Kinh nghiệm phát triển kinh tế xanh tại một số nước và bài học cho việt nam

1



MC LC
LI M U 1
CHNG 1:
NHNG VN  C BN V PHÁT TRIN KINH T XANH 6
1.1. KHÁI NIM KINH T XANH 6
1.2. CÁC KHÁI NIM LIÊN QUAN N KINH T XANH 8
1.2.1. Tng trng xanh 9
1.2.2. Vic làm xanh 10
1.2.3. Sn xut bn vng và tiêu dùng bn vng 11
1.2.4. Ch s đo lng kinh t xanh – GDP xanh 13
1.3. PHÁT TRIN KINH T XANH 17
1.3.1. Các điu kin cn thit đ phát trin kinh t xanh 17
1.3.2. Các lnh vc ca nn kinh t xanh 20
1.4. VAI TRÒ CA KINH T XANH I VI PHÁT TRIN KINH T, XÃ HI 22
1.4.1. i vi vn đ phát trin bn vng 22
1.4.2. i vi tng trng kinh t 22
1.4.3. i vi th trng lao đng 23
1.4.4. i vi môi trng và ng phó vi bin đi khí hu 23
1.4.5. i vi li sng vn minh đô th 23
CHNG 2:
KINH NGHIM PHÁT TRIN KINH T XANH TI MT S
QUC GIA
VÀ BÀI HC CHO VIT NAM 25
2.1. KINH NGHIM PHÁT TRIN KINH T XANH CA MT S QUC GIA 25
2.1.1. Kinh nghim phát trin kinh t xanh ca Hàn Quc 25
2.1.2. Kinh nghim phát trin kinh t xanh ca Trung Quc 33
2.1.3. Kinh nghim phát trin kinh t xanh ca Hoa K 38

2.1.4. Kinh nghim phát trin kinh t xanh  Uganda 46
2.2. ÁNH GIÁ CHUNG 52
2.2.1. u đim 52
2.2.2. Nhc đim 53
2.3. BÀI HC CHO VIT NAM 55
2.3.1. Kinh nghim cn hc tp 55
2.3.2. Nhng hn ch cn tránh 57
2



CHNG 3:
ÁP DNG KINH NGHIM NC NGOÀI NHM PHÁT TRIN
KINH T XANH  VIT NAM 58
3.1. QUAN IM CA NG, NHÀ NC V PHÁT TRIN KINH T XANH 58
3.2. C S PHÁT TRIN NN KINH T XANH  VIT NAM 61
3.2.1. Nhng c hi ca Vit Nam trong vic phát trin kinh t xanh 62
3.2.2. Nhng thách thc trong vic phát trin kinh t xanh  Vit Nam 63
3.3.  XUT GII PHÁP PHÁT TRIN KINH T XANH TI VIT NAM 66
3.3.1. Các gii pháp chung v mt chính sách ca ng, Chính ph và các c quan
nhà nc, các cp ngành ti các đa phng 66
3.3.2. Các gii pháp c th cho các lnh vc ca nn kinh t xanh 70
KT LUN 81
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 82

3



DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: Mc tiêu phát trin nng lng tái to ca Trung Quc 35
Bng 2.2: T l phn trm đu t “xanh” trong tng giá tr gói kích thích kinh t 54
Bng 3.1: Tim nng lý thuyt khí sinh hc 75
Bng 3.2: Tim nng sn xut Bio-ethanal 75
Bng 3.3: Tim nng sn xut bio-diezel ti Vit Nam 75


4



DANH MC CÁC HÌNH V
Hình 1.1: Ba yu ti kinh t, xã hi, môi trng trong nn kinh t truyn thng……… 7
Hình 1.2: Ba yu t kinh t, xã hi, môi trng trong nn kinh t xanh…………………7
Hình 1.3: Các lnh vc ca nn kinh t xanh……………………………………………21
Hình 1.4: D báo xu th v t l tng trng GDP thng niên……………………… 22
Hình 1.5: Tóm tt vai trò ca kinh t xanh đi vi tng trng và phát trin………… 24
Hình 2.1: Sn lng du thô ca M t nm 2000 đn nm 2010…………………… 40
Hình 2.2: D báo công sut đin tái to  M………………………………………… 43
Hình 2.3: T l phn trm din tích đt hu c chng nhn s dng đ sn xut nông
nghip hu c  Châu Phi ……………………………………………………… 49
Hình 3.2: Tóm tt mô hình vn phòng xanh…………………………………………….79

5



DANH MC CÁC PH LC
Ph


l

c 1
: Mt s ví d v vic làm xanh ti các doanh nghip trong mt s lnh
vc ca nn kinh t

90

Ph


l

c 2
: Mt s đc đim thân thin vi môi trng ca sn phm, dch v……… 92

Ph lc 3: u t hàng nm vào nn kinh t xanh theo khu vc…………………… 93

Ph


l

c 4
: Gii thiu mô hình doanh nghip kinh t xanh…………………………… 95

Ph


l

c 5
: Chng trình nhãn xanh Vit Nam……………………………………… 96

Ph


l

c 6
:  xut ý tng xây dng mô hình vn phòng xanh cho doanh nghip…

97




6



DANH MC T VIT TT
STT Phn vit tt Phn vit đy đ
1.

BAU Business as Usual (Mô hình kinh t truyn thng)
2.

CIA Centre Intellegence Agency

(C quan tình báo Trung ng Hoa K)
3.

DOE United States Department of Energy
(B nng lng Hoa K)
4.

EPA Environmental Protection Agency
(C quan bo v môi sinh Hoa K)
5.

FAO Food and Agriculture Organization
(T chc Nông lng Liên hip quc)
6.

GDP Gross Domestic Product (Tng sn phm quc ni)
7.

GE Green economy (Kinh t xanh)
8.

GGGI Global Green Growth Institute
(Vin Tng trng Xanh toàn cu)
9.

IEA International Energy Agency (C quan Nng lng Quc t)
10.

IFOAM Liên đoàn Quc t các t chc nông nghip hu c
11.

ISWM Integrated Scrap and Waste Management
(Phng pháp tích hp qun lý cht thi rn)
12.

MLTPRE Chng trình phát trin k hoch va và dài hn v nng lng
tái to ca chính ph Trung Quc
13.

R&D Research & Development (nghiên cu và phát trin)
14.

SEEA System of Environmental and Economic Accounting
(H thng hch toán sinh thái và kinh t)
15.

SNA System of National Accounts (H thng tài khon quc gia)
16.

UNCSD United Nations Conference on Sustainable Development
(Hi ngh Liên hp quc v phát trin bn vng)
17.

UNDP United Nations Development Programme
(Chng trình Phát trin Liên hp quc)
18.

