1
Xây dựng quỹ đầu tư trong Tập đoàn Bưu chính
Viễn thông Việt Nam
Tô Anh Tuấn
Trường Đại học Kinh tế
Luận văn ThS ngành: Quản trị Kinh doanh; Mã số: 60 34 05
Người hướng dẫn: PGS.TS. Vũ Công Ty
Năm bảo vệ: 2008
Abstract: Khái quát hóa một số lý luận cơ bản về Quỹ đầu tư trong nền kinh tế thị trường.
Nghiên cứu và tổng kết kinh nghiệm về mô hình hoạt động của Quỹ đầu tư trong các tập
đoàn kinh doanh ở một số nước trên thế giới. Đánh gía thực trạng hoạt động tài chính và
các trung gian tài chính trong Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam làm cơ sở đề xuất
việc thành lập Quỹ đầu tư trong Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam, chứng minh
tính tất yếu của việc thành lập Quỹ đầu tư và đề xuất mô hình Quỹ đầu tư và vận hành Quỹ
đầu tư trong Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam
Keywords: Quản trị doanh nghiệp; Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam; Quỹ đầu tư
Content
LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài:
Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam là Tổng công ty Nhà nước giữ vai trò chủ đạo của
ngành Bưu chính Viễn thông và Công nghệ thông tin Việt Nam, được thành lập theo Quyết định
số: 06/2006/QĐ-TTg, ngày 09/01/2006 của Thủ tướng Chính phủ; hoạt động theo mô hình Công
ty mẹ- Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), theo đó công ty mẹ có tên gọi là Tập
đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam.
Trong bối cảnh quá trình toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ; Ngành Bưu điện Việt Nam đang
trong tiến trình tự do hoá thị trường, từng bước mở cửa, hội nhập kinh tế quốc tế thì VNPT đã và
đang phát triển theo hướng trở thành một Tập đoàn kinh doanh mạnh, hoạt động trên nhiều lĩnh
vực (Bưu chính, Viễn thông, Công nghiệp, nghiên cứu - đào tạo, hoạt động tài chính - tín dụng, du
lịch - lữ hành ) với nhiều loại hình sở hữu đan xen (Nhà nước, liên doanh, hợp tác kinh doanh,
Công ty cổ phần, Công ty trách nhiệm hữu hạn), có phạm vi hoạt động trải rộng toàn quốc và quốc
tế. Tập đoàn muốn phát triển nhanh và bền vững, nhất thiết phải có nhiều vốn đầu tư đặc biệt là
vốn trung và dài hạn. Nhưng làm thế nào để các tổ chức hay cá nhân đang nắm giữ những nguồn
vốn nhàn rỗi và các doanh nghiệp đang có ý tưởng kinh doanh khả thi có thể gặp và hợp tác với
nhau, cùng tìm cơ hội kinh doanh có lợi nhất. Các nguồn vốn nhàn rỗi riêng lẻ trong Tập đoàn
2
hay ngoài Tập đoàn do vậy sẽ được tập trung lại thành một nguồn vốn khổng lồ, thông qua Quỹ
đầu tư sẽ được đầu tư vào các dự án trung và dài hạn, đảm bảo được nguồn vốn phát triển vững
chắc cho toàn Tập đoàn. Rõ ràng, việc thiết lập và phát triển Quỹ đầu tư tại Tập đoàn vừa mang
tính cấp bách vừa là vấn đề có ý nghĩa chiến lược lâu dài nhằm đáp ứng nhu cầu to lớn về vốn cho
mục đích phát triển thành một Tập đoàn kinh doanh mạnh. Với lý do đó, tôi lựa chọn đề tài luận
văn: “Xây dựng Quỹ đầu tư trong Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam”.
2. Tình hình nghiên cứu:
Cùng với một số tài liệu nước ngoài, trong thời gian qua cũng xuất hiện một số cuốn sách và bài
báo của các tác giả như: PGS.TS Trần Thị Thái Hà, PGS. TSKH Đỗ Kim Sơn, Ths. Bùi Xuân
Chung, Peter Rose, Richard A.Brealey & Stewart C.Myers, Prederic Mishkin, đề cập đến những
khía cạnh khác nhau về Quỹ đầu tư.
Tất cả những công trình trên là cơ sở để tôi kế thừa và phát triển trong luận văn này. Với góc độ
tiếp cận mới, xuất phát từ thực tiễn trong VNPT, tôi mong muốn góp phần làm rõ vai trò và tầm
quan trọng của QĐT tại các Tập đoàn nhà nước tại Việt Nam nói chung và VNPT nói riêng. Trên
cơ sở đó, dưới giác độ nghiên cứu tôi bước đầu xin đưa ra những quan điểm cơ bản mang tính
định hướng và đề xuất xây dựng mô hình QĐT, những kiến nghị nhằm góp phần thúc đẩy sự hình
thành và phát triển QĐT trong các Tập đoàn ở Việt Nam nói chung và Tập đoàn Bưu chính Viễn
thông Việt Nam nói riêng.
3. Mục đích nghiên cứu của Luận văn.
Một: Khái quát hoá một số lý luận cơ bản về, Quỹ đầu tư trong nền kinh tế thị trường. Nghiên cứu
và tổng kết kinh nghiệm về mô hình hoạt động của Quỹ đầu tư trong các Tập đoàn kinh doanh ở
một số nước trên thế giới.
Hai: Đánh giá thực trạng hoạt động tài chính và các trung gian tài chính trong Tập đoàn Bưu chính
Viễn thông Việt Nam làm cơ sở đề xuất việc thành lập Quỹ đầu tư trong Tập đoàn Bưu chính Viễn
thông Việt Nam.
