BỔ SUNG VITAMIN C VÀO THỨC ĂN ĐỂ TĂNG CƯỜNG SỨC ĐỀ KHÁNG VÀ THEO DÕI KHẢ NĂNG TĂNG TRỌNG TRÊN HEO CON GIAI ĐOẠN 28 63 NGÀY TUỔI

B

GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

TRƯ NG Đ I H C NƠNG LÂM THÀNH PH

H

CHÍ MINH

KHĨA LU N T T NGHI P

B

SUNG VITAMIN C VÀO TH C ĂN Đ TĂNG CƯ NG

S C Đ KHÁNG VÀ THEO DÕI KH NĂNG TĂNG TR NG
TRÊN HEO CON GIAI ĐO N 28 – 63 NGÀY TU I

H và tên sinh viên : TR N MINH TI N
Ngành

: Thú Y

L p

: Thú Y 29

Niên khóa

: 2003 – 2008

Tháng 09/2008


B

SUNG VITAMIN C VÀO TH C ĂN Đ TĂNG CƯ NG S C Đ

KHÁNG VÀ THEO DÕI KH NĂNG TĂNG TR NG TRÊN HEO CON
GIAI ĐO N 28 – 63 NGÀY TU I

Tác gi

TR N MINH TI N

Khóa lu n ñư c ñ trình ñ ñáp ng yêu c u c p b ng Bác s
ngành Thú Y

Giáo viên hư ng d n
ThS. Đ

V N TH

Tháng 9/2008
i


L IC MT
V i t m lòng bi t ơn sâu s c, tơi xin chân thành cám ơn đ n:
Ban giám hi u trư ng Đ i h c Nông Lâm TP.HCM.

Quý th y cô Khoa Chăn Nuôi Thú Y. Th y cơ đã t n tình gi ng d y và truy n
ñ t nh ng kinh nghi m q báu cho tơi trong su t khố h c.
Ban Giám Đ c tr i chăn nuôi Hưng Vi t cùng các cô chú, anh ch cán b công
nhân viên đã nhi t tình giúp đ và t o m i ñi u ki n thu n l i cho tôi trong su t th i
gian th c t p.
Xin t lịng kính u và bi t ơn sâu s c ñ n Th.S Đ V n Th , th y ñã hư ng
d n, ch! d y t n tình, giúp đ , đ ng viên tơi trong th i gian th c t p và hoàn thành
lu n văn.
Xin t lịng bi t ơn đ n Cha M" ñã t o m i ñi u ki n ñ con ñư c h c.

ii


TÓM T T LU N VĂN
Qua th i gian kh o sát t# ngày 30/4 ñ n ngày 25/6/2008 t i tr i chăn nuôi Hưng
Vi t v i 3 lơ thí nghi m: Lơ 1 b$ sung 120 ppm vitamin C/t n TĂ, lô 2 b$ sung 75
ppm vit.C/t n TĂ, lơ 3 (lơ đ i ch ng) khơng b$ sung vit.C, v i 2 l n l&p l i trên heo
cai s a có k t lu n sau:
Thí nghi m đư c chia làm 2 đ t, m i đ t chia thành 3 lơ và m i lơ b trí 50 heo
con cai s a.
Tr ng lư ng bình qn lúc vào thí nghi m ' lô 1 là 7,9 ± 1,26 kg, lô 2 là 7,9 ±
1,18 kg, lô 3 là 7,9 ± 1,19 kg.
Tr ng lư ng bình qn lúc k t thúc thí nghi m ' lô 1 là 19,15 ± 3,2 kg, lô 2 là
18,78 ± 3 kg, lô 3 là 18,66 ± 4 kg.
T( l ngày con tiêu ch y ' lô b$ sung 120 ppm vit.C là 2,62%, ' lô b$ sung 75
ppm vit.C là 2,745 và lô không b$ sung vit.C là 2,16%
H s chuy n bi n th c ăn ' lô b$ sung 120 ppm vit.C là th p nh t: 1.85, lô b$
sung 75 ppm vit.C là 1,86, và lô không b$ sung vit.C là 1,87.
S ti n l i lô 1 so v i lô 2 là 16.712.905 đ)ng và lơ 1 so v i lơ 3 là 16.645.905
đ)ng.Như v y vi c b$ sung vitamin C vào th c ăn là có hi u qu .

iii


M CL C
Trang
Trang t a...........................................................................................................................i
L i c m t ....................................................................................................................... ii
Tóm t t lu n văn ............................................................................................................ iii
M*c l*c .......................................................................................................................... iv
Danh sách các ch vi t t t ............................................................................................. vi
Danh sách các b ng ...................................................................................................... vii
Danh sách các bi u ñ) ................................................................................................. viii
Danh sách các hình ........................................................................................................ ix
Chương 1. M

Đ U......................................................................................................1

1.1 Đ+T V,N Đ- ...........................................................................................................1
1.2 M.C ĐÍCH -YÊU C/U ...........................................................................................2
1.2.1 M*c đích .................................................................................................................2
1.2.2 u c u ...................................................................................................................2
Chương 2. T NG QUAN..............................................................................................3
2.1 T0NG QUAN V- TR1I CHĂN NUÔI HƯNG VI3T ............................................3
2.1.1 V trí đ a lí...............................................................................................................3
2.1.2 L ch s c4a tr i chăn nuôi Hưng Vi t.....................................................................3
2.1.3 Nhi m v* c4a tr i ...................................................................................................3
2.1.4 Cơ c u t$ ch c ........................................................................................................4
2.1.5 Gi ng và công tác gi ng.........................................................................................4
2.1.6 Cơ c u đàn ..............................................................................................................5

