B GIÁτ DC VÀ Àτ Tτ
TRNG I HC NGOI THNG
o0o
Công trình tham d Cuc thi
Sinh viên nghiên cu khoa hc Trng i hc Ngoi thng 2013
Tên công trình:
CHNG TRÌNH H TR TIN LNG: KINH NGHIM TH
GII VÀ XUT CHO VIT NAM
Nhóm ngành: KD1
Hà σi, tháng 05 nm β01γ
2
MC LC
MC LC 2
DANH MC BNG, BIU VÀ HÌNH 5
LI M U 7
CHNG 1: NHNG VN LÝ LUN C BN V CHNG TRÌNH H
TR TIN LNG 11
1.1 Tng quan v chng trình h tr tin lng (Wage Subsidy Scheme) 11
1.1.1 Khái nim 11
1.1.2 Phân loi 12
1.1.2.1 Da vào đi tng đc hng đn 12
1.1.2.2 Da vào hình thc h tr 13
1.2 Hot đng ca mt chng trình h tr tin lng 14
1.β.1 dài chng trình 14
1.2.2 Mc đ h tr 15
1.β.γ Các điu kin tham gia chng trình 15
1.2.4 Kim tra vic tuân th chng trình 16
1.2.5 Các yu t cn cân nhc khác 16
1.3 Nhng tác đng ca chng trình h tr tin lng 16
1.γ.1 Tác đng tích cc ca chng trình h tr tin lng 16
1.γ.Tác đng tiêu cc ngoài ý mun ca chng trình h tr tin lng 19
1.4 Mt s mô hình hot đng ca chng trình h tr tin lng 21
1.4.1 Các mô hình theo lý thuyt kinh t vi mô 21
1.4.1 Các mô hình theo lý thuyt kinh t v mô 22
CHNG 2: KINH NGHIM V CHNG TRÌNH H TR TIN LNG TI
MT S QUC GIA TRÊN TH GII 27
β.1 Chng trình h tr tin lng ca Vng Quc Anh 27
2.1.1 Tng quan v tình hình kinh t, xã hi ca Vng Quc Anh trc khi áp dng
chng trình h tr tin lng 27
2.1.1.1 Tình hình kinh t ca Vng Quc Anh giai đon trc1998 27
2.1.1.2 Tình hình th trng lao đng ca Vng Quc Anh trc nm 1998 31
3
β.1.β Chng trình h tr tin lng ca Vng Quc Anh - "S tha thun mi dành
cho nhng lao đng tr"– New Deal for Youth Employment (1998 – 2001) 32
2.1.2.1 Nhng đc đim chính ca chng trình h tr tin lng ti Anh 32
2.1.2.2 Kt qu chng trình 35
β.1.γ ánh giá v chng trình h tr tin lng ca Anh 37
β.1.γ.1 ánh giá tác đng ca chng trình đi vi tình hình kinh t v mô ca
Vng Quc Anh 37
β.1.γ.β ánh giá chung v tính hiu qu ca chng trình 39
β. β Chng trình h tr tin lng ti M 40
2.2.1 Tình hình kinh t xã hi ti M trong nhng nm 1970 40
β.β.β Chng trình h tr thu cho nhng vic làm trong mc tiêu ti M - Targeted
Jobs Tax Credit (TJTC) 42
2.2.2.1 Gii thiu chung v chng trình h tr thu cho nhng vic làm trong mc
tiêu ti M 42
2.2.2.2 Nhng n lc ca doanh nghip trong vic tuyn dng, s dng và duy trì
lao đng thuc các nhóm lao đng mc tiêu ca chng trình h tr tin lng
TJTC 44
2.2.2.3 Mô t nhng ngi lao đng và s dng lao đng tham gia chng trình TJTC
46
β.β.γ ánh giá v chng trình h tr tin lng ca M 48
β.γ Chng trình h tr tin lng ti Australia 50
2.3.1 Tình hình kinh t - xã hi ca Australia trc khi áp dng chng trình h tr
tin lng 50
β.γ.β Chng trình “ào to và vic làm đc bit dành cho gii tr”ti Australia 53
β.γ.γ ánh giá tác đng ca chng trình h tr tin lng ca Australia 56
CHNG 3: MT S XUT XÂY DNG CHNG TRÌNH H TR TIN
LNG TI VIT NAM 61
γ.1 iu kin phát trin kinh t, hot đng ca doanh nghip và th trng lao đng Vit
Nam hin nay 61
3.1.1 Tình hình phát trin nn kinh t Vit Nam 61
3.1.2 Tình hình hot đng kinh doanh ca doanh nghip Vit Nam 63
3.1.3 Tình hình th trng lao đng ti Vit Nam 67
4
3.1.3.1 H thng các vn bn pháp lý v ch đ tin lng, thu nhp ca ngi lao
đng ti Vit Nam 67
3.1.3.2 Tình hình thu nhp ca ngi lao đng ti Vit Nam trong thi gian gn đây
68
3.1.3.3 Cht lng lao đng ti Vit Nam hin nay 70
γ.β xut Mô hình chng trình h tr tin lng ti Vit Nam 73
γ.β.1 Mô hình chng trình h tr tin lng ti Vit Nam 73
3.2.1.1 Phm vi ngành đc h tr 73
γ.β.1.γ σhóm đi tng mc tiêu 74
3.2.1.2 Hình thc h tr 74
3.2.2 D kin s b chi phí ca Chng trình h tr tin lng đ xut ti Vit Nam76
γ.β.β.1 i vi các lao đng đư có vic làm 76
γ.β.β.β i vi các lao đng cha có vic làm 77
3.2.2.3 Phí phát hành th ngân hàng đ tr tin h tr trc tip cho ngi lao đng78
3.2.2.4 Tng chi phí d kin ca Chng trình h tr tin lng 78
3.2.3 Kt qu d kin ca Chng trình h tr tin lng đ xut ti Vit Nam 79
3.2.3.1 D kin tác đng ca Chng trình h tr tin lng đi vi tình hình lao
đng Vit Nam 79
3.2.3.2 D kin tác đng ca Chng trình h tr tin lng đi vi nn kinh t s
dng hàm sn xut Cobb-Douglas 80
3.2.3.2 D kin tác đng ca Chng trình h tr tin lng đi vi Ngân sách Nhà
nc 83
KT LUN 86
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 88
PH LC 92
Ph lc 1: Phm vi các ngành trong Chng trình h tr tin lng 92
Ph lc 2: Tính toán chi tiêu bình quân/tháng ca ngi dân Vit Nam 97
Ph lc 3: S liu v tình hình GDP, Lao đng và Vn đu t theo thành phn kinh t
ca Vit σam giai đon 2000-2012 99
Ph lc 4: Tình hình σgân sách nhà nc giai đon 2000 - 2012 100
5
DANH MC BNG, BIU VÀ HÌNH
Bng β.1: ánh giá hiu qu ca các la chn trong chng trình "S tha thun mi dành
cho nhng lao đng tr" ca Vng Quc Anh 34
Hình 2.1: Tóm tt chng trình "S tha thun mi dành cho nhng lao đng tr" ca
Vng Quc Anh 35
Bng 2.2: Kt qu điu tra s lng chng nhn TJTC trên toàn nc M, phân loi theo
nhóm lao đng mc tiêu, nm 1988 47
Bng 2.3: Kt qu điu tra mc lng khi đim, phân loi theo nhóm lao đng mc tiêu,
nm 1988 47
Bng 2.4 Mc lng trung bình ca lao đng mi ti Australia trong giai đon 1977 đn
1981 55
Bng 2.5: Thu nhp trung bình theo tun ca các nhóm lao đng ti Australia giai đon
1981 - 1985 58
Bng 3.1: S liu thng kê lc lng lao đng và s ngi có vic làm t 15 tui tr lên
nm β010, β011, β01β 68
Bng 3.2: Thu nhp ca ngi lao đng t 15 tui tr lên nm β010, β011, β01β 69
Bng 3.3: Lc lng lao đng t 15 tui tr lên chia theo trình đ chuyên môn k thut và
gii tính t nm β010 đn ht quỦ γ nm β012 71
Bng 3.4: T l thiu vic làm làm và tht nghip, giai đon 2009 – 2012 72
Bng 3.5: Giá tr ca Chng trình h tr tin lng đi vi ngi lao đng đư có vic làm
trong 1 nm 76
Bng 3.6: Tóm tt tng chi phí ca Chng trình h tr tin lng 78
Bng γ.7: Tình hình tng trng vic làm ti Vit σam giai đon 2000 – 2012 79
Biu đ β.1: Tng trng GDP giai đon Quý I 1980 – Quý II 1998 ca các nc G7 27
Biu đ 2.2: Lm phát giai đon 1980 - 1998 ca các nc G7 28
Biu đ 2. 3: Lm phát giá nhà ti Anh giai đon 1986 - 1997 29
Biu đ 2.4: T l tit kim cá nhân ti Anh giai đon 1980 – 1997 (%GDP) 29
Biu đ 2.5: T l vay n trong Tng n phi tr ca các doanh nghip t nhân phi tài
chính Anh 1987 - 1997 29
Biu đ 2.6: Bin đng t giá hi đoái ca các nc G7 giai đon tháng 1/1980 - tháng
10/1998 30
Biu đ 2.7: S lng ngi tht nghip có hng tr cp ti Vng Quc Anh – Tng và
S lng tht nghip dài hn (trên mt nm) 31
Biu đ 2.8: S lng ngi tht nghip t 18 đn 24 tui có hng tr cp ti Vng
Quc Anh – Tng, s lng tht nghip ngn và dài hn (trên mt nm) 32
Biu đ 2.9: S lng lao đng tham gia chng trình "S tha thun mi dành cho nhng
lao đng tr" ca Vng Quc Anh tính ti cui mi tháng 35
t 01/1998 đn 10/2001 35
6
Biu đ 2.10: S lng lao đng tham gia chng trình "S tha thun mi dành cho
nhng lao đng tr" ca Vng Quc Anh tính theo s ln tham gia 36
(tính đn 10/2001) 36
Biu đ 2.11: S lng lao đng tham gia chng trình có vic làm 37
phân theo loi hình vic làm 37
Biu đ β.1β: Thay đi trong lao đng tht nghip dài hn 38
gia tháng 4/1998 và tháng 10/2001 ti Vng Quc Anh 38
Biu đ 2.13: GDP thc ca M, tip cn theo phng pháp tính chi phí, t nm 1970 đn
1990, nm c s: β005 (đn v tính: t USD) 41
Biu đ 2.14: S liu CPI ca M t nm 1970 đn 1990 (đn v: %) 49
Biu đ 2.15: T l lm phát ca Australia trong giai đon 1971 - 1979 51
Biu đ 2.16: T l tht nghip ti Australia trong giai đon 1960 – β001 (n v: %) 52
Biu đ 2.17: Mc tng trng GDP bình quân đu ngi ti Australia giai đon 1971 -
1979 52
Biu đ 2.18: Bin đng mc lng trung bình ca các nhóm lao đng ti Australia trong
giai đon 1981 - 1985 59
Biu đ 3.1: S lng doanh nghip đng kỦ thành lp mi mi nm, t 2001 - 2012 64
Biu đ 3.2: Thu nhp ca ngi lao đng t 15 tui tr lên nm β010, β011, β01β 70
Biu đ 3.3: Tình trng σgân sách σhà nc giai đon 2000 - 2012 84
Hình 1. 1: Mô hình h tr tin lng ca Dreze và Sneessens (1997) 21
Hình 1.β: Tác đng ca h tr tin lng đn lng lao đng có vic làm theo mô hình ca
Snower (1994) 26
Hình 3.1: Kt qu hi quy h s ca Hàm Cobb-Douglas đi vi toàn b nn kinh t Vit
σam giai đon 2000 - 2012 81
Hình 3.2: Kt qu hi quy h s ca Hàm Cobb-Douglas đi vi khu vc kinh t phi nhà
nc giai đon 2000 - 2012 82
7
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Nhng tác đng tiêu cc ca cuc khng hong tài chính th gii bt đu t
cui nm β008 đư m đu cho s tt dc nghiêm trng ca nn kinh t Vit Nam.
Sau gn 4 nm, tình hình suy thoái kinh t trong nc vn không đc ci thin.
c bit, t khong cui nm β011 và trong sut c nm β01β, t l hàng tn kho
tng cao và khó khn trong vic tip cn ngun vn vay t ngân hàng đu cùng dn
đn mt hu qu duy nht: đó là s thu hp sn xut, thm chí là dn đn phá sn
ca hàng lot các doanh nghip va và nh. iu này khin cho tình trng tht
nghip ca Vit Nam tr nên rt nghiêm trng, nht là tình trng tht nghip trong
b phn lao đng thanh niên 15-24 tui. Ngay c đi vi nhng lao đng đư có vic
làm, đc bit là các lao đng ti nhng doanh nghip sn xut ngoài nhà nc, thì
tình hình lm phát cùng vi ch s giá tiêu dùng không ngng gia tng trong thi
gian qua, trong khi mc lng li quá thp không đ đ trang tri các chi phí bình
quân ti thiu trong mt tháng khin cho ngi lao đng có thu nhp thp lâm vào
tình trng túng qun. Vì vy, các lao đng tht nghip và có thu nhp thp ti Vit
Nam rt cn có mt chng trình h tr tin lng đ có th n đnh cuc sng
trong giai đon kinh t khó khn nh hin nay.
