Nâng cao năng lực cạnh tranh các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam

1


CHNGă1
MăU

1.1. Biăcnh chính sách
Trong khong mi nm tr li đây, ngành công nghip công ngh thông tin
(CNTT) Vit Nam nói chung và ngành công nghip phn mm (CNpPM) nói riêng đư có
nhng bc tin rt đáng k. Cho đn nm 2000, Vit Nam cha có đc mt doanh
nghip CNTT quy mô ln nào, ch có khong 25 doanh nghip quy mô nh vi s lng
lao đng t 20-30 ngi/ doanh nghip. Vy mà đn nay, c nc đư có hn 1000 doanh
nghip phn mm (DNPM), trong đó có khong 10 doanh nghip vi quy mô trên 1000 lao
đng, tiêu biu nh FPT Software, FPT Information Systems, TMA, CSC…
9
. Bên cnh
đó, uy tín ca nhng trung tâm phát trin phn mm ca c nc nh Thành ph H Chí
Minh và Hà Ni cng đư đc nâng lên đáng k, luôn nm trong danh sách 20 đim đn
hp dn nht ca các th trng mi ni v gia công phn mm trên th gii theo đánh giá
ca tp chí GlobalServices n bn tháng 11/2010.

Hình 1.1: Xp hng các thành ph mi ni v gia công phn mm
Xpăhng
nmă2010
Xpăhng
nmă2009
ThƠnhăph
Qucăgia
1
4
Krakow

Ba Lan
2
3
Bc Kinh
Trung Quc
3
6
Buenos Aires
Argentina
4
7
Cairo
Ai Cp
5
8
Sao Paolo
Brazil
6
5
Tp. H Chí Minh
Vit Nam
7
12
i Liên
Trung Quc
8
9
Thâm Quyn
Trung Quc
9

11
Curitiba
Brazil
10
17
Colombo
Sri Lanka

Ngun: Ly t Tp chí GlobalServices n bn tháng 11/2010, trang 19
2


Mc dù đc đánh giá nh mt đim đn rt hp dn ca gia công phn mm, tuy
nhiên theo đánh giá ca Gartner, khi đem so sánh vi các quc gia gia công phn mm
trong khu vc Châu Á/ Thái Bình Dng, Vit Nam ch có u th nht  tiêu chí chi phí,
trong khi tt c các tiêu chí còn li đu đc đánh giá  mc khá và tt. c bit, Vit
Nam b đánh giá  mc thp nht trên tiêu chí an ninh và s hu trí tu. Vit Nam ch có
u th hn mi Indonesia, trong khi đu kém hn tt c các nc còn li. Trong đó, u th
mnh nht ca Vit Nam trong c 3 nm 2008, 2009, 2010 là chi phí thp đư b chính
Indonesia vt qua k t tháng 12/2010. ây là tín hiu cho thy, ngành CNpPM Vit
Nam không th mưi da vào u th chi phí thp đ xây dng th mnh cnh tranh ca
mình, đng thi cn phi ci thin các tiêu chí b đánh giá thp, đc bit là an ninh và bo
mt thông tin.

Hình 1.2: So sánh nhng đa đim gia công phn mm khu vc Châu Á/ Thái Bình Dng
Thamăs
Bangladesh
Trung
Quc
nă

Indonesia
Malaysia
Philippines
Sri Lanka
Thái Lan
VităNam
Ngôn ng









H tr ca chính ph









i ng lao đng

C s h tng









H thng giáo dc









Chi phí

Môi trng kinh t và chính tr









Tng thích vn hóa









 chín ca pháp lut và toàn cu

An ninh và bo mt thông tin











Ngun: Ly t nghiên cu “Leading Locations for Offshore Services in
Asia/Pacific and Japan, 2010-2011” (03/12/2010) ca Jacqueline Heng và Jim
Longwood, Hình 1, trang 4
3


Doanh thu ngành CNpPM cng liên tc tng qua tng nm. Nu nh trong nm
1998, ngun thu đn ch yu t phn mm dch v ni đa vi tng doanh thu di nm
mi triu đô la M, thì đn nm 2008, doanh thu ngành CNpPM đư đt trên sáu trm nm
mi triu đô la M, trong đó t trng gia phn mm ni đa và phn mm xut khu đt
mc gn bng nhau, khong ba trm triu đô la M. iu này cho thy rng, bên cnh th
trng gia công phn mm xut khu phát trin mnh trong thi gian qua, thì th trng

phn mm ni đa vn có đc tc đ phát trin n đnh.

Hình 1.3: Doanh thu ca CNpPM Vit Nam t nm 1998 đn 2008



Mc dù doanh thu ngành CNpPM Vit Nam đư có mc tng trng đáng k t nm
1998 cho đn nay, tuy nhiên nu so sánh vi doanh thu sn xut phn mm ca các quc
gia trong khu vc thì Vit Nam vn còn thp hn rt nhiu. Chng hn, doanh thu ngành
CNpPM Vit Nam nm 2009 ch bng 1,2% so vi n , 3,4% so vi Trung Quc. Thm
chí khi so vi Philipines, doanh thu ngành CNpPM Vit Nam ch bng 9,4%.


Ngun: Ly t Báo cáo “Hin trng và đnh hng phát trin Công nghip phn mm
Vit Nam”, V CNTT- B Thông tin và Truyn thông, 16/7/2009, trang 5
TriuăUSD
4


Hình 1.4: So sánh doanh thu phn mm 2009 gia Vit Nam và các nc trong khu vc
Triu USD



1.2. Mcătiêu nghiênăcu
Nhng thng kê s b  trên cho thy, ngành CNpPM Vit Nam đư có nhng bc
tin đáng k c v s lng doanh nghip cng nh doanh thu toàn ngành trong mt thp
k va qua. Tuy nhiên, Vit Nam phi cnh tranh vi rt nhiu quc gia khác trên th gii
trong ngành CNpPM, cng nh doanh thu sn xut phn mm ca Vit Nam hin nay thp
hn rt nhiu so vi các nc trong khu vc. Vi ch mt u th ca Vit Nam da vào chi

phí thp (theo đánh giá ca Gartner), ngành CNpPM Vit Nam nói chung và các DNPM
Vit Nam nói riêng s không th có đc s phát trin bn vng. Mt khi giá các yu t
đu vào tng lên, u th ngày càng mt đi thì các DNPM Vit Nam s không th cnh
tranh vi các đi th cnh tranh trong khu vc và trên th gii. Vì vy, vic xác đnh nng
lc cnh tranh (NLCT) ca các DNPM Vit Nam cng nh nhn din đc các yu t tác
đng đn NLCT là rt cn thit, giúp đa ra đc nhng chính sách thúc đy phát trin
ngành CNpPM trong tng lai.
Vi đnh hng nh vy, mc tiêu ca đ tài này tp trung vào nghiên cu tr li
các câu hi sau:
- Ngành CNpPM Vit Nam hin nay đang  v trí nào trong chui giá tr phn mm
th gii?
- Chin lc cnh tranh ca các DNPM Vit Nam và các yu t tác đng đn vic
chn la chin lc cnh tranh này là gì?
Ngun: Sách trng CNTT nm 2010,
2
và
3
)
5


T nhng nghiên cu trên, tác gi s đ xut mt s chính sách giúp nâng cao
NLCT ca các DNPM Vit Nam.