2.2 QUI TRÌNH CHĂM SĨC NI DƯ5NG ..............................................................5
2.2.1 Chu)ng tr i .............................................................................................................5
2.2.2 Th c ăn ...................................................................................................................7
2.2.3 Nư c u ng ..............................................................................................................8
2.2.4 Qui trình chăm sóc và ni dư ng .........................................................................8
2.2.5 V sinh thú y...........................................................................................................9
2.2.6 Qui trình tiêm phịng ............................................................................................10
2.2.7 B nh và ñi u tr ....................................................................................................11
iv


2.3 CƠ S7 LÝ LU8N ...................................................................................................12
2.3.1 T$ng quan v vitamin...........................................................................................12
2.3.1.1 Khái ni m ..........................................................................................................12
2.3.1.2 Các tr ng thái b nh dinh dư ng v vitamin ......................................................12
2.3.1.3 9nh hư'ng c4a vitamin trên h th ng kháng th ..............................................13
2.3.1.4 S d*ng vitamin ñ tăng cư ng ch c năng kháng th ......................................13
2.3.2 GI:I THI3U V- VITAMIN C ............................................................................14
2.3.3 Đ&c ñi m sinh lý heo cai s a................................................................................18
2.3.4 Các nguyên nhân gây b nh thư ng g&p................................................................19
2.3.4.1 Nguyên nhân gây b nh tiêu ch y trên heo con cai s a .....................................19
2.3.4.2 Nguyên nhân gây b nh viêm ph$i trên heo con cai s a....................................22
2.3.4.3 Nguyên nhân gây b nh viêm kh p trên heo cai s a..........................................22
Chương 3. PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHI M VÀ CH TIÊU QUAN SÁT ............23
3.1 TH;I GIAN VÀ Đ3.2 Đ>I TƯ?NG KH9O SÁT......................................................................................23
3.3 PHƯƠNG PHÁP B> TRÍ THÍ NGHI3M ..............................................................23
3.3.1 B trí thí nghi m...................................................................................................23
3.4 CÁC CH@ TIÊU THEO DÕI ...................................................................................24
Chương 4. K T QU VÀ TH O LU N..................................................................25

4.1 K t qu thí nghi m ..................................................................................................25
4.1.1 Tr ng lư ng bình qn c4a thí nghiêm ................................................................25
4.1.2 H s chuy n bi n th c ăn....................................................................................27
4.1.3 T( l tiêu ch y và t( l bênh c4a heo thí nghi m .................................................29
4.1.4 T( l ni s ng c4a heo thí nghi m .....................................................................31
4.1.5 Hi u qu kinh t c4a thí nghi m..........................................................................32
Chương 5. K T LU N VÀ Đ NGH ......................................................................35
5.1 KAT LU8N .............................................................................................................35
5.2 Đ- NGH<.................................................................................................................35
TÀI LI U THAM KH O...........................................................................................36
PH L C .....................................................................................................................37

v


DANH SÁCH CÁC CH
TN

: Thí nghi m

TĂ

: Th c ăn

VSV

: Vi sinh v t

TLBQ

: Tr ng lư ng bình quân

TTTĐ

: Tăng tr ng tuy t ñ i

LTĂTT

: Lư ng th c ăn tiêu th*

HSCBTĂ

: H s chuy n bi n th c ăn

TLNCTC

:T( l ngày con tiêu ch y

TLNCBK

: T( l ngày con b nh khác

TLC

: T( l ch t

TLBQ

: Tr ng lư ng bình quân

TĂTTTB

: Th c ăn tiêu th* trung bình

E.coli

: Eschrichia coli

ZnO

: Oxit kBm

KST

: Ký sinh trùng

TB

: Trung bình

CFU

: Đơn v khuCn l c

vi

VI T T T


DANH SÁCH CÁC B NG

Trang
B ng 2.1 Thành ph n dư ng ch t c4a các lo i cám ........................................................7
B ng 2.2 Thành ph n th c li u trong m t mD th c ăn thí nghi m..................................7
B ng 2.3 Quy trình tiêm phịng cho heo cai s a ' tr i chăn nuôi Hưng Vi t ...............10
B ng 2.4 Quy trình tiêm phịng c4a tr i chăn ni Hưng Vi t .....................................11
B ng 2.5 S phát tri n c4a ng tiêu hoá tương quan v i th i gian ...............................18
B ng 2.6 Đ pH ' nh ng giai ño n khác nhau c4a ng tiêu hoá heo con ....................19
B ng 3.1 B trí thí nghi m (con)...................................................................................24
B ng 4.1 Tr ng lư ng bình qn c4a heo thí nghi m ...................................................25
B ng 4.2 Ch! s chuy n hoá th c ăn .............................................................................27
B ng 4.3 M c tăng trư'ng c4a heo cai s a trong kho ng tr ng lư ng 6 – 22 kg.........29
B ng 4.4 T( l ngày con tiêu ch y và t! l ngày con b bênh khác ...............................29
B ng 4.5 T( l nuôi s ng c4a heo thí nghi m ...............................................................32
B ng 4.6 T$ng chi phí th c ăn ......................................................................................32
B ng 4.7 Hi u qu kinh t c4a heo thí nghi m .............................................................33

