[CTNG] LQT45B - NGUYỄN QUỲNH ANH- SO SÁNH BNG VIỆT NAM VÀ BNG TRUNG QUỐC
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (330.47 KB, 22 trang )
BỘ NGOẠI GIAO
HỌC VIỆN NGOẠI GIAO
KHOA LUẬT QUỐC TẾ
------
TIỂU LUẬN
SO SÁNH BỘ NGOẠI GIAO NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM VÀ BỘ NGOẠI GIAO NƯỚC CỘNG
HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA
Mơn học
: Cơng tác Ngoại giao
Giảng viên
: TS. Dỗn Mai Linh
Lớp
: LQT45B
Sinh viên
: Nguyễn Quỳnh Anh
Mã sinh viên
: LQT45B-029-1822
Hà Nội, 2022
1
MỤC LỤC
1. Bộ Ngoại giao Việt Nam...............................................................................................1
1.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn.........................................................................1
1.2. Cơ cấu tổ chức.......................................................................................................4
2. Bộ Ngoại giao Trung Quốc...........................................................................................6
2.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn.........................................................................6
2.2. Cơ cấu tổ chức.......................................................................................................8
3. So sánh giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao Trung Quốc....................14
3.1. Điểm giống nhau..................................................................................................14
3.1.1. Về chức năng, nhiệm vụ..................................................................................14
3.1.2. Về cơ cấu tổ chức............................................................................................15
3.2. Điểm khác nhau...................................................................................................15
3.2.1. Về chức năng, nhiệm vụ..................................................................................15
3.2.2 Về cơ cấu tổ chức.............................................................................................15
KẾT LUẬN..................................................................................................................... 17
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................18
2
1. Bộ Ngoại giao Việt Nam
Bộ Ngoại giao nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Bộ Ngoại giao Việt
Nam) được thành lập vào ngày 28/8/1945 và là cơ quan trực thuộc Chính phủ Việt Nam.
Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao Việt Nam lần đầu
tiên được ghi nhận trong Nghị định 157-CP ban hành ngày 09/10/1961. Từ đó đến nay, đã
có thêm 05 văn bản được ban hành điều chỉnh các quy định liên quan tới Bộ Ngoại giao,
với văn bản mới nhất là Nghị định số 26/2017/NĐ-CP ban hành ngày 14/03/2017 quy
định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao trong giai
đoạn hiện nay. Phần tiếp theo của bài viết sẽ đi vào tìm hiểu cụ thể các quy định liên quan
tới chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao.
1.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
Bộ Ngoại giao đóng vai trị quan trọng trong việc hoạch định và tiến hành các chính
sách đối ngoại của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Bộ Ngoại giao Việt Nam
thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đối ngoại như: Công tác ngoại giao, biên giới
lãnh thổ quốc gia, ký kết và thực hiện điều ước quốc tế, quản lý cơ quan đại diện Việt
Nam ở nước ngoài,... Theo Điều 2 Nghị định số 26/2017/NĐ-CP, Bộ Ngoại giao được
phân chia những chức năng, nhiệm vụ trong các lĩnh vực như quản lý nhà nước, công tác
nghiên cứu và tham mưu dự báo chiến lược, đại diện cho hoạt động đối ngoại của Nhà
nước cùng các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao hoặc
theo các quy định của pháp luật. Các nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Ngoại giao được ghi
nhận cụ thể như sau:
(1) Trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những văn bản như: dự án luật, dự thảo
nghị quyết, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển, dự thảo quyết định, chỉ thị,
chương trình mục tiêu quốc gia...
1
(2) Ban hành thông tư và các văn bản khác thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ
Ngoại giao.
(3) Chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp
luật, chiến lược, quy hoạch... thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Ngoại giao sau khi
được phê duyệt.
(4) Về hoạt động đối ngoại của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan có liên quan và
các địa phương: Chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan có liên quan
xây dựng kế hoạch hoạt động đối ngoại nhà nước; tổng hợp kế hoạch hoạt động đối ngoại
của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan có liên quan và các địa phương; hướng dẫn tổ
chức thực hiện và yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan có liên quan và các địa
phương báo cáo định kỳ và đột xuất về tình hình thực hiện các hoạt động đối ngoại.
(5) Quản lý các hoạt động hội nghị, hội thảo quốc tế tại Việt Nam.
(6) Chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan có liên quan và các địa
phương bảo vệ chủ quyền và lợi ích của Nhà nước, các tổ chức và cơng dân Việt Nam ở
nước ngồi theo quy định.
(7) Về công tác nghiên cứu và tham mưu dự báo chiến lược: Thông tin và tham mưu
kịp thời, nghiên cứu và đề xuất cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các vấn đề liên
quan đến tình hình thế giới và quan hệ quốc tế của Việt Nam.
(8) Đại diện cho Nhà nước trong quan hệ ngoại giao với các nước, các tổ chức quốc
tế liên chính phủ; tiến hành các hoạt động đối ngoại của Nhà nước theo quy định của
pháp luật.
2
(9) Về công tác lễ tân nhà nước: Thực hiện quản lý nhà nước về nghi lễ đối ngoại và
quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao theo quy định của pháp luật; Chuẩn bị phục vụ, tiếp
đón các đồn cấp cao...