UNEP United Nations Environment Program
(Chng trình Môi trng Liên hp quc)
0

TÓM TT  TÀI
Trong li m đu, nhóm tác gi s nêu ra tính cp thit ca đè tài, tm quan
trng ca kinh t xanh đi vi kinh t, xã hi và môi trng ngày nay. Bên cnh đó,
nhóm tác gi s đa ra tng quan tình hình nghiên cu, các phng pháp nghiên cu
cùng phm vi, đi tng và mc tiêu ca đ tài.
 tài “Kinh nghim phát trin kinh t xanh ti mt s nc và bài hc cho
Vit Nam” gm 3 chng.
Trong chng I, sau khi đa ra các khái nim và quan đim phát trin kinh t
xanh ca các hc gi trên th gii, gii thiu các vn đn v phát trin kinh t xanh
và các khu vc ca nn kinh t xanh, nhóm nghiên cu s phân tích vai trò ca kinh
t xanh trong vic phát trin kinh t - xã hi đc đt trong bi cnh ca th gii vi
nhng bin đng và s phát trin nh hin nay.
Trong chng II,  phn đu, nhóm nghiên cu tp trung phân tích kinh
nghim phát trin kinh t xanh ca Hoa K, Trung Quc, Hàn Quc và Uganda –
nhng quc gia đã thành công trong vic xây dng và phát trin kinh t theo mô hình
tng trng xanh. T đó, nhóm nghiên cu tng kt nhng bài hc kinh nghim
trong vic áp dng mô hình kinh t xanh  các nc đã nghiên c, to tin đ đ
phn sau ca chng II, nhóm đa ra đc nhng bài hc có th áp dng cho Vit
Nam cùng nhng hn ch cn khc phc.
Trong chng III, vi mc đích đ xut các gii pháp giúp xây dng và phát
trin nn kinh t xanh, hng đn mc tiêu phát trin bn vng  Vit Nam da trên
kinh nghim ca các quc gia đã nghiên cu và tìm hiu  chng II, đ tài đi phân
tích các quan đim ca ng và Nhà nc thông qua các chính sách, lut và các vn
bn di lut v phát trin kinh t xanh. Tip đó, nhóm phân tích c s phát trin nn
kinh t xanh  Vit Nam, nhng c hi và thách thc mà nó đã, đang và s đem ti
cho Vit Nam. Mc dù c s phân tích cha tht đy đ và khúc trit, nhng trên c
s lý lun đó, nhóm nghiên cu cng đã đ xut mt s gii pháp nhm xây dng mô
hình phát trin kinh t xanh hiu qu vi tình hình hin ti ca Vit Nam.

Sau ni dung ba chng, các ph lc đa ra s làm rõ hn nhiu vn đ đc
nhc đn trong đ tài cùng vi các hot đng bên l ca nhóm thc hin trong thi
gian nghiên cu đ h tr cho đ tài.
1


LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Nhng nm cui th k 20 và đu ca th k 21 đã chng kin nhiu bin đng
v kinh t, chính tr cng nh trên nhiu phng din khác ca đi sng xã hi. Cuc
khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu cho thy nhng mâu thun, ri ro
và các tác đng tiêu cc khó lng ca toàn cu hóa trong th k 21. Bên cnh đó,
th gii đang phi đi mt vi rt nhiu thách thc an ninh phi truyn thng
1
toàn
cu mà không mt quc gia riêng l nào có th gii quyt đc.
Phát trin kinh t xanh trong bi cnh bin đi khí hu đang đc mt s quc
gia u tiên la chn nhm gii quyt thc trng trên. Tng trng xanh là cách thc
đ đt đc mc tiêu tng trng kinh t và đng thi bo v môi trng, ngn chn
suy gim đa dng sinh hc và gim thiu vic s dng không bn vng tài nguyên
thiên nhiên. Hin nay, tng trng xanh đã đc xác đnh là trng tâm chính sách
phát trin quc gia ca nhiu nc trên th gii, trong n lc đt đc s phát trin
bn vng. Trong đó, đáng chú ý nhiu quc gia nh Hàn Quc, Trung Quc; c,
Anh, Hoa K đã đi tiên phong trong vic thúc đy tng trng xanh vi nhiu ni
dung quan trng th hin s cam kt mnh m hng ti nn kinh t xanh.
Vit Nam đc d báo là mt trong 5 quc gia trên th gii chu nh hng
nng n ca bin đi khí hu, vn đ xây dng kinh t xanh càng tr nên cp thit.
Tuy có nhiu li th đ phát trin kinh t xanh nhng Vit Nam hin nay cha bt
kp xu th phát trin mi này. Hc hi và tip thu kinh nghim ca các quc gia đi
đu v mô hình tng trng xanh là mt trong nhng phng pháp giúp Vit Nam

đt đc mc tiêu nhanh nht.
Do đó, nhóm tác gi chn đ tài “Kinh nghim phát trin kinh t xanh ti
mt s nc và bài hc cho Vit Nam” vi mong mun tìm hiu, nghiên cu mt
cách h thng vn đ phát trin kinh t xanh ti Vit Nam, áp dng nhng bài hc
kinh nghim t mt s quc gia đã xây dng thành công mô hình kinh t xanh, qua
đó làm rõ nhng thun li, khó khn trong vic xây dng và phát trin kinh t xanh


1
Theo PGS, TS. Nguyn Mnh Hng, Vin Khoa hc xã hi và nhân vn quân s, B Quc phòng,"An ninh
phi truyn thng" đc xut hin chính thc trong “Tuyên b chung ASEAN – Trung Quc v hp tác trên
lnh vc an ninh phi truyn thng" ti Hi ngh thng đnh ln th 6, gia các nc ASEAN và Trung Quc
ti Phnôm Pênh ngày 01-11-2002. ó là nhng vn đ v các loi ti phm xuyên quc gia, đc bit là ti
phm khng b và ma túy đe da an ninh khu vc và th gii, đng thi to ra nhng thách thc mi đi vi
hòa bình, n đnh trong và ngoài khu vc. Tuy nhiên, cho đn nay, vic nhn thc và xác đnh nhng vn đ
an ninh phi truyn thng vn cha có s thng nht. Quan nim ca Liên hp quc v vn đ an ninh phi
truyn thng gm 7 lnh vc chính: kinh t, lng thc, sc khe, môi trng, con ngi, cng đng, chính tr.
2


ti Vit Nam và đ xut ra nhng gii pháp góp phn xây dng và phát trin kinh t
xanh ti Vit Nam hng đn phát trin bn vng cho đt nc.
2. Tng quan tình hình nghiên cu
Kinh t xanh là vn đ dành đc s quan tâm ca Liên hp quc, các quc gia
và các nhà nghiên cu trên th gii vi nhiu báo cáo khoa hc đã ra đi. C th:
Cun sách “Blueprint for a Green Economy” ca 3 tác gi David William
Pearce, Anil Markandya và Edward Barbier xut bn nm 1989. Tác phm đã ch ra
s ô nhim đang đe da cuc sng chúng ta và cho thy cách các chính ph có th
thc hin đ gim ô nhim môi trng, đng thi phát trin kinh t bn vng.
Cun sách “Natural Resources and Economic Development” (Cambridge

University Press, Cambridge) do Edward B. Barbier vit nm 2005. Trong cun sách
này, Barbier đã khám phá mt nghch lý quan trng: “Ti sao khai thác tài nguyên
thiên nhiên li không mang li li ích kinh t ln cho các nn kinh t nghèo ti châu
Phi, châu Á và M Latinh?”. Barbier xem các nghch lý này qua các ví d lch s, các
lý thuyt hin hành và các mô hình thc nghim suy thoái đt và s dng nc… T
đó, ông đã đ xut các bin pháp, chính sách, th ch cn thit cho s thành công ca
các nc đang phát trin da vào tài nguyên thiên nhiên và chính sách phát trin nn
kinh t xanh bn vng.
Cùng ch đ này, nm 2010, Edward B. Barbier tip tc cho ra đi cun sách
“A Global Green New Deal: Rethinking the Economic Recovery” (Cambridge
University Press and UNEP, Cambridge, UK). Tác phm đã đa ra nhng chính sách
hiu qu không ch trong vic khôi phc tng trng và to công n vic làm mà còn
bo v môi trng, h sinh thái, tài nguyên nc và xóa đói gim nghèo.
Ti Vit Nam, cng đã có mt s nhà nghiên cu quan tâm v kinh t xanh vi
đó là các báo cáo khoa hc đc ra đi. Có th k ra:
Cun sách “Hng ti nn kinh t xanh, l trình cho phát trin bn vng xóa
đói gim nghèo - Báo cáo tng hp phc v các nhà hoch đnh chính sách” ca
Vin chin lc Chính sách Tài nguyên và Môi trng (Tài liu dch ca UNEP) do
Nhà xut bn nông nghip Hà Ni phát hành nm 2011.
Cun sách “Tái cu trúc kinh t theo mô hình tng trng xanh: Kinh nghim
quc t và gi ý cho Vit Nam” ca nhiu tác gi do nhà xut bn Khoa hc Xã hi
phát hành nm 2012. Cun sách gm 18 bài tham lun ti hi tho vi ni dung
chính: Tái cu trúc kinh t sau khng hong tài chính toàn cu, khuôn kh lý thuyt
3


và kinh nghim quc t v kinh t xanh, hng ti phát trin bn vng, đ xut chính
sách cho Vit Nam.
Ngoài ra còn có nhiu báo cáo khoa hc bàn lun và đa ra nhng chin lc
c th, lâu dài cho vic phát trin kinh t xanh  khp ni trên th gii nói chung và

