Mô tả thực trạng ung thư vú tại tỉnh Bình Định và đề xuất các giải pháp

ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo Tổ chức Y tế thế giới bệnh ung thư ngày càng có xu hướng gia tăng
trong những thập niên gần đây không chỉ ở các nước phát triển mà cả với các nước
đang phát triển. Tổ chức Y tế thế giới ước tính hàng năm trên thế giới có khoảng
11 triệu trường hợp mới mắc ung thư và khoảng 6 triệu người chết do căn bệnh
này. Tuy nhiên các ung thư hàng đầu trên thế giới ở nam giới là ung thư phổi, dạ
dày, đại - trực tràng, tiền liệt tuyến, gan; ở nữ giới là ung thư vú, đại - trực tràng,
cổ tử cung, dạ dày và phổi. Trên thế giới, ung thư vú xếp hàng đầu trong các loại
ung thư ở nữ giới với tỷ lệ mắc thô và tỷ lệ mắc chuẩn đều là 37,4; có 1.151.298
ca ung thư mới mắc (năm 2002). Ung thư vú rất hiếm gặp ở nam giới nhưng lại rất
phổ biến ở phụ nữ. Tỷ lệ mới mắc ung thư vú ở nam ít hơn 100 lần so với nữ. Tỷ
lệ mắc bệnh ung thư vú ở Châu Á đang tăng nhanh [10].
Trong 20 năm từ 1988 - 2007 có 28.672 trường hợp mới mắc ung thư ở phụ
nữ được ghi nhận trên địa bàn Hà Nội, trong đó ung thư vú có số lượng ghi nhận
đứng đầu với 6.738 ca. Tỷ lệ mới mắc chuẩn theo tuổi ở phụ nữ 26,5/100.000. Tỷ
lệ mới mắc ung thư vú bắt đầu tăng nhanh từ độ tuổi 35 và đỉnh cao ở 60 với tỷ lệ
129,3/100.000 [2].
Kết quả nghiên cứu tại một số nước trên thế giới cho thấy kiến thức, sự
thiếu hiểu biết về bệnh ung thư vú thường ảnh hưởng đến việc tham dự các
Chương trình khám sàng lọc để phát hiện sớm ung thư. Mặc khác kiến thức, sự
hiểu biết về bệnh ung thư vú thấp đã góp phần vào sự chậm trễ trong việc phát
hiện các dấu hiệu ung thư và có thể dẫn đến sự chậm trễ trong chẩn đoán ung thư
vú. Các nghiên cứu đã cho rằng đây là một phần gây ra tử vong ung thư vú cao do
việc phát hiện bệnh ung thư ở giai đoạn cuối nên hiệu quả điều trị thấp, qua đó nêu
bật tầm quan trọng của khuyến khích thực hiện các biện pháp dự phòng để phát
hiện sớm bệnh ung thư vú [13],[17],[18],[19],[20].
1
Tại Việt Nam một trong những mục tiêu của Dự án Phòng chống ung thư
Quốc gia giai đoạn 2008- 2010 là tăng tỷ lệ bệnh nhân ung thư được phát hiện ở
giai đoạn sớm từ 20% lên 30%; Xây dựng và triển khai mô hình chẩn đoán sớm
ung thư tại cộng đồng. Việc chẩn đoán sớm ung thư rất quan trọng, nó quyết định

kết quả điều trị, mang tính hiệu quả cao, giảm giá thành điều trị. Trong số các loại
ung thư ưu tiên cho việc sàng lọc và chẩn đoán sớm bao gồm ung thư vú. Thông
qua hướng dẫn cho phụ nữ 35 - 50 tuổi tự khám vú; Đối với các phụ nữ > 40 tuổi,
mỗi năm đến cơ sở chuyên khoa để khám vú một lần và chụp nhũ ảnh, là phương
pháp đơn giản nhưng đạt hiệu quả cao [1].
Tại Bình Định trong những năm qua đã triển khai Dự án Phòng chống ung
thư và đã mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân.
Nhằm góp phần hoàn thành Mục tiêu 7 của Chiến lược Dân số và Sức khỏe
sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011-2020 đã được Chính phủ phê duyệt tại Quyết
định số 2013/QĐ-TTg ngày 14 tháng 11 năm 2011, chúng tôi tiến hành thực hiện
Chuyên đề “ Mô tả thực trạng ung thư vú tại tỉnh Bình Định và đề xuất các
giải pháp thực hiện trong thời gian đến “, với hai mục tiêu
1. Mô tả thực trạng ung thư vú tại tỉnh Bình Định;
2. Đề xuất các giải pháp thực hiện trong thời gian đến.
Chương 1
2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. BỆNH HỌC UNG THƯ VÚ
1.1.1. Ung thư vú
1.1.1.1. Đại cương
Ung thư vú là loại ung thư gây tử vong nhiều nhất ở phụ nữ. Hội Ung thư
Mỹ ước tính ung thư vú chiếm 32% toàn bộ ung thư mới và 18% số tử vong do
ung thư ở phụ nữ. Tỉ lệ bị ung thư vú hàng năm ở Hoa kỳ tăng lên rất mạnh theo
tuổi (5/100.000 ở tuổi 25 tăng lên 150/100.000 ở tuổi 50 và hơn 200/100.000 ở
tuổi 75).
Tại Việt nam vẫn chưa có số liệu thống kê đầy đủ, nhưng ung thư vú đang
trở thành loại ung thư đứng hàng đầu trong các loại ung thư ở phụ nữ.
1.1.1.2. Nguyên nhân, bệnh sinh
Đột biến Gen
Thường thấy đột biến ở Gen BRCA1 và Gen p53 nằm trên Nhiễm sắc thể