Ba: Chứng minh tính tất yếu của việc thành lập Quỹ đầu tư và đề xuất mô hình quỹ đầu tư và vận
hành Quỹ đầu tư trong Tập đoàn Bưu chính Viễn thông.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
Một: Với tính đa dạng và phức tạp của đề tài, luận văn chỉ tập trung nghiên cứu các hoạt động tài
chính của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam.
Hai: Để làm sáng tỏ các vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan, luận văn sẽ nghiên cứu kinh
nghiệm và thực tế hoạt động của một số Quỹ đầu tư trong các Tập đoàn kinh doanh trên thế giới
và một số Quỹ đầu tư trong và ngoài nước đang hoạt động tại Việt Nam.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu.
Một: Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu, trong đó chủ yếu là phương pháp
3
duy vật biện chứng, phân tích tổng hợp, phân tích thống kê, so sánh.
Hai: Kết hợp nghiên cứu lý luận, kinh nghiệm của các nước và thực tiễn vận dụng vào Việt Nam.
6. Đóng góp của luận văn.
Một: Làm rõ mặt lý luận về Quỹ đầu tư hoạt động trong nền kinh tế thị trường.
Hai: Làm rõ cơ sở của việc thành lập Quỹ đầu tư thông qua phân tích thực trạng tình hình hoạt
động tài chính và các trung gian tài chính của VNPT.
Ba: Đề xuất những giải pháp chủ yếu để xây dựng mô hình Quỹ đầu tư trong VNPT phù hợp với
chiến lược phát triển của VNPT và xu hướng phát triển của thị trường tài chính Việt Nam trong
giai đoạn tới.
7. Kết cấu của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan chung về Quỹ đầu tƣ.
Chương 2: Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông và khả năng ứng dụng mô hình Quỹ đầu tƣ.
Chương 3: Xây dựng Quỹ đầu tƣ trong Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam.
4
1 CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN CHUNG VỀ QUỸ ĐẦU TƢ
1.1 SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA QUỸ ĐẦU TƢ.
1.1.1 Sự hình thành, phát triển quỹ đầu tƣ trên thế giới và Việt Nam.
1.1.1.1 Sự hình thành và phát triển quỹ đầu tư trên thế giới.
1.1.1.2 Sự hình thành và phát triển quỹ đầu tư tại Việt Nam.
1.1.2 Khái niệm về Quỹ đầu tƣ.
Quỹ đầu tư là một định chế tài chính trung gian phi ngân hàng thu hút tiền nhàn rỗi từ các nguồn
khác nhau để đầu tư vào các cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ, hay các loại tài sản khác.
Hình vẽ 1:1 Mô hình luồng tiền trong Quỹ đầu tƣ
1.1.3 Ƣu điểm, nhƣợc điểm của Quỹ đầu tƣ.
1.1.3.1 Ưu điểm của Quỹ đầu tư.
Giảm thiểu rủi ro nhờ đa dạng hoá danh mục đầu tư; - Tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đạt các yêu cầu
về lợi nhuận; - Được quản lý chuyên nghiệp; - Giám sát chặt chẽ bởi các cơ quan thẩm quyền; -
Tính năng động của QĐT; - Luôn có một lượng vốn ổn định để đầu tư.
1.1.3.2 Nhược điểm của Quỹ đầu tư.
- Rủi ro tín dụng;- Rủi ro lãi suất; -Rủi ro mất khả năng thanh toán; -Rủi ro hối đoái.
1.2 PHÂN LOẠI QUỸ ĐẦU TƢ.
1.2.1 Căn cứ vào nguồn vốn huy động.
- Quỹ đầu tư tập thể (quỹ công chúng).
- Quỹ đầu tư cá nhân (Quỹ thành viên).
1.2.2 Căn cứ vào cấu trúc vận động vốn.
- Quỹ đóng; - Quỹ mở; - Quỹ thụ động; - Quỹ chủ động.
1.2.3 Căn cứ vào cơ cấu tổ chức và hoạt động của quỹ:
- Quỹ đầu tư dạng công ty; - Quỹ đầu tư dạng hợp đồng.
1.3 VAI TRÒ, CHỨC NĂNG HOẠT ĐỘNG QUỸ ĐẦU TƢ.
1.3.1 Vai trò của Quỹ đầu tƣ.
5
- Huy động vốn cho phát triển kinh tế; - Bảo vệ lợi ích cho các nhà đầu tư.
1.3.2 Chức năng của Quỹ đầu tƣ.
1.3.2.1 Quản lý quỹ đầu tư.
- Huy động và quản lý vốn và tài sản; - Tập trung đầu tư theo danh mục đầu tư; - Quản lý đầu tư
chuyên nghiệp.
1.3.2.2 Tư vấn đầu tư và tư vấn tài chính.
- Thực hiện việc tư vấn đầu tư và tư vấn về quản trị cho các khách hàng.
- Hỗ trợ khách hàng tối ưu hoá các khoản đầu tư.
- Tối ưu hoá các nguồn vốn cho các nhà đầu tư.
1.3.2.3 Nghiên cứu.
1.3.2.4 Cơ chế giám sát của quỹ và các cơ quan chức năng.
Cơ quan quản lý chủ quản của Quỹ là Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), Bộ Tài Chính
và Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam giám sát toàn bộ các hoạt động của QĐT và các ngân hàng
giám sát về mặt vĩ mô.
Hình vẽ 1:2 Mô hình Quỹ đầu tƣ
1.3.3 Những nội dung cơ bản của hoạt động đầu tƣ của Quỹ đầu tƣ.
1.4 CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA CÁC QUỸ ĐẦU TƢ.
1.4.1 Nghiệp vụ huy động vốn.
1.4.1.1 Phát hành cổ phiếu, trái phiếu.
- Phát hành cổ phiếu; - Phát hành trái phiếu trung và dài hạn; - Phát hành thương phiếu.
