Chuyên đề phương pháp giải bài tập về phản ứng của CO2, SO2 với các dung dịch kiềm môn Hóa học 12 năm 2021 – 2022

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

CHUYEN DE PHUONG PHAP GIAI BAI TAP VE PHAN UNG CUA CO:, SO2 VOI CAC DUNG
DICH KIEM MON HOA HOC 12 NAM 2021 — 2022
L.Toéng quan kiến thức và phương pháp giải bài tập
1.Téng quan kiến thức
- Khi cho COa, SO¿ tác dụng với các dung dịch kiềm (KOH, NaOH, Ba(OH)a, Ca(OH);) thì sản phẩm sinh

ra tùy thuộc vào tỉ lệ số mol giữa OH- và COa( SOa)
OH

+CO2—HCO3

(1)

2OH + COa — COz“+ HạO (2)
-Khi tác dụng với KOH, NaOH: sản phẩm sinh đều là muối tan. Vì vậy bài tốn thường hỏi khối lượng
từng muối trong dung dịch sau phản ứng.
-Khi tác dụng với Ba(OH)›, Ca(OH)»s: thấy hiện tượng có kết tủa nêu kiềm cịn dư thì kết tủa bị hịa tan. Vì
vậy bài toán thường hỏi khối lượng kết tủa thu được.
2. Phương pháp giải bài tập
Đưa số mol kiềm về số mol của ion OH,, sau đó viết PTHH, tính theo PTHH đó: có 2 đạng bài tốn.

Lây ví dụ về COa. SO› tương tự
OH

+CO2—HCO;3

(1)

2OH + CO; — COz“+ HO (2)

Bài tốn thuận: Cho chất tham gia phản ứng, tìm sản phẩm: Với bài tốn loại này ta chỉ cần tính tỉ số mol
sữa OH' và CO;

Đặt N=nOH7nCO; Khi đó nếu:
+ N< 1 chỉ xảy ra phản ứng (1) —> sản phẩm thu được là muối axit (HCO3)
+N>2

chỉ xảy ra phản ứng (2) —> sản phẩm thu được là muối trung hịa (COz”)

+ ICO: và số mol OH

sé tim được số mol 2 muối.

Bài toán nghịch: Cho sản phẩm, hỏi chất tham gia phản ứng:
VD: Cho x mol CO; tác dụng với a mol OH- tạo thành b kết tủa ( b mol muối trung hịa). Tìm giá trị x biết
a,b.

Giải: Với bài tốn này thì chúng ta chú ý đến giá trị a, b.
- Nếu a=2b thi bài toán rất đơn giản x= b hay nCOa = nỊ
- Néu a> 2b thì bài tốn có thể có 2 đáp số vì xảy ra 2 trường hợp
+ TH1: OH dư. tức là chỉ xảy ra phản ứng (2) Vậy x= b hay ncoa = nỊ
+ TH2: Xay ca 2 phan tng (1),(2): Vay x= a-b hay nco2= non. - nỊ
Chú ý
+ Cho dù đầu bài cho CO¿ hay SOz tác dụng với 1 hay nhiều dung dịch kiềm thì ta cũng đưa hết về số mol
OH

+ Nếu bài tốn u cầu tính số mol kết tủa thì giữa số mol COsz” (SOa7) và Ba?? ( Ca") ion nào có số mol
nhỏ hơn thì số mol kết tủa tính theo ion đó.
I.Một số bài tập tham khảo

W: www.hoc247.net

F;:www.facebook.com/hoc247net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Bài 1. Dung dịch X chứa NaOH 0,2M và Ca(OH)s 0,1M. Sục 7,84 lít khí CO2 (đktc) vào T lít dung dịch X

thì khối lượng kết tủa thu được là
A. 15 gam.
B. 5 gam.
C. 10 gam.
D. 20 gam.

