Nghiên cứu ứng dụng bài toán điều khiển giao thông bằng làn sóng xanh trên các trục giao thông chính trong TP. Đà Nẵng

Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 1
M
M
Å
Å
Í
Í
Â
Â
Á
Á
Ö
Ö
U
U.
1. T VN .
Vi mt nn kinh t còn thp, thu nhp ca ngi dân cha cao thì các phng
tin giao thông vi giá thp c s dng ngày càng nhiu và ph bin, mà c bit
trong ó là loi xe môtô 2 bánh. Do vy, mà s gia tng ca các loi xe hai bánh trong
thành ph nhanh n chóng mt. Chính s bùng phát ca loi phng tin giao thông
hai bánh cùng vi ý thc chp hành lut giao thông ca ngi dân còn cha cao, nên
dòng xe tham gia lu thông trên tuyn là dòng hn tp gây rt nhiu khó khn cho vic
t chc u khin giao thông. Vi c m nh trên, hin nay trong các ô th nc
ta cha áp dng các bin pháp t chc giao thông tin b nh các nc phát trin trên
th gii.
Do s bt phát ca các phng tin giao thông cá nhân, ý thc kém trong vic
chp hành lut l giao thông cng nh s lc hu và yu kém ca c s h tng ô th
làm cho giao thông trong ô th Vit Nam mang nhng c thù rõ rt. ó là:
- Dòng xe hn hp vi xe hai bánh chim t l ln.
- S tng trng s lng xe  mc cao.

- Hu ht các nút u khin c lp nhau.
Vi hin trng giao thông nh hin nay, òi hi nhng ngi làm công tác qun
lý và k thut giao thông ngày càng n lc hn trong vic phát hin và gii quyt các
vn  phc tp ca k thut giao thông nhm nâng cao cht lng khai thác.
Trên th gii, các bài toán k thut giao thông ã c nghiên cu t rt sm
vi vic vn dng các lý thuyt phc vám ông và lý thuyt dòng xe, mà các i
din tiêu biu là : Webster(1957), Edie(1958) ã gii quyt nhiu bài toán giao thông
phc tp. K tha các thành tu ó :Roberson(1969), Kimber(1977),
Acelick(1992)...ã a k thut u khin giao thông lên tm cao mi .
 Vit Nam, vi các công trình nghiên cu ca các nhà khoa hc, các chuyên
gia trong lnh vc k thut giao thông nh :Gs.Ts.  Bá Chng, Gs.Ts. Dng Hc
Hi, PGs.Ts. Nguyn Quang o, Ts. Phan Cao Th, Ts. V Gia Hin, Ts. Trn Danh
Li ... ã to tin , c s, phng pháp lun vng chc trong lnh vc nghiên cu
giao thông ô th Vit Nam -mt loi hình giao thông mang c thù riêng.
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 2
Trong thi gian gn õy mt s thnh ph ln nc ta nh: H Ni, TP H
Chớ Minh, Hi Phũng, Hu, Nng... ó ng dng tin b khoa hc k thut trong
iu khin giao thụng bng tớn hiu ốn.Chớnh h thng u khin bng ốn tớn hiu
ny ó gúp phn gii quyt vn nn ựn tc giao thụng trờn cỏc tuyn ng trong ụ
th v nõng cao ý thc chp hnh lut giao thụng ca ngi dõn, iu ny ó phn no
nõng cao mc vn minh ca ụ th. Chớnh vỡ vy m h thng u khin giao thụng
bng tớn hiu ốn cng ngy sc s dng cng nhiu trong cỏc thnh ph nc
ta.
Ti Thnh Ph Nng -mt thnh phang trờn phỏt trin-cng khụng
nm ngoi xu th chung ú. Hin nay trờn a bn thnh ph s lng cỏc nỳt u
khin bng ốn tớn hiu khỏ ln v trong tng lai, vi xu th phỏt trin ca nn kinh
t s khin tỡnh hỡnh giao thụng trong thnh ph s cng phc tp, do ú h thng u
khin giao thụng bng tớn hiu ốn s cng c s dng ph bin. Tuy nhiờn, hin
nay cỏc nỳt iu khin giao thụng bng ốn tớn hiu ny u lm vic c lp nhau,

chớnh iu ny ó khin cho cỏc dũng xe lu thụng trờn tuyn chớnh nh :Lờ Dun,
Hựng Vng,... phi mt rt nhiu thi gian khi lu thụng do phi chốn khi qua
nỳt, lm tng chi phớ vn chuyn (theo [1] thỡ khi xe gp ốn trong mt chu kốn
di 60s thỡ lng tiờu hao nhiờn liu cho 1000 xe l : xe con 3,06 lớt/1000xe; xe ti
4,75 lớt/1000 xe; xe buýt 6,0 lớt/1000 xe) v ớt nhiu gõy tỡnh trng ựn tc giao thụng,
gia tng mc ụ nhim khúi do khớ thi ca ng c khi chốn xanh v ting n
cng nh to tõm lý cng thng, khú chu di thi tit khụng tt cho ngi lỏi xe.
Tỡnh trng ny s cng phc tp hn khi trong tng lai lu lng xe tng nhanh v
nhiu. Trc hin trng giao thụng nh hin nay, thnh phó ch trng ra d ỏn
"Xõy dng trung tõm u khin" do Tõy Ban Nha u t vi s vn d kin lờn n
3,5 triu USD gii quyt vn giao thụng trờn a bn thnh ph Nng hin ti
cng nh trong tng lai. D ỏn tp trung ch yu vo vic b trớ cỏc ốn iu khin
ti cỏc nỳt, c bit u tiờn cho cỏc nỳt giao trờn cỏc trc Ph chớnh nh :Hựng Vng,
Lờ Dun,... . D ỏn hon thnh s to u kin thun li ỏp dng cỏc bi toỏn v
iu khin thớch nghi, u khin phi hp ốn tớn hiu,...
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 3
Xe chốn xanh trờn Hng Lờ Dun (nỳt Lờ Dun-Hong Hoa Thỏm)
Xe chốn xanh trờn Hng Lờ Dun (nỳt Lờ Dun-ễng ch Khiờm)
gii quyt bi toỏn giao thụng phc tp trong cỏc ụ th trờn, hin nay cú rt
nhiờự gii phỏp nh : m rng cỏc nỳt giao thụng, m rng nhỏnh dn,tuy nhiờn vi
c m hin nay ca hu ht cỏc tuyn ng trong ụ th nc ta l khú m rng
mt bng vỡ vy bi toỏn phi hp cỏc nỳt giao thụng cú ốn iu khin trờn cựng mt
tuyn ng c xem l mt gii phỏp hp lý nht bi ớt tn kinh phớ u t hn.
Nh ta ó bit, bi toỏn iu khin thớch nghi cng nh bi toỏn iu khin phi
hp l mt tin b trong nh vc t chc, u khin giao thụng ca nhõn loi. Bi
toỏn ny ó c s dng hu ht cỏc nc tiờn tin trờn th gii bi tớnh u vic
ca nú so vi cỏc bin phỏp t chc giao thụng khỏc. Bi toỏn iu khin thớch nghi s
gii quyt c s thay i bt thng ca dng xe theo khng gian v thi gian do ú
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng

SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 4
ng mc an ton v gii quyt vn ựn tc giao thụng trong cỏc nỳt giao thụng
iu khin ốn vi chu k cnh. Bi toỏn iu khin phi hp t ra hiu qu trờn cỏc
tuyn ng cú nhiu nỳt u khin bng ốn tớn hiu. H thng s tng an ton,
nõng cao kh nng thụng hnh, gim tn tht thi gian, gim tõm lý cng thng cho
ngi lỏi xe.
Xut phỏt t nhng hiu bit trờn, ti Nghiờn cu ng dng bi toỏn iu
khin giao thụng bng ln súng xanh trờn cỏc trc giao thụng chớnh trong TP
Nng c hỡnh thnh.
2. C CH V NI DUNG NGHIấN CU.
Mc ớch ca ti l i la chn lý thuyt tớnh toỏn phự hp vi u kin giao
thụng ụ th Nng v tú xõy dng chng trỡnh tớnh toỏn iu khin ốn bng
ln súng xanh.
c ớch c th ca ti l ng dng bi toỏn iu khin phi hp ốn tớn hiu
ln súng xanh cho mt s tuyn: Lờ Dun, Hựng Vng thnh ph Nng v
mt s tuyn khỏc cú iu kin tng t.
Ni dung nghiờn cu ca ti:
Vi mc ớch, ý ngha nh trờn ti tp trung i vo nghiờn cu ch yu l bi
toỏn iu khin liờn kt tớn hiu ốn, tú la chn mụ hỡnh toỏn phự hp vi u
kin nc ta .Ni dung ch yu ca ti:
Tỡm hiu tng quan v v h thng iu khin tớn hiu ốn bng ln súng xanh
Tỡm hiu lý thuyt tớnh toỏn ln súng xanh, kho sỏt thc nghim la chn
bi toỏn phự hp.
Xõy dng chng trỡnh tớnh toỏn kim tra v mụ hỡnh hoỏ dũng xe trờn tuyn
sau khi iu khin ln súng xanh.
3.PHNG PHP, I TNG V PHM VI NGHIấN CU :
3.1.Phng phỏp nghiờn cu:
Vi mc ớch nờu trờn, phng phỏp nghiờn cu ca ti l:
+ Nghiờn cu thc nghim dũng xe trờn a bn thnh ph Nng.
+Nghiờn cu lý thuyt dũng xe trong nỳt giao thụng xõy dng lý

thuyt tớnh toỏn cho hu khin ln súng xanh .
+Xõy dng cỏc thut toỏn tú vit thnh chng trỡnh tớnh, mụ hỡnh hoỏ
dũng xe bng ngụn ng Visual Basic chy trờn nn Window.
Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 5
3.2.i tng và phm vi nghiên cu:
Vi mc ích ca  tài là nghiên cu vu khin giao thông trên a bàn
thành phà Nng nên i tng nghiên cu ca  tài là các nút giao thông có iu
khin bng tín hiu èn trên các trc giao thông chính  thành phà Nng.
Phm vi nghiên cu ca  tài:
• Nút có èn iu khin 2 pha.
• S lng nút có u khin bng tín hiu èn trong tuyn t 4 n 15
nút.
• Khong cách gia các nút là bt k.
• u lng theo hai hng là bt k và ít thay i trên toàn tuyn(chênh
lch <25%).
• Vn tc gia các nút là bt k.
• Thi gian cho mi chu k là không i trên toàn h liên kt.
• Thành phn xe hai bánh chim t l ch yu trong dòng xe.
• T l dòng xe r trái trên tuyn phi hp <25%.
4.KT CU CHUNG A  TÀI:
Vi c ích và ni dung nghiên cu nh trên, kt cu a  tài gm 5
chng, phn m u, phn kt lun kin ngh vi tng s trang là 90 trang, các hình
v, bng biu,...và 18 tài liu tham kho.
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 6
CHặNG 1
T
T

ỉ
ỉ
N
N
G
G
Q
Q
U
U
A
A
N
N
V
V


ệ
ệ
H
H




T
T
H

H




N
N
G
G


I
I


ệ
ệ
U
U
K
K
H
H
I
I


ỉ
ỉ
N

N
G
G
I
I
A
A
O
O
T
T
H
H


N
N
G
G
B
B


ề
ề
N
N
G
G
"

"
L
L
A
A
è
è
N
N
S
S
O
O
ẽ
ẽ
N
N
G
G
X
X
A
A
N
N
H
H
"
"
V

V
A
A
è
è
H
H
I
I




N
N
T
T
R
R
A
A


N
N
G
G
G
G
I

I
A
A
O
O
T
T
H
H


N
N
G
G






A
A
è
è
N
N


ễ

ễ
N
N
G
G
iu khin giao thụng bng ốn tớn hiu l mt phng phỏp hin i trong t
chc giao thụng ca nhõn loi. Hin nay ang tn ti nhiu hỡnh thc khỏc nhau ca
phng phỏp iu khin giao thụng bng ốn tớn hiu v c s dng hu ht cỏc
quc gia.
Vi tc gia tng nhanh chúng ca lu lng giao thụng hin nay nc ta
núi chung v thnh ph Nng núi riờng ũi hi nhng nh t chc giao thụng
cng nh cỏc chuyờn gia, nh khoa hc trong lnh vc ny phi n lc nghiờn cu
la chn phng phỏp t chc u khin nhm hng n mc tiờu an ton, tin li
v kinh t. Hin nay, trờn mt s trc giao thụng chớnh trong ụ th lu lng xe khỏ
ln, nhng vỡ lu thụng trong ụ th nờn cỏc xe thng xuyờn phi dng hnh trỡnh do
gp ốn . khc phc tỡnh trng ny bi toỏn phi hp ốn tớn hiu trờn cỏc trc
ny cú th xem xột ỏp dng nhm nõng cao kh nng khai thỏc v mc an ton cho
dũng xe . phi hp ốn tớn hiu ta cú th s dng phng phỏp : phi hp luõn
phiờn, phi hp ln súng xanh, iu khin thớch nghi.
1.1.MT S KHI NIM V H THNG IU KHIN GIAO THễNG
BNG TN HIU ẩN:
Lch s ra i v phỏt trin k thut u khin giao thụng bng tớn hiu ốn ó
cú t lõu-K t khi ch to ra ốn hi t u khin bng tay vo gn cui th k XIX
(lp ti Westminster -Anh nm 1868) v mói n nm 1918 mi cú chic ốn iu
khin ba mu bng tay New York, sau ú nm 1926 chic ốn iu khin tng ba
mu c lp Wolverhompton (Anh) thỡ cho n nay h thng ốn iu khin t
ng ba mu (xanh, vng, ) ó c ng dung rng rói hu ht cỏc ụ th ln trờn
th gii.
ốn iu khin giao thụng: ú l chic ốn cú thc thp sỏng bng cỏc
ngun nng lng khỏc nhau m hin nay s dng ch yu l ốn in. ốn cú th

chuyn i qua li gia cỏc mu :xanh, , vng trong quỏ trỡnh lm vic.
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 7
iu khin giao thụng bng tớn hiu ốn: tc l phõn chia thi gian cho cỏc
lung xe qua mt nỳt giao thụng gim bt hoc trit tiờu cỏc xung t.
Trong h thng u khin giao thụng bng tớn hiu ốn gm cú: u khin c
lp; u khin thớch nghi; u khin phi hp .
Trong giai onu do lu lng xe lu thụng cũn nh nờn hu ht cỏc nỳt
c u khin c lp, v sau cựng vi s phỏt trin ca KHKT v dũng xe nờn
ngi ta ó ngh ra cỏch phi hp cỏc ốn trờn cỏc hng chớnh sao cho dũng xe trờn
ng chớnh thụng qua nhiu nỳt hiu qu nht, cng nh s dng nhng thnh tu
ca khoa hc xõy dng cỏc phn mm to nờn cỏc chu k mm ti u. Tú bi
toỏn phi hp u khin cỏc ốn v iu khin thớch nghi ca ốn tớn hiu ra i.
1.1.1.iu khin ốn c lp
:
Cỏc ốn t ti cỏc nỳt khụng cú liờn h ln nhau khi hot ng. Mi ốn ti
mi nỳt lm vic c lp nhau. Chớnh vỡ vy vic t chc u khin rt n gin, tuy
nhiờn nú lm cho dũng xe chy trờn tuyn chớnh cú nhiu nỳt u khin c lp b tn
tht thi gian rt ln .
Vỡ vy nú thớch hp cho cỏc nỳt giao trờn cỏc trc cú lu lng nh.
1.1.2.iu khin phi hp
:
H thng u khin giao thụng phi hp bng ốn tớn hiu l mt tin b ln so
vi u khin tng nỳt giao thụng riờng bit. H thng ny c ỏp dng vo nhng
m 20 ca th k XX gn vi kt qu nghiờn cu lý thuyt ca Henry-Waston (Anh)
So vi u khin riờng bit tng nỳt thỡ vic ỏp dng u khin giao thụng
phi hp cú cỏc u im sau:
- Nõng cao tc xe chy v gim s ch xe phói dng.
- Xe chy trờn ng ph nhp nhng, u ng lm tng kh nng thụng hnh
ca nỳt.