1.3. Phngăphápănghiênăcu
 tr li nhng câu hi  trên, tác gi s s dng phng pháp đnh tính theo
hng nghiên cu tình hung ti mt s doanh nghip, t chc  Vit Nam, cng nh so
sánh s liu phân tích vi các nc trong khu vc.
Vi mc tiêu nghiên cu v ngành CNpPM Vit Nam, đ tài s dng ngun s liu
th cp đc thng kê t các báo cáo chuyên ngành, báo cáo Toàn cnh CNTT hàng nm,

s liu thu thp t trang Web ca Hi tin hc thành ph H Chí Minh (HCA) và s liu
đc cung cp bi Hip hi DNPM Vit Nam (VINASA).  tài cng s dng mt s
thông tin thu thp đc t vic phng vn trc tip mt s chuyên gia trong lnh vc
CNpPM, t các bài báo vit v ngành CNpPM.
Trên c s phân tích nhng ngun thông tin trên, tác gi s nghiên cu, đ xut
nhng chính sách c th giúp thúc đy nâng cao NLCT ca các doanh nghip ngành
CNpPM Vit Nam.

1.4.ăKtăcuălunăvn
Lun vn đc xây dng da trên 5 chng: Chng 1 là phn tng quan trình bày
v bi cnh chính sách, mc đích nghiên cu, phng pháp nghiên cu và kt cu lun
vn. Chng 2 tin hành phân tích nhng đc đim ca ngành CNpPM Vit Nam, v trí
ca các DNPM Vit Nam trong chui giá tr ngành CNpPM th gii. Chng 3 xác đnh
chin lc cnh tranh mà các DNPM Vit Nam hin đang s dng. Chng 4 tp trung
phân tích mt s yu t tác đng đn vic chn la chin lc cnh tranh ca các DNPM
Vit Nam bao gm ngun nhân lc, hot đng ca các qu đu t mo him (VC), vai trò
ca các công viên phn mm (CVPM). Chng 5 s đ xut mt s đóng góp v mt chính
sách giúp nâng cao NLCT ca các DNPM Vit Nam.

6


CHNGă2
VăTRệ NGÀNHăCỌNGăNGHIPăPHNăMMăVITăNAM

2.1ăNhngăđcăđimăchínhăcaăngƠnhăCNpPM VităNam
2.1.1 Vai trò ca ngành CNpPM
Vi đc đim là ngành kinh t có hàm lng tri thc cao, li nhun ln, có tim
nng xut khu, CNpPM chính là c hi cho nhng nc đang phát trin nh Vit Nam
thc hin chính sách đy nhanh quá trình công nghip hóa, hin đi hóa. c bit, trong

i hi ln th 11 ca ng đư xác đnh phát trin khoa hc, công ngh và kinh t tri thc
là mt trong nhng mc tiêu hàng đu. Thúc đy phát trin ngành CNpPM chính là mt
trong nhng gii pháp giúp thc hin ch trng chính sách này ca ng.
Mc dù hin ti ngành CNpPM vn ch đóng mt t trng khiêm tn trong tng sn
phm ni đa (GDP) ca quc gia, khong 0,4% GDP, nhng vi s phát trin nhanh
chóng, cùng vi s ch đo và h tr sát sao ca ng và Chính ph, ngành CNpPM Vit
Nam có tim nng s đóng góp nhiu hn trong nn kinh t quc gia. Theo c tính ca
HCA, đn nm 2015, CNpPM và dch v CNTT s đt 2,5% trong tng GDP quc gia.

Hình 2.1: c tính tng trng ngành công nghip CNTT Vit Nam

2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
GDP (t USD)
75,00
79,13
85,06
91,44
98,30
105,67
113,59
122,11
Doanh thu CNTT (t USD)
4,07

4,89
5,87
8,21
11,50
16,10
22,54
31,55
T trng CNTT đóng góp vào GDP
(50% doanh thu)
2,04
2,44
2,93
4,11
5,75
8,05
11,27
15,78
TălăCNTTătrongăGDPă(%)
3
3
3,4
4,5
5,8
7,6
10
13
Doanh thu ca công nghip phn mm
và dch v CNTT (t USD)
0,68
0,68

0,82
1,23
1,84
2,76
4,14
6,21
Công nghip phn mm và dch v
CNTT đóng góp vào GDP (50% doanh
thu)
0,34
0,34
0,41
0,61
0,92
1,38
2,07
3,10
TălăcôngănghipăphnămmăvƠădchă
văCNTTătrongăGDPă(%)
0,5
0,4
0,5
0,7
0,9
1,3
1,8
2,5

Ngun: Ly t Tuyt Ân (2009), “nh v li ngành công nghip phn mm”, Thi báo
Kinh t Sài gòn Online, truy cp ngày 23/03/2011 ti đa ch

/>cong-nghiep-phan-mem.html
7


Ngành CNpPM cng có vai trò to vic làm cho th trng lao đng Vit Nam,
nht là lc lng lao đng tr, có tri thc, có kh nng tip cn công ngh nhanh chóng.
Theo Sách Trng CNTT và Truyn thông nm 2010, s lao đng trong ngành CNpPM nm
2009 là 64.000 lao đng, tng 12% so vi nm 2008. Lc lng lao đng này cng có trình
đ cao trong nn kinh t: có trình đ trung cp, cao đng, đi hc tr lên. Vi s gia tng
s lng DNPM nói riêng và doanh nghip CNTT nói chung hàng nm, nhu cu nhân lc
CNTT cng s tng lên, to thêm nhiu vic làm cho lao đng Vit Nam. Theo tính toán
ca B Thông tin và Truyn thông, đn nm 2015, nhu cu tuyn dng ca các doanh
nghip CNTT s là 400.000 lao đng. iu này có ngha là 400.000 lao đng tr s đc
gii quyt vic làm, góp phn gim sc ép to vic làm cho lc lng lao đng tr trong
bi cnh Vit Nam đang trong thi k “C cu dân s vàng”.