Lời giải chỉ tiết
Chú ý: dd X chứa 2 kiềm nên quy về OHTa có ncoa = 7,84/22,4 = 0,35 mol ; non-= 0,2.I + 0,1.2.1 = 0,4 mol

Đây là bài toán thuận
—N= nOH-/ nCO2 = 0,4/0,35

—> IOH

+CO2—HCO3
xX

(l1)

xX

2OH + CO¿ — COaz7+ HaO (2)

2y
y
—>Tạo ra 2 muối. Ta có hệ :x+y=0,35và
—>x=0,.3

x+2y=0,4

y=0,05

—Nnco32-= 0,05 mol ma nca2+ = 0,1 mol — nJ = nco32- = 0,05 mol

Khối lượng kết tủa thu được 1a: m= 0,05.100= 5 gam
—>Đáp án B
Bai 2. Cho V lit (dktc) CO» tac dung voi 200 ml dung dich Ca(OH), 1M thu được 10 gam kết tủa. Vậy thể
tich V cua CO> 1a
A. 2,24 lit.
B. 6,72 lit.
C. 8,96 lit.
D. 2,24 hoac 6,72 lit.

Lời giải chỉ tiết
non-= 0,4 mol ; nị = 0,1 mol

OH

+CO2—HCO3

(1)

2OH + COa — COz“+ HạO (2)
Đây là bài toán nghịch
Ta thấy non- > nị nên xảy ra hai trường hợp
THỊ: OH' dư, tức là chỉ xảy ra phản ứng (2)
ncoa = nị = 0,1 mol —Vcoa = 2,24 lít

TH2:

Xảy cả 2 phản ứng (1).(2):

Nco2 = "on. - n| = 0,4— 0,1 = 0,3 mol —> Vcoa = 0,3.22,4 = 6,72 lit

—>Đáp án D
Bài 3. Cho 3,36 lít khí CO2 sục từ từ vào 200 mÍ dịch NaOH

1M. Sau phản ứng thu được dung dịch X.

Tính khối lượng từng muối trong dung dich X?
W: www.hoc247.net

F;:www.facebook.com/hoc247net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

A.8,4 gam và 10,6 gam
B. 4,2 gam và 5,3 gam

C. 8,4 gam va 5,3 gam
D. 4,2 gam va 10,6 gam

Lời giải chỉ tiết
Nco2 = 0,15 mol ; non- = 0,2 mol

Đây là bài toán thuận
—>N= nOH-/nCO2 = 0,2/0,15

— 1OH

+CO2—-HCO3

xX

(I1)

xX

2OH + CO; — COa“+ HạO (2)

2y

y

—>Tạo ra 2 muối. Ta có hệ :x+y=0,l5và
—x=0,1

x+2y=0,2

y=0,05

—nco32-= 0,05 mol va nuco3- = 0,1 mol

Khối lượng từng muối trong dung dịch X
MnaHco3 = 0,1.84 = 8,4 gam va mna2co3= 0,05.106 = 5,3 gam

— Dap an C
Bai 4. Dét chay hoan toan 8,8 gam FeS và 12 gam FeSa thu được khí. Cho khí này sục vào V ml dung dich
NaOH 25% (d=1,28 g/ml) được muối trung hòa. Giá trị tối thiêu của V là
A. 50 ml.
B. 75 ml.
C. 100 ml.
D. 120 ml.

Lời giải chỉ tiết
Nres = 0,1 mol ; nfes2 = 0,1 mol ;

Đốt cháy hỗn hợp FeS, FeS› thu được SO2 . Bao toan nguyén té S ta dugc:
Nso2= Nres + 2NFes2 = 0,1 + 0,1.2 = 0,3 mol
Suc SO2 vao dung dich NaOH thu duoc muối trung hòa

20H + SO2 — SO37+ H20
—MNou- = 2nso2 = 2.0,3 = 0,6 mol

Thé tich NaOH téi thiéu: V = (0,6.40.100)/(25.1,28) = 75 ml
— Dap an B
Bài 5. Đốt cháy m gam FeS trong khi O2 du thu duoc khi X. Hap thu hoan toan khi X vao 200 ml dung
dịch gồm NaOH 0,1 M và Ba(OH)s 0,1 M. Sau phản ứng thu duoc dung dich Y va 4,34 gam kết tủa. Khi
cho dung dịch NaOH vào dung dich Y thi lai thấy có kết tủa Giá trị của m là
A. 2,53 gam.
W: www.hoc247.net

F;:www.facebook.com/hoc247net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

B. 3,52 gam.
C. 3,25 gam.
D. 1,76 gam.

Lời giải chỉ tiết
Khí X là SOa
Ta có nOH- == 0,1.0,2 + 0,1.2.0,2 = 0,06 mol, nị =4,34/217 = 0,02 mol
OH