- Tc xe chy ca phng tin giao thụng trờn ng ph l tng i ng
u vỡ khụng cho phộp xe chy vi tc quỏ cao v buc cỏc lỏi xe ang i vi tc
thp phi tng tc kp n ngó t khi cú ốn xanh, nhm trỏnh b dng do ốn
.
-iu khin phi hp to u kin gim tai nn giao thụng ,vỡ khi i ti ngó t
xe gp ngay ốn xanh vt qua nờn khụng xy ra tỡnh hung xe sau õm vo xe i
trc. Thi gian gia cỏc xe chy trong dũng thng khụng quỏ 2-3 giõy.
- Lm cho ngi i b tuõn th qui tt giao thụng an ton hn khi i qua ng
Trong bi toỏn iu khin phi hp cú hai loi:
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 8
- iu khin phi hp ng b.
- iu khin phi hp liờn hon(ln súng xanh).
*Diu khin phi hp ng b:
H thng u khin giao thụng phi hp ng b l cựng mt lỳc thay i tớn
hiu ốn trờn tt c cỏc ngó t trờn mt dóy tuyn ph.
Trong ú bi toỏn truyn ng thi tt c cỏc tớn hiu cựng mu trong cựng mt
thi hn nh nhau trờn tt c cỏc nỳt giao thụng lin k l bi toỏn n gin nht v
c dựng ph bin hn.
Bi toỏn ny ch phỏt huy tỏc dung trong trng hp khi khong cỏch cỏc nỳt
nh nhau, thi gian cn thit cỏc xe chy t nỳt ny n nỳt kia nh hn thi gian
ca mt chu kốn vớ tc khụng i.
iu khin phi hp liờn hon (ln súng xanh)
H thng ny cú th ỏp dung khi khong cỏch gia cỏc ngó t bt k. Chớnh vi
c m ny giỳp cho h thng u khin ln súng xanh c ỏp dung nhiu hn vỡ
thc ta s cỏc tuyn ph ,khong cỏch gia cỏc nỳt khụng u nhau.
Phi hp cỏc ốn tớn hiu trờn ng ph nh l hm ca vn tc. Vỡ vy h
thng u khin ln súng xanh cú th chia ra ba trng hp:
Vi tc xe chy khụng i theo 1 hay 2 hng.
H thng vi tc xe chy thay i.

H thng vi tc xe chy cng bc.
Trong ba trng hp trờn thỡ h thng vi tc xe chy khụng i theo 1 hay 2
ng l thng gp hn c.
1.1.3.iu khin thớch nghi:
Bi toỏn iu khin thớch nghi tc l nõng cao kh nng thớch nghi vi dũng xe
tc thi, bng cỏch thu cỏc tớn hiu (xung) do cỏc xe phỏt ra bỏo v mỏy x lý v cho
ra chu k thớch hp.
Vo u nhng nm 1930 khi m khoa hc cha phỏt trin, thc hin bi
toỏn thớch nghi cỏc nh t chc giao thụng ó dựng mt s chng trỡnh cnh thay
i trong mt ngy cho phự hp vi lu lng xe vo cỏc gi sỏng, tra, chiu, ti.
Phng phỏp ny ngi ta gi l iu khin thớch nghi bng "chu k cng".
Theo thi gian, cựng vi s phỏt trin ca KHCN v dũng xe, bi toỏn iu
khin thớch nghi bng chu k cng t ra khụng cũn phự hp na. T thc tú, cỏc
nh nghiờn cu ó a ra phng phỏp mi: u khin thớch nghi bng chu k
mm-tc l xõy dng mt chng trỡnh to nờn cỏc chu k mm ti u iu khin
cỏc tớn hiu ốn sao cho luụn luụn thớch ng vi cỏc dũng xe tc thi ra vo cỏc nỳt
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 9
giao thụng. m bo kh nng thụng hnh ti cỏc nỳt t giỏ tr ti u, ngi ta ó
ch ra cỏc mỏy tỏch xung (gi l Detector) o, m xe, thu thp cỏc thụng tin cn
thit truyn v trung tõm u khin, tú trung tõm x lý v tớnh ra chu k hp lý.
u im ca bi toỏn iu khin thớch nghi bng chu k mm l gii quyt
c tỡnh trng ựn tc giao thụng ti cỏc nỳt giao.V nú l mt phn trong H Thng
Giao Thụng Thụng Minh m cỏc nc tin bó v ang nghiờn cu hon thin.
Tuy nhiờn, do phi tn chi phớ xõy dng trung tõm u khin cng nh mua cỏc
thit b ph tr nờn bi toỏn s dng chu k mm ớt c s dng ph bin. Nú phự
hp vi cỏc nc phỏt trin cao nh Anh, M, Nht, ...
1.1.4.Kt lun:
Hin nay trờn th gii, vi c m giao thụng a dng nờn c ba bi toỏn :
iu khin c lp, u khin thớch nghi cng nhiu khin phi hp u ang c

s dng. Tuy nhiờn do u im ni tri ca mỡnh, h thng u khin phi hp m
c bit l bi toỏn iu khin ln súng xanh c ỏp dung nhiu trờn cỏc trc chớnh
cỏc ụ thi ln trờn th gii :Lon Don, New York, Pari, ...
1.2. H THNG IU KHIN GIAO THễNG PHI HP TN HIU ẩN
TRấN TH GII:
Nh trờn chỳng ta ó nờu, k thut u khin giao thụng bng ốn tớn hiu ó ra
i t rt lõu cỏc nc tiờn tin trờn th gii nh : Anh, Phỏp, Nga, M, ... Ban u
ch l nhng chic ốn iu khin bng tay c s dung trờn cỏc trc ng thnh
ph Westmister nc Anh. Sau ú mt thi gian chic ốn ba mu tng c s
dng ti Wolverhampton nc Anh, tuy nhiờn sau mt thi gian s dung ngi ta thy
chic ốn tng ny t ra kộm hiu qu so vi u khin bng tay do nú chy theo
mt chng trỡnh cnh nờn khụng linh hot theo s thay i ca dũng xe. Tú,
ngi ta dựng mt s chng trỡnh cnh thay i trong mt ngy cho phự hp vi
ng xe.
Cựng vi s phỏt trin ca khoa hc k thut, nhiu nh nghiờn cu ó xut
ra bi toỏn liờn kt cỏc ốn trờn cựng mt tuyn ng chớnh sao cho dũng xe trờn
tuyn chớnh thụng qua nhiu nỳt mt cỏch cú li nht. Bi toỏn phi hp ra i tú
v c nhiu nc ỏp dung do nú mang li nhiu tớnh u vic .
Do c m dũng xe cỏc nc phỏt trin trờn th gii l dũng thun, ng thi
ý thc ca ngi dõn khi tham gia giao thụng l rt cao cng vi cụng tỏc quy hoch
ụ th cú xem xột n vic t chc u khin giao thụng, nờn vic s dng cỏc bi
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 10
toỏn phi hp rt thun li. Nhiu thnh ph ln trờn th gii nh : New York,
LonDon, Pari, Macxcva,... mc dự lu lng xe trờn cỏc trc ng l rt ln so vi
nc ta nhng hu nh khụng xy ra ựn tc giao thụng, bi do h t chc giao thụng
rt tt, m mt trong nhng bi toỏn iu khinốn c cỏc thnh ph ny s dng
ú l bi toỏn iu khin phi hp. Chớnh bi toỏn iu khin ny ó bin h thng
giao thụng cỏc thnh ph trờn tr nờn vn minh, hin i, v ó a mt s tuyn
ng tr thnh biu tng ca quc gia v ni ting trờn th gii.

