KHẢO SÁT HÀM LƯỢNG AFLATOXIN M1 TRONG SỮA BÒ TƯƠI VÀ HÀM LƯỢNG AFLATOXIN B1 TRONG THỨC ĂN HỖN HỢP BỔ SUNG CHO BÒ TẠI MỘT SỐ HỘ CHĂN NUÔI BÒ SỮA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TRƯ NG Đ I H C NƠNG LÂM THÀNH PH H

CHÍ MINH

KHĨA LU N T T NGHI P

KH O SÁT HÀM LƯ NG AFLATOXIN M1 TRONG S A BÒ
TƯƠI VÀ HÀM LƯ NG AFLATOXIN B1 TRONG TH C ĂN
H NH PB

SUNG CHO BÒ T I M T S

BÒ S A TRÊN Đ A BÀN THÀNH PH

H
H

CHĂN NI
CHÍ MINH

H và tên sinh viên : VÕ TH THANH MINH
Ngành

: Thú Y

Niên khóa

: 2003 – 2008

Tháng 9/2008

KH O SÁT HÀM LƯ NG AFLATOXIN M1 TRONG S A BÒ TƯƠI VÀ
HÀM LƯ NG AFLATOXIN B1 TRONG TH C ĂN H N H P B
SUNG CHO BÒ T I M T S

H

Đ A BÀN THÀNH PH

CHĂN NI BỊ S A TRÊN
H

CHÍ MINH

Tác gi

VÕ TH THANH MINH

Khóa lu n ñư c ñ trình ñ ñáp ng yêu c u c p b ng Bác sĩ ngành Thú Y

Giáo viên hư ng d n
TS. LÊ ANH PH NG
ThS. NGUY N LÊ KI U THƯ

Tháng 9/2008
i


L I C M ƠN

Mãi kh c ghi công ơn ba, m đã sinh thành, d y d , ni n ng cho con đ n
ngày hơm nay. Con vơ cùng bi t ơn trư c nh ng khó khăn, v t v mà ba m ñã hy sinh
ñ cho con nh ng ñ u t t ñ p nh t.
Chân thành c m ơn
Ban Giám Hi u Trư ng Đ i H c Nơng Lâm TP. H Chí Minh.
Ban ch nhi m Khoa Chăn Nuôi Thú Y, cùng quý th y cơ đã truy n đ t nh ng
ki n th c và kinh nghi m quý báu cho tôi trong su t nh ng năm qua.
Chân thành c m ơn
Tr m Ch n Đoán Xét Nghi m và Đi u Tr - Chi C c Thú Y TP. H Chí Minh đã
t o đi u ki n cho em th c t p t t ñ tài.
Chân thành bi t ơn sâu s c ñ n TS. Lê Anh Ph ng và ThS. Nguy n Lê Ki u Thư
đã t n tình hư ng d n cho em hồn thành t t đ tài.
Chân thành c m ơn nh ng ngư i thân, hàng xóm cùng tồn th b n bè trong và
ngồi l p đã đ ng viên, giúp đ! tơi trong xu t th i gian h c t p và th c hi n ñ tài.
Sinh viên
Võ Th Thanh Minh

ii


TÓM T T KHÓA LU N
Đ tài “Kh o sát hàm lư ng aflatoxin M1 trong s a bò tươi và hàm lư ng
aflatoxin B1 trong th c ăn h n h p b sung cho bò t i m t s h chăn ni bị s a trên
đ a bàn thành ph H Chí Minh”, đã đư c th c hi n t 18/02/2008 ñ n 18/06/2008 t i
Tr m Ch n đốn Xét nghi m và Đi u tr - Chi C c Thú Y thành ph H Chí Minh.
Qua kh o sát 176 m u s a bò tươi b ng k thu t ELISA và 20 m u TAHH b sung
cho bò t nh ng h chăn ni bị s a có phát hi n AFM1 trong s a b ng phương pháp
s!c ký l"ng cao áp (HPLC) thu ñư c k t qu như sau.
− T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi chi m 63,64% t ng s m u kh o sát.
Không có khác bi t v t# l nhi$m AFM1 gi a các lo i TAHH b sung và s n lư ng

s a..
− M c đ nhi$m AFM1 trung bình trong s a bò tươi là 13,66 ppt. M c nhi$m <
25 ppt chi m 36,36%, m c nhi$m 25 - 500 ppt chi m 60,80% và m c nhi$m > 500
ppt chi m 2,84%. Như th có 97,16% s m u s a ñ t yêu c u v AFM1 (theo quy
ñ nh c%a B Y T năm 1998 là < 500 ppt).
− T# l nhi$m AFB1 trên t ng s m u TAHH kh o sát là 95%.
− M c đ nhi$m AFB1 trung bình trong TAHH là 13,49 ppb. Các m u âm tính
chi m 5%, m c nhi$m 1 - 20 ppb chi m 50% và m c nhi$m > 20 ppb chi m 45% s
m u kh o sát. Có 55% s m u TAHH kh o sát ñ t yêu c u v AFB1 theo quy đ nh
c%a B Nơng Nghi p Và Phát Tri n Nông Thôn năm 1998.
− Gi a AFB1 trong TAHH b sung cho bò và AFM1 trong s a c%a bị đư c cho ăn
th c ăn đó có s tương quan chưa ch&t, v i r = 0,456, có l' do bị đư c cho ăn nhi u
lo i th c ăn khác ngoài TAHH. T# l chuy n ñ i t AFB1 sang AFM1 là 1,52%.

iii


M CL C
Trang
Trang t a.......................................................................................................................... i
L(i c m ơn...................................................................................................................... ii
Tóm t!t khóa lu n .......................................................................................................... iii
M c l c .......................................................................................................................... iv
Danh sách các ch vi t t!t ............................................................................................ vii
Danh sách các b ng ..................................................................................................... viii
Danh sách các hình ........................................................................................................ ix
Danh sách các bi u ñ ................................................................................................... ix
Chương 1. M