2.1.2 c đim ca các DNPM Vit Nam
Th nht, doanh thu ca ngành phn mm tp trung vào mt s ít doanh nghip
hàng đu nh FPT, TMA, CSC Vit Nam Ch có 5% trong tng s doanh nghip nhng
quyt đnh ti 95% tng doanh s phn mm- dch v và quyt đnh gn nh 100% doanh
thu xut khu phn mm- dch v
5
. Nhng công ty còn li ch yu tn ti vi quy mô nh,
thc hin nhng d án gia công phn mm vi tr giá thp hoc sn xut phn mm vi
doanh thu không cao. iu này cho thy rng các DNPM Vit Nam mc dù gia tng nhiu
v s lng trong nhng nm qua, tuy nhiên hu ht vn là nhng doanh nghip nh, thc
hin nhng d án có giá tr, doanh thu thp. Doanh thu tp trung ch yu vào nhng doanh
nghip xây dng đc nhng sn phm phn mm có quy mô ln, có th phn ln trong
nc nh FPT, Misa, Fast; hay nhng doanh nghip xây dng đc uy tín trong gia công
phn mm vi các đi tác nc ngoài, nhn đc nhng gói phn mm có li nhun cao

nh FPT, TMA, CSC Vit Nam, Global Cybersoft.







8


Hình 2.2: Xp hng 10 DNPM có doanh thu cao nht nm 2009
Xpăhng
Doanhănghip
Doanhăsă2009
(TăVN)
1
Cty CP Phn mm FPT
748,24
2
DN t nhân DV Tng Minh (TMA Solution)
257,01
3
Cty TNHH CSC Vit Nam
205,28
4
Cty CP Global Cybersoft
110,44
5
Cty CP Công ngh mi Kim T Tháp Vit Nam

143,00
6
Cty CP Misa
89,30
7
Cty CP Truyn thông s 1 – ONE
131,00
8
Cty TNHH Gii pháp phn mm CMC
103,88
9
Cty CP Phn mm Vit Quc t
30,70
10
Cty TNHH Qun lý doanh nghip FAST
40,30



Th hai, các DNPM Vit Nam vn cha chú trng đu t áp dng quy trình sn
xut theo các tiêu chun cht lng quc t nh CMMi. Các DNPM Vit Nam thng
chn mt trong hai hình thc kinh doanh là khai thác th trng trong nc hoc gia công
phn mm xut khu cho đi tác  các th trng nh Nht, M, châu Âu… Trong đó,
chng nhn CMMi là “giy thông hành” chng t doanh nghip đ kh nng to ra sn
phm cht lng, đ nng lc tham gia vào th trng phn mm ca th gii
8
. Tuy nhiên,
theo thng kê ca B Thông tin và Truyn thông, đn tháng 6 nm 2010, ch mi có
10/1000 DNPM có chng nhn CMMi. Kt qu này là quá thp nu so sánh vi khong
5500 công ty phn mm có chng ch ISO 9000 và xp x 185 công ty đ t cách CMMi

mc 4 và 5 ca n 
26
. ây cng chính là lý do khin cho các DNPM Vit Nam cha
th nhn đc nhng d án ln đòi hi kht khe v tiêu chun nng lc, mà ch gii hn
thc hin nhng d án nh có mc li nhun không cao, hoc thc hin nhng d án cung
cp cho th trng trong nc.



Ngun: Ly t ánh giá nng lc và Xp hng doanh nghip CNTT-TT (2010), trang 24
9


Hình 2.3: T l doanh nghip phn mm tính theo s nhân viên



Th ba, các DNPM Vit Nam hin nay phn ln kinh doanh theo quy mô nh.
Theo thng kê ca V CNTT, B Thông tin và Truyn thông, ch có 1% s DNPM có trên
500 nhân viên, trong khi có đn 38% DNPM có di 20 nhân viên. Kt qu này cho thy
quy mô v s lng nhân viên ca các DNPM Vit Nam vn còn rt ít khi so vi nhng
DNPM n  vi s lng nhân viên lên đn hàng ngàn nhân viên (công ty ln nht n
 là Infosys có mng li kinh doanh vi hn 600 chi nhánh, s dng 200.000 k s đin
t, tin hc
15
). Vi đc đim ca hot đng sn xut phn mm là mt khi d án phn mm
gia tng v quy mô hay mc đ khó thì s lng nhân lc đc s dng cng gia tng đ
cung ng đ ngun lc cn thit cho d án. Theo lý lun đó thì càng nhn thc rõ rng các
DNPM Vit Nam vn ch dng li  mc thc hin các d án nh, cha tng v quy mô đ
có đ kh nng thc hin các d án có quy mô ln, có mc đ khó.

Ngun: Ly t Tuyt Ân (2009), “nh v li ngành công nghip phn mm”, Thi báo
Kinh t Sài gòn Online, truy cp ngày 23/03/2011 ti đa ch
/>nghiep-phan-mem.html
10


2.2 VătríăDNPM VităNam trongăchuiăgiáătrăphnămmăthăgii
Theo tác gi Keun Lee và Tae Young Park
18
, và nh trình bày trong hình 2.4,
chui giá tr ngành CNpPM th gii bao gm 4 phân lp: mt là lp trình phn mm; hai là
thit k, phát trin và bo trì phn mm; ba là tích hp h thng; và bn là t vn và lp k
hoch. Trong đó, nhng doanh nghip thuc phân lp 1 s thc hin các công vic nh vit
phn mm, kim tra li. Nhng doanh nghip thuc lp 2 s thc hin các công vic nh
cung cp thit k giao din và phát trin nhng tính nng mi ca phn mm. Nhng
doanh nghip thuc lp 3 s thc hin vic cung cp tng th h thng thông tin, nhng
gii pháp đ kt ni toàn b h thng. Nhng doanh nghip thuc lp 4 s cung cp các
dch v t vn kinh doanh, t vn k thut, các gii pháp t vn liên quan đn ng dng
CNTT. Theo chiu t di lên trên, giá tr tng thêm ca tng phân lp s gim dn t
phân lp 1 đn phân lp 4, thp nht là lp trình phn mm và cao nht là t vn - lp k
hoch. ng thi, theo chiu t di lên trên, yêu cu v trình đ k thut, nng lc sáng
to (NLST), nng lc t chc và kh nng v vn cng càng cao, ch nhng doanh nghip
ln, có tim lc mi có th thc hin đc.

Hình 2.4: Chui giá tr ngành CNTT

Ngun: Ly t nghiên cu “Catching-up or Leapfrogging in Indian IT service Sector:
Windows of Opportunity, Path-creating and Moving up the Value-chain in TCS, Infosys,
and Wipro” ca tác gi Keun Lee và Tae Young Park (2010)
11


Theo nghiên cu ca Tholons v 10 thành ph gia công phn mm mi ni hàng
đu th gii đc công b vào tháng 10/2009, Vit Nam mà ni bt là thành ph H Chí
Minh ch mi  phân lp 1 trên chui giá tr phát trin CNTT th gii. ây chính là phân
lp mang li li nhun thp nht trong chui giá tr phn mm. Hai hot đng mà các
DNPM Vit Nam đang kinh doanh là phát trin và kim li phn mm. Trong khi nhng
nc trong khu vc nh n , Trung Quc đư có mt trong nhng phân lp cao hn nh
phân tích kinh doanh, nghiên cu - phát trin (R&D) và thit k - phát trin - bo trì phn
mm (ADM) ti nhng thành ph nh Bangalore, Thng Hi.