1.4.1.2 Vay từ các tổ chức tín dụng.
1.4.2 Nghiệp vụ đầu tƣ vốn.
1.4.2.1 Nghiệp vụ cho vay.
1.4.2.2 Tín dụng thuê mua.
1.5 KINH NGHIỆM NƢỚC NGOÀI VÀ CÁC TỔ CHỨC TRONG NƢỚC VỀ MÔ
HÌNH QUỸ ĐẦU TƢ.
1.5.1 Kinh nghiệm các tổ chức nƣớc ngoài.
6
1.5.1.1 Quỹ đầu tư cơ hội Việt Nam.
Quỹ đầu tư cơ hội Việt Nam (VOF- Vietnam Opportunity Fund) thuộc Công ty quản lý quỹ
VinaCapital. Được thành lập năm 2003 với tổng số vốn là 475 triệu USD đã đầu tư vào các công
ty chưa niêm yết, niêm yết và đầu tư khác.
Biểu đồ 1:1Giá trị tài sản ròng và Giá cổ phiếu thể hiện qua các năm
Trong đó:
M: Tháng 3 J: Tháng 6 S: Tháng 9 D: Tháng 12
03: Năm 2003 04: Năm 2004 05: năm 2005 06: Năm 2006 US$: Đô
la Mỹ
NAV per Share: Giá trị tài sản ròng trên mỗi cổ phiếu
Share Price: Giá mỗi cổ phiếu
Bảng 1:1 Danh mục đầu tƣ của Quỹ VOF đến năm 2006
Danh mục đầu tƣ
Giá trị sổ
sách
Đơn vị tính:
USD
NAV
(%)
Thu nhập tăng
thêm
(Đơn vị tính:
USD)
Đầu tƣ trên thị trƣờng OTC
Dược phẩm An Giang
224,521
0.04%
0
Công ty điện tử Belco
346,047
0.05%
-8
Công ty Luyện kim Cao Bằng
139,639
0.02%
0
Công ty COFICO
704,513
0.11%
Công ty Thanh đá Cao Sơn
3,272,308
0.51%
266,040
Công ty Cầu tre
1,544,631
0.24%
Công ty than Cọc 6
2,972,318
0.47%
235,873
Công ty D2D
838,978
0.13%
Công ty du lịch Đà Nẵng
517,469
0.08%
Công ty Drilling Mud
561,183
0.09%
183,507
7
Công ty GENERALEXIM
887,453
0.14%
Công ty GENIMEX
489,190
0.08%
Công ty phim Hồ Chí Minh
525,903
0.08%
Công ty du lịch Hội An
850,243
0.13%
Công ty xăng dầu Hà Nội
254,117
0.04%
Công ty Massan
5,291,001
0.83%
2,855
Công ty dược phẩm Mêkông
1,132,951
0.18%
101
Công ty dệt Nha Trang
3,498,562
0.55%
581,299
Công ty thiết bị Bưu điện
938,024
0.15%
122,351
Công ty CP bia Sài Gòn Cần Thơ
1,756,006
0.28%
17,841
Công ty nhà và xây dựng Sài Gòn
696,072
0.11%
Công ty dịch vụ dầu khí Sài Gòn
542,505
0.09%
Công ty cao su Tây Ninh
7,010,130
1.10%
47,231
Công ty dệt may Thắng Lợi
1,903,688
0.30%
68,974
Công ty Công nghệ Tiền Phong
291,312
0.05%
Công ty VinaCafe
2,517,587
0.40%
190,728
Tổng công ty XNK Xây dựng
9,048,538
1.42%
4,346,529
Các khoản đầu tư khác
51,216,658
8.06%
22,272,487
Tổng số đầu tƣ trên thị trƣờng phi tập
trung (OTC)
99,971,547
15.73%
28,335,808
Tổng các khoản đầu tƣ riêng
31,858,985
5.01%
3,691,764
Các dự án bất động sản
Công ty phát triển Nha Trang
857,348
0.13%
Công ty Petrolimex Land
675,561
0.11%
Công ty Hùng Vương
2,998,744
0.47%
Saigon Golf
1,250,234
0.20%
Dự án SCREC
5,433,601
0.86%
Công ty Century 21
10,167,395
1.60%
2,981,013
Công ty Bất động sản Kinh Đô
4,117,256
0.65%
Các khoản đầu tư khác
6,477,267
1.02%
Tổng đầu tƣ các dự án bất động sản
31,977,407
5.03%
2,981,013
Tổng số đầu tƣ nắm giữ
Số lượng cổ phiếu
186,722,405
29.39%
68,889,806
Tiền mặt
210,272,676
33.09%
Tổng các khoản đầu tƣ nắm giữ
396,995,082
62.48%
68,889,806
8
Các khoản phải trả và tài sản khác (Net)
74,609,398
11.74%
Tổng tài sản
635,412,418
100%
103,898,393
Giá trị tài sản ròng (NAV)
2.54
(Nguồn: Báo cáo năm 2006 của Công ty quản lý quỹ VinaCapital)
1.5.1.2 Một số quỹ khác.
1.5.2 Kinh nghiệm các tổ chức trong nƣớc.
1.5.2.1 Công ty Liên doanh quản lý quỹ đầu tư Việt Nam.
Là công ty quản lý quỹ đầu tư đầu tiên được thành lập tại Việt Nam năm 2003, Công ty Liên
doanh quản lý quỹ đầu tư Việt Nam (VFM).
1.5.2.2 Công ty Liên doanh quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.
1.5.3 Bài học kinh nghiệm cho Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam.
9
CHƢƠNG 2
TẬP ĐOÀN BƢU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM
VÀ KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG MÔ HÌNH QUỸ ĐẦU TƢ
1.6 TỔNG QUAN VỀ TẬP ĐOÀN BƢU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM.
1.6.1 Lịch sử hình thành và phát triển.
Ngày 09/01/2006, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 06/2006/QĐ-TTg về việc thành lập
Công ty mẹ - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam.
