Tính toán lan truyền vật chất ô nhiễm khu vực vịnh nha trang bằng mô hình số

h 










i hc Khoa hc T nhiên
Lun Chuyên ngành: Hc; Mã s: 60 44 97
ng dn: PGS. TS. 


o v: 2012

Abstract: Tng quan v mô hình s tr
Lab. Khái quát v u kin t m kinh t - xã hi và hin
trng vnh Nha Trang. Áp dng mô hình: Thit lp các thông tin
u vào cho mô hình, Hiu chnh mô hình. Trình bày mt s kt qu tính
c.

Keywords: Hc; ô nhim; Mô hình s tr; Vnh Nha Trang

Content
Thành ph Nha Trang là mt trong nhng thành ph ng nht c c.
Không nhng th Nha Trang c xp vào gii nhng vp trên th gii c thiên
nhiên ban tng. Vi din tích khong 500km
2

o ln nh và 25km b bin, vnh Nha
Trang n hàng vt khách du ln tham
quan, du lch. M m ca bi  c bin trong xanh, chng
c rt tt, s ng sinh hc vi rt nhiu loài sinh vt và nhng rn san hô tht k

Tuy nhiên, trong nhi s phát trin kinh t chung, các ngành
ngh kinh t trong thành ph ng vi t nhanh. Mt trái ca s
phát trin này là nhng trc tip và gián tip ca các ngành ngh kinh t gây nên
nhng áp lc l i v  ng.    suy gim ch  c vnh Nha
Trang, s ng sinh h suy thoái h sinh thái, s mt cân
bng sinh hc s dn hy hong sng, ng ti chc các
bãi tm, chng vùng nuôi trng thy sn. Hu qu ca các bii này lng
tr li các ngành ngh ng thy sn, ngành du lch  dch v.
c nhng bing xu cng bi có nhiu báo cáo, kin ngh xut,
hi ngh ca các nhà qun lý, honh, các nhà khoa hc nhng
gii pháp hn, bo v, phc hi vn có ca nó.
Công vic này vc trin khai mt cách gp rút và toàn din. Mt trong nhng
công c có th c s d giúp công vic này mt cách hiu qu và nhanh chóng,
 tn kém là vic s dng mô hình s tr  mô phng các quá trình lan truyn các vt
cht gây ô nhim t các ca sông trên nn tng ca các quá trình thng lc. Li th
ca các mô hình toán hc là có th mô phng mt cách toàn din theo không gian và thi
ng bi có th c nhng d báo, cnh báo v
ng.
Nhn thc m cp thit ca v ng vnh Nha Trang, hc viên la
chng nghiên cu v tài: “Tính toán lan truyền vật chất ô nhiễm khu vực vịnh
Nha Trang bằng mô hình số”  có th mô phng mt s vt cht t các ca Sông Cái,
Sông Tc có kh n chng. 

























 . 
 . 















: (NPI) 






4
+
, NO
3
-
, NO
2
-
, 

g P, pH, chlorophyll, 












. (OPI) 


, COD, 





. Vi ngun s lic t mt s  tài
c thc hin ti Vin H tài c phòng Vt lý bin, phòng
Th tài cp Vin Khoa hc và Công ngh, Các D án hp tác quc t, tác gi
s dng gói phn mm MIKE 21 HD, ECO Lab  mô phng quá trình lan truyn mt s
vt cht có th gây ô nhim t các côn
kh ca luc tiêu ca hc viên là có th tính toán, mô phc bc
tranh v ng lc và quá trình truyn ti các vt ch BOD, DO, NO
3
-
,
PO
4
+
, NH
3

+
, t ca  Sông Cái Nha Trang, Sông Tc Nha trang và Sông Cái Ninh
Hòa ti vc bit là các bãi tm Nha Trang. 


































 














a Trang.
Các kt qu nghiên cu 













, 





































 . L

là tài liu tham kho liên quan ti vn
 t nóng bng và nhy cm khu vc vnh Nha Trang 

.

