______________________________________________________________________________
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. CƠ SỞ KHOA HỌC
1.1.
Cơ sở lý luận:
Môn Ngữ văn 8 trong chương trình THCS nói riêng và trong nhà trường
nói chung cóó́ nhiệm vụ cung cấp cho học sinh 4 kĩ năng đóó́ làà̀: “nghe - nóó́i đọc - viết”. Trong đóó́, phân mơn Tập làà̀m văn làà̀ phân mơn cóó́ tính chất tích
hợp các phân môn khác. Qua tiết Tập làà̀m văn, học sinh cóó́ khả năng xây dựng
một văn bản, đóó́ làà̀ bàà̀i nóó́i, bàà̀i viết. Nóó́i vàà̀ viết làà̀ nhữữ̃ng hìà̀nh thức giao tiếp
rất quan trọng, thơng qua đóó́ con ngườà̀i thực hiện quá trìà̀nh tư duy - chiếm lĩnh
tri thức, trao đổi tư tưởng, tìà̀nh cảm, quan điểm, giúp mọi ngườà̀i hiểu nhau,
cùng hợp tác trong cuộc sống lao động. Ngôn ngữữ̃ (dưới dạng nóó́i - ngơn bản,
vàà̀ dưới dạng viết - văn bản) giữữ̃ vai trò quan trọng trong sự tồn tại vàà̀ phát
triển xã hội. Chính vìà̀ vậy, hướng dẫn cho học sinh nóó́i đúng vàà̀ viết đúng làà̀ hết
sức cần thiết. Nhiệm vụ nặng nề đóó́ phụ thuộc phần lớn vàà̀o việc giảng dạy
mơn Ngữ văn nóó́i chung vàà̀ phân mơn Tập làà̀m văn nóó́i riêng. Vấn đề đặt ra làà̀:
ngườà̀i giáo viên dạy tập làà̀m văn như thê nào đê hoc sinh viêt tôt bài văn của
mình? Cách thức tổ chức, tiến hàà̀nh tiết dạy Tập làà̀m văn ra sao để đạt hiệu quả
như mong muốn?
Qua thực tế giảng dạy tôi nhận thấy phân môn Tập làà̀m văn làà̀ phân mơn khóó́
trong các phân mơn của mơn Ngữ văn. Do đặc trưng phân môn Tập làà̀m văn với
mục tiêu cụ thể làà̀: hìà̀nh thàà̀nh vàà̀ rèn luyện cho học sinh khả năng trìà̀nh bàà̀y văn bản
(nóó́i vàà̀ viết) ở nhiều thể loại khác nhau như: miêu tả, kể chuyện, biêu cam, nghi
luân, ... Trong quá trìà̀nh tham gia vàà̀o các hoạt động học tập nàà̀y, học sinh với vốn
kiến thức cịn hạn chế nên thườà̀ng ngại nóó́i, ngai viêt.
1.2. Cơ sở thực tiễn
Ngườà̀i giáo viên bao giờà̀ cũng muốn học trò của mìà̀nh làà̀m được nhữữ̃ng bàà̀i văn
hay nhưng đóó́ khơng phải làà̀ một việc dễ. Bàà̀i văn hay trước hết phải làà̀ viết đúng
(đúng theo nghĩa tương đối, nghĩa làà̀ trong khuôn khổ nhàà̀ trườà̀ng). Hay va ỳng coú
Sáng kiến kinh-1- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
mối quan hệ mật thiết với nhau. Bàà̀i văn hay trước hết phải viết theo đúng yêu cầu
của đề bàà̀i, đúng nhữữ̃ng kiến thức cơ bản, hìà̀nh thức trìà̀nh bàà̀y đúng quy cách …
Xác điị̣nh đúng yêu cầu của đề bàà̀i làà̀ rất cần thiết, bước nàà̀y giúp học sinh thể
hiện đúng chủ đề của bàà̀i văn, tránh lạc đề hay lệch đề. Xác điị̣nh đúng yêu cầu của
đề cũng giúp ngườà̀i viết lập được một dàà̀n ý tốt vàà̀ do đóó́ cũng tránh được sự dàà̀i
dịng, lan man “dây càà̀ ra dây muống”, “ trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” tạo được
sự thống nhất, hàà̀i hoàà̀ giữữ̃a các phần của bàà̀i viết. Bên cạnh đóó́ việc viết đúng kiến
thức cơ bản cũng vô cùng quan trọng, kiến thức cơ bản làà̀ “bột”, “cóó́ bột mới gột
nên hồ”.
Hìà̀nh thức trìà̀nh bàà̀y làà̀ sự thể hiện hìà̀nh thức bố cục của bàà̀i văn trên trang
giấy. Một bàà̀i văn đúng quy cách làà̀ bàà̀i văn màà̀ khi nhìà̀n vàà̀o tờà̀ giấy, chưa cần đọc
đã thấy rõ ba phần: Mở bàà̀i, thân bàà̀i vàà̀ kết bàà̀i. Muốn thế ngườà̀i viết không chỉ phải
chú ý đến nội dung màà̀ hìà̀nh thức cũng phải rõ ràà̀ng.