Trong thi i ngy nay, vi s phỏt trin ca khoa hc k thut, cỏc nh t
chc giao thụng ó nhanh chúng ỏp dng nú vo trong bi toỏn iu khin giao thụng
nõng cao tớnh an ton v thun li cho dũng xe khi tham gia lu thụng trờn ng.
Hin nay cỏc nc phỏt trin trờn th gii nh Anh, M, Nht Bn, Hn Quc,...ó v
ang nghiờn cu v hon thin H THNG GIAO THễNG THễNG MINH gi tt l
ITS -M mt trong nhng b phn quan trng ú l h thng u khin bng ốn tớn
hiu trờn cỏc ng phụ chớnh, trong ú bi toỏn phi hp v tng u khin c
quan tõm nhiu nht .
Kt lun: T nhng ỏnh giỏ trờn ta thy h thng u khin giao thụng bng
ốn tớn hiu ó v ang c s dng rng ri v ph bin. Cựng vi s tin b ca
khoa hc, h thng u khin giao thụng cng khụng ngng phỏt trin vi nhiu
chng trỡnh, phn mm, dng c, mỏy múc hin i ó tng bc gúp phn ỏng k
vo vic nõng cao tớnh an ton trong lu thụng xe c. V trong ú bi toỏn iu khin
phi hp ó v ang c nghiờn cu phỏt trin lờn mt tm mi phự hp vi u
kin thc t .
Núi túm li: bi toỏn iu khin phi hp ốn tớn hiu ó v ang c s dng
rt ph bin,c bit l trong cỏc tuyn ng ụ th. Nú l mt trong cỏc ch tiờu
ỏnh giỏ mc vn minh ca ụ th hin i.
1.3.HIN TRNG NG LI GIAO THễNG TRấN A BN TP
NNG:
1.3.1Khỏi quỏt v hiờn trng mng li giao thụng thnh ph Nng:
T khi tr thnh ụ th loi I trc thuc trung ng, thnh phó cú nhng
c phỏt trin vt bt trờn cỏc lnh vc : kinh t, chớnh tr xó hi, c bit l trong c
s h tng ..., b mt ca thnh ph ngy cng thay i nhanh chúng theo hng hin
i, c s h tng c u t phỏt trin, h thng mng li giao thụng c nõng
cp m rng, nhiu tuyn ng cc u t ci to nõng cp tr nờn khang trang,
sch p hn.
Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 11
Ban u, khi mi hình thành, Thành ph ch có mt s tuyn ph nh nh :Trn

Phú, Bch ng, ... . n nay nhiu tuyn ng c nâng cp và xây mi ã to cho
Thành ph mt b mt khác hn. Vi ch trng phát trin ca thành phn nm
2020 là thúc y phát trin kinh t vùng ven thành ph. c bit trong giai n u
tp trung phát trin vùng ven b Tây sông Hàn ã góp phn thúc y phát trin kinh t
phía Tây, Tây Nam Thành ph. Chính u này ã cho ra i hàng lot các công trình
mang tm c quc t và khu vc nh: Hm Hi Vân, Cu Thun Phc, Cu sông
Hàn, ng n Biên Ph, Nguyn Tt Thành, Phm Vn ng, Ngô Quyn,... .
Chính s ra i ca các công trình trên ã góp phn thúc y s phát trin 
phía ông Thành Ph -mt khu vc lâu nay b cô lp bi dòng sông Hàn.Vi tc 
phát trin n chóng mt  khu vc này ã dn n nhiu trc giao thông chính ni
khu vc này vi trung tâm Thành ph phi chi mt lu lng xe khá ln nh : Lê
Dun, Hùng Vng, Quang Trung,... .Trên tuyn, li có rt nhiu nút c u khin
Hình 1.1:  S H TNG GIAO THÔNG TPN
Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 12
bng èn nht là tuyn Hùng Vng ã làm cho xe chy trên tuyn mt rt nhiu thi
gian do thng xuyên gp èn .
Hin nay mng li ng ni b phát trin tp trung ch yu  trung tâm , mt
 dân công . khc phc tình hình này,  án quy hoch chung cho thành ph
n nm 2020 ã xác nh không gian Thành phc m rng, các khu ô th v tinh
c hình thành, mng li giao thông ni các m dân cc u t xây dng
hoàn chnh m bo thi gian i li trong chùm ô th không quá 30 phút.
Hình 1.2  t chc không gian TP à Nng và các vùng ph cn
Kt lun: nhìn chung mng li giao thông trên a bàn Thành ph hin nay
cha áp ng c s tng trng ca lu lng xe .Tai nn giao thông vn còn xy
ra nhiu.Trên các trc giao thông chính dòng xe phi thng xuyên gp èn  nên
làm gim tính tin nghi ca tuyn ng .
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 13
1.3.2Khỏi quỏt v hiờn trng giao thụng trờn a bn thnh ph Nng:

Hin ti thnh ph Nng cng nh nhiu thnh ph khỏc trong c nc,
thnh phn dũng xe tham gia giao thụng rt phc tp v ch yu l lng xe hai bỏnh
(bao gm xe p v xe mỏy). Do nhiu yu t m hin nay thnh phn ny hin ang
phỏt trin vi tc chúng mt v cha cú chiu hng thuyờn gim.
Theo s liu thng kờ ca phũng qun lý giao thụng ụ th thỡ t nm 2000 n
2006 tc tng trng ca cỏc thnh phn xe c khụng ngng tng lờn c bit l xe
ụtụ v mụtụ, c th :
Tc tng trng ca ụtụ cỏc loi bỡnh quõn hng nm l 10%.
Tc tng trng ca mụtụ, xe mỏy cỏc loi bỡnh quõn hng nm l 8%
Tc tng trng ca cỏc loi xe khỏc khụng ỏng k khong.
S lng cỏc loi phng tin giao thụng n cui nm 2006 ton thnh ph l :
Khong 12.560 ụ tụ cỏc loi.
Khong 246.630 xe mụ tụ, gn mỏy.
ng xe p khụng thng kờ c nhng c tớnh khong hn 150.000
chic.
Thnh phn xớch lụ khong hn 1.500 chic.
Cỏc loi xe thụ s cũn li chim t l khụng ln nhng li cú sc cn tr
giao thụng ln.
Nh vy, thnh phn dũng xe ti thnh ph Nng ch yu l xe p v xe
mỏy, t l xe ụ tụ rt thp. u ny khụng ch l c thự riờng ca Nng m cũn l
im ni bt chung v dũng xe trong cỏc ụ th Vit Nam. Do vy trong bt k mt
nghiờn cu no cú liờn quan n dũng xe u khụng th b qua thnh phn ny. Rừ
rng l i vi vic t chc u khin giao thụng cng vy.
Ta nhn thy rng, vi mt ngó t n gin ó cú 32 im xung t, nhng
trong tỡnh trng giao thụng hn hp nh trờn, mi phng tin cú mt tc v hnh
trỡnh khỏc nhau thỡ s lng tim tng cỏc im xung t s l vụ cựng, khụng xung
t cng tr thnh xung t. Hỡnh thc v mc nguy him ca cỏc m xung t
cng sa dng hn nhiu. Do ú, vn t chc -iu khin giao thụng tr nờn phc
tp v cn thit hn.
Ngoi ra theo kt qu d bỏo ca mt s tỏc gi trong nc i vi thnh ph