vii


DANH SÁCH CÁC BI U Đ
Trang
Bi u ñ) 4.1 Tr ng lư ng bình qn c4a heo thí nghi m...............................................26
Bi u đ) 4.2 Ch! s chuy n hóa th c ăn .........................................................................28
Bi u ñ) 4.3 T( l ngày con tiêu ch y và t( l ngày con b nh khác ..............................30
Bi u ñ) 4.4 Hi u qu kinh t c4a heo thí nghi m .........................................................33

viii


DANH SÁCH CÁC HÌNH

Trang
Hình 2.1 Chu)ng nái đD...................................................................................................5
Hình 2.2 Chu)ng heo cai s a ..........................................................................................6
Hình 2.3 C u hình khơng gian c4a vitamin C ...............................................................15

ix


Chương 1
M

Đ U

1.1 Đ T V!N Đ
Trong nh ng năm g n đây ngành chăn ni nư c ta nói chung đ&c bi t là chăn
ni heo ngày càng phát tri n. Các trang tr i c4a nhà nư c, tư nhân, cơng ty nư c
ngồi…m c lên như n m v i qui mô l n và k thu t hi n đ i. Cách ni b ng thùng
nư c g o v i th c ăn th#a theo ki u ti n b

ng ñã lùi vào dĩ vãng.

7 nư c ta, heo chính là con v t đóng góp nhi u nh t cho s phong phú c4a ngày
t t c$ truy n. Th tư'ng tư ng xem n u thi u v ng heo thì hương vi. t t nguyên ñán
Vi t Nam sB như th nào?
Hơn n a v i s bùng n$ dân s như hi n nay thì u c u ph i có lồi đ ng v t
nào đó đáp ng u c u v s lư ng l n ch t lư ng th t. Suy xét k thì khơng lồi nào
thích h p hơn heo: L n nhanh, t! l th t h u d*ng cao, ñD sai, dF qu n lí…
Làm sao đ duy trì và phát tri n ngành chăn ni heo là v n đ đư c các nha
khoa h c, các công ty, nhà chăn nuôi quan tâm. M t trong nh ng y u t quan tr ng là
v n đ chăm sóc và dinh dư ng ñ nâng cao s c ñ kháng c4a v t nuôi nh m tránh các

b nh thư ng g&p nhưng gây t$n th t l n như: Tiêu ch y, hơ h p, cịi c c…Hi n nay,
ngư i ta dùng bi n pháp b$ sung kháng sinh vào th c ăn đ giúp tăng tr ng và phịng
ng#a b nh ñư ng ru t. Nh ng m&t h n ch c4a phương pháp này là gây ra s kháng
thu c, khi đó vi c dùng thu c đ ñi u tr cũng như phòng ng#a d ch b nh g&p nhi u
khó khăn. Bên c nh đó n u b$ sung khơng đúng li u lư ng và th i gian thích h p sB
làm t)n dư kháng sinh trong quày th t, gây nh hư'ng x u ñ n s c khoD ngư i tiêu
dùng.
Ngoài ra, giai ño n heo con cai s a là giai ño n khó khăn. Heo ch u nh hư'ng
x u c4a mơi trư ng bên ngồi như: Xa m", ghép b y, nhi t ñ và nh hư'ng tr c ti p
là s thay ñ$i th c ăn t# s a m" có ngu)n dinh dư ng cao sang th c ăn thơ làm cho cơ
th khơng có kh năng t$ng h p, phân ti t ñ4 do các tuy n tiêu hoá chưa phát tri n

1


hồn ch!nh. Vì v y vi c b$ sung vitamin C vào th c ăn ñ tăng s c ñ kháng cho heo
là ñi u c n thi t.
Xu t phát t# nhu c u trên, ñư c s ñ)ng ý c4a Khoa Chăn Nuôi Thú Y, Trư ng
Đ i H c Nông Lâm TP.HCM, dư i s hư ng d n c4a Th.S Đ V n Th và ñư c s
ñ)ng ý c4a ban Giám Đ c, t$ K Thu t tr i Hưng Vi t. Chúng tôi th c hi n ñ tài: “B$
sung vitamin C vào th c ăn ñ tăng cư ng s c ñ kháng và theo dõi kh năng tăng
tr ng trên heo con giai ño n 28 – 63 ngày tu$i ”.
1.2 M C ĐÍCH -U C U
1.2.1 M"c đích
Đánh giá hi u qu c4a vi c b$ sung vitamin C vào th c ăn ñ tăng cư ng s c ñ
kháng và theo dõi kh năng tăng tr ng trên heo con cai s a giai ño n 28 – 63 ngày
tu$i.
1.2.2 Yêu c$u
Ghi nh n kh năng tăng tr ng và chuy n bi n th c ăn c4a heo cai s a khi b$ sung
vitamin C

Theo dõi t( l ngày con tiêu ch y.
Theo dõi các b nh khác và t( l ch t.