 1
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu trên thế giới
S dng các mô hình s  tính toán, mô phng c
khu vc gn b, khu bãi tm, khu nuôi trng thy sc thc hin rt ph bin trên
th gii. Tùy thung và mu, vic áp dng các loi mô hình
 lit kê mt s c áp dn 
giá chc trên th gii.
Mô hình WASP7 (Water Quality Analysis Simulation Program 7). c s
d mô t và d báo chc giúp các nhà qung quynh,
gi  i phó vi các hi ng ô nhim do t    i. Mô hình

AQUATOX là mô hình mô phng h sinh thái thy sinh. Mô hình có th d báo quá trình
suy tàn do nhiu loi cht gây nhing, hóa hc hnh
ng ca chúng lên các h sinh thái, bao gm các ng vng
và các loài thc vt thy sinh. Mô hình QUAL2K (hay Q2K) (River and Stream Water
c nâng cp t  (Brown và
ng chc sui và sông mt chiu có
s tham gia ca quá trình xáo trn ri và bên. DELFT 3D ca Vin nghiên cu thu lc
Hà Lan cho phép kt hp gia mô hình thu lc 3 chiu vi mô hình chc.
m ca mô hình này là vic kt hp gia các module tính toán phc t 
nhng kt qu tính mô phng cho nhiu cht và nhiu quá trình tham gia. SMS ca Trung
tâm nghiên cu và phát trin k thut ci M xây dng cho phép kt hp gia
mô hình thu lc 1, 2 chiu vi mô hình chodule RMA4 là mô
hình s tr vn chuyn các yu t ch  c phân b ng nh   sâu.
ECOHAM (phiên bn 1 và 2) là mô hình s 3D kt hp gia module thy lc vi module
c phát trin bi nhóm nghiên cu ci hc). Mô
hình ch yu tính toán da trên chu trình ca các hp phn c 
  n c thc v  ng v    c bin. ECOSMO (ECOSystem
MOdel) là mô hình cp ba chiu thng lc n  a hóa. Mô hình c
phát trin da trên mô hình thng l
c liên kng lc - nhing lc bin - 
c NPZD da trên quá trình chuyn
i gia mu tiên và th hai trong chui thu khin bi các thông
ng N hotpho và Silic. BASINS ca EPA nhm tr    m tra h
thng d ling, giúp các h thng và phân tích
n lý. B phn mm MIKE do Vin Thu lch (DHI) phát
trii hoá. Mm mnh ca MIKE rt d s dng vi các giao
din Windows, kt hp cht ch vi GIS (h tha lý). MIKE tích hp các
module thu lc (HD) và chc (ECO Lab), bao gm: thu lc, truyn ti -
khuch tán chc. MIKE là mt mô hình vi nhinh, kh 
ng dng rng rãi cho nhiu dng thu vc khác nhau.

1.1.2 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước
 c ta, trong nhng nghiên cu, xây dng và s dng mô hình
trong nghiên cu thng lc  ng
nghiên cu tra, tính toán ô nhinh và khu vc ven bin -
khu vc tp trung ch yu các hong kinh t cc tin hành.
p tác vp tác Quc t Nht Bn - JICA (1995  1998) ca
Ving bin  Vin Khoa hc và Công ngh Vic
u s dng t cht b sung (Flux) và qu ngun (Budget) chy
trên phn mm chuyên dng CABARET of LOICZ (M  tích t và
khuch tán vt cht ti mt s m thuc vnh H Long. Tính toán m ng
ca h m phá Tam Giang  Cu Hai (Tha Thiên Hu
trong phm vi lun án ti dng phn mm DELFT 3D - 
u ti ô nhim ca H Tây vi m khoa hc trong vic xây
dng k hoch bo v và phát trin H Tây.
Ti khu vc vt s công trình nghiên cu v ng liên quan
ti s truyn ti các vt cht t các ca sông, các quá trình t làm sng. Mt
s công trình nghiên cc li
Phan Minh Th, Nguyn H d
trình sinh h nghiên cu quá trình t làm sch cng bin khu vc vnh Nha
Trang vi ngun thc sinh hot b ô nhim t sông Cái Nhóm tác gi Thái Ngc
Chin, Nguyn Tác An, Bùi Hng Long - Vin Hng dng mô
hình s 3 ching lc hng trong vnh Vân Phong
(Nha Trang - c nhng theo mùa ca nng
 nh. M tài cp Vin Khoa hc và Công ngh Vit Nam
c tin hành nghiên cu sc tng ti vnh Cam Ranh bng mô
hình ECOSMO do Vin Hc ch trì tài s d tính toán, mô
phng quá trình lan truyn mt s thành phn vt cht gây ô nhim, các quá trình sinh
hóa t  quá trình t làm sch vnh.
Qua các công trình nghiên c  , có th thy rng, các nghiên cu v môi
c các nhà khoa hc quan tâm và có nhng kt qu nghiên cu nht

