Nâng cao vai trò của báo in trong việc giáo dục chính trị tư tưởng ở nước ta trong thời kỳ hiện nay

A.MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Trong lịch sử, Báo chí xuất hiện từ rất sớm, do nhu cầu hình
thành và phát triển truyền bá hệ tư tưởng của giai cấp thống trị trong
đời sống xã hội. Đối với giai cấp vơ sản Báo chí nói chung và Báo
in nói riêng xuất hiện nhằm đánh dấu bước phát triển về q trình
chuyển tải tin tức cũng như là cơng cụ quan trọng để truyền bá
đường lối quan điểm của giai cấp cầm quyền. Chính vì thế Báo in
có vai trị lớn trong việc việc định hướng chính trị-tư tưởng, nâng
cao vai trò nhận thức của con người và tham gia tích cực vào cơng
cuộc đổi mới đất nước…Nhất là trên lĩnh vực chính trị-tư tưởng,
báo chí đã thực sự thể hiện vai trò và ưu thế của một binh chủng tiên
phong trong công tác tư tưởng, thực sự làm cho cơng tác tư tưởng đi
trước một bước trong q trình triển khai một nhiệm vụ chính trị tư
tưởng quan trọng của đất nước vì chính trị-tư tưởng là một trong
những lĩnh vực ảnh hưởng sâu sắc đến việc hình thành và định
hướng dư luận trong xã hội. Mặt khác, chính trị-tư tưởng là một
trong những lĩnh vực nhạy cảm, ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình
hình thành tư tưởng trong cán bộ, đảng viên và quần chung nhân
dân. Chính vì thế hai lĩnh vực này có quan hệ gắn bó và biện chứng
cho nhau. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói trong bài xã luận báo Việt
Nam độc Lập: “ Tây cốt làm cho dân ta ngu hèn, Báo Việt Nam độc
lập cốt làm cho dân ta biết, biết các việc, biết đoàn kết đánh Tây,
đánh Nhật làm cho Việt Nam độc lập, bình đẳng, tự do”. Trong suất
1


quá trình 85 năm qua, kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt nền
móng cho cho nền báo chí cách mạng Việt Nam, trong đó Báo in đã
có một bước tiến dài, góp phần quan trọng vào thắng lợi của hai
cuộc kháng chiến chống xâm lược, làm cho những thành tựu to lớn

của công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Trong một số nghị quyết Đảng ta đã nhận định : “Báo chí cách
mạng nước ta tiếp tục tham gia tích cực vào cơng cuộc đổi mới đất
nước, phấn đấu cho mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh mà Đảng ta và nhân dân ta đã lựa chọn”.
Trong công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước đặt ra nhiều
vấn đề cần quan tâm của đất nước, hơn bao giờ hết Báo chí nói
chung và báo in nói riêng càng đóng vai trị quan trong hơn nữa
trong việc định hướng giáo dục chính trị - tư tưởng góp phần tích
cực vào sự nghiệp đổi mới đất nước đến thắng lợi vững chắc. Đồng
thời trong tình hình hiện nay, khi mà bối cảnh quốc tế có nhiều diễn
biến phức tạp đất nước đang tiến hành đổi mới toàn diện sau Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ X với thành tựu 20 năm đổi mới, phát triển
kinh tế thi trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Thực hiện mở của
hội nhập vừa hợp tác vừa đấu tranh chống lại các thế lực thù địch
đang ra sức thực hiện âm mưu diễn biến hồ bình bạo loạn lật đổ
chống phá cách mạng nước ta thì cuộc đấu tranh trên lĩnh vực chính
trị tư tưởng bảo vệ chế độ ngày càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Chính vì thế, Báo chí càng khẳng định được vai trị tiên phong của
mình trong việc giáo dục chính trị tư-tư tưởng. Ở nước ta, việc

2


nghiên cứu và quán triệt tầm quan trong của các lại hình Báo chí nói
chung và báo in nói riêng trong việc giáo dục chính trị-tư tưởng
trong giai đoạn hiện nay phải được tiến hành thường xuyên đặc biệt
vào thời điểm bước ngoặc lịch sử. Từ Đại hội đại biểu toàn quốc làn
thứ VI trở lại đây với cương lĩnh xây dựng đất nước Đảng ta có
những nghị quyết lớn về cơng tác Báo chí được ghi trong Luật báo

chí và cùng nhiều cuộc thảo luận về công tác Báo chí nói chung và
báo in nói riêng đối với chính trị - tư tưởng giúp cho Báo in nắm
được những vấn đề có tính khoa học và xã hội trên lĩnh vực tư
tưởng trong sự nghiệp cách mạng nói chung và sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ đất nước nói riêng vì vậy, đề tài: “Nâng cao vai trị của
Báo in trong việc giáo dục chính trị-tư tưởng ở nước ta trong thời
kỳ hiện nay” được Tôi chọn làm đề tài tiêu luận cho môn học Quản
lý hoạt động tư tưởng văn hoá. Đề tài đưa ra một số cơ sở lý luận và
thực tiễn, những mặt tích cực và hạn chế của báo in hiện nay, đồng
thời cũng xin có một số đóng góp nhỏ về các giải pháp nâng cao vai
trò của Báo in trong việc giáo dục chính trị-tư tưởng ở nước ta trong
giai đoạn hiên nay. Trong q trình làm đề tài tiều luận cịn nhiều
thiếu sót mong được sự đóng góp của thầy cơ để đề tài tiểu luận của
tơi được hồn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn!
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Do bản chất ý nghĩa và tầm quan trọng của nó mà vấn đề
chính trị-tư tưởng được khá nhiều người quan tâm chú ý nghiên
cứu. Đã có một số bài viết, tạp chí và một số sách chuyên khảo về

