Nhà nước kiến tạo phát triển tại việt nam thực trạng và giải pháp hoàn thiện

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăNGOIăTHNG
o0o





CôngătrìnhăthamădăCucăthi
SinhăviênănghiênăcuăkhoaăhcăTrngăiăhcăNgoiăthngă2013




Tênăcôngătrình:ăNHÀăNCăKINăTOăPHÁTăTRINăTIăVITăNAM,ă
THCăTRNG VÀăGIIăPHÁPăHOÀNăTHIN.




Nhóm ngành: Kinh doanh và Qun lý 3 (KD3)









Hà Ni, tháng 5 nm 2013

1

MC LC
LI M U 1
CHNGăI:ăTNG QUAN V NHÀăNC KIN TO PHÁT TRIN 4
1.1. Khái nimănhƠănc kin to phát trin 4
1.1.1.nh ngha 4
1.1.2.c đim 4
1.2. Vai trò caănhƠănc kin to phát trin 6
1.3.ăiu kin áp dngănhƠănc kin to phát trin 8
1.4. Mi quan h gia doanh nghipănhƠăncăvƠănhƠănc kin to phát
trin 9
1.4.1.Khái nim doanh nghip nhà nc 9
1.4.2. Vai trò, chc nng ca doanh nghip nhà nc 10
1.4.3. Mi quan h gia doanh nghip nhà nc và nhà nc kin to phát trin
12
1.5. KinhănghimăcaăcácăncătrongăxơyădngănhƠăncăkinăto phát trin13
1.5.1.Các nc thành công 13
1.5.1.1.Nht Bn 13
1.5.1.2. Hàn Quc 15
1.5.2.Nc tht bi 16
1.5.3.Bài hc rút ra 17
CHNGăII: THC TRNGăNHÀăNC KIN TO PHÁT TRIN TI
VIT NAM 19
2.1.ăánhăgiáăhaiămiănmăđi mi t chc sp xp li doanh nghip nhà
nc (1990-2010) 19
2. 1.1. Qúa trình đi mi, sp xp li h thng doanh nghip nhà nc 19
2.1.1.1. Giai đon 1990-1993 19
2.1.1.2. Giai đon 1994-1997 20
2.1.1.3.Giai đon 1998-2001 21

2.1.1.4.Giai đon 2002-2010 22
2.1.2. Các thành qu và hn ch khi xây dng doanh nghip nhà nc 23
2

2.1.2.1. Các kt qu đt đc t khi đi mi đn nay 23
2.1.2.2. Các hn ch trong quá trình xây dng và phát trin doanh nghip nhà
nc 23
2.1.2.3.Nguyên nhân và hu qu gây ra các tn tht ln cho nn kinh t 28
2.2.ăGiaiăđon t 2011ăchoăđn nay 32
2.2.1. Quá trình tip tc đi mi và tng bc tin hành tái cu trúc Doanh
nghip nhà nc 33
2.2.2. Các kt qu đt đc và các hn ch cn khc phc 35
2.2.2.1. Các kt qu đt đc 35
2.2.2.2. Các hn ch cn khc phc 36
2.2.3. Nguyên nhân 37
CHNGăIII:ăGII PHÁP HOÀN THINăNHÀăNC KIN TO PHÁT
TRIN TI VIT NAM 38
3.1 D báo kinh t xã hi Vit NamăvƠăđnhăhng phát trin ca chính ph 38
3.1.1. Thun li 38
3.1.2. Khó khn 38
3.1.3. nh hng phát trin 39
3.2 Quană đim v các gii pháp cho doanh nghipă nhƠă nc và nhƠă nc
kin to phát trin  Vit Nam ca chính ph 39
3.3 Gii pháp cho doanh nghipănhƠănc vƠănhƠănc kin to phát trin 
Vit Nam 40
3.3.1. Gii pháp v mt ngn hn. 40
3.3.1.1. Phân loi, sp xp li doanh nghip nhà nc 40
3.3.1.2. C phn hóa, đa dng hóa s hu các doanh nghip nhà nc không
cn nm gi 100% s hu 42
3.3.1.3. Áp đt đy đ k cng nhà nc và k lut th trng đi vi doanh

nghip nhà nc 46
3.3.2. Gii pháp v mt dài hn 46
3.3.2.1. Ci cách c ch qun lý 47
3.3.2.2: Ci cách qun tr ngun nhân lc 48
3

KTăLUN 54
DANH MC TÀI LIU THAM KHO Error! Bookmark not defined.


1

LI M U
1. Tính cp thit caăđ tài
Nhà nc kin to phát trin nm vai trò quan trng trong điu tit kinh t v
mô. Nhà nc kin to phát trin đm bo cân bng gia s can thip ca nhà nc
vào nn kinh t và quá trình t vn đng ca nn kinh t th trng. i vi các
nc công nghip hóa mun nh Vit Nam, vic xây dng mt nhà nc kin to
phát trin s rút ngn thi gian công nghip hóa, t đó to tin đ cho s phát trin
bn vng ca đt nc.
Gn đây, nhng sai phm trong điu hành và qun lý các doanh nghip nhà
nc ln nh Vinashin, Vinalines…đã làm tht thoát nhiu t đng, gây mt lòng
tin ca nhân dân, cùng vi nhiu hu qu nghiêm trng khác v kinh t xã hi. S
sai lm trong đnh hng phát trin đi vi các doanh nghip nhà nc ln đã đt ra
vn đ cn xác đnh li vai trò kin to phát trin ca nhà nc. Trong bài vit xác
đnh nhim vtrng tâm ca Chính ph nhim k 2011-2016, Th tng Nguyn
Tn Dng nhn đnh: “Phi chuyn mnh t nhà nc điu hành nn kinh t sang
nhà nc kin to phát trin” nh mt cách thay đi t duy v mi quan h gia
Nhà nc và th trng.Th tng Nguyn Tn Dng cng nhn mnh trong bài
vit ca mình rng trong nhà nc kin to phát trin, chc nng ca nhà nc là

xây dng quy hoch phát trin theo mt chin lc công nghip hóa, hin đi hóa
đúng đn, bo đm n đnh kinh t v mô và an toàn h thng. Có th thy, vic ci
cách b máy ca chính ph đ đ sc vn hành nn kinh t th trng, hi nhp sâu
là mt yêu cu cp bách. Vì nhng lí do trên, nhóm tác gi đã chn nghiên cu đ
tài “Nhà nc kin to phát trin ti Vit Nam: Thc trng và gii pháp hoàn
thin”.
2. Tng quan v tình hình nghiên cu
Doanh nghip nhà nc nói chung và mô hình nhà nc kin to phát trin nói
riêng không phi là mt vn đ mi. Thc t đã có rt nhiu đ tài nghiên cu trong
và ngoài nc liên quan đn vn đ này nh đ tài “Nhìn nhn li vai trò ca doanh
nghip nhà nc trong giai đon phát trin mi” ca TS.Trn Du Lch. Các nhà
nghiên cu đã vit các bài báo v điu kin đ áp dng mô hình nhà nc kin to

