(SKKN CHẤT 2020) một vài biện pháp dạy học mĩ thuật theo hướng phát triển năng lực học sinh trung học cơ sở

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số:…………………………
1. Tên sáng kiến: “Một vài biện pháp dạy học Mĩ thuật theo hướng phát
triển năng lực học sinh trung học cơ sở”
2. Lĩnh vực áp dụng: Chuyên môn
3. Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết:
* Thực trạng việc giảng dạy mĩ thuật ở địa phương
Chương trình Mĩ thuật cấp trung học cơ sở đưa vào giảng dạy chưa lâu, là
bộ mơn năng khiếu do đó khi đánh giá kết quả học tập bằng điểm số đã tạo ra
khơng ít áp lực cho học sinh, phụ huynh và cả giáo viên. Đã có nhiều thay đổi
sau mỗi lần tập huấn về phương pháp và kiểm tra đánh giá, dạy học theo chủ
đề…..hiện nay môn Mĩ thuật được xếp loại Đạt và Chưa đạt; điều đó một mặt
giảm áp lực chung, một mặt khiến cho học sinh có tâm lí khơng cần phấn đấu,
chỉ cần vẽ sao cho đạt, không phát huy hết khả năng thẩm mĩ vốn có trong từng
cá nhân học sinh, bằng khả năng của mình tơi đã khuyến khích, động viên ,
tun dương những bài vẽ đẹp
Làm thế nào để học sinh hứng thú, thể hiện hết khả năng sáng tạo của
mình, tạo điều kiện cho học sinh ham thích bộ mơn? đó là điều trăn trở của bản
thân, hè năm 2017 sau khi được dự tập huấn về việc dạy học Mĩ thuật theo định

download by :


hướng phát triển năng lực, tôi quyết định vận dụng vào giảng dạy tại đơn vị và
nghiên cứu vết về đề tài “Một vài biện pháp dạy học Mĩ thuật theo hướng
phát triển năng lực học sinh trung học cơ sở” dù địa phương chưa được cung
cấp sách giáo khoa
* Ưu điểm giải pháp cũ

- Khi được động viên, tuyên dương học sinh có sự phấn khởi trong học
tập
- Các em làm bài và nộp đầy đủ theo yêu cầu của giáo viên
- Mỗi lớp đều có 2-3 bài vẽ đẹp
* Hạn chế giải pháp cũ
- Chưa thể hiện rõ sự tương tác giữa các học sinh
- Bài vẽ tranh, vẽ trang trí chưa phong phú về nội dung, chưa đa dạng về
chất liệu
- Bài vẽ theo mẫu đúng tỉ lệ, có đăc điểm mẫu chưa nhiều
3.2. Nội dung giải pháp
I. Mục đích của giải pháp
- Tạo điều kiện cho học sinh được tiếp cận, trải nghiệm những phương
pháp mới, giúp các em phát huy khả năng thẩm mĩ vốn có của bản thân
- Học sinh có cơ hội sáng tạo, góp phần thực hiện mục tiêu “Giáo dục
tồn diện”
II. Điểm mới của giải pháp

download by :


- Định hướng cho học sinh phát triển năng lực cá nhân trong từng lĩnh
vực, từng phân môn: thường thức mĩ thuật, vẽ theo mẫu, trang trí, thường thức
mĩ thuật
- Từng bước hình thành khả năng giao tiếp, thực hiện tương tác giữa các
nhóm, các cá nhân, tạo sự tự tin cho học sinh
- Khơi gợi và bồi dưỡng lòng khát khao thể hiện tài năng sáng tạo và hình
thành nguyện vọng đưa cái đẹp vào cuộc sống hàng ngày
III. Các bước thực hiện giải pháp
1/. Đối với phân môn vẽ theo mẫu
- Chọn mẫu cũng là một nghệ thuật: Mẫu phải đẹp về hìng dáng, đường

nét, màu sắc, có tỉ lệ rõ ràng giữa các vật mẫu: 1/2, 1/3, 2/3...để học sinh dễ so
sánh khi quan sát nhận xét và thể hiện lại mẫu.
- yêu cầu học sinh xem trước nội dung bài, chú trọng các bước vẽ
- Hướng dẫn học sinh tự quan sát tìm ra đặc điểm, đường nét, độ đậm
nhạt, màu sắc....của các mẫu vật tương đương và thơng dụng trong gia đình ở
những góc nhìn khác nhau trên cơ sở đó các em thể hiện lại các vật dụng quen
thuộc bằng cảm xúc, nhận thức của mình nhằm rèn kĩ năng quan sát so sánh, kĩ
năng vẽ chì, vẽ màu...Mang vào lớp tham khảo với bạn và giữ gìn dành cho tiết
trưng bày cuối năm.
- Riêng bài vẽ chân dung sau khi học, giáo viên nên gợi ý cho hoc sinh
vận dụng kiến thức để vẽ chân dung người thân, chân dung thần tượng....
2/. Đối với phân mơn vẽ trang trí

download by :