3


vấn đề được ấn hành, nó cũng cho người đọc hiểu biết thêm về các
phương diện xung quanh vấn đề về lĩnh vực báo in và giáo dục
chính trị - tư tưởng.
Cụ thể một số cuốn sách:
Như cuốn sách:“Sức sống mãnh liệt của báo chí” NXB Văn
Hố
Như: Tạp chí xây dựng Đảng, tạp chí giáo dục lý luận chính
trị.

Một số giáo trình như: “Ngun lý cơng tác tư tưởng” tập 1,
tập 2( do PGS.TS Lương Khắc Hiếu chủ biên )
Giáo trình: “Quản lý hoạt động tư tưởng văn hố ” của Học
viện Báo chí và Tun truyền.
Ngồi ra có rất nhiều tạp chí đề cập đến vấn đề này thường
xuyên, trên các loại hình báo chí khác như Truyền hình, Phát
thanh ...
Đề tài này còn được nhiều tác giả nghiên cứu ở các khía cạnh
khác nhau, các góc nhìn khác nhau. Cho nên Tôi quyết định chọn đề
tài : “Nâng cao vai trò của Báo in trong việc giáo dục chính trị tư tưởng ở nước ta trong thời kỳ hiện nay” nhằm góp phần làm sâu
sắc thêm cho vấn đề.
3. Mục đích và Nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích Nghiên cứu:
Tìm hiều vai trị của Báo in trong việc giáo dục chính trị tư
tưởng nhằm bổ sung những kiến thức hiểu biết, nâng cao nhận thức
4


sâu sắc và toàn diện về vấn đề giáo dục chính trị tư - tưởng ở nước
ta hiện nay.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Trong từng hoàn cảnh lịch sử cụ thể cho ta biết được yêu cầu
của Báo in đối với nhiệm vụ nghiên cứu giáo dục chính trị-tư tưởng
để xác định được q trình nghiên cứu.
Từ đó, nhận thức được và đề ra các giải pháp cần thiết để nâng
cao vai trị của báo in với việc giáo dục chính trị - tư tưởng nhằm
khắc phục những tư tưởng tiêu cực đi chệch đường lối quan điểm
của Đảng và nhà nước.
4. Phạm vi nghiên cứu đề tài
Đây là một vấn đề mang tính lý luận và mang tính thực tiễn

cao, cũng ít một số tài liệu đề cập vấn đề một cách cụ thể. Do đó, để
làm rõ và hệ thống một cách tồn diện, sâu sắc vấn đề này địi hỏi
phải có trình độ nhận thức cao, thời gian nghiên cứu lâu dài. Vì vậy
với kiến thức và thời gian cho phép Tơi chỉ chú ý đi phân tích một
số vai trị của Báo in trong việc giáo dục chính trị-tư tưởng và đưa
ra một số giải pháp nâng cao vai trị của Báo in trong việc giáo dục
chính trị-tư tưởng hiện nay ở nước ta hiện nay.
5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Khi nghiên cứu vấn đề này, chúng ta phải đứng trên lập trường
quan điểm lịch sử khách quan tồn diện.
Trong q trình nghiên cứu, người viết sử dụng các phương
pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và kết hợp với một số
phương pháp khác như phương pháp lịch sử kết hợp với lôgic,
5


phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp khách quan và hiện
thực, phương pháp mô tả và phương pháp kế thừa.
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và danh mục tài liệu tham
khảo tiểu luận này cịn có phần nội dung gồm 3 chương.

6


B. NỘI DUNG
Chương 1. Một số cơ sở lý luận chung
1. Các khái niệm sử dụng
1.1. Khái niệm chung Báo chí
Trên thế giới có rất nhiều quan niệm khác nhau về Báo chí từ

khi có nền cơng nghiệp in ấn ra đời sự thì sự ra đời và phát triển của
Báo chí đã đáp ứng thoả mãn u cầu thơng tin nhanh chính xác mà
xã hội cần.
Theo định nghĩa của của Học viện Báo chí và Tuyên truyền
trong cuốn giáo trình Ngun lý tun truyền có đề cập thì “Báo chí
là sản phẩm thơng tin cơng cộng, khơng giới hạn đối tượng tiếp cận
và có tính chu kỳ”
Theo quan niệm của Đảng cộng sản Việt Nam thì “Báo chí là
một cơng cụ, phương tiện truyền bá các quan điểm chính sách pháp
luật của nhà nước đồng thời góp phần định hướng và giáo dục
chính trị tư tưởng trong xã hội”.
1.1.1. Khái niệm Báo in
Như chúng ta đã biết Báo in là một trong những sản phẩm ra
đời rất sớm nhất trong các loại hình truyền thơng đại chúng. Chính
vì ra đời lâu đời mà báo in đã trở thành nhu cầu quen thuộc, thường
xuyên của bộ phận quần chúng đông đảo.
Có rất nhiều quan niệm về báo in nhưng theo từ điển
TiếngViệt và cuốn giáo trình: “Nguyên lý tuyên truyền của Học viện

