ôn thi ngữ văn cấp 3
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (572.17 KB, 142 trang )
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP
Hồ Chí Minh
CÂU HỎI 2 ĐIỂM
Đáp án:
- Hồ Chí Minh coi văn học là một vũ khí chiến đấu lợi hại phụng sự cho sự
nghiệp cách mạng. Nhà văn phải có tinh thần xung phong như người chiến sĩ ngoài
mặt trận.
- Người luôn chú ý đến tính chân thật và tính dân tộc của văn học. Nhà văn
phải miêu tả cho hay, cho chân thật và cho hùng hồn hiện thực phong phú của đời
sống và phải giữ cho tình cảm chân thật. Mặt khác, nên chú ý phát huy cốt cách dân
tộc và có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.
- Khi cấm bút, Hồ Chí Minh bao giờ cũng xuất phát từ mục đích, đối tượng
tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm. Người luôn đặt ra các
câu hỏi: Viết cho ai? (đối tượng); Viết để làm gì? (mục đích) rồi mới đến Viết cái
gì? (nội dung) và Viết như thế nào? (hình thức).
1
Anh/ chị hãy trình bày quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh
Anh/ chị hãy trình bày phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh
ỏp ỏn:
Phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh độc đáo, đa dạng.
-Văn chính luận: Ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép,
bằng chứng thuyết phục, giàu tính luận chiến và đa dạng về bút pháp, giàu
hình ảnh, giọng điệu đa dang.
-Tryện và kí: Thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ và nghệ thuật trào phúng
sắc bén. Tiếng cời trào phúng nhẹ nhàng mà thâm thuý sâu cay. Thể hiện
chất trí tuệ sắc sảo và hiện đại.
-Thơ ca: Phong cách hết sức đa dạng, hàm súc, uyên thâm, đạt chuẩn mực về
nghệ thuật, sử dụng thành công nhiều thể loại thơ. Có loại thơ tuyên truyền cổ
động lời lẽ mộc mạc giản dị, có loại thơ hàm súc uyên thâm kết hợp giữa màu sắc
cổ đin và bút pháp hiện đại.
ỏp ỏn:
-Vn chớnh lun: nhm mc ớch u tranh chớnh tr. ú l nhng ỏng vn chớnh
lun mu mc, lớ l cht ch anh thộp y tớnh chin u. (Tuyờn ngụn c lp, Li
kờu gi ton quc khỏng chin, Bn ỏn ch thc dõn Phỏp)
-Truyn v kớ: ch yu vit bng ting Phỏp rt c sc, sỏng to v hin i.
(Li than vón ca b Trng Trc, Vi hnh, Nhng trũ l hay l Va-ren v Phan Bi
Chõu )
-Th ca: (lnh vc ni bt trong giỏ tr sỏng to vn chng H Chớ Minh) phn
ỏnh khỏ phong phỳ tõm hn v nhõn cỏch cao p ca ngi chin s cỏch mng
trong nhiu hon cnh khỏc nhau (Nht kớ trong tự,Tc cnh Pỏc Bú, Cnh khua ).
2
Nhng c im c bn v s nghip vn hc ca H Chớ Minh?
Đáp án:
-19/8/1945 chính quyền ở thủ đô Hà Nội đã về tay nhân dân ta. 23/8/1945, tại
Huế trước hàng vạn đồng bào ta, vua Bảo Đại thoái vị. 25/8/1945, gần 1 triệu đồng
bào Sài Gòn - Chợ Lớn quật khởi đứng lên giành chính quyền. Chỉ không đầy 10
ngày, Tổng khởi nghĩa và Cách mạng tháng Tám đã thành công rực rỡ.
Cuối tháng 8/1945, tại căn nhà số 48 phố Hàng Ngang, Hà Nội, lãnh tụ Hồ
Chí Minh soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập. Và ngày 2/9/1945; tại Quảng trường
Ba Đình, Hà Nội, Người thay mặt Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ
Cộng hoà, đọc bản Tuyên ngôn Độc lập trước hàng chục vạn đồng bào ta, khai sinh
ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra một kỷ nguyên mới độc lập, tự do.
Đáp án:
Tuyên bố với nhân dân trong nước và trên thế giới về sự ra đời của nước Việt
Nam Dân chủ Cộng hòa, khẳng định chính thức quyền tự do độc lập và quyền được
hưởng độc lập, tự do của nước ta.
3
Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập” của Hồ Chí Minh?
Mục đích sáng tác tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập” của Hồ Chí Minh?
Tuyên bố chấm dứt và xóa bỏ mọi đặc quyền đặc lợi, mọi ràng buộc đã kí kết
trước đây giữa Pháp và chính quyền phong kiến trên toàn lãnh thổ Việt Nam, tố cáo
tội ác của thực dân Pháp đã gây ra đối với nhân dân ta trong suốt 80 năm.
Tuyên bố về quyền được hưởng tự do độc lập và khẳng định quyết tâm bảo vệ
độc lập tự do của toàn thể dân tộc Việt Nam.
Đập tan luận điệu xảo trá của thực dân Pháp trong việc chuẩn bị dư luận tái
chiếm Việt Nam.
Đáp án:
+ Đoạn l (từ đầu đến không ai chối cãi được): Nêu nguyên lí chung của
Tuyên ngôn Độc lập.
+ Đoạn 2 (từ Thế mà đến d©n chñ céng hoµ): Tố cáo tội ác của thực dân
Pháp và khẳng định thực tế lịch sử: nhân dân ta nổi dậy giành chính quyền, lập nên
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
+ Đoạn 3 (còn lại): Lời tuyên ngôn và những tuyên bố về ý chí bảo vệ nền
độc lập tự do của dân tộc Việt Nam.
Đáp án:
Tuyên ngôn Độc lập của Mĩ (1776)
4
Anh/ chị hãy trình cho biết trong tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập” . Bác đã trích
dẫn những bản Tuyên ngôn nào? Hãy giải thích vì sao Bác lại trích dẫn những bản
Tuyên ngôn ấy?
Bố cục của tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập” – Hồ Chí Minh ?
Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Pháp (1791)
Việc trích dẫn nhằm khẳng định Nhân quyền và Dân quyền là tư tưởng lớn, cao
đẹp của thời đại,
Cách mở bài rất đặc sắc:
+Từ công nhận Nhân quyền và Dân quyền là tư tưởng thời đại đi đến khẳng
định Độc lập, Tự do, Hạnh phúc là khát vọng của các dân tộc. Câu văn “Đó là những
lẽ phải không ai chối cãi được” là sự khẳng định một cách hùng hồn chân lí thời đại:
Độc lập, Tự do, Hạnh phúc, Bình đẳng của con người, của các dân tộc cần được tôn
trọng và bảo vệ.
+Người không chỉ nói với nhân dân Việt Nam ta, mà còn tuyên bố với thế giới.
Trong hoàn cảnh lịch sử thời bấy giờ, thế chiến II vừa kết thúc, Người trích dẫn như
vậy là để tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của dư luận tiến bộ thế giới, nhất là các nước
trong phe Đồng minh, đồng thời ngăn chặn âm mưu tái chiếm Đông Dương làm
thuộc địa của Đờ Gôn và bọn thực dân Pháp hiếu chiến, đầy tham vọng.
Đáp án:
Người đã nâng vấn đề Nhân quyền, Dân quyền lên tầm vóc cao hơn, rộng hơn. Từ
quyền bình đẳng, tự do, hạnh phúc của cá nhân lên thành vấn đề quyền của các dân
tộc: “suy rộng ra Tất cả dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào
cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do ”.
Đây là một suy luận rất quan trọng đối với các nước thuộc địa vì trước khi nói đến
quyền con người thì phải đòi lấy quyền của dân tộc.
5
Anh/ chị hãy cho biết trong tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập”, Bác đã vạch trần
những tội ác về chính trị của thực dân Pháp đối với dân ta?
Anh/ chị hãy cho biết ý nghĩa của câu: “Suy rộng ra câu ấy có nghĩa là: tất cả các
dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền
sung sướng và quyền tự do” – trích “Tuyên ngôn Độc lập” của Hồ Chí Minh
Đáp án:
1- tước đoạt tự do dân chủ,
2- luật pháp dã man, chia để trị,
3- chém giết những chiến sĩ yêu nước của ta,
4- ràng buộc dư luận và thi hành chính sách ngu dân,
5- đầu độc bằng rượu cồn, thuốc phiện.
Đáp án:
1- bóc lột tước đoạt,
2- độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng,
3- sưu thuế nặng nề, vô lý đã bần cùng nhân dân ta,
4- đè nén khống chế các nhà tư sản ta, bóc lột tàn nhẫn công nhân ta,
5- gây ra thảm họa làm cho hơn 2 triệu đồng bào ta bị chết đói năm 1945.
Đáp án:
6
Anh/ chị hãy cho biết trong tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập”, Bác đã vạch trần
những tội ác về kinh tế của thực dân Pháp đối với dân ta?
Anh/ chị hãy cho biết trong tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập”, Bác đã vạch trần
những tội ác của thực dân Pháp đối với dân ta như thế nào?
Pháp kể công "khai hóa", bản Tuyên ngôn kể tội áp bức bóc lột tàn bạo và tội
diệt chủng của chúng. Tội nặng nhất là gây ra nạn đói năm giết chết hơn hai triệu
đồng bào ta từ Bắc Kì đến Quảng Trị.
Pháp kể công "bảo hộ", bản tuyên ngôn kể tội hai lần chúng dâng Đông
Dương cho Nhật.
Pháp nhân danh Đồng minh đã chiến thắng phát xít, giành lại Đông Dương,
bản Tuyên ngôn kể tội chúng phản bội đồng minh: đầu hàng Nhật, khủng bố Cách
mạng Việt Nam đánh Nhật cứu nước. Bản Tuyên ngôn nói rõ: Dân tộc Việt Nam
giành lại độc lập từ tay Nhật chứ không phải từ tay Pháp.
Đáp án:
- Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành
một nước tự do, độc lập (từ khát vọng đến sự thật lịch sử hiển nhiên)
- Nhân dân đã quyết tâm giữ vững quyền tự do, độc lập ấy (được làm nên
bằng xương máu và lòng yêu nước).
Đáp án:
7
Anh/ chị hãy cho biết trong phần cuối tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập”, Bác đã
tuyên bố với thế giới như thế nào?
Anh/ chị hãy cho biết giá trị của tác phẩm “Tuyên ngôn Độc lập” của Hồ Chí
Minh?
Là văn kiện lịch sử vô giá, là lời tuyên bố của một dân tộc đã
đứng lên xóa bỏ chế độ thực dân phong kiến, thực dân, thoát khỏi thân phận thuộc
địa để hòa nhập vào cộng đồng nhân loại với tư cách là một nước độc lập, dân chủ,
tự do.
+ Giá trị tư tưởng: “Tuyên ngôn Độc lập” là tác phẩm kết tinh lí tưởng
đấu tranh giải phóng dân tộc và tinh thần yêu chuộng độc lập, tự do. Tác phẩm có
tính nhân văn sâu sắc.
+ Giá trị nghệ thuật: Là áng văn chính luận mẫu mực với lập luận chặt chẽ,
lí lẽ đanh thép, những bằng chứng xác thực, giàu sức thuyết phục, ngôn ngữ gợi
cảm, hùng hồn.
Đáp án:
!"# Nhân dân Việt Nam; Các nước trên thế giới; Bọn đế quốc, thực
dân đang lăm le xâm lược nước ta : Mỹ, Pháp.
- $%& Tuyên bố nền độc lập của nước Việt Nam và sự ra đời của nước
Việt Nam mới; Ngăn chặn âm mưu xâm lược của bọn đế quốc, thực dân.
Đáp án:
8
Anh/ chị hãy cho biết đối tượng hướng tới và mục đích của tác phẩm “Tuyên ngôn
Độc lập” của Hồ Chí Minh?
Anh/ chị hãy cho biết phong cách nghệ thuật trong văn chính luận của Hồ Chí
Minh thể hiện qua “Tuyên ngôn Độc lập’?