Trong thực tế dạy – học tôi thấy bàà̀i văn của học sinh mình chưa đáp ứng
được nhữữ̃ng yêu cầu cua môt văn ban trong nhà trường. Bàà̀i văn của các em vẫn
còn hiện tượng lạc đề, lệch đề do không chú ý đến việc tìà̀m hiểu đề. Đoạn văn trong
bàà̀i thườà̀ng sai quy cách. Bên cạnh đóó́ làà̀ việc giữữ̃a các đoạn văn chưa cóó́ sự liên kết.
Do đóó́ tơi thấy cần phải tìà̀m tịi, nghiên cứu để tìà̀m ra giải pháp tốt giúp học
sinh làà̀m tốt bàà̀i tập làà̀m văn. Qua thờà̀i gian tìà̀m tòi vàà̀ vận dụng, cho đến nay tôi đã
tìà̀m được cho mìà̀nh một cách làà̀m mang lại hiệu quả cao. Trong cách làà̀m đóó́ vấn đề
tích hợp cóó́ vai trị rất quan trọng. Đóó́ cũng làà̀ yêu cầu của dạy học Ngữữ̃ văn hiện
nay.
Cung chinh xuất phát từ đó tôi đa tiên hành tìm toi nghiên cưu và vân dung
vào thưc tê giang day “Một số biện pháp giúp học sinh làm tốt bài làm văn trong
chương trình Ngữ văn lớp 8 tại trường THCS”.
2. MỤC ĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Khi chọn hướng nghiên cứu “Một số biện pháp giúp học sinh làm tôt bài tập
làà̀m văn trong chương trình Ngữ văn 8 ” với mục đích cung cấp cho học sinh một
con đườà̀ng nhanh vàà̀ dễ để tạo lập văn bản trong khi làà̀m bàà̀i viết. Đồng thờà̀i giúp
cho bản thân tìà̀m hiểu sâu hơn về các vân đê: Tìà̀m hiểu đề, viết đoạn văn trong văn
bản tự sự, liên kết đoạn văn trong văn bản tự sự từ đóó́ hìà̀nh thàà̀nh cho mìà̀nh kĩ năng
để góó́p phần làà̀m tốt bàà̀i văn. Ngoàà̀i ra với mục đích để trao đổi với đồng nghip
Sáng kiến kinh-2- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
cùng nhau bổ khuyết, xây dựng cho giải pháp càà̀ng hoàà̀n thiện hơn trong quá trìà̀nh
áp dụng.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Đối với đề tàà̀i sáng kiến nàà̀y chúng tôi chỉ nghiên cứu vàà̀ dừng lại ở 3 vấn đề:
- Tìm hiểu đề;
- Viết đoạn văn trong văn bản tự sự;
- Liên kết đoạn văn trong văn bản tự sự.
Qua việc nghiên cứu nàà̀y cung cấp cho học sinh nhữữ̃ng giải pháp giup các em
biết tao lâp môt văn ban đung và hay.
Những biên phap này chi ap dung trong pham vi văn ban tư sư trong chương
trình Ngữ văn 8.
3.2. Phạm vi nghiên cứu:
Sáng kiến kinh nghiệm nàà̀y được vận dụng vàà̀o thực tế giảng dạy ở ba lớp 8
tại trườà̀ng.
PHẦN II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Thực trạng của vấn đề
Khi nhìà̀n vàà̀o kết quả thi đại học hàà̀ng năm ở khối D vàà̀ C, nhiều ngườà̀i khơng
khỏi chạnh lịng khi nghĩ đến thực trạng của học sinh học môn Ngữữ̃ văn. Nhữữ̃ng bàà̀i
phân tích, cảm thụ, bìà̀nh giảng của các thí sinh đã làà̀m cho các giám khảo đáng kính
phải cườà̀i ra nước mắt vàà̀ nhữữ̃ng ngườà̀i trực tiếp làà̀m công tác giảng dạy phải rung
một hồi chuông báo động trước dư luận về thực tế học sinh học Văn hiện nay. Đóó́ làà̀
tìà̀nh trạng học sinh viết sai lỗi chính tả q nhiều, khơng phân biệt nổi L vàà̀ N,
không viết hoa tên riêng, ngay cả tên tác giả, tên nhân vật; dấu câu thìà̀ sử dụng tuỳ
tiện, cóó́ khi cả trang giấy khơng cóó́ dấu chấm hay dấu phẩy, cách hàà̀nh văn lủng
củng…. Còn về nội dung thi cụt lủn về ý tưởng vàà̀ tư duy. Ít học sinh biết rung
động trước một bàà̀i thơ hay, một câu văn đẹp, học sinh chưa cóó́ ý thức tự khám phá
ra vẻ đẹp của tác phẩm màà̀ chủ yếu làà̀ dựa trên sự cảm thụ của thầy cô giáo vàà̀ phụ
thuộc vàà̀o sách hướng dẫn, sách học tốt. Việc chuẩn biị̣ bàà̀i soạn văn ở nhàà̀ của nhiều
em vẫn còn sơ sàà̀i, chưa thật tự giác vàà̀ thườà̀ng ỷ vao cỏc sỏch tham kho.
Sáng kiến kinh-3- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Học sinh học Văn vẫn quan niệm rất sai lầm Ngữữ̃ văn làà̀ mơn học thuộc lịng thuần
t. Vìà̀ vậy cóó́ em đã học thuộc cả một bàà̀i phân tích tác phẩm không sai một từ,
một câu vàà̀ cả dấu câu theo sách văn mẫu để chuẩn biị̣ làà̀m bàà̀i kiểm tra.