nh t thng kê, phân tích s liu hoc s dng các mô hình s tr. Riêng ti vnh Nha
có các công trình nghiên cu v ng khu v ng tp
trung phân tích hin trnhiu kt qu nghiên cu da trên các
mô hình s tr  có th mô phng quá trình lan truyn các vt cht gây ô nhim vnh t
các ca sông da trên mi liên h vng lc. Vì th, tính toán lan truyn vt
cht ô nhim vnh Nha Trang bng da trên công c phn mm MIKE là m ng
nghiên cu mi mà hc viên la chn.
1.2 Môđun MIKE 21 HD
1.2.1 Cơ sở toán học
Mô hình MIKE 21 HD là gói công c trong b phn mc xây dng bi Vin
Thy Ly hai chiu trong mt lp cht lng
ng nhng.
Các phương trình nước nông
ng và liên tc tích phân trên toàn b c
c vit l


+



+



= 


+


2

+






= 





0





2
2
0


+




0




0

1

0




+



+






+





+ 




+






+

2

= 





0





2
2

0


+



0




0

1

0




+



+





+




+ 


(1.1)



(1.2)




(1.3)
ti gian; x, y là t   mc b m sâu ca c
 c tng cng; u, v là các thành phn vn t
          n tc góc c       a lý);
(

, 

), (

, 

) ng là các thành phn ng sut tti mt và

tc trng;  là m c; 

, 

, 

và 

là các thành phn
tng sut bc x; 

là nht rng; 

là áp sut khí quyn; 
0

là m c cc ng cung cm ngun và
(

, 

) là vn tc t ng xung quanh.
Phương trình truyền tải nhiệt độ và độ muối
Cn ti nhit - mui tích phân trên toàn b cc vii
dng:



+




+



= 

+ 

+ 


 

+


+


= 

+ 


(1.6)

(1.7)
t


và  ng là nhi  mu sâu, F
T
và F
s

ng là các h s khuch tán ngang nhi  mui, 

là nhóm ngun liên qua ti
i nhit vi khí quyn.
Phương trình truyền tải cho đại lượng vô hướng (scalar quantity)
Cn tng tích phân t sâu có dng:



+



+



= 

+ 



+ 



(1.8)
vi 

  sâu c ng, F
C
là nhóm khuch tán theo
ng, k
p
là t suy gim tuyn tính cng vô
ng, C
s
là n cng tm ngun.
1.3 Môđun ECO Lab
1.3.1 Cơ sở lý thuyết [15]
ng lc hc ca các bin trng thái trong ECO Lab có th c mô t bng các
truyn ti ca vt cht không bo toàn, có dng:


+ 


+ 


= 


2



2
+ 


2


2
+ 

+ 


(1.25)
t
c: N ca bin trng thái ECO Lab
u, v: Các thành phn vn tc dòng chy
D
x
, D
y
: Các h s khuch tán theo 
S
c
: Ngun sinh và ngun mt
P
c
: Các quá trình trong ECO Lab

n ti có th c vit li:


= 

+ 


(1.26)
, nhóm AD
c
i din cho t i n gây ra b
khuch tán (bao gm các ngun sinh và mt).
Khi tính toán các bin i n c tip theo, m Lab s
c thay th n ti tích phân theo thi gian. M
xp x c s dng trong ECO Lab là xem thành ph  
c

i trong mc thi gian. Vic gii c hai thành ph
ng ca ECO Lab là tng hp ca t i gây ra do chính các quá
trình ni t - khuch tán.


+ 

=








+ 


+



(1.27)
Thành ph - khuc xp x bng công thc


=


+ 


+ 



()


(1.28)
t tc thi c
*

c cho bi quá trình truyn ti bin trng thái trong ECO
Lab khi vt chc bo toàn trong sut chu k  s d
Mt li th chính ci hin và các vn
 phi tuyn t các ngun ECO Lab phc tp, vì vy ECO Lab và thành ph -
khuch tán có th c gii mt cách riêng l.
i s c s dng trong mô hình ECO Lab là p
Kutta 4, Runge Kutta 5.