2

phát trin, s thành công hay tht bi ca các quc gia khác nhau, t đó rút ra đc
nhng bài hc kinh nghim phù hp vi tình thc t ca nc ta. Tuy nhiên, nhng
công trình trc đó mi ch dng li  nhng nghiên cu v doanh nghip nhà nc
và kinh nghim ca các nc, ch cha nghiên cu đy đ v vn đ nhà nc kin
to phát trin.
3. Mc tiêu nghiên cu
 tài đc chn nghiên cu vi mc tiêu tìm ra nhng gii pháp hoàn thin
nhà nc kin to phát trin ti Vit Nam.
4.ăiătng nghiên cu
i tng nghiên cu là nhà nc kin to phát trin vi trng tâm đt vào
mt biu hin chính ca nhà nc kin to phát trin là doanh nghip nhà nc, bi
vì doanh nghip nhà nc th hin rõ mc đ hiu qu ca nhà nc kin to phát
trin. T đó khái quát đc nhng đc đim và s phát trin ca nhà nc kin to
phát trin.
5. Phm vi nghiên cu

Phm vi nghiên cu ca đ tài tp trung vào nhà nc kin to phát trin ti
Vit Nam, trong khong thi gian t khi bt đu xây dng nhà nc kin to phát
trin ti nc ta, tc là t nm 1990 đn nay.
6.ăPhngăpháp nghiên cu
Da trên mc tiêu ca đ tài là rút ra gii pháp, các phng pháp đc s
dng ch yu là tng hp, so sánh, phân tích trong quá trình nghiên cu.T tng
hp các ngun thông tin, sau đó các tác gi tin hành phân tích đ tìm ra nguyên
nhân thc trng nhà nc kin to phát trin ti Vit Nam và đi đn đ xut nhng
gii pháp c th nhm hoàn thin nhà nc kin to phát trin ti Vit Nam.
7. Kt cu ca công trình nghiên cu
Ngoài li m đu và kt lun, công trình nghiên cu gm có 3 chng là:
Chng I. Tng quan v nhà nc kin to phát trin
Chng II. Thc trng ca nhà nc kin to phát trin ti Vit Nam
Chng III. Gii pháp hoàn thin nhà nc kin to phát trin ti Vit Nam.


3





4

CHNGăI:ăTNG QUAN V NHÀăNC KIN TO PHÁT TRIN
1.1. KHÁI NIMăNHÀăNC KIN TO PHÁT TRIN
1.1.1.nhăngha
nh ngha v nhà nc kin to phát trin đc đa ra ln đu bi Chalmers
Ashby Johnson (1982). Theo ông, nhà nc kin to phát trin là mt mô hình qun
lỦ nhà nc, trong đó nhà nc đ ra các chính sách mang tính đnh hng phát

trin, to môi trng và điu kin cho các thành phn kinh t phát huy mi tim
nng trong môi trng cnh tranh và hi nhp quc t; tng cng giám sát đ phát
hin các mt cân đi có th xy ra, bo đm n đnh kinh t v mô.
1.1.2.căđim
Nhiu nhà kinh t hc cho rng nhà nc kin to phát trin là mô hình phát
trin kinh t phù hp nht vi các nc công nghip hóa mun. ây là mt mô hình
phát trin kinh t phc tp, vi nhiu đc đim, trong đó có ba đc đim ni bt nh
sau:
 NhƠănc nmăvaiătròătrungătơmătrongăquáătrìnhăphátătrinăkinhăt
Rõ ràng rng, mt nhà nc kin to phát trin phi là đa ra đc các chính
sách v mô đúng đn, nm vai trò ch đo trong đnh hng nn kinh t. Tuy nhiên,
dù nm vai trò ch đo nhng nhà nc không hn ch s phát trin ca các ch th
khác ca nn kinh t mà gi nhim v kin to phát trin cho các ch th đó. Khi đi
theo hng kin to phát trin, nhà nc chi phi v chin lc đu t phát trin.
Nhà nc kin to phát trin phi hài hòa gia các chính sách kinh t và s vn
đng t nhiên ca nn kinh t, tc là đnh hng ch không áp đt lên nn kinh
t. làm đc điu đó, nhà nc kin to phát trin cn có nhng công c và chính
sách phát trin đc thù.Trong đó có hai công c quan trng nht. Th nht là công
c tài chính: nhà nc phi s hu và chi phi h thng ngân hàng - thông qua các
ngân hàng thng mi nhà nc, đng thi ch đng qun lỦ ngân sách trung ng
mt cách tp trung (bao gm c ODA). Th hai là công c doanh nghip: nhà nc
phi chi phi hot đng ca mt s doanh nghip quy mô ln trong các ngành kinh
t quc dân quan trng. V chính sách phát trin thì quan trng nht là chính sách
công nghip vi đnh hng tp trung mi ngun lc đ u tiên phát trin bng

5

đc các ngành công nghip then cht có tm quan trng chin lc và lâu dài đi
vi đt nc.
 HăthngănhơnăsăvƠătăchcăhƠnhăchínhănhƠăncăchuyênănghip,ăhiuă

quădaătrênăchăđătuynădngănhơnătƠi
Nhà nc kin to phát trin xây dng mt b máy công v theo hng rõ
ngi, rõ vic, rõ trách nhim. Ch đ tuyn dng công chc và phân b nhân lc
minh bch, công khai, đúng ngi đúng vic.H thng hành chính trong nhà nc
kin to phát trin đc vn hành mt cách hiu qu, nhanh gn, khoa hc và linh
đng. LỦ do là bi s thành bi ca chính sách còn do yu t con ngi, còn do kh
nng tin hành nhanh gn và chính xác các th tc hành chính trong khâu t chc
thc hin và vic trin khai hiu qu đn đâu trong thc t. Do vy, mt nhà nc
kin to phát trin phi là mt nhà nc gn dân, hn ch ti đa hin tng cán b
nhng nhiu, lãnh đm trc vic nc, vic dân; nhà nc kin to và phc v cho
li ích ca nhân dân.
 NhƠă ncă vƠă doanhă nghipă phiă hpă chtă chă đă thcă hină nhngă
chngătrìnhăphátătrinăchungătrongăchínhăsáchăcôngănghip
Quá trình kin to phát trin đt trng tâm vào phát trin kinh t, trong đó mi
nhn là phát trin công nghip. Tuy nhiên, vn đ chn ngành công nghip nào đ
tp trung phát trin và phát trin nh th nào li là mt câu hi ln. c trng quan
trng ca nhà nc kin to phát trin là to mi liên h cht ch gi doanh nghip,
nhà nc và ngi lao đng nhm đt đc các mc tiêu phát trin v mô, đm bo
li ích kinh t cho doanh nghip và ngi lao đng đng thi ti đa hóa phúc li xã
hi. Mun thc hin đc các mc tiêu y, nhà nc kin to phát trin va làm
công tác hoch đnh các chính sách kinh t v mô, va làm công tác đnh hng, h
tr các doanh nghip trong sn xut kinh doanh, t đó xây dng mi liên h bn
vng gia các ch th trong nn kinh t. Nhà nc s ch đng s dng các tp
đoàn kinh t ln đ thc hin các chng trình đu t quc gia.