2


Chương 2
T NG QUAN
2.1 T NG QUAN V TR I CHĂN NI HƯNG VI T
2.1.1 V% trí đ%a lí
Tr i chăn ni Hưng Vi t n m trên đư ng Hùng Vương – khu ph 1 - phư ng
Long Tâm - th xã Bà R a - t!nh Bà R a Vũng Tàu.
Tr i n m trên khu ñ t cao, có di n tích 75.000 m2, cách trung tâm th xã Bà R a
kho ng 3 km. Xung quanh tr i có tư ng rào b o v . Tr i g)m có 3 khu riêng bi t:
Khu dành riêng cho Ban Giám Đ c, k thu t viên và công nhân.
Khu tr)ng tr t chi m di n tích ch4 y u.
Khu chăn ni:
Chăn ni bị.
Chăn ni heo: có khu chu)ng A, khu chu)ng B. Trong đó, chu)ng A1, B1: dành
cho nái nuôi con; chu)ng A2; heo con cai s a; chu)ng B2, A5, B5, B6: dành cho heo
th t; chu)ng A3, B3: heo nái khô, nái mang thai; chu)ng A4: heo h u b và ñ c gi ng.
2.1.2 L%ch s& c'a tr(i chăn nuôi Hưng Vi*t
Tr i chăn nuôi Hưng Vi t là doanh nghi p tư nhân ñư c thành l p ngày 11 tháng
6 năm 1990.
2.1.3 Nhi*m v" c'a tr(i
Cung c p th t heo cho th trư ng tiêu th*.
Cung c p con gi ng cho các h chăn nuôi.
Cung c p tinh d ch cho các h chăn nuôi trong t!nh và các t!nh lân c n.

3

2.1.4 Cơ c+u t, ch-c
Ban Giám Đ c

Phân xư'ng
chăn nuôi

Ch bi n
th c ăn

T$ chăn
ni bị

Phân xư'ng
tr)ng tr t

T$ chăn
ni heo

T$ 1:nhóm nái
ni con và heo
con sau cai s a

T$ tr)ng
tr t

Gián ti p
ph*c v*

T$ cơ
khí

K
tốn

B ov

Nhà
b p

T$ 2: nhóm ñ c h u b
+cái h u b + ñ c làm vi c
+ nái khô ch a + heo t#
55 ngày t! đ n xu t
chu)ng

2.1.5 Gi.ng và cơng tác gi.ng
Đàn heo nái c4a tr i trư c ñây g)m 2 nhóm gi ng Yorkshire, Landrace. Tr i đã
ti n hành cho lai t o và ch n l c ñ t o ra ñàn nái sinh s n, ña s nái là gi ng
Yorkshire có ngu)n g c t# M , Yorkshire lai Landrace CP (có ngu)n g c t# France
Hybrid CP), Yorkshire cũ (có ngu)n g c t# các tr i chăn nuôi heo ' TP.HCM), Duroc
lai Pietrain. Hi n nay, tr i ñang phát tri n gi ng Yorkshire có ngu)n g c t# M đ c i
thi n ñàn gi ng c4a tr i.
4


2.1.6 Cơ c+u đàn
T$ng đàn tính đ n ngày 23/6/2008 là: 1834 con
Nái sinh s n: 200 con

Đ c làm vi c: 6 con
Heo cái h u b : 101 con
Heo con theo m": 446 con
Heo con t# 21 – 55 ngày tu$i: 545 con
Heo con t# 55 ngày tu$i - xu t chu)ng: 536 con.
2.2 QUI TRÌNH CHĂM SĨC NI DƯ/NG
2.2.1 Chu0ng tr(i
Chu0ng nái đ1 và nái ni con:
Đư c thi t k d ng chu)ng kín, đ đ m b o nhu c u sinh lý c4a heo m" và heo
con. Đ)ng th i l p ñ&t h th ng qu t hút ' cu i chu)ng và h th ng phun sương ' ñ u
chu)ng ñ ñ m b o quá trình ti t s a ' heo nái và gi m b t khí đ c trong chu)ng. Có
đèn sư'i m cho heo con. M i chu)ng nái ñD phân thành 2 dãy, m i dãy g)m 16 ơ cho
nái đD và ni con (d ng chu)ng l)ng, sàn s t) v i kích thư c 2,2 x 1,85 m2.

Hình 2.1 Chu)ng nái đD
Chu0ng ni heo cai s2a:
Chu)ng đư c thi t k ki u nóc đơi, mái l p ngói, chi u dài 40 m, r ng 12 m,
đư c chia thành 2 dãy có vách ngăn b ng tư ng cách bi t hoàn toàn. Xung quanh
5


chu)ng ñư c che b ng b t trong su t, nóc chu)ng cũng đư c che b t kín. Cu i chu)ng
có l p h th ng qu t hút, ' ñ u chu)ng là h th ng phun sương có lư i cư c 2 l p.
Bên trong m i dãy chia làm 11 ô, m i ô kích thư c 4 x 2,5 (m2), chi u cao 0,8 m, riêng
ơ cu i chu)ng dùng đ ni heo cai s a s m và heo còi. L i đi c&p vách ngồi có
máng ăn. 7 đ u m i ơ chu)ng đư c l p máng ăn bán t đ ng có l đi u ch!nh th c ăn
rơi xu ng. M i ơ có 2 núm u ng t đ ng đ&t g n góc ơ chu)ng, 2 núm u ng cách nhau
0,2 m, ln đ m b o có đ4 nư c s ch cho heo con.

Hình 2.2 Chu)ng heo cai s a

Chu0ng nái mang thai và nái khô
Đư c thi t k d ng chu)ng h', chia làm 3 dãy ñ u nhau v i m i dãy là 30 ơ cá
th , kích thư c m i ơ 2 x 0,8 (m2) và có sân chơi. M i dãy ñư c l p h th ng qu t '
gi a và cu i chu)ng, phun sương ' phía trên, gi a và cu i chu)ng có ơ cá th riêng
dành cho đ c thí tình nh m kích thích nái nhanh đ ng d*c tr' l i, ñ)ng th i giúp k
thu t viên gieo tinh phát hi n heo lên gi ng kip th i ñ ph i gi ng ñúng th i ñi m.
Chu0ng heo ñ3c gi.ng
D ng chu)ng h' , mái l p ngói 2 nóc, đư c thi t k v i qu t lùa cùng h th ng
phun sương, hai bên có thêm mái che ch n đ gi m b t n ng và tránh gió lùa, chu)ng
đư c xây d ng v i di n tích 4 m2/con và có sân chơi. M i ơ đ u có máng ăn và núm
u ng riêng bi t.

6


Chu0ng heo th%t
D ng chu)ng sàn b ng ñà xi măng, mái l p ngói 2 nóc, chu)ng kín, ' cu i
chu)ng ñư c l p ñ&t h th ng qu t hút, ' ñ u chu)ng ñư c l p ñ&t h th ng phun
sương, chia làm 2 dãy, sau m i ơ chu)ng có h) nư c t m. M i dãy có 11 ơ, m i ơ ni
t# 10 đ n 15 con.
2.2.2 Th-c ăn
Ph n l n th c ăn cho các lo i heo ñ u ñư c tr i mua nguyên li u v t tr n, bên
c nh đó tr i cịn ch4 ñ ng tr)ng thêm b p, ñ u nành, mì…ñ ch4 ñ ng ngu)n nguyên
li u và gi m chi phí th c ăn. Riêng th c ăn heo con theo m" và heo con cai s a giai
ño n ñ u ñư c mua t# công ty Cargill.
B4ng 2.1 Thành ph n dư ng ch t c4a các lo i cám
Loai cám

Cám Cargill

Cám Cargill

đ

vàng

3.200

3.100

3.278

V t ch t thơ (%)

86

86

88,54

Protein (%)

20

19

18,59

Béo (%)

3

3

6,13

Xơ thơ (%)

5

5

3,08

2,6

2,6

4,84

Ch! tiêu
Năng lư ng trao đ$i (Kcal)

Khống t$ng s (%)

Cám C

K t qu đư c phân tích t i b môn dinh dư ng trư ng Đ i h c Nông Lâm
TP.HCM.
B4ng 2.2 Thành ph n th c li u trong m t mD th c ăn thí nghi m

Stt

Th c li u

Tr ng lư ng (kg)

1

B p

218

2

Mì

20

3

Nành

112

4

Cá 60

32

5

D u

6

6

DCP

2,4

7

Sị

2,4

T$ng c ng

392,8
7


2.2.3 Nư c u.ng
Tr i s d*ng nư c ng m ñư c bơm t# các gi ng khoan và ñưa lên b)n ch a l n
(20 m3) ñ&t trên cao 10 m so v i m&t ñ t, nư c ñư c phân ph i cho các dãy chu)ng và
ñ n t#ng núm u ng t ñ ng cho m i ơ chu)ng.
2.2.4 Qui trình chăm sóc và ni dư5ng
Nái đ1 và nái ni con

Đ.i v i nái:
Đư c theo dõi thư ng xuyên n u th y nái có bi u hi n s p sinh thì chuCn b các
d*ng c* như: ñèn úm, khăn lau, c)n Iod, vaselin…Sau khi nái sinh ñ ơc ñ&t kháng
sinh Amphoprim bolus ñ tránh viêm nhiFm.N u nái s t thì truy n d ch ñi n gi i k t
h p tiêm Analgin C và vitamin C.
Sau khi nái t ng nhau ra đ4 thì th*t r a t cung b ng thu c tím pha v i nư c m
v i t! l 1/1000, m i ngày 2 l n và liên t*c trong 3 ngày.
Ghi vào s$ theo dõi: s heo sơ sinh còn s ng, heo ch t, heo còi, heo b b nh khác.
Nái sau khi sinh cho ăn cám s

6 c4a tr i t tr n v i m c 1kg/ngày, sau đó tăng

d n đ n ngày th 5 thì có th cho ăn t do.
Đ.i v i heo con:
Khi m i sinh ñư c lau chùi s ch sB nh t là vùng mũi, mi ng đ h tr hơ h p cho
heo con, b m răng, sát trùng r n b ng dung d ch c)n Iod, sau đó cho bú s a ñ u và cân
tr ng lư ng sơ sinh toàn $.
Tuỳ s lư ng con nhi u hay ít mà ti n hành ghép b y, lo i con d t t và nh ng
con quá y u hay quá nh .
Heo con ñư c gi

m b ng bao b s ch và ñèn úm.

B m tai và c t ñuôi sau khi ñD 1 ngày.
Heo ñư c 3 ngày tu$i thì đư c tiêm s t l n 1 v i li u 1 ml/con.
Heo ñư c 7 – 10 ngày tu$i thì tiêm s t l n 2 v i li u 1 ml/con.
Khi heo ñư c 7 ngày tu$i thì tiêm ADE l n 1 v i li u 1 ml/con và b t ñ u t p ăn
cám Cargill ñ .
Heo ñư c 10 ngày tu$i thì tiêm ADE l n 2 v i li u 2 ml/con.