(10) Về công tác ngoại giao kinh tế: Xây dựng quan hệ chính trị và khung pháp lý
phù hợp nhằm thúc đẩy các hoạt động kinh tế đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế của
Việt Nam; Nghiên cứu, dự báo và tham mưu về các vấn đề kinh tế quốc tế và quan hệ
kinh tế quốc tế.
(11) Về cơng tác ngoại giao văn hóa: Xây dựng cơ sở pháp lý và chính sách về cơng
tác ngoại giao văn hóa; tham mưu xử lý các vấn đề nảy sinh liên quan đến ngoại giao văn
hóa; Thực hiện nhiệm vụ của Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam.
(12) Về công tác thơng tin đối ngoại: Chủ trì triển khai hoạt động thơng tin đối
ngoại ở nước ngồi; Phát ngơn quan điểm, lập trường chính thức của Việt Nam; Quản lý
trang thông tin điện tử của Bộ Ngoại giao và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước
ngồi...
(13) Về cơng tác lãnh sự: Bảo hộ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp
của cơng dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngồi; Thực hiện cơng tác hợp pháp hóa
lãnh sự, chứng nhận lãnh sự, ủy thác tư pháp, hộ tịch, quốc tịch, xuất, nhập cảnh…
(14) Về công tác đối với hoạt động di cư của công dân Việt Nam ra nước ngồi: Chủ
trì, phối hợp xây dựng chủ trương, chính sách về vấn đề di cư quốc tế, phù hợp với điều
kiện của Việt Nam và thông lệ quốc tế; hướng dẫn, kiểm tra công tác liên quan đến hoạt
động di cư của công dân Việt Nam ra nước ngoài.
3
(15) Về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngồi: Chủ trì, phối hợp nghiên
cứu, tổng hợp tình hình, đề xuất và thực hiện chủ trương, chính sách đối với người Việt
Nam ở nước ngoài; Hỗ trợ người Việt Nam ở nước ngoài ổn định cuộc sống...
(16) Về biên giới, lãnh thổ quốc gia: Chủ trì, phối hợp thực hiện nghiên cứu, tổng
hợp, kiểm tra, đánh giá tình hình quản lý biên giới, lãnh thổ quốc gia, tham mưu, xây
dựng phương án hoạch định biên giới quốc gia...
(17) Về quản lý cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài: Tổ chức, biên chế của cơ
quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài; Bổ nhiệm, miễn nhiệm chức vụ, cử, triệu hồi các
thành viên của cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngồi...
(18) Về cơng tác điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế: Kiểm tra đề xuất ký, gia nhập
điều ước quốc tế trước khi trình Chính phủ; Đề xuất về việc đàm phán điều ước quốc tế
liên quan đến chiến tranh, hịa bình, chủ quyền quốc gia...
(19) Chủ trì, phối hợp xây dựng và triển khai các chủ trương, chính sách của Việt
Nam tại các diễn đàn đa phương về phát triển luật pháp quốc tế.
(20) Quản lý tổ chức bộ máy, biên chế; thực hiện chế độ tiền lương và các chế độ,
chính sách khác đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc phạm vi
quản lý của Bộ Ngoại giao.
(21) Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật thuộc phạm vi
quản lý nhà nước của Bộ Ngoại giao; tổ chức tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo;
phịng, chống tham nhũng, lãng phí...
(22) Quyết định và chỉ đạo thực hiện các chương trình cải cách hành chính của Bộ
Ngoại giao theo kế hoạch đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
4
(23) Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ
giao hoặc theo quy định của pháp luật.
Với những nhiệm vụ và quyền hạn được giao, ngành Ngoại giao của Việt Nam đã
gặt hái được nhiều thành tựu nổi bật. Nổi bật nhất trong năm 2020 vừa qua, Việt Nam đã
đóng vai trị là Chủ tịch ASEAN và Uỷ viên không thường trực của Hội đồng Bảo an
Liên hợp quốc, đóng góp cho cơng cuộc xây dựng sự đồn kết và duy trì nền hồ bình, an
ninh trong khu vực và trên thế giới. Việt Nam cũng đã triển khai phê chuẩn, ký kết các
Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu (EVFTA), Hiệp định Thương mại tự
do với Vương quốc Anh và Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), góp
phần thúc đẩy vào hoạt động kinh tế đối ngoại quan trọng của Đảng và Nhà nước.
1.2. Cơ cấu tổ chức
Đứng đầu bộ máy tổ chức Bộ Ngoại giao Việt Nam là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, sau
đó là các Thứ trưởng, các trợ lý Bộ trưởng, và cuối cùng là các đơn vị, tổ chức chuyên
trách. Hiện nay, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam là ông Bùi Thanh Sơn, và năm thứ
trưởng là: Ông Nguyễn Quốc Dũng, Tơ Anh Dũng, Nguyễn Minh Vũ, Đặng Hồng
Giang và Phạm Quang Hiệu. Các Thứ trưởng lần lượt kiêm giữ các chức vụ khác nhau
như Trưởng SOM ASEAN Việt Nam, Chủ nhiệm Uỷ ban Công tác về các tổ chức phi
chính phủ nước ngồi, Chủ nhiệm Uỷ ban Biên giới quốc gia, Chủ tịch Uỷ ban UNESCO
Việt Nam và Chủ nhiệm Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài.