1.6.2 Đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của VNPT.
1.6.2.1 Đặc điểm.
1.6.2.2 Chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của VNPT.
Tập đoàn có tên giao dịch quốc tế là Vietnam Post and Telecommunications Group (viết tắt là
VNPT), có trụ sở chính tại Hà nội.
Vốn điều lệ của VNPT: (tại thời điểm 01/01/2006) là: 36.955 tỷ đồng
Mô hình tổ chức của VNPT gồm 16 Ban chức năng và 95 đơn vị thành viên.
437
8,766
28,126
32,729
-
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
1986-1990
1991-1995
1996-2000
2001-2005
Biểu 2.1: Tổng vốn đầu tƣ của Tập đoàn BCVT Việt Nam
Tổng vốn đầu tư
10
Hình vẽ 0:1 Sơ đồ tổ chức Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam
1.6.2.3 Một số kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn Bưu chính Viễn
thông Việt Nam qua các năm.
VNPT đã duy trì tốc độ tăng trưởng cao, đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước. Tổng doanh thu
phát sinh trong 5 năm 2001-2005 đạt trên 135 nghìn tỷ đồng vượt trên 30% kế hoạch, tốc độ
doanh thu bình quân 14,9%/năm. Tổng lợi nhuận trong 5 năm đạt trên 48 nghìn tỷ, vượt trên
93% kế hoạch, tốc độ tăng bình quân 18,5%/năm. Tổng nộp ngân sách trong 5 năm là 23.541
nghìn tỷ, vượt 67% so với kế hoạch, tốc độ tăng trưởng bình quân 11,1% năm.
11
Hình vẽ 0:2: Doanh thu và lợi nhuận gộp của VNPT qua các năm
(Nguồn: Báo cáo hàng năm của VNPT)
1.7 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH CỦA CÁC TRUNG GIAN TÀI
CHÍNH TẠI TẬP ĐOÀN BƢU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM.
1.7.1 Cơ chế tổ chức và quản lý tài chính tại VNPT.
1.7.2 Tình hình hoạt động tài chính của VNPT.
Vấn đề tài chính bức xúc nhất hiện nay vẫn là nguồn vốn của VNPT. Tuy VNPT được Nhà nước
giao vốn nhưng thực tế nguồn vốn đó lại đã được giao cho các CTTV.
Hình vẽ 0:3 Hình thức hạch toán trên toán hệ thống VNPT
Qua sơ đồ trên, dễ dàng nhận thấy điều vô lý trong vấn đề sở hữu về tài sản và vốn giữa VNPT
và các CTTV. VNPT chỉ giao một phần vốn và tài sản của Nhà nước cho các CTTV, phần còn
lại là của chính bản thân CTTV hình thành từ nhiều hình thức như đi vay, đi thuê, hoặc tự dùng
chính nguồn bổ sung bằng lợi nhuận giữ lại; do đó nó thuộc sở hữu của CTTV chứ không phải
của VNPT.
12
Bảng 0:1 Kế hoạch đầu tƣ và cơ cấu vốn giai đoạn 200-2006
Đơn vị tính: Triệu đồng
STT
Năm
2002
2003
2004
2005
2006
I
Kế hoạch năm
Phân theo nguồn
vốn
4,530,131
6,629,017
6,747,174
6,443,331
7,160,137
1
Quỹ phúc lợi
-
-
1,206
10,400
5,522
2
Ngân sách cấp
20,500
28,000
19,100
13,535
20,000
3
Lợi nhuận để lại
271,807
631,751
17,800
-
5,629
4
Tái đầu tư
868,923
2,097,487
1,623,326
1,171,859
1,258,391
5
Vay
2,916,641
3,517,042
4,158,926
3,454,620
4,454,808
6
Vay tín dụng Ngân
hàng
87,679
-
20,000
-
-
7
BBC
228,305
354,737
906,816
1,747,669
1,102,467
8
ODA
136,276
45,248
313,320
II
Phân theo lĩnh vực
3,204,297
4,839,181
4,925,496
4,768,063
5,319,863
1
Kiến trúc
180,593
243,745
374,919
337,076
305,079
2
Chuyển mạch
1,346,087
2,004,905
1,455,198
1,257,041
1,825,115
3
Truyền dẫn liên tỉnh
73,138
554,304
456,114
407,915
420,682
13
4
Truyền dẫn nội tỉnh
558,442
378,892
517,978
498,683
507,128
5
Mạng ngoại vi
499,350
641,805
1,223,401
680,658
384,069
6
Bưu chính
29,237
39,501
35,375
33,012
78,065
7
Công nghiệp + đầu tư
khác
517,450
976,029
862,511
1,553,678
1,799,725
III
Số dự án hoàn
thành
345
365
745
592
612
(Nguồn: Báo cáo tổng kết VNPT giai đoạn 2002-2006)
Nguồn vốn đầu tư được VNPT lấy từ vốn tự có, nguồn ngân sách, lợi nhuận để lại, vốn tài trợ
ODA (nguồn vốn viện trợ), vốn liên doanh BBC (đầu tư hợp tác kinh doanh). Sau đó tuỳ vào
Chiến lược phát triển kinh doanh mà Tập đoàn ra quyết định đầu tư vào hạ tầng: viễn thông, bưu
chính, công nghiệp và phát triển kinh doanh,
Bảng 0:2 Số liệu đầu tƣ cho các dự án giai đoạn 2004-2006
STT
Tên dự án
Số tiền
(Tỷ đồng)
Đơn vị thực hiện dự án
1
Đầu tư cho mục tiêu phát triển kinh doanh
5.856
VNPT
2
Đầu tư hiện đại hoá mạng lưới
548
VNPT
3
Đầu tư 03 trạm cổng VSAT DAMA
6
VNPT
4
Trạm cáp quang dự phòng tại Thành phố
Hồ Chí Minh - Vũng Tàu
11
VNPT
5
Trung tâm kỹ thuật, quản lý mạng truyền
số liệu quốc gia và mạng VNN
62
VTI, VDC
6
Nhà C30
15
VDC
14
7
Dự án nâng dung lượng MSC,
- Dự án mở rộng dung lượng vô tuyến.