Nng [1], vi tc phỏt trin kinh t trong nhng nm ti thỡ nhu cu vn chuyn
hng hoỏ cng nh hnh khỏch cũn tip tc tng cao (nm 2010 d bỏo nhu cu vn
chuyn l 14.429.000 T hng hoỏ v 72,34 triu lt khỏch). Do ú lu lng xe lu
thụng trờn ng núi chung cng s tng khỏ nhiu.
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 14
Trc tỡnh hỡnh ú, trỏnh nhng hin tng khú gii quyt nh hin nay H
Ni v TP. HCM thỡ ngay t bõy gi Nng cn thit phi cú nh hng phỏt trin
h thng giao thụng v bi toỏn t chc giao thụng thớch hp.
1.3.3.Tỡnh hỡnh t chc-iu khin giao thụng trờn a bn thnh ph Nng
T chc -iu khin giao thụng l mt trong nhng yu t quan trng lm
ng hiu qu khai thỏc ca giao thụng ụ th. Nu ỏp dng cỏc bin phỏp t chc -
iu khin giao thụng hp lý thỡ s lm tng kh nng thụng xe ca ng, ca nỳt
giao thụng, to u kin thun li, tõm lý thoi mỏi cho ngi tham gia giao thụng,
lm gim tai nn v mang li hiu qu kinh t cao. Cũn nu t chc -iu khin giao
thụng khụng hp lý (c v mt khụng gian v thi gian) thỡ nhiu lỳc cú tỏc dng
ngc li, nhiu khi li kỡm hóm s phỏt trin kinh t ca thnh ph. Hin tng ny
khụng phi l cha xy ra thnh ph Nng. n hỡnh l ngó nm trc nh thi
u Nguyn Tri Phng, t chc giao thụng theo phng phỏp hỡnh xuyn nhng do
thit k cha hp lý nờn khi s dng cũn nhiu u bt tin, khụng kinh t.
Hin nay vic t chc -iu khin giao thụng trờn ng cng nh ti cỏc nỳt
giao thụng trờn a bn thnh ph Nng vn cha c chỳ trng.
Ton thnh ph hin cú 16 nỳt dựng ốn iu khin (bng 1.1). Cỏc nỳt ốn tớn
hiu ny c xõy dng qua nhiu giai n nờn kiu dỏng, cht lng khụng m
bo. Hin nay h thng cỏc ốn tớn hiu a só b h hng, hot ng khụng bỡnh
thng nờn nhiu lỳc xy ra s c trong vn hnh gõy ri lon giao thụng. Chu kốn
trờn cỏc nỳt khụng u v bin thiờn t 45 ữ 80 giõy, thi gian pha xanh thay i t 20
ữ 40 giõy. iu ỏng núi l, do hot ng khụng ng b nờn nhiu lỳc ngi i
ng trờn trc chớnh nh : Hựng Vng, Lờ Dun,... li thng xuyờn gp ốn ,
lm gim kh nng thụng xe ca ng ph v khụng mang li hiu qu kinh t. Vic

t ốn trờn nỳt giao thụng hu nh khụng c lun chng kinh t - k thut xem cú
nờn t ốn iu khin hay khụng. Chu kốn thng c xỏc nh theo cm tớnh v
kinh nghim, cha tớnh toỏn xỏc nh chu k ti u. Nhỡn chung, h thng tớn hiu, t
chc -iu khin ti nỳt giao thụng ca thnh ph Nng thiu v s lng, cha
bo m v cht lng nờn cha ỏp ng c nhu cu giao thụng hin nay cng nh
trong tng lai.
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 15
Bng 1.1 Bng thng kờ s lng nỳt cú ốn iu khin
S
T
T
TấN
NT
CC HNG GIAO TI NT
GIAO
T
CCH TC- K
1 NS10
Lờ Dun - Lờ Li Ngó t
ốn K 2 pha
2 NS12
Lờ Dun - ễng ch Khiờm Ngó t
ốn K 2 pha
3 NS21
Lờ Dun - Hong Hoa Thỏm Ngó t
ốn K 2 pha
4 NS22
Hựng Vng - Lý Thỏi T - Hong Hoa
Thỏm - Hm Nghi

Ngó t ốn K 2 pha
5 NS23 Hựng Vng - Trn Phỳ Ngó t ốn K 2 pha
6 NS25 Hựng Vng - ễng ch Khiờm Ngó t ốn K 2 pha
7 NS29 Hựng Vng - Phan Chu Trinh - Lờ Li Ngó t ốn K 2 pha
8 NS112 Hựng Vng - Ngụ Gia T Ngó t ốn K 2 pha
9 NS34 Hm Nghi - Nguyn Vn Linh - Lờ ỡnh Lý Ngó t ốn K 2 pha
10 NS49 Cỏch Mng thỏng 8 - ễng ch ng Ngó t ốn K 2 pha
11 NS65 Nỳi Thnh - Phan ng Lu Ngó t ốn K 2 pha
12 NS132 n Biờn Ph - H Huy Tp Ngó t ốn K 2 pha
13 NS117 i Phũng - ễng ch Khiờm Ngó t ốn K 2 pha
14 NS120 Quang Trung - Lờ Li Ngó t ốn K 2 pha
15 NS133 Phan Chu Trinh - Lờ ỡnh Dng Ngó t ốn K 2 pha
16 NS139 Hong Diu - Lờ ỡnh Dng Ngó t ốn K 2 pha
Trc ỏp lc xe ngy cng tng trong thnh ph hin nay nờn h thng tớn hiu
ốn hot ng c lp khụng cũn thớch hp na. ỏp ng tỡnh hỡnh giao thụng núi
trờn, cụng ty in chiu sỏng ó xõy dng d ỏn Nõng cp h thng ốn tớn hiu giao
thụng cú iu khin trung tõm - Thnh ph Nng . D ỏn ny ó dc phờ duyt
v sp ti sa vo xõy dng trờn a bn thnh ph. Quy mụ d ỏn gm cú : xõy
dng 40 nỳt, ci to nõng cp 12 nỳt ốn tớn hiu giao thụng ti cỏc nỳt giao thụng
chớnh hin cú ca thnh ph ; lp t 9 camera ti cỏc nỳt giao thụng ca ngừ, cỏc v trớ
trng yu cn quan sỏt v lp mt trung tõm u khin tớn hiu giao thụng. Tuy nhiờn,
d ỏn ch ỏp dng iu khin ốn c lp ch khụng xột n vic phi hp tớn hiu ốn
trong khi ú nu d ỏn hon thnh thỡ trờn mt s tuyn s lng ốn tng i ln
õy l cn c ta xem xột ỏp dng bi toỏn phi hp ốn tớn hiu .
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 16
Mt vn tn ti hin nay na l : t trc n nay, do vic phỏt trin thnh
ph khụng cú quy hoch c th cho nờn dn n din tớch t ginh cho ng núi
chung, cho nỳt núi riờng rt thp. Vỡ vy, vic t chc giao thụng mt chiu hay u
khin ti nỳt bng o dn hng tr nờn khú thc hin. V thc t, trong thnh ph