Theo Điều 3 Nghị định số 26/2017/NĐ-CP và Nghị định 29/2020/NĐ-CP sửa đổi
Điều 3 Nghị định số 26/2017/NĐ-CP ngày 14/3/2017 của Chính phủ quy định chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao, Bộ Ngoại giao được chia
thành năm đơn vị sự nghiệp công lập và 25 tổ chức giúp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao thực
hiện chức năng quản lý nhà nước. Các đơn vị sự nghiệp cơng lập gồm có: Học viện
5
Ngoại giao, Báo Thế giới và Việt Nam, Trung tâm Biên phiên dịch quốc gia, Trung tâm
Thông tin và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, bao gồm các cơ quan đại diện
ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự và cơ quan đại diện tại tổ chức quốc tế. 1 Các tổ chức
giúp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao thực hiện chức năng quản lý nhà nước có thể được phân
loại như sau:
Loại đơn vị2
Tên đơn vị
- Vụ Châu Mỹ;
Đơn vị chính
trị song phương
- Vụ Châu Âu;
-Vụ Đông Bắc Á;
- Vụ Đông Nam Á - Nam Á - Nam Thái Bình Dương;
- Vụ Trung Đơng - Châu Phi.
Đơn vị chính
trị đa phương
- Vụ ASEAN;
- Vụ Hợp tác kinh tế đa phương;
- Vụ các Tổ chức quốc tế;
- Vụ Văn hóa đối ngoại - UNESCO;
- Vụ Chính sách đối ngoại;
- Vụ Tổng hợp kinh tế;
- Cục Ngoại
vụ;
Đơn
hợp
vị
tổng
- Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế;
- Sở Ngoại vụ Thành phố Hồ Chí Minh;
1 Điều 2 khoản 2 Luật Cơ quan đại diện nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài 2017.
2 Cơ cấu tổ chức Bộ Ngoại giao (cập nhật ngày 30/10/2020)
/>
6
- Văn phòng Bộ;
Đơn
vị
xây
dựng ngành
- Vụ Tổ chức cán bộ;
- Cục Quản trị Tài
vụ;
- Thanh tra Bộ;
- Vụ Thi đua - Khen thưởng và Truyền thống ngoại
giao;
Đơn
vị
cấp Ủy ban Biên giới Quốc gia, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước
tổng cục
Đơn vị nghiệp
vụ
ngoài, Học viện Ngoại giao
Vụ Thơng tin Báo chí, Cục Lãnh sự, Cục Lễ tân Nhà nước, Cục Cơ yếu
Vị trí đứng đầu các bộ phận trên có các tên gọi khác nhau như Giám đốc, Vụ trưởng, Cục
trưởng. Mỗi đơn vị đều có vai trò đặc thù, như Học viện Ngoại giao thực hiện chức năng
nghiên cứu chiến lược về quan hệ quốc tế và chính sách đối ngoại; đào tạo đại học, sau
đại học và bồi dưỡng nghiệp vụ đối ngoại.3
2. Bộ Ngoại giao Trung Quốc
2.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
Các nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Ngoại giao được ghi nhận cụ thể như sau4:
(1) Thực hiện các nguyên tắc, chính sách ngoại giao của Nhà nước và các quy định
của pháp luật có liên quan; nhân danh nhà nước bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích
quốc gia; thay mặt nhà nước và chính phủ điều hành các cơng việc ngoại giao; và xử lý
các hoạt động ngoại giao giữa lãnh đạo UBND xã, nhà nước với lãnh đạo nước ngoài.
3 Điều 1 khoản 1 Quyết định 07/2019/QĐ-TTg ngày 15/2/2019 của Thủ tướng Chính phủ về Quy định chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Học viện Ngoại giao trực thuộc Bộ Ngoại giao.
4 (Trang web của Bộ Ngoại giaoTrung Quốc)
7
(2) Nghiên cứu những vấn đề tổng thể, chiến lược về tình hình quốc tế và quan hệ
quốc tế, nghiên cứu, phân tích những vấn đề lớn trong cơng tác ngoại giao trên các lĩnh
vực chính trị, kinh tế, văn hóa, an ninh và các lĩnh vực khác, kiến nghị với Trung ương
Đảng. Ủy ban và Quốc vụ viện hoạch định chiến lược, đường lối, chính sách ngoại giao.
(3) Phối hợp với các đơn vị liên quan, báo cáo Trung ương Đảng, Quốc vụ viện những
vấn đề lớn như ngoại thương, hợp tác kinh tế, hỗ trợ kinh tế, văn hóa, hỗ trợ quân sự,
thương mại quân sự, Hoa kiều. sự vụ, giáo dục, khoa học và công nghệ, tuyên truyền đối
ngoại.
(4) Soạn thảo luật, quy định và kế hoạch chính sách liên quan đến cơng tác ngoại giao.
(5) Chịu trách nhiệm giải quyết vấn đề an ninh tồn cầu và khu vực, chính trị, kinh tế,
nhân quyền, xã hội, người tị nạn và các vấn đề đối ngoại khác tại Liên hợp quốc và các
diễn đàn đa phương khác.
(6) Chịu trách nhiệm về kiểm sốt vũ khí quốc tế, giải trừ vũ khí, khơng phổ biến vũ
khí và các lĩnh vực khác, nghiên cứu các vấn đề an ninh quốc tế liên quan và tổ chức đàm
phán về các hiệp ước và hiệp định kiểm soát vũ khí.
(7) Chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề liên quan đến việc quốc gia ký kết các điều
ước song phương và đa phương, chịu trách nhiệm về các vấn đề liên quan đến hợp tác tư
pháp quốc tế, chịu trách nhiệm hoặc tham gia xử lý các vụ việc pháp lý lớn liên quan đến
nước ngoài liên quan đến quốc gia và chính phủ, hỗ trợ xem xét các dự thảo của nước
ngoài, các luật và quy định liên quan, tổ chức và điều phối việc thực hiện các công ước
quốc tế của nước tôi, công việc Thỏa thuận.
(8) Chủ trì hoặc tham gia xây dựng chính sách liên quan đến biên giới trên bộ và trên
biển, hướng dẫn và phối hợp công tác đối ngoại trên biển, tổ chức quản lý công tác phân
giới, cắm mốc biên giới, kiểm tra chung, giải quyết các vụ việc liên quan đến đối ngoại
và thực hiện công tác ngoại giao liên quan. các hoạt động như phân định biển và phát
triển chung Công việc đàm phán.
8
(9) Công bố thông tin về các hoạt động ngoại giao quan trọng, xây dựng chính sách
đối ngoại, chịu trách nhiệm đưa tin về các hoạt động đối ngoại quan trọng của quốc gia,
tổ chức các hoạt động ngoại giao cơng khai, phụ trách các vấn đề của phóng viên nước
ngồi tại Trung Quốc và các cơ quan thơng tấn nước ngoài thường trực.
(10) Chịu trách nhiệm về các nghi thức và nghi thức đối ngoại của đất nước, chịu trách
nhiệm về các hoạt động đối ngoại quan trọng của đất nước và chịu trách nhiệm về lịch sự,
đặc quyền và miễn trừ ngoại giao của các cơ quan ngoại giao ở Trung Quốc.
(11) Giám sát công việc lãnh sự. Điều chỉnh hoạt động của cơ quan đại diện ngoại
giao, cơ quan lãnh sự nước ngoài tại Trung Quốc; giám sát các công việc liên quan đến
lãnh sự của cơng dân Hoa kiều ở nước ngồi; tiến hành hoặc tham gia xử lý các cơ quan
đại diện đối với các vụ việc liên quan đến nước ngoài tại Trung Quốc; giám sát việc bảo
vệ và hỗ trợ lãnh sự, điều phối các cơ quan liên quan của chính phủ, chính quyền địa
phương và hướng dẫn các cơ quan đại diện ngoại giao Trung Quốc ở nước ngoài xử lý
các trường hợp cần sự bảo vệ và hỗ trợ lãnh sự, đồng thời đưa ra thông tin cảnh báo để
được bảo vệ và hỗ trợ lãnh sự.
(12) Phối hợp nỗ lực xử lý các sự cố khẩn cấp ở nước ngồi liên quan đến lợi ích của
Trung Quốc, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của cơng dân và tổ chức Trung Quốc ở
nước ngoài, đồng thời tham gia các nỗ lực xử lý các sự cố khẩn cấp ở Trung Quốc liên
quan đến người nước ngoài.
(13) Xử lý các công việc ngoại giao và lãnh sự theo quy định của pháp luật tại các Đặc
khu Hành chính Hồng Kơng và Macao, và giải quyết các cơng việc đối ngoại liên quan
đến Đài Loan.
(14) Hướng dẫn, phối hợp công tác đối ngoại của các địa phương và các ban của Quốc
vụ, rà soát các quy chế đối ngoại quan trọng của các địa phương và các đơn vị thuộc
Quốc vụ và các yêu cầu đối ngoại trình Quốc vụ và đưa ra ý kiến về việc xử lý các vi
phạm và kỷ luật lớn về đối ngoại cùng với các bộ phận liên quan.
(15) Xử lý và điều phối các vấn đề đối ngoại liên quan đến vấn đề an ninh quốc gia.
9
(16) Chịu trách nhiệm biên dịch các hoạt động đối ngoại quan trọng của quốc gia, các
văn bản, tài liệu ngoại giao.
(17) Lãnh đạo công tác của các cơ quan ngoại giao nước ngồi và văn phịng của các
đặc ủy viên ở Hồng Kông và Ma Cao, chịu trách nhiệm xây dựng đội ngũ cán bộ của các
cơ quan ngoại giao nước ngồi, hướng dẫn và giám sát việc thơng tin hóa, tài chính và cơ
sở của cơ quan ngoại giao nước ngồi. các cơ quan và văn phịng của các ủy viên đặc biệt
tại Hồng Kông và Ma Cao Công tác xây dựng, chịu trách nhiệm quản lý sử dụng bất động
sản của các cơ quan ngoại giao ở Trung Quốc.
(18) Giám sát công việc của Hiệp hội hữu nghị nhân dân Trung Quốc với nước ngoài
và giám sát công tác đối ngoại của Hiệp hội Chữ thập đỏ Trung Quốc và Tổ chức Soong
Ching Ling của Trung Quốc.
(19) Thực hiện các công việc khác do Trung ương Đảng và Quốc vụ viện giao.