8


Đ.i v i heo con cai s2a:
Trong 2 tu n ñ u không t m cho heo con mà ch! v sinh n n chu)ng, bu$i t i
b t ñèn úm cho heo.
Trong giai ño n này s d*ng cám Cargill ñ và vàng:
4 ngày ñ u: pha tr n v i t! l 2 kg ñ : 1 kg vàng.
2 ngày ti p theo: pha tr n v i t! l 1 kg ñ : 1 kg vàng.
2 ngày ti p theo: pha tr n v i t! l 1 kg ñ : 2 kg vàng.
2 ngày ti p theo: ch! s d*ng cám vàng.
Sau 2 ngày ăn cám vàng thì chuy n sang ăn cám Cargill vàng pha tr n v i cám C
V i t! l tương t như giai ño n ăn cám Cargill ñ và vàng. Đ n ngày th 15 thì
chuy n qua ăn cám C cho ñ n kho ng 61 – 62 ngày tu$i thì tr n v i cám D v i t! l 3
cám C: 1 cám D cho ñ n khi xu t chu)ng.
Giai ño n heo ñư c 35 ngày tu$i thì heo đư c t m lúc 10 gi sáng m i ngày khi
tr i n ng m, n u tr i mưa thì khơng t m ch! làm v sinh n n chu)ng.
Đ.i v i heo ñ3c gi.ng:
M i ngày cho ăn 2 l n vào bu$i sáng lúc 7 gi và 5 gi chi u. L y tinh theo
chu kì 2 l n/tu n, đ c gi ng ñư c t m s ch và làm mát lúc tr i nóng.
Đ.i v i nái khơ và nái mang thai:
Cho ăn ngày 2 l n, lư ng th c ăn tuỳ thu c vào tr ng lư ng và giai ño n
mang thai c4a t#ng con (t# 2 – 3,5 kg). Ngày cai s a cho nái nh n ăn, ngày th 2
cho ăn t# (2,4 -4,5 kg), sau 7 ngày n u nái chưa lên gi ng thì cho ăn 2,5 kg/ngày.
Trư c khi đD 1 tu n nái ñư c t m r a s ch sB ñ chuy n lên chu)ng nái ñD, lư ng
th c ăn tuỳ thu c vào tình tr ng m p m c4a t#ng con.
2.2.5 V* sinh thú y
Chu0ng tr(i
B trí h sát trùng chân, nư c sát trùng tay ' c a ra vào m i chu)ng, thu c sát
trùng ln đư c thay đ$i.

Phun thu c sát trùng xe vào tr i mua bán heo, bò, cung c p nguyên li u th c ăn.
Sau m i ñ t bán, chuy n heo, chu)ng tr i ñư c v sinh s ch b ng xà phòng và
phun x t k b ng vòi nư c cao áp. Sau đó phun thu c sát trùng Farm Fluid ho&c
Pacoma 1 l n/ngày trong 2 ngày và ñ tr ng chu)ng 1 tu n trư c khi nh n heo m i.
9


Quét d n xung quanh, n o vét c ng rãnh, đư ng mương thốt nư c, làm c xung
quanh cho thơng thống và s ch sB.
Cơng nhân và khách tham quan
Cơng nhân đư c khám s c khoD đ nh kỳ và trang b ñ) b o h lao ñ ng (qu n,
áo, 4ng…)
Khách tham quan, trư c khi vào c$ng ph i ñi qua h sát trùng chân và có thau
nư c đ sát trùng tay
Khơng đi qua l i gi a các chu)ng.
2.2.6 Qui trình tiêm phịng
Qui trình tiêm phịng đư c trình bày ' b ng 2.3
B4ng 2.3 Quy trình tiêm phịng cho heo cai s a ' tr i chăn nuôi Hưng Vi t
Ngày tu$i

Lo i vaccine

Phòng b nh

Li u

Đư ng c p

30

THT

T* huy t trùng

2 ml/con

Dư i da

35

Pestifa

D ch t

2 ml/con

Tiêm b p

40

FMD

LMLM

2 ml/con

Tiêm b p

50

Pestifa

D ch t

2 ml/con

Tiêm b p

10


B4ng 2.4 Quy trình tiêm phịng c4a tr i chăn ni Hưng Vi t
B nh

Quy trình tiêm phịng
FMD

H u b phát d*c (HBPD): 1 l n ' tu n th 2 sau khi ch n làm gi ng.

(L' m)m long Nái và n c: 2 l n năm vào tháng 3 và tháng 9.
móng)

Heo con cai s a: 2 l n lúc 35 – 37 ngày tu$i và 65 – 68 ngày tu$i.
HBPD: 1 l n sau khi ch n làm gi ng.
Nái sinh s n 2 l n/năm, sau khi ñD 7 ngày và tiêm nh c l i sau khi ñD 7

D ch t

ngày c4a l a sau.
N c: 2 l n /năm, vào tháng 3 và tháng 9.

Heo sau cai s a: 2 l n lúc 30 và 50 ngày tu$i.