+SO2—HSO3

(1)

2OH + SO2 — SO37+ H20 (2)
Đây là bài toán nghịch, xảy ra 2 trường hợp tuy nhiên khi cho NaOH vào dung dịch Y lại thấy xuất hiện

kết tủa

Xảy cả 2 phản ứng (1),(2)
Nso2 = nou-- nl = 0,06 — 0,02 = 0,04 mol — mFeS = 0,04.88 = 3,52 gam

— Dap an B
Bài 6. Nung nóng m gam MgCOs đến khi khói lượng khơng đổi thì thu được V lít khí COa ( ở dktc). Hap
thụ hồn tồn V

lít COa vào 400 ml dung dịch Ca(OH); 0,1 M thì thu được 2,5 gam kết tủa và dung dịch

X. Cho dung dịch NaOH

dư vào X thì thu được a gam kết tủa. Giá trị của V và a là

A. 1,232 lit va 1,5 gam.
B. 1,008 lit va 1,8 gam.
C. 1,12 lit va 1,2 gam.
D. 1,24 lit va 1,35 gam.

Lời giải chỉ tiết
Phân tích: Sục khí CO: vào dung dịch kiềm thây xuất hiện kết tủa mà sau khi cho thêm kiềm lại được

thêm một khối lượng kết tủa —> Chứng tỏ ban đầu tạo ra 2 mudi CO37 va HCO"
Ta có PTHH:

OH

+CO2—HCO3

(1)

2OH + COa — COz“+ HạO (2)
Vậy xảy ra cả 2 phản ứng (1) và (2)
—nco2= nox-- n| = 0,1.2.0,4 — 2,5/100 = 0,055 mol ~Vco2 = 0,055.22,4 = 1,232 lit
Sau khi thém NaOH du
HCO; + OH’

— CO;*+ H2O

—>nHcoa- = 0,055 — 0,025 = 0,03 mol
Ma nica2+ = 0,04 mol — nị = 0,04 — 0,025 = 0,015 mol
—a = 0,015.100 = 1,5 gam
—Dap an A
Bai 7. Suc hét 1,568 lit khi CO» (dktc) vao 500 ml dung dich NaOH 0,16M. Sau thi nghiém duoc dung
dich A. Rot 250 ml dung dich B gôm BaC1› 0,16M và Ba(OH)› xM vào dung dịch A được 3,94 gam kết

tủa và dung dịch C. Nông độ xM của Ba(OH)a băng
A. 0,02M.
B. 0,025M.
W: www.hoc247.net

=F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

C. 0,03M.
D. 0,015M.

Loi giai chi tiét
Ta cO nco2 = 1,568/22,4 = 0,07 mol ; nnaon = 0,16.0,5 = 0,08 mol

Xét N= nOH-/nCO2 = 0,08/0,07 — 1—Tao ra 2 mudi

PTHH

OH
X

+CO2—HCO;3

(1)

xX

2OH + CO¿ — COaz7+ HaO (2)

2y
y
—>Tạo ra 2 muối. Ta có hệ :x+y=0,07và x + 2y= 0,08
—x=0,06 y=0,01
Khi thêm dd B
Ta co nj = 3,94/197 = 0,02 mol —nox-@a) = 0,02 — 0,01 = 0,01 mol
—CwpBacon = 0,01/(2.0,25) = 0,02 M
—Dap an A

W: www.hoc247.net

=F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc


=

«=

=

`

yo)

Vững vàng nên tảng, Khai sáng tương lai

~

HOC247-

Vững vàng nên tảng, Khai sáng tương lai
Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung
bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến

thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.
LLuyện Thị Online

Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi - Tiết kiệm 90%
-Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
-Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các trường
PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác

cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Duc Tân.
IILKhoá Học Nâng Cao và HSG
Học Toán Online cùng Chuyên Gia
-Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt ở
các kỳ thi HSG.
-Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho
học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần

Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thăng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cần cùng đơi HLV
đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
IIILKênh học tập miễn phí
HOC247 NET cộng đồng học tập miễn phí

HOC247 TV kênh Video bài giảng miễn phí
-HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các môn
học

với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mén phí, kho tư liệu tham khảo

phong phú

và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

-HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.

W: www.hoc247.net

F;:www.facebook.com/hoc247net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc