Vận dụng tiếp cận sinh học hệ thống và quan điểm sinh thái, tiến hoá trong dạy học chương chuyển hóa vật chất và năng lượng sinh học 11 trung học phổ thông



- 
11 









i hc Giáo dc
 ngành: ; 60 14 10
PGS. TS. 


 2011

Abstract: 


(THPT) theo t

            



-  


- 


Keywords: ; ; ; 

Content


Xuất phát từ quan điểm xây dựng chương trình môn SH phổ thông: Quan 


 

  ,


  


















.
Xuất phát từ yêu cầu đổi mới PPDH:  














 , 










 












.
Xuất phát từ vai trò của lý thuyết hệ thống trong dạy học sinh học: 

2




 - HT

Xuất phát từ vai trò của quan điểm sinh thái, tiến hóa trong dạy học sinh học: 

,


 









 

 







 .
Xuất phát từ thực trạng dạy học bộ môn Sinh học nhìn từ góc độ vận dụng tiếp cận
SHHT và quan điểm sinh thái, tiến hoá: 

 




 







.
Xuất phát từ đặc điểm chương trình và SGK sinh học 11 và nội dung kiến thức chương
Chuyển hóa vật chất và năng lượng: 





























 



























































.


và  
-  - 

 -  ,  11 




.

Đối tượng nghiên cứu:   vào quá trình
- 
Khách thể nghiên cứu: 

 vào q
- 
- 
6. 


 , 










 W. Voigt, P. I. Cu-pa-








 , 


 . , 
,  

3
, 

























 . 










, 





7. Nh
-  
- Phân tích ch

- 
 
nói riêng.
- 
.
- 
- 
-  

8
          


- 

- 
                 
- Sinh 
- 
-  
hoá.

 , 


, 

, 













4
   
 


5
Chng 

1.1.1. Tiếp cận sinh học hệ thống
1.1.1.1. Khái niệm hệ thống






















 



 
                

1.1.1.2. Tính hệ thống của sinh giới


 





















. H


cao là: 

 - -  


. 

 . 





1.1.1.3. Vận dụng tiếp cận lý thuyết hệ thống trong dạy học sinh học






















 .











, 




















 






 . 



 .
CS 




- PHÂN TÍCH  .
1.1.2. Quan điểm sinh thái
1.1.2.1. Một số khái niệm về thuật ngữ “sinh thái”

ch. 





























































.
1.1.2.2. Quan điểm sinh thái trong dạy học sinh học



















































 


 - 









 . , 









 .

6
1.1.3. Quan điểm tiến hóa
1.1.3.1. Các dấu hiệu của tiến hóa trong sinh giới
trình mà qua  
, 







 

 . 









 



Buffon, Lamarck, 
1.1.3.2. Quan điểm tiến hóa trong dạy học sinh học
Q













 


 



 , 

































 , 

, 






.

1.2.1. Thực trạng về hiểu biết và phương pháp vận dụng tiếp cận SHHT, quan điểm sinh
thái, tiến hoá vào quá trình dạy học sinh học ở trường THPT nói chung và sinh học 11 nói
riêng







. 


















 ,




 

























 









 . 

















 11 .
1.2.2. Thực trạng dạy học sinh học 11 nói chung và chương Chuyển hóa vật chất và năng
lượng nói riêng
336 

 11 






















 

























 . 






 
, 





























.
 , 

 
 , 







 ,



















 .
1.2.3. Phân tích nguyên nhân thực trạng

trong CTSHPT 2006 
. 























 

7
 



 trên.  , 
















. 




  



















, 







 .


8
Chng 2 

          
- SINTRUNG H PH THÔNG


 11 

 , 

,
s (





 , , , phát
 ) . 















() ().
 
. , 


, 





 , 





 



 : 
, 










 ; 

: 








































t

, 



 ,  



, , 

























 , 


 

. 













 , 

























:
- 
- 
- 
- 
- 
- 







(

).
 , 





















 ,  . 





















 , 

 




, 













 . , 

































.


 




 







 . 


































 .  









,

9

















, 














 ; 





, 

 -

 . 

























 : 

,  ; 

, 


.
3 

, 


. 









































, 














































 .


, 























 

11 

 


 ( ; ; ,
;  ) 









   
























.

- 
2.2.1. Nguyên tắc vận dụng tiếp cận SHHT
Ba   t-HT




n, n, n. , 















 
  



 
, 
, 


. 

, t 
 




   



ách trình bày bài
.
2.2.2. Yêu cầu sư phạm khi thực hiện



, 



 ,  




 . 



10
2.2.3. Phương pháp thực hiện

, 
khoa,  ,  . 













 

- 
2.3.1. Nguyên tắc quán triệt quan điểm sinh thái, tiến hoá
C

 C
























, 





.
2.3.2. Yêu cầu sư phạm khi thực hiện
M  











ngay 



 qua  . C , 





















  .
2.3.3. Phương pháp thực hiện
 ,
,  . 




 ,





   
 












 11 





 


 .




, 
 

11













:

 , 





























































 
, ,  , 
 , ,  .
 



 













Bng 2.1. Dấu hiê
̣
u chung về chuyển hoá vật chất và năng lượng ơ
̉

cơ thê
̉
đa ba
̀
o


















(









ng,


(










ng,

  
/ 






 











12










 






 Phân  
chung và cái riêng .  , 









 ; 







. 