Vit Nam nói riêng ti các hi ngh:
Hi ngh khu vc ông Nam Á v Kinh t hc ca a dng sinh hc và các h
sinh thái hng ti nn kinh t xanh (TEEB) din ra ngày 28/6/2011 ti Hà Ni;
Hi ngh thng đnh Liên hp quc v phát trin bn vng (Rio+20) ngày
20/6/2012 din ra ti Braxin vi s tham d ca trên 100.000 đi biu đn t 193
quc gia, trong đó 63 tng thng và th tng đã tp trung tho lun gii pháp thúc
đy kinh t xanh thông qua vic thúc đy tng trng bn vng, bo v môi trng;
Hi ngh thng đnh “Tng trng Xanh Toàn cu (GGGS)” din ra ti Seoul,
Hàn Quc vào ngày 10/5/2012 do Vin Tng trng Xanh Toàn cu (GGGI) kt hp
vi OECD, UNEP và Ngân hàng Th gii cùng t chc vi ch đ "Qun tr toàn
cu đi vi tng trng xanh và nn kinh t xanh" tho lun mt lnh vc hp tác ln
hn na gia các t chc quc t và các chính ph các nc trong vic theo đui
chin lc tng trng xanh và nn kinh t xanh;
Tuy nhiên, đn nay, Vit Nam còn gp nhiu khó khn trong quá trình xây
dng kinh t xanh và không có nhiu công trình nghiên cu mt cách h thng kinh
nghim t mt s quc gia đã áp dng thành công mô hình kinh t xanh trên th gii.
Da vào nhng quyt sách, chin lc v vic đy mnh phát trin kinh t xanh
hc tp kinh nghim các quc gia đi tiên phong trong vic xây dng và phát trin
kinh t xanh, nhóm nghiên cu s đúc rút và đa ra nhng bài hc c th, thích hp
vi bi cnh Vit Nam đ t đó đ xut nhng gii pháp kh thi và lâu dài.
3. Mc tiêu nghiên cu
 tài “Kinh nghim phát trin kinh t xanh ti mt s nc và bài hc cho
Vit Nam” đc nghiên cu vi 3 mc đích chính, đó là:
- Làm rõ nhng vn đ lý lun v kinh t xanh, đc thù và vai trò ca kinh t
xanh đi vi s phát trin kinh t xã hi trên th gii;
- Nghiên cu tình hình phát trin ca kinh t xanh ca mt s quc gia;
-  xut nhng gii pháp khc phc nhng khó khn và tn dng nhng li th
ca đt nc nhm đy mnh vic xây dng và phát trin kinh t xanh ti Vit Nam.
4

4. Phng pháp nghiên cu
Vi đ tài “Kinh nghim phát trin kinh t xanh ti mt s nc và bài
hc cho Vit Nam”, công trình s dng các phng pháp nghiên cu sau:
Phng pháp thu thp thông tin:
- Phng pháp quan sát nhm quan sát s nh hng ca môi trng đn s
phát trin ca kinh t xã hi. Theo dõi s phát trin ca nn kinh t xanh t nhng
kinh nghim mà mt s nc nh Hàn Quc, Hoa K, Trung Quc, Uganda; t đó
ch ra vai trò ca kinh t xanh đi vi s phát trin kinh t - xã hi trên th gii;
- Phng pháp nghiên cu khoa hc qua th vin, sách báo, internet nhm thu
thp tài liu v kinh t xanh đã đc nghiên cu trc đó;
- Phng pháp phng vn nhm phng vn ly ý kin t các bn sinh viên và
ngi dân nhm kho sát nhn thc ca cng đng v kinh t xanh.
Phng pháp x lý thông tin:
- Phng pháp kho sát thc t nhm kho sát tình hình ph bin vn đ kinh t
xanh  Vit Nam, kho sát mc đ nh hng ca môi trng đn tình hình kinh t
xã hi đt nc;
- Phng pháp thng kê nhm lit kê nhng thành tu ti mt s quc gia đã
xây dng kinh t xanh thành công, lit kê các s liu v s tng trng và phát trin
kinh t ti mt s nc trên th gii sau khi kinh t xanh đc áp dng;
- Phng pháp đnh lng nhm xác đnh s phát trin ca các nc sau khi
này áp dng thành công kinh t xanh (T l phn trm ca cu phn “xanh” trong
tng giá tr gói kích thích kinh t , s tin tit kim đc, s phát trin ca xã hi…);
- Phng pháp tóm lc nhm tóm lc nhng thành t trong công cuc “xanh
hóa” nn kinh t, tình hình phát trin và bài hc kinh nghim cho Vit Nam;
- Phng pháp so sánh nhm ch ra nhng thun li và khó khn ca Vit Nam
trong vic áp dng kinh t xanh so vi các nc phát trin trên th gii;
- Phng pháp phân tích nhm phân tích rõ vai trò ca kinh t xanh đi vi s
phát trin kinh t - xã hi ti Vit Nam, t đó đánh giá nhng u đim, nhc đim
xây dng kinh t xanh ti Vit Nam và đa ra gii pháp kinh t xanh t kinh nghim

các nc;
- Phng pháp tng hp nhm tng hp tài liu, nhng bài hc đã đc rút ra,
t đó đ xut các gii pháp đy mnh vic phát trin kinh t xanh ti Vit Nam.

5


5. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu
i tng đc đ tài nghiên cu là tình hình phát trin Kinh t xanh ti Hoa
K; Hàn Quc, Trung Quc và nn nông nghip xanh ti Uganda, t đó, rút ra bài
hc kinh nghim và đa ra nhng gii pháp phát trin kinh t xanh ti Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu
Nhm gii hn phm vi nghiên cu theo nh các mc tiêu đã đ ra, đ tài tp
trung xem xét, phân tích đánh giá các yu t nm trong phm vi sau:
V không gian, nn kinh t xanh đc nghiên cu là mô hình phát trin kinh t
xanh đc áp dng thành công ti Hoa K, Hàn Quc, Trung Quc và nn nông
nghip xanh ca Uganda.
V thi gian, giai đon nghiên cu trng tâm t 2008 khi khái nim “kinh t
xanh” đc đ cp và dành đc nhiu s quan tâm trên th gii.
6. Kt qu nghiên cu d kin
Sau khi công trình nghiên cu đc thc hin, nhóm tác gi d kin:
- Mt báo cáo tng th v “Kinh nghim phát trin kinh t xanh ti mt s nc
và bài hc cho Vit Nam”
- Báo cáo đc đng trên tp chí nghiên cu khoa hc ca sinh viên, góp phn
xây dng và thúc đy s phát trin ca kinh t xanh ti Vit Nam, hng đn s phát
trin ca kinh t - xã hi đt nc.
Quan đ tài, nhóm nghiên cu hi vng có th nâng cao nhn thc ca cng
đng v kinh t xanh cng nh khuyn khích các bn tr có thêm nhiu ý tng kinh
t xanh đóng góp cho s phát trin bn vng ca đt nc trong tng lai.