- Dự án mở rộng hệ thống trả tiền trước.
- Dự án mở rộng hệ thống GPRS.
4.125
VMS
8
Xây dựng trạm đầu cuối phục vụ truyền
số liệu và Internet
23
VDC
9
- Dự án mở rộng mạng Vinaphone.
3.150
GPC
10
Dự án phát triển mạng viễn thông nông
thôn tại 10 tỉnh miền Trung
712
VNPT
11
Dự án nâng cấp, thống nhất mạng máy
tính và phần mềm phục vụ quản lý điều
hành sản xuất cho 17 tỉnh
96
VNPT
12
Trung tâm điều hành quốc gia giai đoạn 1
390
VTI, VTN, BĐHN, BĐ
TpHCM
13
Xây dựng hệ thống thiết bị mạng đường
trục
78
Bưu điện Hà Nội,
TpHCM, Đà Nẵng
14
Đầu tư hệ thống thông tin truy nhập vô
tuyến tốc độ chậm tại Bưu điện Hà Nội,
và Thành phố HCM
308
BĐHN, BĐTp HCM
15
Xây dựng hệ thống cáp quang trên biển
307
VNPT
16
Trang bị hệ thống tính cước và chăm sóc
khách hàng tại Bưu điện Hà Nội và Tp
HCM
341
BĐHN, BĐTp HCM
Tổng cộng
16.028
(Nguồn: Báo cáo tổng kết VNPT giai đoạn 2005 -2007)
1.7.3 Công ty tài chính Bƣu điện.
Công ty tài chính bưu điện được thành lập vào ngày 25/11/1998, với vốn điều lệ ban đầu là 70 tỷ
đồng. Là một tổ chức tài chính phi ngân hàng, thời gian hoạt động là 50 năm.
15
1.7.3.1 Chức năng nghiệm vụ của Công ty tài chính Bưu điện.
Huy động vốn và Sử dụng vốn.
1.7.3.2 Thực trạng hoạt động tài chính của Công ty tài chính Bưu điện.
a) Thực trạng hoạt động nghiệp vụ huy động vốn.
a.1) Về huy động vốn qua phương thức đồng tài trợ.
Trong 03 năm, từ năm 2005 đến năm 2007, huy động vốn qua phương thức đồng tài trợ là một
nguồn vốn quan trọng đối với PTF.
Bảng 0:3 Nguồn vốn huy động qua phƣơng thức đồng tài trợ
Đơn vị: Tỷ đồng
TT
Tổ chức tín dụng tham
gia đồng tài trợ
Năm
2005
Năm 2006
Năm
2007
Cộng
1
Chi nhánh Ngân hàng Đầu
tư và Phát triển Bình Định
130,001
180,651
219,289
529,941
2
Chi nhánh Ngân hàng Công
thuơng Đống Đa
85,013
95,102
206,811
386,926
3
Ngân hàng thương mại cổ
phần Hàng Hải
140,401
170,500
650,421
961,322
Cộng
355,415
446,253
1.076,521
1.878,189
(Nguồn: Báo cáo tổng kết VNPT giai đoạn 2005 -2007)
a.2) Về huy động vốn uỷ thác đầu tư.
Bảng 0:4 Nguồn vốn huy động qua phƣơng thức uỷ thác đầu tƣ
Đơn vị: Triệu đồng
TT
Tổ chức tín dụng tham gia đồng tài trợ
Năm
2005
Năm
2006
Năm
2007
1
Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
Bình Định
180.922
226.153
203.537
2
Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân đội
40.455
36.410
56.435
3
Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng hải
11.022
24.248
30.311
4
Công ty cổ phần dịch vụ viễn thông TST
5.000
6.000
Tổng cộng
37.399
292.811
290.283
(Nguồn: Báo cáo tổng kết VNPT giai đoạn 2005 -2007)
16
b) Thực trạng hoạt động nghiệp vụ cho vay.
b.1) Thực trạng cho vay năm 2005 của PTF.
Đến năm 2005 PTF đã thực hiện các nghiệp vụ cho vay như sau:
* Cho vay ngắn hạn:
Bảng 0:5 Thực trạng hoạt động cho vay ngắn hạn năm 2005
Đơn vị tính: Triệu đồng
Công ty
Số lƣợng hợp đồng
tín dụng
Số tiền
Xí nghiệp Khoa học Sản xuất thiết bị Thông tin
1
500
Công ty Cổ phần xây dựng Bưu điện
3
2,950
Công ty Sản xuất Cáp sợi quang Vina-GSC
4
7,440
Tổng cộng
8
10,890
(Nguồn: Báo cáo năm 2005- VNPT)
* Cho vay trung và dài hạn:
Biểu đồ 0:1: Cơ cấu dƣ nợ cho vay đến 31/12/2005
(Nguồn: Báo cáo hàng năm của PTF)
b.2) Thực trạng cho vay năm 2006 của PTF.
