Kinh nghiệm giảm bất bình đẳng trong phân phối thu nhập của hàn quốc và bài học kinh nghiệm cho việt nam

B

O
I H C NGO
---------o0o---------

Cu c thi

u khoa h

i h c Ngo

: KINH NGHI M GI M B
I THU NH P C
C CHO VI T NAM

i,

05

NG
C


i

M CL C
DANH M C T

VI T T T.................................................................................. iii

DANH M C B NG BI
L

............................................................ iv

U ...........................................................................................................1
.

NV B

GI M B

I THU NH P ............................................................5
b

i thu nh p .........................................5
m ...................................................................................................5
...........................................7

ng ...................................................................................................10
b
1.2. M i quan h gi a b

i thu nh p ...........13

ng trong thu nh

n kinh t ...............15

1.2.1. M i quan h gi a b

n kinh t .............................15

1.2.2. M i quan h gi a b

...................................17

trong gi m b

i thu nh p.............18

. KINH NGHI M GI M B
PH I THU NH P C
2.1. Gi i thi

C ..................................................................21
c......................................................................21

2.1

....................................................................................21

2.1

i ........................................................................................22

2.1.3. Kinh t ......................................................................................................24
2.2. Th c tr ng b
2.3

i thu nh p t
i thu nh p

2.4

c ....................25
c ...........31

c ................................................................35
2.4

i thu nh p ..........................................................35

2.4

ng .................................................................................42

2.4

i ........................................................................47

2.4.4.

.................................................................................53


ii

2.5

c ............................................58
2.5

c ..................................................................................58

2.5.2. M t s t n t i ............................................................................................60
C KINH NGHI M CHO VI T NAM TRONG GI M
B

I THU NH P .....................................62

3.1. Gi i thi u v Vi t Nam ......................................................................................62
u ki n t

....................................................................................62
........................................................................................62

......................................................................................................63
3.2. Th c tr ng b

i thu nh p c a Vi t Nam ...................64

3.2.1. Th c tr ng ................................................................................................64
3.2.2. H qu ......................................................................................................67
.............................................................................................68
3.2.4. M t s

m gi m b

i thu nh

ng t i Vi t Nam.................................................................................70
iv

Vi t Nam trong vi c gi m b

ng

i thu nh p ...................................................................................71
c cho Vi t Nam t kinh nghi m c

c.......................................75
i thu nh p

t Nam.......................................................................................75
3.3.2. Kh
3.4. M t s

nd

t Nam .................77

xu t nh m gi m b
ng qu

i thu nh p t i Vi t Nam........78
v

ng ................79
ng cho t t c m

c thi u s

i .............80
u th trong

i ..................................................................................................................81
i quy

i ...........................................82

K T LU N ..............................................................................................................84
PH L C .................................................................................................................87
DANH M

U THAM KH O ...............................................................89


iii

DANH M C T

VI T T T

Danh m c t vi t t t ti ng Vi t
T vi t t t

T
B

ng

HQ

c

VN

Vi t Nam

Danh m c t vi t t t ti ng Anh
T vi t t t

T ti ng Anh

APEC

Asia-Pacific Economic
Cooperation

CIA

T ti ng Vi t
Di
-

Central Intelligence Agency
(Hoa K )

GDP

Gross Domestic Product

T ng S n ph m qu c n i

HDI

Human Development Index

Ch s

IMF

International Monetary Fund

Qu Ti n t Qu c t

KNHC

Korea National Housing
Corporation
Korean won

T

Organization for Economic Cooperation and Development
United Nations Development
Programme

T ch c H
Kinh t

World Trade Organization

T ch

KRW
OECD
UNDP
WTO

i
t tri
c
c
n

H p Qu c
i Th gi i


iv

DANH M C B NG BI
Danh m c b ng bi u
STT

ng bi u

Trang
23

B ng 2.1
B ng 2.2 Kho

s Gini

B ng 2.4 M

c c a nh

B ng 2.5 T l

31

i nh n tr c p

ng s c kh e c a nh

B ng 2.3

m ts

33

i nh n tr c p

33

y ud

34

c
B ng 2.6 Chu

n 1988

2007

39

B ng 2.7 Chi

54

Danh m
STT

Trang
t
Nh t B

n 1961

ng GDP c
2011

c

i (th c t

n 1961

,
c,

26
28

2012

H s Gini c

n 1965

T l
2001 - 2011
l nam gi
n 1990 - 2010

2010

29
n

n

42

c, giai

46
55

2000
c,

h 2.7

57

n 1960-2010
2.8

58


1

L I
1.