Hình 2.5: Nhng thành ph đng đu v gia công phn mm trên th gii
phân theo chc nng
Chcănng
NhngăthƠnhăphăhƠngăđu
Thit k, phát trin, bo trì phn mm
Bangalore, Mumbai, Hyderabad, Chennai, Dublin
Phát trin hot hình, trò chi
Shanghai, Beijing, Moscow, São Paulo
Phân tích kinh doanh
Delhi NCR, Mumbai, Bangalore, Chennai, Krakow, Toronto
Trung tâm chm sóc khách hàng (ting
Anh)
Delhi NCR, Manila NCR, Dublin, Mumbai, Bangalore,
Toronto
Trung tâm chm sóc khách hàng (đa ngôn

ng)
Mexico City, Cairo, Krakow, Buenos Aires, Dalian,
Bucharest
Dch v k s sn xut
Bangalore, Chennai, Pune, St. Petersburg, Guangzhou
Tài chính và k toán
Mumbai, Bangalore, Manila NCR, Krakow, Shanghai,
Dublin
Dch v chm sóc sc khe
Hyderabad, Bangalore, Warsaw, Prague, St. Petersburg,
Mumbai
Qun tr ngun nhân lc
Prague, Bucharest, Bangalore, Makati City, Budapest
Dch v qun tr c s h tng
Bangalore, Dublin, Kuala Lumpur, Delhi NCR, Toronto
Dch v pháp lý
Manila NCR, Mumbai, Chennai
Phát trin phn mm
Bangalore, Moscow, Chennai, Shanghai, Ho Chi Minh
City
Nghiên cu- Trin khai
St. Petersburg, Bangalore, Moscow, Shanghai, Dublin
Kim li phn mm
Bangalore, Chennai, Hyderabad, Ho Chi Minh City,
Toronto, Shanghai


Ngun: Ly t nghiên cu ca Tholons v 10 thành ph gia công phn mm mi ni hàng
đu th gii (tháng 10/2009), trang 32
12

Cng theo nghiên cu ca tp chí GlobalServices k phát hành tháng 11/2010 đư
cho thy rng: trong so sánh tng quan vi hai nc trong khu vc là Trung Quc và
Philippines thì Vit Nam (vi hai thành ph đi din là Hà Ni và thành ph H Chí Minh)
vn ch dng  mc gia công, phát trin phn mm và h tr khách hàng, cha đt đn
mc thc hin nhng công đon đòi hình trình đ cao nh thit k - phát trin - bo trì
phn mm (ADM) và R&D nh Trung Quc, Philippines.

Hình 2.6: So sánh chuyên môn chính ca ngành công nghip phn mm gia Vit Nam,
Trung Quc và Philippines.
Qucăgia/ăThƠnhăph
Chcănngăchính
CácădoanhănghipăđưăthƠnhălp
Philippines
Thành ph
Cebu
Các công vic có giá tr cao
trong phân tích tài chính, R&D
và qun lý phát trin phn mm
Accenture, AWS, NCR, Lexysoft,
Alliance Software, Sykes Asia,
Aegis, Stream, Convergys,
ePerformax
Trung
Quc
Thng Hi
Phát trin phn mm, ADM,
R&D, gia công phn mm tài
chính và k toán

IBM, World Software Services,
Neoris, Softtek, Infosys, Accenture,
Sitel, ACS
Bc Kinh
Phát trin phn mm, ADM,
R&D, gia công phn mm tài
chính và k toán
SAP, Tumbleweed Communications,
IBM, BTC International Contact
Center, OPI Global, HP
Thâm Quyn
Phát trin phn mm, ADM,
R&D, gia công phn mm tài
chính và k toán
IBA Group, Honeywell, SGI,
Accenture, IBM, CSC, Deloitte,
Ernst & Young, Genpact
Vit Nam
Hà Ni
Gia công dch v giáo dc, phát
trin phn mm, dch v h tr
khách hàng
FPT, HPT, HiPT, IBM,
VTCOMTECH Co. Ltd, Equant,
Contact Centre Vietnam
Tp. H Chí
Minh
Gia công dch v giáo dc, phát
trin phn mm, dch v h tr
khách hàng

Teledata, VPT, Jupiter Systems, FPT



Xem xét c th v kh nng ca công ty FPT Software, mt doanh nghip phn
mm ln nht Vit Nam hin nay đ kim chng xem nhng nhn đnh ca Tholons và tp
chí GlobalServices v v trí ca các doanh nghip phn mm Vit Nam trong chui giá tr
phn mm th gii. Theo tham lun “Chin lc kinh doanh ca tp đoàn FPT v phát
trin phn mm theo hng toàn cu hóa” do ông Nguyn Lâm Phng - Phó Tng giám
Ngun: Ly t Tp chí GlobalServices, k phát hành tháng 11/2010, Hình 3, trang 38
13


đc công ty h thng thông tin FPT trình bày ti Hi tho toàn cnh CNTT nm 2009 cho
thy, nhng dch v công ty FPT hin đang cung cp là Phát trin phn mm ng dng,
phn mm Nhúng, phn mm đóng gói; Thit lp c s h tng h thng; Tích hp h
thng, chuyn đi công ngh; Trin khai phn mm qun tr ngun nhân lc doanh nghip
(ERP), BPO, bo trì h thng; Kim th phn mm. Trong các dch v k trên, không có
dch v nào đt đn mc ADM và R&D, ch dng  mc phát trin phn mm, trin khai
và kim th phn mm.
Nhng kt qu trên cho thy rng các DNPM Vit Nam vn đang  mc thp nht
trong chui giá tr CNTT ca th gii, ch yu vn là gia công phn mm theo đn đt
hàng, thc hin nhng d án có quy mô nh, cha đ ngun lc v con ngi cng nh
vn đ thc hin các công đon đòi hi trình đ, k nng cao hn thuc các lp cao hn
trong chui giá tr CNTT ca th gii nh ADM và R&D. Trong chng tip theo, chúng
ta s tìm hiu xem vi mc thp trong chui giá tr CNTT ca th gii, các doanh nghip
phn mm Vit Nam hin nay đang s dng chin lc cnh tranh gì.
14

CHNGă3
CÁCăDOANHăNGHIPăPHNăMMăVITăNAMăHINăNAYăANGăSăDNGă
CHINăLCăCNHăTRANHăGỊ?