* Cho vay ngắn hạn:
Bảng 0:6: Thực trạng cho vay ngắn hạng năm 2006
Đơn vị tính: Triệu đồng
Công ty
Số lƣợng hợp
đồng tín dụng
Số tiền
Công ty Cổ phần xây lắp Bưu điện
3
1,800
19.3%
3.6%
77.1%
D- nî ng¾n h¹n
D- nî CVHV cña PTF
D- nî CVHV cña TCTD
17
Công ty vật liệu xây dựng Bưu điện
3
3,690
Công ty cổ phần phát triển công trình viễn thông
5
10,900
Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng Bưu điện
2
2,100
Tổng cộng
13
18,490
(Nguồn: Báo cáo tổng kết VNPT giai đoạn 2005 -2007)
* Cho vay trung và dài hạn: Trên cơ sở kế hoạch huy động vốn đầu tư VNPT giao là 400 tỷ
đồng, bên cạnh việc phối hợp cùng các tổ chức tín dụng trong nước đồng tài trợ cho các dự án
đầu tư của VNPT, PTF còn tiếp nhận vốn uỷ thác đầu tư của các tổ chức tín dụng để cho vay.
Biểu đồ 0:2: Cơ cấu dƣ nợ cho đến 31/12/2006
b.3) Thực trạng cho vay của PTF trong năm 2007.
* Cho vay ngắn hạn:
Bảng 0:7 Dƣ nợ cho vay ngắn hạn đến 31/12/2007
STT
Tên công ty
Số dƣ nợ vay
ngắn hạn
1
Công ty cổ phần xây dựng Bưu điện
1,000
2
Nhà máy vật liệu Bưu điện
8,044
3
Công ty cổ phần xây lắp Bưu điện
3,194
4
Trung tâm chuyển giao ứng dụng công nghệ và dịch vụ
2,307
5
Xí nghiệp In tem Bưu điện
3,000
Cộng
17,545
(Nguồn: Báo cáo PTF)
Tính đến 31/12/2007, tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn đối với các dự án của VNPT là
522,926 tỷ đồng.
0.6%
2.7%
76.3%
20.4%
D- nî cho vay ng¾n h¹n
D- nî CVHV cña PTF
D- nî CVHV cña TCTD
D- nî uû th¸c ®Çu t-
18
Hình vẽ 0:4 Cơ cấu dƣ nợ đến 31/12/2007
c) Một số kết quả cho vay của PTF qua các năm.
Bảng 0:8 Một số kết quả cho vay của PTF qua các năm
Đơn vị: Tỷ đồng
TT
Chỉ tiêu
Năm 2005
Năm 2006
Năm 2007
I
Cho vay ngắn hạn
01
Số đơn vị thành viên cho vay
Luỹ kế số đơn vị HTĐL
03
03
02
04
06
07
02
Số hợp đồng tín dụng đã ký
07
06
13
03
Doanh số cho vay ngắn hạn
10,89
5,49
31,57
04
Dư nợ cho vay ngắn hạn
6,95
1,5
17,54
II
Cho vay trung và dài hạn
01
Kế hoạch VNPT giao
300
400
400
02
Số đơn vị thành viên hạch toán độc lập
vay dài hạn
0
0
2
03
Tổng dư nợ cho vay
29,11
230,42
522,90
Dư nợ cho vay hợp vốn
Trong đó dư nợ của PTF
29,11
1,31
183,14
6,147
289,08
6,69
Dư nợ vốn uỷ thác đầu tư
47,28
231,32
Dư nợ cho vay trung và dài hạn
2,50
(Nguồn: Báo cáo tổng kết VNPT)
1.7.3.3 Nghiệp vụ điều hành ngân quỹ.
Trong điều kiện khách hàng của PTF chủ yếu là VNPT và các đơn vị thành viên thuộc khối
HTPT của VNPT, do hạn mức cho vay của PTF đối với VNPT và các đơn vị HTPT không vượt
19
quá 24 tỷ đồng nên phần lớn vốn tự có của PTF được gửi tại các tổ chức tín dụng dưới các hình
thức tiền gửi có kỳ hạn hoặc tiền gửi không kỳ hạn.
Bảng 0:9 Hoạt động ngân quỹ của PTF
Đơn vị: Tỷ đồng
TT
Chỉ tiêu
2005
2006
2007
01
Số lượng các tổ chức tín dụng mà
PTF có gửi tiền
08
11
09
02
Số dư tiền gửi đến 31/12
Trong đó tiền gửi có kỳ hạn
60,29
59,48
59,28
56,92
47,1
42,49
03
Doanh thu từ lãi tiền gửi
Tỷ lệ % so tổng doanh thu
5,74
96,95%
4,22
67,62%
3,32
19,62%
(Nguồn: Báo cáo tổng kết PTF)
1.7.3.4 Nghiệp vụ Đầu tư tài chính.
Trong năm 2006, PTF đã từng bước triển khai nhiều hoạt động đầu tư tài chính sau:- Đầu tư mua
lại công trái từ CBCNV của các Bưu điện tỉnh, trị giá 1,306 tỷ đồng; - Đầu tư góp vốn mua cổ
phần trị giá 150 triệu đồng của các đơn vị trong VNPT cổ phần hoá, gồm cổ phần của Công ty
Cổ phần Dịch vụ Viễn thông trị giá 50 triệu, của Công ty Cổ phần Xây lắp Bưu điện Hà nội trị
giá 100 triệu đồng.
Trong năm 2007, PTF đã đầu tư mua thêm 148 triệu công trái, nâng tổng số tiền đầu tư mua công
trái lên 1,454 tỷ đồng; đầu tư mua 50 triệu đồng cổ phần của Công ty cổ phần Dịch vụ viễn thông
TST, nâng tổng số vốn đầu tư tài chính lên 200 triệu đồng.