 

2.1 Tổng quan về điều kiện tự nhiên
Vnh Nha Trang n Nha Trang, thuc tnh Khánh Hòa, gii hn
phía bi din tích khong 500km
2
, vnh
c che chn bo ln nho ln nho Hòn Tre rng khong
36km
2
.
Gió khu vc vm gió ven b Khánh Hòa, là ch
 gió mùa nhit  bin. Mc
a vùng ven bin, gió  c
Tu Bông). S ng ca hai h tht  bio nên nhc
m khác bit trong bia gió trong khu vc.
Va hình khu vc min trung, các sông suc tnh Khánh
u ngn và dn nht bao gm Sông Cái Nha Trang
và Sông Cái Ninh Hòa.
Vnh Nha Trang là vi r i ln. Kh 
c gia vnh và Bia phía bc và phía nam. Nhi
c có th t ct cc tiu 22.0 mui

t cc tiu 27.0 vào  Trong bi
nhi t cc tiu vào tháng 1, tháng 6 có mt cc tiu ph là khong thi gian
b mc nhn bc x t mt tri ít nhng thi gian mt tr
i gian nhi t ci vào tháng 5 và ci nh
t hin vào tháng 10.
 muc bin vùng ven b vnh Nha Trang chu ng bi khc ngt t
các ca sông. S ng này th hin khá rõ vào thi k  mùa khô. Trong
su mui cao và ít bing, trung bình khong 33.0
 mui nh ng 29.
Dòng chy vnh Nha Trang chu ng ch yu bi ba yu t chính: H thng gió
a hình khu vc vnh, quá trình truyn triu t bin vào. Mùa
ng dòng chy lp b mt phn ln chng Nam  Tây nam.
Dc theo di sát b và eo bin phía nam dòng chy b ng dc b. Vào thi k
gió mùa Tây nam, dòng chy tng mng Bc  c. T dòng
ci ghi nhc có th n dòng không triu
(ch yu là dòng gió kt hp dòng quán tính) có th 
ng mnh, t t khong 30.3cm/s vào gia
thi k gió mùa mnh. Các giá tr ci, cc ting vi thi k gió mùa và thi
k gió mùa mnh là 37.7 và 44.0 cm/s; 1.0 và 17.0cm/s.
Thy triu trong khu vc bin Khánh Hòa mang tính cht nht triu. Giá tr
ca ch s Vaderstok là 2.6. Mc cao nht là 235cm, mc thp nht là 4cm,
m         ng m c ln nh   là
222cm, trung bình là 212cm.
2.2 Hiện trạng môi trường vịnh Nha Trang
H thc thi t các xí nghi ra sông vi h thng cng thc sinh hot
 lí trc tip hay gián ti ra bin. H thng c th vào các con sông
chy ra ca sông v và khng lu vào thi k 
thc thi thành ph c chia thành ba vùng chính: Vùng th nht nm phía bc
thành phc thi ch yu t các nhà máy ch bin thc ngt Nha
c, ch Vùng th hai là vùng trung tâm thành ph. Vùng phía nam

là khu vc thi ch yu là Nhà máy thuc lá, xí nghip ch bi
lnh, xí nghip song mây, dt Tân Tic cng 
c thi sinh ho ra Sông Tc và Ca Bé làm ng rt ln ti vùng bin Ca
Bé và khu vc xung quanh.
Trong nhng vn ra vi xu
th xit hin nhiu n h a
ng sinh hc. 
các 

các
sông 

 3. 

3.1 Thiết lập các thông tin đầu vào cho mô hình
3.1.1 Thu thập số liệu
 phc v cho lu p và chn lc nhng chui s liu phù hp
phc v cho lun s li dng da trên các b s liu: S liu dòng
chy t  tài KC. 09.06-24.10, D án Vic, D án Vit Nga, D án NUFU, D án
CLIMEEViet; S liu các yu t ng t   2007 Phòng Thy - a -
Hóa, D án NUFU; S liu mc ti trm C.
3.1.2 Địa hình đáy
a hình vùng nghiên cc ly t a cht bin vi t l 1:100000 vi các
ng mc 1m. H quy chiu là h quy chi sâu kho sát là t
c t c quy v  sâu h. Vùng nghiên cc gii hn
trong khu v t 298n 326084 t 1340616n 1378054m.
3.1.3 Thiết lập lưới tính
Mt trong nhng công c t ca phn mm MIKE là thit li mt cách tin li
và nhanh chóng. Vm ca khu vc nghiên cu gm rt nhio nh và các bãi
sa hình vnh Nha Trang càng tr nên phc t i tính mô

phng a hình gn va hình thc t vùng nghiên cu, dng ci là
mt trong nhng gic s dng trong mô hình.
3.1.4 Điều kiện biên và điều kiện ban đầu