6

 HăthngăchínhăsáchăvƠăphápălutăhoƠnăchnh
i vi bt k nhà nc nào, h thng chính sách và lut pháp cng rt quan

trng. c bit vi nhà nc kin to phát trin, quá trình hoàn thin th ch và lut
pháp rt cn thit cho s phát trin bn vng ca mt quc gia, nht là khi nhà nc
có s can thip sâu và quá rình phát trin ca nn kinh t. Nhà nc kin to phát
trin xây dng mt h thng chính sách sc bén, hiu qu và lut pháp c th, rõ
ràng và n đnh, thông qua các vn bn pháp lut, các quy đnh, ngh đnh… H
thng chính sách và lut pháp ca nhà nc kin to phi thng xuyên đc phát
trin, sa đi b sung cho phù hp vi nhng yêu cu mi ca s phát trin. H
thng pháp lut ca nhà nc kin to phát trin không ch là công c đàm bo s
tuân th lut pháp, mà còn là s hng dn thc hin đúng và tt các vn đ phc
tp ca xã hi.
Bên cnh đó, nhà nc kin to phát trin còn có nhng đc trng khác nh
đòi hi s quyt tâm và kiên đnh ca lãnh đo nhà nc; nng lc ca nhà nc
trong điu tit các th lc và li ích t nhân, nhp khu các chính sách đnh hng,
chú trng s phát trin đng b gia các lnh vc kinh t, xã hi, cng nh cân bng
tc đ phát trin gia thành th và nông thôn…….
1.2. VAI TRÒ CAăNHÀăNC KIN TO PHÁT TRIN
Nhà nc kin to phát trin nm vai trò quan trng cho s phát trin bn
vng ca mi quc gia. Bt c nn kinh t nào trên th gii cng tn ti bàn tay vô
hình, tc quá trình t vn đng ca nn kinh t th trng và bàn tay hu hình, s
can thip, đinh hng ca nhà nc. Nhà nc kin to phát trin s cân bng hai
yu t bàn tay vô hình và bàn tay hu hình đó.  hiu rõ hn vai trò ca nhà nc
kin to phát trin đi vi lnh vc kinh t nói riêng, các lnh vc khác nói chung,
nhiu nhà kinh t đt ra các gi đnh v s có mt ca nhà nc trong hoch đnh
chính sách kinh t.
Ga đnh rng không có s can thip ca bàn tay hu hình, tc là loi b s tác
đng ca các chính sách ca nhà nc, ch còn s vn đng t nhiên ca nn kinh t
th trng. Rõ ràng rng, nhng biu hin tiêu cc nh các cuc khng hoàng, suy
thoái, mt công bng xã hi… là nhng h qu tt yu h qu tt yu. Khi không có

7

bàn tay hu hình ca chính ph, nhng cuc khng hong thng phc hi rt chm,
khong cách giàu nghèo tng làm ny sinh nhiu vn đ xã hi, nn kinh t d ri
vào suy thoái vì không tìm đc hng đi đúng đn. Không ch vy, doanh nghip
s không đc hng nhng u đãi mà nhà nc kin t phát trin mang li, gây
ra nhiu hu qu kinh t khó lng.
Mt khác, nu ch có s tn ti ca bàn tay hu hình, kéo theo đó là mt nn
kinh t k hoch hóa tp trung, s gây ra nhng hu qu nghiêm trng nh nn kinh
t chm phát trin, mi quan h cung cu b xem nh, không th phát trin các
ngành kinh t xã hi khác, phân b không hiu qu các ngun lc kinh t…Các
quan chc luôn t đ ra các quy tc cho th trng và thay đi chúng khi mun có
nhng kt qu khác.Hu ht các quan chc trong chính ph ngh rng ngh ca h
là “điu hành công vic” ch không phi là cu to th trng. Chính ph phi s
dng các công c, li th đ t chc th trng sao cho khuyn khích đc hàng
triu doanh nghip, các t chc và cá nhân đ h đáp ng đc yêu cu v chm sóc
sc khe, chm sóc tr em, đào to ngh, ci thin môi trng, bo v an ninh trt
t xã hi…Bi vy, nhà nc kin to phát trin, mt biu hin cho s kt hp gia
bàn tay hu hình và bán tay vô hình, s đm bo cho s phát trin bn vng ca nn
kinh t nói riêng và quc gia nói chung.
Mt minh chng rõ ràng cho s cn thit ca nhà nc kin to phát trin là s
phát trin thn k ca các quc gia ông Á, đng đu là hai nn kinh t ln th hai
và th ba th gii hin này là Nht Bn, Trung Quc và nhóm các quc gia mi ni
nh Hàn Quc. Nh có vic thc hin nhà nc kin to phát trin hiu qu, các
quc gia này đã thay đi b mt nn đt nc trên mi phng din kinh t, vn hóa,
xã hi và vn đang trên đà phát trin.Nói tóm li, vai trò ca nhà nc kin to phát
trin là to nên s phát trin bn vng cho mt quc gia, vi trng tâm là phát trin
kinh t.
Tuy nhiên, nu áp dng không đúng hng, nhà nc kin to phát trin cng
có th gây ra nhng hu qu nh làm trì tr nn kinh t, to điu kin cho các hin
tng tiêu cc, tham nhng, nh hng đn quá trình phát trin ca đt nc.