17, Gen BRCA2 nằm trên Nhiễm sắc thể 13. Yếu tố gây đột biến Gen có thể là các
tia phóng xạ hay virus.
Di truyền
Khoảng 18% ung thư vú có yếu tố di truyền nhưng chỉ khoảng 5% là thực
sự có yếu tố gia đình. Trong những gia đình này, nguy cơ bị ung thư vú cả đời ở
nữ ít nhất là 50%.
Chế độ ăn
Chế độ ăn nhiều mỡ và đường có tỉ lệ bị ung thư vú cao hơn chế độ ăn ít
đường và mỡ, đặc biệt là đối với lứa tuổi trẻ.
Hocmon
3
Một số loại Hocmon như : Prolactin, Estrogen, Progestin (thường có trong
các thuốc ngừa thai) khi dùng lâu dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú ở những
phụ nữ trẻ.
1.1.1.3. Triệu chứng lâm sàng
Triệu chứng lâm sàng của ung thư tuyến vú rất đa dạng, khi có các triệu
chứng điển hình thì thường đã ở giai đoạn muộn của bệnh.
1.1.1.3.1. Các triệu chứng tại tuyến vú
Khối to lên ở vú
Là triệu chứng có ở 90% số bệnh nhân ung thư vú. Có thể xác định được
các tính chất sau:
+ Vị trí : thường bị ở một vú nhưng có khi bị cả hai vú.
+ Các biến đổi ở da vùng có khối u:
- Dấu hiệu da trên khối u bị lõm xuống vì dính vào khối u: nhìn rõ khi cho bệnh
nhân dang thẳng cánh tay bên có u ra và nhìn dưới ánh sáng tốt.
- Dấu hiệu da kiểu “vỏ cam”: nhìn rõ một mảng da bị phù nề, đổi màu đỏ sẫm và
có những điểm bị lõm sâu xuống ở chỗ chân lông.
- Những trường hợp đến muộn có thể thấy da trên khối u đã bị loét ra, chảy máu,
bội nhiễm
+ Mật độ: thường chắc hoặc cứng.

+ Bề mặt: thường lồi, lõm không đều.
+ Ranh giới: thường không rõ ràng vì tình trạng xâm nhiễm của u vào các tổ chức
xung quanh.
+ Kích thước: to nhỏ tuỳ từng trường hợp.
+ Di động kém: do dính nhiều vào tổ chức xung quanh, nhất là da và cơ ngực lớn.
4
+ Thường không đau.
+ Cần chú ý là có loại Cacxinom tuyến vú biểu hiện giống như một viêm tuyến
vú: da trên tuyến vú phù nề, đỏ, nhiễm cứng, đau
Những biến đổi ở núm vú
+ Chảy dịch đầu núm vú: Chảy dịch đầu núm vú tự phát có thể gặp ở khoảng 20%
số phụ nữ ung thư vú. Trong các trường hợp này dịch núm vú có thể là dịch nước
trong, máu, dịch thanh tơ lẫn máu, dịch thanh tơ .
+ Đầu núm vú co vẹo hoặc tụt sâu vào trong: do khối u xâm nhiễm và kéo rút các
ống tuyến sữa về phía u.
+ Trong thể bệnh Cacxinom Paget: vùng núm vú thường có biểu hiện như một tổn
thương Eczema của núm vú.
1.1.1.3.2. Hạch nách
Hạch nách cùng bên to ra chứng tỏ đã có di căn ung thư tới phạm vi khu
vực. Cần xác định các tính chất của hạch nách về: số lượng, độ lớn, mật độ, tình
trạng dính của hạch vào nhau và vào tổ chức xung quanh
Chú ý khám cả hạch nách bên đối diện để xác định di căn xa.
1.1.1.4. Triệu chứng cận lâm sàng
1.1.1.4.1. Sinh thiết chẩn đoán:
a) Với các khối u có thể sờ thấy rõ ràng
+ Sinh thiết hút tế bào bằng kim nhỏ (Fine-needle aspiration biopsy)
Là một xét nghiệm có thể thực hiện nhanh chóng và an toàn, có độ nhạy đạt
tới 90-98% (phụ thuộc chủ yếu vào kỹ năng và kinh nghiệm của xét nghiệm viên).
Bệnh phẩm được đưa đi xét nghiệm tế bào học và có thể được dùng để xác định
các thụ cảm thể Estrogen và Progesterone bằng kỹ thuật hoá tế bào miễn dịch.

5
+ Sinh thiết lõi ( Core biopsy )
Dùng kim Tru-Cut (Baxter) để lấy ra một phần tổ chức khối u. Bệnh phẩm
đưa đi xét nghiệm mô bệnh học và xác định các thụ cảm thể Estrogen và
Progesterone.
+ Mổ sinh thiết một phần khối u (Incisional biopsy)
Thường rạch da theo đường Langer (đường rạch cong, đi sát và song song
với quầng núm vú). Bóc tách và cắt lấy một phần khối u đưa đi làm xét
nghiệm.Chỉ định khi muốn đánh giá một khối u vú lớn nghi ngờ là ác tính mà sinh
thiết hút kim nhỏ hoặc sinh thiết lõi không xác định được chẩn đoán.
+ Mổ cắt khối u sinh thiết (Excisional biopsy)
Mổ bóc tách lấy khối u để đưa đi xét nghiệm.
b) Với các U không sờ thấy được rõ ràng
+ Sinh thiết có định vị bằng kim (Needle localized biopsy)
Dưới hướng dẫn của chụp nhũ ảnh, chọc kim kèm dụng cụ có dây móc đặc
biệt vào tuyến vú nơi tiếp giáp với chỗ bệnh lý để định vị chỗ cần sinh thiết. Sau
đó tiến hành mổ sinh thiết khối bệnh lý đúng chỗ đã được định vị.
+ Sinh thiết lõi bằng kim có định vị ba chiều (Stereotactic core needle biopsy)
Sử dụng bộ định vị ba chiều bằng máy tính điện tử để định vị tổn thương,
tiếp đó dùng dụng cụ bắn tự động xuyên một lúc nhiều kim sinh thiết lõi vào vùng
tổn thương để lấy bệnh phẩm.
1.1.1.4.2. Chụp nhũ ảnh (Mammography)
Có thể phát hiện được 85% ung thư vú, kể cả các u chưa sờ thấy trên lâm
sàng. Những dấu hiệu có thể gặp trên phim chụp vú trong ung thư vú là:
+ Các vết lắng đọng Canxi.
+ Hình các ống tuyến vú bị xoắn vặn hoặc không cân đối.
6
+ Da vùng tuyến vú và núm vú dày lên.
+ Hình khối đặc tuyến vú.
1.1.1.4.3. Chụp siêu âm tuyến vú