3.1 HìnhăthcăcnhătranhăhinănayăcaăcácăDNPM VităNam
Theo Michael Porter, “các ch s nh đu t, thng mi, NLST là nhng ch s
dn báo v s thnh vng trong tng lai… S tng lên ca đu t, thng mi, hay
NLST thng kéo theo s ci thin NLCT theo thi gian”
21
. iu này có th suy ra rng,
đ có th tng trng nng sut, nâng cao NLCT ca quc gia nói chung và mt ngành c
th nói riêng, tin đn tng trng mc thnh vng trong tng lai thì nâng cao NLST là
điu kin tiên quyt bên cnh nhng yu t khác nh đu t và thng mi. Hin nay, các
DNPM Vit Nam ch yu nâng cao NLCT ca mình thông qua gia tng đu t và thng
mi, cha chú trng vào gia tng yu t NLST. Ví d nh công ty Microsoft đư sáng to,
liên tc ci tin b phn mm Microsoft Office thông qua nhiu phiên bn khác nhau nh:
Office XP, Office 2010, Office 2011. Vi nhng sáng to và ci tin không ngng, Office
đư đóng góp 90% doanh thu ca b phn kinh doanh ca Microsoft, vi li nhun trung
bình mi quý đt khong 2,8 t USD
11
. Ví d này cho thy, vi sáng kin đc đáo và ci
tin không ngng đư mang li NLCT và li nhun vô cùng ln cho Microsoft.

Hình 3.1: Các ch s tác đng nâng cao NLCT, s thnh vng trong tng lai

Ngoài ra, theo tài liu ging dy “nh ngha NLCT và các nhân t quyt đnh
NLCT” môn Phát trin kinh t vùng và đa phng ca chng trình ging dy kinh t
Fulbright cng ch ra rng, chính sách sáng to ca mt quc gia s đc nâng cao tng
Ngun: Báo cáo NLCT Vit Nam nm 2010
u t
Thng mi
Nng lc sáng to
Nng lc cnh tranh
S thnh vng
15


bc t tip nhn, s dng công ngh nc ngoài cho đn ci thin, ci tin công ngh
nc ngoài, và cui cùng là sáng to ra tri thc, sn phm mi. i vi các nc có nn
kinh t đang phát trin nh Vit Nam, chính sách sáng to mi ch dng  mc tip nhn,
s dng công ngh nc ngoài; bên cnh đó mc đ ci thin, ci tin công ngh nc
ngoài cng đc quan tâm. Tuy nhiên, Vit Nam cha đt đc mc đ sáng to ra nhng
sn phm, nhng tri thc mi.

Hình 3.2: Mc đ sáng to ca các DNPM Vit Nam so vi th gii



Nhng phân tích di đây s cho thy các hình thc kinh doanh ch yu hin nay
ca các DNPM là Vit hóa các ng dng ca nc ngoài, sn xut các ng dng da trên
nn tng có sn ca các công ty nc ngoài, sao chép ý tng các sn phm sn có ca
nc ngoài hoc gia công các module theo đt hàng ca các đi tác nc ngoài. Nhng
hình thc kinh doanh này khin cho vic sáng to ra sn phm, tri thc mi là hoàn toàn

không th thc hin đc, vì các hình thc này đu da trên nn tng xác đnh sn ca các
đi tác nc ngoài hoc mt khuôn mu sn có. iu này cng phù hp vi phân tích 
mc 2.2 v v trí ca CNpPM Vit Nam trong chui giá tr phn th gii, trong đó Vit
Nam ch đm nhn  mc 1 và đang c gng tin lên mc 2. Càng tin lên mc cao hn,
yêu cu v s sáng to càng cao hn. Do đó, vi mc sáng to thp, ch yu là s dng và
Ngun: Tài liu ging dy “nh ngha NLCT và các nhân t quyt đnh NLCT” môn Phát
trin kinh t vùng và đa phng ca chng trình ging dy kinh t Fulbright 2011
16


ci tin sn phm ca nc ngoài, Vit Nam khó có th nâng cao nng sut, tng NLCT,
cng nh tng v th ca ngành công nghip CNTT trong chui giá tr CNpPM th gii.

3.2 S cnhătranhătiămtăsăDNPM VităNam ậ mtăvƠiătrngăhpăđinăhình
Hình thc cnh tranh ph bin nht ca các DNPM ti Vit Nam là s trin khai,
Vit hóa các sn phm sn có, vi rt ít giá tr sáng to tng thêm. in hình nh công ty
trách nhim hu hn (TNHH) Gii pháp phn mm CMC, h đư xây dng gói Add-on giúp
Vit hóa ng dng SAP Business One (mt ng dng qun lý doanh nghip ca công ty
SAP, hin chim 72% th phn  Châu Á- Thái Bình Dng trong lnh vc phn mm
doanh nghip). Lý do khin cho các DNPM Vit Nam nói chung và CMC nói riêng không
xây dng đc mt phn mm tng t nh SAP Business One đó là vì doanh nghip Vit
Nam cha đt trình đ đ xây dng mt sn phm có cht lng tng đng, gii pháp
tng th và sn phm không th cnh tranh v giá vi sn phm ca nc ngoài.

ERP là mt h thng ng dng đa phân h giúp t chc, doanh nghip qun lý các
ngun lc và điu hành tác nghip
22
. Vi tính nng nh vy, ERP đc t chc xây dng
rt phc tp, đòi hi s tng thích, liên thông gia các phân h, vn hành theo các quy
chun ca Vit Nam và quc t. Do đó, đi vi sn phm phn mm có mc đ phc tp
cao, yêu cu trình đ cao trong thit k và xây dng nh ERP, các DNPM thng có xu
hng chn đóng vai trò nh mt đi tác trin khai phn mm, hoc thc hin Vit hóa các
sn phm sn có, đư có uy tín ca nc ngoài và bán cho th trng trong nc. Báo cáo
ca HCA cng cho thy rng các phn mm ERP ngoi đang chim u th trên th trng.
Hpă1:ăKhóăkhnătrongăxơyădngăvƠătrinăkhaiăphnămmăERP
Thu Hin, “Nhìn li mt nm ERP Vit Nam”, PCWorld Vietnam, truy cp ngày 28/03/2011
ti đa ch
/>mot-nam-erp-viet-nam/
Ông Nguyn Vn Khng, giám đc EFFECT chia s: “u t cho vic phát trin và trin
khai sn phm ERP là mt bài toán mo him thc s u t ERP là đu t dài hi, mt
khác yêu cu k thut ca h thng phn mm và yêu cu trình đ nhân lc trin khai ERP rt
cao. Trong khi quá trình trin khai kéo dài, luôn tim tàng nhiu ri ro nh: bin đng nhân s,
không lng trc đ phc tp ca d án hay do khách hàng qun lý d án không tt, không
thng nht gia các phòng, ban, trình đ nhân s yu đu dn đn đình tr d án ERP”
17