8

1.3.IU KIN ÁP DNGăNHÀăNC KIN TO PHÁT TRIN
 có th xây dng nhà nc kin to phát trin, cn xem xét nhiu điu kin,
nhiu yu t khác nhau. Theo TS. V Minh Khng (2012), có th tóm lc nhng
nhóm nhân t nh hng c bn nht lên vic đnh hng xây dng nhà nc kin
to phát trin thành ba nhân t khách quan nh sau: đòi hi ca ngi dân, him
ha an ninh quc gia và khan him tài nguyên thiên nhiên. Theo ông, mt quc gia
có xu hng buc phi la chn con đng xây dng “Nhà nc kin to phát
trin” nu hi đ đc  mc cao c ba yu t nói trên.
Vi yu t th nht, ngi dân luôn có đòi hi gay gt phi có tng trng và
phát trin. iu kin này này tng hòa t bc bách v cuc sng, khát vng vn
lên ca dân tc, và nhng tri nghim t tht bi cay đng trong quá kh… Nói
cách khác, đòi hi t ngi dân chính là nhu cu tt yu ca xã hi v s phát trin,
tng trng ca nn kinh t.
Vi yu t th hai, s đe doa nghiêm trng v an ninh đt đt nc vào tính
th nu không mnh m vt lên s b ri vào vòng l thuc và phi tr giá rt đt
cho v th thp yu ca mình. Hiu cách khác, yu t này chính là nhóm nguyên
nhân khách quan gây sc ép trc tip lên đòi hi phát trin ca mt đt nc, có
liên h cht ch vi yu t th nht.
Vi yu t th ba, đt nc này không đc u đãi v tài nguyên thiên nhiên,
và do vy quc gia này ch có mt con đng duy nht là khi dy, khai thác, và
không ngng phát huy ngun lc cn bn ca mình là con ngi.
Do vy, nu mt quc gia cha hi đ ba yu t này  mc cao, trong khi
vng bóng nhng cá nhân lãnh đo xut chúng, h rt khó vt lên chính mình đ
xây dng nhà nc kin to phát trin.
Tuy nhiên, ba yu t k trên có th xem nh điu kin cn đ có th xây dng
nhà nc kin to phát trin, đ thc s xây dng thành công đc mô hình, cn
mt nhóm các điu kin đ khác.V phía nhà nc, phi có th ch và h thng

pháp lut hoàn chnh, b máy hành chính hot đng hiu qu, nhim v đnh hng
phát trin trong dài hn ca nhà nc đc thc hin tt. V phía xã hi, phi có đ
nhân lc có trình đ, c s vt cht  điu kin cn thit, tình hình chính tr n

9

đnh… Rõ ràng rng, sc ép t phía dân chúng, s đe da bi các quc gia khác và
s khan him các ngun lc s tác đng trc tip đn vic mt quc gia la chn
xây dng nhà nc kin to phát trin, nhng xây dng nh th nào, có đúng hng
hay không li ph thuc vào các điu kin kinh t xã hi khác, trông đó quan trng
nht là s hot đng hiu qu ca nhà nc trong mi lnh vc hành chính, lut
pháp, vn hóa, xã hi. Ch khi đc đnh hng đúng đn, nhà nc kin to phát
trin mi đi vào thc tin.
1.4. MI QUAN H GIA DOANH NGHIPăNHÀăNCăVÀăNHÀăNC
KIN TO PHÁT TRIN
1.4.1.Khái nim doanh nghipănhƠănc
iu 1 lut Doanh nghip nhà nc ban hành tháng 11/2003 và có hiu lc t
tháng 7/2004 quy đnh nh sau :”Doanh nghip nhà nc là t chc kinh t do Nhà
nc s hu toàn b vn điu l hoc có c phn, vn góp chi phi, đc t chc
di hình thc công ty nhà nc, công ty c phn, công ty trách nhim hu hn.”
Trong Lut này, mt s loi hình doanh nghip nhà nc đc đnh ngha nh
sau:
1. Công ty nhà nc là doanh nghip do Nhà nc s hu toàn b vn điu l,
thành lp, t chc qun lỦ, đng kỦ hot đng theo quy đnh ca Lut này. Công ty
nhà nc đc t chc di hình thc công ty nhà nc đc lp, tng công ty nhà
nc.
2. Công ty c phn nhà nc là công ty c phn mà toàn b c đông là các
công ty nhà nc hoc t chc đc Nhà nc u quyn góp vn, đc t chc và
hot đng theo quy đnh ca Lut Doanh nghip.
3. Công ty trách nhim hu hn nhà nc mt thành viên là công ty trách

nhim hu hn do Nhà nc s hu toàn b vn điu l, đc t chc qun lý và
đng kỦ hot đng theo quy đnh ca Lut Doanh nghip.
4. Công ty trách nhim hu hn nhà nc có hai thành viên tr lên là công ty
trách nhim hu hn trong đó tt c các thành viên đu là công ty nhà nc hoc có
thành viên là công ty nhà nc và thành viên khác là t chc đc Nhà nc u
quyn góp vn, đc t chc và hot đng theo quy đnh ca Lut Doanh nghip.

10

5. Doanh nghip có c phn, vn góp chi phi ca Nhà nc là doanh nghip
mà c phn hoc vn góp ca Nhà nc chim trên 50% vn điu l, Nhà nc gi
quyn chi phi đi vi doanh nghip đó.
6. Doanh nghip có mt phn vn ca Nhà nc là doanh nghip mà phn vn
góp ca Nhà nc trong vn điu l chim t 50% tr xung.
7. Công ty nhà nc gi quyn chi phi doanh nghip khác là công ty s hu
toàn b vn điu l hoc có c phn, vn góp chim trên 50% vn điu l ca doanh
nghip khác, gi quyn chi phi đi vi doanh nghip đó.
1.4.2. Vai trò ca doanh nghipănhƠănc
Hin nay trên th gii, rt nhiu quc gia vn còn duy trì loi hình doanh
nghip nhà nc. Rõ ràng, doanh nghip nhà nc đóng vai trò quan trng trong
nn kinh t, đc bit là vi mt nn kinh t đang phát trin, cn có s h tr, đnh
hng ca nhà nc. Doanh nghip nhà nc có nhng vai trò nh sau:
 Doanhă nghipă nhƠă ncă lƠă lcă lngă nòngă ctă trongă snă xut,ă kinhă
doanh
Doanh nghip nhà nc, vi nhng u đãi và thun li đc nhà nc trao
cho, nm gi vai trò quan trng trong mt nn sn xut cha phát trin.Theo kinh t
chính tr, các hình thái kinh t phát trin t thp đn cao, trong đó hình thái t bn
ch ngha là bc đm quan trng đ đi lên ch ngha xã hi.Song nc ta đã rút
ngn bc này, ch chn lc ra nhng u đim ca ch ngha t bn đ xây dng
nn kinh t.Chính đc đim đó đã quyt đnh tm quan trng trong vic nhà nc

tham gia vào các vn đ kinh t, thông qua công c là doanh nghip nhà nc.
Doanh nghip nhà nc đang là lc lng chính trong vic sn xut, xây dng,
to ra ca ci, vt cht cho đt nc. Ví d nh ti Vit Nam, tuy các doanh nghip
nhà nc ch chim hn 1% v s lng song li cung cp hu ht các sn phm,
dch v quan trng ca nn kinh t, góp phn bo đm các cân đi v mô (ngân sách
Nhà nc, an ninh lng thc, an ninh nng lng, cán cân thng mi…), đang là
lc lng sn xut ch cht ca nhiu ngành, nhiu lnh vc quan trng nh: Bo
đm hn 85% sn lng đin, xng du; thc hin 98% sn lng vn ti hàng
không ni đa; hn 90% h tng vin thông; 56% dch v tài chính, tín dng; 70%