ch cú hai tuyn t chc giao thụng mt chiu (Bch ng, Trn Phỳ) v vic t chc
giao thụng bng o dn hng hu nh cha c ỏp dng nhiu m a s cỏc nỳt
thng c t chc hn hp cho cỏc loai xe i chung, khụng cú phõn ln xe r trỏi, r
phi hay i thng.Trờn mt s trc chớnh cú nhiu nỳt u khin bng ốn tớn hiu
nhng lm vic c lp nhau ó lm tng thi gian tn tht ca dũng xe lu thụng trờn
tuyn, mt sốn t xong li khụng hot ng.
Kt lun: Vi hin trng t chc -iu khin giao thụng hin nay ca thnh ph
thỡ khụng cũn phự hp vi tỡnh hỡnh giao thụng hn nay ca Thnh ph cng nh trong
ng lai. Bi toỏn iu khin ốn c lp t ra kộm hiu qu trờn mt s trc ng
nh :Hựng Vng, Lờ Dun, ... . khc phc khú khn trờn, nhng ngi lm cụng
tỏc t chc giao thụng cn cú nhng bin phỏp t chc tiờn tin v phự hp hn.
1.3.4.Mt s thụng s liờn quan n bi toỏn t chc -iu khin giao thụng :
1.3.4.1.Vn an ton v tai nn giao thụng:
Vn an ton v tai nn giao thụng thng gn lin vi vic t chc -iu
khin giao thụng, ngoi ra cũn ph thuc vo nhiu yu t khỏc. Tuy nhiờn, tai nn
giao thụng luụn l ni lo lng bt an ca mi ngi dõn ụ th, do ú hn ch tai
nn giao thụng trờn ng v c bit l ti cỏc ngó ba, ngó t,... thỡ iu u tiờn quan
tõm n l gii phỏp t chc -iu khin giao thụng. Nu ỏp dng phng phỏp t
chc -iu khin tt thỡ khụng nhng gii toc nhng bt an trong lũng mi ngi
dõn v tai nn giao thụng m cũn em li hiu qu kinh t cao. Cú th núi an ton giao
thụng l tiờu chun cao nht trong thit k bt k mt nỳt giao thụng no. Cha cú
c no cp ti tiờu chun an ton nỳt giao thụng, nhng nu xy ra trờn hai v
tai nn cht ngi mt nm, c coi l nỳt nguy him cn cú bin phỏp gii quyt.
Trờn nỳt giao thụng iu quan trng nht thng lm tng tai nn l vn tm
nhỡn m iu ny thng ớt tho món trờn hu ht cỏc nỳt thuc a bn thnh
ph.Chớnh vn ny ó to ra tõm lý rt cng thng cho ngi tham gia giao thụng
trờn ng khi i vo nỳt (vớ d : ngó t Hong Hoa Thỏm - Lờ Dun, nỳt Triu N
ng - Hựng Vng, ễng ch Khiờm -Hi Phũng, ễng ch Khiờm Lờ Dun v
nhiu nỳt khỏc trờn cỏc tuyn ni thnh). tng tm nhỡn trong nỳt bng cỏch m
rng phm vi hot ng l vn rt khú gii quyt, vỡ qut ginh cho nỳt l rt ớt.

ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 17
Nhó trỡnh by, cỏc nỳt giao thụng thng c t chc hn hp cho tt c
cỏc loi xe i chung, khụng cú phõn ln cho xe r trỏi, r phi hay i thng. Nhiu
trng hp khi vo nỳt xe r trỏi li bờn phi v xe mun r phi li bờn trỏi do ú
lm tng mc nguy him ca nỳt.
Nhng c m nờu trờn, chng t rng tỡnh hỡnh giao thụng thnh ph
Nng din ra rt phc tp, cn cú nhng nghiờn cu c th tỡm gii phỏp ci thin,
t chc giao thụng phự hp.
1.3.4.2.í thc chp hnh lut giao thụng ca ngi dõn:
Trong mt thnh ph m lng phng tin lu thụng trờn ng ch yu l
phng tin cỏ nhõn nh Nng thỡ vic xem xột vn ý thc, tp quỏn i li ca
ngi dõn l tr nờn cn thit trong vic tớnh toỏn t chc -iu khin giao thụng trờn
nỳt, cng nh ton b h thng giao thụng ụ th. Qua quỏ trỡnh quan trc thc nghim
hin trng trờn cỏc nỳt giao thụng thnh ph Nng, nhiu tỏc gi ó rỳt ra c
nhng nhn xột nh sau :
Thi gian cao m trong ngy thng vo lỳc 7 gi kộm 15 n 7 gi
30 sỏng v 4 gi 30 n 5 gi 30 chiu. Bui sỏng gi cao m ngn hn
nhng cú cng chuyn i ln hn.
í thc tụn trng lut l giao thụng ca ngi dõn cha cao, h thng
s dng ng vo nhiu mc ớch khỏc nhau nh buụn bỏn, xe, qung
cỏo, ... iu ny lm gim tm nhỡn ca ngi i ng, gim kh nng
thụng thụng hnh v lm tng mc phc tp ca nỳt giao thụng, ca
ng ph.
Ti cỏc nỳt cú ốn iu khin, thỏi chp hnh lut giao thụng cng
khụng c nghiờm tỳc. Quy nh khụng cho phộp r phi trờn hng ốn
nhng thng ngi i ng li khụng quan tõm n u ú. Khi ốn
bt u, ngi ta cho xe chm lờn c vch ng ngi i b hoc trn ra
gia nỳt, thm chớ cũn xe sang c ln ng ngc chiu lm cn tr
dũng xe qua nỳt, tng mc phc tp ca nỳt.

Riờng i vi dũng xe r trỏi, mt s c ý ộp vo tim ng trỏnh
dũng xe i thng v r phi. Khi ốn xanh bt u, h thng phúng nhanh
r trỏi trc khi ln xe i din vo gia nỳt, ụi khi khụng kp thng
gõy cn tr cho cỏc xe c hai phớa. Mt s xe khỏc chng cho xe chm
vo nỳt v r trỏi khi mt xe trong nỳt gim xung. Núi chung trong nỳt
khụng cú ốn iu khin dũng xe r trỏi linh hot hn trong vic tỡm mt ca
Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 18
s thi gian  ct dòng khác. Nhng cng vì iu ó mà dòng xe r trái
thng làm tng mc  phc tp ca nút giao thông.
 ci thin tình hình giao thông hin nay thì vic thay i thói quen ca ngi
tham gia giao thông bng cách áp dng các bài toán iu khin giao thông tiên tin
cng nh tng cng kim tra vic chp hành lut giao thông trên ng ph là iu
cn thit.
1.3.5. Kt lun:
Qua tìm hiu và phân tích nhng vn  trên, hin trng giao thông thành ph
à Nng ni rõ nhng m sau :
Vu kin ng :
- Mt ng thp, phân b không u (tp trung ch yu  hai Qun trung
tâm thành ph là Qun Hi Châu và Qun Thanh Khê). Do ó, s lng nút giao thông
có cng  xe cao cng nm tp trung  khu vc này.
- B rng ng hp, a s cha m bo tm nhìn.
Vu kin giao thông :
- Dòng xe tham gia giao thông là dòng xe hn hp, thành phn phc tp trong
ó lng xe cá nhân (xe hai bánh) chim t l ln.
- Cng  dòng xe ln, c bit là vào nhng gi cao m ti các tuyn ni
thành. Theo d báo vi tc  phát trin kinh t nh hin nay và trong nhng nm ti
thì cng  giao thông s còn tip tc tng cao.
- Ti các nút giao thông dòng xe càng tr nên phc tp hn. Hành trình xe r
khác nhau ca dòng hn hp làm tng mc  nguy him, tng s tai nn giao thông.