Đ U......................................................................................................1

1.1. Đ)T V*N Đ+ .............................................................................................................. 1
1.2. M,C ĐÍCH ................................................................................................................... 2
1.3. YÊU C-U...................................................................................................................... 2
Chương 2. T NG QUAN..............................................................................................3
2.1. N*M M.C TRONG TH/C ĂN VÀ NGUYÊN LI1U TH/C ĂN .....................3
2.1.1. M t s loài n m m c thư(ng g&p trong th c ăn ............................................3
2.1.2. Tác h i c%a vi c nhi$m n m m c trong th c ăn và nguyên li u th c ăn .......3
2.2. Đ6C T. N*M M.C, 7NH HƯ9NG Đ.I V:I NGƯ;I VÀ Đ6NG V2.2.1. Đ c t n m m c .............................................................................................4
2.2.2. 7nh hư=ng c%a ñ c t n m m c ñ i v i ngư(i và đ ng v t..........................4
2.3. CÁC LỒI N*M M.C SINH AF ............................................................................5
2.3.1. Đ&c ñi m c%a Aspergillus flavus....................................................................6
2.3.2. Các y u t

nh hư=ng ñ n s t o AF c%a n m m c.......................................6

2.4. Đ)C ĐI>M C?A AF ..................................................................................................7
2.4.1. C u trúc hóa h@c và tính ch t lý hóa c%a AF .................................................7
2.4.2. S h p thu và chuy n hóa c%a AF trong cơ th đ ng v t ..............................8
2.5. B1NH NHIAM Đ6C AF ...........................................................................................10
2.5.1. Cơ ch gây ñ c.............................................................................................10
2.5.2. Nhi$m ñ c c p tính ......................................................................................11
2.5.3. Nhi$m ñ c mãn tính .....................................................................................11
iv


2.5.4. /c ch mi$n d ch .........................................................................................12
2.5.5. Gây ung thư..................................................................................................12
2.6. TÌNH HÌNH NHIAM AF VÀ M/C T.I ĐA ĐƯBC PHÉP TRÊN NƠNG S7N

..................................................................................................................................... 13

2.6.1. Tình hình nhi$m AF .....................................................................................13
2.6.2. M c AF t i đa đư c phép trên nơng s n......................................................14
2.7. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HI1N VÀ ĐO LƯ;NG AF.................................15
2.7.1. Phương pháp sinh v t h@c ............................................................................15
2.7.2. Phương pháp hóa
2.7.3. Các phương pháp s!c ký ..............................................................................16
2.7.4. Phương pháp mi$n d ch
2.8. CÁC BI1N PHÁP PHÒNG CH.NG VÀ XD LÝ NÔNG S7N NHIAM AF ... 19
2.8.1. Các bi n pháp phịng ch ng AF...................................................................19
2.8.2. XE lý nơng s n nhi$m AF ............................................................................19
Chương 3. N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ...............................21
3.1. TH;I GIAN VÀ ĐFA ĐI>M THGC HI1N Đ+ TÀI ............................................ 21
3.1.1. Th(i gian ......................................................................................................21
3.1.2. Đ a ñi m .......................................................................................................21
3.2. V3.2.1. Đ i tư ng kh o sát .......................................................................................21
3.2.2. Thi t b và d ng c .......................................................................................21
3.2.3. B kít ELISA................................................................................................22
3.2.4. Hóa ch t dùng phân tích AFB1 ....................................................................22
3.3. N6I DUNG NGHIÊN C/U .....................................................................................22
3.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C/U ............................................................................23
3.4.1. Cách l y m u................................................................................................23
3.4.2. Ki m tra hàm lư ng AFM1 b ng k thu t ELISA .......................................24
3.4.3. Ki m tra hàm lư ng AFB1 b ng phương pháp s!c ký l"ng cao áp (HPLC)26
3.5. CÁC CHH TIÊU THEO DÕI .....................................................................................27
3.6. XD LÝ S. LI1U ........................................................................................................ 28

v

Chương 4. K T QU VÀ TH O LU N..................................................................29
4.1. TH L1 NHIAM AFM1 TRONG SIA BÒ TƯƠI 9 M6T S. QUVÀ 7NH HƯ9NG C?A M6T S. YJU T. ĐJN TH L1 NHIAM AFM1 ...............29
4.1.1. T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi = m t s qu n, huy n ........................29
4.1.2. T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi theo lo i TAHH b sung ...................31
4.1.3. T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi theo s n lư ng s a.............................32
4.2. M/C Đ6 NHIAM AFM1 TRONG SIA BỊ TƯƠI ............................................. 34
4.2.1. M c đ nhi$m AFM1 trung bình trong s a bị tươi .....................................34
4.2.2. T# l các m c nhi$m AFM1 trong s a bò tươi .............................................36
4.2.3. T# l m u s a ñ t yêu c u v AFM1 = các qu n, huy n...............................38
4.3. AFB1 TRONG TAHH BK SUNG CHO BÒ .......................................................... 39
4.3.1. T# l nhi$m AFB1 trong TAHH b sung ......................................................40
4.3.2. M c ñ nhi$m AFB1 trong TAHH b sung.................................................40
4.3.3. M i tương quan gi a hàm lư ng AFB1 trong TAHH b sung và AFM1
trong s a.................................................................................................................42
Chương 5. K T LU N VÀ Đ NGH ..........................Error! Bookmark not defined.
5.1. KJT LU5.2. Đ+ NGHF .....................................................................................................................44
TÀI LI U THAM KH O...........................................................................................45
PH L C .....................................................................................................................48

vi


DANH SÁCH CÁC CH

VI T T T

Vi t t!t

Nguyên ch

Nghĩa

AF

Aflatoxin

AFB1

Aflatoxin B1

AFB2

Aflatoxin B2

AFG1

Aflatoxin G1

AFG2

Aflatoxin G2

AFM1

Aflatoxin M1

AFM2

Aflatoxin M2

AOAC

Association of Official Analytical

Hi p h i các nhà phân tích hóa

Chemists

h@c

Ctv

C ng tác viên

EIA

Enzyme Immuno Assay

ELISA

Enzyme Linked Immuno Sorbent Assay

Ph n ng ELISA

FAO

Food and Agricutural Organization

T ch c Lương Th c và Nông
Nghi p Liên Hi p Qu c
S!c ký l"ng cao áp

HPLC

High Pressure Liquid Chromatography

NXB

Nhà xu t b n

Ppb

Part per billion

Ph n t# (µg / kg)

Ppt

Part per trillion

Ph n nghìn t# (ng / l)