- Trước tiên cần hướng dẫn các em đọc trước nội dung bài và xem các
hình minh họa trong sách giáo khoa để nhận biết những thông tin kiến thức
được truyền đạt qua hình ảnh. Xem kĩ cách trang trí, dựa trên cơ sở đó để làm
phác thảo màu nhỏ trên 1/2 A4 (Tùy nội dung bài giáo viên có thể qui định kích
thước cụ thể) mang bài phác thảo vào lớp tham khảo ý kiến bạn, ý kiến giáo
viên... Từ đó rút kinh nghiệm để làm bài trên A4 tốt hơn.
- Ngồi ra giáo viên cần khuyến khích học làm sổ tư liệu để vẽ lại bất kì
hình các con vật, hoa, lá,...nào được in trên sách báo.....với kích thước từ 5cm –
10cm, sau đó tơ màu theo ý thích. Đây là kho tư liệu vơ cung q giá để học tốt
phân mơn này.
- Có những học sinh cịn làm cả bộ sưu tập về các loài hoa, các con vật,
cơn trùng.....Và khi học trang trí thì các em là người vẽ hình nhanh nhất và vẽ
màu rất đẹp và bài vẽ đầy những ý tưởng cách điệu sáng tạo.
- Khuyến khích học sinh có thể cắt dán

Ví dụ: Trình bày bìa sách có thể cắt dán hình minh hoạ sao cho phù hợp
với tên sách,cắt dán các hoạ tiết khi làm bải trang trí quạt, trang trí chậu cảnh
3/. Đối với phân môn vẽ tranh
Đây là phân môn khó nhất đối với học sinh: Nội dung rộng, hình ảnh chủ
yếu thường là con người; sản phẩm lại đa dạng nên phần tìm và chọn nội dung
đề tài rất quan trọng.
- Yêu cầu học sinh đọc kĩ bài, chọn nội dung u thích, có cảm xúc để vẽ,
sau đó suy nghĩ tìm hình ảnh để thể hiện nội dung đã chọn, đồng thời tham khảo

download by :


thêm các ảnh chụp về thiên nhiên, con người trong mọi hoạt động kết hợp với
quan sát nhận xét thực tiễn cuộc sống để có thêm kiến thức lựa chọn hình ảnh,
sắp xếp bố cục sao cho hợp lí, sao cho bài vẽ có trọng tâm, tranh có sinh khí....
nhưng khơng nhất thiết phải vẽ thật nhiều người.
Trong q trình giảng dạy giáo viên cần gợi mở nhưng nội dung gần gũi
với lứa tuổi học sinh:
Ví dụ:
+ Đề tài học tập có thể vẽ một bạn đang ngồi học bài ở nhà, góc sân
trường....., đề tài gia đình chỉ cần có 3 thành viên đã rõ về nội dung đó là cha mẹ
và con chính sự gợi ý này đã giúp cho những học sinh khơng có năng khiếu vẽ
bài dễ dàng hơn
+ Đề tài ngày nhà giáo Việt Nam ngồi vẽ tranh sinh hoạt, có thể thiết kế
thiệp chúc mừng thầy cô........
4/. Đối với phân môn thường thức mĩ thuật
Đây là phân mơn chủ yếu là lí thuyết, dễ gây tâm lí chán nản trong học
sinh, khi dự giờ thao giảng các giáo viên cũng ngại dạy phân môn này, khâu dặn
dò càng quan trọng, cần yêu cầu học sinh ghi kĩ các câu hỏi và soạn bài đầy đủ.
Câu hỏi để học sinh soạn cần phải xoáy sâu vào nội dung trọng tâm bài:

? Nêu bối cảnh lịch sử, các giai đoạn phát triển, đặc điểm của mĩ thuật;
? Cuộc đời và sự nghiệp của tác giả….
Đối với tác phẩm yêu cầu học sinh tìm hiểu nội dung, bố cục, hình ảnh,
chất liệu, bút pháp…..(kết hợp quan sát các tác phẩm sách giáo khoa)

download by :