Thực trạng đau lòng ấy, rất nhiều giáo viên đã thấy vàà̀ chỉ biết xóó́t xa, buồn
lịng màà̀ thơi. Nguyên nhân sâu sa của vấn đề ấy làà̀:
-
Học sinh ít đọc sách Văn học quá. Nhiều em chỉ thích đọc truyện tranh với
nhiều quyển truyện cóó́ lờà̀i lẽ, câu cú cụt lủn, lờà̀i đối thoại trống khơng, chỉ mang
tính giải trí làà̀ chính, thiếu tính giáo dục vàà̀ nghệ thuật.
-
Thờà̀i đại Cơng nghiệp hố - Hiện đại hố, học sinh khơng thích tìà̀m hiểu
khám phá sách Văn học như thế hệ trước đây. Các em biị̣ cuốn hút vàà̀o nhữữ̃ng trị
chơi điện tử, mạng, khoa học cơng nghệ ….
-
Thờà̀i kìà̀ kinh tế thiị̣ trườà̀ng, học sinh cóó́ xu hướng thực dụng trong việc chọn
nghề nghiệp, học sinh thích học khối A để ra trườà̀ng dễ dàà̀ng xin việc làà̀m hơn.
-Ý chí học tập của nhiều học sinh chưa cao, chưa nỗ lực hết mìà̀nh, ngại khóó́
ngại khổ, dễ chán vàà̀ chưa chăm chỉ.
Về phía ngườà̀i giáo viên, trước đây khi dạy văn tự sự cho các em, tôi mới chỉ
giúp các em nắm bắt được nhữữ̃ng nội dung cơ bản trong sách giáo khoa. Trong quá
trìà̀nh dạy chỉ dạy tập làà̀m văn ở nhữữ̃ng tiết học về tập làà̀m văn, chưa tận dụng được
thờà̀i gian ở các phân môn khác để tích hợp với phần tập làà̀m văn. Đặc biệt chưa chú
trọng luyện tập vàà̀ ra bàà̀i tập về nhàà̀ cho các em để từ đóó́ hìà̀nh thàà̀nh kĩ năng làà̀m bàà̀i.
Với nhữữ̃ng khóó́ khăn như vậy, mỗi giáo viên dạy Ngữữ̃ văn phải tìà̀m biện pháp giúp
học sinh nắm vàà̀ làà̀m tốt bàà̀i tập làà̀m văn. Cũng chính từ sự băn khoăn, trăn trở:
“Làà̀m sao giúp học sinh làà̀m tốt bàà̀i tập làà̀m văn ?”. Qua quá trìà̀nh dạy học, q trìà̀nh
tìà̀m tịi tơi đã cóó́ được nhữữ̃ng biện pháp giúp học sinh làà̀m tốt bàà̀i tập làà̀m văn trong
chương trìà̀nh Ngữữ̃ văn 8.
Trong nhữữ̃ng biện pháp đóó́, việc động viên khích lệ về tinh thần cũng như vật
chất (điểm số) làà̀ rất quan trọng.
Sau đây tôi xin trìà̀nh bàà̀y “ Một số biện pháp giúp học sinh làà̀m tốt bàà̀i tập
làà̀m văn trong chương trìà̀nh Ngữữ̃ văn 8 ở trường THCS”.
2. Một số giải pháp giúp học sinh học tốt phân môn tập làm văn trong nhà
trường THCS:
2.1. Tìm hiểu đề (hay cịn gọi là phân tích ):
Sáng kiến kinh-4- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Để cóó́ một bàà̀i văn hoàà̀n chỉnh ngườà̀i viết phải trải qua năm bước (Tìà̀m hiểu
đề, tìà̀m ý, lập dàà̀n ý, viết bàà̀i văn, đọc vàà̀ sửa bàà̀i), trong đóó́ tìì̀m hiểu đề làà̀ bước thứ
nhất. Kĩ năng tìì̀m hiểu đề làà̀ kĩ năng điị̣nh hướng cho toàà̀n bộ quá trìà̀nh thực hiện
một bàà̀i tập làà̀m văn. Tuy vậy đa số học sinh thườà̀ng không chú ý đến bước nàà̀y. Vìà̀
vậy trong quá trìà̀nh làà̀m bàà̀i các em thườà̀ng lạc đề hoặc lệch đề nên bàà̀i văn thườà̀ng
khơng cóó́ điểm cao.
Cũng chính vìà̀ lẽ đóó́ hướng dẫn các em làà̀m tốt bước nàà̀y sẽ giúp học sinh
tránh được việc lạc đề, lệch đề. Từ đóó́ bàà̀i văn sẽ tốt hơn.
Nắm được hạn chế đóó́ của học sinh nên tơi ln hướng dẫn học sinh thực
hiện thao tác nàà̀y vàà̀ nóó́ được lặp đi lặp lại ở mỗi bàà̀i viết cũng như trước các đề
trong bàà̀i học. Trên cơ sở đóó́ các em sẽ biến nóó́ thàà̀nh một kĩ năng cần thiết trước
khi viết bàà̀i.