TAHH

Th c ăn h n h p

TLC

Thin Layer Chromatography

S!c ký l p m"ng

UV

Ultra violet

Tia c c tím

vii


DANH SÁCH CÁC B NG
Trang
B ng 2.1: M t s loài n m m c thư(ng g&p trong th c ăn ............................................3
B ng 2.2 : Tác ñ ng gây ñ c c%a các lo i ñ c t do n m m c sinh ra...........................5
B ng 2.3: T# l chuy n hóa AFB1 t th c ăn vào s a ..................................................10
B ng 2.4: Li u LD50 c%a AFB1 cho u ng 1 l n trên ñ ng v t ......................................11
B ng 2.5: Tình hình nhi$m đ c t AF trong th c ăn = mi n Nam Vi t Nam..............12
B ng 2.6: Tình hình nhi$m AFM1 trong s a c%a m t s qu c gia trên th gi i ..........13
B ng 2.7: Gi i h n nhi$m ñ c t vi n m......................................................................13
B ng 2.8: Qui ñ nh hàm lư ng t i ña AFB1 và t ng s các AF (B1+B2+G1+G2) trong
TAHH cho gia súc, gia c m .........................................................................................14
B ng 2.9: M c qui ñ nh v AF trong th c ăn gia súc = kh i EU.................................15
B ng 3.1: B trí l y m u s a và m u TAHH b sung cho bò s a = các qu n, huy n .23
B ng 4.1: T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi = m t s qu n, huy n ........................29
B ng 4.2: T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi theo lo i TAHH b sung...................31

B ng 4.3: T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi theo s n lư ng s a ............................33
B ng 4.4: M c ñ nhi$m AFM1 trung bình và bi n đ ng trong m u s a....................34
B ng 4.5: T# l các m c nhi$m AFM1 trong s a bò tươi .............................................36
B ng 4.6: T# l m u s a ñ t yêu c u v AFM1 = các qu n, huy n...............................38
B ng 4.7: T# l nhi$m AFB1 trong TAHH b sung......................................................40
B ng 4.8: M c nhi$m AFB1 trong TAHH b sung......................................................40
B ng 4.9: Hàm lư ng AFB1 trong TAHH b sung và AFM1 trong s a bò tươi..........42

viii


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1 :Hình d ng c%a Aspergillus flavus...................................................................6
Hình 2.2: C u trúc hóa h@c c%a AF ch% y u ..................................................................8
Hình 3.1: Đưa đĩa vào máy đ@c k t qu sau khi ñư c nh" dung d ch d ng ph n ng
.....................................................................................................................24
Hình 3.2: M u đ ng trong bình tam giác có nút nhám th%y tinh .................................25
Hình 4.1: Đĩa phân tích AFM1 b ng phương pháp ELISA ..........................................31
Hình 4.2: TAHH b sung cho bị đ dư i sàn nhà m ư t ..........................................35
Hình 4.3: Nơi tr n TAHH b sung cho bị m ư t và khơng ñ m b o v sinh............36

DANH SÁCH CÁC BI U Đ
Trang
Bi u ñ 4.1: T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi = các qu n, huy n .........................29
Bi u ñ 4.2: T# l nhi$m AFM1 trong s a bị tươi theo lo i TAHH b sung...............32
Bi u đ 4.3: T# l nhi$m AFM1 trong s a bò tươi theo s n lư ng s a ........................33
Bi u ñ 4.4: M c đ nhi$m AFM1 trung bình trong s a bò tươi = các qu n, huy n...34
Bi u ñ 4.5: T# l các m c nhi$m AFM1 trong s a bò tươi = các qu n, huy n ...........37
Bi u ñ 4.6: T# l m u s a ñ t yêu c u v AFM1 = các qu n, huy n ..........................39

Bi u ñ 4.7 T# l nhi$m AFB1 trong TAHH b sung...................................................39
Bi u ñ 4.8: Phân b các m c nhi$m AFB1 trong TAHH b sung..............................41

ix


Chương 1
M

Đ U

1.1. Đ T V N Đ
Ngày nay, ngành chăn ni bị s a = nư c ta đang r t phát tri n, th c ăn cho bò
cũng ngày càng ñư c c i thi n ñ tăng năng xu t s a. Ngư(i ta ñã sE d ng nhi u lo i
th c ăn khác nhau cho bị như là th c ăn thơ xanh, th c ăn h n h p, xác đ u nành, xác
mì, rơm có b sung ure và r# m t đư(ng,…. Tuy nhiên th c ăn h n h p là lo i có nguy
cơ nhi$m n m m c cao. Đ c t n m m c gây h i cho cơ th t t nên ít khi ngư(i ta
có th phát hi n ñư c, và khi phát hi n thì tác đ ng c%a nó r t nghiêm tr@ng. Tùy theo
lo i đ c t mà có cơ ch tác ñ ng khác nhau, tác h i cũng khác nhau. Tác ñ ng vào
gan và th n gây viêm, n u kéo dài có th gây ra ung thư (aflatoxin, ochratoxin...); Tác
đ ng vào h

tu n hồn gây ra xu t huy t mãn tính, gi m lư ng kháng th

(aflatoxin…); Tác ñ ng lên h th n kinh gây ra hơn mê, m t tính ngon mi ng
(deoxynivalenol, DON); Tác đ ng lên h hơ h p gây ra viêm nám ph i (Aspergillus
fumigatus) (Dương Thanh Liêm, 2003). Trong đó aflatoxin là lo i có đ c tính r t
m nh, có th gây đ c cho t t c các loài v t khác nhau. T ch c v b nh ung thư qu c
t ñã x p aflatoxin vào danh sách nh ng tác nhân gây ung thư = ngư(i. Aflatoxin có 4
d n xu t quan tr@ng là B1, B2, G1 và G2, trong ñó aflatoxin B1 chi m s lư ng nhi u

nh t và nó cũng gây đ c nhi u nh t (Dương Thanh Liêm, 2006). Kho ng 1 - 3%
aflatoxin B1 ăn vào đư c chuy n hố thành aflatoxin M1 trong s a, aflatoxin M1 có
kh năng gây ng ñ c, gây ung thư cho ngư(i sE d ng s a nhi$m aflatoxin M1.
Aflatoxin thư(ng có trong các h t ñ u ph ng, b!p, các lo i h t ngũ c c…. Khi ñã b
nhi$m ñ c t c%a nó thì khơng có m t lo i kháng sinh nào có th đi u tr đư c. Đ
tránh h u qu do nhi$m aflatoxin trong s a, lương th c và th c ph m ngư(i ta c n xác
đ nh lư ng nhi$m cho phép đ khơng gây nh hư=ng lâu dài ñ n s c khoR. Ki m tra
aflatoxin là vi c t i c n thi t nh m ñ m b o giá tr kinh t và s c khoR c ng ñ ng.
Xu t phát t th c ti$n trên, ñư c s ñ ng ý c%a Khoa Chăn Nuôi Thú Y Trư(ng
Đ i H@c Nơng Lâm và Tr m Ch n đốn Xét nghi m và Đi u tr - Chi C c Thú Y
1