Có thể dùng phối hợp với Chụp nhũ ảnh để chẩn đoán phân biệt u vú là một
khối u đặc hay u nang.
1.1.1.4.4. Chụp CT scanner tuyến vú:
Thường để theo dõi tình trạng các hạch vú trong lồng ngực và vùng nách
sau khi mổ cắt tuyến vú.
1.1.1.4.5. Chụp MRI tuyến vú:
Có thể dùng khi các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác không cho kết
quả rõ nét.
1.1.1.4.6. Chụp nhiệt tuyến vú:
Dựa trên sự phân bố nhiệt khác nhau của tổ chức vú bình thường và ung thư
để ghi lại hình ảnh nhiệt của ung thư vú. Hiện nay ít dùng do hiệu quả chẩn đoán
không cao.
1.1.1.5. Dự phòng và phát hiện sớm ung thư vú
1.1.1.5.1. Tự kiểm tra tuyến vú
+ Hàng tháng đối với tất cả phụ nữ trên 20 tuổi.
+ Những phụ nữ tiền mãn kinh nên thực hiện kiểm tra 5 ngày sau ngày kết
thúc của một chu kỳ kinh.
+ Những phụ nữ sau mãn kinh nên tự kiểm tra mình cũng vào những ngày
như vậy mỗi tháng.
1.1.1.5.2. Đến khám lâm sàng tại cơ sở có bác sĩ
+ Ba năm một lần cho các phụ nữ lứa tuổi 20-40.
7
+ Mỗi năm một lần cho các phụ nữ trên 40 tuổi.
1.1.1.5.3. Chụp nhũ ảnh
+ Các phụ nữ 35-39 tuổi cần phải được chụp vú kiểm tra để làm số liệu cơ
sở theo dõi sau này.
+ Các phụ nữ 40-49 tuổi cần được chụp vú 1-2 năm một lần.
+ Các phụ nữ trên 50 tuổi cần được chụp vú mỗi năm một lần.
1.1.1.5.4. Cắt tuyến vú dự phòng
Có thể chỉ định cho các trường hợp sau:

+ Các bệnh nhân có bệnh vú lành tính và có tiền sử gia đình bị Ung thư vú
hai bên tuổi tiền mãn kinh.
+ Bệnh nhân đã có tiền sử bị Ung thư vú và hiện nay đang có bệnh xơ nang
trong tuyến vú còn lại.
+ Các bệnh nhân bị Cacxinom thể thuỳ sau.
1.1.1.6. Điều trị
1.1.1.6.1. Ung thư vú giai đoạn I và II (giai đoạn bệnh còn khu trú tại chỗ).
Trong giai đoạn này, biện pháp điều trị quan trọng hàng đầu là phẫu thuật,
các biện pháp điều trị khác đóng vai trò bổ sung và củng cố.
a) Các phương pháp phẫu thuật
+ Cắt tuyến vú triệt để
- Tiến hành cắt bỏ toàn bộ tuyến vú kèm các cơ ngực lớn và nhỏ, lấy bỏ
toàn bộ hạch bạch huyết dọc theo tĩnh mạch nách lên đến dây chằng sườn đòn
(dây chằng Halsted). Phẫu thuật này được Halsted đưa ra đầu tiên vào năm 1894
nên thường được gọi là phương pháp Halsted.
8
- Hiện nay ít dùng vì để lại khuyết hổng lớn ở thành ngực bệnh nhân và kết
quả điều trị nói chung không khác các phương pháp cắt tuyến vú triệt để cải biên.
+ Cắt tuyến vú triệt để cải biên
- Tiến hành cắt bỏ toàn bộ tuyến vú kèm lấy bỏ hạch nách thành một khối,
không cắt bỏ cơ ngực lớn. Các phương pháp hay dùng là:
* Phẫu thuật Patey: cắt bỏ toàn bộ tuyến vú, cắt bỏ cả cơ ngực bé để có thể
lấy bỏ được các hạch nách ở cao trên đỉnh hố nách.
* Phẫu thuật Patey cải biên (Scanlon): cũng làm như phương pháp Patey
nhưng không cắt bỏ cơ ngực bé mà chỉ bóc tách nó để có thể lấy bỏ các hạch nách
ở cao và bảo tồn được dây thần kinh ngực bên (chi phối cơ ngực lớn).
* Phẫu thuật Auchincloss: thực hiện giống phương pháp Patey nhưng không
cắt bỏ hay bóc tách cơ ngực bé để cố lấy bỏ các hạch nách ở cao.
- Hiện nay, đây là biện pháp phẫu thuật chuẩn đối với ung thư vú ở giai đoạn
bệnh còn khu trú. Lấy bỏ hạch nách vừa để điều trị vừa để chẩn đoán giai đoạn

bệnh.
- Ưu điểm
* Là biện pháp đáng tin cậy và hiệu quả nhất để xử lý khối u tại chỗ và giải
quyết triệt để nguy cơ phát triển các khối u nguyên phát mới.
* Nếu cần điều trị hoá chất bổ sung thì việc thực hiện nó sau điều trị phẫu
thuật sẽ dễ hơn nhiều so với sau điều trị chiếu xạ.
- Nhược điểm
* Khuyết hổng về mặt thẩm mỹ.
* Có các biến chứng sau mổ: Phù bạch mạch, tổn thương dây thần kinh đám
rối cánh tay
+ Phẫu thuật cắt bỏ rộng tại chỗ kèm chiếu xạ ngay sau mổ
9
- Phẫu thuật cắt bỏ rộng tại chỗ còn gọi là phẫu thuật cắt một phần tuyến vú,
phẫu thuật cắt thuỳ tuyến vú, phẫu thuật cắt khối u vú…
Nội dung của phẫu thuật này là:
* Cắt bỏ khối ung thư cùng một phần tổ chức nhu mô tuyến vú lành xung
quanh. Có thể cắt bỏ rộng ra 1-2 cm vào tổ chức lành quanh khối u kèm lấy bỏ cả
tổ chức da nằm ngay trên khối u (phẫu thuật cắt một phần tuyến vú:
quadrantectomy).
* Rạch một đường riêng để bóc tách lấy bỏ hạch nách.
- Chiếu xạ ngay sau mổ: thường dùng tia Gamma hiệu điện thế rất cao cho
toàn bộ tuyến vú (khoảng 4.500-5.000 cGy bằng chùm tia điện tử hoặc ống phóng
xạ Iridium192). Toàn bộ thời gian mổ và chiếu xạ ngay sau mổ là khoảng 6 tuần.
- Ưu điểm của phương pháp
* Giữ được vẻ ngoài thẩm mỹ.
* Giữ lại được tuyến vú.
- Nhược điểm
* Tổ chức tuyến vú còn lại có thể bị ung thư tái phát hoặc phát triển ung thư
vú nguyên phát mới.
* Có các biến chứng do chiếu xạ kéo dài như: ban đỏ da, loét, viêm xơ