Để học sinh xem tìà̀m hiểu đề làà̀ một bước không thể thiếu khi làà̀m bàà̀i thìà̀
giáo viên phải giúp các em thàà̀nh thạo bước nàà̀y trong quá trìà̀nh dạy học. Ngườà̀i
giáo viên nên tận dụng thờà̀i gian để cho các em luyện tập.
Ví dụ:
Như ra đề rồi yêu cầu HS về nhàà̀ thực hiện, trước các bàà̀i viết số 1, số 2,
trong các đề cóó́ trong SGK, …
Để giúp học sinh tìà̀m hiểu đề, trước một đề bàà̀i tôi thườà̀ng yêu cầu học sinh
đọc nhiều lần (thậm chí yêu cầu học sinh đọc thuộc đề); lấy bút chìà̀ gạch chân
nhữữ̃ng từ cần chú ý, chép lại đề với nhữữ̃ng ý cóó́ gạch đầu dịng để làà̀m cho nổi bật
các yêu cầu của đề; xác điị̣nh ba yêu cầu của đề.
Kết quả của bước tìà̀m hiểu đề phải giúp học sinh xác điị̣nh được tất cả các yêu
cầu của đề bàà̀i:
- Kiểu bàà̀i: Tự sự hay miêu tả, tườà̀ng thuật hay giải thích, …
Lờà̀i yêu cầu về kiểu bàà̀i: theo lối trực tiếp – nóó́i thẳng (như hãy kể … ) hay
lờà̀i yêu cầu gián tiếp – nóó́i vịng (như Em thấy mìà̀nh đã khơn lớn … )
Đề bàà̀i vàà̀ giới hạn: học sinh cần tìà̀m hiểu rõ qua từng từ ngữữ̃ để xác điị̣nh
giới hạn của đề bàà̀i. Chỉ một sơ suất nhỏ trong việc xác điị̣nh giới hạn của đề bàà̀i
cũng cóó́ thể dẫn các em từ tản mạn, xa đề đến lạc đề…
Ví dụ :
Cho đề bàà̀i: Em hãy kể lại một kỉ niệm sõu sc thi th u.
Sáng kiến kinh-5- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Trước đề nàà̀y cóó́ rất nhiều học sinh kể ra hai, ba kỉ niệm, khơng cóó́ kỉ niệm
nàà̀o được kể một cách đầy đủ (nhưng đề yêu cầu kể một kỉ niệm).
Tìì̀m hiểu đề làà̀ bước quan trọng, tuy nhiên trong chương trìà̀nh học các em lại
chỉ được học không đến một tiết (ở lớp 6). Thêm vàà̀o đóó́ ở chương trìà̀nh Ngữữ̃ văn 8
các em học văn tự sự chỉ trong 13 tiết nên thờà̀i gian không nhiều.
Để khắc phục được khóó́ khăn đóó́ vàà̀ cho học sinh thực hiện tốt bước nàà̀y tôi
đã kết hợp thờà̀i gian trên lớp, thờà̀i gian ở nhàà̀ của các em để hướng dẫn vàà̀ cho các
em thực hàà̀nh.
Ví dụ 1:
Khi dạy xong tiết 8 – Bố cục của văn bản, trước khi đi vàà̀o làà̀m bàà̀i tập trong
SGK giáo viên cóó́ thể cho học sinh thực hiện bước nàà̀y. Giáo viên treo bảng phụ cóó́
chép sẵn đề bàà̀i:
Em hãy kể lại một kỉ niệm sâu sắc trong thờà̀i thơ ấu của em.
Yêu cầu trả lờà̀i :
- Kiểu bàà̀i của mỗi đề làà̀ gìà̀?
- Lờà̀i yêu cầu ở mỗi đề làà̀ trực tiếp hay gián tiếp?
- Nội dung của đề bàà̀i nằm trong giới hạn nàà̀o (kể về một hay nhiều kỉ
niệm)?
- Lưu ý: Đọc thật kĩ đề bàà̀i, lấy bút chìà̀ gạch dưới nhữữ̃ng từ ngữữ̃ quan trọng.
Ở đây do làà̀ tiết đầu hướng dẫn học sinh làà̀m nên cóó́ thể cho các em tự tìà̀m
hiểu nhanh sau đóó́ giáo viên hướng dẫn các em làà̀m:
* Kiểu bàà̀i:
- Đề cóó́ kiểu bàà̀i tự sự.
- Đề cóó́ yêu cầu trực tiếp.
* Giới hạn của đề bàà̀i: kể duy nhất một kỉ niệm, đóó́ làà̀ kỉ niệm đáng nhớ nhất
ở thờà̀i thơ ấu.
Từ nội dung đóó́ giáo viên nhắc nhở học sinh: từ bây giờà̀, trước khi viết một
bàà̀i văn các em nên tìà̀m hiểu đề bàà̀i trước để viết bàà̀i văn cho tốt bằng cách thực
hiện các yêu cầu như bàà̀i tập các em vừa làà̀m. Cóó́ thể khái quát thàà̀nh hai nội dung
cơ bản (ta gọi làà̀ Tìì̀m hiểu đề):
- Xác điị̣nh kiểu bàà̀i;
- Xác điị̣nh nội dung của đề bàà̀i;
- Xác inh gii hn ca bai.
Sáng kiến kinh-6- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Sau khi hướng dẫn các em thực hiện xong giáo viên cóó́ thể ra đề yêu cầu các
em về nhàà̀ làà̀m. Ở tiết học tiếp theo giáo viên xem bàà̀i các em làà̀m vàà̀ cho điểm (nếu
làà̀m tốt).