Chng trình h tr tin lng (Wage Subsidies) nhm h tr nhng lao
đng nm trong mc tiêu ca chng trình, thng là các lao đng đang tht
nghip, có thu nhp thp, hoc có hoàn cnh khó khn. Chng trình này đư và
đang đc tin hành nhiu quc gia trên th gii t nhng nm 70 ca th k
trc và đư mang li nhiu tác đng tích cc cho th trng lao đng ti các quc
gia mà chng trình đc tin hành.
Ti Vit Nam khi mà tình trng tht nghip còn mc cao, trong khi mc
lng ph bin dành cho ngi lao đng, đc bit là các lao đng tr hoc lao đng
ph thông còn thp, Chng trình h tr tin lng có th là mt gii pháp vi chi
phí thp hn rt nhiu so vi hiu qu mà chng trình ha hn đem li cho ngi
lao đng nói riêng, và cho nn kinh t Vit σam nói chung. Tuy nhiên, trc khi
chng trình này đc tin hành Vit Nam, cn phi có mt nghiên cu đ đánh
8
giá tng th v các đc đim, loi hình và các đ xut thay đi đ chng trình h
tr tin lng này có th hot đng hiu qu trong điu kin kinh t, xã hi Vit
Nam. Xut phát t thc t đó, nhóm nghiên cu đư la chn vn đ “Chng trình
h tr tin lng: Kinh nghim th gii và đ xut cho Vit Nam” làm đ tài cho
công trình nghiên cu khoa hc ca mình.
2. Tng quan tình hình nghiên cu
Các chng trình h tr ca Chính ph không phi là mt chính sách xa l,
thm chí c th hn là các Chính sách h tr tin lng đư đc nhiu quc gia trên
th gii áp dng t lâu. Sm nht có th k đn Chng trình ào to đc bit dành
cho ngi lao đng tr - mt chng trình h tr tin lng nhng ít chú trng vào
đào to ca Chính ph Australia trong giai đon 1976-1985; hay gn đây nht là
Chng trình Apoyo Directo al Empleo (PADE) – chng trình h tr tin lng
cho các doanh nghip va và nh ca Chính ph Colombia trong giai đon 2000-
β006. Các c quan có liên quan tng quc gia và trên Th gii nh World Bank
hay Asia Development Bank đu đư có nhng báo cáo đánh giá mc đ hiu qu và
tác đng ca các chng trình này.
Cách xây dng các mô hình h tr tin lng ti u cng là đ tài ca nhiu
nghiên cu. Tiêu biu có th k đn các đ tài: Xây dng mô hình h tr tin lng
ti u cho mi công nhân: By tht nghip, Tng trng vic làm và Thu xut ca
tác gi Pierre M. PICARD; Thit k h thng h tr cho các gia đình: Tng hp v
nhng phát hin trong khi nghiên cu chính sách ca T chc The Urban Institute;
hay H tr tin lng trong chng trình phát trin kinh t ca i hc Qun lí
Singapore.
Ti Vit σam, các Chng trình h tr ngi lao đng cng đư nhiu ln áp
dng. Tuy nhiên các chng trình này mi ch dng mc h tr b đng cho lao
đng tht nghip (vì không khuyn khích đc ngi lao đng tích cc t tìm vic
làm) hoc h tr di dng chính sách nh đào to ngh, hay gii thiu vic làm.
Chính vì th, Vit Nam, hu nh cha có mt nghiên cu nào v tính kh thi ca
9
chng trình h tr tin lng đi vi th trng lao đng trong nc nói riêng, và
tình hình kinh t nói chng.
3. Mc tiêu nghiên cu
Trên c s nghiên cu các chng trình h tr tin lng ca mt s quc gia
trên th gii, mc tiêu nghiên cu ca đ tài là đa ra mt s đ xut xây dng mô
hình chng trình h tr tin lng ti Vit Nam trong điu kin phát trin kinh t
đt nc hin nay và d kin nhng chi phí cng nh tác đng ca chng trình.
4. Nhim v
đt đc mc tiêu nghiên cu trên, đ tài tp trung gii quyt 3 vn đ sau:
Làm rõ nhng vn đ lý lun c bn v chng trình h tr tin lng;
Phân tích, đánh giá chng trình h tr tin lng ca mt s quc gia trên
th gii là Anh, M và Úc;
xut xây dng mô hình chng trình h tr tin lng ti Vit Nam và d
kin nhng chi phí cng nh tác đng ca chng trình trên c s nghiên
cu kinh nghim ca các nc.
4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Chng trình h tr tin lng cho doanh nghip
Phm vi nghiên cu: tài nghiên cu kinh nghim xây dng và trin khai
chng trình h tr tin lng ti Anh, M, Úc và ti Vit Nam
Mu kho sát: h thng doanh nghip cp 2 theo Quyt đnh s 10/β007/Q-
TTg ca Th tng Chính ph ban hành ngày 23/01/2007 v Ban hành H
thng ngành kinh t ca Vit Nam
5. Phng pháp nghiên cu
Phân tích tài liu: nghiên cu các ngun thông tin, d liu đư có trong sách
v, các bài báo, công trình khoa hc trc đó và thông tin trên mng Internet
làm c s cho lý lun và chng minh các lp lun.
Liên h vi mt s c quan doanh nghip (ti Hà Ni) đ tìm hiu v ch đ
lng hin hành.
10
Phng pháp quan sát thc tin đ t đó rút ra đc đim nn kinh t xã hi
Vit Nam và so sánh nhng đc đim đó vi các nc khác trên th gii.
6. Kt qu nghiên cu d kin
Làm rõ đc nhng vn đ lý lun c bn v chng trình h tr tin lng
nh ni dung và các điu kin hot đng ca chng trình, phân loi và các
mô hình hot đng ca chng trình h tr tin lng;
ánh giá nhng kt qu thc hin các chng trình h tr tin lng đc áp
dng ti Anh, M và Úc, ch ra tác đng tích cc và tiêu cc ca các chng
trình này;
a ra đc nhng đ xut xây dng mô hình chng trình h tr tin lng
phù hp vi đc đim kinh t xã hi Vit σam, đng thi d báo nhng chi
phí và tác đng ca chng trình đ xut đi vi Vit Nam.
7. Kt cu ca đ tài
Ngoài li m đu, kt lun, ni dung chính ca đ tài nghiên cu gm γ chng:
Chng 1: σhng vn đ lý lun c bn v chng trình h tr tin lng
Chng β: Kinh nghim v chng trình h tr tin lng ti mt s quc
gia trên th gii
Chng γ: Mt s đ xut xây dng chng trình h tr tin lng ti Vit
Nam
11
CHNG 1: NHNG VN Lụ LUN C BN V CHNG TRÌNH
H TR TIN LNG
1.1 Tng quan v chng trình h tr tin lng (Wage Subsidy Scheme)
1.1.1 Khái nim
Chng trình h tr tin lng (Wage Subsidies Scheme) hoc h tr lao
đng (Employment Subsidies) là mt trong hai hình thc chính ca Chng trình
th trng lao đng (Labour Market Programs), hình thc còn li là ào to.