- Vn phong ca H Chớ Minh trong bn Tuyờn ngụn c lp rt anh thộp, hựng
hn, y sc thuyt phc
- Cỏch lp lun cht ch: dn trớch m ầu bng li vn trong hai bn Tuyờn
ngụn c lp ca M (1776) v Tuyờn ngụn Nhõn quyn Dõn quyn ca Phỏp
(1791 ) lm c s phỏp lớ. Dựng th phỏp tranh lun theo li: gy ụng p lng
ụng, lp lun theo lụgớc tam on lun.
- Bng chng hựng hn, khụng ai chi cói c. (trờn cỏc lnh vc kinh t, chớnh
tr vn hoỏ )
- Ngũi bỳt chớnh lun va hựng bin va tr tỡnh, dn chng tiờu biu, xỏc ỏng,
cỏch dựng t, t cõu ht sc linh hot.
- Tuyờn ngụn c lp va cú giỏ tr lch s ln lao, va xng ỏng l tỏc phm
vn chng ớch thc, cú th xem l ỏng thiờn c hựng vn ca thi i mi.
ỏp ỏn:
V ni dung:
- L mt ỏng vn yờu nc ln ca thi i. Tỏc phm ó khng nh mnh
m quyn c lp t do ca con ngi, nờu cao truyn thng yờu nc, truyn thng
nhõn o ca dõn tc VN. T tng y phù hợp với t tởng, tuyên ngôn của các cuộc
cách mạng lớn trên thế giới (Pháp và Mĩ) đồng thời góp phần làm phong phú thêm
lý tởng của cách mạng thế giới.
- Bác đã đứng trên quyền lợi của dân tộc, của đất nớc để tiếp cận chân lý
của thời đại qua lập luận suy rộng ra Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra
bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sớng và quyền tự do.
- Bác đã đứng trên quyền lợi của dân tộc để kể tội thực dân Pháp.
9
Vỡ sao xem bn Tuyờn ngụn c lp ca H Chớ Minh l ỏng vn chớnh lun
mu mc?
V ngh thut:
- Nó thuyt ngi c bng nhng lí l anh thép, nhng chng c không ai
chi cãi c.
- Kt cu tác phm mch lc, cht ch lp lun sc bén, giàu sc thuyt phc,
tác ng mnh vào tình cm ngi c
- Văn phong giản dị, ngắn gọn, súc tích, giàu hình ảnh
- Giọng văn hùng hồn, đanh thép có sự kết hợp giữa lý trí và tình cảm
ỏp ỏn:
- H Chớ Minh ó khộo lộo v kiờn quyt khng nh quyn c lp, t do,
quyn bt kh xõm phm bng vic trớch dn 2 bn Tuyờn ngụn ca Phỏp v M.
- Chng minh vic xoỏ b mi s dớnh lu ca Phỏp n Vit Nam l hon ton
ỳng n.
- Tuyờn b c lp, t do trc ton th gii.
ỏp ỏn:
- Giỏ tr lch s.
Tuyờn ngụn c lp l mt vn kin cú giỏ tr lch s to ln: l li tuyờn b
xúa b ch thc dõn, phong kin; l s khng nh quyn t ch v v th bỡnh
10
Trong Tuyờn ngụn c lp ca H Chớ Minh ó to giỏ tr phỏp lớ vng chc nh
th no?
Nờu giỏ tr lch s v giỏ tr ngh thut ca Tuyờn ngụn c lp ca H Chớ Minh?
đẳng của Việt Nam với thế giới; là mốc son lịch sử mở ra kỉ nguyên độc lập tự do
trên đất nước ta.
- Giá trị nghệ thuật:
Tuyên ngôn độc lập là áng văn chính luận đặc sắc, mẫu mực; lập luận chặt
chẽ, lí lẽ sắc bén, bằng chứng xác thực, ngôn ngữ hùng hồn, giọng văn đầy cảm
xúc…
ĐỀ NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
Đề 1:
'()*+, /+0#12,3456$
Gợi ý làm bài
a.Mở bài:
Giới thiệu khái quất về tác giả Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh.
Giới thiệu về tác phẩm Tuyên ngôn Độc lập: là một trong những áng “thiên
cổ hùng văn” của dân tộc; đã mở ra kỉ nguyên mới cho dân tộc ta – kỉ nguyên Độc
lập, tự do, nhân dân làm chủ đất nước và quyết định vận mệnh của mình.
b.Thân bài:
b.78#+0#34 /+0#1
Cơ sở pháp lý và chính nghĩa của bản Tuyên ngôn Độc lập là khẳng định quyền
bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của con
người. Đó là những quyền không ai có thể xâm phạm được; người ta sinh ra phải
luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.
- Hồ Chủ Tịch đã trích dẫn 2 câu nổi tiếng trong 2 bản Tuyên ngôn của Mĩ và
Pháp:
+ trước hết là để khẳng định Nhân quyền và Dân quyền là tư tưởng lớn, cao
đẹp của thời đại
11
+ sau nữa là “suy rộng ra…” nhằm nêu cao một lý tưởng về quyền bình đẳng,
quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do của các dân tộc trên thế giới
->đề cao những giá trị hiển nhiên của tư tưởng nhân loại và tạo tiền đề cho lập
luận sẽ nêu ở mệnh đề tiếp theo.
-Ý nghĩa của việc trích dẫn:
+ Có tính chiến thuật sắc bén, khéo léo, khóa miệng đối phương.
+ Khẳng định tư thế đầy tự hào của dân tộc (đặt 3 cuộc CM, 3 nền Độc lập, 3
bản Tuyên ngôn ngang hàng nhau.)
->cách vận dụng khéo léo và đầy sáng tạo.
Cách mở đầu tác phẩm rất đặc sắc: từ công nhận Nhân quyền và Dân quyền là tư
tưởng thời đại đi đến khẳng định Độc lập, Tự do, Hạnh phúc là khát vọng của các
dân tộc.
Câu văn “Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được” là sự khẳng định một cách
hùng hồn chân lí thời đại: Độc lập, Tự do, Hạnh phúc, Bình đẳng của con người, của
các dân tộc cần được tôn trọng và bảo vệ.