Vu kin tín hiu giao thông :
- Nhìn chung vn  t chc và iu khin giao thông cha c chú trng úng
mc.
- Hu ht các nút giao thông ca thành phu c thit kng lot.
- H thng tín hiu u khin bng èn hot ng theo chu k cng nên nhiu
khi không phát huy c ht tính nng ca nó.
- Thi gian chu k và thi gian xanh c xác nh theo kinh nghim nên khi
hot ng còn nhiu m cha hp lý.
- Mt u na nh hng không nhn vic t chc -iu khin giao thông
là ý thc chp hành lut giao thông ca ngi dân và vic kim tra lut cha trit .
⇒ Nh vy, tình hình giao thông trên a bàn thành phà Nng nói chung
din ra rt phc tp. S v tai nn và mc  nguy him ca nó cng ang tng lên
Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 19
áng k.  ci thin tình trng hin nay thì vic tng cng t chc -iu khin giao
thông ti các nút giao thông trên các trc giao thông chính ca thành ph là iu cn
thit .
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 20
CHặNG 2
L
L
Y
Y
ẽ
ẽ
T
T
H
H

U
U
Y
Y




T
T
T
T
ấ
ấ
N
N
H
H
T
T
O
O
A
A
ẽ
ẽ
N
N

I
I


ệ
ệ
U
U
K
K
H
H
I
I


ỉ
ỉ
N
N


E
E
è
è
N
N
B
B

ề
ề
N
N
G
G


L
L
A
A
è
è
N
N
S
S
O
O
ẽ
ẽ
N
N
G
G
X
X

A
A
N
N
H
H


V
V
A
A
è
è
L
L
ặ
ặ


A
A
C
C
H
H
O
O
ĩ
ĩ

N
N
B
B
A
A
è
è
I
I
T
T
O
O
A
A
ẽ
ẽ
N
N
C
C
H
H
O
O

T
T
H
H
ậ
ậ


A
A
è
è
N
N


ễ
ễ
N
N
G
G
Nh ó bit, bi toỏn phi hp ốn iu khin theo kiu l súng xanh l
phng phỏp t chc u khin ốn tin b trờn th gii v ang c s dng rng
ri trong ụ th cng nh ngoi ụ th cỏc nc phỏt trin. Hin nay phi hp cỏc
ốn tớn hiu vi nhau cỏc nh t chc u khin giao thụng ang s dng cỏc lý thuyt
tớnh toỏn ca cỏc tỏc gi : Morgan v Little, Whighting v Hivier Tuy nhiờn cỏc
lý thuyt trờn ch nghiờn cu cho dũng xe thun ụtụ cũn i vi dũng xe hn hp v xe
mỏy chim t l ch yu nh nc ta thỡ cn xem xột cỏc ch tiờu ỏnh giỏ ca lý
thuyt ny.

Hin nay nc ta cú rt ớt chuyờn gia nghiờn cu v lý thuyt tớnh toỏn u
khin phi hp ốn tớn hiu cho dũng xe nh nc ta .Chớnh vỡ lý do ny ,mun ỏp
dng phng phỏp iu khin ốn ln súng xanh cn nghiờn cu lý thuyt tớnh toỏn
ó v ang c ỏp dng trờn th gii ng thi quan trc u kin giao thụng thc t
nc ta tú la chn lý thuyt tớnh toỏn phự hp vi u kin giao thụng nc ta.
ỏp dng phng phỏp iu khin phi hp ốn tớn hiu ln súng xanh cho
thnh ph Nng ta cn nghiờn cu thc nghim vu kin giao thụng , iu kin
ng trờn cỏc trc giao thụng chớnh ca thnh ph v t nhng lý thuyt tớnh toỏn ó
nghiờn cu ta la chn bi toỏn phự hp .
2.1. Lí THUYT TNH TON U KHIN ẩN BNG LN SểNG
XANH
2.1.1 Mt s khỏi nim c bn:
tớnh toỏn bi toỏn phi hp u khin ốn bng ln súng xanh cn phi hiu mt s
khỏi nim c bn sau:
ng thi gian: l thi gian m bo cho xe chy khụng ngng vi tc tớnh toỏn
qua tt c cỏc nỳt giao thụng khi u khin phi hp bng h thng ốn tớn hiu.
Bng thi gian cú tr s cng ln thỡ th lp cng hp lý vỡ tho món cho mt
hnh trỡnh di.Gi t=t
ng
/T
x
,trong trng hp cỏc n ng ph gia cỏc ngó t
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 21
cú chiu di bng nhau, cng nh xe chy mt chiu thỡ tr s ca bng thi gian
bng thi gian bt ốn xanh. Khi ú ta cú : t
ng
/t
xanh
=1. Thụng thng m cng l ph

bin nht l : t
ng
/t
xanh
< 1. Khi lp th cho cỏc pha ốn thỡ phi bo m sao cho t
s t >= 0,65.
im tỏch : l mt ct ca ng ph cú xe chy hai chiu ti ú cỏc dũng xe ngc
chiu gp nhau v i ngc chiu nhau.
Vớ d :
X: Xanh
V : Vng
:
Hỡnh 2.1 Biu xỏc nh m tỏch
T hỡnh v ta cú 3 m A, B, C l 3 im tỏch
Nh vy, khi thit k phi hp ốn tớn hiu nờn c gn a im tỏch cng gn
vi trc giao ti tim nỳt cng tt.
2.1.2. Nguyờn tc chung khi thit k phi hp cỏc ốn tớn hiu:
Khi thit k phi hp cỏc ốn iu khin ta phi u tiờn cho dũng xe i thng
trờn hng chớnh ca h liờn kt.
Nghiờn cu phi hp cỏc ốn tớn hiu ũi hi phi xem xột k lng cỏc u
kin xe chy. u ny cú ngha l ti u hoỏ chng trỡnh phi hp cỏc ốn tớn
hiu cn phi bit c:
u lng v thnh phn xe chy trong dũng.
Tc trung bỡnh ca dũng xe.
t chc giao thụng.
Thi gian ca mt chu kốn v thi gian ca pha u khin mt nỳt
giao thụng
Tớnh toỏn h thng u khin phi hp cỏc ốn tớn hiu c tin hnh theo hai
giai on:
L

X XV
V

V

V
V
X V

V
A
B
C
Tck/2
Tck
Soùng lón
Soùng xuọỳng
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 22
Giai on 1: Xỏc lp tiờu chun ti u hoỏ chng trỡnh phi hp i vi h
thng l linh hot nht, gn ging vi u kin thc t nht.
Giai on 2: Thc hin ti u hoỏ thi gian mt chu kốn cho mi chng
trỡnh. Chỳ ý, khi la chn thi gian cho mt chu kốn cn chn nỳt giao thụng no
trờn cựng mt tuyn phc tp nht v cú lu lng xe ra vo nỳt ln nht.
2.1.3. Mc tiờu ca h thng u khin phi hp ốn ln súng xanh.
Mc tiờu hng n ca bi toỏn iu khin phi hp cỏc ốn tớn hiu l nõng
cao mc phc v ca tuyn ng, tng mc an ton giao thụng ,gim chi phớ
do xe phi dng khi gp ốn .
i vi bi toỏn iu khin phi hp cỏc ốn tớn hiu bng ln súng xanh thỡ

ngoi mc tiờu nh trờn, bi toỏn cũn t ra tiờu chớ ú l : lm sao cho lng xe lu
thụng trờn tuyn cú u khin ln súng xanh khi chy tu tuyn n cui tuyn ớt
gp ốn nht ,s xe phi dng trong dũng ti mt nỳt l ớt nht hay thi gian chm
xe l nh nht.
Vi mc ớch nh trờn ca bi toỏn iu khin ốn bng ln súng xanh ,
tớnh toỏn iu khin nú ta phi thu thp y cỏc thụng s v dũng xe (tc , lu
ng ,thnh phn dũng xe ,...) vu kin ng ( dc ,b rng ,...) tú ta la
chn phng phỏp tớnh toỏn phự hp cng nh kin ngh cỏc h s hiu chnh bi
toỏn th hin kt qu sỏt thc t nht .
2.1.4. Trỡnh t tớnh toỏn bi toỏn iu khin ốn bng ln súng xanh:
t c mc ớch t ra, ta cn la chn cỏc thụng s ca chu kốn, ca
tc dũng xe , lựi bt ốn xanh gia cỏc nỳt,... cho phự hp. i vi dũng xe
khụng thun bi toỏn ti u l mt hm ca rt nhiu yu t (c m dũng xe, iu
kin ng, ý thc ca ngi dõn,...) do ú khi tớnh toỏn ta cn la chn thụng s no
phự hp vi u kin thc t v quyt nh n quỏ trỡnh lu thụng ca dũng xe.
tớnh bi toỏn liờn kt ốn ln súng xanh ta thc hin theo cỏc bc sau:
- c 1: thu thp cỏc s liu phc v cho bi toỏn.
- c 2: xỏc nh chu kốn ti nỳt trờn tuyn thit k.
- c 3: thit lp bi toỏn tớnh toỏn liờn kt cỏc ốn tớn hiu.
- c 4: ỏnh giỏ hiu qu ca bi toỏn.
Cỏc bc nờu trờn l trỡnh t chung khi ta tin hnh thit ku khin ốn bng
ln súng xanh. Hin nay thc hin cỏc bc ny cú rt nhiu phng phỏp. C
th nh sau.
Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 23
2.1.4.1. Thu thp s liu :
Các s liu cn thit khi thit ku khin làn sóng xanh ó là : tc  trung
bình dòng xe, lu lng dòng xe lu thông trên tuyn, b rng nhánh dn, khong
cách gia các nút.
 thu thp c các thông s trên ta có th tin hành bng nhiu phng pháp