Ví dụ 2:
Khi dạy xong bàà̀i Xây dựng đoạn văn trong văn bản (tiết 10 – bàà̀i 3), giáo
viên yêu cầu học sinh: Ngoàà̀i việc chuẩn biị̣ để làà̀m bàà̀i các em thực hiện trước bước
tìà̀m hiểu đề cho các đề cóó́ trong phần Viết bàà̀i tập làà̀m văn số 1 – văn tự sự.
Tới tiết 11-12, trước khi viết bàà̀i giáo viên yêu cầu 1 hoặc 2 học sinh trìà̀nh
bàà̀y kết quả việc tìà̀m hiểu đề rồi mới đi vàà̀o viết bàà̀i.
Học sinh trả lờà̀i :
Đề 1: Kể lại nhữữ̃ng kỉ niệm trong ngàà̀y đầu tiên đi học.
- Kiểu bàà̀i: kể (tự sự), yêu cầu trực tiếp.
Giới hạn: nhữữ̃ng kỉ niệm trong ngàà̀y đầu tiên đi học (chỉ trong ngàà̀y
đầu tiên màà̀ thôi).
Đề 2. Ngườà̀i ấy (bạn, thầy, ngườà̀i thân, …) sống mãi trong lịng tơi.
- Kiểu bàà̀i: kể (tự sự), u cầu gián tiếp.
Giới hạn: chỉ kể về một ngườà̀i thân (cóó́ thể làà̀ một kỉ niệm khóó́ qn
với ngườà̀i đóó́).
Ví dụ 3:
Tương tự như ví dụ 2, trước khi Viết bàà̀i viết số 2, giáo viên cũng yêu cầu
học sinh thực hiện bước tìà̀m hiểu đề.
Trong quá trìà̀nh dạy – học (nhất làà̀ ở tiết trả bàà̀i) tôi đã cho học sinh thấy một
cách nghiêm túc rằng lạc đề làà̀ lỗi nặng nhất, nghiêm trọng nhất của một bàà̀i tập
làà̀m văn. Một bàà̀i văn lạc đề dù cóó́ nhữữ̃ng đoạn văn hay đến đâu cũng không thể đạt
được điểm số cần thiết.
Đối với giáo viên, trước một đề tập làà̀m văn việc tìà̀m hiểu đề làà̀ đơn giản
nhưng với học sinh bước nàà̀y rất quan trọng. Vìà̀ vậy, trước bất cứ một đề văn nàà̀o
giáo viên luôn yêu cầu học sinh thực hiện bước nàà̀y.
Cóó́ thể nóó́i rằng đây làà̀ một bước mất ít thờà̀i gian của tiết học nhưng nóó́ mang
lại hiểu quả rất tốt cho học sinh.
2.2. Viết đoạn văn trong văn bản tự sự :
S¸ng kiÕn kinh-7- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Thế nàà̀o làà̀ đoạn văn? Đoạn văn làà̀ đơn viị̣ cấu tạo nên văn bản, bắt đầu từ chữữ̃
viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng vàà̀ thườà̀ng biểu đạt một
ý tương đối hoàà̀n chỉnh. Đoạn văn thườà̀ng do nhiều câu tạo thàà̀nh. Đoạn văn thườà̀ng
cóó́ câu chủ đề hoặc từ ngữữ̃ chủ đề. Ta thườà̀ng cóó́ đoạn văn diễn diị̣ch, quy nạp, song
hàà̀nh, …
Đoạn văn làà̀ đơn viị̣ cấu tạo nên văn bản. Vìà̀ vậy viết tốt đoạn văn làà̀ một
trong nhữữ̃ng điều kiện để cóó́ một bàà̀i văn hay.
Trong chương trìà̀nh Ngữữ̃ văn 8, học sinh được học cáá́ch xây dựng đoạạ̣n văn ở
tiết 10 – Xây dựng đoạn văn trong văn bản, trong đóó́ học sinh đã nắm được kiến
thức về hìà̀nh thức vàà̀ nội dung của đoạn văn. Trên cơ sở bàà̀i nàà̀y, các em đã cóó́ kiến
thức về cách xây dựng đoạn văn. Từ đóó́ tơi thườà̀ng xun cho học sinh luyện tập
nhận diện đoạn văn cũng như viết đoạn văn ở trên lớp vàà̀ ở nhàà̀.
Trước hết, sau khi học xong tiết 10 – Xây dựng đoạn văn trong văn bản
giáo viên cho học sinh làà̀m bàà̀i tập nhận điện đoạn văn. Đây làà̀ bước giúp học sinh
nhận biết cũng như khắc sâu kiến thức về đoạn văn. Trong SGK Ngữữ̃ văn 8 cóó́ rất
nhiều đoạn văn chuẩn, dựa vàà̀o ưu điểm nàà̀y giáo viên cho học sinh làà̀m bàà̀i tập
nhận diện.
Ví dụ 1:
Sau khi dạy xong tiết 10 - Xây dựng đoạn văn trong văn bản, ở bước củng cố
nêu yêu cầu: các em xem đoạn văn b trong bàà̀i tập 1, phần luyện tập ở trang 26 vàà̀
đoạn văn giới thiệu về Nam Cao trong phần chú thích ở trang 45 rồi xác điị̣nh các
đoạn văn đóó́ được viết theo cách nàà̀o?