->đây là đóng góp riêng của tác giả và của dân tộc ta vào một trong những tư
tưởng cao đẹp vừa mang tầm vóc quốc tế, vừa mang ý nghĩa nhân đạo cao cả.
Cách mở bài rất hay, hùng hồn trang nghiêm. Người không chỉ nói với nhân dân
Việt Nam ta, mà còn tuyên bố với thế giới. Trong hoàn cảnh lịch sử thời bấy giờ, thế
chiến 2 vừa kết thúc, Người trích dẫn như vậy là để tranh thủ sự đồng tình ủng hộ
của dư luận tiến bộ thế giới, nhất là các nước trong phe Đồng minh, đồng thời ngăn
chặn âm mưu tái chiếm Đông Dương làm thuộc địa của Đờ Gôn và bọn thực dân
Pháp hiếu chiến, đầy tham vọng.
* Tóm lại: Với lời lẽ sắc bén, đanh thép, Người đã xác lập cơ sở pháp lý của bản
TN, nêu cao chính nghĩa của ta. Đặt ra vấn đề cốt yếu là độc lập dân tộc.
b.98:;<34 /+0#1
=>.?@#<AB,.
- Vạch trần bộ mặt xảo quyệt của thực dân Pháp “lợi dụng lá cờ tự do, bình
đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta”.
12
- Năm tội ác về chính trị: 1- tước đoạt tự do dân chủ, 2- luật pháp dã man, chia
để trị, 3- chém giết những chiến sĩ yêu nước của ta, 4- ràng buộc dư luận và thi hành
chính sách ngu dân, 5- đầu độc bằng rượu cồn, thuốc phiện.
- Năm tội ác lớn về kinh tế: 1- bóc lột tước đoạt, 2- độc quyền in giấy bạc, xuất
cảng và nhập cảng, 3- sưu thuế nặng nề, vô lý đã bần cùng nhân dân ta, 4- đè nén
khống chế các nhà tư sản ta, bóc lột tàn nhẫn công nhân ta, 5- gây ra thảm họa làm
cho hơn 2 triệu đồng bào ta bị chết đói năm 1945.
->Sử dụng phương pháp liệt kê; câu văn ngắn dài, động từ mạnh, điệp từ, điệp
cú pháp, ngôn ngữ sắc sảo; hình ảnh gợi cảm, giọng văn hùng hồn.
- Trong vòng 5 năm (1940 – 1945) thực dân Pháp đã hèn hạ và nhục nhã “bán
nước ta 2 lần cho Nhật”.
- Thẳng tay khủng bố Việt Minh; “thậm chí đến khi thua chạy, chúng còn nhẫn
tâm giết nốt số đông tù chính trị ở Yên Bái và Cao Bằng”.
=> Lời kết án đầy phẩn nộ, sôi sục căm thù:
+ Vạch trần thái độ nhục nhã của Pháp (quì gối, đầu hàng, bỏ chạy )
+ Đanh thép tố cáo tội ác tày trời (từ đó, từ đó )
Đó là lời khai tử dứt khoát cái sứ mệnh bịp bợm của thực dân Pháp đối với
nước ta ngót gần một thế kỉ.
=CD&E4#F&2,34A4
- Từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật chứ không phải
thuộc địa của Pháp nữa. Nhân dân ta đã nổi dậy giành chính quyền khi Nhật hàng
Đồng minh.
- Nhân dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân và chế độ quân chủ mà lập
nên chế độ Dân chủ Cộng hoà. Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị.
- Chế độ thực dân Pháp trên đất nước ta vĩnh viễn chấm dứt và xoá bỏ :(thoát
ly hẳn, xóa bỏ hết ) mọi đặc quyền, đặc lợi của chóng đối với đất nước ta.
- Trên nguyên tắc dân tộc bình đẳng mà tin rằng các nước Đồng minh “quyết
không thể không công nhận quyền độc lập của dân Việt Nam”:
“Một dân tộc đã gan góc được tự do. Dân tộc đó phải được độc lập”
13
=> Phần thứ hai là những bằng chứng lịch sử không ai chối cãi được, đó là cơ sở
thực tế và lịch sử của bản Tuyên ngôn độc lập được Hồ Chí Minh lập luận một cách
chặt chẽ với những lí lẽ đanh thép, hùng hồn: đó là lối biện luận chặt chẽ, lô gíc, từ
ngữ sắc sảo, cấu trúc đặc biệt, nhịp điệu dồn dập, lời văn biền ngẫu, cách hành văn
theo hệ thống móc xích
3.Lời tuyên bố với thế giới
- Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành một
nước tự do, độc lập (từ khát vọng đến sự thật lịch sử hiển nhiên)
- Nhân dân đã quyết tâm giữ vững quyền tự do, độc lập ấy (được làm nên bằng
xương máu và lòng yêu nước).
=> Tuyên ngôn độc lập là một văn kiện lịch sử vô giá của dân tộc ta, thể hiện
phong cách chính luận của Hồ Chí Minh.
c.Kết bài:
- Bản Tuyên ngôn Độc lập là sự kế thừa và phát triển những áng “thiên cổ
hùng văn” trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
- Làm nên những giá trị to lớn là cái tài, cái tâm của người cầm bút
- Bản Tuyên ngôn Độc lập là bản anh hùng ca của thời đại Hồ Chí Minh.
Đề 2: Mở đầu bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng hoà
Hồ Chí Minh viết :
“Hỡi đồng bào cả nước ,
“Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hoá cho họ những
quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy có quyền được sống,
quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc” .
Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy
rộng ra, câu ấy có nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân
tộc nào cũng có quyền sống , quyền sung sướng và quyền tự do .
Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791
cũng nói :
14
“Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự
do và bình đẳng về quyền lợi” .
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được” .
(Trích Tuyên ngôn Độc lập – Hồ Chí Minh )
Anh ( chị ) hãy phân tích giá trị nổi bật của đoạn văn trên ở hai phương diện
nội dung tư tưởng và nghệ thuật lập luận .
"GF-F8
48$;-F
- Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại quảng trường Ba Đình Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí
Minh thay mặt Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đọc bản
Tuyên ngôn Độc lập trước hàng chục vạn đồng bào .