U

p thi t c
n kinh t l n th 13 th gi i (x p h
t qu

n v i thu nh p cao

i n n kinh t th

c

c a Di

APEC), T ch c
i th gi i (WTO), T ch c H
n kinh t

n Kinh t (OECD),

n (G-20

t trong nh

ng nhanh nh t th gi i t

c

u nh

n ti p t

n cu i nh ng
ng nhanh trong th
t trong

ng th n k c

u th

nb n
v

n trong th i gian r t ng

chi

cn

t th gi i, thu nh p
i nhi

tt

(CIA,

2013). T m t qu
nghi

t qu

c c nh tranh r

nghi

ng qu c t v i nhi u m

cao n i ti

p th gi i. Kinh t

ng nhanh
gi m b

ng, gi

c

t k t h p t t gi
n kinh t
i thi

i. M c s ng
t nhi u. Ch

qua: m
thu nh p c

ng c a

b

i

m c th p so v i nhi
s

s
m cr

12, HDI c

n con


2

0,909, x p th

gi i (UNDP, 2013)) ch ng t

c trong vi

mb
ng kinh t c

u
Vi

ng c a nhi

c bi t, gi m b

nh

i thu nh

ng nh

i b t nh t c

t trong
t trong m i

c nh ng ti n b
n kinh t

i thu

nh p v

pt

i r ng kho

p gi a

u nh
b

i thu nh p c

Vi t Nam nh
quy

m
tg im

ng t i m

nb nv

nh ch

u

m gi m b

nh p c

i thu

c cho Vi

u khoa h c

c
2. T ng quan v
B

u

ng trong

i thu nh

c a nhi

u

n kinh t nh

tri n b n v

ng t i m

ng cu c s

nhi

t

gi i v b

nh

i thu

n kinh t
(Simon Kuznets, 1955)

(Baindu Banya, 1995)

Income Inequality in Developing Countries

Inequality and Unsustainable Growth: Two Sides of

the Same Coin? (Andrew G. Berg and Jonathan D. Ostry, 2008)
m i quan h qua l i gi
kinh t

i thu nh p.
Nhi

t kinh t
ng

t

ng

c, m

ng kinh t s
i thu nh

ng s

u ki n kinh t B

ic a
i thu nh p


3

c bi t tr m tr ng
tr

ng r

n vi

l

n kinh t

c.

tt

c

ct

r t cao trong khi m

b

ng kinh t
i thu nh p th p. Nh m

u kinh nghi

t nhi

Globalization and Income Inequality in Korea: An Overview
2001)

The Dynamics of Income Inequality in Korea

(Kang Seoghoon,

(Kim Jongsung, 2011),

Growth Policy and Inequality in Developing Asia: Lesson from Korea
Hyun-Hoon, 2012).

u ch

c gi m b

i thu nh p c
c

(Lee
ng

tl nt

c.
T i Vi t Nam, v

b

i thu nh
uv v

ng

Vi t Nam:

Vi t Nam

ut v

(Nicholas Minot,

,

thu nh

Vi t Nam (Tr n Th

i
t

ng kinh t

c nhi

.

m

i thu nh p v
Vi t Nam. Vi
nhi

u nh ng kinh nghi

ng v

Qu

nh kinh t -

t c n thi t.

i
am
n kinh t

uc

ng ti ng Vi t v

mb

i thu nh p c

nd

ng h p c a Vi t Nam.
3. M

u
u th c tr ng b
ng kinh t c

T

nh m gi m b

i thu nh
c
ch c
i thu nh p

ng


4

c tr ng b
t

ts

i thu nh p t i Vi t Nam,

xu t nh m c i thi

ng b

ph i thu nh p t i Vi t Nam.
4.

u
-

u: Th c tr ng b

i thu nh p

c
d ng nh m gi m b

i thu nh p.

- Ph m vi

u:

V m

u th c tr
ng t

n

v v

c tr ng c

cv i

m ts
V m t th i gian: t
d ng nhi

(th

m sau chi

i)

5.

u
u ch y u s d
c

c p

ts

t ng h
6. K t c u c
im

t lu
nv b

ck tc
mb

ng trong

i thu nh p
. Kinh nghi m gi m b

i thu nh p c a

c
.

c kinh nghi m cho Vi t Nam trong vi c gi m b
i thu nh p


5

NV B
GI M B
1.1.