Chng trình th trng lao đng là mt hình thc can thip ca chính ph vào th
trng lao đng vi mc đích to ra li ích cho nhng nhóm ngi lao đng đc
hng đn.
C th, trong chng trình h tr tin lng, Chính ph s h tr chi tr mt
phn tin lng cho ngi lao đng hoc có các hình thc min gim thu hoc u
tiên tng đng cho doanh nghip nu doanh nghip thuê nhng ngi lao đng là
đi tng đc hng đn trong chng trình h tr. Theo đó, chng trình h tr
tin lng thc cht là mt loi hình khuyn khích đ tng mc đ to vic làm và
nâng cao tình trng lao đng có vic làm, thông qua vic gim chi phí lao đng cho
các doanh nghip hoc tng mc lng mà ngi lao đng nhn đc.
Chng trình h tr tin lng đc coi là mt chính sách "ch đng" và
"tích cc" hn so vi nhng loi hình chính sách khác trong vic to ra li ích và h
tr thu nhp cho ngi lao đng. Chng trình h tr tin lng có mc đích cui
cùng là to ra công n vic làm cho ngi lao đng, không ging nhng phng
thc gián tip khác, ví d nh ào to ch giúp nâng cao cht lng ca ngi lao
đng tham gia vào th trng lao đng hoc Tr cp tht nghip ch giúp h tr thu
nhp trong ngn hn mà không nâng cao kh nng tìm đc vic làm trong dài hn.
Phn ln các nc thuc T chc Hp tác và Phát trin Kinh t (τECD) nh
Pháp, c, Tây Ban σha, và Anh đu đư tng áp dng các hình thc h tr tin
lng và coi đây là mt chính sách "ch đng" và "cn thit". Mt s quc gia có
thu nhp trung bình nh Chile, Hàn Quc, Mê-hi-cô, Cng hòa Slovakia và Th σh
12
K cng đư áp dng mt s chng trình h tr tin lng trong thi k suy thoái
kinh t toàn cu do tht nghip tng cao.
1.1.2 Phân loi
Các chng trình h tr tin lng thng có nhiu hình thc khá đa dng
do mi quc gia khi áp dng đu có nhng thay đi cho phù hp vi hoàn cnh và
điu kin kinh t ca nc mình. Tuy nhiên, có th phân loi các chng trình h
tr tin lng da trên mt s tiêu chí chung sau đây:
1.1.2.1 Da vào đi tng đc hng đn
- Chng trình h tr tin lng không có đi tng c th (còn có tên là
Wage Bill Subsidy): hình thc h tr đc áp dng cho mi đi tng, k c ngi
lao đng đang có vic làm hoc đang tht nghip. Hình thc này ít đc áp dng vì
chi phí quá ln trong khi hiu qu không cao vì ngun lc phân tán.
Ví d: Chng trình h tr thu cho nhng vic làm mi (New Jobs Tax
Credit – σJTC) là chng trình h tr lao đng không phân loi theo hình thc cho
min gim thu đc thc hin Hoa Kì trong giai đon 1977 – 1978. Chng
trình này đc đánh giá là đư tng s lng vic làm trong ngành bán l và xây
dng t 150,000 lên 670,000 (tng đng vi mc tng lng vic làm trong nn
kinh t t 0.2% lên 0.8%)
- Chng trình h tr tin lng có đi tng c th: Chng trình này
có th phân loi tip thành:
+ Chng trình h tr tin lng cho nhng ngi lao đng hin ti ca
doanh nghip: chng trình này thng đc áp dng vi nhng đi tng lao
đng đư có vic làm nhng mc lng còn thp, hoc đi sng còn nhiu khó khn.
Trong chng trình này, doanh nghip s chi tr mt phn tin lng, còn chính
ph s tr mt phn còn li hoc có nhng hình thc u tiên tng đng đi vi
doanh nghip đ đm bo ngi lao đng nhn đc mt mc lng ti thiu. Vì
vy, chng trình này còn có tên gi là Marginal Stock Subsidy.
13
Ví d: Chng trình Program de Apoyo Directo al Empleo (PADE) hng
đn nhng đi tng là các công nhân có hoàn cnh đc bit nh: các bà m phi đi
làm, ngi tàn tt hoc các cu chin binh, đc thc hin trong giai đon 2002 –
2006 ti Colombia. Chng trình này h tr tin lng cho các doanh nghip va
và nh.
+ Chng trình h tr tin lng cho nhng lao đng đang tht nghip
hay nhng ngi lao đng thuê mi ca doanh nghip (còn đc gi là
Recruitment Subsidy). Trong chng trình này, đi tng mc tiêu cng có th
đc chia nh hn da vào đ tui hoc gii tính, hoc các tiêu chí khác. Tng t
nh đi vi chng trình h tr tin lng cho nhng ngi lao đng hin ti ca
doanh nghip, doanh nghip s chi tr mt phn tin lng và chính ph s chi tr
phn còn li đ đm bo mc lng ti thiu ca ngi lao đng hoc có nhng
hình thc u tiên tng đng đi vi doanh nghip. Tuy nhiên, trong trng hp
này thì t l đóng góp ca chính ph s cao hn đ khuyn khích doanh nghip to
thêm vic làm, t đó hn ch tình trng tht nghip.
Ví d 1: Chng trình Youth Practice cung cp tr cp vic làm cho nhng
ngi tht nghip di 25 tui đc thc hin trong nm 199β ti Thy in.
Ví d β: Chng trình Law 576γ h tr nhng ngi lao đng tht nghip
trong đ tui 19 – 24 và ph n, đc thc hiên trong nm β008 ti Th σh K.
Theo c tính ban đu, chng trình đư to ra 166,000 vic làm mi cho ngi lao
đng tr, 43,000 vic làm mi cho ph n.
1.1.2.2 Da vào hình thc h tr
- H tr bng tin mt: ây là hình thc h tr ph bin nht, trong đó
chính ph h tr chi tr bng tin mt. S tin h tr có th đc chính ph tr trc
tip hàng tháng cho ngi lao đng sau khi h có vic làm hoc hoàn tr cho doanh
nghip sau khi h đư tr tin công cho ngi lao đng
- H tr phi tin mt: ây là hình thc h tr trong đó chính ph không tr
tin mt, mà cho phép doanh nghip thuê nhng ngi lao đng trong mc tiêu
14
đc hng nhng u đưi nh min hoc gim các khon đóng góp xư hi hay khu
tr thu thu nhp doanh nghip.
Ví d 1: Chng trình Intervention Works Programme hng ti đi tng
là toàn b nhng ngi lao đng tht nghip bng cách h tr tin lng và chi phí
bo him xã hi, đc tin hành gia nhng nm 1990 ti Ba Lan.