- Bản Tuyên ngôn Độc lập vừa là văn kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn vừa là một
áng văn chính luận ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ đanh thép, lời lẽ hùng hồn
đầy sức thuyết phục.
-8/-F
B#A#!!;#
Đoạn văn khẳng định quyền bình đẳng, quyền sống, quyền sung sướng và
quyền tự do của dân tộc ta cũng như các dân tộc khác trên thế giới .
Hồ Chí Minh đồng tình với những tư tưởng tiến bộ của các bản Tuyên ngôn
Độc lập của Mỹ và Pháp.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt ngang hàng ba cuộc cách mạng, ba bản Tuyên
ngôn của nước Việt Nam, Mỹ, Pháp nhằm quốc tế hoá vấn đề độc lập của dân tộc ta.
Đoạn văn muốn gợi lại niềm tự hào cao cả của lịch sử dân tộc Việt Nam về
các triều đại: Đinh, Lý, Trần, cùng sánh vai với các triều đại Hán, Đường, Tống,
Nguyên đã được Nguyễn Trãi ghi trong Bình Ngô Đại Cáo.
15
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhằm chuẩn bị phê phán bản chất phản động của thực
dân Pháp đi ngược lại tư tưởng tiến bộ của tổ tiên họ đã 80 năm qua chúng đến cướp
nước ta, áp bức đồng bào ta.
B##H2
Hồ Chí Minh đã dẫn chứng chính xác, từ ý tưởng lời văn hai bản Tuyên
ngôn Độc lập của Mỹ và Pháp để tạo cơ sở pháp lý, dùng lời nói của đối phương để
so sánh, phản bác âm mưu và hành động trái với công lý của chúng, dùng nghệ thuật
“gậy ông đập lưng ông”.
Đoạn văn dùng lý lẽ đanh thép, tư duy lý luận sáng tạo “suy rộng ra” , đưa
vấn đề độc lập của dân tộc Việt Nam thành vấn đề tiêu biểu cho phong trào giải
phóng dân tộc trên thế giới .
Lập luận của đoạn văn chặt chẽ bằng cách sử dụng nhiều câu văn khẳng
định để phủ định những nội dung phản động của hai đế quốc Mỹ và Pháp .
Lời văn mạnh mẽ, trong sáng dễ hiểu làm tăng thêm sức thuyết phục bằng lý lẽ của
đoạn văn .
8I-F
Tóm lại, qua phân tích đoạn văn ta thấy được giá trị nổi bật về nội dung tư
tưởng và nghệ thuật lập luận khéo léo của Hồ Chí Minh. Có thể nói đây là một trong
những đoạn văn chính luận mẫu mực, ngắn gọn súc tích, vừa có giá trị lịch sử vừa có
giá trị văn chương bền vững .
Với những gi trị đó, Tuyên ngôn Độc lập đã khẳng định một chân lý lớn về dân
tộc “Không có gì quý hơn độc lập tự do” với cảm hứng trang trọng, giọng văn tha
thiết hùng tráng.
J Bình luận về sức thuyết phục của bản Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí
Minh.
"GF-F
16
48$;-F
Giới thiệu giá trị to lớn của Tuyên ngôn Độc lập, trong đó nhấn mạnh đến sức
thuyết phục của bản Tuyên ngôn…
-8/-F
- Bình luận về đối tượng mà bản Tuyên ngôn hướng tới không chỉ đồng bào ta,
mà còn có nhân dân thế giới, phe Đồng minh và cả kẻ thù của dân tộc là thực dân
Pháp…
- Bình luận vì sao Hồ Chí Minh trích dẫn hai bản Tuyên ngôn nổi tiếng của
Pháp và Mỹ. Và từ tuyên ngôn về quyền con người trong Tuyên ngôn Độc lập của
Mỹ, Người “suy rộng ra” quyền của các dân tộc.
- Bình luận về những dẫn chứng Hồ Chí Minh đưa ra để vạch trần tội ác của
Pháp với nhân dân ta, sự phản bội phe Đồng minh của Pháp…
- Bình luận về những lí lẽ Người đưa ra để bác bỏ âm mưu quay trở lại xâm
lược Việt Nam của thực dân Pháp…
- Hồ Chí Minh nhắc nhiều đến quyền, đến sự thật chính là để khẳng định
quyền của Việt Nam, sự thật về cuộc cách mạng giành chính quyền của Việt Nam…
- Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng xác đáng, lý lẽ sắc sảo, Người đã thuyết phục
toàn thế giới về quyền chính đáng được hưởng tự do, độc lập của Việt Nam…
c.I-F
Tuyên ngôn Độc lập là một văn kiện lịch sử vô giá. Một trong những giá trị to
lớn của nó chính là sức thuyết phục của một áng văn chính luận được coi như “thiên
cổ hùng văn”.
Đề 4
“Tuyên ngôn Độc lập” của Hồ Chí Minh là một văn kiện chính trị có giá trị
lịch sử lớn lao, trang trọng tuyên bố về nền độc lập của dân tộc Việt Nam trước nhân
dân trong nước vµ thế giới. “Tuyên ngôn Độc lập” là tác phẩm có giá trị pháp lí,
giá trị nhân bản và giá trị nghệ thuật cao.
17
Anh/chị hãy phân tích để làm rõ các giá trị đó của bản “Tuyên ngôn Độc lập”
"GF-F
48$;-F
-Văn chính luận của chủ tịch Hồ Chí Minh được viết với mục đích đấu tranh
chính trị hoặc thể hiện những nhiệm vụ các mạng qua từng chặng đường lịch sử.
-“Tuyên ngôn Độc lập” là một văn kiện lớn được Hồ Chí Minh viết ra để tuyên
bố trước công luận trong và ngoài nước về quyền độc lập dân tộc Việt Nam.
-Tác phẩm có giá trị nhiều mặt (nêu nhận định ở trên).
b.Thân bài:
b.1/Giá trị lịch sử to lớn:
- Bản “Tuyên ngôn Độc lập” ra đời trong thời điểm lịch sử trọng đại: cách
mạng thành công, nhưng tình hình đang “ngàn cân treo sợi tóc”.