I THU NH P
b

1.1.1.

i thu nh p

m

1.1.1.1.

i thu nh p
i s n xu

i

kinh t chung nh t c

t trong nh ng ph

i. V

y,

c hi

u t s n xu

ngu n l

n xu

s n ph

ph i s n ph
m

t qu s n xu

n xu
i thu nh p

i (Samuelson & Nordhaus, 2004).

t b ph n c

i, g n li n v i s

c bi u hi

c,

i theo

p. Trong ph m vi

i thu nh p

p qu

c

(Sullivan & Sheffrin, 2003).
Trong m t n n kinh t th
nh ng ngu

ng thu

c quy

su t, ti

nh b i

i nhu

n l c.

i thu nh p
h

n xu

t trong ba m t c a quan h s n xu t,

ng tr c ti

nl

ng kinh t
t nt
v

nc

1.1.1.2.

i thu nh p v

ng kinh t

mb

gb

i.

i thu nh p

Trong kinh t h c,

ng

ng
kinh t ) x

ng trong s

ng th i,

ng l

c a

n t c.
i nh

i kh

l

c m c thu nh
s

ng
ur i

6

ro c

(Kate Bird, 2009).

ng
i gian.
ng:

ngang

ng d c .

nh

ng ngang

ix

ng kinh t

nhau v i nh ng
nh

iv i

ng d c

ix

ng kinh t

ts

th

m kh c ph c

ng ngang

c th c hi n b

ng d c nh t thi t c

ph th

ng

i theo

u ti t c
ng d c nh m gi

i gi

c

ch v

c bi

n ho c tr c
kinh t ,
ng

ng

ng g n v

i thu nh

im

a c ng hi
th

i.

ng th , gi

av

thu
n th

n kinh t c

m

i,

Harry Jones,
ng

ng

s b ng nhau, ngang nhau.

nhau.

,

1.1.1.3.

mb

i thu nh p
.

(Cohen & Kluegel, 1981).


7

c.

(Wilkinson

2009).

1.1.2.
(2004),
p


8

M t trong nh ng bi

c ti

u qu nh t nh m gi m b

i thu nh

i l i thu nh p

r

i

l i nh m m

i,

i ta coi ti

m gi

a d ng c

mt

uc g

t

m

y, do m

h

pl

ng nhau.
at tc

gi

mk th p

th a d ng c a m

i

ib
im tm
h

h il
ng kh

ad

ng th hi n m c th a d ng t

t

c m c th a d ng c a
nh

tc
tc
mt

ng kh n

quan cao nh
ch n ph

ng kh

ng kh

n xu

ad

mt

i

a d ng c

tt

it

c

m hi u qu Pareto.

Thuy t v l i
Thuy t v l

u c a

i dung thuy t v l i cho r
d ng c

i ch ph thu
is

a

th a d ng c a t t c
it

ng s

.


9

l

ng: W = U1 + U2

n

i c a thuy t v l
d c b ng u ki

ng th

ng th i coi l
t

ng s b ng nhau.

cs

i thu nh p t

ph

il

l i b nhi

t theo thuy t v l

n khi: MU1 = MU2

h c ch

cho r

i.

Thuy t v

i c n t ra coi tr ng vi c

ic

ng s b
tm

ic at tc
i c n ph

c at tc

yv im
ng ph

ng thu nh p qu

ng thu nh

th a d ng c a m
ng : W = U1 = U2
N

ad

am

ki

u

u ki n thuy t v l

ph i thu nh
d

n

ud

n k t qu

ng nhau cho t t c m

a

a m

ch thu nh

thuy

us

c

ra.

d
u qu r t nhi

hi u qu l y s

p nh n, tr
ng v

tv l

n m t th i c c ph i hy sinh
is

t cao.

th cM

tc

t tr ng s b

iv

i th p nh t,

c th a d ng th p nh t,

ng s b ng 0.
ng : W = minimum {U1, U2, U3, ...}


10

i u ki n t

i c a thuy t c

W = U1 = U2

i th p nh

n

N

il

thuy

i t ng thu nh p qu

nm tk tc

t

ts

u,

i thu nh p tuy

ib

u t vi c

i th p nh t. Theo thuy
thu

i ch ph

y mu

ph i c

i

th a d ng c

tt
t.