2.2. Cơ cấu tổ chức
Đứng đầu Bộ Ngoại giao Trung Quốc là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao được bổ nhiệm
bởi Thủ tướng. Bộ trưởng Bộ Ngoại giao đóng vai trị như cố vấn cho chính phủ trung
ương xây dựng chiến lược ngoại giao, chủ trương, chính sách, chịu trách nhiệm thành lập
và thực hiện những chính sách được thông qua. Dưới Bộ trưởng là 7 Thứ trưởng Ngoại
giao và 2 Trợ lý Bộ trưởng. Hiện nay, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc hiện nay là
ông Vương Nghị.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc bao gồm 29 cơ quan, bao gồm các phòng ban chịu trách
nhiệm về các khu vực cụ thể, các lĩnh vực chính sách, cũng như điều hành của chính Bộ.
Cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao Trung Quốc được ghi nhận cụ thể như sau:
Tên cơ quan
Văn phịng Tổng
Chức năng
Điều phối cơng việc trong Bộ, có trách nhiệm ln chuyển tài liệu,
hợp
điện tín trong Bộ, quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong Bộ và
các cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngoài, và
10
điều phối việc xử lý các trường hợp khẩn cấp liên quan đến quốc gia
hoặc bên nước ngoài.
Nghiên cứu và phân tích các vấn đề có tầm quan trọng tổng thể và
chiến lược liên quan đến tình hình tồn cầu và quan hệ quốc tế, xây
dựng các chính sách và kế hoạch cho cơng tác ngoại giao, soạn thảo
Phịng hoạch định
và đệ trình các tài liệu và bài phát biểu quan trọng về ngoại giao, thực
chính sách
hiện các tuyên bố chính sách đối ngoại, điều phối các cơng việc
nghiên cứu và phân tích. Ngồi ra, cịn đảm nhận các cơng việc liên
quan đến các nghiên cứu về lịch sử ngoại giao của Cộng hòa Nhân
Vụ Châu Á
Vụ Tây Á và Bắc
Phi
Vụ Châu Phi
Vụ Châu Âu-Trung
Á
Vụ Châu Âu
Vụ Bắc Mỹ và Đại
dương
dân Trung Hoa.
- Thực hiện các nguyên tắc và chính sách đối ngoại của Trung Quốc;
- Báo cáo và làm việc về các mối quan hệ song phương của Trung
Quốc với các quốc gia và khu vực liên quan, quản lý các mối quan hệ
ngoại giao và tạo cơ quan đại diện cho các quốc gia và khu vực liên
quan, giám sát và điều phối các chính sách về hợp tác và trao đổi với
các quốc gia và khu vực liên quan và hướng dẫn hoạt động của các cơ
quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngoài trong phạm vi
quyền hạn khu vực của mình;
Vụ Mỹ Latinh và
- Chịu trách nhiệm biên dịch và phiên dịch cho các chức năng ngoại
Caribe
giao quan trọng, các tài liệu và cơng cụ bằng các ngơn ngữ có liên
quan.
Nghiên cứu sự phát triển và xu hướng trong ngoại giao đa phương,
Vụ các tổ chức và
hội nghị quốc tế
Vụ Kinh tế Quốc tế
giải quyết các vấn đề ngoại giao đa phương trong các lĩnh vực chính
trị, nhân quyền, xã hội, tị nạn và các lĩnh vực khác và đưa ra hướng
dẫn cho các cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngồi
về các cơng việc liên quan.
Nghiên cứu các chính sách liên quan đến nền kinh tế tồn cầu và thực
Cục kiểm soát vũ
hiện các chỉ thị liên quan từ các cấp lãnh đạo.
- báo cáo về các vấn đề như kiểm sốt vũ khí quốc tế, giải trừ vũ khí,
khí
khơng phổ biến vũ khí, kiểm sốt xuất khẩu và an ninh toàn cầu và
11
khu vực.
- tổ chức xây dựng các chính sách liên quan, làm việc với các bộ phận
khác để quản lý các vụ việc liên quan và tổ chức các cuộc đàm phán
về các hiệp ước và thỏa thuận quốc tế có liên quan.
- hợp tác với các bộ phận khác để tuân thủ các hiệp ước và thỏa thuận
quốc tế.
- cũng hướng dẫn các cơ quan ngoại giao của Trung Quốc ở nước
ngoài về các vấn đề liên quan.
- báo cáo các vấn đề pháp lý liên quan đến hoạt động đối ngoại và
phát triển luật pháp quốc tế.
- Có trách nhiệm ký kết các điều ước song phương và đa phương và
Vụ Điều ước và luật
tiến hành hợp tác tư pháp quốc tế giữa Trung Quốc và các nước khác.
- xử lý các vụ việc pháp lý liên quan đến quốc gia hoặc bên nước
ngoài, điều phối việc tuân thủ các điều ước quốc tế và tổ chức tham
gia các cuộc đàm phán ngoại giao về các hiệp ước về biến đổi khí hậu
và mơi trường.
xây dựng các chính sách liên quan đến biên giới trên đất liền và trên
biển, hướng dẫn và điều phối công việc đối ngoại liên quan đến đại
Vụ Biên giới và đại
dương
dương và biển, quản lý việc phân định ranh giới trên đất liền và phân
định ranh giới và kiểm tra chung với các nước láng giềng, xử lý các
vấn đề ranh giới bên ngoài và các vụ việc liên quan đến lãnh thổ, bản
đồ và địa danh, và tham gia vào các cuộc đàm phán ngoại giao về
phân định biển và phát triển chung.