7


Báo chí và Tun truyền” thì:“Báo in là loại hình báo chí được
thực hiện bằng các phương tiện, thiết bị in”.
1.1.2. Đặc điểm của Báo in
Những ưu điểm:
Thứ nhất, với lợi thế ra đời trước báo in đã trở thành một nhu
cầu hông thể thiếu của một bộ phận quần chúng. Mặc dù các
phương tiện nghe nhìn phát triển mạnh mẽ, vẫn tồn tại “văn hoá
đọc” song song với “văn hố nghe nhìn”.

Thứ hai, các thơng tin trên báo in có độ tin cậy cao, có thể lưu
trữ lâu dài, việc đọc báo không bị phụ thuộc vào thời gian, không
gian, phương tiện kỹ thuật thuận tiện cho việc ghi chép, nghiên cứu
sâu.
Thứ ba, Độc giả coi báo in và các phiên bản điện tử của báo in
là rất quan trọng, bởi chúng giữ vai trò như những cơ quan kiểm
soát trong xã hội, giúp người đọc nhận diện được những vấn đề
quan trọng mang tính tồn cầu và cung cấp những thông tin liên
quan, vừa thú vị vừa cấp thiết trong đời sống hàng ngày.
Thứ tư, báo in có thể sử dụng trực tiếp tại các phòng đọc, nhà
văn hoá, bảng tin, triển lãm, bảo tàng sinh hoạt nội bộ.
Bên cạnh những mặt tích cực báo in cịn một số hạn chế nhất
định
Những hạn chế:
Thứ nhất, báo in có hạn chế là thông tin đến người đọc chậm
hơn so với các phương tiện truyền thông khác như: Phát thanh,
truyền hình.
8


Thứ hai, báo in ít sinh động hơn so với các pương tiện thông
tin khác.
Thứ ba, báo in dành cho người biết chữ và khó sửa chữa sai
sót sau khi đã phát hành.
Mặt khác, do đặc điểm của địa hình mà việc chuyển tải thông
tin của báo in đến các vùng sâu vùng xa còn hạn chế.
2. Khái niệm chung về giáo dục, chính trị và tư tưởng
2.1. Khái niệm giáo dục
Trong lịch sử phát triển của nhân loại, ngay từ khi xuất hiện
con người để tồn tại con người phải lao động. Khơng chỉ tồn tại con

người cịn phải phát triển tồn diện. Trong q trình sống con người
truyền bá những kinh nghiệm sống đó cũng là q trình xuất hiện
của giáo dục.
Hiện nay có nhiều định nghĩa về giáo dục nhưng các định
nghĩa thống nhất cho rằng: “Giáo dục là một hiệntượng xã hội, bản
chất của nó là sự truyền đạt và lĩnh hội những tri thức kinh nghiệm
được tích lũy trong q trình lịch sử-xã hội của các thế hệ lồi
người. Nhờ có giáo dục mà trình độ nhận thức và cải tạo thế giới
của con người ngày càng được nâng lên từ thế hệ này đến thế hệ
khá, nhờ đó mà xã hội lồi người khơng ngừng phát triển ”
2.2. Khái niệm chính trị
Đã có nhiều quan niệm khác nhau song có thể hiểu chính trị
theo quan niệm của Đảng ta như sau: “Chính trị là hoạt động giữa
các giai cấp, các quốc gia với vấn đề giành giữ tổ chức mà sử dụng
quyền lực nhà nước. Là sự tham gia của nhân dân vào công việc
9


nhà nước xã hội. Là hoạt động chính trị thực tiễn của các giai cấp
đảng phái chính trị. Nhằm tìm kiếm những kinh nghiệm hiện thực
đường lối và những mục tiêu đã đề ra nhằm thoả mãn lợi ích giai
cấp”
2.3. Khái niệm về tư tưởng
Có thể hiểu về tư tưởng như sau:
Theo quan niệm của Đảng cộng sản Việt Nam thì: “Tư tưởng
là sản phẩm tư duy của con người phản ánh hiện thực khách quan
biểu hiện mối quan hệ giữa con người, bản thân con người và giữa
con người với thế giới tự nhiên”.
Từ việc tìm hiểu định nghĩa ta có thể rút ra định nghĩa chung
về Giáo dục chính trị tư tưởng như sau:“Giáo dục chính trị tư tưởng

là truyền bá những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối quan diểm của Đảng, chính sách pháp luật
của nhà nước cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân nhằm
hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cộng sản,
phương pháp tư duy và phương pháp làm việc biện chứng, khoa học
vá góp phần thúc đẩy tính tích cực chính trị xã hội của các chủ thể
chính trị trong hoạt động thực tiễn”.
3. Cơ sở lý thuyết chung
3.1.

Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin về Báo chí
Khi bàn về vai trị của Báo chí quan điểm của chủ nghĩa Mác-

Lênin là địi hỏi báo chí vơ sản phải có một tính Đảng và tính nhân
dân.

10


Tính đảng là “tính đảng thẳng thắn, trung thực và triệt để”.
Tính đảng của báo chí hiểu thơng thường nhất là: Báo chí tự giác và
vững vàng đứng trên lập trường của giai cấp cơng nhân, trở thành
tiếng nói và quyền lợi của giai cấp công nhân, mọi tầng lớp nhân
dân lao động, đồng thời chịu sự lãnh đạo và tuyên truyền, tổ chức
đường lối chính sách của Đảng cộng sản.
Tính nhân dân thể hiện ở mối quan hệ của báo chí với tầng lớp
nhân dân, nhất là nhân dân lao động-người sáng tạo chân chính của
lịch sử. Đồng thời tính nhân dân cịn thể hiện ở việc tham gia tích
cực và thường xuyên của mọi tầng lớp nhân dân vào hoạt động báo
chi.

Sự nghiệp của Báo chí là một bộ phận của sự nghiệp của giai
cấp vô sản đội tiên phong là giai cấp công nhân lãnh đạo.
Sự nghiệp báo chí phải trở thành một bộ phận khăng khít của
công tác tổ chức của Đảng và do Đảng lãnh đạo.
3.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về báo chí
Với sáng tạo khơng ngừng Chủ tịch Hồ Chí Minh đề lại một di
sản báo chí vơ cùng to lớn và phong phú, trong đó thể hiện sinh
động là những quan điểm.
Nội dung tư tưởng của Người về báo chí bao gồm tồn bộ
quan điểm về vị trí, vai trị, chức năng và nhiệm vụ của báo chí
trong sự nghiệp cách mạng.
Hồ Chí Minh xác định nhiệm vụ của báo chí là: “Báo Việt
Nam độc lập là cốt làm cho dân ta biết, biết các việc, biết đoàn kết
làm cho Việt Nam độc lập tự do”.
11


Vai trị, vị trí của báo chí trước cánh mạng thành công là hết
sức to lớn và sau cách mạng lại càng có ý nghĩa to lớn hơn. Đặc biệt
là báo in vì trong quá trình cách mạng báo in đóng vai trị chủ đạo
cùng với đài phát thanh là phương tiện truyền tải thông tin hiệu quả
nhất. Trong điện mừng hội nhà báo Á-Phi 1969 người khẳng định:
“Đối với những người viết báo chúng ta cái bút là vũ khí sắc bén,
bài báo là tờ hịch cách mạng để động viên quần chúng đoàn kết đấu
tranh chống chủ nghĩa thực dân cũ và mới vì độc lập dân tộc, tiến bộ
xã hội và hồ bình thế giới”.
3.3. Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về báo chí
Báo chí nói chung và đặc biệt là báo in có vai trị đặc biệt quan
trọng trong cơng tác tư tưởng đặc biệt trong việc giáo dục chính trịtư tưởng của Đảng.
Nghị quyết trung ương 5 khoá X đã nêu rõ nhiệm vụ cách

mạng của báo chí trước yêu cầu đổi mới. Bộ chính trị ban bí thư đã
ban hành nhiều chỉ thị, quyết định, thông báo, thông tri, kế hoạch
nhằm tăng cường cơng tác quản lý báo chí và đưa ra các nguyên tắc:
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của nhà nước với
cơng tác báo chí.
Việc phát triển báo chí phải đi đơi với quản lý tốt hệ thống báo
chí.
Nâng cao vai trị của cấp uỷ đảng, cơ quan tham mưu của
Đảng, các cấp chính quyền, các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ
quan chủ quản trong việc lãnh đạo.

12


Xử lý nghiêm minh các sai phạm đồng thời rà soát bổ sung
những quy định của pháp luật về báo chí, đảm bảo khơng có báo chí
tư nhân, làm tốt công tác tư tưởng và giữ vững trận địa tư tưởng
trong bối cảnh tình hình bên ngồi và trong nước có những diễn
biến mới phức tạp.
Một số nghị quyết văn bản chỉ thị của Đảng về việc nâng cao
vai trò của báo chí trong giai đoạn hiện nay như:Chỉ thi số 52CT/TW ngày 22-7-2005 của ban bí thư về phát triển và quản lý báo
chí ở nước ta hiện nay. Thông báo kết luận số 68-TB/TW ngày 303-2007 về thực hiện thông báo 41-TB/TW ngày 11-10-2006 về một
số biện pháp tăng cường lãnh đạo quản lý báo chí.
Quy định số 115-QQĐ/TW ngày 23-4-2008 của Ban Bí thư về
việc ban hành quy định phối hợp với Ban tuyên giáo Trung ương,
Ban cán sự đảng Bộ thông tin và truyền thông, Đảng đoàn hội nhà
báo Việt Nam và các cơ quan Đảng, Nhà nước trong công tác chỉ
đạo.
Quy định số 157-QĐ/TW ngày 29-4-2008 của Ban bí thư về
việc ban hành quy định về chỉ đạo, định hướng chính trị, tư tưởng,