Các sn phm qun lý doanh nghip ERP ca Vit Nam ch yu ch dng  mc đn gin.
Vi cách thc kinh doanh bng cách đóng vai trò nh đi tác trin khai phn mm hoc ch
đn gin tin hành Vit hóa các phn mm uy tín ca nc ngoài nh SAP Business One,

các công ty phn mm Vit Nam nói chung và công ty TNHH Gii pháp phn mm CMC
nói riêng đư hng đn mc tiêu li nhun đu tiên. Trong nm 2009, công ty CMC đư đt
doanh thu khong 103 t đng, xp th 8 trong các DNPM có doanh thu hàng đu. Rõ
ràng, các DNPM đư ít chú trng đn vic đu t nghiên cu, sáng to ra các gii pháp mi,
tri thc mi giúp nâng cao nng sut, to ra s phát trin bn vng lâu dài.
Tng t, đi vi th trng trò chi trc tuyn hin nay, vì mc tiêu li nhun và
chim lnh th trng gii trí trong nc nên mt s công ty ch tp trung thc hin chuyn
ng các trò chi và cung cp nhanh chóng cho th trng. Ví d trng hp ca công ty
VNG (trc 07/1/2010 có tên là Vinagame), vi mc tiêu ban đu là tr thành mt công ty
tiên phong trong lnh vc trò chi trc tuyn ti Vit Nam, nhng cách thc mà VNG thc
hin ch yu ch là Vit hóa các trò chi đư phát trin ca Trung Quc, Hàn Quc. Trong
11 trò chi trc tuyn đư phát hành ca VNG, ch có duy nht trò chi Thun Thiên Kim
là do VNG t xây dng mt phn, da vào công c xây dng trò chi ca công ty Object
Software- Trung Quc
24
.
Hình 3.3: Các trò chi VNG đư phát hành


Ngun: Trang web
18


VNG hin chim 65% trong tng doanh thu th trng trò chi trc tuyn ca Vit
Nam. Doanh thu ca VNG trong nm 2009 đt đn 50 triu USD và tc đ tng trng
doanh thu đt mc 50%. Vi cách thc kinh doanh nh hin nay ca VNG cho thy, công
ty vn tp trung ch yu  mc đ tip nhn và s dng các công ngh ca nc ngoài; tuy
nhiên, đư bc đu ci tin công ngh nc ngoài thông qua s dng công c phát trin
ca Trung Quc đ t xây dng trò chi.
Bên cnh đó, trng hp ca nhng công ty phát trin ng dng web cng phn ln

phát trin da trên các mư ngun đc xây dng sn do mua li ca mt công ty khác hoc
s dng mư ngun m có sn. Các công ty s dng chin lc này đ gim thiu chi phí v
nhân lc phát trin cng nh thi gian phát trin mt h thng tng t. Ông Lu Hu
Thun - Giám đc kinh doanh công ty TNHH Gii pháp tin hc Nht Tâm cho bit, công
ty s dng chin lc kinh doanh da trên mư ngun m, s dng các ng dng mư ngun
m có sn, đi ng lp trình viên ca công ty ch điu chnh cho phù hp vi yêu cu ca
đi tác. Vi cách làm nh vy, ch cn đi ng lp trình viên khong 20 ngi, công ty có
th đáp ng nhanh chóng các yêu cu ca đi tác. Nu t phát trin sn phm t đu đn
cui, công ty s phi tn nhiu thi gian, cng nh cht lng sn phm có th không bng
so vi s dng mư ngun có sn. Ví d đ vit mt ng dng web qun tr ni dung, công
ty có th s dng h thng mư ngun m Joomla hoàn toàn min phí, h tr nhiu tính
nng, t đó chnh sa li cho phù hp vi nhu cu khách hàng. Tuy nhiên, vi cách làm
nh vy, công ty s phi thc hin theo khuôn mu có sn đư thit k trong mư ngun,
không th sáng to thay đi, tùy chnh theo yêu cu riêng, hoc xây dng nhng phn mm
có đ phc tp cao.
i vi trng hp ca công ty Gii pháp IMT chuyên gia công phn mm cho đi
tác nc ngoài, khi thc hin hp đng gia công, công ty phi thc hin đúng theo nhng
gì đc quy đnh trong yêu cu ca phía khách hàng, bao gm thit k c s d liu, cách
đt tên bin, s dng ngôn ng lp trình, nn tng phát trin. Công ty không th t thay đi
ngôn ng lp trình, sáng to cách thit k c s d liu mi, hay s dng ngôn ng lp
trình tùy thích. Vì vy, vic thc hin gia công phn mm cho đi tác nc ngoài hoàn
toàn là thc hin theo đúng nhng yêu cu chi tit ca khách hàng, các doanh nghip
không cn thit phi đu t nghiên cu, sáng to to ra nhng tri thc mi, sn phm mi
đ phc v thc hin yêu cu ca khách hàng.
19


Rõ ràng, dù sn phm phn mm thc hin chc nng gì hay phc v đi tng
khách hàng nào, các DNPM Vit Nam đu cnh tranh rt ít bng sáng to, mà phn nhiu
bng sao chép và xây dng t các ý tng đư có sn. Vi trình đ và mc phát trin hin

ti, liu đây có phi là chin lc cnh tranh ti u? Phân tích di đây v mt s kinh
nghim quc t s nhm tìm hiu hình thc cnh tranh nào là hiu qu và thích hp cho các
DNPM Vit Nam trong bi cnh hin nay.

3.3 HìnhăthcăcnhătranhăhiuăquăvƠăthíchăhpăchoăcácăDNPM VităNamă- Mtăsă
kinhănghimăqucăt
Nhng DNPM  nhng nc có trình đ phát trin cao nh n , Nht Bn,
Trung Quc…, h thc hin nhng công vic yêu cu kh nng sáng to cao. Trng hp
nhng công ty trò chi trc tuyn ca Trung Quc cho thy, các doanh nghip này đư phát
trin nn tng phát trin riêng cho mình nh Object Software, h tr tt nht ý tng cng
nh thit k riêng ca trò chi do Trung Quc phát trin, không s dng các nn tng
thông dng sn có nh Unity. Hn na, h còn bán các nn tng này cho các nc khác đ
phát trin trò chi trc tuyn tng t.