1.7.3.5 Các dịch vụ cung cấp.
1.7.3.6 Một số kết quả hoạt động của PTF.
Bảng 0:10 Kết quả hoạt động kinh doanh của PTF qua các năm
Đơn vị: Tỷ đồng
TT
Chỉ tiêu
Năm
2004
Năm
2005
Năm
2006
Năm
2007
I
Tổng Doanh thu
5,927
6,240
16,917
21,180
01
Thu về hoạt động tín dụng
0,179
0,605
2,412
4,529
02
Thu về dịch vụ thanh toán
và ngân quỹ
5,745
4,222
3,328
4,520
20
03
Thu khác
0,003
1,413
11,167
12,131
II
Tổng Chi phí
4,516
5,619
15,936
19,030
III
Tổng lợi nhuận trước thuế TN
1,410
621,2
0,981
2,150
IV
Nộp ngân sách
0,466
0,417
0,595
0,951
(Nguồn: Báo cáo tổng kết PTF)
b) Những khó khăn xuất phát từ cơ chế, chính sách quản lý của VNPT
b.1) Đối với cơ chế quản lý vốn đầu tư phát triển của VNPT.
b.2) Về cơ chế đầu tư tài chính của VNPT.
b.3) Về cơ chế điều hoà vốn nhàn rỗi của VNPT.
b.4) Về cơ chế quản lý.
c. Nguyên nhân của những hạn chế.
c.1) Các nguyên nhân từ các cơ quan quản lý Nhà nước.
c.2) Các nguyên nhân từ VNPT
c.3) Các nguyên nhân chủ quan từ PTF.
1.7.4 Công ty dịch vụ tiết kiệm Bƣu điện.
Công ty Dịch vụ Tiết kiệm Bưu điện là một đơn vị hạch toán phụ thuộc Tập đoàn Bưu chính
Viễn thông Việt Nam được thành lập theo Quyết định số 337/1999/QĐ-TCCB ngày 24/5/1999
của Tổng cục trưởng Tổng cục Bưu điện, nay là Bộ Thông tin và Truyền thông.
Vốn điều lệ của Công ty Dịch vụ Tiết kiệm Bưu điện do Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt
Nam cấp là 163 tỷ đồng.
1.7.4.1 Chức năng nhiệm vụ của Công ty Dịch vụ tiết kiệm Bưu điện.
Huy động các nguồn tiền nhàn rỗi dưới hình thức tiết kiệm có kỳ hạn và tiết kiệm không kỳ hạn;
dịch vụ chuyển tiền qua bưu điện. Dịch vụ thanh toán tại hệ thống tiết kiệm bưu điện ở Việt
Nam; phương tiện thanh toán là lệnh chi. Kinh doanh dịch vụ bưu chính, viễn thông.
1.7.4.2 Thực trạng hoạt động tài chính của Công ty dịch vụ tiết kiệm Bưu điện.
a) Tình hình huy động vốn.
Bảng 0:11 Tình hình huy động vốn qua các năm
Đơn vị tính: Tỷ đồng
Tình hình huy động
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Cộng
- Số tiền huy động từ
dân cư
3.800
6.840
10.100
11.500
13.000
16.000
60.001
21
- Số dư chuyển cho quỹ
HTPT
1.500
1.965
1.200
2.600
2.800
3.400
11.965
(Nguồn: Báo cáo hàng năm của PTF)
b) Tình hình cho vay:
Hết năm 2006, tổng số dư cho vay của VPSC đạt gần 9.789 tỷ đồng.
Trong đó: Số dư chuyển cho Quỹ Hỗ trợ phát triển là 8.973 tỷ đồng
Số dư đầu tư vào trái phiếu Chính phủ và trái phiếu công ty là 816 tỷ đồng.
Riêng năm 2006, VPSC đã chuyển cho Quỹ Hỗ trợ phát triển 3.400 tỷ đồng. Trong đó tỷ lệ cho
vay kỳ hạn 2, 3 năm của VPSC đang chiếm tỷ lệ cao nhất, đạt 67,8% trên tổng số vốn cho vay.
Tính đến hết tháng 12/2006, VPSC đã chuyển cho Quỹ hỗ trợ phát triển tổng cộng 11.965 tỷ
đồng.
Bảng 0:12 Số tiền huy động đã gửi cho Quỹ Hỗ trợ phát triển
Đơn vị tính: Tỷ đồng
Kỳ hạn
Năm 2001
Năm 2006
Số dƣ
(Tỷ đồng)
Cơ cấu (%)
Số dƣ
(Tỷ đồng)
Cơ cấu (%)
1 năm
380
14,4
1.579
17,6
2 năm
980
37,1
3.598
40,1
3 năm
755
28,6
2.486
27,7
5 năm
525
19,9
1.310
14,6
Tổng cộng
2.64
100
8.973
100
(Nguồn: Báo cáo hàng năm của VPSC)
Công ty Dịch vụ tiết kiệm Bưu điện là đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc của Tập đoàn Bưu
chính Viễn thông Việt Nam nên VPSC có các đặc điểm của một thành viên hạch toán phụ thuộc
của VNPT:
Doanh thu chủ yếu của VPSC bao gồm:
+ Thu từ lãi suất tiết kiệm bưu điện do Quỹ hỗ trợ phát triển trả cho.
+ Thu từ lãi do đầu tư vào trái phiếu, cổ phiếu.
+ Thu từ lãi tiền gửi ngân hàng, các dịch vụ chuyển tiền, thanh toán đại lý và các dịch vụ khác.
1.7.5 Công ty cổ phần bảo hiểm Bƣu điện.
22
1.7.5.1 Chức năng, nhiệm vụ.
Công ty cổ phần bảo hiểm Bưu điện (PTI) được thành lập năm 1998 theo giấy phép thành lập số
3633/GP-UB của UBND Thành phố Hà Nội; đã được Bộ Tài chính cấp lại giấy phép hoạt động
số 41A/GP/KDBH ngày 1/2/2007, vốn điều lệ là: 150 tỷ đồng.