Học sinh trả lờà̀i:
Đoạn văn ở trang 26 làà̀ đoạn văn viết theo lối diễn diị̣ch (câu chủ đề nằm ở
đầu đoạn), chủ đề làà̀ nóó́i về vẻ đẹp huyền ảo trong ngàà̀y của Ba Vìà̀.
Đoạn giới thiệu về Nam Cao ở trang 45 được viết theo lối song hàà̀nh (từ
ngữữ̃ chủ đề làà̀ Nam Cao, ông), đối tượng làà̀ Nam Cao.
Học sinh trả lờà̀i được như vậy làà̀ đã nắm được “Thế nàà̀o làà̀ đoạn văn”. Trên
cơ sở đóó́ tơi cho học sinh đi vàà̀o thực hàà̀nh kĩ năng viết đoạn văn.
Ví dụ 2:
Tiếp tục bàà̀i tập nhận diện đoạn văn, giáo viên cóó́ thể yêu cầu các em về nhàà̀
đọc các văn bản Tạạ̣i sao láá́ cây có màì̀u xanh lục, Huế rồi u cầu cỏc em xỏc inh:
Sáng kiến kinh-8- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
văn bản Tạạ̣i sao láá́ cây có màì̀u xanh lục được viết theo kiểu nàà̀o: Trong văn bản
Huế đoạn văn nàà̀o được viết theo kiểu diễn diị̣ch? …
Học sinh trả lời:
Văn bản Tạạ̣i sao láá́ cây có màì̀u xanh lục làà̀ đoạn văn quy nạp (câu chủ đề
nằm ở cuối đoạn – Văn bản nàà̀y chỉ cóó́ một đoạn văn). Trong văn bản Huế cóó́ đoạn
văn thứ hai vàà̀ đoạn văn thứ ba được viết theo lối diễn diị̣ch (câu chủ đề nằm ở đầu
đoạn).
Khi học sinh nhận diện đúng đoạn văn tức làà̀ các em đã nắm được kiến thức
về đoạn văn. Từ đây giáo viên bắt đầu cho các em thực hàà̀nh viết đoạn văn.
Trong quá trìà̀nh học, học sinh được học rất nhiều văn bản tự sự. Đóó́ làà̀ điều
kiện giúp các em viết tốt đoạn văn tự sự.
Khi cho học sinh thực hàà̀nh viết đoạn văn giáo viên cũng cần chia làà̀m hai
giai đoạn: trước hết cho học sinh viết đoạn văn với câu chủ đề cho trước, tiếp theo
mới làà̀ viết theo yêu cầu màà̀ khơng cóó́ câu chủ đề (học sinh tự đặt câu).
Ví dụ 1:
Khi học xong văn bản Lão Hạc của Nam Cao (tiết 13 -14, bàà̀i 4) tôi cho học
sinh bàà̀i tập về nhàà̀: Về nhàà̀ mỗi em viết một đoạn văn nóó́i về Lão Hạc – ngườà̀i nơng
dân Việt Nam trước cách mạng tháng tám (cho HS câu chủ đề: Lão Hạc làà̀ con
ngườà̀i nghèo khổ nhưng cóó́ nhiều phẩm chất đáng quý.)
Tới tiết 16 – Liên kết đoạn văn trong văn bản, khi kiểm tra bàà̀i cũ xong, GV
mờà̀i một HS trìà̀nh bàà̀y đoạn văn của mìà̀nh cho thầy cùng cả lớp nghe rồi GV nhận
xét. Cuối tiết học GV thu bàà̀i lại để về nhàà̀ chấm, nhận xét vàà̀ sửa cho HS.
Ví dụ 2:
Khi dạy xong tiết 21 – 22, văn bản Cô bé bán diêm, GV ra bàà̀i tập cho HS về
nhàà̀ làà̀m:
Em thử tưởng tượng mìà̀nh làà̀ ngườà̀i chứng kiến cái chết của cô bé trong
truyện Cô bé bán diêm của An – đéc – xen, bây giờà̀ các bạn muốn nghe em kể lại
cái chết của cô bé. Vậy em hãy viết một đoạn văn kể lại cho các bạn cùng nghe.
Tới tiết học tiếp theo giáo viên thu bàà̀i của các em về nhàà̀ chấm, sửa vàà̀ nhận
xét trong bàà̀i viết cho các em.
Khi trả lại bàà̀i cho học sinh, giáo viên cho đọc một số bàà̀i viết tốt để các em
rút kinh nghiệm cho bai ca minh.
Vớ d 3:
Sáng kiến kinh-9- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Bàà̀i Từ ngữữ̃ địa phương vàà̀ biệt ngữữ̃ xã hội (tiết 17 – bàà̀i 5) cóó́ nội dung
tương đối ngắn, bàà̀i tập dễ nên giáo viên cho học sinh làà̀m bàà̀i tập ở nhàà̀. Thờà̀i gian
trên lớp giáo viên cho học sinh làà̀m bàà̀i tập: em hãy viết một đoạn văn ngắn kể về
ngườà̀i mẹ (hoặc cha) của mìà̀nh trong đóó́ cóó́ sử dụng từ ngữữ̃ điị̣a phương.