thành ph H Chí Minh, chúng tơi th c hi n ñ tài: “Kh!o sát hàm lư"ng aflatoxin
M1 trong s#a bò tươi và hàm lư"ng aflatoxin B1 trong th$c ăn h&n h"p b' sung
cho bò t(i m)t s* h) chăn ni bị s#a trên đ,a bàn thành ph* H- Chí Minh” dư i
s hư ng d n c%a Ti n sĩ Lê Anh Ph ng và Th c sĩ Nguy$n Lê Ki u Thư.
1.2. M C ĐÍCH
Xác đ nh kh năng nhi$m aflatoxin M1 trong s a bò tươi và aflatoxin B1 trong
m u th c ăn t i m t s h chăn ni bị s a trên đ a bàn thành ph H Chí Minh. T
đó có th ñ xu t bi n pháp ch bi n, b o qu n th c ăn cho bò s a t t hơn, nâng cao
năng su t s a và h n ch ñư c ñ c t .
1.3. YÊU C U
L y m u s a bị tươi đ ki m tra hàm lư ng aflatoxin M1 b ng phương pháp
ELISA.
L y m u th c ăn h n h p b sung cho bị đ ki m tra hàm lư ng aflatoxin B1
b ng phương pháp s!c ký l"ng cao áp (HPLC: High Presure Liquid Chromatography)

2

Chương 2
T NG QUAN
2.1. N M M C TRONG TH C ĂN VÀ NGUYÊN LI U TH C ĂN
2.1.1. M)t s* loài n2m m*c thư3ng g4p trong th$c ăn
N m m c là m t nhóm các vi sinh v t ñơn bào ho&c ña bào, phân b r ng kh!p
trong thiên nhiên. N m m c khơng có kh năng quang h p, cơ th g m nh ng s i có
ho&c khơng có vách ngăn, sinh s n h u tính, sinh s n dinh dưSng ho&c sinh s n bào tE
vơ tính có th phát tán trong khơng khí và xâm nh p vào lương th c, th c ph m (Tơ
Minh Châu, 2000, trích d n c%a Tr n B!c Vi, 2005).
B!ng 2.1: M t s loài n m m c thư(ng g&p trong th c ăn
Ngơ

Absidia, Aspergillus flavus, A. terreus, Cephalosporium,, Fusarium,…

Mì

Aspergillus, Penicillium, Fusarium, Rhizopus,…

G o

Absidia corymbifera, Aspergillus candidus, A. flavus,…

Đ u ph ng Acremonium, Aspergillus ficuum, A. flavus, Fusarium,…
Th t heo

Alternaria, Aspergillus amstelodami, A. flavus, A. versicolor,…

Th t bò

Cladosporium herbrum, Penicillium expansum, Rhizopus stolonifer,..
(Ngu n: Đ u Ng@c Hào – Lê Th Ng@c Di p, 2003)

2.1.2. Tác h(i c6a vi7c nhi8m n2m m*c trong th$c ăn và nguyên li7u th$c ăn
M t s tác h i ch% y u c%a vi c nhi$m n m m c trong th c ăn và nguyên li u
th c ăn như:
− X u m u mã c%a s n ph m: B t b nhi$m n m Cladosporium làm ñen l i, các
ch ph m b t s ng có màu xanh lam do Monilia albo-violacea, tr ng v t b méo mó
khi nhi$m đ c t AF (Moreau, 1974).
− Bi n ñ i giá tr dinh dưSng: n m m c phát tri n làm gi m lư ng tinh b t và
th%y phân protein, làm m t ñi lư ng lipid, làm hư h i các vitamin do s lên men phân
gi i c%a n m m c. Do v y lư ng ch t xơ tăng lên trong h t, nh hư=ng ñ n q trình
tiêu hóa và gi m th p năng lư ng (Đ u Ng@c Hào – Lê Th Ng@c Di p, 2003).

3


− 7nh hư=ng đ n mùi v và tính ngon mi ng: do s phát tri n c%a n m m c làm
m t mùi th c ăn, ví d : các lồi Aspergillus làm cho cà phê b đ!ng chát, các loài
Aspergillus glaucus, Aspergillus tamarri và Penicillium citrinum làm cho d u l c b
hôi,…(Moreau, 1974).
Tuy nhiên, nh ng tác h i n&ng n nh t c%a vi c nhi$m n m m c trong th c ăn
và nguyên li u th c ăn là do các lo i ñ c t mà chúng t o ra. Theo ư c tính c%a FAO
năm 1995, có kho ng 25% nơng s n c%a th gi i ch u nh hư=ng c%a ñ c t n m
m c, ch% y u là AF. Thi t h i kinh t do nhi$m ñ c t n m m c ñã ñư c ư c tính đ n
hàng tri u đơ la m i năm. Tác h i kinh t l n nh t do nhi$m ñ c t n m m c là nh
hư=ng tr c ti p ñ n ngư(i s n xu t, cây tr ng và v t nuôi, cũng như các nhà s n xu t
th c ph m và th c ăn chăn nuôi (Devegowda và ctv, 2002).
2.2. Đ C T

N M M C, NH HƯ NG Đ I V9I NGƯ I VÀ Đ NG V T

2.2.1. Đ)c t* n2m m*c
Đ c t n m ñư c d ch t ch “Mycotoxin” là s n ph m c%a q trình chuy n
hóa t n m m c, khơng ph i là h p ch t có s]n trong nguyên li u th c ăn. Nó xu t
hi n trong nguyên li u sau quá trình thu ho ch, ch bi n, b o qu n do các lo i n m
m c t ng h p ra. Đ c t n m m c gây h i r t l n cho gia súc, gia c m, s c khoR c%a
con ngư(i (Dương Thanh Liêm, 2007).
Hi n nay ngư(i ta bi t đư c có hơn 10.000 lồi n m m c. Trong s đó có hơn
50 lồi có kh năng s n sinh đ c t , và có hơn 300 lo i đ c t ñư c tìm th y (Dương
Thanh Liêm, 2007).
2.2.2.

nh hư:ng c6a ñ)c t* n2m m*c ñ*i v;i ngư3i và ñ)ng vĐ c t n m gây h i r t l n và ñ l i nh ng h u qu vơ cùng nghiêm tr@ng cho

ngư(i và đ ng v t như:
− Đ c t n m m c làm hư h i niêm m c c%a ng tiêu hóa nên làm cho ñ ng v t
ch m l n, gi m tăng tr@ng.
− N u ngư(i và ñ ng v t nhi$m hàm lư ng ñ c t n m m c cao có th gây ng
đ c c p tính và gây ch t, cịn = hàm lư ng th p ñ c t gây r i lo n chuy n hóa c%a
cơ th , làm suy gi m mi$n d ch, t o ti n ñ cho các b nh nhi$m khu n (Lê Th Ng@c
Di p - Bùi Th Tho, 2006).