7. Cu trúc đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho, ni dung ca đ
tài “Kinh nghim phát trin kinh t xanh ti mt s nc và bài hc cho Vit
Nam” đc xây dng theo cu trúc sau:
Chng I: Nhng vn đ c bn v phát trin kinh t xanh
Chng 2: Kinh nghim phát trin kinh t xanh ca mt s quc gia và bài
hc cho Vit Nam
Chng 3:  xut gii pháp cho Vit Nam nhm xây dng và phát trin
nn kinh t xanh, hng đn mc tiêu phát trin bn vng

6


CHNG 1
NHNG VN  C BN V PHÁT TRIN KINH T XANH
1.1. KHÁI NIM KINH T XANH
Trong bi cnh th gii đang phi đi mt vi nhiu cuc khng hong nh:
Khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu nm 2008 – 2009; khng hong
v khí hu và đa dng sinh hc, tình trng thiu nc sch, gia tng phát thi gây hiu
ng nhà kính và mt cân bng sinh thái; khng hong nhiên liu vi cú sc giá nhiên
liu nm 2007 – 2008; khng hong lng thc vi giá lng thc thc phm tng cao
và tình trng thiu lng thc ti mt s khu vc, nm 2008, Chng trình Môi trng
ca Liên hp quc (UNEP) đ xut ý tng kinh t xanh, hay còn đc gi vi tên
quc t là Green economy (GE).
Ngày môi trng th gii 5/6/2012 vi ch đ “Kinh t xanh: Có vai trò ca
bn”, kinh t xanh đc coi nh bc phát trin mi ca th k 21 vi nn kinh t phát
trin bn vng, ít cacbon và s dng hiu qu tài nguyên thiên nhiên.
Khái nim kinh t xanh ln đu tiên đc UNEP đa ra đ cp ti 3 tr ct chính
đó là kinh t, xã hi và môi trng. Theo đó, phát trin kinh t không còn là mc tiêu
duy nht mà đng thi cn phi quan tâm đn n đnh xã hi, bo v môi trng toàn

cu
2
. Kinh t xanh đc hiu nh mt h thng kinh t đc thù có s tng hp vi t
nhiên, thân thin vi môi trng h sinh thái và toàn xã hi.
Có th đnh ngha kinh t xanh nh sau: “Kinh t xanh là mt nn kinh t nng
lng sch, bao gm 4 lnh vc ch yu là nng lng tái to, công trình xanh và
công ngh hiu qu v nng lng; c s h tng và giao thông hiu qu v nng
lng, tái ch và bin cht thi thành nng lng”
3
.
Kinh t xanh không ch tp trung vào kh nng sn xut nng lng sch mà còn
tp trung vào các loi công nghip h tr cho quá trình sn xut sch và phát trin th
trng sn xut và tiêu dùng các loi sn phm, tiêu hao ít nng lng. Do đó, có th
hiu kinh t xanh tp trung vào hai vn đ chính đó là quá trình sn xut sch và quá
trình thc hin tiêu dùng xanh, tit kim nng lng, thân thiên vi môi trng.
Báo cáo ca chng trình phát trin Canada (ECO) đnh ngha “Kinh t xanh là
tng hp các hot đng vi mc đích chính là gim thiu các hot đng tiêu th tài

2
PGS.TS. Bùi Cách Tuyn, Th trng kiêm Tng cc trng Tng cc Môi trng, 2012, Hi ngh Liên hp
quc v phát trin bn vng: Tng lai mà chúng ta mong mun t ngày 13-22/6/2012
3
Karen Chapple, 2008, Defining the Green Economy: A Primer on Green Economic Development, trang 1
7

nguyên, khí thi đc hi và gim thiu ti đa các tác đng ti môi trng. Kinh t
xanh tp trung vào các yu t đu vào, các hot đng, kt qu đu ra trong quá trình
sn xut các sn phm, dch v xanh.”
4

Khái nim kinh t xanh mà UNEP đa ra tp trung vào 2 ni dung chính. Th
nht, nn kinh t v mô tp trung đu t vào sn xut các sn phm và dch v thân
thin vi môi trng (đu t xanh). Th hai, khuyn khích các nhà hoch đnh chính
sách h tr tng cng đu t xanh. Kinh t xanh nh mt kt qu ca vic nâng cao
đi sng con ngi, công bng xã hi trong khi gim thiu đáng k ri ro v môi
trng và khan him tài nguyên thiên nhiên. Có th hiu, kinh t xanh là nn kinh t ít
cacbon, s dng hiu qu ngun tài nguyên thiên nhiên nhng vn đm bo phát trin
và n đnh xã hi. Nói cách khác, mc đích khi các quc gia chuyn đi sang nn kinh
t xanh là cho phép tng trng kinh t và phát trin các ngun đu t, trong khi đó
cht lng môi trng t nhiên và xã hi vn đc đm bo toàn din.
Trong nn kinh t xanh, s tng trng v thu nhp và vic làm thông qua đu t
ca nhà nc và t nhân cho nn kinh t làm gim ô nhim môi trng, bo v tài
nguyên, ngn chn s suy gim đa dng sinh hc và các dch v h sinh thái. Nh vy,
khác vi nn kinh t truyn thng, phát trin kinh t là trng tâm ca quá trình tng
trng, kinh t xanh tp trung phát trin đng thi 3 tr ct chính đó là phát trin kinh
t, n đnh xã hi và bo v môi trng nhm phát trin mt cách toàn din và bn
vng cuc sng con ngi, th hin mi quan h cht ch gia 3 tr ct trên.

4
ECO Canada Labour Market research, Defining the Green Economy, 2010, truy cp ngày 28/1/2013

Hình 1.1:
Ba yu t kinh t, xã hi và
môi trng trong nn kinh t truyn thng
Hình 1.2:
Ba yu t kinh t, xã hi và
môi trng trong nn kinh t xanh
8


Kinh t xanh phi là nn kinh t ly con ngi làm trung tâm, trong đó chính
sách to ra các ngun lc mi v tng trng kinh t bn vng và bình đng. Thúc
đy nn kinh t xanh và ci t qun lý môi trng là hai nhân t cn bn bo đm
tin trình phát trin bn vng ca mi quc gia và trên phm vi toàn cu.
5
S đu t
cho nn kinh t xanh cng cn chú ý ti nhóm ngi nghèo bi sinh k và an sinh
ca h ph thuc nhiu vào t nhiên và h là nhng đi tng d b tn thng do
tác đng ca thiên tai và s bin đi khí hu.
Khái nim kinh t xanh không thay th cho khái nim phát trin bn vng, tuy
nhiên, đ đt đc phát trin bn vng thì kinh t xanh đóng vai trò ch đo.
6

Mt s yu t chính ca kinh t xanh đó là: phát trin và s dng nng lng tái
to; s dng nng lng hiu qu; gim thiu và x lý cht thi; bo tn và khai thác
bn vng các ngun tài nguyên, to ra công vic n đnh; an toàn cho ngi dân.
Nn kinh t xanh phi đm bo các đc đim sau
7

:
Th nht, nn kinh t có c s vt cht k thut hin đi, s dng ngun nng
lng tái to, nng lng sch, ti thiu lng cacbon x ra môi trng;
Th hai, h thng x lý ngun nc, cht thi và nc thi đc xây dng và
vn hành da trên c s bn vng lâu dài;
Th ba, duy trì và bo tn đa dng sinh hc h sinh thái, rng t nhiên thông
qua vic to ra các mô hình qun lý th trng, các mô hình kinh doanh bn vng;
Th t, nn kinh t phát trin bn vng thích ng vi bin đi khí hu cp đa
phng, khu vc và toàn cu.
1.2. CÁC KHÁI NIM LIÊN QUAN N KINH T XANH
Kinh t xanh đóng vai trò ch đo trong tng trng bn vng, tp trung vào
hai vn đ chính đó là quá trình sn xut bn vng các sn phm thân thin vi môi
trng và tiêu dùng xanh. Bên cnh phát trin kinh t và bo v môi trng, nn kinh
t xanh cng góp phn n đnh xã hi, gii quyt vn đ vic làm bng cách to ra
nhiu vic làm trong cách lnh vc trng tâm ca nn kinh t. i cùng vi khái nim
kinh t xanh là hàng lot các khái nim liên quan đã đc xây đc xây dng.