 MIKE 21 HD, ti các biên lng phía bin 

 , g 
biên nam. Mô hình s dng mc biu kin biên. Các phn mm
d báo mc hic s dn mm Tide42 hoc
gói phn mc tích hp sn trong MIKE u cho kt qu i chính xác.
 tin li, tác gi s dng s liu mc ti các biên lng t kt qu d
báo thy triu ca gói phn mm TMD (Tide Model Driver) là mt gói phn mm
cho phép d báo thy triu trên toàn cu do vin ESR (Earth & Space Research, M), là
vin nghiên cu phi li nhun v t xây dng .Ti các biên lng ca
sông, giá tr c ngt trung bình tháng (6 





a khô, 
12 





) i trong sut
thi gian tính toán.

V a trên các kt qu phân tích mu trong
i din cho hai mùa. Giá tr biên  c ly t các s liu quan trc ti các
trm xa b xem không còn ng ca các yu t ng có ngun
gc t la xét trên quy mô mùa.  , 




.
m  





, 































 .  




. G



 












 






17 .
3.2 Hiệu chỉnh mô hình
t lp các thông tin cn thit cho mô hình, tin hành kim tra và hiu chnh mô
hình phù hp vt trong nhc quan
tr  tin cy ct qu tính toán.
Vi chui s liu dòng chy liên tc tin hành kho sát vào tháng
9/2010 ti ca vnh Bình Cang thuc d án nghiên cu bii khí hu CLIMATEViet
do Vin Hc ch trì, tác gi  d so sánh và hiu chnh các thông s
ca mô hình. So sánh thành phn dòng chn gia s liu quan trc
và s liu tính toán cho thy s phù hp c v t và pha nu loi tr mt vài giá tr
t bin trong chui s liu quan trc. Thành phn dòng chn có
s sai khác gia hai chui s liu, tuy nhiên v xu th bii trong chu k ln vn thy
có s ng dng.
Vi bii mn hành trích xut giá tr mc t kt qu tính toán mô
hình ti v trí gn v trí trm mc Cn Hc). So sánh hai chui
s liu mc th cho thy không có s khác bit nhiu v pha và

 ngoi tr ti các thm chân triu. Sai s trung bình nh  sai
s có th chp nhc.
Kt qu so sánh cho th a mc c th    c tính toán
i cao. Giá tr n dòng chy gia s liu tht
qu tính toán rt nh.Tuy nhiên, qua quá trình hiu chnh mô hình vi các b h s khác
nhau thì b h s này cho kt qu phù hp vi thc t nh h s c s
d 
3.3 Một số kết quả tính toán
3.3.1 Kết quả tính toán cho mùa khô
Mùa khô bu t tháng 3 ti tháng 9, tác gi chi din cho mùa
 i thi nh.
Mt khác, chui s li các chuyn kho sát trong tháng này u
t i din cho mùa khô. S liu vào cho mô hình tính toán lan truyn vt cht ô
nhic ly t chuyn kho sát vào tháng 6/2008 nm trong ni dung ca D án
NUFU mà hc viên . Thi gian tính toán trong mô hình bu t 1/6/2008 
30/6/2008.
Đặc điểm động lực
ng lc khu vc vi phc tp. Qua kt qu tính toán
trong khong thi gian na tháng cho thy rng dòng chy có s bing mnh
c v ng và t trong mt chu k i k tring và triu kit.
Thi k tring trong tháng 6 din ra t ngày n 23/6, trong khong thi gian
này t dòng chy tng hi ln. Quá trình triu lên và triu xuu din
ra mt cách rõ ràng vào thm dòng chy ci. Trong mt chu k 
triu lên, dòng ch ng t c ch ng tây nam d ng
ng b chung ca vnh, khc chia thành hai nhánh: nhánh th nh
ca vnh Bình Cang tim Nha Phu. Nhánh th hai tip tc di chuyn
xung ti go Hòn Tre thì b tách làm  o và thoát ra 
các biên phía nam. Trong khong thi gian triu lên, ti thi pha triu, dòng
chi nh trên toàn vnh. Khong th xut hin các h xoáy
cc b ti mt s v c Bãi Sn, khu vc b phía tây co Hòn Tre. Thi