tuyến vú, gãy xương sườn, sinh ung thư muộn, viêm phổi và viêm màng ngoài tim
do tia xạ
b) Điều trị bổ sung sau phẫu thuật
Hầu hết các Cacxinom xâm nhiễm tuyến vú đều được coi là đã có “di căn vi
thể” ở ngay thời điểm khởi đầu của việc điều trị. Do đó việc điều trị “bổ sung”
phải được thực hiện ngay sau khi điều trị tại chỗ để có thể tác động tới các di căn
vi thể còn lại.
10
+ Chiếu xạ
- Sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến vú triệt để cải biên thì việc chiếu xạ bổ sung
sau mổ nói chung không cần thiết, trừ các trường hợp có rất nhiều hạch nách di
căn.
- Sau các phẫu thuật cắt bỏ rộng tại chỗ (cắt bỏ một phần tuyến vú) thì chiếu
xạ được coi là biện pháp bắt buộc đi kèm ngay sau mổ.
+ Hoá chất
- Thường dùng các phác đồ phối hợp nhiều loại thuốc để có hiệu quả điều
trị tốt hơn. Các phác đồ phối hợp thuốc hay dùng là
* CMF: Cyclophosphamide, Methotrexate, 5-fluorouracil
* FAC: 5-fluorouracil, Adriamycin, Cyclophosphamide
*CA: Cyclophosphamide, Adriamycin
- Thường dùng hoá chất điều trị bổ sung bắt đầu sau mổ 4 tuần và một đợt
kéo dài khoảng 6 tháng.
+ Nội tiết
- Các thuốc nội tiết thường được dùng là: Tamoxifen citrate (Nolvadex),
Megestrol acetate (Megace), Aminoglutethimide (có tác dụng phá huỷ chức năng
tuyến thượng thận), Estrogen (diethylstilbestrol), Androgen (fluoxymesterone)
- Việc chỉ định dùng thuốc Hocmon cần dựa vào xét nghiệm xác định thụ
cảm thể Estrogen và Progestogene của tế bào ung thư vú. Nói chung nếu các thụ
cảm thể này dương tính thì điều trị bằng Hocmon sẽ có hiệu quả cao.
- Ngoài các thuốc Nội tiết nói trên, các biện pháp khác cũng có ý nghĩa điều

trị nội tiết là:
Cắt bỏ buồng trứng: có hiệu quả điều trị rất tốt đối với những phụ nữ trẻ
tuổi.
11
Cắt bỏ Tuyến thượng thận hay cắt bỏ Tuyến yên.
+ Miễn dịch
Có thể dùng các biện pháp điều trị miễn dịch như: tiêm chủng BCG, uống
Levamisole… nhưng kết quả không rõ ràng.
+ Trong thực tế điều trị các biện pháp điều trị bổ sung nói trên luôn được
sử dụng phối hợp với nhau, kết quả thu được cho thấy:
- Kết hợp điều trị Hoá chất và Nội tiết cho hiệu quả cao hơn dùng chúng
đơn thuần.
- Điều trị hoá chất bằng các phác đồ kết hợp thuốc có hiệu quả cao hơn
nhiều so với điều trị một loại thuốc đơn thuần.
1.1.1.6.2. Ung thư vú giai đoạn IIIA ( còn có thể phẫu thuật được)
Đường hướng chung là phải điều trị kết hợp:
+ Điều trị chiếu xạ tại chỗ và khu vực để hạn chế bớt sự phát triển của khối u.
Đồng thời dùng hoá chất để điều trị các di căn có thể có ở toàn thân. Sau đó tiến
hành phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến vú kèm bóc tách lấy bỏ hạch nách.
+ Sau mổ tiếp tục điều trị bổ sung bằng Chiếu xạ, Hoá chất, Nội tiết…
1.1.1.6.3. Ung thư vú giai đoạn IIIB (không còn khả năng phẫu thuật)
Đường hướng điều trị chung là:
+ Điều trị ngay từ đầu bằng hoá chất. Dùng phác đồ kết hợp thuốc CMF,
CA hay FAC trong 3 hoặc 4 tháng.
+ Tiếp đó điều trị Chiếu xạ tại chỗ và khu vực, rồi tiến hành mổ cắt bỏ toàn
bộ tuyến vú.
+ Cuối cùng lại tiếp tục điều trị toàn thân bằng Hoá chất (phác đồ phối hợp
thuốc CMF hoặc FAC), Nội tiết (Tamoxifen )…
12
1.1.1 6.4. Ung thư vú giai đoạn IV (giai đoạn di căn toàn thân)

Thường điều trị ngay bằng Hoá chất hay Nội tiết .
a) Điều trị Nội tiết
+ Phải dựa vào xét nghiệm xác định thụ cảm thể Estrogen (ER) và
Progesterone (PgR) trong tiêu bản bệnh phẩm u để chỉ định dùng các thuốc Nội
tiết. Khi các thụ cảm thể này dương tính thì điều trị bằng Nội tiết mới có thể có
hiệu quả cao.
+ Các thuốc Nội tiết hay dùng là:
- Tamoxifen citrate (Nolvadex), 20 mg/ một ngày: được dùng liên tục cho
đến khi bệnh nhân bị tái phát trở lại.
- Megestrol acetate (Megace), 40 mg dùng 4 lần/ngày.
- Aminoglutethimide, 250 mg uống 4 lần/ngày: được dùng cho các bệnh
nhân có đáp ứng nhưng sau đó lại kém đáp ứng với điều trị nội tiết. Thuốc tạo nên
tình trạng cắt bỏ tuyến thượng thận bằng thuốc. Phải dùng Hydrocortisone để dự
phòng rối loạn trục Tyến yên - Thượng thận. Thường dùng Hydrocortisone uống
sáng, chiều và tối, mỗi lần uống 10 mg.
- Các thuốc khác: Estrogen (diethylstilbestrol, 5 mg dùng 3 lần/ngày) hoặc
Androgen (fluoxymesterone, 10 mg dùng 4 lần/ngày). Thường dùng cho các bệnh
nhân có đáp ứng nhưng sau đó lại không đáp ứng với điều trị bằng Tamoxifen,
Megestrol acetate, hay Aminoglutethimide.
+ Cắt bỏ buồng trứng:
- Chỉ định dùng cho các bệnh nhân nữ dưới 50 tuổi, bị ung thư vú tái phát
với thụ cảm thể Estrogen dương tính. Có tác dụng cải thiện rõ rệt thời gian sống
thêm và giảm tỉ lệ tái phát trên những bệnh nhân này.
13
- Có thể cắt bỏ buồng trứng trực tiếp bằng phẫu thuật, bằng chiếu xạ hoặc
dùng thuốc (Leuprolide, Zolodex).
+ Mổ cắt bỏ Tuyến thượng thận hay cắt bỏ Tuyến yên: có thể gây ra những
vấn đề khó khăn trong theo dõi và điều trị do đó chỉ định áp dụng rất hạn chế.
b) Điều trị Hoá chất
+ Phác đồ CMF có hiệu quả tốt cho điều trị khởi đầu, nhất là khi kết hợp