Ví d β: Chng trình Targeted Jobs Tax Credit (TJTC) nhm h tr nhng
ngi tr tui có hoàn cnh kinh t khó khn bng vic cp cho nhng doanh
nghip thuê các lao đng này mt khon tín dng thu, đc tin hành trong giai
đon 1979 – 1994 ti Hoa Kì. Chng trình này đư giúp các doanh nghip tham gia
chng trình gim đc khong 15% chi phí trong nhng nm 1990.
1.2 Hot đng ca mt chng trình h tr tin lng
Khi vn hành mt chng trình h tr tin lng, các nhà hoch đnh luôn
phi cân nhc nhng la chn liên quan đn thi gian áp dng chng trình, lng
tin chi tr, các điu kin tham gia, và cách thc kim tra. i vi bt k chng
trình h tr tin lng, quy mô, đ dài và mc đ mà các khon tin s chi tr đu
nh hng đn tính hiu qu ca chng trình. Mt vn đ c bn đi vi các nhà
hoch đnh là liu vic dành mt lng tin nht đnh cho mt s lng ln ngi
lao đng tham gia trong đó mi ngi lao đng ch nhn đc mt s tin tr giúp
nh hoc trong thi gian ngn s hiu qu hn; hay vic gim s lng ngi lao
đng tham gia đ tng s tin hoc khong thi gian mà mi ngi đc tr giúp s
hiu qu hn. Tuy nhiên, dù quyt đnh đc đim ca chng trình ra sao thì vn
phi bo đm ht mc có th rng nhng ngi lao đng có mc thu nhp thp hoc
đang tht nghip có th tham gia vào th trng lao đng trong mt thi gian càng
dài càng tt.
1.2.1 dài chng trình
Mt trong nhng li ích c bn ca chng trình h tr tin lng là ngi
lao đng đc tham gia càng dài thì h càng có điu kin trau di k nng và kinh
15
nghim, tay ngh ca h càng đc nâng cao và vì vy, c hi h có th tìm đc
vic làm dài hn sau khi chng trình kt thúc cng s càng cao.
1.2.2 Mc đ h tr
Mc đ h tr ca mt chng trình h tr tin lng thng có liên quan
vào các yu t sau:
a. iu kin kinh t
Có th đt ra các mc h tr cao hn ti nhng khu vc có t l tht nghip
cao so vi các khu vc có t l tht nghip hn. Tuy nhiên điu kin này ch áp
dng trong trng hp chng trình h tr tin lng không có đi tng c th.
Thêm vào đó, các điu kin v th trng lao đng, t l đói nghèo, các d liu liên
quan khác và liu các bin pháp ít mang tính phân bit hn có th đc áp dng
không cng cn đc xem xét.
b. Khong thi gian tht nghip
Thi đim tt nht đ can thip bng mt chng trình h tr tin lng là
khi mt ngi va b tht nghip, bi vì thi gian tht nghip càng dài thì càng khó
tham gia tr li vào th trng lao đng. Mt vn đ quan trng là liu lng tin h
tr có nên đc gn vi thi gian tht nghip hay không. Mt trong nhng nguy c
ca vic s dng khong thi gian tht nghip làm c s đ tính toán lng tin h
tr là vic doanh nghip có th trì hoãn vic thuê nhân công đ đc hng mc h
tr cao hn.
c. Các yu t ri ro liên quan đn ngi lao đng
Các yu t ri ro liên quan đn ngi lao đng có th bao gm trình đ giáo
dc, gii tính, dân tc, Tuy nhiên, vic tính toán da trên nhng yu t này s rt
phc tp và làm tng thêm nhng khó khn hành chính.
1.2.3 Các điu kin tham gia chng trình
Các điu kin tham gia chng trình h tr tin lng không nên quá khó
khn đ xác minh. Ví d, chính ph Argentina đư phi đi mt vi rt nhiu tr ngi
trong chng trình Heads of Household Programme bi vì rt khó đ kim tra liu
16
mt ngi có tht s tht nghip và là tr ct ca mt h gia đình hay không.
Tng t, rât khó đ kim tra xem mt ngi có thc s làm vic trong nhng gi
quy đnh trong chng trình đc đt ra hay không.
1.2.4 Kim tra vic tuân th chng trình
Có mt mi liên h rõ ràng gia các điu kin tham gia ca mt chng trình
h tr tin lng và các yêu cu v vic kim tra hiu qu. Càng d đ xác minh các
điu kin tham gia thì càng d đ kim tra vic tuân th chng trình. Ví d, cn
phi kim tra liu các doanh nghip có thuê ngi lao đng thuc đúng nhóm đi
tng ca chng trình h tr tin lng, điu kin làm vic, cht lng công vic
và liu ngi lao đng có làm vic trong đúng thi gian quy đnh hay không.
1.2.5 Các yu t cn cân nhc khác
Mc dù cha có nhng bng chng c th v tác đng ca chúng, mt s
hiu ng không mong mun nh khon mt trng (deadweight loss), hiu ng đi
ch (displacement effect) hoc hiu ng thay th (substitution effect) trong mt s
ngành có th s quá cao.
1.3 Nhng tác đng ca chng trình h tr tin lng
1.3.1 Tác đng tích cc ca chng trình h tr tin lng
a. Gim t l tht nghip
Mc tiêu c bn ca phn ln các chng trình h tr tin lng là gim t
l tht nghip ca nn kinh t, đc bit là t l tht nghip dài hn.
Th nht, h tr tin lng s giúp các doanh nghip gim chi phí lao đng
tng đi so vi các yu t đu vào khác. Theo mô hình c đin, lao đng và vn s
cân bng đ ti đa hóa li nhun. Vic gim chi phí lao đng s to ra đng lc cho
mt doanh nghip ti đa hóa li nhun thay th vn bng lao đng. Sau đó, có kh
nng to ra thêm hiu ng quy mô do chi phí lao đng thp dn đn tng cu hàng
hóa do giá gim, t đó m rng quy mô sn xut ca doanh nghip, và quay li tng
s lng lao đng đc thuê.
17
Th hai, chng trình h tr tin lng to c hi cho ngi lao đng, đc
bit là nhng ngi lao đng tr tht nghip tip cn vi vic làm, t đó tích ly
thêm kinh nghim làm vic. Mt trong nhng nguyên nhân khin các doanh nghip
không mun thuê các lao đng mi là do e ngi nhng ri ro liên quan đn tay ngh
và s thiu kinh nghim ca h. Vì vy, thông qua vic làm do chng trình h tr
tin lng to ra, ngi lao đng, đc bit là nhng lao đng cha có kinh nghim,
có điu kin tích ly thêm kinh nghim. Nh vy, k c khi h b sa thi sau khi
chng trình kt thúc, thì kinh nghim thu thp đc trong quá trình đi làm cng
giúp h tng kh nng tìm đc vic làm mi sau đó. Chính vì lí do nay mà chng
trình h tr tin lng có tác dng làm gim t l tht nghip trong dài hn hn là
trong ngn hn.