11

lng go xut khu; hn 80% phân hóa hc… Các doanh nghip luôn to ra hn
30% tng thu ngân sách, cha tính thu t du thô qua Tp đoàn Du khí Quc gia
Vit Nam; chim 33% tng trng kinh t. Trong s các doanh nghip đóng thu
thu nhp doanh nghip các nm 2010 và nm 2011 thì doanh nghip nhà nc
chim 16/20 v trí hàng đu, trong đó c 10 doanh nghip np thu nhiu nht đu là
doanh nghip nhà nc.
 DoanhănghipănhƠăncăgópăphnăchăyuălƠmăđiăthayăđtănc
Vi nhng quc gia mà nn kinh t vn cn có s can thip, h tr ca nhà
nc, doanh nghip nhà nc nm nhng ngành sn xut kinh doanh c bn, thit
yu. Do đó, vic phát trin doanh nghip nhà nc s làm thay đi b mt nn kinh
t khi mà lng hàng hóa sn xut ra có th đáp ng nhu cu ca ngi dân, thm
chí d tha. Nng lc sn xut ca các doanh nghip nhà nc làm đa dng hóa nn
sn xut kinh doanh, xúc tin các hot đng ngoi thng.Ví d nhcách đây 10
nm, vin thông và internet là nhng dch v rt khó tip cn vi đi b phn ngi
dân Vit Nam. Khó tip cn bi giá cc dch v quá cao và dch v vin thông ch
yu tp trung  thành th, dành cho ngi có thu nhp khá tr lên. Th nhng hin
nay, vin thông và internet đã tr thành nhng dch v bình dân, thit yu đi vi tt
c mi ngi, t nông thôn, ti thành th…Nh có các tp đoàn kinh t nhà nc,

95% ngi s dng dch v vin thông là khách hàng ca Tp đoàn Bu chính Vin
thông Vit Nam (VNPT) và Tp đoàn Vin thông Quân đi (Viettel).  nông thôn,
vùng sâu, vùng xa ch yu ch có dch v vin thông ca hai doanh nghip nhà nc
này.Không ch vy, Viettel còn đang vn lên rt nhanh thành mt doanh nghip
vin thông tm c toàn cu, khi đã đu t mng li, kinh doanh vin thông  7
quc gia.
 DoanhănghipănhƠăncălƠăcôngăcăđăđiuătităkinhăt-xưăhi
Có th nhn ra rng,  các quc gia đang phát trin, khi mà ngun lc vt cht
còn rt hn ch, thì nhng ngun lc quỦ giá cn đc tp trung thành nhng lc
lng mnh, đ sc đáp ng nhng mc đích phát trin thit yu.  thc hin điu
tit, tránh các tác đng bt bình đng trong đu t xã hi, Nhà nc cn phi có các
công c kinh t-tài chính, công c sn xut đ nng lc. Các công c y va sn

12

xut ra ca ci vt cht, cung cp tài chính cho ngân qu quc gia, va giúp Nhà
nc có th tác đng trc tip vào nn kinh t - xã hi nhm mc đích điu tit, h
tr phát trin, nhân lên nhng tác đng tt, hn ch nhng tác đng xu ca c ch
th trng. i vi nhng nhim v khó khn nht, trong nhng thi đim nguy cp
nht mà chng doanh nghip nào mun làm, mun nhn thì doanh nghip nhà nc
s là lc lng gánh vác.
Ví d nh ti nc ta, t 2008 đn nay, doanh nghip nhà nc là công c
quan trng đ bo đm thc hin có hiu qu các chính sách n đnh v mô, đi phó
vi nhng bin đng th trng, kim ch lm phát, gim thiu nhng nh hng
tiêu cc ca khng hong kinh t đn nc ta. Doanh nghip nhà nc đã đi đu
trong vic thc hin ch trng ct gim đu t, chi tiêu, không tng giá bán sn
phm, dch v thit yu. Ví d: Tp đoàn Công nghip Than-Khoáng sn Vit Nam
bán than cho ngành đin vi giá bng 67% đn 70% giá thành và bng 35% đn
40% giá xut khu; bán cho các doanh nghip st thép, xi-mng, hóa cht, giy…
bng 60% giá xut khu. Tp đoàn in lc Vit Nam bán đin vi giá tng

đng 70% giá thành
1.4.3.ăMiăquanăhăgiaădoanhănghipănhƠăncăvƠănhƠăncăkinătoăphátă
trin
Nhà nc kin to phát trin tác đng lên mi lnh vc kinh t xã hi, nhng
trng tâm dt  phát trin kinh t. Mun nhng đm bo thc hin đúng các chính
sách đ ra vi mc đích kin to phát trin đó, nhà nc phi s dng nhng doanh
nghip ln.Nhng doanh nghip này đc rót mt lng vn ln, nm gi nhng
ngành thit yu, có vai trò to đng lc phát trin cho toàn b nn kinh t.S điu
tit ca nhà nc thông qua nhng tp đoàn này s góp phn tác đng trc tip lên
nn kinh t.Nhng doanh nghip đó chính là nhng doanh nghip nhà nc. Do vy,
có th nói rng doanh nghip nhà nc là biu hin chính ca nhà nc kin to
phát trin. Nói cách khác, doanh nghip nhà nc là mt công c quan trng giúp
nhà nc thc hin kin to phát trin. Qua theo dõi quá trình phát trin ca loi
hình doanh nghip nhà nc, có th hình dung đc hng đi ca nhà nc kin to
phát trin.

13

1.5. KINHăNGHIMăCAăMTăS NCăTRONGăXỂYăDNGăNHÀă
NCăKINăTOăPHÁTăTRIN
1.5.1.Cácănc thành công
Nht Bn và Hàn Quc là 2 nc đã áp dng thành công mô hình nhà nc
kin to phát trin và mang li giai đon phát trin thn k cho đt nc ca
mình.ây cng là hai nc tiêu biu cho vic áp dng mô hình doanh nghip nhà
nc thành công cho nc mình, đa đt nc tin b vt bc trong khong thi
gian ngn.
1.5.1.1.Nht Bn
Trc khi áp dng mô hình doanh nghip nhà nc, Nht Bn là nc rt
nghèo nàn v tài nguyên ngoi tr g và hi sn, trong khi dân s thì quá đông,
phn ln nguyên nhiên liu phi nhp khu, đc bit là nn kinh t b thit hi bi