4


− Đ c t AF làm thay ñ i ho t đ ng sinh lý bình thư(ng, gây r i lo n sinh s n. 9
thú cái mang thai có th gây s y thai, ch t thai (Moreau, 1974).
− M t s ñ c t n m m c có khuynh hư ng gây ung thư. Nó khơng nh ng gây

thi t h i khá l n cho nhà chăn ni, mà s t n dư đ c t n m m c trong s n ph m
chăn nuôi có th gây ung thư cho ngư(i như là AF (Dương Thanh Liêm, 2007).
B!ng 2.2 : Tác ñ ng gây ñ c c%a các lo i ñ c t do n m m c sinh ra
Tên đ)c t*

Lồi n2m s!n xu2t

Tác ñ)ng c6a mycotoxin lên cơ thB

Aflatoxin

Aspergillus flavus

Viêm gan, ung thư gan và thối hóa mS

Aflatoxin

Aspergillus parasiticus

gan

Citreoviridin

Penicillium viridicatum

Trương phù tim

Citrinin

Penicillium vindicatum

Ho i tE th n

Cyclochlorotine

Penicillium islandicum

Đ c h i gan

Ochratoxins

Aspergillus ochraceus

Đ c h i gan

Patulin

Penicillium expansum

Xu t huy t não và ph i. Có kh năng

Patulin

Penicillium patulum

gây ung thư

Rubratoxin

Penicillium rubrum

Xu t huy t gan, xâm nhi$m ch t béo

Rugulosin

Penicillium islandicum

T n thương th n và gan

Sterigmatocystin

Aspergillus flavus

Ung thư gan

Trichothecenes

Fusarium graminearum

Đ c h i t bào

Deoxynivalenol

Fusarium graminearum

Gây nôn mEa

Zearalenone

Fusarium

7nh hư=ng quá ñ estrogen

(Ngu n: Dương Thanh Liêm, 2007)
2.3. CÁC LOÀI N M M C SINH AF
Có 2 lồi Aspergillus flavus và Aspergillus parasiticus s n sinh AF v i các
lư ng khác nhau tùy thu c vào ch%ng n m, cơ ch t, đi u ki n mơi trư(ng. M t s lồi
n m m c khác cũng có kh năng sinh AF nhưng v i lư ng r t ít, ví d : Các lồi
Aspergillus như Aspergillus nomius, Aspergillus oryzae, A. niger, A. wentti, A. ruber,
A. ostinanus, A. ochraceus, các loài Penicillium như Penicillium puberulum, P.
variabile, P. frequentans, P. citrinum, Rhizopus spp (Lê Anh Ph ng, 2001).

5


2.3.1. Đ4c điBm c6a Aspergillus flavus

Hình 2.1 :Hình d ng c%a Aspergillus flavus
(Ngu n: Tr n B!c Vi, 2005)
Loài Aspergillus flavus r t d$ nh n di n b=i khu n l c có màu vàng hơi l c và ít
nhi u vón c c. Cu ng sinh bào tE khơng phân nhánh, trong su t, có vách s n sùi. Th
b@ng hình c u hay hơi c u. Th bình thư(ng có 2 l p ho&c 1 l p ho&c đơi khi c 2 ki u
cùng có m&t trên 1 b@ng. Các bào tE đính có kích thư c khá l n (đư(ng kính 5 – 7
µm), hình c u, màu vàng nâu ñ n hơi l c, vách trơn láng ho&c hơi nhăn. Bào tE có s c
đ kháng cao, s ng lâu trong ñi u ki n khơ. H ch n m thư(ng có màu nâu đ" cho ñ n
ñen, g&p = m t s ch%ng (Lê Anh Ph ng, 2002).
2.3.2. Các yCu t* !nh hư:ng ñCn sD t(o AF c6a n2m m*c
Các y u t chính nh hư=ng ñ n s t o thành AF g m: loài n m m c, lo i cơ
ch t và đi u ki n ngo i c nh.
2.3.2.1. Lồi n2m m*c

Kh năng sinh ñ c t ph thu c vào đ&c đi m di truy n c%a lồi n m m c. H u
h t các ch%ng Aspergillus parasiticus và Aspergillus nomius ñ u s n xu t 4 lo i AF:
AFB1, AFB2, AFG1, AFG2. Ch# có kho ng 50% s ch%ng Aspergillus flavus có kh
năng s n sinh ñ c t và ch# s n sinh nhóm B (AFB1, AFB2) (Klich và Pitt, 1988; trích
d n c%a Lê Anh Ph ng, 2002).
S s n sinh AF trong t nhiên cũng r t khác nhau. AFB1 chi m s lư ng nhi u
nh t, đư c tìm th y = h u h t các ch%ng thE nghi m, AFG1, AFB2 cũng đư c tìm th y
= nhi u ch%ng, trong khi đó AFG2 r t ít g&p (Đ u Ng@c Hào – Lê Th Ng@c Di p,
2003).

6


2.3.2.2. B!n ch2t c6a cơ ch2t
AF có th đư c phát hi n trên các nguyên li u có hàm lư ng carbonhydrat cao
là b!p, g o, h t kê, ñ u ph ng, h t bông v i, cùi d a, h t hư ng dương, rau qu , h t cà
phê, h t ca cao, m t s lo i gia v như tiêu, t…. Các lo i h t có d u, đ&c bi t đ u
ph ng có hàm lư ng lipid cao (kho ng 430 mg / g) là lo i cơ ch t thu n l i nh t cho
s n xu t AF (Sukardi, 1983; trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2002).
2.3.2.3. ĐiEu ki7n ngo(i c!nh
Nhi t ñ t i ưu cho s n xu t AF là 28oC, dao ñ ng t 25 - 30oC. N u nuôi c y
Aspergillus flavus = 45oC thì kh năng s n sinh AF s' b

c ch . Đ

m 9 - 10% trong

ñ u và khô d u ph ng, 16 - 18% trong các h t ngũ c c tương ng v i ñ ho t ñ ng c%a
nư c Aw = 0,85 thu n l i cho sinh AF. Đ
40% và = nhi t ñ là 28oC. Tăng ñ