5
Huyn Minh, Hng ti nn kinh t xanh: C hi và thách thc cho Vit Nam, 2012, truy cp ngày 29/1/2013
/>te-Xanh-Co-hoi-va-thach-thuc.aspx
6
UNEP, Towards a Green Economy: Pathways to sustainable development and poverty eradication, 2011,
trang 16
7
Green economy group, n.d, Green economy definition, truy cp ngày 3/3/2013,
/>definition/?doing_wp_cron=1359246521.0679728984832763671875
9

1.2.1. Tng trng xanh
Nhn thc và ni hàm ca tng trng xanh còn là vn đ gây nhiu tranh cãi.
Có quan nim cho rng tng trng xanh gn đng ngha vi GDP xanh. Ngha là
đánh giá s tng trng kinh t theo s tng trng ca GDP truyn thng tr cho
các chi phí v môi trng và tài nguyên. Cng có quan nim coi tng trng xanh là
s đu t vào các lnh vc nhm mang li hiu qu kinh t, tit kim tài nguyên, bo
v môi trng, đu t phc hi h sinh thái, s dng nng lng tái to, xây dng
nn kinh t cacbon thp, gim phát thi khí nhà kính nhm gim thiu tác đng ca
bin đi khí h.
8

Theo Lut c bn v Tng trng xanh, ít cacbon ca Hàn Quc: “Tng trng
xanh” là tng trng có s hài hòa gia kinh t và môi trng, bng vic tit kim
và s dng hiu qu nng lng, tài nguyên nhm gim thiu bin đi khí hu và suy
thoái môi trng; đng thi phát trin nghiên cu nng lng sch và công ngh
xanh đ đm bo đng lc tng trng mi và to ra nhng vic làm mi.”
9

Ti Vit Nam, trong d tho Chin lc quc gia v tng trng xanh đ trình
Th tng Chính ph ngày 25 tháng 9 nm 2012, quan đim tng trng xanh là:
10

- Tng trng xanh là mt ni dung ca phát trin bn vng, đm bo phát
trin kinh t theo hng nhanh, hiu qu và bn vng, đng thi góp phn quan
trng thc hin Chin lc Quc gia v bin đi khí hu.
- Tng trng xanh phi do con ngi và vì con ngi, góp phn to vic làm,
xóa đói gim nghèo, nâng cao đi sng vt cht và tinh thn ca ngi dân.
- Tng trng xanh da trên tng cng đu t vào bo tn, phát trin và s
dng hiu qu các ngun vn t nhiên, gim phát thi khí nhà kính, ci thin nâng
cao cht lng môi trng, qua đó kích thích tng trng kinh t.

- Tng trng xanh phi da trên c s khoa hc và công ngh hin đi, phù
hp vi điu kin Vit Nam, ngun nhân lc cht lng cao, kt hp gia ni lc vi
m rng hp tác quc t.


8
Nguyn Th Chinh, Phó vin trng, Vin Chin lc, Chính sách tài nguyên và môi trng, B tài nguyên và
môi trng, 2012, Nhng tr ngi chính v tng trng xanh  các quc gia đang phát trin, truy cp ngày
29/1/2012, cac-quc-gia-ang-phat-trin
9
Lut c bn v Tng trng xanh ít cacbon, Hàn Quc
10
Nguyn Tun Anh, Phó V trng, V KHGDTN&MT - B KH&T, 2012, Chin lc và chính sách u tiên
ca Vit Nam v Tng trng xanh, truy cp ngày 20/4/2012,
/>v%C3%A0-ch%C3%ADnh-s%C3%A1ch-%C6%B0u-ti%C3%AAn-c%E1%BB%A7a-Vi%E1%BB%87t-Nam-
v%E1%BB%81-T%C4%83ng-tr%C6%B0%E1%BB%9Fng-xanh.aspx
10


- Tng trng xanh là s nghip ca toàn ng, các cp chính quyn, các b,
ngành và đa phng; ca các c quan, doanh nghip, đoàn th xã hi, các cng
đng dân c và mi ngi dân.
Mc tiêu chung ca tng trng xanh là tin ti nn kinh t cacbon thp, làm
giàu vn t nhiên, gim kh nng phát thi. iu này tr thành tiêu chí bt buc
trong phát trin kinh t - xã hi. Tng trng xanh có mc tiêu c th nh sau:
- Tái cu trúc hoàn thin th ch kinh t theo hng xanh hóa các ngành kinh t
hin có và khuyn khích các ngành kinh t s dng hiu qu nng lng và tài
nguyên vi giá tr gia tng cao;
- Nghiên cu, ng dng rng rãi công ngh tiên tin nhm s dng hiu qu tài
nguyên thiên nhiên, gim cng đ phát thi khí gây hiu ng nhà kính, góp phn

ng phó hiu qu vi bin đi khí hu;
- Nâng cao đi sng nhân dân, xây dng li sng lành mnh, thân thin vi môi
trng thông qua to vic to ra nhiu vic làm xanh.
1.2.2. Vic làm xanh
T chc Lao đng Quc t - UNEP - T chc Gii ch Quc t - Liên minh
Công đoàn Quc t đnh ngha: “Vic làm xanh là nhng vic làm trong nông
nghip, công nghip, dch v và qun lý, đóng góp vào bo v và gìn gi cht lng
môi trng…đm bo xã hi phát trin bn vng cho c th h hin ti và tng lai,
thc hin công bng và bình đng cho mi ngi.”
11

Vi cách đnh ngha trên, phm vi ca vic làm xanh không ch bao gm nhng
vic làm trong các ngành liên quan trc tip đn lnh vc môi trng mà còn là nhng
vic làm trong các ngành nghiên cu, sn xut, dch v, góp phn làm gim lng
cacbon thi ra môi trng, tit kim nng lng, nguyên nhiên vt liu, ti thiu hóa
rác thi, gim ô nhim trong các hot đng sn xut, sinh hot, tiêu dùng (Ph lc 1).
Trong l trình phát trin kinh t xanh, s phát trin ca lc lng lao đng hin
ti cng b nh hng bi 4 xu hng chính
12
:
- Th nht, xanh hóa các vic làm hin có bng các phng pháp thân thin vi
môi trng, đng thi nhiu vic làm trong các ngành hin có s đc tng thêm;
- Th hai, mt s vic làm s đc thay th trong vic chuyn đi t vic s dng
nng lng hóa thch sang nng lng tái to, t chôn lp sang tái ch rác thi…;