với Prednisone. Tỉ lệ đáp ứng là khoảng 60% với thời gian điều trị trung bình một
năm hoặc hơn.
+ Các phác đồ kết hợp của CA và FAC cũng có hiệu quả rõ rệt.
+ Sau khi bệnh không đáp ứng với các phác đồ kết hợp thuốc nói trên nữa
thì phải dùng đến các thuốc khác. Các thuốc có thể dùng cho bệnh nhân ở giai
đoạn cuối là Taxol, Fluorouracil, Methotrexate, Vinblastine, Vincristine,
Mitomycin C và Prednisone.
c) Điều trị phẫu thuật :
Trong giai đoạn này, phẫu thuật không đóng vai trò quan trọng. Trong một
số trường hợp do khối ung thư tại tuyến vú phát triển gây loét da, bội nhiễm ảnh
hưởng nhiều đến sinh hoạt của bệnh nhân thì có thể chỉ định mổ để cắt bỏ và dọn
sạch tạm thời các tổn thương tại chỗ đó [5].
1.2. DỊCH TỂ HỌC MÔ TẢ BỆNH UNG THƯ VÚ
1.2.1. Nguồn số liệu
Việc xác định tình hình tử vong do ung thư trước hết đòi hỏi phải có hệ
thống thống kê tử vong và số liệu dân số học đáng tin cậy để có thể tính toán được
tỷ lệ tử vong. Loại thống kê này được tiến hành ở tất cả các nước phát triển và một
số nước đang phát triển. Ở nhiều quốc gia đang phát triển khác, các chứng nhận tử
vong thường không có xác nhận của thầy thuốc về nguyên nhân tử vong. Tại
14
những nơi này không thể tính toán được tỷ lệ tử vong do ung thư hoặc những số
liệu đưa ra thấp hơn thực tế rất nhiều. Do bản chất của nguồn thông tin, loại số
liệu này có nhiều hạn chế trong việc phản ánh đúng tình hình ung thư của một
quốc gia. Từ 1950 - 1955, Tổ chức y tế thế giới đã tiến hành thu thập các số liệu
về tình hình tử vong do ung thư từ nhiều quốc gia và trình bày trong “World
Health Statistics Annual”. Việc xác định tình hình mắc chỉ có thể có được từ
những ghi nhận ung thư dựa vào quần thể - một hình thức thu thập một cách liên
tục và có hệ thống các thông tin về mọi trường hợp ung thư mới xuất hiện trong
một quần thể dân cư xác định. Hiện nay trên thế giới có trên 200 ghi nhận ung thư
dựa vào quần thể đang hoạt động dựa trên cùng một nguyên tắc về chuyên môn do

Hiệp hội các Ghi nhận Ung thư Quốc tế đưa ra. Ở những nơi không thể tiến hành
ghi nhận quần thể có thể tiến hành ghi nhận dựa vào bệnh viện [4].
1.2.2. Xu hướng của bệnh ung thư theo thời gian
Trong vòng 50 năm qua, ở các nước phát triển đã diễn ra sự thay đổi rõ rệt
về tình hình một số loại ung thư với sự tăng lên rất rõ rệt của ung thư phổi và sự
giảm đi của ung thư dạ dày, ung thư cổ tử cung. Sự tăng lên của ung thư phổi chủ
yếu được quy kết cho thuốc lá. Xu hướng giảm ung thư cổ tử cung một phần có
thể do sự áp dụng rộng rãi việc xét nghiệm tế bào cổ tử cung, phần khác có thể do
sự tăng cường những hiểu biết và điều kiện vệ sinh cho phụ nữ cũng như sự khống
chế sinh đẻ và tỷ lệ cắt tử cung tăng lên. Có thể điều đó liên quan với sự cải thiện
về vệ sinh dinh dưỡng và việc điều trị có hiệu quả H. Pilory, ăn nhiều các thức ăn
có chứa các chất khoáng ô xy hoá (vitamin). Trừ các nước thuộc khu vực Đông
Âu, tại các quốc gia phát triển khác, tình hình tử vong của những ung thư không
có liên quan hoặc ít liên quan với thuốc lá (ung thư dạ dày, đại trực tràng,
Hodgkin ) có xu hướng giảm được giải thích chủ yếu bởi sự cải thiện về thời
điểm chẩn đoán bệnh và kỹ thuật điều trị. Tình hình tử vong do bệnh ung thư phổi
15
tăng nhưng mức độ tăng có xu hướng chậm dần. Tình hình tử vong của bệnh ung
thư vú và ung thư tiền liệt tuyến tăng ở mọi nhóm tuổi [7]. Tuy nhiên, tỷ lệ tử
vong của bệnh ung thư vú có chiều hướng giảm thiểu nghĩa là điều trị có kết quả
hơn [2].
1.2.3. Xu hướng của bệnh ung thư theo không gian
Các nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt lớn về tình hình mắc ung thư của
từng loại ung thư giữa các vùng khác nhau trên thế giới. Sự khác biệt này cho thấy
có thể có sự khác biệt lớn về các yếu tố tác động tới tính mẫn cảm ung thư của các
quần thể dân cư hoặc có sự khác biệt lớn về đặc điểm môi trường trong đó bao
gồm cả yếu tố dinh dưỡng, các tập tục văn hoá và thói quen cá nhân. Sự khác biệt
về tình hình ung thư giữa các vùng khác nhau trong một nước cũng rõ rệt như khi
so sánh giữa các nước với nhau. Sự khác biệt về tình hình ung thư giữa thành thị
và nông thôn gặp ở khắp mọi nơi và đối với phần lớn các ung thư cũng cho thấy

