương đối trong mực nước biển: Khi mc bi
ng ti b mt rng ngp mt ca n mn, tn s, thi gian ca
ngc yu t  quynh qup m tn t
i ca rng ngp mn s vn  t v 
b) Mực nước biển giảm đi: Khi mc bin b gii so vi b mt rng
ngp mn rng ngp mn di chuyn n. Rng ngp m m
rch chuyng sng ven bic tip
i rng ngp mn,   cao thi b mt ngp mu
kin th  tn sut ngp cho vip rng ngp
mn.
c) Mực nước biển tăng tương đối: Nu mc bii so v
mt ngp mng ngp mn s ng tin ra bit li
n th sinh tng di chuy  i
ng cn s  ngp mn suy 
lch thy triu m rng.
d) Quá trình di chuyển của RNM vào đất liền thông qua tái sinh tự nhiên của các
cây con p m p mn
 ng sng mi vi mt t i t 
i ca mc bi dc ct lin k  hin din c ngi
t lin.
1.2.3.2. Biến đổi độ mặn

c bin dt ngp lt ven bic
mc ngc ngm. Nhng hin
 ng ca nhc bit hp vi
tring. Khi mc bic mn s p trc tin
p m u qu cc bing t
nhng x c  t ph
kt qu ca biu. Mc bi ng ngc
dc trong t nhim mn.
1.4. Đặc điểm khu vực nghiên cứu
n quy nm  n Giao Thy tnh
 
T 20
o
n 20
o
 Bc
106
o
n 106
o
 
n,
Giao An, Giao Lo Hi - huyn Giao Thy t

ng phng , dc t Bc
xuu bi t m  c bit  Cn
i cao tu b t b
n chn cn Lu, Cn Ngn, Cn M (Cng
o nh u ly rng ngp mn thp,
r gia hai th h c thng lch tri

 ch tric - 
bi  ng dc bc (1 - 2
0
).
u quy hong,  
cn Ng  c  c
ng, ch yu vng canh, m rng diy
phn l n.
ng thy si t thuc
tri thng x t tha dn nhim b c trong
ng, khin cho chi theo ching
xu.
1.5. Tổng quan về mô hình rừng ngập mặn
 ging ct vu king qua
 tri
gng vi mu kic
 n c
i vi ma  th.
Mt s u hi gi k 
 JABOWA
 FORET
 LINKAGES
 ForClim
 LANDIS
i vi rng ngp mn, hi gii v
ng lc ca rng ngp mn. Ch  
 ng ngp mn  Nam M 
 
 
 SELVA-MANGRO

CHƢƠNG II
NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Các nội dung nghiên cứu
2.1.1. Điều tra, khảo sát, đo đạc và đánh giá hiện trạng của thực vật rừng ngập mặn

.
* Đo đạc quan trắc về điều kiện môi trường
* Khảo sát và đo đạc hiện trạng của thực vật rừng ngập mặn
* Đánh giá hiện trạng rừng tại VQG Xuân Thủy
2.1.2. Xác định và áp dụng một số kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng
- 
- 

- 

- 

2.1.3. Xây dựng quy hoạch phân bố RNM đến năm 2100
- 
- 
2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu
c s d 
2.1.1. Phương pháp thu thập, tổng hợp thông tin
Tp hp, tng hu v u king cu v
din bi ca h thc vt rng ngp m
2.1.2. Phương pháp khảo sát, đo đạc tại hiện trường
Tip

ghiu tra khu.
2.1.3. Phương pháp kế thừa
u s tha k nhng kt qu u ca nh c
hin v  tn dc nhng kt qu cho mc 
u c   th.
K tha kt qu  bii th n ngp) dch bn bii
mc bich bc bi c "Nghiên cứu
tác động của mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu đến hệ sinh thái rừng ngập mặn và
cộng đồng dân cư ở vùng ven biển đồng bằng sông Hồng".
K tha ct qu y.
2.1.4. Phƣơng pháp lập trình, phần mềm MATLAB
L



CHƢƠNG III
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Hiện trạng rừng ngập mặn tại khu vực nghiên cứu
3.1.1. Thành phần loài khu vực nghiên cứu
Ti khu vu, phn ln ding ngp mng trng vi m
u ca nhn rng  o v b bin. Vi
mt k k thut trng rng theo hc cho m
  sc mo v rng nhK. candelc chn
m t l l m bo vic bo v b
bin nhanh nht, m tri cao (70cm x 70cm). Vi t  
i, hu h  t qu c hin
nhim v  t
cao.
3.1.2. Đặc điểm sinh trƣởng các loài chính tại khu vực nghiên cứu