b. Chính sách an sinh xã hi
Mc tiêu th hai ca chng trình h tr tin lng là thc hin chính sách
an sinh xã hi: tr giúp nhng b phn ngi lao đng có hoàn cnh khó khn hoc
có điu kin bt li, đc bit trong tình trng nn kinh t suy thoái. Chng trình
đm bo nhng ngi lao đng thu nhp thp có mt mc lng ti thiu đ đ duy
trì mt mc sng bình thng, và/hoc nhng lao đng tht nghip có th tìm đc
vic làm. c bit, do các chng trình thng hng đn nhng nhóm đi tng
c th nên có th nâng cao hiu qu ca công tác h tr, đng thi tránh gây lãng
phí. Hn na, chng trình h tr tin lng còn có tác dng tng hp tt hn hai
hình thc chính sách xã hi khác là ào to và Tr cp tht nghip. Mt mt,
chng trình cho phép nhng ngi lao đng, đc bit là lao đng tr cha có kinh
nghim đc trc tip làm vic đ tích ly và trau di kinh nghim thc t. Mt
khác, chng trình đm bo mc lng ti thiu cho ngi lao đng, mà không
khin h li vào tin tr cp ging nh chng trình Tr cp tht nghip vì ngi
lao đng phi tìm đc vic làm mi có th đc hng thêm tr cp tin lng.
c. H tr doanh nghip
Mc tiêu th ba ca chng trình h tr tin lng là cung cp s h tr nht
đnh cho các doanh nghip, đc bit là các doanh nghip va và nh bng vic giúp
18
h ct gim chi phí. Trong tình trng suy thái kinh t, các doanh nghip va và nh
chính là nhng ch th chu nhiu tác đng tiêu cc nht vì ít có kh nng chng
chu lâu dài đi vi nhng bin đng và bt li kinh t - xã hi. σh đư đ cp trong
phn phân loi, s h tr này có th trc tip bng tin mt, giúp gim chi phí lao
đng; hoc gián tip thông qua vic cho doanh nghip hng các khon cp tín
dng t vic gim các khon đóng góp bo him xã hi hoc min hoc gim tin
thu thu nhp. Hình thc h tr doanh nghip này không ch giúp doanh nghip
gim chi phí sn xut, t đó h giá thành sn phm và tng lng tiêu th, mà còn
giúp doanh nghip m rng sn xut thông qua tng cu tiêu th và thuê thêm các
nhân công nm trong din đc h tr. Vì vy, chng trình h tr tin lng đc
bit có tác dng h tr đi vi doanh nghip trong tình trng kinh t suy thoái.
d. Mt s tác đng tích cc khác ca chng trình h tr tin lng
Ngoài nhng tác đng nh các mc tiêu chính đư nêu trên, chng trình h
tr tin lng còn đc k vng, nu đc s dng mt cách hp lý và hiu qu, s
mang li nhng tác đng tích cc khác nh:
- Chng trình h tr tin lng có th mang li hiu qu kinh t v mô
thông qua vic gim lm phát bng vi mc tht nghip đư gim hoc thông qua
vic ci thin cán cân thanh toán nh gim chi phí sn xut cho các doanh nghip
trong nc. Mt mc tiêu kinh t v mô khác có th đt đc là phân phi li ngun
lc cng nh tng công bng trong thu nhp. Nói cách khác, h tr tin lng cho
nhng đi tng gp hoàn cnh khó khn tng công bng xã hi bng cách thu hp
khong cách gia lao đng tay ngh cao và lao đng tay ngh thp trong th trng
lao đng.
- Chng trình h tr tin lng,nu đc s dng mt cách hp lý còn có
th là mt công c xóa đói gim nghèo hu hiu. Mt mô hình đc nhc đn rng
rãi là Tín dng Thu cho Thu nhp nhn đc ca Hoa K - U.S Earned Income
Tax Credit, cung cp h tr cho nhng gia đình lao đng nghèo có tham gia vào th
trng lao đng có tr lng.
19
- Chng trình h tr tin lng cng có th đt đc hiu qu trong vic to
thêm thi gian đ tin hành nhng s thay đi, giúp cho nhng lao đng đc h
tr có thêm c hi và thi gian đ thích nghi vi nhng thay đi trong điu kin ca
th trng lao đng. Vì vy, tác dng trong dài hn ca h tr tin lng là ci thin
nng sut, vin cnh có vic làm và lng ca nhóm lao đng mc tiêu.
1.3.Tác đng tiêu cc ngoài ý mun ca chng trình h tr tin lng
σói đn nhng tác đng tiêu cc ca chng trình h tr tin lng, các nhà
nghiên cu thng đ cp đn 3 vn đ sau:
- S mt trng (deadweight loss): xy ra khi vic thuê mt nhóm lao đng
mc tiêu vn s din ra k c khi chng trình h tr tin lng không đc thc
hin. Nu thit hi này trong mt chng trình là quá ln, hiu qu ca nó nh là
mt phng tin đ ci thin v trí trên th trng lao đng ca nhng ngi tht
nghip s gp phi hn ch. Trong mt vài trng hp, s mt trng này là quá ln,
ví d nh trong Chng trình đng lc vic làm ca Ai Len – Irish Employment
Incentive Scheme. Trong chng trình này, 91% s lao đng thuê mi vn có th
đc thuê dù có chng trình hay không, và trong đó, βγ% s lao đng b đy lên
trc thi hn. Ngoài ra, các doanh nghip có th vì li nhun mà to ra nhng công
vic kém hoc không quan trng đ nhn nhng lao đng đc h tr, khin cho chi
phí mt trng càng tr nên nghiêm trng.
- Hiu ng đi ch (displacement effect): là kh nng ct gim vic làm ti
mt khu vc nào đó trong nn kinh t vì s cnh tranh trên th trng hàng hóa.
Hiu ng này sy ra khi mt doanh nghip có lao đng đc h tr tng lng
thành phm đu ra, nhng li chim ch ca nhng thành phm do nhng doanh
nghip không có lao đng đc h tr sn xut ra. σh vy, chng trình h tr
tin lng li có kt qu loi b vic làm; tác đng này cn phi đc tính đn khi
cân nhc các chính sách ca chng trình.
- Hiu ng thay th (substitution effect): xy ra đi vi các chng trình
h tr tin lng có đi tng c th, khi mà doanh nghip thay th nhng nhng
lao đng không đc h tr, nhng ngi không thuc nhóm đi tng hng ti,
20
bng nhng lao đng đc h tr. Tuy nhiên, hiu ng thay th ph thuc vào mc
đ co dãn ca cu lao đng đc h tr và không đc h tr. Ngoài ra, tin h tr
đ thuê lao đng tht nghip dài hn có th dn đn nhng hành đng thuê nhân
công không hiu qu và s phân bit đi vi lao đng tht nghip ngn hn.