Chin tranh. Sau Chin tranh th gii th hai, Nht Bn là mt nc bi trn phi
gánh chu nhng hu qu nng n: 34% máy móc, 25% công trình xây dng, 81%
tàu bin b phá hu, sn xut công nghip tháng 8 - 1945 tt xung còn vài phn
trm so vi mt vài nm trc đó, và ch bng khong 10% mc trc chin
tranh(1934-1936), nc Nht chìm trong khng hong trm trng v nhiu mt.
Bên cnh thit hi v ngi, toàn b ca ci tích ly trong 10 nm (1935 –
1945) b tiêu hy; hn 13 triu ngi tht nghip; lm phát phi mã và nn đói đe
da,… Do chin tranh, sn xut b gián đon, tht nghip gia tng, tng
cu vt tng cung khin cho lm phát tng tc nhanh chóng. 34% máy móc, 25%
công trình xây dng, 81% tàu bin b phá hu, sn xut công nghip tháng 8 - 1945
tt xung còn vài phn trm so vi mt vài nm trc đó, và ch bng khong 10%
mc trc chin tranh(1934-1936), nc Nht chìm trong khng hong trm trng
v nhiu mt.
Tuy nhiên, vi các chính sách phù hp và n lc vt bc, kinh t Nht Bn
đã nhanh chóng phc hi (1945-1954) và phát trin cao đ (1955-1973) làm th gii
phi kinh ngc. Thi kì phát trin kinh t nhanh trên toàn th gii rt him có trong
lch s kéo dài t đu nhng nm 50 đn đu nhng nm 70 cng là mt thi kì mà
Nht Bn đ có nhng bin đi thn kì kinh t trong nc cng nh trong quan h

14

vi nn kinh t th gii. Nhng bin đi này có tính liên tc và tng nhanh v lng.
“S thn k kinh t Nht Bn”, đó là nh s can thip sâu và mnh m ca chính
ph trong vic điu tit nn kinh t, hay các mô hình kin to nhà nc phát trin,
ch yu là v công nghip. c s phát trin ca công nghip kích thích, các lnh
vc khác nhau ca nn kinh t đu tng trng nhanh, nh vy tng sn phm quc
dân, ch tiêu tng quát cho mc hot đng ca nn kinh t đã tng mnh. Hay nói
cách khác, vic xây dng các mô hình nhà nc kin to phát trin chính là tin đ
cho s vc dy ca kinh t Nht Bn sau Chin tranh.
 cătrngăca các mô hình này là:

Th nht, Chính ph va thc hin chính sách to điu kin cho t nhân t
do kinh doanh thun li; va loi b nhng yu t không hoàn thin ca th trng.
Th hai, Chính ph đm trách chi phí đu t cho nhng ngành công nghip
không có lãi nhng rt cn thit cho s phát trin kinh t nh: xây dng c s h
tng, vn hóa, giáo dc…
Th ba, s hp tác gia Chính ph và t nhân trong phát trin kinh t đc
thc hin mt cách thng xuyên và cht ch.
Th t, Chính ph coi trng công c k hoch hóa gián tip trong điu tit,
qun lý nn kinh t quc dân.
Các chính sách n đnh và phát trin kinh t cùng vi nhng ci cách v chính
tr - xã hi nhng nm 1949-1950 đã đt c s cho s tr li th trng th gii ca
Nht Bn. T nn tng đó, Nht Bn đã đt đc nhng thành tu đáng k nh sau:
 Tc đ tng trng trung bình ngày càng cao:
1955-1960:8,5%
1960-1965: 9,8%
1965-1971: 11,2%
 GNP nm 1970 đt 199,8 t USD tng hn 8,3 ln so vi 23,9 t USD
ca nm 1955.
 Tng kim ngch ngoi thng tng 25 ln trong 20 nm (1950-70).
 D tr ngoi t t 1,8 t USD nm 1960 tng lên 15 t USD nm 1971.

15

 Chính ph duy trì đc mt ngân sách cân bng cho đn gia nhng
nm 1960 vi các chính sách tht cht tài chính và m rng tin t.
 Lao đng chuyn dch mnh t nông thôn vào các ngành công nghip
ch to.
 Nng sut lao đng tng nhanh: trung bình 11,5% trong khong 1963-
73.
Các doanh nghip tiêu biu: Japan Post Group, Japan Railways Group (JR),

Nippon Telegraph and Telephone (NTT) và Japan Tobacco (JT)
1.5.1.2. Hàn Quc
Sau cuc chin tranh Triu Tiên, Hàn Quc phi gánh chu nh hng nng n
và là nc nghèo nht th gii trong vòng hn mt thp k. Nm 1960, GDP bình
quân đu ngi ca nc này là 79 USD, thp hn phn ln các nc Châu M -
Latin và mt s nc Châu Phi cn Sahara. Là mt nc có nn kinh t ph thuc
ch yu vào nông nghip, vy mà sau chin tranh, bc tranh nông nghip Hàn Quc
khá m đm vi nhng cánh đng khô cn, hiu qu kinh t thp; t duy canh tác
ca ngi nông dân vn manh mún, lc hu.
Trc hoàn cnh y, t nm 1960, nhà nc Hàn Quc bt đu áp dng mô
hình nhà nc kin to phát trin đi vi các doanh nghip trong nc vi s can
thip mnh m và sâu sc ca chính ph vi nn kinh t, đc bit là ngành công
nghip nng nh đóng tàu, sn xut xe hi, khai thác m, xây dng… C th là:
Trong nhng nm 60, nhà nc đã to ra mt bc ngot có Ủ ngha quyt
đnh đi vi s phát trin công nghip và t đó to ra s phát trin mang tính bùng
n. Chính ph đã nhn ra chin lc thay th nhp khu không phát huy đc tác
dng và t cung cp cho th trng ni đa bng các sn phm do Hàn Quc sn
xut đ tránh phi nhp khu.S h tr ca Chính ph di dng các khon vay,
đm bo và giãn thu đã cho phép các Công ty tng trng và gia nhp nhiu th
trng.ây chính là công thc đã đa Hàn Quc ra khi nghèo đói.
Nhng nm 70 din ra bc ngot có Ủ ngha quyt đnh th hai: Chính ph
quyt đnh đy mnh phát trin công nghip nng và công nghip hóa cht. Theo đó,
Chính ph Hàn Quc đã h tr đ bin mt s Công ty ln do gia đình qun lý

16

thành các tp đoàn kinh t ln. Các tp đoàn này phát trin công nghip và đy
mnh xut khu, tr thành đng c đy mnh tng trng kinh t Hàn Quc, tiêu
biu là Samsung, Hyundai, Daewoo Nh nhng li th sn có và các chính sách
u đãi ca Chính ph, các tp đoàn này đã phát trin rt nhanh, chim lnh th