các yếu tố môi trường có ảnh hưởng lớn tới ung thư [7].
1.2.4. Theo các yếu tố nhân khẩu học
Tuổi: Tuổi là yếu tố nguy cơ của phần lớn các ung thư. Tuy nhiên, không
phải bao giờ cũng quan sát được hiện tượng này vì tỷ lệ chẩn đoán ung thư ở
người cao tuổi thường thấp và một phần ảnh hưởng bởi các yếu tố “thế hệ”. Đối
với ung thư vú, sự tăng của tỷ lệ ung thư sau tuổi mãn kinh chậm dần.
Giới: Nam giới có nguy cơ mắc ung thư cao hơn nữ đối với phần lớn các
loại ung thư trừ ung thư vú, tuyến giáp, mặt, mắt, đại tràng, tuyến nước bọt. Sự
khác biệt này trong phần lớn các trường hợp không thể giải thích bởi sự khác biệt
do tiếp xúc với các yếu tố môi trường nên buộc phải giải thích bằng sự khác biệt
về tính mẫn cảm mà cơ chế hiện còn chưa rõ ràng.
Chủng tộc: Sự khác biệt về tình hình ung thư của những chủng tộc khác
nhau trong cùng một quốc gia cho thấy tính mẫn cảm di truyền và các yếu tố văn
16
hoá có ảnh hưởng lớn tới nguy cơ ung thư. Phối hợp với các nghiên cứu di cư có
thể phân lập được vai trò của từng loại yếu tố này.
Tôn giáo: Những người theo một tôn giáo nào đó có thể có những nếp sống
đặc biệt mang ảnh hưởng tới đặc điểm bệnh ung thư ở nhóm người này. Ví dụ, tỷ
lệ mắc ung thư vú cao ở các vị tăng ni, các bà xơ.
Nghề nghiệp: Những công nhân thường xuyên phải tiếp xúc với một yếu tố
độc hại gây ung thư nào đó có thể bị mắc ung thư nghề nghiệp.
Hoàn cảnh kinh tế xã hội: Đặc điểm bệnh ung thư khác biệt nhau giữa các
nhóm quần thể mang các đặc điểm kinh tế xã hội khác nhau.
Các nghiên cứu trên các quần thể di cư: Cho thấy sự kết hợp vai trò của
các yếu tố di truyền và môi trường đối với nguy cơ ung thư dựa vào việc so sánh
tình hình ung thư của nhóm nhập cư với quần thể gốc và quần thể nơi nhập cư [7].
1.3. CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY UNG THƯ VÚ
1.3.1. Yếu tố dinh dưỡng: Ăn nhiều thức ăn giàu năng lượng thời thơ ấu và niên
thiếu tăng nguy cơ ung thư vú. Uống rượu 2 cốc mỗi ngày làm tăng nguy cơ ung
thư vú khoảng 25%. Thức ăn có nhiều rau có giá trị bảo vệ ung thư vú.

1.3.2. Béo phì: Ở nữ giới, béo phì có liên quan với ung thư vú.
1.3.3. Luyện tập thể dục: Có bằng chứng luyện tập thể lực làm giảm nguy cơ ung
thư vú, ung thư tiền liệt tuyến nhưng chưa đầy đủ.
1.3.4. Di truyền: Các loại ung thư có liên quan đến di truyền: ung thư vú, đại
tràng, tiền liệt tuyến, phổi, vòm họng. 10% các ung thư có liên quan tới dị biến
gen di truyền.
1.3.5. Tiền sử phụ khoa và sinh nở: Tuổi có kinh sớm, tuổi mãn kinh muộn, tuổi
sinh con lần đầu muộn và không có con là những yếu tố nguy cơ của ung thư vú.
17
1.3.6. Hoàn cảnh kinh tế xã hội: Những ung thư có liên quan với hoàn cảnh kinh
tế xã hội thấp như ung thư phổi, cổ tử cung, dạ dày. Nhưng ung thư có liên quan
hoàn cảnh kinh tế xã hội cao như ung thư vú, melanoma.
1.3.7. Các dược phẩm: Các thuốc ức chế miễn dịch, thay thế hooc môn, hoá chất
chữa ung thư có thể có ảnh hưởng tới nguy cơ mắc ung thư.
1.3.8. Điện trường và từ trường: Có liên quan với một số ung thư như ung thư
bạch huyết, lymphoma, não, vú và phổi [7].
1.3.9. Các yếu tố có nguy cơ cao (làm tăng khả năng bị bệnh hơn 3 lần)
Tuổi trên 40;
Đã bị ung thư trước đây ở một bên vú;
Ung thư vú gia đình;
Tăng sản tuyến vú không điển hình;
Không có con;
Có thai lần đầu muộn (sau tuổi 31);
Hội chứng Klinefelter;
Bệnh phì đại tuyến vú ở nam giới;
Tiền sử gia đình đã có nam giới bị ung thư vú.
1.3.10. Các yếu tố nguy cơ trung bình (tăng khả năng bị bệnh 1,2-1,5 lần).
Bắt đầu có kinh nguyệt sớm;
Mất kinh muộn;
Uống nhiều Estrogens;

Có tiền sử bị ung thư buồng trứng, đáy tử cung hoặc đại tràng;
Đái tháo đường;
18
Dùng nhiều chất uống có cồn [5].
Chương 2
MÔ TẢ THỰC TRẠNG UNG THƯ VÚ TẠI TỈNH BÌNH ĐỊNH
2.1. TÌNH HÌNH UNG THƯ VÚ TRÊN THẾ GIỚI
Mỗi năm trên thế giới có khoảng 1,2 triệu trường mới mắc ung thư vú, tỷ lệ
mắc ung thư vú có xu hướng tăng dần trong những năm gần đây. Tại Hoa Kỳ từ
những năm 1950 đến những năm 1990, tỷ lệ mắc tăng khoảng 55% Tỷ lệ mới
mắc ung thư vú ở các nước Châu Âu và Bắc Mỹ có nơi ASR cao đến 91.6/100.000
như Hà Lan hoặc một vài nhóm nhỏ phụ nữ ở California có ASR>100/100.000.
Tần suất cao cũng ghi nhận ở một số nơi khác như Úc, Tân Tây Lan và một vài
nơi ở Nam Mỹ đặc biệt là Uruguay và Argentina. Ngược lại, tần suất ung thư vú
thấp ở Châu Phi và phụ nữ chủng tộc Châu Á. Theo số liệu của các ghi nhận ung thư
năm 2002, thế giới có 5.801.839 ca ung thư mới ở nam giới và 5.060.657 ca mới ở nữ
giới, trong đó 53,6% ở các nước đang phát triển. [3]. Những nơi có tỷ lệ mới mắc
ung thư vú nữ cao nhất là vùng Bắc Mỹ (ASR: 99,4) và hai nước là Mỹ (ASR:
101,1) và Bỉ (ASR: 92,0) [15].
19
Giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển có sự khác biệt về vai
trò của từng loại ung thư. Ở các nước phát triển đứng hàng đầu ở nữ giới là ung
thư vú. Ở các nước đang phát triển ung thư vú ở nữ giới đứng thứ hai [7]. Hiệp
hội ung thư Mỹ (American Cancer Society's) gần đây nhất ước tính cho bệnh ung
thư vú tại Hoa Kỳ trong năm 2009:
• mới 192.370 trường hợp ung thư vú xâm hại;
• 40.170 người qua đời vì ung thư vú.
Ung thư vú là ung thư phổ biến nhất trong số các phụ nữ ở Hoa Kỳ, khác
với ung thư da. Đây là nguyên nhân hàng đầu thứ hai của cái chết ung thư ở phụ
nữ, sau ung thư phổi. Tỷ lệ tử vong do ung thư vú đã giảm hơn. Điều này có lẽ là