Khi học sinh viết xong, giáo viên mờà̀i 2 học sinh đọc bàà̀i rồi mờà̀i nhữữ̃ng học
sinh khác nhận xét. Sau đóó́ giáo viên kết luận về nội dung, chủ đề vàà̀ hìà̀nh thức
trìà̀nh bàà̀y.
Bàà̀i của nhữữ̃ng học sinh còn lại giáo viên thu để về nhàà̀ xem (học sinh chưa
viết xong thìà̀ thu lại ở tiết sau).
Ví dụ 4:
Khi dạy xong tiết 25 - 26, Đánh nhau với cối xay gió, giáo viên yêu cầu học
sinh về nhàà̀ viết đoạn văn với gợi ý: Sự tương phản giữữ̃a Đôn - ki - hô - tê vàà̀ Xan chô - Pan - xa.
Đến tiết 28, bàà̀i 7 - Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả vàà̀
biểể̉u cảm, giáo viên mờà̀i 2 học sinh trìà̀nh bàà̀y đoạn văn.
Trên cơ sở đóó́ ở tiết 28 nàà̀y học sinh viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả
vàà̀ biểu cảm làà̀ rất dễ.
Khi học sinh luyện viết đoạn văn cóó́ thể cóó́ lỗi về câu vàà̀ chính tả do học sinh
tự sắp xếp vìà̀ vậy giáo viên cũng cần hướng dẫn học sinh sửa lỗi về câu vàà̀ chính tả.
Cóó́ thể nóó́i việc luyện viết đoạn văn tự sự làà̀ rất cần thiết, học sinh viết tốt
đoạn văn tự sự cóó́ nghĩa làà̀ học sinh đã nắm được nhữữ̃ng yêu cầu của đoạn văn. Trên
cơ sở đóó́ khi học văn bản thuyết minh vàà̀ văn nghiị̣ luận học sinh sẽ viết tốt đoạn văn
- đóó́ làà̀ một trong nhữữ̃ng tiền đề để học sinh làà̀m tốt các kiểu văn bản khác.
2.3 Liên kết đoạn văn trong văn bản:
Một bàà̀i văn được tạo thàà̀nh bởi nhiều đoạn văn liên kết lại với nhau. Bàà̀i văn
làà̀ một chỉnh thể hoàà̀n chỉnh nên giữữ̃a các đoạn văn cần cóó́ sự liên kết với nhau.
Liên kết đoạn văn nhằm mục đích làà̀m cho ý của cả đoạn vừa phân biệt nhau vừa
liền mạch với nhau một cách hợp lí, tạo tính chỉnh thể cho văn bản. Muốn vậy, phải
tạo mối quan hệ ngữữ̃ nghĩa chặt chẽ, hợp lí giữữ̃a các đoạn văn với nhau vàà̀ sử dụng
các phương tiện liên kết phù hợp.
Trong chương trìà̀nh ngữữ̃ văn 8 học sinh đã được học “Liên kết các đoạn văn
trong văn bản” ở tiết 16, bàà̀i 4.
Sáng kiến -kinh10- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Trên cơ sơ bàà̀i học nàà̀y giáo viên hướng dẫn học sinh thực hàà̀nh việc liên kết
đoạn văn do các em tạo ra.
Trước hết giáo viên cho học sinh làà̀m bàà̀i tập nhận diện các phương tiện liên
kết đoạn văn.
Ví dụ 1:
Khi dạy xong bàà̀i Liên kết các đoạn văn trong văn bản - tiết 16, bàà̀i 4, giáo
viên yêu cầu: về nhàà̀ các em đọc văn bản Cô bé bán diêm (An - đéc - xen) ở trang
64. Sau đóó́ xác điị̣nh các từ ngữữ̃ vàà̀ câu cóó́ tác dụng nối giữữ̃a các đoạn văn trong văn
bản đóó́.
Tới tiết 18, bàà̀i 5 - Tóm tắt văn bản tự sự, trong phần kiểm tra bàà̀i cũ, giáo
viên mờà̀i học sinh trìà̀nh bàà̀y (giáo viên kết luận) nhữữ̃ng từ ngữữ̃, câu cóó́ tác dụng nối
như:
- Em quẹt que diêm thứ hai,…
- Em quẹt que diêm thứ ba.
- Em quẹt que diêm nữữ̃a vàà̀o tườà̀ng, …
- Thế làà̀ …
- Sáng hôm sau,
- Trong buổi sáng lạnh lẽo ấy …
Ví dụ 2:
Cũng như ở ví dụ 1, nhưng cóó́ thể cho học sinh tìà̀m phương tiện liên kết
trong văn bản “ Đánh nhau với cối xay gió” ( Xéc - van - téc), ở văn bản nàà̀y thìà̀ dễ
nhận biết hơn.
Học sinh cóó́ thể tìà̀m được các phương tiện liên kết:
Vừa bàà̀n tán về cuộc phiêu lưu mới xảy ra, …
Đêm hôm ấy, …
Trên cơ sở bàà̀i tập nàà̀y, giáo viên đã giúp học sinh khắc sâu kiến thức phần lí
thuyết, từ đây cóó́ thể cho học sinh thực hàà̀nh việc liên kết đoạn văn.