11
UNEP, ILO, IOE, ITUC, 2008, Green jobs: Toward decent work in a subtainable, low-cacbon wold, tr 3
12
UNEP, ILO, IOE, ITUC, 2008, Green jobs: Toward decent work in a subtainable, low-cacbon wold, tr 3

11


- Th ba, mt s công vic hin có mà không thay th đc, s đc hn ch
mt cách ti đa và áp dng hiu qu các phng pháp thân thin vi môi trng;
- Th t, nhiu vic làm mi s đc to ra trong các lnh vc ca nn kinh t xanh.
Xu hng xanh hóa vic làm s đáp ng mt lng ln nhu cu vic làm, phù
hp vi nhiu trình đ. S phát trin ca vic làm xanh cn đc đm bo các yu sau:
- Tng hiu qu s dng nng lng, làm gim lng cacbon và phát thi hiu
ng nhà kính, góp phn ng phó vi bin đi khí hu, bo v đa dng sinh hc;
- Vic làm tt, cung cp đy đ tin lng và trin vng ngh nghip hp lý;
- iu kin vic làm tt, đm bo an toàn lao đng và đm bo ting nói cùng
vi các quyn li ca ngi lao đng;
- m bo an sinh xã hi, góp phn gii quyt các vn đ xã hi hin có.
i vi th trng lao đng, vic làm xanh phi đm bo các yêu cu: xanh hóa
doanh nghip, đi mi mô hình tng trng, nâng cao cht lng ngun nhân lc vi
các k nng và hiu bit nng cn thit; s dng công ngh thân thin môi trng; yêu
cu n đnh an ninh, linh hot trên th trng lao đng, mang li li ích cho xã hi và
doanh nghip, to ra nhiu vic làm mi vi nng sut lao đng, thu nhp cao hn.
1.2.3. Sn xut bn vng và tiêu dùng bn vng
UNEP đnh ngha sn xut và tiêu dùng bn vng là mt s c gng đ hài hòa
gia vic tng nhu cu hàng hóa và dch v mà vn đáp ng đc nhu cu c bn và
mang li mt cuc sng cht lng hn trong khi gim đn mc ti đa s dng các
ngun tài nguyên thiên nhiên, phát thi cht thi và cht ô nhim vào quá trình sng,
nhm không nh hng ti kh nng đáp ng nhu cu ca th h tng lai. Trong đó
sn xut bn vng chú trng vào các tác đng kinh t, xã hi và môi trng ca quá
trình cung cp; tiêu dùng bn vng liên quan đn khía cnh nhu cu, chú trng vào các
thói quen và s la chn ca ngi tiêu dùng trong s dng hàng hóa và các dch v.
13

C hai khía cnh này đu tác đng mnh ti môi trng, đng thi nó tha
nhn tm quan trng ca các mi quan h qua li gia các hot đng thng mi, các
quyt đnh chính tr cùng các thói quen tiêu dùng hàng ngày.
14

im ni bt ca hng đi này là chúng ta có th xem xét và đánh giá các mi
quan h gia các ngun tài nguyên đc s dng trong sut quá trình sn xut và tiêu
dùng. Thông qua đó, chúng ta có th xác đnh đc mc đ tác đng ti môi trng


13
Trn Th Tuyt, Vin nghiên cu môi trng và phát trin bn vng, 2011, Sn xut và tiêu dùng bn vng,
gii pháp hng ti nn kinh t xanh,
14
Swichasia Network Facility, 2009, A key solution to climate change
12


ca tng giai đon trong vòng đi sn phm và đa ra nhng bin pháp can thip phù
hp vi tng giai đon, tng sn phm khác nhau.
1.2.3.1. Sn xut bn vng
Sn xut bn vng gm gim tiêu th nguyên liu, nng lng cho mt đn v
sn phm, loi b ti đa các vt liu đc hi, gim lng và mc đ đc hi ca tt
c các dòng thi trc khi ra khi quá trình; đng thi yêu cu áp dng công ngh,
thay đi thái đ, tng bc ci thin công ngh hin có và dn thay th nhng công
ngh li thi. Sn xut bn vng bao gm vic áp dng các gii pháp k thut mi,
sáng to trong thit k và ci tin sn phm, chú trng đn các quá trình sn xut và
cht lng sn phm nh khuyn khích áp dng sinh thái công nghip, các tip cn
vòng đi sn phm… (Ph lc 2)
Ti mt s nc, nhng ci tin v công ngh sn xut đã góp phn gim bt

nng lng cn s dng, gim thiu phát thi các cht ô nhim và tit kim chi phí.
Tuy nhiên, nhng thành qu v môi trng và kinh t đt đc b bù tr do nh hng
ca nhu cu tiêu th, nh gia tng dân s và nhu cu nâng cao cht lng cuc sng.
15

1.2.3.2. Tiêu dùng bn vng
Tiêu dùng bn vng đc xây dng trên quan đim phát trin bn vng đc
ph bin t nm 1987 trong “Báo cáo Tng Lai ca chúng ta” (Brundtland) ca y
ban môi trng và phát trin th gii. Tiêu dùng bn vng to cho ngi tiêu dùng
c hi đ tiêu dùng sn phm, dch v đáp ng nhu cu ca h mt cách hiu qu,
gim thiu hu qu v môi trng, xã hi và kinh t. Mc đích cui cùng ca tiêu
dùng bn vng là ci thin, nâng cao cht lng cuc sng ca ngi tiêu dùng hin
nay và các th h mai sau, đng thi gim thiu các tác đng ti môi trng
16
.
Tiêu dùng bn vng không phi là tiêu dùng ít đi mà nó đòi hi con ngi bit
s dng sn phm, dch v và kim soát tài nguyên hiu qu hn, gim gánh nng ti
môi trng, tiêu dùng phát trin mà không nh hng đn cht lng cuc sng và
phát trin bn vng.
Nn kinh t tng trng nhanh, th trng m rng, thu nhp bình quân đu
ngi tng s dn đn nhu cu tiêu dùng tng cao trong tng lai. Thay đi thói quen
tiêu dùng và nhn thc ca ngi dân v vai trò và trách nhim ca mình trong nn
kinh t xanh là yu t quan trng góp phn xây dng nn kinh t xanh.


15
UNEP, 3/2008, Planning for change- Guidelines for National Programmes on Sustainable Consumption and
Production, , trang 19
16
Chng trình Môi trng Liên Hp Quc, 2005, Thúc đy tiêu dùng bn vng  Châu Á

13


1.2.4. Ch s đo lng kinh t xanh – GDP xanh
Trong thc t, tng trng kinh t đc theo GDP. Tuy nhiên, quá trình tng
trng kinh t không bn vng cng đng thi tng s dng tài nguyên thiên nhiên,
gây ô nhim môi trng và suy gim sinh thái, trong khi GDP ch phn nh tng s
sn phm đu ra ca nn kinh t mà không tính đn phí tn v môi trng.  đo
lng kinh t xanh, cn có h thng thng kê đánh giá rõ ràng và chính xác phí tn
môi trng bên cnh các hot đng kinh t.
UNEP đã phi hp vi các đi tác nh T chc phát trin kinh t (OECD) và
Ngân hàng th gii đ phát trin mt b các ch tiêu mà t đó chính ph có th la
chn sao cho phù hp, tùy thuc vào tình hình ca mi quc gia. Các ch s này có
th đc chia làm 3 nhóm:
- Các ch s kinh t: Ch s v t l đu t, t l sn lng và vic làm trong các
lnh vc đáp ng các tiêu chun bn vng, nh GDP xanh;
- Các ch s môi trng: ch s s dng hiu qu tài nguyên, v mc đ ô
nhim trong ngành và toàn b nn kinh t;
- Các ch s tng hp v tin b và phúc li xã hi: Ví d, các ch s tng hp
v kinh t v mô, bao gm ngân sách quc gia v kinh t và môi trng, hoc nhng
ch s đem li cái nhìn toàn din hn v phúc li…
17

Trong các ch s đo lng đc UNEP đa ra, GDP xanh là ch s đang đc
xây dng mt cách hoàn thin và phù hp nht đ đo lng s phát trin ca nn
kinh t xanh theo mc sn lng trong nc.
GDP xanh (hoch toán xanh) là mt ch s nhm đánh giá cht lng tng
trng kinh t bng vic khu tr chi phí v môi trng kinh t.