Tc  trung bình ca dòng xe là tc m bo 85% xe chy vi tóc  bng
hoc thp hn tr sã chn.  xác nh c V tính toán thì t s liu quan trc ta
dng nên biu  quan h gia tc  và tn s tích lu.
H2.2 Biu  quan h V- tn s tích lu
2.1.4.2. Xác nh chu kèn :
Ta bit chu kèn là hàm ca thi gian tn tht và h s mc  phc v. Do
ó,  tính c chu kèn cn xác nh c tn tht thi gian và h s mc  phc
v.
Vi c im ca dòng xe lu thông hin nay thng là dòng hn hp không
phi là dòng thun, vì vy  xác nh c hai ch tiêu trên ( T
L
,Z) ta cn i xác nh
phng pháp và h s quy i t dòng hn hp v dòng thun; xác nh nng lc
thông hành ca nhánh dn .
a) Phng pháp quy i dòng xe hn hp v dòng thun .
Hin nay trên th gii cng nh trong nc ang tn ti nhiu phng pháp quy
i dòng hn hp v dòng thun. Mi phng pháp u da trên nhng c m nht
nh ca dòng xe nghiên cu, và t c só rút ra c h si xe phù hp .
Theo kt qu nghiên cu ca tác gi [2] i vi c m dòng xe trong ô th
c ta, tác giã kin ngha ra hai hình thc quy i, i v xe máy hay xe con là
ph thuc vào hai iu kin .
85%
Tn s tích ly
Vtt V(km/h)
ọử aùn tọỳt nghióỷp Khoa xỏy dổỷng cỏửu õổồỡng
SVTH: Trỏửn Trung Vióỷt Lồùp 02X3C Trang 24
iu kin thnh phn dũng xe m ch yu l lng xe ụ tụ qua nỳt vi
ngng trờn di 15%.
iu kin th hai l iu kin v cp ng giao nhau, c chia thnh 4
loi :

+ ng ph chớnh khu vc giao vi ng ph chớnh ton thnh.
+ ng ph chớnh khu vc giao vi ng ph chớnh khu vc.
+ ng ph chớnh khu vc giao vi ng ph.
+ ng ph giao vi ng ph.
C th kin ngh s dng cỏc h s quy i theo Bng 2.1 v phng phỏp quy
i dũng xe hn hp v dũng thun nht nh sau:
Bng 2.1 : Cỏc h s quy i v dũng xe thun nht
Phng tin
H s quy i v dũng xe
con quy i (xcq)
H s quy i v dũng xe
mỏy quy i (xmq)
Xe con
Xe p
Xe mỏy
Xe buýt
Xe ti nh
Xe ti trung
Xe ti nng
Xe Rmooc
1
0,3
0,5
2,5
2,0
3,0
3,5
6
3,5 ữ 4
0,7 ữ 0,8

1
10
8
12
15
24
Ghi chỳ : Cỏc loi xe buýt v xe ti ca c hai phng phỏp quy i c ly
ng ng theo tiờu chun 20TCN 104-83.
Khi nỳt giao n gin gia ng ph vi ng ph hoc ng ph
vi ng ph chớnh khu vc cú t l xe ụ tụ <15% tng lu lng xe qua
nỳt thỡ kin ngh quy i dũng xe hn hp v dũng xe mỏy.
Khi nỳt giao gia ng ph chớnh khu vc vi ng ph chớnh khu
vc hay nỳt giao gia ng ph chớnh khu vc vi ng ph m cú t l
xe ụ tụ chim >15% tng lu lng xe qua nỳt thỡ quy i dũng xe hn hp
v dũng xe con tớnh toỏn.
Âäö aïn täút nghiãûp Khoa xáy dæûng cáöu âæåìng
SVTH: Tráön Trung Viãût Låïp 02X3C Trang 25
Mt s tác gi khác [8] li  ngh không dùng phng pháp quy i dòng xe
hn hp v dòng xe thun tuý mà chia dòng xe hn hp thành các thành phn có c
tính riêng (phng pháp tách dòng) nh :
C1- Thành phn xe c gii - Thành phn xe thô s
(Xe ô tô, xe máy) (Xe p, xe ba gác)
C2- Thành phn xe ô tô - Thành phn xe máy - Thành phn xe p.
Vic chn cách 1 hay cách 2 tu thuc vào t l xe ô tô nhiu hay ít, nu thành
phn xe ô tô quá ít thì có th xét cho xe máy và xe p còn xe ô tô i v xe máy. Kt
qu nghiên cu này tác gi ngh ch áp dng cho u kin thành phà Nng. Tuy
nhiên, ta nhn thy phng pháp tách dòng vn còn mt su bt cp, ó là trong
dòng xe hn hp nhiu thành phn, các loi xe có nh hng trc tip ln nhau (s lu
thông xe thô s trên ng có nh hng n s vn ng ca các loi xe c gii và
ngc li). Nu dùng phng pháp tách dòng, xem nh các loi xe lu thông trong

dòng không chu nh ln nhau thì rõ ràng là không hp lý lm. Thit ngh rng phng
pháp này ch thc s thích hp khi có s phân chia s dng các làn trên tuyn bng các
dãi phân cách cnh. Còn i vi thành phà Nng, hu ht các tuyn mà c bit
là ti các nút giao thông u t chc giao thông hn hp, xe máy i chung vi xe p
và xe ô tô, trong ó dòng xe máy chim u th (65-80)% thì vic quy i dòng xe
nghiên cu v dòng thun nht theo tác gi [2] s hp lý hn.
Kt lun:Vi u kin và c m ca giao thông à Nng thì ta s dng
phng pháp quy i dòng xe ca các tác gi [2]- ngh quy i v xe con hay xe
máy ch yu cn c vào thành phn xe con là phù hp.
b) Xác nh nng lc thông hành ca nhánh dn trong nút có èn iu khin.
Nút giao thông iu khin bng tín hiu èn là loi hình nút c s dng rng
rãi trong hu ht các ô th hin nay. Phm vi s dng nút u khin bng tín hiu èn
thông thng cn c vào cng  xe chy qua nút trên c 2 hng tuyn chính và
ph.  xác nh dc chu kèn hp lý thì cn thit phi xác nh c kh nng
thông hành ca nhánh dn phù hp vi u kin giao thông hin ti .
ã có nhiu nghiên cu trong và ngoài nc v kh nng thông hành ca nút
iu khin bng tín hiu èn. Hu ht u xut phát t quan m cng  dòng bão
hoà và thi gian xanh có hiu.
Vi dòng bão hoà c nh ngha là dòng luôn có xe d tr trong hàng xe
trc vch dng. Còn thi gian xanh có hiu là khong thi gian èn xanh m bo s
xe thông qua nút vi cng  ca dòng bão hoà.