- Những lời trích dẫn mở đầu không chỉ đặt cơ sở pháp lí cho bản “Tuyên ngôn
Độc lập” mà còn thể hiện dụng ý chiến lược, chiến thuật của Bác.
- “Tuyên ngôn Độc lập” khái quát những sự thật lịch sử, tố cáo thực dân Pháp,
vạch rõ bộ mặt tàn ác, xảo quyệt của Pháp ở mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa,
xã hội
- “Tuyên ngôn Độc lập” nhấn mạnh các sự kiện lịch sử: mùa thu năm 1940
và ngày 9/3/1945 để dẫn đến kết luận: “trong 5 năm Pháp bán nước ta 2 lần cho
N”.
- “Tuyên ngôn Độc lập” khẳng định một sự thật lịch sử: gần 1 thế kỉ, nhân
dân Việt Nam không ngừng đấu tranh giành độc lập.
- “Tuyên ngôn Độc lập” còn chỉ ra một cục diện chính trị mới: đánh đổ
phong kiến, thực dân, Phát xít, lập nên chế độ cộng hoà. Lời kết bản “Tuyên ngôn
Độc lập” khép lại thời kỳ tăm tối, mở ra 1 kỷ nguyên mới.
b.2/ Giá trị pháp lí vững chắc:
- Hồ Chí Minh đã khéo léo và kiên quyết khẳng định quyền độc lập, tự do,
quyền bất khả xâm phạm bằng việc trích dẫn 2 bản Tuyên ngôn của Pháp –Mỹ.
18
- Chứng minh việc xoá bỏ mọi sự dính líu của Pháp đến Việt Nam là hoàn
toàn đúng đắn.
- Tuyên bố độc lập, tự do trước toàn thế giới.
b.3/ Giá trị nhân bản sâu sắc:
- Trên cơ sở quyền con người, Hồ Chí Minh xây dựng quyền dân tộc. Điều
đó có ý nghĩa nhân bản đối với toàn nhân loại đặc biệt nhân dân các nước thuộc địa
bị áp bức, bị tước đoạt quyên con người, quyền dân tộc.
- Phê phán đanh thép tội ác của thực dân Pháp.
- Ngợi ca sự anh hùng, bất khuất của nhân dân Việt Nam.
- Khẳng định quyền độc lập, tự do và tinh thần quyết tâm bảo vệ chân lí, lẽ
phải.
b.4/ Giá trị nghệ thuật cao: TN là áng văn chính luận mẫu mực, hiện đại:
+ Kết cấu hợp lý, bố cục rõ ràng.
+ Hệ thống lập luận chặt chẽ với những luận điểm, luận cứ, luận chứng
hùng hồn, chính xác, lôgic.
+ Lời văn sắc sảo, đanh thép, hùng hồn.
+ Ngôn từ chính xác, trong sáng, giàu tính khái quát, tính khoa học và trí
tuệ. Các thủ pháp tu từ được sử dụng tạo hiệu quả diễn đạt cao.
c. Kết bài:
- TN là sự kế thừa và phát triển những áng “thiên cổ hùng văn” trong lịch
sử chống ngoại xâm của dân tộc.
- Làm nên những giá trị to lớn là cái tài, cái tâm của người cầm bút
- TN là bản anh hùng ca của thời đại Hồ Chí Minh.
K“Tuyên ngôn độc lập” của Hồ Chí Minh được đánh giá là một văn kiện lịch
sử vô giá, một áng văn chính luận mẫu mực.
Anh/ chị hãy phân tích bản Tuyên ngôn để làm sáng tỏ nhận định trên.
19
"GF-F
48$;-F
- Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh, dân tộc
ta thừa cơ vùng lên giành lại chính quyền. Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại quảng
trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản “Tuyên ngôn độc lập” khai sinh
ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
- Bản “Tuyên ngôn độc lập” không chỉ là một văn kiện có giá trị lịch sử mà còn là
một áng văn chính luận hào hùng, mẫu mực; một áng văn tràn đầy tâm huyết, khát
vọng cháy bỏng về độc lập, tự do của Người và của cả dân tộc. Nó có sức mạnh
thuyết phục to lớn, làm rung động hàng triệu trái tim yêu nước Việt Nam.
-8/-F
b.1/“Tuyên ngôn độc lập” là một văn kiện lịch sử vô giá:
- Trong bối cảnh lịch sử của nước ta lúc bấy giờ, bản “Tuyên ngôn độc lập” ra đời
mang một ý nghĩa lịch sử to lớn, nó là một văn kiện trọng đại, là mốc son chói lọi
trong lịch sử dân tộc. Nó đánh dấu sự chấm dứt, sự sụp đổ hoàn toàn của chế độ thực
dân, phong kiến, khép lại một thời kì lịch sử tăm tối, nô lệ hàng trăm năm dưới ách
đô hộ của thực dân Pháp, mở ra một kỉ nguyên mới - độc lập tự do cho Tổ quốc,
hạnh phúc, ấm no cho nhân dân.
- Mặt khác, với nội dung khái quát sâu sắc, trang trọng cùng tầm vóc của tư
tưởng, tầm văn hóa lớn, bản Tuyên ngôn ra đời đã khẳng định được vị thế bình đẳng,
lập trường chính nghĩa của dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế, vừa mang ý nghĩa
nhân đạo của nhân loại trong thế kỉ XX; đồng thời, đập tan luận điệu xảo trá của bọn
thực dân đế quốc, vạch trần dã tâm quay trở lại xâm lược cùng bản chất tàn bạo của
chúng trước dư luận quốc tế.
b.2/“Tuyên ngôn độc lập” là một áng văn chính luận mẫu mực, đặc sắc:
- “Tuyên ngôn độc lập” không chỉ là một văn kiện có giá trị lịch sử to lớn mà còn
là một văn bản chính luận đặc sắc, nối tiếp tự nhiên các “áng hùng văn” trong quá
khứ và có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất chính luận với chất văn chương.
20
- Sức mạnh và tính thuyết phục của tác phẩm được thể hiện chủ yếu ở hệ thống
lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, bằng chứng xác thực và văn phong sắc sảo, giàu
tính thẩm mĩ của Hồ Chí Minh. Điều đó trước hết được thể hiện ở:
*Cách nêu vấn đề và khẳng định chân lí khách quan của vấn đề:
Người nhằm nêu lên vấn đề Nhân quyền, Dân quyền - quyền của con người và
quyền của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. Người dẫn:
“Tất cả mọi người sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền
không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền
tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.” (Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của Mĩ).
“Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn được tự do
và bình đẳng về quyền lợi” (Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng
Pháp, 1791).
Từ những “lời bất hủ” của hai nước, Người “suy rộng ra” câu ấy có ý nghĩa là:
Tất cả mọi người sinh ra trên trái đất đều có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những
quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền ấy, có quyền được sống,
quyền tự do, quyền bình đẳng và quyền mưu cầu hạnh phúc. “Đó là những lẽ phải
không ai chối cãi được”.
Hai bản Tuyên ngôn của Mĩ và Pháp - thế kỉ XVIII – là di sản tư tưởng của nhân
loại, đánh dấu buổi bình minh của cuộc cách mạng tư sản, lật đổ chế độ phong kiến
và có công lao nêu lên thành nguyên tắc pháp lí, quyền cơ bản của con người thì
không có lí gì những quyền ấy chỉ thuộc về hai nước.
Vì vậy, Người đã lấy hai bản Tuyên ngôn nổi tiếng của lịch sử nhân loại để mở
đầu cho bản Tuyên ngôn của nước Việt Nam, để khẳng định quyền của người Việt
Nam, dân tộc Việt Nam trước nhân dân thế giới. “Suy rộng ra”, đó là chân lí khách
quan, là lẽ phải, không ai chối cãi được.’
Cách viện dẫn của Người mang lại ý nghĩa rất sâu sắc: vừa khôn khéo, vừa kiên
quyết, vừa sáng tạo.
21
- Khôn khéo, kiên quyết ở chỗ: lấy “gậy ông đập lưng ông”. Người vừa tỏ ra tôn
trọng những danh ngôn bất hủ của họ, vừa nhắc nhở họ đừng phản bội lại tổ tiên
mình, đừng làm vấy bùn lên lá cờ “tự do, bác ái” mà họ đã giương cao trong các
cuộc cách mạng vĩ đại của dân tộc họ.
- Khôn khéo và sáng tạo ở chỗ: Người viện dẫn hai bản Tuyên ngôn nổi tiếng thế
giới có nghĩa là Người đã đặt ba cuộc cách mạng giải phóng dân tộc của ba nước
ngang hàng nhau; ba nền độc lập và ba bản Tuyên ngôn ngang hàng nhau.
Đó là mạch ngầm văn bản khiến cho bất cứ ai tinh tế trong nhận định phải giật
mình vì sự thâm thúy, sâu sắc của Người. Trong bản Tuyên ngôn “Bình Ngô đại
cáo” của Nguyễn Trãi khi xưa, người anh hùng đã khẳng định chủ quyền độc lập
của mỗi quốc gia: Đinh, Lí, Trần cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên
xưng đế một phương, thật rạch ròi, rõ ràng và đối xứng. Đó là chân lí bất khả xâm
phạm của mỗi nước.
Trong bản Tuyên ngôn của Hồ Chí Minh cũng vậy, Người đặt quyền của ba nước
là ngang hàng nhau là thể hiện niềm tự tôn, tự hào dân tộc, khẳng định vị thế của
một đất nước đầy kiêu hãnh trước thế giới.
Đó là hành động cách mạng táo bạo, tài tình trong xử thế chính trị của Người.
-Sáng tạo ở chỗ: Người đã nâng vấn đề Nhân quyền, Dân quyền lên tầm vóc cao
hơn, rộng hơn. Từ quyền bình đẳng, tự do, hạnh phúc của cá nhân lên thành vấn đề
quyền của các dân tộc: “suy rộng ra Tất cả dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình
đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do ”
-Cụm từ “Suy rộng ra” thật thông minh, chặt chẽ, đanh thép như: “Một phát
súng lệnh khởi đầu cho sự tan rã của hệ thống thuộc địa thế giới” (Nguyễn Đăng
Mạnh), là đòn đánh phủ đầu vào âm mưu tái chiếm của Pháp và sự can thiệp của các
thế lực vào nền độc lập, tự chủ của Việt Nam; đồng thời, tranh thủ sự đồng tình rộng
rãi của dư luận quốc tế.
Nhà xuất bản Sự thật năm 1967 cũng viết: “Cống hiến lớn nhất của Hồ Chí
Minh là ở chỗ, Người đã nhìn quyền lợi của con người thành quyền lợi của dân tộc.
Như vậy, tất cả mọi dân tộc đề có quyền quyết định lấy vận mệnh của riêng mình.”
22
->Cách viện dẫn bằng những danh ngôn bất hủ, nổi tiếng của hai cường quốc, đó là
hành động táo bạo, là tài nghệ sáng suốt của Hồ Chí Minh. Người đã đưa ra những lí
lẽ ngắn gọn, sắc sảo, “lạt mềm buộc chặt”; những bằng chứng; những chân lí không
ai chối cãi được.
Tất cả kết tinh từ tầm tư tưởng, văn hóa lớn của Hồ Chí Minh nói riêng và của
nhiều thế kỉ đấu tranh vì độc lập, tự do, vì Nhân quyền, Dân quyền của dân tộc và
của cả nhân loại nói chung. Có thể nói đoạn mở đầu bản Tuyên ngôn tiêu biểu cho
vẻ đẹp văn chương chính luận mẫu mực.
*Cách tác giả luận tội kẻ thù:
- Người lên án, tố cáo tội ác của thực dân Pháp đối với Đông Dương.
+ Người vạch trần bản chất lợi dụng lá cờ “tự do, bác ái” để cướp nước ta, áp bức
đồng bào ta của bọn chúng. Đó là hành động phi nghĩa, phi nhân đạo.