m h t (b!p) t t nh t cho s n xu t AF là

m s' làm tăng t ng h p AF nhưng n u đ

m

trên 50% thì l i làm gi m vì lúc đó gi a các h t có q nhi u nư c s' gây ra s thi u
thoáng khí và làm tăng CO2 trong mơi trư(ng (Lê Anh Ph ng, 2002).
2.4. Đ C ĐI M CFA AF
2.4.1. C2u trúc hóa h c và tính ch2t lý hóa c6a AF
2.4.1.1. C2u trúc hóa h c
− AF có c u trúc hóa h@c r t g n nhau và có khung hóa h@c tương t coumarin
nên cịn g@i là flavacoumarin. Phân tE AF g m 1 g c coumarin, 2 nhân furan và 1
vịng lacton (Sargeant, 1961; trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2002).
− Hi n nay ngư(i ta bi t đư c có 20 lo i AF, trong đó có 4 lo i đư c đ ý s m
nh t và quan tr@ng nh t là AFB1, AFB2, AFG1, AFG2 vì nó có đ c tính cao hơn các
lo i còn l i. Gi a 4 lo i trên thì AFB1 chi m s lư ng nhi u nh t và nó cũng gây ng
đ c nhi u nh t (Dương Thanh Liêm, 2007). AFB1 và AFB2 có màu huỳnh quang
màu xanh da tr(i dư i tia UV (B: Blue), cịn AFG1 và AFG2 có màu xanh lá cây dư i
tia UV (G: Green). AF nhóm B có ch a 1 ch c lacton, AF nhóm G có ch a 2 ch c
lacton.
− AFB2 và AFG2 có c u trúc g n gi ng như AFB1 và AFG1, ch# khác = ch n i
đơi trong nhân difuran t n cùng c%a AFB1 và AFG1 b khE (Lê Th Ng@c Di p-Bùi
Th Tho, 2006).

7


− AFM1 và AFM2 (M: Milk) là s n ph m dihydroxy hóa c%a AFB1 và AFB2 theo

th t , ñư c phát hi n trong s a bò, s a, gan, th n, nư c ti u c u khi cho ăn kh u
ph n có nhi$m AFB1 và AFB2 theo th t . Các ch t AFGM1 và AFGM2 cũng đư c
tìm th y trong nư c ti u c u ñư c cho ăn AFG1 và AFG2 (Nabney và ctv, 1967; trích
d n c%a Lê Anh Ph ng, 2002).

Hình 2.2: C u trúc hóa h@c c%a các AF ch% y u
(Ngu n: Jones, 1977; trích d n c%a Sigrid Pasteiner, 1998)
2.4.1.2. Tính ch2t lý hóa
AF d$ b h%y b=i ch t ki m, nhưng tương ñ i b n v i nhi t ñ . Nhi t ñ cao
hơn 100oC ch# khE ñư c ph n nào AF. AF tan trong m t s dung môi h u cơ như
chloroform, acetonitril, methanol, ethanol, aceton, benzen nhưng không tan trong m t
s dung môi béo: hexan, ether ethylic, ether d u h"a (Lê Anh Ph ng, 2002).
2.4.2. SD h2p thu và chuyBn hóa c6a AF trong cơ thB ñ)ng v2.4.2.1. SD h2p thu c6a AF
Khi xâm nh p vào cơ th AF ñư c h p thu qua đư(ng tiêu hóa (đơi khi qua
đư(ng hơ h p). Do kh i lư ng phân tE nh" và có ái l c v i lipid nên AF thư(ng ñư c
h p thu theo cơ ch khu ch tán th ñ ng (Hodgson, 1987; trích d n c%a Lê Anh
Ph ng, 2002).
8


Sau khi AF ñư c h p thu vào máu, ñ c t ñư c v n chuy n trong h tu n hoàn
nh( liên k t v i protein huy t tương. Đ i v i AFB1, ngư(i ta nh n th y hơn 90% ñ c
t = d ng liên k t v i albumin là thành ph n quan tr@ng c%a protein huy t tương
(Wong, 1980; trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2001).
2.4.2.2. Phân b* c6a AF trong cơ thB
Sau khi qua h th ng tĩnh m ch cEa, AF t p trung ch% y u = cơ quan đích là
gan. Các t bào gan có tính th m cao, ho t đ ng chuy n hóa cao và có kh năng t o
các liên k t c ng hóa tr v i các đ i phân tE (Wilson, 1985; trích d n c%a Lê Anh
Ph ng, 2001). 9 loài nhai l i, th n có th ch a hàm lư ng AF cao nh t và c = d ng

hydroxyl hóa c%a đ c t là AFM1 cũng ñư c phát hi n trong s a (Stubblefild, 1983;
Fernandez, 1997; trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2001). Trên loài c m, m c AF cao nh t
= m , gan, th n khi cho ăn kh u ph n có AFB1 (Gregory, 1983; Chen, 1984; trích d n
c%a Lê Anh Ph ng, 2001). Không thư(ng AFM1 cũng xu t hi n trong các lo i mô trên
= d ng t do ho&c d ng liên k t.
2.4.2.3. ChuyBn hóa c6a AF trong cơ thB
Lư ng AF ăn vào thư(ng ñư c cơ th c g!ng gi i ñ c b ng cách bài th i
ho&c bi n ñ i = gan qua h th ng mono-oxy hóa, glutathion ho&c th i ti t qua m t.
Chuy n hóa = gan đóng vai trị ch% y u trong chuy n hóa AFB1 t o ra các ch t có đ c
tính th p hơn. Hai lo i AFM1 và AFM2 đư c tìm th y trong s a, th n, gan ñ ng v t là
s n ph m hydroxyl hóa c%a AFB1 và AFB2. AFM1 cũng đư c tìm th y trong nư c ti u
c%a ngư(i (Moreau, 1974).
Vi c chuy n hóa các AF = bò x y ra khá nhanh: cho bò cái ăn m t li u duy
nh t (0,5 mg/kg) c%a m t h n h p các AF (B1 : 44%; G1: 44%; B2: 2%) và phân tích
đ u ñ&n s a, k t qu cho th y 85% lư ng AF phát hi n trong s a và nư c ti u ñư c
bài ti t ra trong vòng 48 gi(; 4 ngày sau trong s a, và 6 ngày sau trong nư c ti u và
phân khơng phát hi n đư c m t v t nào n a. Trong s a ch# có AFM1 và lư ng này
chi m 0,35% lư ng AFB1 ăn ph i. N u cho 67 ñ n 200 mg AFB1 vào kh u ph n h ng
tu n c%a m t bị cái, ngư(i ta th y có 0,07 đ n 0,15 mg AFM1/ kg s a đã đơng khơ
(Moreau, 1974).