Hình 3.4: Thng kê các đu vic thc hin ti các nc gia công phn mm cho Nht Bn



Ngun: Ly t báo cáo “Trends in Offshore Software Development in Japan” nm 2007
ca tác gi Tomoko Asai, trang 20
20


Trng hp ca nhng công ty Nht Bn thc hin hp đng gia công phn mm
vi nhng doanh nghip Vit Nam cho thy, h thc hin nhng công đon yêu cu kh
nng sáng to cao, đó là thit k phn mm, xây dng nhng nn tng đ phát trin phn
mm. Theo thng kê ca IPA nm 2007, Vit Nam ch yu thc hin gia công trong phân
đon lp trình và kim tra phn mm  mc đn v (mc kim tra phn mm thp nht).
Vit Nam cng đc giao thc hin các công đon  mc đ cao hn nh thit k c bn,
thit k chi tit và kim tra ghép ni. Tuy nhiên, khi so sánh vi các th trng gia công

phn mm cho Nht Bn khác nh Trung Quc, Hàn Quc và n , các th trng này
cho thy bên cnh s lng d án lp trình và kim tra phn mm  mc đn v (phân đon
Vit Nam thc hin nhiu nht) vt tri so vi Vit Nam, các nc này còn thc hin các
phân đon cao hn, đòi hi trình đ k thut, NLST cao hn nh: đnh ngha yêu cu, kim
tra toàn b phn mm, nghiên cu phát trin công ngh…
Chính vì thc hin nhng công đon yêu cu kh nng sáng to cao, do đó li
nhun thu đc ca nhng doanh nghip Trung Quc hay Nht Bn cao hn nhiu so vi
Vit Nam. Kinh nghim t n  cho thy, ngành CNpPM đc phát trin t nhng nm
1984, ban đu cng da vào u th giá nhân công giá r nh Vit Nam hin nay. Tuy
nhiên, cho đn nay, li th đó đư mt đi, không th so sánh giá nhân công r vi các th
trng mi ni nh Vit Nam, Trung Quc, Philippines… Do đó, ngành CNpPM n 
đư nâng cao nng lc ca mình bng cách tp trung vào đu t nâng cao trình đ cho đi
ng lp trình viên. Thc t ti nhng doanh nghip hàng đu n  nh Infosys, h đư xây
dng nhng trng đào to chuyên ngành lp trình phn mm, nhm giúp xây dng đc
đi ng lp trình viên đ trình đ làm trong nhng d án đòi hi chuyên môn cao. Vi cách
làm nh vy, n  đư có đ ngun lc v con ngi đ di chuyn sang các phân đon có
giá tr cao hn trong chui giá tr phn mm. Vì vy, đn nay, n  vn có th duy trì
đc tc đ phát trin cao trong doanh thu ngành phn mm, không b mt th phn do mt
u th cnh tranh trong giá nhân công r.
Nhng phân tích  trên cho thy, mc dù có nhng cách thc thc hin khác nhau,
chú trng vào các phân khúc th trng khác nhau, nhng các nc trên th gii đu có
nhng chin lc đu t đu t nâng cao NLST, thc hin trên nhng phân đon cao hn
trong chui giá tr phn mm, t đó nâng cao NLCT ca ngành CNpPM. Ngành CNpPM
Vit Nam tuy có tc đ tng trng hàng nm lên đn trên 35%, tuy nhiên ch thc hin
gia công phn mm cho nc ngoài vi giá tr gia tng thp, hoc ch dng  mc đ s
21


dng hoc ci tin nhng công ngh có sn, cha đu t nghiên cu đ to ra giá tr mi,
công ngh mi. Li th cnh tranh nhân lc giá r không th là mt li th mưi mưi, s

nhanh chóng b các th trng ti các nc phát trin sau, có giá nhân lc r hn vt qua.
Vì vy, đ có s phát trin bn vng, ngành CNpPM Vit Nam cn có s đu t nâng cao
NLCT ca mình thông qua nâng cao NLST, to giá tr gia tng cao cho sn phm. Chng
tip theo s nghiên cu mt s nhân t tác đng khin cho các doanh nghip nói riêng và
ngành CNpPM Vit Nam nói chung cha th thay đi chin lc kinh doanh ca mình,
nâng cao NLST, t đó nâng cao NLCT ca mình.
22


CHNGă4
PHÂNăTệCHăMTăSăYUăTăNHăHNG NăVICăCHNăLAăCHINă
LC CNHăTRANHăCAăCÁCăDOANHăNGHIPăPHNăMMăVIT NAM

Kt qu phân tích t chng 3 đư cho thy rng các DNPM Vit Nam hin nay
đang thc hin chin lc kinh doanh ca mình da trên chin lc s dng hoc ci tin
nhng công ngh có sn, cha đu t nghiên cu đ to ra giá tr mi, công ngh mi. Vy
điu gì đư tác đng khin cho các doanh nghip không th thay đi chin lc kinh doanh
theo chiu hng tích cc hn, nâng cao NLST, t đó nâng cao NLCT? Trong chng này,
nghiên cu s tin hành phân tích bn yu t tác đng khin cho các DNPM Vit Nam
cha th nâng cao NLST, NLCT ca mình. ó là ngun nhân lc, vai trò thúc đy R&D
ca các công viên phn mm, thách thc v quyn s hu trí tu, và vai trò ca các qu
đu t mo him.

4.1 iăhcăFPT,ăFPTăSoftwareăvƠăbƠiătoánănhơnălcăchoăngƠnhăCNpPM
Nhân lc đóng mt vai trò rt quan trng trong vic xây dng nng lc ca DNPM
trong thc t cnh tranh hin nay. Do ngành CNpPM là ngành công nghip thâm dng tri
thc, nên s lng, và đc bit là cht lng ngun nhân lc là yu t then cht quyt đnh
s thành công hay tht bi ca doanh nghip. Nhân lc cht lng góp tri thc, s sáng to
ca mình trong vic xây dng tính đc thù cho sn phm, thc hin các hot đng R&D,
nâng cao cht lng cho sn phm. Trong khi đó, nhân lc kém cht lng va làm cho

vic kinh doanh ca công ty b mt uy tín, gim thiu th phn, va thiu tính sáng to,
không th cnh tranh bng tính khác bit ca sn phm mà ch chú trng vào tip nhn, ci
tin sn phm có sn. Hn na, ngun nhân lc thâm dng tri thc này yêu cu mt thi
gian đào to dài, tn nhiu chi phí, đm bo cho nhân lc phn mm có nn kin thc rng,
cn bn, đáp ng vi nhu cu thay đi hàng ngày ca ngành CNTT.

Cht lng ngun nhân lc đu vào ca FPT Software
Thc t hin nay cho thy, ngun nhân lc cho các DNPM đt cht lng  mc đ
thp. Xem xét kt qu thi tuyn đu vào ca Công ty FPT Software t tháng 01/2011 cho
đn ht tháng 02/2011, trong khong thi gian này công ty FPT Software đư t chc tng
cng 8 ngày thi. Bài thi tuyn đu vào ca công ty đc thit k da trên 4 phn: kim tra
23


ch s thông minh IQ (20 đim), kim tra GMAT (20 đim), kim tra Anh Vn (50 đim)
và kim tra kin thc CNTT FE (20 đim). iu này cho thy rng, đ có th đc tuyn
dng, mt lp trình viên phi chng minh cho nhà tuyn dng thy có nng lc không
nhng v chuyên môn mà còn là kh nng phân tích, trí thông minh và trình đ Anh Vn.
Theo quy trình tuyn dng ca công ty FPT Software, đ có th vt qua bài thi tuyn đu
vào, ng viên phi đt đim IQ t 12 đim tr lên, đim GMAT t 10 đim tr lên, đim
Anh Vn t 10 đim tr lên và đim kin thc chuyên ngành CNTT FE t 8 đim tr lên.
Trong đó, tng đim 2 môn IQ và GMAT phi đt ti thiu là 20 đim
25
.