kết quả của việc phát hiện bệnh sớm và điều trị tốt hơn. Thời điểm này tại Hoa Kỳ
có hơn 2,5 triệu người sống sót sau ung thư vú [10].
2.2. TÌNH HÌNH UNG THƯ VÚ TẠI VIỆT NAM
Đã có nhiều cố gắng đánh giá tình hình bệnh ung thư ở Việt Nam. Tuy
nhiên, trước năm 1990, các nghiên cứu này chủ yếu là những thống kê dựa vào
bệnh viện nên không đánh giá được tỷ lệ mắc đồng thời khi đánh giá về vị trí của
từng loại ung thư có thể có những thiên lệch do việc chọn lựa bệnh nhân của mỗi
bệnh viện phụ thuộc vào khả năng điều trị của từng bệnh viện đó. Từ năm 1988 tại
Hà Nội và 1990 tại thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức hai Ghi nhận quần thể về
bệnh Ung thư. Theo các số liệu ước tính dựa trên các con số mà hai ghi nhận ung
thư này đưa ra, năm 2000 ở Việt Nam có khoảng 68.000 trường hợp ung thư mới
được phát hiện. Các ung thư phổi, dạ dày, gan, đại trực tràng, vòm họng là những
ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Ung thư vú, cổ tử cung, dạ dày, đại trực tràng,
phổi là những ung thư phổ biến nhất ở nữ giới [7]. Theo số liệu của các ghi nhận
ung thư năm 2002, tỷ lệ mới mắc trung bình ung thư vú ở Việt Nam thấp hơn tỷ lệ
mới mắc trung bình thế giới [3].
20
Nhìn chung từ 1975-1990, tỷ lệ mới mắc ung thư vú có chiều hướng gia
tăng nhanh, tỷ lệ gia tăng bình quân là 1% mỗi năm, đôi khi lên đến 5% mỗi năm.
Trong 20 năm từ 1988-2007 có 28.672 trường hợp mới mắc ung thư ở phụ nữ
được ghi nhận trên địa bàn Hà nội. Ung thư vú có số lượng ghi nhận đứng đầu với
6.738 ca. Tỷ lệ mới mắc chuẩn theo tuổi ở phụ nữ (ASR) 26,5/100.000. Tỷ lệ mới
mắc ung thư vú bắt đầu tăng nhanh từ độ tuổi 35 và đỉnh cao ở 60 với tỷ lệ
129,3/100.000 sau đó chuyển hướng sang giảm. Xu hướng giảm sau tuổi 60 có lẽ
là do một phần phụ nữ ở độ tuổi này tử vong do các bệnh khác ngoài bệnh ung
thư. Ung thư vú ở nữ tại Hà Nội có xu hướng ngày càng gia tăng. ASR các năm
2001: 27,9 ; năm 2002: 28,1 ; năm 2003: 29,7; năm 2004: 30,6; năm 2005: 30,5;
năm 2006: 31,2; năm 2007: 32,0). Nơi có tỷ lệ mắc ung thư vú ở nữ giới cao nhất
tại Việt Nam là Hà Nội và tiếp theo sau là Cần Thơ và TP Hồ Chí Minh [2].
Qua ghi nhận ung thư tại 5 vùng Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Thừa

Thiên Huế, Cần Thơ giai đoạn 2001 – 2004. Tỷ lệ mới mắc ung thư ở nữ giới thì
Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Thừa Thiên Huế ung thư vú đứng thứ nhất và
ung thư dạ dày đứng thứ hai. Hà Nội là nơi có tỷ lệ mới mắc ung thư vú cao nhất
trong 5 vùng ở cả nam và nữ (nam ASR=0,8; nữ ASR=29,7). Ở nữ giới tỷ lệ mới
mắc ung thư ở Cần Thơ đứng thứ 2 ASR=19,4; Thừa Thiên Huế đứng thứ ba, Thái
Nguyên đứng thứ tư ASR=11,6. Hải Phòng là nơi có tỷ lệ mới mắc ung thư vú
thấp nhất ASR=10,5. Nghiên cứu này cũng cho thấy ung thư vú khá đặc biệt cao
hơn hẳn từ độ tuổi 30 đến 69, đỉnh cao ở độ tuổi 45-49 với tỷ lệ 68,4/100.000 dân,
từ nhóm tuổi 50-54 giảm xuống. Tức sau 50 tuổi tỷ lệ mắc ung thư vú ở nữ giới
giảm dần [3].
Mặc dù ung thư vú là ung thư hàng đầu ở phụ nữ Việt Nam nhưng tỷ lệ mắc
ở người Việt Nam lại tương đối thấp so với số liệu của các nước phát triển và gần
với một số quần thể nguy cơ thấp trong khu vực (ASR 17.4 trên 100.000). Đây là
21
loại ung thư hàng đầu ở phụ nữ Hà Nội. Tỷ lệ ở đây cũng cao hơn ở thành phố Hồ
Chí Minh, nơi mà ung thư này chỉ đứng hàng thứ hai sau ung thư cổ tử cung [4].
2.3. TÌNH HÌNH UNG THƯ VÚ TẠI BÌNH ĐỊNH
Bình Định là tỉnh đồng bằng ven biển Miền trung, diện tích tự nhiên
6.076km
2
, dân số 1.493.100 người. Thành phần dân tộc chủ yếu là dân tộc kinh,
ngoài ra con có một số dân tộc khác như Bana, Chăm, Hrê (32.000 người). Nhân
dân chủ yếu sống bằng nghề nông, chăn nuôi, ngư nghiệp, diêm nghiệp và một số
nghề phụ khác như chằm nón, đan chiếu, bánh tráng . . .
Tỉnh có 11 huyện/ thành phố, trong đó có 3 huyện miền núi, 2 huyện trung
du, 5 huyện đồng bằng và 1 thành phố Quy Nhơn; 159 xã, phường, thị trấn (sau
đây gọi chung là xã); trong đó có 58 xã thuộc vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa,
hải đảo.
Từ tháng 6/2008 Trung Tâm Chăm sóc Sức khỏe Sinh sản của tỉnh đã trang
bị máy chụp nhũ ảnh siêu âm 3D với đầu dò vú để kết hợp chẩn đoán sàng lọc ung