Ch s này nhm tính toán chi phí thit hi môi trng vi tiêu th và s dng
các ngun tài nguyên thiên nhiên tác đng đn GDP thun, đ tính ch s này thì ngi
ta da vào cách tính toán ca Liên Hp Quc theo cách hch toán môi trng (SEEA)
vào nm 1993 và đc ci tin nhiu ln, gn đây nht là nm SEEA 2003, mt h
thng SNA mi vì đã đa yu t môi trng vào tài khon SNA thông thng.


17
UNEP, 2011, How to measure green economy, truy cp ngày 25/1/2012,

GDP xanh = GDP – (chi phí tiêu dùng tài nguyên + mt mát v môi trng
do các hot đng kinh t)
14


Hch toán cng gp môi trng vào các khon kinh t đc biu th di
nhiu hình thc khác nhau.
ng thc v ngun – s dng: O+M=IC+C+CF+X.
Trong đó: O: Hàng hóa và dch v đc sn xut ra
M: Nhp khu
IC: Tiêu dùng trung gian
C: Tiêu dùng cui cùng
CF: Tng tích ly tài sn
X: Xut khu
ng thc v giá tr gia tng có tính đn yu t môi trng đi vi mt ngành
kinh t. EVAi= Oi – (ICi – CCi – Eci) = NVAi – Eci
Trong đó: EVAi: Giá tr gia tng thun có yu t môi trng ngành i
Oi: Giá tr sn xut vt cht, dch v ngành i sn xut ra
NPP: Giá tr hin ti thun

C: Tiêu dùng h gia đình
X: Xut khu thc
M: Nhp khu thc
ICi: Chi phí tiêu dùng trung gian ngành i
CCi: Tiêu dùng tài sn c đnh ngành i
ECi: Chi phí do tn tht và xung cp môi trng do ngành i gây ra
NVAi: Giá tr gia tng thun ca ngành i
ng thc v sn phm trong nc có tính đn môi trng cho toàn nn kinh t:
EDP = EVAi – Ech = NPP – EC = C+ CF – CC – EC + X – M
Trong đó: EDP: Tng thu nhp quc dân thc t có yu t môi trng (GDP xanh)
EVAi: Tng giá tr gia tng có yu t môi trng ca ngành i
ECh: Chi phí x lý ô nhim môi trng do h gia đình cui cùng gây ra
CF: Tích ly vn
CC: Tiêu dùng vn
So sánh s khác nhau gia GDP trong SNA và SEEA
GDP trong SNA thì tính toán đn các yu t trong sn xut và tiêu dùng
nhng không th hin đc chi phí môi trng và phn ánh s xung cp ca h
thng tài nguyên thiên nhiên do hot đng kinh t và đi sng ca con ngi gây ra.
15


GDP trong SEEA thì vn da trên GDP trong SNA nhng có khu hao tài sn
c đnh và có tính đn tài sn môi trng đc th hin di dng hin vt và giá tr,
quá trình đa tài sn đó vào trong sn xut, tiêu dùng h gia đình… Nó b sung đc
yu t môi trng vào tài khon kinh t, đó là: S tiêu hao môi trng do hot đng
kinh t gây ra; Chi phí môi trng do hot đng ca h gia đình và các ngành kinh t
đã chi tr đ s dng các tài sn môi trng trong quá trình sn xut, làm cho tài sn
đó b xung cp.
Ba phng pháp đnh giá môi trng trong h thng SEEA đa do Liên Hp
Quc đa ra bao gm:

1.2.4.1. nh giá ngun tài nguyên thiên nhiên theo giá th trng
Phng pháp đnh giá ngun tài nguyên thiên nhiên theo giá th trng đc s
dng đ tính mc khu hao tài nguyên và có th tính đc nhng thay đi v giá tr
ca ngun tài nguyên trong tài khon tài sn ca SNA. S thay đi này bao gm: khu
hao tài nguyên; s cn kit ngun tài nguyên do khai thác và s xung cp cht lng
tài nguyên do ô nhim môi trng gây ra (đc tính bng giá th trng ca tr lng
tài nguyên đó). Trong trng hp nh vy có th áp dng mt s phng pháp sau:
- Tính giá tr hin ti thun (NPV) ca tr lng tài nguyên: Bng giá th trng
ca hàng hóa, dch v d kin mà ngun tài nguyên có th cung cp, tr chi phí d
kin phi b ra đ khai thác ngun tài nguyên s đc phn thu hi tnh, ri t đó
chuyn thành giá tr hin ti bng cách s dng giá tr trit khu. Tuy nhiên, vic áp
dng phng pháp này là khó vì nu tài nguyên này do nhiu ngành kinh t khác nhau
đng thi cùng khai thác s dng, đ có đc thông tin chi tit nh vy rt phc tp.
- Tính giá tnh (net price) cùa tài nguyên: Phng pháp này b qua s gim sút
giá tr ca tài nguyên do b xung cp theo thi gian. n v tnh ca mt đn v tài
nguyên đc tính bng giá th trng thc t ca nó t chi phí khai thác mt đn v
tài nguyên. Giá tr ca ngun tài nguyên sau đó đc tính bng khi lng ca ngun
tài nguyên nhân vi đn giá ca mt đn v tài nguyên
- Xác đnh tng đi giá tr xung cp, cn kit ngun tài nguyên, đc tính
đn gin bng hiu giá tr ca tr lng tài nguyên vào đu k tr đi giá tr tr lng
tài nguyên vào cui k xem xét. Ngoài ra, có th thay th cách tính này qua cách tính
tng thu nhp nhn đc t vic khai thác ngun tài nguyên trong thi k xem xét.
16


1.2.4.2. nh giá vic bo v, phc hi tài sn môi trng
Phng pháp tính giá tr tài nguyên môi trng bng giá tr th trng nêu trên
ch áp dng đi vi nhng tài nguyên có th tính đc giá tr kinh t ca nó tc là áp
dng đi vi nhng loi tài nguyên có th giao dch đc trên th trng (khoáng
sn, đt đai…) trong khi đó đi vi mt s loi tài nguyên khác (nc, không khí, đa