Aujeszky
(gi d i)

HBPD: 2 l n sau khi ch n gi ng ñư c 3 tu n và nh c l i sau đó 4 tu n.
Nái sinh s n: 2 l n lúc 7 tu n trư c khi ñD và 3 tu n sau khi ñD.
N c: 2 l n/năm
HBPD: 2 l n sau khi ch n ñư c 3 tu n và nh c l i sau đó 4 tu n.

Parvovirus

Nái sinh s n: 1 l n sau khi ñD 15 – 17 ngày.
N c: 2 l n/năm.

T* huy t trùng
E.coli

HBPD: 2 l n/năm.
Heo sau cai s a: 1 l n lúc 40 ngày tu$i.
Nái sinh s n: 2 l n trư c khi ñD 6 tu n và trư c khi ñD 2 tu n.
(Ngu)n: phịng k thu t tr i chăn ni Hưng Vi t)

2.2.7 B*nh và ñi6u tr%
Heo ñư c theo dõi h ng ngày ñ k p th i phát hi n và có bi n pháp can thi p n u
có cá th nào b nh.
Các lo i thu c thư ng ñư c s d*ng: Ampi-colistin, Duphapen strep B.P, Dexa
VMD, Peniciline, streptomycine…
Thu c b$: B-complex, β Glucan, vitamin ADE…
Thu c sát trùng v t thương: xanh Methylen 0,5%

Vi c ñi u tr do b ph n thú y c4a tr i tr c ti p th c hi n.

11


2.3 CƠ S

LÝ LU N

2.3.1 T,ng quan v6 vitamin
2.3.1.1 Khái ni*m
Vitamin là h p ch t h u cơ có phân t tr ng tương đ i nh , có trong cơ th v i s
lư ng r t ít, nhưng khơng th thi u đư c, vì nó có vai trò r t quan tr ng là tham gia
c u trúc nhóm ghép trong nhi u h th ng enzyme, xúc tác các ph n ng sinh h c ñ
duy trì m i ho t ñ ng s ng bình thư ng như: sinh trư'ng, sinh s n, b o v cơ th và
s n xu t các s n phCm chăn nuôi…
2.3.1.2 Các tr(ng thái b*nh dinh dư5ng v6 vitamin
Có 3 tr ng thái b nh dinh dư ng v vitamin ñư c ñ c p ñ n:
Tr(ng thái thi7u tuy*t ñ.i vitamin
Là tr ng thái thi u 1 ho&c vài lo i vitamin nào đó, n u cho thú ăn lo i th c ăn này
kéo dài, thú sB m c b nh và xu t hi n các tri u ch ng ñ&c trưng.
Tr ng thái này trong th c tiFn ít khi x y ra, b'i vì trong th c ăn dù ít hay nhi u
cũng có vitamin. tr ng thái này x y ra có th do 3 trư ng h p:
Cho thú ăn quá ñơn ñi u m t vài lo i th c ăn mà khơng b$ sung premix vitamin,
ví d* như: B t c4 mì, t m, cám mà khơng cho thú ăn rau xanh, thú sB m c b nh thi u
vitamin A.
Th c ăn ñ quá lâu, ho&c b peroxid oxy hố các vitamin làm cho nó b hư h ng.
Trong th c ăn có ch t c ch , đ i kháng vitamin. Ví d*: Cho thú ăn lòng tr ng
tr ng s ng liên t*c, thú sB thi u vitamin H (biotin).
Tr(ng thái thi7u tương ñ.i vitamin

Là tr ng thái thi u h*t so v i nhu c u ch khơng ph i thi u hồn tồn, có nghĩa là
trong th c ăn v n có vitamin nhưng s lư ng th p hơn nhu c u. tri u ch ng thi u
khơng đ&c trưng. Ngư i ta c m nh n ñư c qua s li u th ng kê v s c s n xu t b suy
gi m, s c kháng b nh cũng gi m. Thú dF m n c m v i b nh và v i stress. Đ i v i thú
làm gi ng thì s thành th*c đơi khi ch m trF. Gi m th p m t s ch! tiêu sinh s n như t!
l th* tinh, t! l đ u thai, t! l đD…Khơng dF dàng gì đ chCn đốn b nh m t cách
chính xác.

12


Ví d* như: khi thi u tương đ i vitamin A, ' heo nái có hi n tư ng khơ thai nh",
t( l

p n' c4a gia c m tương ñ i th p, có nhi u tr ng sát. Đơi khi nó cũng gi ng v i

nh ng tri u ch ng c4a m t s b nh truy n nhiFm mãn tính.
Tr(ng thái dư th8a vitamin
Tr ng thái này ít khi x y ra trong chăn ni vì vitamin r t đ t ti n, song đơi khi
cũng xu t hi n do nhà chăn nuôi s d*ng vitamin tinh khi t b$ sung vào th c ăn khơng
tính toán cCn th n làm cho m t s vitamin dư quá nhi u gây r i lo n trao ñ$i ch t. Ví
d*: vitamin A khi b$ sung lên ñ n hàng tri u ñơn v trong 1 kg th c ăn thì thú ăn b d
ng r t n&ng, n$i nhi u mCn ñ trên da. N u cho ăn quá nhi u vitamin D cũng gây r i
lo n phát tri n b xương. Gi a các lo i vitamin thì vitamin tan trong ch t béo n u dư
th#a sB có h i hơn các vitamin tan trong nư c, vì cơ th đào th i vitamin tan trong ch t
béo khó khăn hơn.
2.3.1.3 nh hư9ng c'a vitamin trên h* th.ng kháng th:
9nh hư'ng c4a khCu ph n, ñ&c bi t là vitamin trên h th ng kháng th là r t l n.
Nó khơng nh ng quan tr ng trong vi c thúc ñCy s n xu t kháng th trong vi c phòng
các b nh do vi trùng, siêu vi trùng. H u h t các vitamin đ u tham gia trong nhóm ghép