σgoài ra, các chng trình h tr tin lng có th còn gây ra mt s tác
đng tiêu cc khác nh sau:
- Chng trình h tr tin lng có th gây ra s bài xích đi vi mt b
phn lao dng mc tiêu trong con mt ca các doanh nghip. S bài xích này có th
là mt du hiu tiêu cc đi vi nhng doanh nghip thuê lao đng tim nng v
nng sut và đng lc làm vic ca nhng lao đng có điu kin khó khn. Mt
nghiên cu Hoa K đư ch ra rng nhng ngi tham gia có phiu h tr thu trc
tip hoc tín dng thu đ xut trình cho doanh nghip thuê thng ít tìm đc vic
làm hn nhng ngi không có phiu. Trong trng hp này, nhóm đi tng mc
tiêu cn đc m rng hn.
- Các doanh nghip có th c tình duy trì mc lng thp đ hng h tr.
Trong tình hung này, c ch ca chng trình và quy trình kim tra hiu qu s là
phng tin đ khc phc hu qu tiêu cc này. Ngoài ra, các doanh nghip thuê lao
đng đc h tr còn phi chu gánh nng hành chính. C th, đ nhn đc h tr,
doanh nghip thng phi t gi các thông tin v điu kin tha mãn ca ngi lao
đng đn các c quan lao đng đa phng, mà quá trình này thng khá mt thi
gian và tn kém. Vì vy, các nhà hoch đnh chính sách nên cân nhc đ chng
trình h tr tin lng có bao gm c khon chi phí này đ gim bt gánh nng cho
các doanh nghip và khuyn khích h tham gia.
- Mt tác đng tiêu cc khác ca chng trình h tr tin lng là chi phí tài
khóa bi vì chng trình này có v đư làm tng chi phí công cng và to ra thâm
ht. Hn na, h tr tin lng còn đc cho là h tr vic s dng lao đng không
hiu qu vì nó có xu hng khin cho các doanh nghip đánh giá thp ngi lao
đng vì chi phí lao đng không hoàn toàn do doanh nghip tr. Cng cn phi cân
nhc v s công bng trong chng trình h tr tin lng vì nó di chuyn thu nhp
t nhóm lao đng nguy c thp sang nhóm lao đng nguy c cao.
21
1.4 Mt s mô hình hot đng ca chng trình h tr tin lng
1.4.1 Các mô hình theo lý thuyt kinh t vi mô
a. Mô hình ca Dreze và Sneessensv tng cu lao đng
Mô hình ca Dreze và Sneessens(1997) mô t mô hình hot đng ca
chng trình h tr tin lng, nhng ch yu da trên lý thuyt kinh t vi mô.
Theo mô hình này, th trng lao đng có mt mc lng ti thiu và th trng có
phân mnh, ti đó nhng ngi lao đng tay ngh thp hot đng trong nhng th
trng khác nhau s có mc lng khác nhau. Chng trình h tr tin lng do
mô hình này minh ha hng đn nhng ngi tht nghip tr tui và nhng ngi
lao đng có thu nhp thp. ng cu lao đng là LD, đng cung lao đng là LS,
trong th trng cnh tranh hai đng này giao nhau cho kt qu là mc lng và
lng lao đng A (w*, L*). Mc lng ti thiu là w+, cho kt qu cu lao đng
B, vi lng cu lao đng là L+; trong khi kt qu cung lao đng là D, vi
lng cung lao đng là L#. Lng lao đng tht nghip là mc chênh lch (L# -
L+). Bng vic đa ra mc tr cp (w+ - w*), đng cu lao đng s dch chuyn
thành LD2, cho kt qu cu lao đng ti E vi mc lng là mc ti thiu w+, và
lng lao đng là L*
Hình 1. 1: Mô hình h tr tin lng ca Dreze và Sneessens (1997)
:
Ngun: Nhóm tác gi
22
Ngoài ra, mô hình ca Dreze và Sneessens (1997) còn mô t "hiu ng bc
thang" ni th trng lao đng tay ngh thp và tay ngh cao. Theo đó, nu mc
lng ca lao đng có tay ngh cao h thp kh nng có vic làm ca nhng lao
đng có tay ngh bc cao hn tip theo, thì nhng ngi tht nghip th trng
lao đng tay ngh cao có th tr thành mt b phn ca ngun cung ca th trng
lao đng tay ngh thp. Cu lao đng s có hiu ng thay th, khi mà mc lng
ca lao đng tay ngh thp có liên h vi nhng mc lng khác. Chng trình h
tr tin lng có th nâng cao kh nng tìm đc vic ca mt ngi bng cách
gim chi phí doanh nghip phi b ra đ thuê ngi đó.
b. Mô hình ca Katz
Katz (1996) cng bàn v đng lc cân bng ca chng trình h tr tin
lng trong mô hình đc minh ha ti Hình 1.1. Trong mô hình ca Katz, th
trng lao đng là th trng ca ngi lao đng có thu nhp thp, thay vì ca
ngi lao đng tay ngh thp. Katz cng cân nhc mt đng cung lao đng đc
bit co dãn hiu qu, ging nh trong trng hp tht nghip c cu khi mà đng
LS trong Hình 1.1 nm ngang. Trong trng hp này, h tr tin lng không làm
nh hng đn lng nhng m rng vic làm theo t l so vi đ co dãn ca cu
lao đng tay ngh thp (hoc có thu nhp thp). co dãn hiu qu theo lng ca
c cung và cu lao đng là chìa khóa đi vi nh hng ca tr cp. Tuy nhiên,
Katz cng ch ra rng trong thc t, nhng vn đ trong thit k, hành chính, doanh
nghip cng đu nh hng đn tác dng ca tr cp.
1.4.1 Các mô hình theo lý thuyt kinh t v mô
a. Mô hình ca Layarad v mi quan h ca tin lng vƠ lm phát
Layarad (1991, 1997) đư gn kt vic h tr tin lng vi khái nim "kh
nng có vic làm"("employability") trong mt mô hình đng xoáy lng-giá. ây
đc xem nh mt mô hình tng quát hiu qu vì nó gn kt khái nim NAIRU (t
l tht nghip t nhiên) vi đng cong Phillips, gn kt lm phát và tht nghip
vi chính sách hn cht tht nghip. Mô hình này đt ra mt nn tng kinh t v mô
23
c bn cho nhng phân tích v các tác đng ca h tr tin lng đi vi các bin
s kinh t và nhng quá trình nh hng đn t l có vic làm và t l tht nghip.