dng sinh hc, đt hoang…) thì không th áp dng trc tip giá tr ca chúng theo
giá th trng vì chúng ít đc đem ra th trng mua bán.  tính đc s thay đi
v giá tr ca nhng loi tài nguyên này, ngi ta có th s dng cách tính chi phí đ
duy trì, bo tn tài nguyên thay th cho cách tính da vào giá th trng nói trên.
Chi phí đ bo v, phc hi tài nguyên môi trng là chi phí phi b ra trong
mt thi k nht đnh đ tránh s xung cp hay tránh nhng tác đng tiêu cc có
th xy ra cho môi trng do hot đng kinh t gây ra. Giá tr tn tht v môi trng
do các hot đng kinh t gây ra không ch xy ra trong hin ti mà còn có kh nng
nh hng đn tng lai. Nói cách khác, đây là tng th ca nhng tn tht v kh
nng cung ng ca môi trng do các hot đng kinh t hin ti có th gây ra trong
thi đim hin ti hoc tng lai. Vi cách tip cn nh vy, giá tr kinh t ca
nhng tn tht môi trng đã xy ra trong giai đon hin ti mi ch phn ánh mt
phn các hot đng ca môi trng đn đi sng kinh t, xã hi trong hin ti mà
cha phn ánh kh nng nh hng đn tng lai. Trong trng hp các hot đng
kinh t không gây nh hng xu đn cht lng môi trng thì chi phí duy tu, bo
toàn cht lng môi trng đc coi nh bng 0.
1.2.4.3. nh giá dch v môi trng theo phng thc ngu nhiên
nh giá dch v môi trng theo phng thc ngu nhiên liên quan ti vic
đa ra các tình hung gi đnh đ hi mt nhóm đi tng có liên quan xem h sn
sàng chi tr bao nhiêu đ đc hng mt loi dch v môi trng nào đó. Phng
pháp này đc thc hin di dng các cuc phng vn trc tip các đi đi tng
có liên quan hay các phiu hi. Tuy nhiên, phng pháp ngu nhiên đó rt khó đo
đc mt cách chính xác giá tr thc ca dch v môi trng cng nh v mc đ tn
hi theo giá tr đi vi môi trng. c bit, rt khó có th đm bo đ chính xác ca
phng pháp khi s dng đ xác đnh giá tr ca các tn hi môi trng có th xy ra
trong tng lai.
Trên thc t, vic áp dng các phng pháp nêu trên đ xác đnh giá tr tài
nguyên và mc đ tn hi ca môi trng do các hot đng kinh t, xã hi gây ra
17

không h đn gin, giá tr các sn phm và lao đng có th xác đnh đc khi đa ra
th trng và giá tr ca chúng đc phn ánh qua giá th trng. Nhiu chuyên gia
kinh t đã khuyn cáo rng nên thay chi phí tiêu dùng tài nguyên và mt mát v môi
trng do các hot đng kinh t bng chi phí ca nhng hot đng chng ô nhim.
18

1.3. PHÁT TRIN KINH T XANH
1.3.1. Các điu kin cn thit đ phát trin kinh t xanh
Có th hiu điu kin phát trin kinh t xanh là vic to ra các chính sách thun
li đ kinh t xanh hp dn các doanh nghip và các nhà đu t.  xây dng nn
kinh t xanh, cn có s kt hp gia các bin pháp tài chính, pháp lut, hp tác quc
t, xây dng c s h tng, tr cp xã hi, thông tin tuyên truyn, nng lc lao đng,
k nng, giáo dc ph thông, nhn thc cng đng…
1.3.1.1. Thúc đy đu t và chi tiêu vào các hot đng có li cho kinh t xanh
Trong khi phn ln các khon đu t trong nn kinh t xanh đn t khu vc t
nhân, vic s dng hiu qu chi tiêu công và các u đãi đu t đóng vai trò quan trng
và hu hiu trong vic kích hot quá trình chuyn đi sang nn kinh t xanh. Chi tiêu
công có 3 đim chính đó là: (1) thúc đy đi mi trong công ngh và to ra th trng
cho các sn phm xanh; (2) đu t vào c s h tng xanh; (3) đu t vào các ngành
công nghip xanh trin vng, xây dng li th cnh tranh, to thêm nhiu vic làm.
Bin đng giá c là nguyên nhân khin cho các nhà đu t ngi đu t vào các
lnh vc ca nn kinh t xanh. Các sn phm xanh thng có giá cao hn so vi mt
hàng truyn thng do chi phí công ngh sn xut xanh. Mt gii pháp cho vn đ này
là lng ghép các khon chi phí ngoi tác vào giá ca hàng hóa và dch v thông qua
mt khon chi phí khc phc, đánh thu môi trng, s dng các công c th trng
khác nh giy phép giao dch cho các mt hàng đ tiêu chun. Chính ph cng có th
kích thích th trng bng cách mua sm bn vng các nguyên nhiên vt liu phc v
cho vic xây dng c c h tng công cng cùng các máy móc thit b ph v cho
sn xut, to ra nhu cu cao và dài hn đi vi hàng hóa và dch v xanh. iu này

s cho phép các doanh nghip đu t dài hn và đi mi sn xut, dn ti thng mi
hóa trong nn kinh t xanh, cng nh ngi dân s có ý thc tiêu dùng, mua sm, chi
tiêu bn vng hn. Ngoài ra, vic thit lp các chi phí cho các dch v sinh thái nh


18
Phm Thành Công, Vin kinh t Vit Nam, GDP xanh – thc đo đánh giá mi quan h gia tng trng kinh t
và phát trin bn vng
18


hp th cacbon, bo v rng đu ngun, li ích đa dng sinh hc và v đp cnh
quan, có th khin cho các ch đt nm rõ hn giá tr ca các dch v này.
u t và chi tiêu cho nn kinh t xanh cng cn đánh giá thng xuyên đ
đm bo công bng, minh bch, trách nhim và hiu qu.
1.3.1.2. Gim chi tiêu vào các lnh vc khai thác tài nguyên gây ô nhim
Vic gim chi tiêu vào các lnh vc khai thác tài nguyên và các hot đng kinh t
gây ô nhim môi trng, thay vào đó tp trung đu t vào nghiên cu các ngun nng
lng sch và các hot đng kinh t an toàn cho h sinh thái không nhng đy mnh
tng trng kinh t bn vng còn góp phn bo v ngun tài nguyên, môi trng.
 thc hin điu này, các chính ph cn có thêm nhiu nghiên cu, cân nhc
chi tiêu, tng bc chuyn đi đ các hot đng đu t không làm nh hng đn s
phát trin ca nên kinh t hin ti nhng vn cn đm bo không làm cn kit tài
nguyên thiên nhiên và phát thi ra môi trng, góp phn ng phó vi bin đi khí
hu cng nh quan tâm đn nhóm ngi nghèo trong xã hi.
1.3.1.3. Xây dng khung pháp lý hp lý, to đng lc thúc đy đu t xanh
Mt khung pháp lý hp lý s làm gim ri ro kinh doanh và tng s tin cy cho
các nhà đu t. Vic s dng các quy đnh, to ra các tiêu chun hoc cm hoàn toàn
các hot đng nh hng đn môi trng là cn thit nhm gii quyt các hình thc
nh hng ti s phát trin bn vng. c bit, vic đt ra tiêu chun s to ra th

trng cho các sn phm xanh, dch v xanh; t đó ro ra hiu qu và kích thích s
đi mi, đem li tác đng tích cc cho cnh tranh. Tuy nhiên, các tiêu chun có th
to ra thách thc cho các doanh nghip va và nh khi xâm nhp vào các th trng
ln và khó tính. Do đó, các chính ph cn phi cân bng gia bo v môi trng và
các quy đnh th trng khác.
Ngoài h thng lut pháp, quy đnh v quy hoch đt đai đóng vai trò quan
trng trong điu phi xây dng c s h tng. Xây dng quy ch quy hoch hp lý
giúp các nc hn ch nhng mt trái ca đô th hóa. ây cng có th là công c đ
to ra các hành lang xanh bo v h sinh thái và phát trin đô th mt các bn vng.
Bên cnh các quy tc và quy đnh đc bt buc thc thi bi pháp lut; các
chính ph cn phi tng cng đàm phán tha thun vi các công ty đ h t nguyn
điu chnh hot đng kinh doanh ca mình theo hng bn vng. Các doanh nghip
tham gia vào nn kinh t xanh khi h thy quyn li lâu dài hoc xây dng thng
hiu ca mình khi tham gia vào các cam kt vì mt nn kinh t xanh.