trng trong nc, áp đt s thng tr lên nn kinh t, thm chí có th kim soát
đc c khu vc tài chính. S phát trin mnh m ca các tp đoàn kinh t này đã
góp phn không nh đa nn kinh t Hàn Quc ct cánh, tr thành mt trong nhng
nc công nghip mi ca châu Á. Nh đó mô hình ca các tp đoàn kinh t nhà
nc cng tr thành hình mu cho mt s quc gia khác noi theo.
Kt qu là, kinh t Hàn Quc đã phát trin nhanh chóng, t mt trong nhng
nc nghèo nht th gii tr thành mt trong nhng nc giu nht.Cui th k
20, Hàn Quc là mt trong nhng nc có tc đ tng trng kinh t nhanh nht
trong lch s th gii hin đi. GDP (PPP) bình quân đu ngi ca đt nc đã
nhy vt t 100 USD vào nm 1963 lên mc k lc 10.000 USD vào nm 1995 và
25.000 USD vào nm 2007. Bt chp các nh hng nng n t cuc khng hong
kinh t châu Á 1997, nc này đã khôi phc kinh t rt nhanh chóng và vng chc.
Ngi ta thng nhc đn s phát trin thn k v kinh t ca Hàn quc nh là
"Huyn thoi sông Hàn", đn nay huyn thoi này vn tip tc.
Các doanh nghip tiêu biu: các tp đoàn Hyundai , Samsung, Daewoo, STX
1.5.2.Nc tht bi
Trái li vi Nht Bn và Hàn Quc, n  cng áp dng loi mô hình này
nhng không mang li thành công mà còn làm trì tr nn kinh t ca đt nc.
Cui thi k là thuc đa ca Anh, n  tha hng mt nn kinh t thuc
loi mt trong nhng nc nghèo nht th gii đang phát trin,
]
vi s phát trin
công nghip trì tr, ngành nông nghip không th nuôi dân s đang tng trng, có
tui th và t l bit ch thuc loi thp nht th gii.
Sau khi đc lp, n  tìm cách khôi phc li nn kinh t ca mình.Chính
sách kinh t ca n  thi gian này b nh hng bi kinh nghiêm ca thi k
thc dân, c th là ch ngha xã hi Fabia.

17

Chính sách có thiên hng theo ch ngha bo h, nhn mnh thay th nhp
khu, công nghip hóa, s can thip ca nhà nc vào các th trng lao đng và tài
chính, khu vc công ln, c ch điu tit hot đng kinhdoanh và k hoch hóa tp
trung. H hy vng thu đc kt qu thun li t chin lc này vì nó kt hp c khu
vc t nhân ln công cng và vì chin lc này da trên s can thip trc tip và
gián tip ca nhà nc hn là h thng ch huy tp trung cc đoan kiu Liên Xô.
Chính sách đng thi tp trung vào c ngành công nghip nng thâm dng vn
và công ngh và tr cp cho ngành dt bông thâm dng lao đng k nng thp và
th công.
Tuy nhiên, chính sách này không mang li hiu qu nh chính ph n 
mong đi. Tc đ tng trng bình quân t nm 1947–80 thp so vi tc đ tng
trng ca các nc Nam Á khác, đc bit là "Các con h ông Á", nên ngi ta
đã dùng cm t "t l tng trng Hindu" đ bêu giu n .
1.5.3. Kinh nghim rút ra
 i vi Nht Bn, Hàn Quc,ămôăhìnhănhƠănc kin to ca h thành
công là nh:
 Ch đ tuyn dng nhân tài – nhân t quyt đnh s thành công ca
mô hình. C 2 nc đu có ch đ tuyn dng rt hà khc vào b máy nhà nc. h
có tinh thn yêu nc mãnh lit, tn tu và tâm huyt vi s phát trin kinh t ca
đt nc, luôn đt li ích quc gia lên trên li ích cá nhân.
 B máy lãnh đo phi có quyn t tr, đc lp tng đi trong vic
theo đui các li ích quc gia, mc dù có th làm nh hng đn các li ích ca
nhng nhóm cc b. Bí mt ca thn k v nn kinh t ca Hàn Quc là  ch, quc
gia này có mt nhà nc mnh m – nhng tuyt nhiên không phi là mt nhà nc
ti t. “Hàn Quc đi lên ch yu nh s lèo lái ca nhà nc”, theo li Changsoo
Kim, giáo s kinh t ca i hc Quc gia Busan. iu này lý gii vì sao bt chp
các khó khn nh vic Nhà nc can thip sâu, mnh m vào các hot đng kinh t,
ch đ ngha v quân s kéo dài hai nm ri cn tr gii tr tip cn vi th trng
lao đng, chi phí cho quc phòng chim mt t l tng đi ln ca GDP, h thng
giáo dc va c k, không chu thay đi va x cng, cu trúc theo đng cp trong

18

xã hi cng nh trong doanh nghip hoàn toàn không to môi trng khuyn khích
đi mi, sáng to, nn kinh t Hàn Quc vn liên tc đi lên.
 S tp trung quyn lc ca nhà nc, đc bit là v tài chính.nhà nc
s hu và chi phi h thng ngân hàng - thông qua các ngân hàng thng mi nhà
nc, đng thi ch đng qun lỦ ngân sách trung ng mt cách tp trung. ng
thi, nhà nc cng chi phi hot đng ca mt s doanh nghip quy mô ln trong
các ngành kinh t quc dân quan trng
 Các chính sách công nghip vi đnh hng tp trung mi ngun lc
đ u tiên phát trin bng đc các ngành công nghip then cht có tm quan trng
chin lc và lâu dài đi vi đt nc.
 S hà khc đi vi các doanh nghip đc hng đc quyn.c bit,
nhng yêu cu và ngha v đi kèm vi đc quyn thng rt cao. Nhà nc Hàn
Quc sn sàng x pht rt nghiêm khc và kp thi khi doanh nghip không thc
hin đc ngha v ca mình.
 nă khôngăđtăđc hiu qu nhămongăđi bi vì:
 Nhà nc n  đã đa ra nhng chính sách không phù hp, dn đn
gây hoang phí, kìm hãm s phát trin ca kinh t.
 Nhà nc cho không các doanh nghip ln ca h nhng đc quyn
v tài chính hay th trng nên đã không thúc ép đc s phát trin ca các doanh
nghip này cng nh không to ra s cnh tranh công bng đi vi th trng trong
nc, kìm hãm s phát trin ca các doanh nghip t nhân khác.