9


2.4.2.4. Bài th!i AF
Ph n l n AFB1 ñư c bài th i qua nư c ti u, m t là ñư(ng bài ti t quan tr@ng
th hai. Bài th i qua phân ñư c coi như h u qu c%a s kém h p thu qua niêm m c tiêu
hóa ho&c do s bài ti t c%a m t giúp cho lo i th i ñ c t và các ch t chuy n hóa c%a
chúng qua ng tiêu hóa. Kho ng 1 - 3% lư ng AFB1 ăn vào ñư c chuy n thành AFM1
trong s a nhưng s chuy n hóa này khác bi t t thú này sang thú khác, ho&c theo th(i

gian (Pittet, 1998; trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2001).
B!ng 2.3: Kh năng chuy n hóa AFB1 t th c ăn vào s a
Lồi thú

AFB1 ăn vào

AFM1 trong s a

Tác gi

(µg / lít)
Bị cái

155 - 244 µg / ngày

0 - 21

Patterson và ctv (1980)

Bò cái

0,35 mg / kgP / ngày

4 - 32

Stubblefield và ctv (1983)

Bò cái

13 mg (1 l n)

1 - 10

Applebaume và ctv (1982)

Bị cái

250 - 7300 µg / ngày

C u cái

28 mg (1 l n)

0,06 - 12,5
> 100 (sau 7 gi()

Polan và ctv (1974)
Nabney và Burbage (1967)

(Ngu n: trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2001)
2.5. B NH NHI M Đ C AF
2.5.1. Cơ chC gây đ)c
AF có kh năng liên k t v i ADN trong nhân t bào. S liên k t này gây c ch
các enzyme polymerase c%a ARN. Nó có tác d ng h n ch trong t ng h p ARN và c
ch polymerase t-ARN. Đây là nguyên nhân làm gi m sút t ng h p protein trong t
bào. Ngư(i ta cũng ñã ch ng minh r ng vịng α-, β-lacton khơng bão hịa có trong
phân tE AF làm cho h p ch t này có ho t tính gây ung thư, và cũng chính vịng lacton
này gây c ch t ng h p ADN nhân t bào, do đó nó làm r i lo n s tăng trư=ng bình
thư(ng c%a t bào (Dương Thanh Liêm, 2007).
Tác ñ ng gây ñ c c%a AF thư(ng th hi n trên 4 phương di n:

− Nhi$m đ c c p tính khi ăn ph i m t lư ng l n AF có th gây ch t
− Nhi$m đ c mãn tính do ăn m t lư ng nh" AF trong m t th(i gian dài
− Gây c ch mi$n d ch
− Gây ung thư và sinh quái thai

10


2.5.2. Nhi8m đ)c c2p tính
Nhi$m đ c c p tính x y ra khi ñ ng v t ăn vào m t lư ng l n ñ c t , tính gây
đ c c p tính thư(ng đư c th hi n qua li u gây ch t 50% (LD50). Thú non thư(ng m n
c m hơn thú trư=ng thành. Tri u ch ng nhi$m đ c c p tính th hi n t n thương gan và
tri u ch ng th n kinh như n m li t và co gi t. Ch t có th x y ra sau m t th(i gian
ng!n, thư(ng dư i 72 gi(. Ki m tra b nh tích th y gan màu vàng nh t, sưng, thùy gan
bên trái b nh hư=ng nhi u hơn. Có hi n tư ng tăng sinh và thối hóa t bào gan, xu t
huy t = ru t và ho i tE = l p bi u mô ti u c u th n (Lê Th Ng@c Di p – Bùi Th Tho,
2006).
B!ng 2.4: Li u LD50 c%a AFB1 cho u ng 1 l n trên ñ ng v t
Loài ñ ng v t

LD50

(x p theo th t m n c m)

(mg AFB1 / kg th tr@ng)

V t con

0,3 - 0,6

Heo

0,6

Cá h i

0,8

Chó

1,0

Chu t lang

1,4 - 2,0

C u

2,0

Kh#

2,2

Chu t c ng

5,5 - 17,9

Gà

6,3

Chu t b ch

9,0

(Ngu n: Ciegler, 1966; trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2002)
Li u gây ch t c%a AF trên ngư(i: 10 mg AFB1 = ngư(i l n (Krishnamachary,
1975; trích d n c%a Nguy$n Th H ng Phúc, 2007) và 12 mg AFB1 = trR em trong 2
ngày (FAO, 1979; trích d n c%a Nguy$n Th H ng Phúc, 2007).
Li u gây ch t c%a AF trên bò: 2,2 mg / kg th tr@ng = bê, bê tu i càng l n càng
ít m n c m (trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2001).
2.5.3. Nhi8m đ)c mãn tính
Nhi$m đ c mãn tính do tiêu th m t hàm lư ng AF th p trong m t th(i gian
dài. Tri u ch ng thư(ng là kém ăn, ch m l n, gi m tăng tr@ng. B nh tích cho th y gan
11


b bi n ñ i nhi u nh t: t máu, có nh ng vùng ch y máu, ho i tE, tăng sinh ng d n
m t, thối hóa mS t bào gan, th m nhi$m lympho bào vào khu v c quanh cEa. Nhi$m
đ c kéo dài có th d n ñ n ung thư gan (Lê Th Ng@c Di p – Bùi Th Tho, 2006).
2.5.4.

c chC mi8n d,ch
Nhi$m ñ c AF trong th c ăn có m i quan h ch&t ch' v i s tăng tính m n c m

v i các b nh truy n nhi$m khác. Nhi u nghiên c u = gà ñư c ăn kh u ph n có ch a
AF các li u khác nhau ñã nh hư=ng ñ n hi u giá kháng th HI khi dùng vaccin phòng
b nh Newcastle. Suy gi m mi$n d ch trong trư(ng h p nhi$m đ c AF đư c gi i thích
do đ c t làm teo túi Fabricius, tuy n thymus và lách. AF cũng nh hư=ng r t nhi u

ñ n mi$n d ch trung gian t bào trên ngư(i (Pestka & Bondy, 1994; trích d n c%a
Dương Thanh Liêm, 2007). Nó cịn nh hư=ng x u lên s c kh"e, ñ&c bi t v i trR em b
b nh do thi u protein và năng lư ng (protein energy malnutrition (PEM) (Dương
Thanh Liêm, 2007). Ngư c l i v i m c AF càng cao thì hàm lư ng hemoglobin trong
máu càng th p. N u kéo dài th(i gian nhi$m AF thì ch ng phù n tăng lên r t có ý
nghĩa th ng kê so v i nh ng đ a trR đ i ch ng khơng nhi$m AF và không m!c b nh
PEM (Adhikari và ctv 1994; trích d n c%a Dương Thanh Liêm, 2007).
2.5.5. Gây ung thư
AF ñã ñư c nghiên c u và ch ng minh là tác nhân gây ung thư = ñ ng v t thí
nghi m và v t ni. Đ c t AFB1 ph i h p v i virus viêm gan B gây ung thư gan ñã
ñư c xác nh n t i Đài Loan (Wang và ctv, 1996; trích d n c%a Tr n B!c Vi, 2005).
Ngồi ra, cịn gây ung thư th n (Salmin và Newberne, 1963; trích d n c%a Tr n B!c
Vi, 2005) và ung thư d dày (Butler và Barnes, 1966; trích d n c%a Tr n B!c Vi,
2005).