gian triu xung, dòng chc li, khc t n gn
o Hòn Tre dòng li b o ri hp li vi dòng
chy ra t vnh Bình Cang thông qua ca và tip tc chc.
Vào thi k triu yu din ra t 26   triu ch khon 0.8m, là
thi k triu bán nhng dòng chy yi thi k triu ng. Vai trò ca
gió th hii rõ trong tháng này. Vng gió ch o l
dòng chy t c pha triu xung chi 
bình chc li trong pha tri này xc
li trong tháng 12 là tháng có c vng bc chi th. Trong chu
k n ti hai thnh triu và chân triung triu
yu nên quá trình triu lên, xung din ra không rõ ràng trong sut
thi thi k triu yu.
Có th thy rng ti các ci nh kéo theo tng
ng các cht gây ô nhing thp. S phân tán, truyn ti các cht bii
theo chu k triu ngày và chu k triu tháng. K tring, khi triu lên, dòng chy có
ng t bc xung nam. Ti các ca Sông Cái Nha Trang và Sông Tc Nha Trang, phân
b vt chng dòng chyc li, khi triu xung, dòng chy có
ng t nam lên bc, vi s ng ca hc t ca sông
 ép sát b và di chuyng bc. Ti ca Sông Cái Ninh Hòa, hin
ng dc sang b phía b, n các thành phn vt cht
tp trung nhic ca phía bc. Xét chung trên c thi k tring, phm vi
ng ca các thành phn vt ch t quá bán kính 3 - 4km tính t ca
sông.
Vào k triu kit, hong triu yng lc din ra trên khu vc này
ng lc trong k tring. Trong c n triu
lên và triu xung, quá trình khuch tán và truyn ti vt cht t ca sông ch ng
 khu vc xung quanh các ca sông v   t quá 2km. Quy mô nh
ng ca ngun thi t ca sông trong k này nh ng ca ngun
thi trong k triu ng.
Phân b n các cht ti tuyn ca Sông Cái cho thy: Tm SC1, n các

thành phn vt cht có giá tr gn bng giá tr  ng ti biên ca Sông Cái Nha
i v trí SC2, n BOD trung bình khong 0.08 (g/l), gh còn
li vt; N NH4 có giá tr trung bình khong 51 g/l, gim khong 2 ln; n
NO3 có giá tr trung bình khong 35 (g/l) gim 1.5 ln; Riêng n PO4 khong19
(g/l), g; N DO trung bình khong 6 (mg/l), gn vi
giá tr ti biên ngoài vùng tính. Ti v trí SC3, n các cht còn thu so vi
n các cht ti v y nu xét s lan truyn các thành phn vt cht
tính toán t cng ra bing vuông góc vi mt ct ca sông, bán kính
t quá 2 km vào thi k mùa khô.
Dc theo tuym bãi tm (BT), t v trí ca sông SC1 tm BT1 (Khu vc bãi tm
c y ban Nhân dân tnh) có khong cách gn 1km, n các cht tính toán suy
gim mt cách nhanh chóng: N BOD gim t 4.15 (g/l) xung còn 0.04 (g/l),
n NH4 ti gim t 123 (g/l) xung còn 39 (g/l), n NO3 gim t 55 (g/l)
xung còn 34 (g/l), n PO4 gim t 20 (g/l) xung còn 15 (g/l). Ti các v trí
bãi tm khác, n các cht này   i v trí BT1.
y, có th thy rng, vào thi k mùa khô, s lan truyn các cht t ca Sông Cái
Nha Trang trên phi nh ng vuông góc vi mt ct ca sông và
dc theo phía nam ca bãi bin Nha Trang và hng ti chng
các bãi tm dc b bin Nha Trang.
3.3.2 Kết quả tính toán cho mùa mưa
Thi k khu vc tnh Khánh Hòa bu t tháng 9 và kt thúc vào tháng 3
n nhng các con
 mô t ng lc và s lan truyn
vt cht ô nhim t ca sông ra ngoài v      ng trong tháng
12/2008. Ngun s liu v các yu t c ly t kt qu khm Nha
Phu, vnh Bình Cang - c d n hành quan
trc ti 17 trm mt rng vi các yu t ng và mt s kim loi nu
kin biên cho các yu t c tham kho thêm t    do
phòng Thy - a - Hóa  biên hp lý.
Về đặc điểm động lực