nhất là các vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm trong nội dung
thơng tin của Báo chí. Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 31-7-2008 của
Ban Bí thư về cơng tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí,
và quyết định số 202 QĐ/TW ngày 11-12-2008 của Ban bí thư về
ban hành quy chế phối hợp và gắn kết công tác tư tưởng với công
tác tổ chức cán bộ và kiểm tra, giảm sát của Đảng trên lĩnh vực tư
tưởng, báo chí.
13


3.4. Luật báo chí
Cùng với những chỉ thi và quyết định của Đảng về báo chí thì
Bộ luật báo chí cũng nói nên vai trị của báo chí. Luật báo chí
thường xun sửa đổi bổ sung do bộ thơng tin và truyền thơng chủ
trì đã hồn thành dự thảo lần thứ 12 trình Chính phủ.
Trong luật báo chí có đề cập một số nội dung sau: “Đảm bảo
quyền tự do báo chí, quyền tự do ngơn luận trên báo chí của cơng
dân, phù hợp với lợi ích của nhà nước và nhân dân”.
Để phát huy vai trị của báo chí trong sự nghiệp xây dựng phát
triển đất nước. Căn cứ vào luật báo chí sử đổi và bổ sung và có hiệu
lực ngày 19-1-1999 quy định về các chế độ báo chí cũng như nhiệm
vụ quyền hạn của báo chí, khen thưởng và xử lý vi phạm luật báo
chí thì trong bộ luật đã đề cập một cách đầy đủ

14


Chương 2. Thực trạng và vai trò của báo in trong việc
giáo dục chính trị-tư tưởng ở nước ta hiện nay
1. Thực trạng của báo in và nguyên nhân của thực trạng

1.1. Thực trạng của báo in
1.1.1. Những ưu điểm của báo in
Ngành công nghiệp báo in lớn cho nên rất khó khái qt hố
hết được thực trạng và tổ chức nội bộ của các báo.
Hiện nay, mơ hình tổ chức của các toà soạn đang được thay
đổi dần, Biên tập viên của các báo cũng muốn tìm kiếm những cách
thức nâng cao cách trình bày và đưa tin.
Báo in ở các thi trường đang phát triển tăng rất nhanh về số
lương và chất lượng phát hành. Báo in có thể khai thác toàn bộ
những cơ hội mới mà các kênh phân phối kỹ thuật số có thể cung
cấp để mở rộng độc giả của họ.
Bên cạnh đó báo vẫn là phương tiện truyền thông thu hút
quảng cáo nhiều thứ hai sau truyền hình với doanh thu cao. Trong
những cuộc khảo sát trong những năm qua số lượng phát hành các
tờ báo vẫn ln có sự biến động mạnh so với lại hình báo chí khác.
Báo in vẫn là nguồn quan trọng có thể nắm vai trị chi phối nếu như
kết hợp thông tin trực tuyến như một phần trong gói thơng tin tổng
thể mà cơ quan báo chí mang đến cho độc giả.
Nhiều quan điểm cho rằng báo in khơng xa nữa sẽ mất vị trí
chủ đạo của mình. Đặc biệt ở nước ta trước sự sụp đổ hàng loạt của
một số tờ báo hàng đầu thế giới nên cũng ít nhiều có ảnh hưởng
15


nhất định. Tuy nhiên do đặc thù của khu vực Đông Nam Á không
giống với các nước châu Âu nên ở đây báo in cũng có những đặc
thù riêng. Riêng ở nước ta đang trên con đường phát triển còn nhiều
khó khăn trong đời sống nên báo giấy vẫn được đón nhận. Mặt khác
văn hố đọc cũng ăn sâu vào thói quen của nhiều người thế nên báo
in sẽ khơng bị mất mà có chăng là chuyển sang một dạng mới mà

trong tương lại vẫn đáp ứng được đầy đủ tính chất của một tờ báo
in. Chính vì thế báo in vẫn tồn tại
1.1.2. Những mặt hạn chế
Hiện nay, quá trình tư nhân hố báo chí đang là một trong
những vấn đề cần khắc phục, bên cạnh đó báo in với đặc điểm
truyền thông ti bằng văn bản giấy tờ cho nên việc đưa văn hoá đọc
đến vùng sâu vùng xa còn đang là vấn đề hạn chế. Một trong những
mặt khó khăn của báo in là q trình ra đời của nhiều phương tiện
truyền thông đại chúng khác như truyền hình, báo mạng điện tử gây
ảnh hưởng khơng nhỏ đến sự phát triển của báo in.
Việc quản lý nguồn thơng tin cịn nhiều bất cập gây ảnh hưởng
trong xã hội.
Trên đây là một số vấn đề về báo in trong giai đoạn hiên nay
với thực trạng trên thì báo in có những tác động khơng nhỏ đến các
mặt của đời sống xã hội đặc biệt là việc giáo dục chính trị tư tưởng
trong giai đoạn hiện nay.