Co-enzyme, nó có tác đ ng trên h th ng kháng th b'i 2 con ñư ng: Th nh t là nó
thúc đCy cơ th s n xu t ra h th ng t bào kháng th r t ña d ng. Th hai là nó thúc
đCy các q trình sinh hố h c t bào đ s n xu t ra nhi u protein kháng th . Nh có
q trình này mà cơ th ñã lo i tr# các b nh t t gây ra b'i vi khuCn, virus, n m, ký
sinh trùng và các kh i u.
2.3.1.4 S& d"ng vitamin ñ: tăng cư;ng ch-c năng kháng th:
Đây là hư ng ñi r t phù h p v i m*c tiêu dinh dư ng hi n ñ i, s d*ng bi n pháp
dinh dư ng ñ nâng cao s c ñ kháng b nh, ñ gi m thi u t i đa vi c dùng các kháng
sinh và hố dư c đ c h i trong chăn ni. S d*ng gi i pháp dinh dư ng ñ làm cho
s c ñ kháng b nh c4a ñ ng v t nuôi làm th c phCm ñ ơc nâng cao, ñ)ng hành v i
m*c tiêu s n xu t th t s ch, khơng t)n dư các ch t đ c h i, t o ra th c phCm có giá tr
b$ dư ng cao, an toàn cho ngư i s d*ng.
Trong các lo i vitamin, ngư i ta nh n th y vitamin ADE và vitamin C thư ng
thi u so v i nhu c u trong nh ng trư ng h p stress do hồn c nh chăn ni cơng
nghi p, nhưng các vitamin này có vai trị quan tr ng ñ giúp cho h th ng ñ kháng
13


c4a cơ th ñư c c4ng c v ng ch c, ch ng l i s xâm nh p c4a vi trùng, virus gây
b nh. Ngày nay ngư i ta cịn th y nó có ý nghĩa quy t đ nh ñ thúc ñCy h th ng t
bào b ch c u th c bào các t bào ung thư trong máu.
2.3.2 GIC+u trúc hoá h c

Ascorbic acid

Dehydroascorbic acid
HO – C
HO – C

Nhóm ene – diol t=p trung m i ho(t tính c'a vit.C
Vitamin C là d n xu t c4a nhân furan
• 5 c nh có d t oxy, carbon:
+ Có c u oxyd gi a carbon 1 v i 4
+ Mang nhóm endiol ' v trí 2 và 3
• Dây nhánh mang nhóm alcol b c II ' v trí 5 và alcol b c I ' v trí 6
Phân t có 2 carbon ñ i x ng C4 và C5.
Liên quan c+u trúc – tác d"ng
D(ng ñ0ng phân: vit.C là d ng acid L – ascorbic, d ng D khơng có ho t tính.
Thay th7 trên nhân furan: làm gi m ho&c m t tác ñ ng
Dây nhánh: thay 1 trong 2 nhóm alcol b c I ' v trí 6 ho&c b c II ' v trí 5 b ng
ch c –CH3 v n gi đư c ho t tính.
Nhóm dienol c n thi t đ có ho t tính nhưng không ph i là quan tr ng.
14


Hình 2.3 C u hình khơng gian c4a vitamin C
(R) -3,4 – dihydroxy – 5 –((S) – 1,2 dihydroxyethyl ) furan – 2 (5H) - One
Ngu0n g.c
Vitamin C có h u h t trong th c v t xanh, rau c i tươi, trái cây xanh, chua (cam,
chanh, bư'i…), n u đem s y khơ thì vitamin C sB b hư h ng.
Đư c t$ng h p ' h u h t các lồi đ ng v t tr# ' ngư i, kh! và chu t b .Trong
tr ng gà khơng có vitamin C nhưng n u đem p 4 ngày khi phơi b t đ u hình thành và
ho t đ ng thì sB xu t hi n vitamin C.
Đã t$ng h p ñư c vitamin C t# năm 1933.
Tính ch+t lý hố
Tinh th khơng màu, v chua, dF tan trong nư c, khó tan trong c)n. Dung d ch
vitamin C dF b phân hu( b'i nhi t ñ , ánh sáng, oxy, các ch t oxid hố, vì th khi n u
chín ch! cịn 20 – 60% so v i lúc ñ u..Vit. E, β-caroten b o v tác đ ng ch ng oxid
hố c4a vit. C.

Tương k> lý hố h c
Acid ascorbic là ch t có tính kh m nh, kho ng pH b n v ng 4-5
Tương kJ v i các dung d ch tiêm: có tính ki m, dextran, hydrolysat protein.
Tương kJ v i các thu c khác: aminophillin, epinephrin, hydrocortison,
penicilline, vitamin K.
Tương kJ v i các kim lo i n&ng. khi có l n các v t ñ)ng, v t s t hay các kim lo i
khác sB tăng nhanh s phá hu( vitamin này trong khơng khí.

15