12


2.6. TÌNH HÌNH NHI M AF VÀ M C T I ĐA ĐƯ C PHÉP TRÊN NƠNG
S N
2.6.1. Tình hình nhi8m AF
B!ng 2.5: Tình hình nhi$m đ c t AFB1 trong th c ăn = mi n Nam Vi t Nam
S lư ng m u

Hàm lư ng AFB1
trung bình ( ppb)

Hàm lư ng AFB1
t i ña ( ppb )

B!p h t

25

205

600

G o và t m g o

2

22

25

Đ u nành h t

1

50

50

Cám g o

3

29

55

Khô d u mè

3

8

10

Khô d u d a

7

17

50

Khô d u đ u nành

4

12

50

Khơ d u ph ng

29

1200

5000

B t khoai mì lát

1

40

40

Th c ăn h n h p

8

105

500

Tên th c ph m

(Ngu n: Dương Thanh Liêm, 2007)
B!ng 2.6: Tình hình nhi$m AFM1 trong s a c%a m t s qu c gia trên th gi i
Lo(i s#a

Qu*c gia

Năm công

S* mIu

S* b, nhi8m

b*

BiCn ñ)ng
(ppt)

S a tươi

*n Đ

1995

504

18

100 - 3500

S a pasteur hoá

Tây Ban Nha

1995

100

14

10 - 40

S a tươi

Anh Qu c

1996

79

16

10 - 90

S a tươi

*n Đ

1997

325

11

100 - 1000

S a tươi

Ba Lan

1997

187

23

3 - 25

S a pasteur hoá

Hy L p

1997

81

89

1 - 177

S a tươi

Ecuador

1997

192

74

125 - 6000

S ah nh p

Thái Lan

1997

250

93

50 - > 500

(Ngu n : J. Le Bar và P. Galtier, 1998; trích d n c%a Tr n Văn Thành, 2001)
13


2.6.2. M$c AF t*i đa đư"c phép trên nơng s!n
AF là m t lo i ñ c t r t ñ c, nó gây thi t h i r t l n cho n n kinh t cũng như
s c kh"e c%a ngư(i và v t. Đ gi m thi u tác h i c%a AF thì Vi t Nam và các nư c
trên th gi i ñã ñưa ra các quy ñ nh v m c AF t i ña ñư c phép trên nông s n.
B!ng 2.7: Gi i h n nhi$m ñ c t vi n m
Stt

Đ c t vi n m

1

AF t ng s ho&c AFB1

2

AFM1

3

Các lo i ñ c t vi n m khác

S n ph m

Gi i h n cho phép (ppb)

Th c ăn

10

S a

0,5

Th c ăn

35

(Ngu n: Quy t ñ nh s 867/1998 QĐ- BYT c%a B Y T ngày 4/4/1998)
B!ng 2.8: Qui ñ nh hàm lư ng t i ña AFB1 và t ng s các AF (B1+B2+G1+G2) trong
TAHH cho gia súc, gia c m
Lo i v t ni

AFB1 (µg / kg)

AF t ng s (µg / kg)

Gà con 1 – 28 ngày tu i

≤ 20

≤ 30

Nhóm gà cịn l i

≤ 30

≤ 50

Khơng có

≤ 10

Nhóm v t cịn l i

≤ 10

≤ 20

Heo con 1 – 20 ngày tu i

≤ 10

≤ 30

Nhóm heo cịn l i

≤ 100

≤ 200

Bị ni l y s a

≤ 20

≤ 50

V t con 1 – 28 ngày tu i

(Ngu n: QĐ s 104/2001 c%a B Nông Nghi p và Phát Tri n Nơng Thơn)
Ghi chú
µg / kg = ppb

14


B!ng 2.9: M c qui ñ nh v AF trong th c ăn gia súc = kh i EU
Nguyên li u, th c ăn cho gia súc

Hàm lư ng
t i ña (ppb)

Các lo i th c ăn ñơn ch t

50

Th c ăn h n h p cho bò, c u (tr bò s a, bê, c u non)

50

Th c ăn h n h p cho heo và gia c m (tr heo con, gia c m con)

20

Các lo i th c ăn h n h p khác

10

Th c ăn b sung cho bò, c u, dê (tr bò s a, bê, c u non)

50

Th c ăn b sung cho heo và gia c m (tr heo con, gia c m con)

30

Nh ng th c ăn khác cịn l i, đ&c bi t là th c ăn cho bò s a

10

Nh ng th c ăn nguyên li u giàu ñam: ñ u ph ng, khô d u ph ng, khô

200

d u d a, khô d u c@, khô d u bông v i và các s n ph m ch bi n khác
(Ngu n: Dương Thanh Liêm, 2007)
2.7. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HI N VÀ ĐO LƯ NG AF
2.7.1. Phương pháp sinh vPhương pháp sinh v t h@c ñư c dùng trư c tiên ñ kh o sát ñ c t . Tuy nhiên
vi c áp d ng trong ki m tra các th c li u ít có giá tr và chúng thư(ng kém tính chuyên
bi t và m t nhi u th(i gian. Có 5 nhóm sinh v t ñư c áp d ng trong h th ng thE
nghi m sinh v t h@c: Vi sinh v t, ñ ng v t dư i nư c, ñ ng v t trên c n, cơ quan ho&c
t bào nuôi c y và th c v t (FAO, 1990; trích d n c%a Lê Anh Ph ng, 2002).
Ưu đi m c%a phương pháp này là phát hi n nh ng ñ c t ñã bi t ho&c chưa bi t,
có th sE d ng khi khơng có các phương pháp hóa h@c. Cịn như c đi m là kém tính
chuyên bi t và m t nhi u th(i gian (Tr n Văn Thành, 2001).

15