16


2. Nguyên nhân của thực trạng
2.1. Nguyên nhân của những mặt ưu điểm
Báo in có được chỗ đứng như hiện nay là cả một q trình
phấn đấu điều đó cho thấy rõ được nguyên nhân tồn tai của báo in:
Thứ nhất, báo in vẫn là phương tiện truyền thông được nhiều
đọc giả đón nhận.
Thứ hai, báo in đáp úng được nhu cầu giải trí của xã hội
Thứ ba, Đặc biệt báo in có chức năng tuyên truyền, giáo dục
định hướng chính trị, tư tưởng trong bộ phận quần chúng nhân dân.
Với nguồn tư liệu nhanh phục vụ cho cán bộ tuyên truyền nắm bắt

được nội dung công tác trước mắt cũng như lâu dài, đồng thời cũng
là nguồn tư liệu sử dụng để tuyên truyền giáo dục.
Thứ bốn, Cách diễn đạt và chuyển tải thơng tin chính xác, kịp
thời, sinh động, hấp dẫn, giữ gìn bản sắc và sự trong sáng của tiếng
Việt.
Bên cạnh các mặt tích cực thì báo in cũng còn một số hạn chế
nhất định.
2.2. Nguyên nhân của những mặt hạn chế
Nói đến các mặt hạn chế của báo in chúng ta đi tìm hiểu một
số nguyên nhân sau:
Thứ nhất, đây là nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ cuộc
khủng hoảng tài chính tồn cầu mà lượng độc giả giảm sút nhanh
chóng dẫn đến thiếu hụt kinh phí.

17


Thứ hai, chính là sự cạnh tranh quyết liệt của các loại hình
truyền thơng khác(báo hình, báo nói,báo mạng và các loại hình báo
chí cơng dân-Blogger).
Thứ ba, Tình trạng một số cơ quan báo chí xa rời tơn chỉ mục
đích, sa vào giật gân, câu khách tầm thường, để lọt những thơng tin
sai sự thật, lộ bí mật quốc gia, làm tổn hại đến lợi ích chung của
nhân dân, của đất nước
Thứ bốn, Hiện tượng tư nhân hố báo chí cũng làm ảnh hưởng
không nhỏ đến sự phát triển của báo in.
Trên đây là một số nguyên nhân của thực trạng nhằm cho
người đọc hiểu hơn nữa vể quá trình ra đời tồn tại và phát triển của
báo in.
3. Vai trị của báo in trong việc giáo dục chính trị-tư tưởng ở

nước ta hiện nay
3.1. Báo in là một lĩnh vực đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt
động của Ðảng
Tiếp tục phát huy vai trị đó, hơn 5 năm qua, báo in đã có
nhiều đổi mới và đạt được nhiều thành tựu, góp phần thiết thực, có
hiệu quả vào sự phát triển của đất nước.
Báo in có vai trị rất quan trọng trong việc giáo dục chính trịtư tưởng ở nước ta hiện nay, với chức năng tuyên truyền giáo dục
báo in cổ động thì vai trị của báo in ngày được khẳng định. Báo in
tham gia như một kênh trong tồn bộ hoạt động tun truyền, đó là
tun truyền công khai.

18


3.2. Báo in đã là phương tiện chuyển tải nhiều thơng tin về chính
trị góp phần giáo dục, định hướng tư tưởng cho xã hội
Với nguồn tư liệu nhanh chính xác, báo in góp phần quan
trọng trong Cơng tác giáo dục chính trị-tư tưởng đối với đảng viên,
cán bộ và đã có những chuyển biến tích cực, đi vào nền nếp hơn,
mở rộng phạm vi và đối tượng, cố gắng đổi mới nội dung, phương
pháp, gắn đào tạo, bồi dưỡng với thực tiễn.
Từ Ðại hội IX đến nay, báo in có những dấu hiệu và đặc điểm
mới, thể hiện rõ hơn cả ở hai phương diện, một mặt, báo in tiếp tục
phát triển nhanh về số lượng, loại hình, ấn phẩm, đội ngũ người làm
báo, cơ sở vật chất-kỹ thuật, cơng nghệ, năng lực tài chính, và mặt
khác, sức tác động của báo in đối với xã hội ngày càng được mở
rộng.
3.3. Báo in góp phần tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Ðảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước

Báo in có vai trò lớn trong việc chuyển tại các tư tưởng,
đường lối quan điểm, đường lối quan điểm của Đảng và Nhà nước
ta. Phần lớn các cơ quan báo in hoạt động đúng tơn chỉ, mục đích,
đúng định hướng chính trị, thơng tin, cổ vũ phong trào hành động
cách mạng, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp nhân
dân, phát hiện, cổ vũ các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, tham gia
tích cực cuộc đấu tranh phịng, chống tham nhũng, lãng phí, quan
liêu trong xã hội hiện nay.