Bảng 0:13 Danh sách cổ đông của PTI
TT
TÊN ĐƠN VỊ
SỐ VỐN GÓP
(Đơn vị: tỷ đồng)
A
Vốn đã góp
70
I
Cổ đông pháp nhân
48,3
1
Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam
28,7
2
Tổng công ty CP Bảo Minh
7
3
Tổng Công ty CP Tái bảo hiểm quốc gia Bảo Minh
5,6
4
Ngân hàng TMCP quốc tế Việt nam
2,8
5
Tổng công ty xây dựng Hà Nội
1,4
6
Tổng công ty XNK xây dựng
1,4
7
Công ty CP thương mại Bưu chính Viễn thông
1,4
II
Cổ đông thể nhân
21,7
B
Vốn chƣa góp
80
Tổng cộng
150
(Nguồn: Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện)
Với chức năng nhiệm vụ: Kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ.
1.7.5.2 Thực trạng hoạt động kinh doanh.
Sau chín năm đi vào hoạt động PTI đã từng bước ổn định và phát triển, bước đầu PTI đã khẳng
định được vị trí của mình với trên 4% thị phần Bảo hiểm phi nhân thọ, hiện là doanh nghiệp
đứng thứ năm trên thị trường Bảo hiểm Việt Nam. Công ty có mạng lưới 22 chi nhánh rộng khắp
trên toàn quốc, đứng thứ tư về mạng lưới trên thị trường.
Bảng 0:14 Danh sách một số hợp đồng Bảo hiểm lớn đã thực hiện năm 2005-2007
STT
Tên công trình hoặc hợp đồng
bảo hiểm
Phí bảo
hiểm
Tổng giá trị
bảo hiểm
Tên cơ quan chủ
công trình
23
(Tỷ đồng)
(Tỷ đồng)
1
Công trình cầu Phú Mỹ (Trong đó
Liên doanh Bảo Minh chiếm 90%,
PTI chiếm 10%)
9,20
1.402
Cty CP BOT Cầu
Phú Mỹ
2
Bảo hiểm rủi ro về xây dựng, lắp
đặt và trách nhiệm đối với người
thứ ba cho Nhà máy Xi măng Cẩm
Phả
8,85
3.118
Ban Quản lý Xi
măng Cẩm Phả
3
Hợp đồng bảo hiểm thiết bị điện tử
1,97
460
Bưu điện thành phố
Hà Nội
4
Hợp đồng bảo hiểm thiết bị điện tử
4,57
1.143
Bưu điện thành phố
Hồ Chí Minh
5
Hợp đồng bảo hiểm thiết bị điện tử
3,95
717
Bưu điện thành phố
Hải Phòng
6
Hợp đồng bảo hiểm thiết bị điện tử
2,45
544
Công ty dịch vụ Viễn
thông GPC
7
Hợp đồng bảo hiểm thiết bị điện tử
2,46
547
Công ty dịch vụ Viễn
thông GPC
8
Hợp đồng bảo hiểm thiết bị điện tử
2,73
682
Bưu điện thành phố
Hồ Chí Minh
Cộng
36,180
8.613
(Nguồn: Công ty Bảo hiểm Bưu điện)
a) Kinh doanh Bảo hiểm gốc.
24
Bảng 0:15: Cơ cấu doanh thu qua các năm 2005-2006
Đơn vị: Triệu đồng
(Nguồn: Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện)
b) Kinh doanh tái bảo hiểm.
Bảng 0:16 Tình hình nhận tái bảo hiểm năm 2005-2006
Đơn vị: Triệu đồng
(Nguồn: Công ty cổ phần Bảo hiểm Bưu điện)
c) Hoạt động đầu tư.
Biểu đồ 0:3 Tỷ trọng các khoản đầu tƣ đến 30/9/2007
(Nguồn: Công ty cổ phần Bảo hiểm Bưu điện)
14,39%
79,77%
5,84%
BĐS Góp vốn Tiền gửi
25
Bảng 0:17 Một số công ty mà PTI đã đầu tƣ đến 30/9/2007
Đơn vị tính: đồng
(Nguồn: Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện)
1.7.6 Nhận xét.
Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam là Doanh nghiệp Nhà nước chủ đạo của ngành Bưu
điện Việt nam, được thành lập theo tinh thần quyết định số 91/Ttg ngày 07/03/1994 của Thủ
tướng Chính Phủ; hoạt động theo mô hình Tập đoàn kinh doanh mạnh, chuyên ngành Bưu chính
- Viễn thông.
Các trung gian tài chính của VNPT là Công ty Tài chính Bưu điện (PTF), Công ty Dịch vụ Tiết
kiệm Bưu điện, Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện là các đơn vị thành viên hạch toán độc lập
của VNPT, đóng vai trò quan trọng thiết yếu với chức năng là trung gian tài chính giữa VNPT
với các tổ chức tín dụng, thị trường tài chính. Tuy nhiên hoạt động của các trung gian tài chính
trong VNPT vẫn còn nhiều tồn tại như tỷ trọng dư nợ tín dụng ngắn hạn trong tổng dư nợ còn
thấp; đối tượng khách hàng vẫn còn bó hẹp trong phạm vi VNPT, lượng vốn huy động của các
trung gian tài chính của VNPT tài trợ cho các dự án đầu tư của VNPT và các đơn vị thành viên
vẫn thấp và chưa hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch huy động vốn mà VNPT giao hàng năm; tỷ trọng
lượng tiền gửi không kỳ hạn, có kỳ hạn của PTF tại các tổ chức tín dụng trong nước so với vốn
điều lệ của các trung gian tài chính vẫn còn cao; tỷ trọng đầu tư tài chính còn thấp cả về vốn đầu
tư và doanh thu, chưa tương xứng với tầm quan trọng và phản ánh đúng tiềm năng của các trung
gian tài chính trong việc thực hiện chức năng này.