th a d
M ts

h

i thu nh

thu

cg

m

th a d
dung c t y u c

i
m cho r ng c

n m c s ng t i thi

c m

ng. M c s
nh tr c ti p b ng thu nh

thi t y

ab

i thi

ct ph pl

t i thi

i m c t i thi u s
c

1.1.3.1.

c

ng nh

c ph m, qu

nh ng kho

1.1.3.

t

ng

i.

c thu nh p


11

1.1.3.2. M t s
ng Lorenz
M t trong nh
thu nh
h

bi u di n m

b

i

c s d ng trong kinh t h
i M Coral Lorenz (1905).
c bi u th trong m

ng cong Lorenz ph
qu

:

l ph

ng d

ng v i t l ph

t d u hi u cho bi t m
ng 45o

gi

b

ng tuy
n thu nh

c l i.

ng

ng. M

ng
b

ng d n c a
ng 45o

t. Kho

hi n m

a t ng thu nh p

cs


12

n ch
cm

m i th hi

b

cb

ng, d n t

c gia hay

t qu c gia.
H s Gini
H s
c s d ng r
c u th c nghi m. D

s Gini. H s Gini

nh b ng t s gi a di

c gi i h n b

ng 450 v i di

ng Lorenz.

ct

ah s

i-T l

c ng d

i th i;

Yi - T l thu nh p c ng d

i th i.

y gi

s

i quan h

ng 450 ng v i h s

ng

ng th ng 450 ng v i h s

cl
Trong th c t , h s Gini ch nh

n.

trong kho ng l

(0H s Gini

li u thu nh p

at

thu n ti n
s Gini d
c ah s

c a h s Gini
a h s Gini
H s
cm

c ph
b

c h n ch c

li u thu nh

u


13

th i k

i ch ph

ph i, trong m t s

c m t t ng quan nh t c a s

ng h

c nh ng v

c th .

T s Kuznets
T s

b

Nh ng t s

h c Simon Kuznets (1955).

ng b ng t s gi a t tr ng thu nh p c

i

nh
s
thi

tt

li u v

i thu nh

ng l y t s

Kuznets theo t l gi a t tr ng ph n thu nh p c
v i t tr ng ph n thu nh p c

thu nh p th p nh t

thu nh p cao nh t.

c s d ng ch y u
u lu

ng m

ng thu nh
nh

s Theil L, t tr ng thu nh p c

ng thu nh p qu

s

1.1.4.

b

B
vn

i thu nh p

i thu nh p v

c as

ThS.

b t

c a l ch s

l i, v

p ph i. Theo PGS .
trong

c

nhi

u chung l i
y
ng trong

1.1.4.1. B

i thu nh p t
i thu nh p t

Trong n n kinh t th
i theo s h
m

n

ng, m t b ph n thu nh p c
nl

u t s n xu
ut

c nh tranh

n m c thu nh p c a m
yg

ph i thu nh p t

ng.

i theo s h u ngu n l
n.

ng


14

c th a k
m

c th a k

p l n. S b

m

thu nh p do c a c i th a k t
u s ph

i.
t ki

l

ns

ng

c

i ti t ki m nhi u

ng c a c i khi v

is

t

nh
Do k t qu

i thu nh

th y nhi

c t cho

p nh n r i ro, b ti

ng

nh ng doanh nghi p m i ho c may m
ng nh

nc am

1.1.4.2. B

i thu nh p t
i u ki

u ki

ng

n t o ra thu nh
t ngh nghi

ng,
d

kh

n thu nh

ng d

nh

i

thu

l c kh e m

h cv

c m c thu nh

c l i. H c v n th p
ng h c
v n

n th h hi n t
cc
cc ah

nh

n m c thu

ng nhau.
hau v ngh nghi

quy

nh s

u t quan tr ng

t v ti

c ph

c tr
nhi u s

ng ch
ng m

Do nh
nhi

ns b

ng trong thu nh p t lao


15

ix

i, xu

o c a th

mc

ng,

ns

ng c

t v ti

1.2. M i quan h gi a b

ng trong thu nh

1.1.1. M i quan h gi a b

n kinh t
n kinh t

u v m i quan h gi a b

nb

uv i

i quan h
t qu c

i ch i nhau, m t s d

nhi

mb t

n b

ng

ng.

ng l

ng nhi

ti t ki m

m s t p trung

t p trung nh

n t o thu nh p

i thu nh p; t l thu nh
t gi a thu nh
nh

p. Trong

uc
p nh n m c ti

u l i

nhu n. H ti t ki
ng th

l i nhu

ac ic

ch

n m t.