19


3.4. Báo in góp phần tích cực vào việc chống âm mưu "diễn biến
hịa bình" của các thế lực thù địch
Hiện nay, các thế lực thù địch đang tìm mọi cách chống phá
Đảng và Nhà nước ta trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội, đặc
biệt trên lĩnh vực chính trị và tư tưởng nhằm chống phá sự nghiệp
của Đảng và Nhà nước ta. Báo in ở đây đã đóng vai trị hết sưc quan
trọng trong việc ngăn chặn những âm mưu đó, đồng thời báo in là
một tiếng nói góp phần vào q trình dân chủ hóa đời sống xã hội
định hướng tư tưởng cho quần chúng nhân dân.
Từ những lỗ lực đúng hướng trên, chúng ta có thể khẳng định,
vai trị của báo in rất to lớn đã góp phần tích cực vào thành tựu
chung của đất nước thời gian qua, nhất là từ Ðại hội X đến nay.
Tuy vậy, cần phải nghiêm khắc, tỉnh táo nhìn nhận những yếu
kém, khuyết điểm của báo chí, đặc biệt trong đó có những yếu kém,
khuyết điểm đã được chỉ ra từ nhiều năm qua, nhưng chậm được
khắc phục, làm cho chính trị -tư tưởng đi chệch hướng, trở nên lạc
hậu so với yêu cầu của thực tiễn trong tình hình mới, chưa đáp ứng
được những địi hỏi của đời sống đang vận động nhanh chóng,

phong phú, phức tạp
4. Một số vấn đề đặt ra hiện nay
Công tác giáo dục chính trị tư tưởng cịn chậm và nhiều bất
cập trên một số mặt, chưa giải đáp được nhiều vấn đề do thực tiễn
đất nước đặt ra, chưa làm tốt chức năng định hướng cho hoạt động
thực tiễn, cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định đường lối,
chính sách của Ðảng, Nhà nước. Nội dung, phương pháp giáo dục
20


chính trị tư tưởng chậm đổi mới, chưa theo kịp trình độ phát triển và
yêu cầu của xã hội.
Về hoạt động báo chí nói chung và báo in nói riêng, một số cơ
quan báo chí thiếu nhạy bén chính trị, có biểu hiện xa rời sự lãnh
đạo của Ðảng, sự quản lý của Nhà nước, xa rời tôn chỉ, mục đích,
thơng tin khơng trung thực, sa đà vào việc đưa tin tiêu cực và tệ nạn
xã hội. Khuynh hướng tư nhân hóa, thương mại hóa báo chí, tư nhân
núp bóng để kinh doanh báo chí ngày càng tăng.
Các cơ quan báo chí chủ lực của Ðảng, Nhà nước chậm đổi
mới, nội dung và hình thức thiếu hấp dẫn, chất lượng tun truyền
khơng cao, chưa có khả năng làm chủ, chi phối thơng tin và định
hướng dư luận xã hội.
Ðó là những yếu kém, khuyết điểm chủ yếu của công tác giáo
dục chính trị tư tưởng và báo chí được Hội nghị T.Ư 5 chỉ ra và yêu
cầu phải cương quyết, kiên trì khắc phục, vượt qua, nhằm vươn lên,
nâng cao tầm nhìn, tầm trí tuệ, tiếp tục đổi mới sâu sắc và toàn diện
đáp ứng những yêu cầu mới trong thời kỳ mới của cách mạng nước
ta nhất là trong giáo dục chính trị tư tưởng.
Từ những han chế và những vấn đề đặt ra thực tại đất nước ta
mà Đảng giữ vai trò lãnh đạo cũng cơ quan báo chí cần xác định

mục tiêu và đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trò
của báo in trong việc giáo dục chính trị tư tưởng ở nước ta trong
giai đoạn hiện nay.

21


Chương 3. Một số giải pháp nâng cao vai trò của báo in
Ðối với cơng tác báo chí nói chung và báo in nói riêng Đảng
và nhà nước đã đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao vai vai trị
của báo chí trong lĩnh vực chính trị-tư tưởng.
1. Nâng cao vai trò của Báo in trong việc thực hiện các yêu cầu,
nhiệm vụ chung của việc giáo dục chính tri-tư tưởng
Xuất phát từ tính đặc thù và thực tiễn của báo in, khẳng định
lại các nhiệm vụ, đặc biệt làm rõ các giải pháp để báo in khắc phục
các yếu kém, khuyết điểm, phát huy ưu điểm và tiềm lực, nâng cao
chất lượng chính trị-tư tưởng, tính hấp dẫn, vươn lên hiện đại về mơ
hình tổ chức, về cơ sở vật chất, kỹ thuật và công nghệ.
Sự lãnh đạo đó nhằm bảo đảm cho chính tri- tư tưởng thực
hiện tốt nhất các nhiệm vụ trọng yếu của nó và để làm được điều đó,
yêu cầu hàng đầu là đề cao trách nhiệm của tồn Ðảng đối với cơng
tác chính tri, tư tưởng với một loạt các giải pháp mới và rất cụ thể,
thí dụ: xây dựng và thực hiện quy chế, quy định toàn đảng, từ trung
ương đến cơ sở và mọi đảng viên có trách nhiệm trực tiếp làm công
tác tư tưởng hay cơ chế cấp ủy đảng tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với
nhân dân...
2. Nâng cao hơn nữa việc Nghiên cứu, vận dụng sáng tạo và
phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của báo
in trong cơng tác giáo dục chính trị-tư tưởng
Thực hiện chức năng giáo dục chính trị-tư tưởng chủ nghĩa

Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là lền tảng lý luận định hướng,
22


tuyên truyền nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, đấu tranh
phản bác làm thất bại các âm mưu, thủ đoạn, luận điệu xuyên tạc,
chống phá Ðảng, Nhà nước ta của các thế lực thù địch và các phần
tử cơ hội chính trị.
Nhằm làm rõ những giá trị bền vững và chỉ ra những vấn đề
cần bổ sung, phát triển cho phù hợp với thực tiễn đất nước và thời
đại; nhiệm vụ tiếp tục làm sáng tỏ nhận thức, quan niệm về chủ
nghĩa xã hội và con đường đi lên CNXH của nước ta với những vấn
đề lý luận - thực tiễn vừa rất cơ bản, vừa bức xúc và nóng bỏng tính
thời sự, thời đại, nhiệm vụ tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền, về đổi mới phương thức lãnh đạo của Ðảng, về
phát huy và thực thi dân chủ trong Ðảng, về nâng cao tầm trí tuệ,
văn hóa... Phải xác định cơng tác tư tưởng là công báo in với cuộc
vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"
và Nghị quyết Trung ương 6 về "Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đảng viên". Sự
gương mẫu, đi đầu làm trước của cán bộ, đảng viên có sức thuyết
phục và lan tỏa nhanh chóng trong việc làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh đến các tầng lớp nhân dân và toàn xã hội.
3. Triển khai sâu rộng nhiệm vụ của báo in trong việc xây dựng
nội dung chính trị-tư tưởng đối với các tầng lớp nhân dân, đặc
biệt là cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ
Trong đó nhấn mạnh giải pháp như: xây dựng và thực hiện các
chuẩn mực đạo đức phù hợp với từng đối tượng, xây dựng cơ chế
giám sát đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, tổ chức thực hiện
23

rộng khắp, có chiều sâu, thiết thực, hiệu quả cuộc vận động "Học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh...". phát triển
mạnh mẽ về chất lượng và số lượng, xứng đáng là lực lượng tin cậy,
nòng cốt và chủ lực thực hiện chức năng, nhiệm vụ công tác tuyên
truyền của Đảng.
4. Nâng cao sự lãnh đạo trực tiếp của Ðảng, hiệu lực quản lý
nhà nước đối với đội ngũ báo báo in
Xuất phát từ vai trò của báo in trong việc nâng cao vai trị giáo
dục chính trị tư tưởng thì cơng tác tư tưởng của Đảng đồng thời tác
động lại nhằm tạo điều kiện cho báo in phát triển hơn nữa vai trị
tiên phong trong cơng tác tư tưởng.
Trải qua các thời kỳ cách mạng, Đảng ta ln đặc biệt quan
tâm tới vị trí, vai trị báo in. Công tác tư tưởng với những lực lượng
và phương thức hoạt động rất đa dạng trên các lĩnh vực báo chí nhất
là báo in đã gắn kết chặt chẽ với những nhiệm vụ kinh tế - xã hội,
quốc phòng, an ninh trở thành người đồng hành tin cậy của các
phong trào hành động cách mạng, là nhịp cầu nối giữa Đảng với
nhân dân.
Cần tập trung thực hiện khẩn trương, có hệ thống các giải
pháp quan trọng như kiên quyết đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu
quả công tác đào tạo, bồi dưỡng rà soát, đánh giá lại đội ngũ lãnh
đạo, quản lý, phóng viên, biên tập viên, thực hiện tốt các quy chế,
quản lý chặt chẽ cơ quan đại diện, phóng viên thường trú ở các địa
phương và ở nước ngoài; đối với các báo yêu cầu khẩn trương thực
24


hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung cán bộ có đủ phẩm chất,

năng lực, đổi mới, nâng cao chất lượng nội dung, hình thức để tăng
tính thuyết phục, sự hấp dẫn, lượng phát hành, năng lực làm chủ, chi
phối thông tin và định hướng dư luận xã hội của báo in.
Trên đây là một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của báo in
trong việc giáo dục chính trị-tư tưởng ở nước ta hiện nay nhằm đóng
góp thêm vào q trình định hướng chính trị, tư tưởng ở nước ta
trong giai đoạn hiện nay.

25