thư vú. Tính đến nay đã tầm soát cơ hội cho hàng nghìn trường hợp trong đó có
hàng trăm ca bất thường. Tất cả các trường hợp bất thường của ung thư vú đều
được chuyển tuyến, hoặc chuyển Bệnh viện tỉnh điều trị kịp thời góp phần giảm tử
vong cho người phụ nữ [6]. Năm 2011 Trung tâm đã khám sàng lọc ung thư cổ tử
cung bằng phương pháp làm phiến đồ âm đạo cho 5.986 trường hợp; trong đó bất
thường là 78ca, số được chẩn đoán xác định ung thư cổ tử cung là 15ca, có 63ca
thuộc nhóm tiền ung thư cần được theo dõi và điều trị. Khám sàng lọc ung thư vú
bằng siêu âm kết hợp chụp nhũ ảnh cho 1.201ca; trong đó bất thường là 120ca
(97ca tổn thương lành tính, 20ca tổn thương nghi ngờ lành tính, 03ca tổn thương
nghi nghờ ác tính), chuyển Bệnh viện tỉnh xét nghiệm tế bào (FNA) 23ca: có 03ca
ác tính (ung thư vú), 05ca lành tính, 15ca chưa có phản hồi.
22
Theo một nghiên cứu của Nguyễn Thị Như Tú về “Khảo sát kiến thức
thực hành và một số yếu tố liên quan đến kiến thức thực hành ung thư vú của
phụ nữ tỉnh Bình Định năm 2010” [8] có kết luận như sau;
2.3.1. Kiến thức và thực hành phát hiện sớm bệnh ung thư vú của phụ nữ
tỉnh Bình Định năm 2010
- 13% có hiểu biết đúng về yếu tố nguy cơ gây mắc bệnh ung thư vú;
-18,5% có hiểu biết đúng về triệu chứng của bệnh ung thư vú;
- 52,4% có hiểu biết đúng về điều trị, dự phòng và tiến triển ung thư vú;
- 20,6% có tự kiểm tra vú ít nhất 1 lần tính đến thời điểm điều tra;
- 5,2% có đi khám bác sĩ ít nhất 1 lần tính đến thời điểm điều tra;
- 1,3% có đi chụp nhũ ảnh ít nhất 1 lần tính đến thời điểm điều tra;
- 90% sẽ đến cơ sở y tế để khám bệnh nếu phát hiện có khối u ở vú;
- 90% sẽ lựa chọn thuốc tây y để điều trị nếu bị ung thư vú;
- 2,2% sẽ lựa chọn thuốc đông y để điều trị.
2.3.2. Một số yếu tố có liên quan đến mức độ kiến thức và thực hành phát
hiện sớm bệnh ung thư vú của phụ nữ tỉnh Bình Định năm 2010
- Năm yếu tố bao gồm tuổi, dân tộc, nơi ở, trình độ học vấn, quan hệ với người
mắc ung thư, có mối liên quan với mức độ kiến thức chung về ung thư;

- Bốn hình thức tiếp cận thông tin về ung thư bao gồm nghe đài, xem ti vi, đọc
báo, nghe loa truyền thanh xã có mối liên quan với mức độ kiến thức chung về
ung thư;
- Hai yếu tố dân tộc và nơi ở có mối liên quan với mức độ thực hành phát hiện
sớm về bệnh ung thư;
23
- Hai hình thức tiếp cận thông tin về ung thư bao gồm nghe đài và xem ti vi có
mối liên quan với mức độ thực hành phát hiện sớm về bệnh ung thư;
KẾT LUẬN
Những năm gần đây công tác phòng chống ung thư có nhiều chuyển biến
mạnh mẽ. Việc sàng lọc một số bệnh như ung thư vú, cổ tử cung đã được tiến
hành tại Bình Định. Bệnh viện tỉnh cũng đã thành lập Khoa Ung bướu, đặc biệt
các kỹ thuật cao được ứng dụng trong phát hiện và điều trị ung thư góp phần giảm
gánh nặng cho bệnh nhân và gia đình nếu phải chuyển tuyến như trước đây. Các
chương trình truyền thông không chỉ giúp bệnh nhân ung thư có được những hiểu
biết và niềm tin chữa trị bệnh mà còn là cầu nối để cộng đồng chung tay giúp đỡ
họ. Sự hợp tác trong ngành, hợp tác quốc tế về lĩnh vực này cũng phát triển mạnh
mẽ. Lĩnh vực phòng chống ung thư là một nhiệm vụ y tế quan trọng, nhận được sự
quan tâm, đầu tư lớn của Nhà nước, Bộ Y tế và Ủy ban nhân dân tỉnh.
Tại Việt Nam cũng như tại Bình Định, một trong những nguyên nhân chính
của tình trạng bệnh nhân ung thư đến khám chữa bệnh giai đoạn muộn là do người
dân chưa hiểu biết đúng về căn bệnh này, tỷ lệ phụ nữ tự khám vú chưa cao, tỷ lệ
phụ nữ được khám sàng lọc bằng phương pháp siêu âm phối hợp chụp nhũ ảnh
24
phát hiện ung thư vú còn thấp. Các hình thức tiếp cận thông tin về ung thư nói
chung và ung thư vú còn hạn chế.
ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN TRONG THỜI GIAN ĐẾN
- Tăng cường giáo dục kiến thức và thực hành về phòng chống bệnh ung
thư vú nhằm nâng cao kiến thức và thực hành của phụ nữ về khả năng chữa trị, các
yếu tố nguy cơ, dịch tể học, triệu chứng, cách phát hiện bệnh sớm, sử dụng và chế

biến thực phẩm có lợi cho bệnh ung thư vú;
- Tăng cường hoạt động truyền thông và lựa chọn các hình thức truyền
thông phù hợp, mang tính trực quan nhằm tăng cường việc tiếp cận thông tin về
ung thư vú của phụ nữ, đặc biệt chú trọng đến các đối tượng cần truyền thông là
nông dân, phụ nữ lớn tuổi, dân tộc thiểu số, phụ nữ sống ở khu vực miền núi, có
trình độ học vấn thấp;
- Chú trọng trong việc sản xuất các thông điệp truyền thông đáp ứng yêu
cầu: có thời lượng ngắn và nội dung ngắn gọn, cô đọng, xúc tích;
- Phương tiện truyền thông được ưu tiên lựa chọn để chuyển tải các thông
điệp về ung thư vú là đài truyền thanh xã và ti vi;
- Đưa kiến thức phòng chống ung thư vào nhà trường phổ thông để đào tạo
cho học sinh;
25