- công bố thông tin về các sự kiện ngoại giao lớn của Trung Quốc và
nêu rõ chính sách đối ngoại của Trung Quốc.
- quản lý báo chí đưa tin về các sự kiện ngoại giao lớn.
Phịng Thơng tin
- hướng dẫn các cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc ở nước
ngồi về cơng tác thơng tin và cung cấp dịch vụ cho các văn phòng
thường trú của các tổ chức truyền thơng nước ngồi và các nhà báo
nước ngoài tại Trung Quốc.
12
chịu trách nhiệm về các vấn đề nghi thức nhà nước và các sự kiện
nghi lễ.
tổ chức và điều phối các công việc theo nghi thức cho các chức năng
Cục Lễ tân
ngoại giao chính của nhà nước và quản lý các vấn đề liên quan đến lễ
tân lịch sự và các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao của các cơ
quan đại diện ngoại giao nước ngoài và các nhân viên có liên quan tại
Trung Quốc.
chịu trách nhiệm về tồn bộ các cơng việc lãnh sự, bao gồm quản lý
quan hệ lãnh sự của Trung Quốc với nước ngoài; cấp hộ chiếu ngoại
giao, hộ chiếu công vụ, hộ chiếu công vụ; cung cấp các dịch vụ công
chứng, chứng thực liên quan đến lãnh sự; xử lý thị thực; quản lý các
cơ quan lãnh sự nước ngoài tại Trung Quốc; phối hợp giải quyết các
Cục Lãnh sự
vụ án hình sự, dân sự liên quan đến cơng dân nước ngồi tại Trung
Quốc và làm cơ quan đại diện; bảo vệ Hoa kiều; quản lý công tác xuất
nhập cảnh với sự hợp tác của các bộ phận khác; cung cấp sự bảo vệ và
hỗ trợ lãnh sự, xây dựng các chính sách và quy định và ban hành các
cảnh báo sớm và thông tin về sự hỗ trợ và bảo vệ lãnh sự; và hướng
Cục các vấn đề
dẫn hoạt động lãnh sự của Trung Quốc
phát triển các chính sách ngoại giao liên quan đến Đặc khu hành
Hồng Kơng, Macao
chính Hồng Kơng (SAR), Macao SAR và Đài Loan, báo cáo và điều
và Đài Loan
phối các vấn đề ngoại giao liên quan, hướng dẫn hoạt động của Văn
phòng các Ủy viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đối với Đặc khu
hành chính Hồng Kơng và Đặc khu hành chính Macao và quản lý sự
tham gia của các tổ chức đại lục khơng chính thức vào các hội nghị và
Phòng Biên dịch
hoạt động quốc tế tại Đài Loan.
cung cấp bản dịch cho các sự kiện ngoại giao quan trọng của nhà
nước, đồng thời phiên dịch và phối hợp phiên dịch đa ngôn ngữ cho
các hội nghị quốc tế lớn.
đào tạo chuyên nghiệp cho các biên dịch viên và thông dịch viên cấp
cao
13
soạn thảo luật và các quy định liên quan đến quản lý hoạt động đối
ngoại và xem xét các quy định chính về đối ngoại của chính quyền địa
phương, các bộ, cơ quan của Quốc vụ viện và các doanh nghiệp nhà
Cục Quản lý đối
nước ở trung ương và các văn bản đối ngoại trình Quốc vụ phê duyệt.
ngoại
- Nó phối hợp công tác đối ngoại của các ban ngành địa phương và
trung ương và tham mưu với các sở ngoại vụ khác để tham mưu xử lý
các hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đối
ngoại.
báo cáo về các vấn đề an ninh đối ngoại và đưa ra các khuyến nghị
Cục An ninh đối
ngoại
Vụ Tổ chức cán bộ
chính sách, điều phối và quản lý các công việc liên quan, hướng dẫn
hoạt động liên quan của các cơ quan đại diện ngoại giao của Trung
Quốc ở nước ngoài và điều phối hoạt động của các tổ chức phi chính
phủ nước ngồi tại Trung Quốc.
phụ trách công tác quản lý cán bộ của Bộ và các cơ quan đại diện
ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngồi. Nó bổ nhiệm và cách chức
các quan chức cấp cao tại các cơ quan đại diện ở nước ngoài và Văn
phòng của các Ủy viên của MFA tại Đặc khu hành chính Hồng Kơng
Cục Cán bộ hưu trí
Phịng Hành chính
và Đặc khu hành chính Macao
Phụ trách cán bộ đã nghỉ hưu
lập kế hoạch, xây dựng và quản lý các cơ sở của các cơ quan đại diện
ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngoài; quản lý liên quan đến chính
sách đối với bất động sản của các cơ quan đại diện ngoại giao nước
ngoài tại Trung Quốc; xử lý các vấn đề song phương liên quan đến cơ
sở ngoại giao; quản lý bất động sản và cải cách nhà ở của Bộ; lập kế
hoạch, tổ chức và thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng của Bộ; quản lý
quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng của Bộ và các cơ quan trực
thuộc; quản lý cổ vật, hiện vật quý và một phần tài sản hữu hình của
Bộ và các cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngoài;
và lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ quản lý phát triển cơ sở hạ tầng và
cán bộ hỗ trợ của các cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc và
14
quản lý nhân sự của cán bộ hỗ trợ của Bộ.