Theo đnh ngha ca Layard (1997), "kh nng có vic làm" đ cp đn nng lc
ca mt ngi có th phù hp vào mt công vic còn trng, là s kt hp ca c quá
trình tìm vic và tay ngh lao đng. Cu lao đng trong mt giai đon có dng:
(1) H = f (V, cU) vi (f
1
, f
2
>0)
Vi H là tng s lao đng tht nghip tht nghip đc thuê trong mt giai
đon; V là s lng công vic còn trng; U là s lng lao đng tht nghip; f là
hàm s và f
1
, f
2
là các đo hàm bc nht và bc hai; và c là "kh nng có vic làm"
trung bình ca mi ngi lao đng tht nghip, vi c
i
là "kh nng có vic làm" ca
mt cá nhân. Cho rng logarith ca giá (p) là phn thêm vào ca giá tr k vng ca
logarith ca lng (w
e
), to ra mt công thc đn gin: (2) p ậ w
e
=
0
Logarith ca lng (w) cng đc coi là phn thêm vào ca giá tr k vng
ca logarith ca giá (p
e
), vi phn thêm vào b nh hng bi sc ép ca lm phát
đc ký hiu là (ø): (3) w - p
e
= y
0
+ ø
Thay th giá bi giá k vng t công thc (2), gi thit rng lm phát n đnh:
(4) w - w
e
=
0
+ y
0
+ ø
Trong mô hình này, đi vi bt k mc giá nào, lm phát n đnh nu lng bng
lng k vng (w = w
e
).
Mô hình này còn đc m rng thêm bng vic đa ra bng chng ch ra
rng áp lc lm phát s tng lên cùng vi c hi tìm đc vic làm ca mt ngi
tht nghip có mt "kh nng có vic làm" nht đnh. "Kh nng có vic làm" đc
gii thiu thông qua xác sut tìm đc vic ca mt ngi vi kh nng nht đnh
(H/cU), thay vì ø: (5) w - w
e
=
0
+ y
0
+ y
1
(H/cU)
Mc lng thc t mc tiêu tng cùng vi t l ngi tht nghip tìm đc
vic làm. Gi thit t l tht nghip là không đi, trong trng thái cân bng, đ tng
s lao đng đc thuê (H) bng tng s lao đng thôi vic (sσ), trong đó s là t l
thôi vic và N là s lao đng có vic làm, nh vy lng s bng lng k vng và
mc lng thc t ph thuc vào: (6) w = w
e
= 0 + y
0
+ y
1
(sN/cU)
24
Vì vy, Layard kt lun rng đi vi mt l trình lm phát cho trc, tht
nghip t l nghch vi "kh nng có vic làm" trung bình ca ngi tht nghip.
Tip theo, ông cho rng có hai loi tht nghip: tht nghip ngn hn và tht nghip
dài hn, và tht nghip dài hn khin cho lao đng gim "kh nng có vic làm",
c
L
< c
S
(7) c
S
U
S
+ c
L
U
L
= const
H tr tin lng đc cho là làm tng "kh nng có vic làm" ca nhng
lao đng tht nghip dài hn mà chng trình này hng ti. Chi phí ca doanh
nghip đ thuê nhng lao đng tht nghip dài hn này s đc gim bt nh h
tr, vì vy mà doanh nghip thuê nhng ngi này. S lng tht nghip ngn hn
không b nh hng, nhng s lng tht nghip dài hn UL li đc h thp vi
cùng t l mà "kh nng có vic làm" trung bình dài hn cL đc nâng lên. Yu t
thi gian là đim mu cht ca mô hình này, bi vic thuê nhng lao đng tht
nghip tng lên khi chuyn sang đim cân bng tip theo do có s tng lên trong t
l thuê nhng lao đng tht nghip dài hn. Vic h tr tin lng có s liên quan
đn "kh nng có vic làm", vì nhng ngi tht nghip dài hn là mc tiêu ca
chng trình trc tip lp vào nhng công vic còn trng, mc dù đó ch là mt s
có vic làm đc h tr. Vic làm có h tr làm tng "kh nng có vic làm" ca
nhng lao đng tht nghip dài hn, đ sau đó h tip tc làm công vic đó khi
chng trình h tr kt thúc hoc tìm mt công vic khác.
b. Mô hình ca Millard và Mortenson
Millard và Mortenson (1997) cng phát trin mt mô hình khác v vic to
thành và hy b ca vic làm. Có mt quá trinh tng thích hai mt ti đó ngi lao
đng tìm kim và doanh nghip thuê nhân công, nhng có mt ma sát trong quá
trình tng thích và tin lng đc quyt đnh thông qua tha thun, và tin lng
thúc đy tác đng ca chng trình h tr tin lng không có đi tng c th.
Trong mô hình này, mt khon h tr thuê lao đng mi đc thy là có th làm
gim đim tht nghip cân bng, ch khi các khon chi phí sa thi bng 0. iu này
trên thc t là phù hp vi nhng th trng lao đng lng thp hoc tay ngh
thp, mc dù điu này đư không đc bàn đn.
25
c. Mô hình ca Snower v s chuyn đi gia các loi chi phí
Snower (1994) đư mô t vic h tr tin lng trong mô hình ca mình nh
là mt s "chuyn giao li ích". ây là do điu kin ông đt ra rng mc đ h tr
có liên quan đn mc đ ích li tht nghip mà mt ngi tht nghip đáng l s
đc nhn thay vì h tr vic làm. S h tr này, mt ln na, đc coi là có th
khc phc nhng s thiu hiu qu ca th trng lao đng, nh nhng h thng ích
li, tin lng hiu qu, quá trình ngi bên trong-ngi bên ngoài hoc công đoàn.
Snower đư thit k giá tr h tr ph thuc dng vào khong thi gian tht nghip
và khi lng đào to mà doanh nghip cung cp trong chng trình h tr. Nhng
đc đim này đc thêm vào đ hn ch bt tác đng ca hiu ng đi ch và s
mt trng, da vào kh nng nhng lao đng tht nghip dài hn phi chu xác sut
tìm đc vic làm thp và nguy c sa thi nhng lao đng đc đào to ti mt
doanh nghip.
Mô hình ca Snower tp trung vào các doanh nghip ti đa hoad li nhun.
Theo đó, s lng doanh nghip là c đnh, sn xut đu ra s dng các đu vào là
lao đng (L), vi hàm doanh thu là hàm đng bin ca L và chi phí sa thi (f) là
không đi: (8) R = aL ậ (½)cL
2
Mi doanh nghip thuê mt s lng lao đng mi là L
e
, và tt c lao đng
có t l t vong là đc đt bng t l sinh, và nhng lao đng mi tr thành lao
đng chính thc sau mt khong thi gian đc thuê vi t l (1 – ). Mc lng
thc t đc xác đnh trc khi doanh nghip cân nhc vic thuê lao đng. Nhng
lao đông chính thc nhn mc lng th trng w*. Nhng lao đng mi vào (L
e
)
không có sc mnh th trng, vì vy ch nhn đc mc lng bng mc li ích
tht nghip dôi d (b). Mc h tr (v) tc là doanh nghip s tr cho nhng lao
đông mi mc lng là (b – v). Mc chênh lch trong doanh thu cn biên và chi phí
cn biên vi yu t chit khu thi gian bng 0 là: (9) (a ậ cL - w*) /
Nhng lao đng mi đc thuê cho ti khi giá tr hin ti ca mc chênh
lch bng 0: (10) [(a - cL) ậ b + v] + (1 - ) (a ậ cL - w*) / = 0