Vào thi k i k c n khu vc nghiên
cu. T kt qu tính toán cho thy vào thi k tring, t dòng chi
mc bit vào thm triu lên, t ci có th n 35 - 40cm/s. Trong
gn triu lên, khc di chuyc - tây nam. Khi di chuyn
vào gn b y b tách thành hai phn. Phn th nht chy vào trong vnh
Bình Cang và tim Nha Phu. Nhánh th hai tip tc di chuyn xung phía
n gng dc theo b n
dòng chnh hp và sâu to bng b và phn phía tây co
 dòng chy qua khu vc này. Dòng tip tc chy theo
ng dc b và thoát xung phía nam qua biên phía nam. Trong thi gian triu xung,
t dòng chng tây nam - c. Tuy nhiên, dòng chy trung bình nh 
thm triu lên và dit qu ng dòng chy theo
c - tây nam tn tng dòng chy theo
ng tây nam  c (triu xung). Trong k triu kit, c n triu lên và
xuu rt yu. Mc dù vy, thm tring và t dòng chy trên toàn
vùng nghiên c- tây bng
dòng chc li ca gin triu xung li không rõ nét trên toàn vùng nghiên
cu. S khác bit này có th là do ng ca t ng gió.
Về đặc điểm phân bố các chất gây ô nhiễm
Khi các cht ô nhim t các c ra các các c khuch
tán và các các quá trình sinh hnh s phân b n các cht
này. Xét trên mt rng s phân b n các ch thuc vào thm triu
trong chu k ngày và chu k tháng. Kt hp vng dòng chc tính toán t mô
 thy rng, ti các ca sông, s phân b n các cht này bii
theo bii ca triu trong mt chu k. Vào thm triu lên, dòng chng t
c xung tây nam, ti khu vc ca Sông Cái Nha Trang, dòng vt cht b y
xung phía nam dc theo b và có th y xung sát vi ca Sông Tc, tht
qua cn sát gn biên phía nam.  phân b và truyn ti dòng vt cht
i khu vc ca Sông Cái Nha Trang và khu bãi bin dc theo b
vng xut hi Vo thm triu xung, dòng chng t phía

nam vi n các cht thành phn thp chng b
và khuch tán làm n gim xung. Ngay ti ca Sông Cái, khb
c lên phía bc mang theo các thành phn vt ch  c. S di
chuyc li trong pha triu xu gii hn trong bán khu vc có
bán kính nh . Nu xét v quy mô, khu vc lan truyn các thành phn vt cht
n triu lên lc lan truyn vt chn triu xung. Ti
khu vc Sông Tc, mc dù là vào thi k i nh,
n các thành phn vt cht nhanh chóng b pha loãng trong quá trình ti ra ca sông
và n các thành phn vt cht gn vi n gn biên l. Ti khu
v

 c sông nh u so vc Sông
Cái Nha Trang ng vt chn. N thành phn vt cht ti khu
vc ca sông gim ri ca sông.
Trong k triu kit, phân b ng dòng chy nhìn chung là yu. Kt hp vi
ng phân b dòng chy trên toàn vùng và ti mt s v n hình, có th thy rng
quá trình truyn ti vt cht ti ca Sông Cái Nha Trang là ln nhn Sông Cái
Ninh Hòa và Sông Tc Nha Trang. Phn ln, các thành phn vt cht gim n 
xui mc GHCP ngay ngoài ca sông. Riêng ti khu vc ca Sông Cái, phân b
dòng chà dòng chy vào k triu kit ch y
bc  tây nam chim  nên phn ln khc ch yu di chuyn t bc ca vnh
Nha Trang xung phía nam vnh. S tn ti và s chi cng dòng chy này
t cht t Sông Cái Nha Trang xung phía nam là ch yu.
Xét bing các yu t tên tuyn SC, 

 20 

1 

2, 3









 0.1 mg/l, 70 







 Sông
; 

n cht NH4, m SC1, có giá tr khong 144(g/l), 








 2. N DO có giá tr thp nht khong 4.16(mg/l) 1 
quá gii hn cho phép trong Quy chun Vit Nam (2008), 






2, 




 6.1mg/l. N NO3 1  70(g/l),  35mg/






SC2. S bing các giá tr này cho thy n các cht gim khong mt na giá tr
n khi truyn ti ra xa khong 1km. 