lập ngân sách, quyết toán cho Bộ và quản lý việc thu, giao nộp phí
hành chính. Nó phát triển các quy định tài chính cho các cơ quan đại
diện ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngoài, tham gia vào việc xây
Sở Tài chính
dựng các quy định tài chính liên quan đến ngoại giao và đối ngoại của
quốc gia, kiểm tra và hướng dẫn hoạt động tài chính của Bộ và các cơ
quan trực thuộc và các cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngồi. Nó
Vụ các vấn đề liên
cũng quản lý các vấn đề mua sắm chính phủ của MFA.
chịu trách nhiệm về các công việc liên quan đến Đảng và cơng tác
quan đến đảng/ Vụ
đồn thể của Bộ Ngoại giao và các cơ quan trực thuộc tại Bắc Kinh;
ngoại giao ở nước
nó cũng chịu trách nhiệm về các cơng việc liên quan liên quan đến các
ngồi
cơ quan ngoại giao của Trung Quốc ở nước ngoài.
là cơ quan lưu trữ cấp cục và là cơ sở bảo quản vĩnh viễn các hồ sơ
Phịng Lưu trữ
ngoại giao được tích lũy từ khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân
Văn phịng Nhóm
dẫn đầu về Thực
hiện Thanh tra Bộ
Ngoại giao
Cục Phục vụ Bộ
Ngoại giao Văn
phòng Bộ Nội vụ và
Hải ngoại
Cục phụ trách các
Trung Hoa.
chủ trì, phối hợp và tham gia cơng việc của Đồn thanh tra Bộ Ngoại
giao. Nó có trách nhiệm thực hiện nghiên cứu chính sách về thanh tra
trong Bộ và áp dụng các thơng lệ liên quan. Nó cũng thực hiện các
nhiệm vụ khác được quy định trong Quy định của Đảng Cộng sản
Trung Quốc về Tiến hành Kiểm tra .
Đây là một tổ chức công lập với tư cách là pháp nhân trực thuộc Bộ
Ngoại giao. Trách nhiệm chính của nó là cung cấp các dịch vụ hậu
cần cho các cơ quan trực thuộc Bộ Ngoại giao và các đại sứ quán và
lãnh sự quán (cơ quan đại diện và văn phịng) của Trung Quốc ở nước
ngồi.
Cục Cơng tác ngoại giao Trung Quốc ở nước ngồi nỗ lực cải tiến
phái đoàn ngoại giao phong cách làm việc của các quan chức cấp cao và cơng tác chính trị
Trung Quốc ở nước
tư tưởng trong các cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc ở
ngoài
Đại học Ngoại giao
nước ngoài.
Là trường đại học duy nhất trực thuộc Bộ Ngoại giao với mục đích
Trung Quốc
phục vụ sự nghiệp ngoại giao của Trung Quốc và đào tạo những nhân
15
tài ngoại giao và đối ngoại.
3. So sánh giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao Trung Quốc
3.1. Điểm giống nhau
3.1.1. Về chức năng, nhiệm vụ
Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao Trung Quốc đều chịu trách nhiệm về
chính sách đối ngoại của quốc gia thơng qua các hoạt động như xây dựng các kế hoạch,
chiến lược trong quan hệ quốc tế; thực hiện công tác thông tin đối ngoại tới người dân
trong nước cùng các chủ thể nước ngồi về các đường lối, chính sách đối ngoại của nước
mình; tham gia vào quá trình ký kết các điều ước quốc tế, đại diện cho quốc gia ở các
diễn đàn khu vực và quốc tế... Bộ Ngoại giao cả hai nước đều thực hiện các công việc
bảo vệ lợi ích quốc gia, bảo hộ cơng dân của quốc gia mình ở các quốc gia khác, góp
phần vào thành công của các chuyến thăm ngoại giao. Các lĩnh vực của Ngoại giao
khơng chỉ dừng ở chính trị, xã hội mà còn được mở rộng sang các lĩnh vực kinh tế, văn
hóa… nhằm mục tiêu xây dựng và phát triển đất nước.
3.1.2. Về cơ cấu tổ chức
Bộ Ngoại giao của cả hai nước có mơ hình tổ chức tương tự nhau, đều có các đơn
vị chịu trách nhiệm về từng khu vực trên thế giới như châu Âu, châu Phi, châu Á… Cả
hai quốc gia cũng đều có các cơ quan chịu trách nhiệm về các lĩnh vực như kinh tế, lễ tân
ngoại giao, ngoại vụ, tổ chức quốc tế và luật pháp.
Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Việt Nam và Trung Quốc đều có cơ sở đào tạo đại học, sau
đại học độc lập đó là Học viện Ngoại giao Việt Nam (Diplomatic Academy of Vietnam)
và Đại học Ngoại giao Trung Quốc (China Foreign Affairs University)
16
3.2. Điểm khác nhau
3.2.1. Về chức năng, nhiệm vụ
Khác với Bộ Ngoại giao Việt Nam, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Bộ
Ngoại giao Trung Quốc là chịu trách nhiệm giải quyết vấn đề an ninh toàn cầu và khu
vực, chính trị, kinh tế, nhân quyền, xã hội, người tị nạn và các vấn đề đối ngoại khác tại
Liên hợp quốc và các diễn đàn đa phương khác, cũng như chịu trách nhiệm về kiểm sốt
vũ khí quốc tế, giải trừ vũ khí, khơng phổ biến vũ khí, nghiên cứu các vấn đề an ninh
quốc tế liên quan và tổ chức đàm phán về các hiệp ước và hiệp định kiểm sốt vũ khí.