19

CHNGăII:ăTHC TRNGăNHÀăNC KIN TO PHÁT
TRIN TI VIT NAM

2.1. ÁNHăGIÁăHAIăMIăNMăI MI T CHC SP XP LI
DOANH NGHIPăNHÀăNC VÀ NHÀăNC KIN TO PHÁT TRIN
TI VIT NAM (1990-2010)
Quá trình đi mi và sp xp li doanh nghip nhà nc  Vit Nam đc tin
hành t đu thp niên 1990 và qua nhiu giai đon, gn lin vi quá trình đi mi
th ch kinh t, trong đó ni bt là ch trng xây dng các tng công ty (90 và 91)
nm 1994; ban hành Lut doanh nghip nhà nc nm 1995; tin hành c phn hóa
mt b phn lc lng doanh nghip nhà nc t nm 1996 ( thí đim t nm
1993); thí đim t chc tp đoàn kinh t nhà nc nm 2005 vv
2. 1.1. Qúa trìnhăđi mi doanh nghipănhƠănc vƠănhƠănc kin to phát
trin
2.1.1.1. Giai đon 1990-1993
Ti i hi ng ln th VII (nm 1991), đã nêu rõ: “Khn trng sp xp li
và đi mi qun lý kinh t quc doanh, bo đm kinh t quc doanh phát trin có
hiu qu, nm vng nhng lnh vc và ngành then cht đ phát huy vai trò ch đo
trongnn kinh t”. Theo đó thì nhim v trung tâm ca giai đon này chính là vic
chn chnh và t chc li sn xut kinhdoanh ca khu vc kinh t quc doanh; khc
phc hin tng thành lp xí nghip quc doanh tràn lan  các ngành và các đa
phng trong giai đon 1986- 1990.
Hai vn bn pháp lý quan trng đ điu chnh nhim v t chc và sp xpli
doanh nghip nhà nc là: Quyt đnh s 315/HBT và Ngh đnh 388/HBT.
Quyt đnh 315/HBT vn khng đnh “  tip tc đi mi c ch qun lý, làm
cho kinh t quc doanh đc cng c, phát trin và thc hin vai trò ch đo trng
nn kinh t quc dân gm nhiu thành phn, trc ht thông qua kt qu kinh doanh
và hiu qu kinh t - xã hi do các đn v kinh t quc doanh to ra”. Theo đó, thì
Xí nghip quc doanh không tiêu th đc sn phm, không thc hin đc nhim
v kinh doanh, liên tip b l trong thi gian dài, không có kh nng thanh toán và

20

không th khc phc đc bng các bin pháp nh chuyn hng sn xut, thay đi
mt hàng, đu t trang b li, cng nh các bin pháp v chn chnh và t chc li
sn xut kinh doanh vi s h tr ca cp trên, có th b tuyên b gii th. Các
doanh nghip b gii th s đc tin hành theo đúng quy đnh đ đm bo quyn
li ca ngi ngi lao đng, các bên có liên quan và quan trng hn là không làm
nh hng ti các hot đng sn xut ca các doanh nghip quc doanh khác. C
quan qun lỦ Nhà nc cp trên trc tip có quyn ra quyt đnh gii th các xí
nghip quc doanh trc thuc có quy mô nh và va, sn xut nhng sn phm hay
nhng dch v không tht quan trng cho nn kinh t quc dân. Trong khi đó Ngh
đnh 388/H DDBT li nhn mnh chú trng đn sp xp li và chn chnh t chc
các doanh nghip Nhà nc trong điu kin chuyn sang c ch th trng có s
qun lý ca Nhà nc và trong khi cha có các lut v doanh nghip Nhà nc.
Vic thành lp các doanh nghip nhà nc cng phi đc cn quy đnh mt cách
rõ rang, hp lỦ đ tránh tình trng thành lp tràn lan mà không đem li hiu qu,
không nhng th còn gây tình trng lãng phí, nh hng ti ngun ngân sách ca
quc gia.
2.1.1.2. Giai đon 1994-1997
Vn kin Hi ngh đi biu toàn quc gia nhim k khóa VII( nm 1994),
khái nim kinh t quc doanh không s dng na mà thay vào đó là khu vc doanh
nghip nhà nc. Vai trò ch đo ca khu vc doanh nghip Nhà nc” th hin 
ch m đng và h tr cho các thành phn kinh t phát trin, thúc đy s tng
trng nhanh và lâu bn ca nn kinh t, là mt công c có sc mnh vt cht ca
Nhà nc điu tit và hng dn nn kinh t th trng đnh hng xã hi ch
ngha”. Tip đó, t i hc ng ln VIII( nm 1996) tr đi, khái nim kinh t Nhà
nc đã đc s dng ph bin và hoàn toàn thay th khái nim kinh t quc doanh.
Vai trò ch đo ca nn kinh t nhà nc đc nêu c th:” tip tc đi mi và phát
trin có hiu qu kinh t Nhà nc đ làm tt vai trò ch đo: làm đòn by đy
nhanh tng trng kinh t và gii quyt nhng vn đ xã hi, m đng, hng
dn, h tr các thành phn kinh t khác cùng phát trin, làm lc lng vt cht đ
Nhà nc thc hin chc nng điu tit và qun lỦ v mô, to nn tng cho ch đ

21

xã hi mi”. Nh vy ng ta luôn luôn khng đnh vai trò ch đo ca kinh t nhà
nc trong nn kinh t nhiu thành phn.
Theo đó thì nhim v trng tâm ca giai đon này đc xác đnh c th đó là
t chc lc lng doanh nghip nhà nc thành các Tng công ty nhà nc gi vai
trò ch lc ca lc lng doanh nghip nhà nc; đng thi sp xp li, đa dng
hóa s hu cácdoanh nghip nhà nc có quy mô nh; xóa b dn ch đ ch qun
cp trên ca doanh nghip nhà nc.
Khung pháp lỦ điu chnh là Quyt đnh s 90/TTg, s 91/TTg v t chc các
Tng công ty nhà nc. Theo đó thì cn tin hành kim tra, đánh giá chính xác tình
hình hot đng kinh doanh ca các doanh nghip, t đó thng kê lãi l, đa ra các
gii pháp phát trin hoc h tr khc ph các doanh nghip đang gp khó khn. Nu
thc s doanh nghip đó làm n kém hiu qu gây nh hng xu ti ngành s tin
hành gii th theo quy đnh. ng thi, mt đim đc bit trong ch th đó là vic
phân loi, sp xp các doanh nghip đm bo cho vic qun lý và h tr. Bên cnh
đó, đ to điu kin thúc đy tích t và tp trung, nâng cao kh nng cnh tranh
đng thi thc hin ch trng xóa b dn cht đ B ch qun, cp hành chính
chính qun và s phân bit doanh nghip Trung ng, doanh nghip đa phng và
tng cng vài trò qun lỦ Nhà nc đi vi các doanh nghip thuc mi thành
phn kinh t, nâng cao hiu qu ca nn kinh t; Ngoài ra, vic sp xp tng th các
doanh nghip nhà nc còn đc nêu rõ trong Ch th s 500/TTg ca Th tng
Chính ph v sp xp tng th các doanh nghip nhà nc; Ngh đnh s 28/CP v
c phn hóa doanh nghip nhà nc. ánh du ca giai đon này là s ra đi ca
các Tng công ty nhà nc hot đng theo mô hình mi và phân bit rõ hai loi
hình doanh nghip nhà nc: doanh nghip nhà nc hot đng kinh doanh và
doanh nghip nhà nc hot đng công ích.
2.1.1.3.Giai đon 1998-2001
Ti i hi ng ln th IX (nm 2001) li nêu: “Tip tc đi mi và phát

trin kinh t nhà nc đ thc hin tt vai trò ch đo trong nn kinh t. Kinh t nhà
nc là lc lng vt cht quan trng và là công c đ Nhà nc đnh hng và
điu tit v mô nn kinh t; tp trung đu t cho kt cu h tng kinh t, xã hi và