Ti khu v  
c (vi chi
i chiu cao 1,3 m), chit qu
c th hin  bi.
a. Đường kính thân
Ty rc trng vi m ng bi cnh tranh
ging ca CNM b chm li.
 3 - 7 tu trung
ng trong kho tui nm
c nh 
i l.
b. Chiều cao thân
Gi t nhiu v  chi
1 tu p nh chiu cao trung
 i, mt di g
u cao thi 50 cm, mt di g n 6 tuu cao
 hin
  chi
 i

c. Mật độ cây
 thp nhng 3.700
 nh  
 nm trong khong 15.000  6 tu
u (sau khi trng khon nay m thu so v
 m. ng ca t 
d. Sinh khối cây
Theo kt qu u, hin chua
 i ln, trong khu vn
i ln nhp tut qu y sinh khi ca

bn chua ti thu tra (2012ng 300 tn/ha, gp 1,5 l VQG
n ch c trng xen vng ch  cho
v b bii mi nhng th h k tip. M
ng ca yu t nhi, t n
nay nhiu di cht ho
3.2. Kết quả mô hình
 ng mng din bin
 rng ngp m c thit lp nh s p ca nhic thc
hin: t vi liu th 
quan ging ca thc vt v u ki
thuyt h th thit k th t v
ng m
ng ch- ding
ngp mi ven bin t  c bin
hin ti. Tha chn cho vic bu thc hi
 t di thc vt ngp mn, tn t
ng th hin mnh t -1998 khi mt di, tp
mc trng d ng ln nhau c 
s i v mc bi cnh tranh v  p mn.
 ria khu v xut quy
hon rng ngp mu vi di n rng cho
tn t 2011-2100:
- n 2011-2030: Gi vng dic bo v t (1.206 ha)
ng trc hi rng  nhng khu vng thy sn hii k
hoch trc hi 659 ha RNM).
- n 2030 - 2050: tip tc m rng ding bo v y
mnh trng rc hi rt rc bo v 
t rc trng mc hi).
- n 2050 - 2100: m rng ding bo v y mnh
trng rt rc bo v t rng phc hi)

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

KẾT LUẬN





















sinh (D, H, N, ), 








u hiu ca
s  tip tc tr  c s t
ng. Kh a thc vt rn chi t suy















 i c
li gian
i khu vc v
p mc: Bp mn gia nh
n chi tuy c trng vi m
t, cho v b bin.
  xut quy hoch rng theo kch bc bic thi gian
2030, 2050, 2100 v di t 


- n 2011-2030: Gi vng dic bo v t (1.206 ha)
ng trc hi rng  nhng khu vng thy sn hi
t rng ngp mn.
- n 2030 - 2050: tip tc m rng ding bo v y
mnh trng rc hi rt rng ngp mn.
- n 2050 - 2100: m rng ding bo v y mnh
trng rt rng ngp mn.

KHUYẾN NGHỊ
ng Quy hoch chi tit v trng ngp mn t
Thy
 xut trp vu kiu ca

 xu to khong tr
RNM t 
C o tn nhc vng tn
tn trong khu vc.
  h tr o tn
rng ngp mn
Tip thu v ng cu t ng
n bin c  c















 t qu 
Thy.



References
Tiếng Việt
1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 
(CRES)
7. 
8. 




9. 

10. 
11. 
n
12. 

13. 
14. 

15. 

16. 

17. 
18. 

19. 

20. 
21. 

22. 

23. 

24. 

25. 
na)

26. 


Tiếng Anh
27. Berger, U. and H. Hildenbrandt (2000). A new approach to spatially explicit
modelling of forest dynamics: spacing, ageing and neighbourhood competition of mangrove
trees
28. Berninger, F. and E. Nikinmaa (1997). Implications of varying pipe model
relationships on scots pine growth in different climates
29. Botkin, D. B. (1993). Forest dynamics. An Ecological Model. Oxford University
Press
30. Chapman. V. J. (1976). Mangrove vegetation, Auckland University NewZealand
31. Chen, R. and R. R. Twilley (1998). A gap dynamic model of mangrove forest
development along gradients of soil salinity and nutrient resources. Journal of Ecology 86,
37-51
32. Ellison, J. (1993). Mangrove Retreat with Rising Sea-level. Bermuda, Estuarine.
Coastal and Shelf Science, 37: 75-87.
33. Islam M.R. (2004). Where Land Meets the Sea: A Profile of the Coastal Zone of
Bangladesh. Dhaka: University Press Limited
34. Luan, J., R. I. Muetzelfeldt, and J. Grace (1996). Hierarchical approach to forest
ecosystem simulation. Ecological Modelling 86, 37.
35. Mladenoff, D. and W. Baker (1999). Spatial modeling of forest landscape change:
approaches and applications. Cambridge University Press
36. Hoang Anh Nguyen (2011). A model for predicting mangrove forest dynamics under
variable environmental conditions - A Case study of the Estuary of Dongnai - Saigon River
system, Vietnam
37. Semeniuk, V. (1994). Predicting the Effect of Sea-level Rise on Mangroves in
Northwestern Australia. Journal of Coastal Research, 10(4): 1.050-1.076