3.2.2 Về cơ cấu tổ chức
Có thể thấy, bộ máy Bộ Ngoại giao Trung Quốc có nhiều bộ phận, đơn vị hơn so với
bộ máy Bộ Ngoại giao Việt Nam, chịu trách nhiệm về những lĩnh vực cụ thể như quản lý
tài nguyên thông tin, dịch vụ y tế, an ninh mạng... Tuy nhiên, cũng có thể hiểu là cách
phân bổ được thể hiện trong văn bản của Việt Nam chỉ gồm 30 đơn vị chính thức, còn
trong các đơn vị này sẽ tự chia nhỏ lẻ hơn, như Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế của Bộ
Ngoại giao với các phòng làm việc về Chính trị - An ninh, Pháp chế Kinh tế và Điều ước
quốc tế.
Theo báo cáo thường niên mới nhất từ một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Sydney,
Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành mạng lưới ngoại giao lớn nhất thế giới. 5 Chỉ số
Ngoại giao Toàn cầu 2019, cho thấy Trung Quốc đã lần đầu tiên leo lên vị trí hàng đầu,
nhấn mạnh tham vọng bành trướng sức ảnh hưởng. Chỉ số này là một phân tích về số
lượng đại sứ quán và lãnh sự quán được duy trì bởi các quốc gia trên thế giới. Trung
Quốc có 276 cơ quan ngoại giao trên tồn thế giới, vượt xa Mỹ với 273. Hai nước được
5 China has overtaken the US to have the world’s largest diplomatic network, think tank says. Xem thêm tại:
/>
17
cho là có số lượng đại sứ quán ngang nhau, nhưng Bắc Kinh có nhiều lãnh sự quán trên
thế giới hơn Washington.
Sự khác biệt trong cơ cấu tổ chức còn xuất phát từ vị thế trên trường quốc tế cũng
như tư tưởng lãnh đạo khi Trung Quốc đặc biệt quan tâm đến đối ngoại và tiềm lực đối
ngoại. Chính sách đối ngoại của Trung Quốc có ảnh hưởng lớn đến các nước và các khu
vực trên thế giới. Vậy nên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cần có các cơ quan chuyên trách
dành riêng cho từng khu vực và lĩnh vực để đưa ra chính sách đối ngoại phù hợp, góp
phần nâng tầm ảnh hưởng của mình.
KẾT LUẬN
Bộ Ngoại giao của khơng chỉ Việt Nam và Trung Quốc nói riêng mà của các quốc
gia trên thế giới nói chung đều có vai trị khơng thể phủ nhận trong q trình phát triển
của các nước. Nhờ có Bộ Ngoại giao, mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc trong
71 năm thiết lập quan hệ đã trở thành quan hệ Đối tác chiến lược tồn diện, có nhiều tiến
triển tốt đẹp, cùng hỗ trợ nhau phát triển trong thời kỳ hội nhập hố, tồn cầu hố diễn ra
ngày càng nhanh chóng, trên cơ sở phương châm 16 chữ vàng "Láng giềng hữu nghị, hợp
tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai" và tinh thần 4 tốt "Láng giềng tốt, bạn
bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt".
Đối ngoại đã dần khẳng định vai trò tiên phong trong việc bảo vệ nền độc lập dân
tộc, củng cố mơi trường hồ bình và thuận lợi cho đất nước phát triển ngày càng vững
mạnh hơn. Ngành Ngoại giao dưới sự chỉ đạo của các nước sẽ ngày càng có các chuyển
biến tích cực, ngày càng hiện đại và thực hiện sứ mệnh to lớn của mình trong những giai
đoạn mới.
18
TÀI LIỆU THAM KHẢO
VĂN BẢN PHÁP LUẬT
1. Hiến pháp năm 2013 nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
2. Nghị định số 26/2017/NĐ-CP ngày 14/03/2017 của Chính phủ quy định chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao.
3. Nghị định 29/2020/NĐ-CP ngày 03/3/2020 của Chính phủ sửa đổi Điều 3 Nghị định số
26/2017/NĐ-CP ngày 14/3/2017 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao.
4. Luật Cơ quan đại diện nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài 2017.
19
5. Quyết định 07/2019/QĐ-TTg ngày 15/02/2019 của Thủ tướng Chính phủ về Quy định
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Học viện Ngoại giao trực thuộc
Bộ Ngoại giao.
SÁCH
7. Vũ Dương Huân, Ngoại giao và công tác ngoại giao, NXB. Chính trị quốc gia Sự thật,
2018.
TÀI LIỆU KHÁC
9.
Cơ
cấu
tổ
chức
Bộ
Ngoại
giao
(cập
nhật
/>10. Danh sách các Cục và Văn phòng Bộ Ngoại giao Trung Quốc |
/>
20
ngày
30/10/2020)