Hình 4.1: Kt qu thi tuyn đu vào ca FPT Software



Kt qu thu đc sau khi phân tích kt qu thi đu vào cho thy: ch có 24,23% ng

viên trúng tuyn sau cuc thi tuyn đu vào ca công ty FPT Software. C th trên tng
tiêu chí cho thy, ngoài tr môn Anh Vn có gn 100% ng viên đt chun, 3 môn còn li
ch có di 72% các ng viên đt chun. Riêng môn IQ ch có 31,15% ng viên đt chun.
Hn na, khi xem xét tiêu chí kin thc chuyên ngành CNTT FE, ch có 61,92% sinh viên
đt chun. iu này cho thy sinh viên vn cha đc cung cp mt cách đy đ các kin
thc chuyên môn cn thit cho công vic thc t sau khi tt nghip, vn cha đ k nng,
Ngun: kt qu thi đu vào ca công ty FPT Software t tháng 01/2011 cho đn ht tháng
02/2011 trên trang web

24


đ chun đ làm vic trong các DNPM. Ông Nguyn Khc Thành, Giám đc Trung tâm
đào to lp trình viên quc t FPT Aptech cho bit “V nguyên tc, nhà tuyn dng cn tìm
ngi phù hp vi yêu cu hin ti ch không phi là cn tìm ngi gii nht. Và đ đáp
ng ngun nhân lc mt cách tt nht thì nhu cu th trng cn gì thì đào to ngay cái
đó”
17
. iu này cho thy rng ni dung đc đào to ca các ng viên so vi thc t yêu
cu ca các doanh nghip vn còn mt khong cách ln.

Thc trng đào to ngun nhân lc cung ng cho FPT Software
Ngun nhân lc cung ng cho FPT Software đn t các trng i hc, Cao đng,
các trung tâm đào to CNTT. Phân tích  trên đư cho thy rng cht lng ngun nhân lc
cung ng cho FPT Software là không đáp ng yêu cu ca doanh nghip.  đánh giá xem
liu chng trình đào to bc i hc - Cao đng hin nay có phi là nguyên nhân làm cho
ch có 61,92% ng viên đt chun FE nói chung và 24,23% ng viên trúng tuyn hay
không, tác gi tin hành so sánh v cht lng chng trình đào to ngành CNTT gia
Trng i hc Bách khoa Tp.HCM (đc đánh giá cao nht so vi nhng trng khác v
cht lng đu vào và đào to) và trng đi hc FPT (đc đánh giá là trng đào to

CNTT có chng trình tiên tin, mang tính thc tin cao). Kt qu cho thy:

Hình 4.2: Chng trình đào to k s ngành Khoa hc máy tính

Khiălngăkinăthc
Sătínăch
Tăl
Khi kin thc giáo dc đi cng
56
38,62%
Khi kin thc c s ngành
29
20,00%
Khi kin thc chuyên ngành
60
41,38%
- Các môn hc c s chuyên ngành
29
20,00%
- Các môn hc chuyên ngành
18
12,41%
- Thc tp tt nghip + Lun án tt nghip
13
8,97%
Tngăcng
145
100%

Ngun: Ly t trang web khoa Khoa hc Máy tính- i hc Bách khoa Tp.HCM

25


Trong chng trình đào to ca Trng i hc Bách Khoa Tp.HCM, khong 40%
là kin thc giáo dc đi cng, trong khi kin thc chuyên ngành ch chim 60% so vi
tng khi lng chng trình. Hn na, trong 4,5 nm hc i hc, sinh viên ch hoàn
toàn chuyên tâm vào các môn chuyên ngành khi bc vào nm 3 ca i hc. Khi xem xét
c th chng trình ging dy thì các môn hc ch yu là môn hc nn tng, thiu các môn
hc giúp sinh viên có th đáp ng nhu cu thc t ca th trng.
Xem xét chng trình ca trng i hc FPT, chng trình đc thit k trong 4
nm vi 3 giai đon: nn tng, đào to trong thc t và hoàn thành chng trình đi hc.
Ni dung chng trình đc thit k vi vic sinh viên đc tip cn kin thc chuyên
môn ngay t nm đu tiên ca đi hc, và bên cnh các môn hc cung cp kin thc nn
tng, các môn hc đào to k nng, kin thc thc t cng chim t l cao.
So sánh các môn hc chuyên ngành ca 2 chng trình, s lng môn chuyên
ngành ca Trng H Bách khoa là 17 môn, trong khi s lng môn chuyên ngành ca
Trng H FPT là 25 môn. Trong 25 môn này, có 8 môn mà Trng H Bách khoa
không đào to, nhng li rt quan trng đi vi nng lc ca sinh viên khi ra trng, đó là
.NET&C#, Giao din ngi- máy, Cht lng và kim th phn mm, o đc ngh
nghip CNTT, ào to trong doanh nghip, ng dng CNTT trong doanh nghip, Qun lý
d án CNTT, Khi nghip DNPM. Trong nhng môn hc này, 3 môn hc .NET&C#, Giao
din ngi- máy, Cht lng và kim th phn mm cung cp cho sinh viên kin thc lp
trình thc t, nhng ngôn ng, nhng công vic mà các nhân viên ngành phn mm hin
nay đang thc hin. ây chính là nhng môn hc to nên s khác bit gia trng i hc
FPT và trng i hc Bách Khoa, làm gim thiu nhng hn ch ca ngun nhân lc
CNTT hin nay nh thiu kin thc thc t và thiu k nng. Vi nhng u đim ca
chng trình đào to, kt qu thc t đào to ca trng i hc FPT cho thy, trong 95
sinh viên đu tiên ca khóa 1 đc nhn bng tt nghip vào tháng 3/2011, có 94% sinh

viên đư là nhân viên chính thc ti các công ty ln v CNTT nh FPT Software, CMS,
Luvina, Novellus, Synegix,… và 100% s sinh viên tt nghip làm đúng chuyên ngành
đc đào to
10
.

Kt qu này cho thy rng công ty FPT Software nói riêng và các DNPM nói chung
đang phi đi mt vi tình trng thiu nhân lc cht lng mà lý do ch yu đn t chng
trình đào to b lc hu, thiu thi lng cho các môn hc chuyên ngành. Yu t này khin