 PO4, 

 


16 (mg/l) 1 lên 24(mg/l) 2.
Xem xét bi










 trên tuyn bãi tm (BT) cho
thy, ti v trí BT1 (v trí ti bãi tc y ban Nhân dân tnh) 




3.7 mg/l,  1.  2,
BT3, BT4 



 





 0.9mg/



 5. 

 , 

 4   , 
SC1 





 4 144 g/





 1 






g/l, 





2 , 






2 

5


















 1. Nguyên nhân
 4 
 . 





















 . 

4 


 

4  . 















 1 

4.  1 4 

 4 37 g/l






 4 1. 

2
4 

4  1. 5, 













 4 





 1. 

 3 










1 5. Nh, T1 
BT4 




 NO3  4 3 














.
3.3.3 Kết quả tính toán kịch bản ô nhiễm thời kỳ mùa mưa








 ,  , 













 19.6 mg/







 0.8 mg/





 1. 















 . 4, NO3,
PO4 50% v trí SC3.
 , 












. 



 


 (>10 mg/l) 



 




 . c li vi s phân b ca n BOD, n NH4 ti các
bãi tng gp 2 ln so vi n NH4 ti v trí SC1, ng giá tr
cho phép gp 3-4 ln. N 3 tuy 
 (>100 g/l). 



4, 



2-4. 3 4, 



















g/l).


























,  




.
y, v
,   n BT1


 BT2. 
















 1 

4. 




NH4, PO4, NO3  ti các bãi tm.
KẾT LUẬN

Qua các kt qu c t mô hình tính toán,  phân tích, thng kê, tác gi 
ra mt s kt lun sau:
- Vic s dng gói công c c mc tiêu và nt ra
trong lut qu tính toán t c các quá trình
dòng chy, quá trình lan truyn các cht gây ô nhim khu vc vnh Nha Trang t
các ca sông.
- ng phân b dòng chy có ng t c xung tây nam trong thi gian
tric li trong thi gian triu xung. Dòng chy khu vc vnh
Nha Trang ch yu là dòng triu và chu s ng ca ch  gió mùa trên khu
vc này.
- Trong thi k mùa khô, các thành phn vt cht gây ô nhim khu vc vnh Nha
Trang không ng ti chng các bãi tm dc theo bãi bin Nha Trang.
Trong thi k c bãi tm b ng ln nht là khu vc bãi tm
c y ban Nhân dân tnh (BT1). S ng t ca Sông Cái Nha Trang ti
chc các bãi tm gim dn t phía bc xun nm
trong gii hn cho phép. S ng ca Sông Cái Ninh Hòa và Sông Tc Nha
Trang ti các bãi tm và khu vc v 



.
- Vi kch bn ô nhing, kt qu y s ng gii hn
cho phép ca n mt s cht dc theo các bãi tng ti
chc khu vc bãi tm Nha Trang.
- Các kt qu nghiên cu trong lun làm sáng t thêm bc tranh thy
ng lc  ng liên quan ti các v ô nhing, quy hoch, s
dng và khai thác hng vnh Nha Trang.

References
Ting Vit
1. 



(1998), : 








  Nha Trang - 










 & 


, 





.
2.  c bii hc Quc gia Hà Ni.
3. Bùi Hng Long - Tr      nghim dòng
chy ba chiu (3-D) cho vùng vp chí Khoa hc và Công ngh
bin, 6(1), tr. 12-27.
4. 














 (2004), 







 
.
5. UBND t quc
gia.
6. Tru sc chu ti, kh  làm sch ca
mt s thy vc nuôi các l phát trin hp lý ngh nuôi hi sn
ven b bin Hi Phòng  Qung Ninh. Vin Nghiên cu Hi sn
7.  dng công c toán h 
chu ti ô nhim H  xây dng k hoch bo v và phát trin H Tây
n án Tii hc Bách khoa Hà Ni.
8. Nguy d liu, tính toán các thông s
KT-TV - ng lc phc v thit k và khai thác vùng ven bin Khá tài
c, phòng Vt lí bin, Vin Hc.
9. 

 (1997), 























 ,  , 






.
10. L

, (2008), 












  












 , 4(T.8)2008
11. Qui chun Vit Nam, 2008. B ng
12.
13. />co-o-nhiem-nang.htm
Ting Anh
14. Mike Flow model (DHI 2007), Hydronamic module: Scientific
Documentation.

15. Mike Flow model (DHI 2007), ECO Lab module: Scientific
Documentation.
16.
17.