Trong quá trình soạn bài học sinh đã phần nào nắm được kiến thức mới, đồng
thời sẽ nảy sinh những thắc mắc chưa hiểu, các em ghi nhận để vào lớp hỏi bạn,
hỏi thầy
Trong quá trình giảng dạy giáo viên ln u cầu khi nhận xét thì học
sinh phải chuẩn bị ít nhất một câu hỏi nhằm vấn đáp nhóm bạn; Động tác này
khiến các em soạn bài kĩ hơn có đầu tư vào hệ thống câu hỏi chất vấn
3.3. Khả năng ứng dụng của giải pháp
Giải pháp “Một vài biện pháp dạy học Mĩ thuật theo định hướng phát
triển năng lực học sinh trung học cơ sở” có thể vận dung một cách có hiệu quả
trong huyện với tất cả các khối lớp
3.4. Hiệu quả của việc áp dụng các biện pháp nêu trên
Dù địa phương chưa có quyết định dạy theo phương pháp mới, cũng như
chưa có sách giáo khoa mới nhưng khi ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm vào
thực tế giảng dạy tôi nhận thấy thái độ của học sinh đối với bộ môn chuyển từ
thờ ơ sang chú ý rồi yêu thích đến say mê, mỗi giáo viên đều kết hợp chặt chẽ
giữa dặn dò cuối tiết và kiểm tra sự chuẩn bị đầu tiết học thị chắc chắn hiệu quả
giáo dục ngày càng được nâng cao và toàn diện hơn.
Hứng thú học tập của học sinh ngày càng được khơi sâu, tạo được lòng
say mê ham học đối với bộ mơn, tơi rất hài lịng khi nhận được thơng tin từ học
sinh “Em thích nhất khi học mĩ thuật vì đó là mơn học giúp em có khả năng tái
hiện lại cái thế giới xung quanh muôn màu muôn vẻ chỉ bằng nét vẽ và màu sắc,

download by :


mỗi bài học em đều vẽ từ 3 đến 4 tranh, có khi nhiều hơn nữa, Em dành hết thời
gian rảnh rỗi vào các bài vẽ, coi đó là mơn giải trí lành mạnh”
Tranh vẽ đa dạng về nội dung và hình thức thể hiện
Khi dạy các tiết thường thức sự tương tác giữa các nhóm học sinh khiến
lớp trở nên sinh động hơn học sinh vấn đáp và trả lời rất tốt:
- Bài giới thiệu một số tranh dân gian Việt Nam: học sinh hỏi bạn: “Tui
thắc mắc tại sao gọi là đám cưới chuột mà trong tranh lại có con mèo?”
Và câu trả lời từ học sinh là “Tại vì con mèo muốn ăn hối lộ, nếu khơng
cống nạp mèo sẽ ăn hết chuột trong đám cưới ”
- Bài Mĩ thuật Việt Nam từ cuối thế kỉ XIX đến 1954: học sinh vấn đáp
nhau: “Tại sao trong tác phẩm “Nghỉ chân nên đồi” Tô Ngọc Vân lại vẽ cái ống
điếu?”
Đáp lại là câu trả lời đầy thông minh: “Đó người nơng dân tham gia
kháng chiến”
- Khi xem, tìm hiểu tranh của hoạ sĩ Bùi Xuân Phái, học sinh hỏi nhóm
bạn: “Tại sao mái ngói ki thì nâu, khi thì đen....giống như bị cháy?”
Và học sinh được chất vấn đã tự tin trả lời: “mái ngói cổ, cũ kĩ có rêu”
Trong từng tiết dạy, những tinh huống học sinh tự tạo ra và tự giải quyết
linh hoạt, chính xác, lớp học trở nên sinh động hơn , học sinh hứng thú hơn
Những bài trang trí được các em khéo léo cắt dán, phối hợp vẽ màu vừa
đẹp vừa sáng tạo, phát huy được khả năng trong học sinh

download by :


Bản thân và đồng nghiệp được các em trân trọng làm thiệp tặng nhân
ngày nhà giáo Việt Nam bằng nhiều chất liệu khác nhau do các em tự thiết kế,

các em còn tự thiết kế thiệp chúc xuân, mừng sinh nhật.....tặng nhau.
Những bài vẽ các vật dụng quen thuộc mà học sinh tự vẽ mang vào lớp
chứa đựng rất nhiều cảm xúc: có khi là cây bút, chiếc xe đồ chơi, chiếc nón, cái
cặp hay chai đựng nước các em mang theo hàng ngày...
Tất cả điều đó là thành cơng lớn nhất của người dạy và người học mĩ thuật.
* Một số sản phẩm sau khi ứng dụng giải pháp “phát triển năng lực
học sinh”
Thiệp cắt dán giấy màu

Thiệp trranh cát

download by :


Thiệp vẽ màu và cắt dán, nút áo, chỉ sơ dừa

Thiệp xếp trang trí bằng giấy

thơm

download by :


Bìa sách phối hợp cắt dán

download by :


download by :

Vẽ
tranh bằng màu sáp, sáp dầu

download by :


download by :


3.5. Tài liệu kèm theo (Không)

Tháng 01 năm
2019

download by :