+ Người tố cáo những hành động:
.Bóc lột về kinh tế: chúng bóc lột nhân ta đến tận xương tủy, cướp không ruộng
đất, hầm mỏ, nguyên liệu; độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng; đặt ra
trăm thứ thuế khóa nặng nề cho nông dân; không cho các nhà tư sản của ta ngóc đầu
lên; công nhân bị bóc lột tàn nhẫn
.Đàn áp về chính trị: chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút quyền tự
do nào, chúng thi hành những luật pháp dã man, chia để trị, chúng tắm các cuộc khởi
nghĩa của ta trong những bể máu
.Nô dịch về văn hóa: chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học, thi hành chính
sách ngu dân, dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm suy nhược giống nòi của ta
.Tội ác chúng gây ra ở mọi mặt đời sống, ở mọi đối tượng nông dân, công nhân,
thợ thủ công. Kết quả là bọn chúng đã gây ra nạn đói khủng khiếp “từ Quảng Trị
đến Bắc Kì, hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói”
+ Người nhắc đi nhắc lại bằng các điệp ngữ và các động từ mạnh chỉ hành động
tội ác khác nhau của chúng: chúng thi hành , chúng lập ra , chúng chém giết ,
chúng tắm , chúng ràng buộc , chúng dùng , chúng độc quyền , chúng đặt ra ,
chúng không cho , chúng bóc lột
23
+ Kết hợp với giọng điệu đanh thép liên hoàn, trùng điệp làm nổi bật lên tội ác
chồng chất của giặc.
-Người vạch trần bản chất hèn nhát, xảo trá, vô liêm xỉ của thực dân Pháp. Thực
dân Pháp đã từng huênh hoang “bảo hộ”, “khai hóa văn minh” cho nước ta, Người
chứng minh:
+ Mùa thu năm 1940: Nhật xâm lược nước ta thì Pháp quỳ gối đầu hàng, Pháp đã
bỏ chạy, đầu hàng, kết quả là trong 5 năm, Pháp bán nước ta hai lần cho Nhật. Vậy
là “bảo hộ” hay hèn nhát? Là có công hay có tội?
+ Người khẳng định: chúng ta lấy lại nước từ tay Nhật chứ không phải từ tay
Pháp. Sự thật là từ năm 1940 ta là thuộc địa của Nhật chứ không phải của Pháp.
Nhật đầu hàng Đồng minh, ta nổi dậy giành chính quyền: “Pháp chạy, Nhật hàng,
vua Bảo Đại thoái vị”. Ta đánh đổ chúng dựng lên chế độ Dân chủ Cộng hòa.
Người láy đi láy lại hai chữ “sự thật ”, “sự thật là ”, “sự thật là ”, vì không
có lí lẽ nào có sức thuyết phục cao hơn là lí lẽ của sự thật. Sự thật còn là những bằng
chứng xác đáng không ai có thể bác bỏ được.
- Bản Tuyên ngôn ca ngợi cuộc đấu tranh chính nghĩa và tinh thần nhân đạo của
dân tộc ta. Người đưa ra những mặt đối lập làm nổi bật bản chất giữa ta và địch:
+ Khi phát xít Nhật vào Đông Dương thì Pháp đầu hàng, trong khi đó thì ta tiến
hành kháng Nhật.
+ Trong khi thực dân Pháp đầu hàng Nhật và không hợp tác với ta mà ngược lại
còn khủng bố, giết chết số đông tù chính trị của ta ở Yên Bái và Cao Bằng.
+ Khi người Pháp thua chạy, ta đã “giúp, cứu, bảo vệ” tính mạng và tài sản cho
họ. Như vậy thì ai đã bảo hộ cho ai? Những hành động ấy chẳng phải đã chứng
minh bản chất vô nhân đạo, hèn nhát của chúng và tinh thần chính nghĩa, thái độ
khoan hồng, nhân đạo của ta?
=> Với cách lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, bằng chứng xác thực, Người đã vạch
rõ tội ác bản chất tàn bạo, hèn nhát, huênh hoang của giặc; đồng thời ca ngợi tinh
thần chính nghĩa, anh dũng, nhân đạo của nhân dân ta.
*Tuyên ngôn của bản Tuyên ngôn:
24
- Người đã sử dụng câu văn chỉ có chín chữ mà tóm lược đầy đủ các sự kiện:
“Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị”. Người đã dựng lại cả một giai đoạn
lịch sử đầy biến động và vô cùng oanh liệt của dân tộc, đã đánh đổ các xiềng xích
thực dân gần một trăm năm, đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên
chế độ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa như một tất yếu lịch sử. Đó cũng chính là lời
tuyên bố khai sinh ra nước Việt Nam độc lập.
- Tất cả các sự kiện trên là “sự thật” nên Người đã ràng buộc các nước Đồng
minh phải công nhận nền độc lập của Việt Nam: “Chúng tôi tin rằng các nước Đồng
minh đã công nhận những nguyên tắc dân tộc bình đẳng ở các Hội nghị Tê-hê-răng
và Cựu Kim Sơn”, “quyết không thể không công nhận quyền độc lập của dân tộc
Việt Nam”. Đó là cách nói “lạt mềm buộc chặt”, đánh vào lòng tự trọng của họ và
buộc họ phảo ủng hộ nền độc lập của Việt Nam.
- Người còn tuyên bố thoát li, xóa bỏ mọi hiệp ước, mọi đặc quyền của Pháp trên
đất nước Việt Nam.
- Người khẳng định quyền độc lập của một dân tộc đã phải đổi bằng xương máu
của mình “Dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!”
- Người còn cảnh báo đối với kẻ thù: để bảo vệ thành quả thì dân tộc Việt Nam
quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để bảo về, giữ vững
quyền tự do, độc lập ấy.
=> Lời kết như sấm truyền cảnh báo cho kẻ thù từ ngàn xưa vọng về tinh thần bất
khả xâm phạm của dân tộc: “Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm - Nhữ đẳng hành
khang thủ bại hư”
*“Tuyên ngôn độc lập” là áng văn sắc sảo mà giàu tính thẩm mĩ, có sức thuyết
phục, lay động hàng triệu trái tim yêu nước Việt Nam:
- Khi luận tội kẻ thù, Người thể hiện thái độ căm phẫn “chúng lập ra chúng
thẳng tay ”
- Người xót thương khi nói đến nỗi đau của dân tộc “Chúng chém giết tắm các
cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu nòi giống ta suy nhược dân ta
nghèo, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều ”.
25