.






 , 





















:
Sơ đồ 2.2. Quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng  cấp độ cơ thê
̉















,  ,
 




 













 - 11 






, 

 











(,
)





















, 






















T bào
T bào

và nng l  trng
trong c th s
Các ch th ra môi tr

V ch và nng
l t môi
tr

13
 

















 ,   







, 4
.

Chng  













 



.

3.2.1. Nội dung thực nghiệm
 4 












  
Bng 3.1. Các bài dạy thực nghiệm

14
STT


1.











2.








3.








(1)

4.



1 

3.2.2. Phương pháp thực nghiệm
3.2.2.1. Chọn trường thực nghiệm



















.
3.2.2.2. Chọn giáo viên và lớp thực nghiệm
C




(


 ) 



 (




) . 

 , 
.
3.2.2.3. Tổ chức thư
̣
c nghiê
̣
m
TNSP 



 2 (72 HS) và 2 (71 HS) 
 2011 - 

3.2.2.4. Phương pháp phân tích kết qu thực nghiệm

:
- .
- 










.
- 
0


- Analysis of Variance = ANOVA).


15
James H
Mc Millan 
- 
- 

3.3.1. Phân tích định tính





 .

K, 








. 













, 







, 











, 












.
3.3.2. Phân tích định lượng
3.3.2.1. Phân tích kết qu trong TN



3 

, 
,  

Hình 3.1. Biê
̉
u đồ so sa
́
nh tần suất điểm các bài kiểm tra trong TN
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
x(i)
f(i)
ĐC
TN

Hình 3.2. Đồ thị tần suất hội tụ tiến điểm các bài kiểm tra trong TN

16
0
20

40
60
80
100
120
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
x(i)
f(i)
ĐC
TN





 3.1, 3.2  



 
0

cho 



 : 










 ,  ()  g, 

3.3.2.2. Phân tích kết qu sau TN





-  

,
  


TN 
Hình 3.3. Biểu đồ tần suất điểm các bài kiểm tra sau TN
0
5
10
15
20
25
30
35

40
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
x(i)
f (i)
ĐC
TN


17
Hình 3.4. Đồ thị tần suất hội tụ tiến điểm các bài kiểm tra sau TN
0
20
40
60
80
100
120
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
x(i)
f (i)
ĐC
TN

 3.3, 3.4 




khi ki
kê, : 


















 ,


.


    


 (

 11),  


3.4. 











:
- 
 , 





 , 








 


































.
- 



18






19





 , 




  
 
 . 

, 


































 11 
riêng, 









 .


 
  theo 





- Phân
- 




 


 các
.



- 

 
 .
- 



 

nói riêng.
- 







 

- 
 
- .

- .
2. 
















 , 

ph .
              











, 























 .

20
  





quan       
l

References
1.  Những vấn đề ci cách giáo trình Sinh học đại cương trường phổ
thông nước Việt Nam dân chủ cộng hoà  

2. Ci cách bộ môn Sinh học trường phổ thông Việt Nam: vấn đề và
gii pháp
 
-7/12/2008.
, Chương trình giáo dục phổ thông môn Sinh học (Ban hành
-
d. , .
4. , Chiến lươ
̣
c pha
́
t triê
̉
n gia
́
o du
̣
c 2001 - 2010. 



, .
5.  Ứng dụng tin học trong nghiên cứu khoa học giáo dục và dạy
học sinh học. Nxb 
6. 



 ,  ,  , 








(2009), Câu ho
̉
i trắc nghiê
̣
m sinh ho
̣
c 11. 



, .
7. 






, 



, 

(2010), Sinh ho
̣
c 11. 


, .
8.              

 Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình,
sách giáo khoa lớp 11 môn Sinh học. , .
9.  , 





 (2009), Dạy học sinh học  trường Trung Học
Phô
̉
Thông. 




, .
10. , (2007), 



 



. 




.
 Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình và sách giáo khoa.
, .
12 (2007), Bài tập sinh học 11. , .

21
13.   Sinh học 11 (Sách giáo viên). Nxb Giáo

 Vận dụng tiếp cận hệ thống trong dạy học Sinh học cơ thể lớp
11 THPT phân ban
15. 6), Luật giáo dục 2005. , .
16.  Giáo dục môi trường qua dạy học Sinh thái học lớp 11 PTTH.


17.  Quán triệt tư tưng Cấu trúc - Hệ thống và tư tưng tiến hoá sinh
giới trong dạy học Sinh học  trường phổ thông
18.  Tích hợp giáo dục môi trường trong dạy học sinh học  trường
phổ thông. B
19. 0), Tiếp câ
̣
n Cấu tru
́
c - Hê
̣
thống trong da
̣
y ho
̣
c sinh ho
̣
c 

, Lí luận dạy học sinh ho
̣
c – Phần đại cương. Bài gi
.
21 Bài tập sinh thái học. , .
 Phân tích hệ thống và ứng dụng
23  
Tạp chí Xã hội học
24 Từ điển tiếng Việt
25.  (1996), Sinh lý học thực vật. Nxb , .
26. L.V. Bertalanffy (1968), General System Theory: the Foundations, Development
Applications. George Braziller, New York.

27. 