T l t vong gi

c sinh s n v n cao, k t qu

s cm

ng di
ng l c c i thi n b

ng m

ng x
ng bao g m s t ch c c a giai c
n, thu th a k

nh

p m i, ngh nghi

n; s xu t hi n c

v m

tc

thu

ch

c a ti t ki m.

ng Kuznets n i ti

t qu c a nh
i thu nh p s x

i thi

c tr

Trong th
nhi

p

r ng b
t o ra v

ng

Kristin J. Forbes,


16

2000) M t s

h

n nay v n gi

m

uh t

b nh

c

th c t kinh nghi m c

ra r
mb
n xu

c, xu t kh u

p ch bi
h tr cho c

il

Trung Qu

u khi th c hi

.

p lu n ng h

r ng b

m cho r ng b

ng t o nhi

ch

ng. B

ng t

t cho

ng. Khi thu nh

i ng

h thu th p. Torsten Persson

p lu n v

t r ng m t giai c

ng.
ra r ng k t qu

nhi

li u b

thu c r t

u d li

u ch nh

ng d ng gi a kh
i quan h gi

ng bi n m t. H

r

y

h ng c

n

ng v m c x p

c theo b

ng c a b t
ch

ts

ng

ng. M

u

c kh
s li u .
Gi
i quan h
ki

i quan h gi a m c thu nh
nh gi a b

, l ch s

ch


17

ng
t trong nhi u y u t
t . Nhi

kinh

i s l p lu n r ng ngay c

y m
tm

1.1.2. M i quan h gi a b
M tv

u hi

i quan h gi a b t
nv

nh

i gi a qu c gia khan hi
n) s
(ti

iv

ng

m su t sinh l i

c khan hi
c th

i c a hai qu c gia gi
d

nh th

ng c

i nhi

ng
ng

mb t

ng
c n

c

yM
th y r ng s
th i v i b

,

i gi
nh

ng

c

p lu n

r

ng k

c qu

nl n

n.

is

gi

p th
n vi

M sang nh ng

l
c

ng

t. K t qu

M

B

t h qu c
b
u n n kinh t

ng

m
t thi

c nh

uy ut
nh, g
i gi a vi

ng
ng

nh tranh

im

ts


18

gi
m

xu t. M

i ph

t ch n l

th

1.2.

c

trong gi m b

i thu nh p

Trong n n kinh t th
c ph
tr

m khuy t (th t b i) c a th

n kinh t

u qu cao nh

tm

n quan tr

mb

i. Ph

mb o

uc am is
Trong m t n n kinh t th
t

t ho

is

n.

u ti t c

c, n n kinh

ng hi u qu theo nh ng quy lu
nl

c

c hi u qu kinh t cao nh
u qu trong vi

i.

v

n

mb

ph i can thi

i l i thu nh p m

mb ts b

ng thu nh

h i l i thu nh

i.

a c i chung c
i. Vi c chuy n giao m

nh p t

i
ng thu

tl

m d n, s
th a d ng m

ng thu nh

i b ng m t m c th a d ng l n
ng thu nh

m

b

id d
,d

i l i thu nh
mb

ra
thu

i.

u qu
mb
i thu nh

um

n

t o ra ngo i ng

can thi p c
gi m b

t

ng tuy

t c n thi

t

i gi a m
t s l a ch n t i


19

.
n nh

c thu nh

v im
tuy

p
ng l

i gi a m

i, m

ng c

iv ic

b ng nhau

thu
ng. M t s

ng tuy

c t

ng tuy

ng l

ng, s n xu

ib

ng cao.
i thu nh

c

th ng tr

i thu
Thu

ti n thu c

v

n) nh
nh

i s

ch,
i thu nh p, hay

u ti

ng kinh t -

Thu

ng s , 1992).
i tr m t t l cao

pc ah

c thu (Hyman 1990).

ng m

gi a t l thu nh p c

ps

t


20

T nh
ph

iv ib

kh

u ti t c

ng thu nh

b

ng l i

vi c gi b

ng

th
ph

m tm

h
ng trong

ng gi a l

h

ng gi a l
i.