Việc viết các đoạn văn cóó́ sự liên kết với nhau đối với học sinh trung bìà̀nh vàà̀
yếu làà̀ tương đối khóó́. Cho nên trong q trìà̀nh dạy tơi ln cóó́ nhữữ̃ng đoạn văn mẫu
cho các em. Bên cạnh đóó́ làà̀ bàà̀i của các em học sinh khá giỏi. Đồng thờà̀i ln khích
lệ tinh thần cho các em.
Ở
dạng bàà̀i nàà̀y, giáo viên vừa cho học sinh luyện tập ở trên lớp vừa cho các
em về nhàà̀ làà̀m (giáo viên phải thu vở bàà̀i tập rồi chấm vàà̀ sửa cho hc sinh).
Sáng kiến -kinh11- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Ví dụ 1:
Ở
bàà̀i Miêu tả vàà̀ biểể̉u cảm trong văn bản tự sư (tiết 24, bàà̀i 6), khi dạy đến
phần luyện tập, giáo viện cho học sinh làà̀m bàà̀i tập 1 vàà̀ đọc phần đọc thêm ở trên
lớp. Còn bàà̀i tập 2 - “viết một đoạn văn kể về nhữữ̃ng giây phút đầu tiên khi em gặp
lại một ngườà̀i thân” thìà̀ giáo viên cho học sinh về nhàà̀ làà̀m. Giáo viên yêu cầu học
sinh viết thàà̀nh 2 đoạn văn đoạn trong đóó́ cóó́ các phương tiện liên kết.
Đến tiết 28, bàà̀i 7 - Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả vàà̀ biểu
cảm, giáo viên mờà̀i 2 học sinh trìà̀nh bàà̀y bàà̀i của mìà̀nh rồi giáo viên nhận xét. Sau đóó́
thu bàà̀i về nhàà̀ chấm vàà̀ sửa cho học sinh.
Ví dụ 2:
Văn bản Đánh nhau với cối xay gióó́ (Xéc - van - téc) cóó́ hai nhân vật Đôn - ki
- hô - tê vàà̀ Xan - chô - Pan - xa tương phản nhau về mọi mặt. Vậy sau bàà̀i học đóó́
giáo viên yêu cấu học sinh viết 2 đoạn văn nóó́i về hai nhân vật (hai đoạn cóó́ quan hệ
đối lập).
Ví dụ 3:
Học xong văn bản Lão Hạc của Nam Cao (tiết 13 -14, bàà̀i 4), học sinh biết
rằng chiị̣ Dậu vàà̀ lão Hạc làà̀ nhữữ̃ng con ngườà̀i tiêu biểu cho tầng lớp nông dân Việt
Nam trước cách mạng tháng 8. Giáo viên cóó́ thể cho học sinh viết hai đoạn văn nóó́i
về số phận vàà̀ tính cách của ngườà̀i nơng dân (thơng qua lão Hạc vàà̀ chiị̣ Dậu).
Cóó́ thể nóó́i rằng để viết được một bàà̀i văn đúng vàà̀ hay làà̀ rất khóó́, bởi ngoàà̀i
việc cóó́ kiến thức vữữ̃ng vàà̀ng nóó́ cịn địi hỏi ngườà̀i viết phải vận dụng nhiều kĩ năng
khác nhau. Nhìà̀n chung các kĩ năng đóó́ các em đã được học nhưng do đặc điểm lứa
tuổi, cũng như thờà̀i gian thực hàà̀nh còn hạn chế nên ngườà̀i giáo viên phải cóó́ biện
pháp giúp các em thàà̀nh thạo nhữữ̃ng kĩ năng đóó́ mới mong các em vận dụng tốt
được.
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Để đánh giá kết quả đã đạt được, giáo viên dựa vàà̀o bàà̀i kiểm tra chất lng
hc ki.
Kt qu khi cha ỏp dng:
Tng
s
Sáng kiến -kinh12- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
Gii
SL
______________________________________________________________________________
120
Kết quả khi áp dụng:
Tổng
số
SL
120
Sau một thờà̀i gian nhận thấy thực trạng bàà̀i làà̀m văn của học sinh tại ba lớp 8
của trườà̀ng, tôi đã kiị̣p thờà̀i tìà̀m ra nguyên nhân bàà̀i làà̀m văn của các em đạt kết quả
chưa cao. Tơi nhanh chóó́ng tìà̀m ra giải pháp của bản thân cá nhân tôi mong rằng
chất lượng bàà̀i làà̀m của các em từng bước nâng cao dần lên. So với chất lượng
nhữữ̃ng năm trước thìà̀ chất lượng hai năm học gần đây (2015-2016; 2016-2017) đã
cóó́ bước chuyển biến đáng kể cụ thể giảm tối đa hoc sinh yếu kém.
Tuy nhiên kết quả như vậy chưa phải làà̀ cao nhưng đóó́ cũng làà̀ một sự thay
đổi chất lượng bàà̀i làà̀m của các em.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Để trở thàà̀nh ngườà̀i thợ giỏi ở bất cứ một ngàà̀nh nghề nàà̀o ngườà̀i thợ cũng
phải trải qua quá trìà̀nh học tập vàà̀ rèn luyện lâu dàà̀i. Để viết tốt một bàà̀i văn cũng
vậy, học sinh phải trải qua quá trìà̀nh rèn luyện nghiêm túc cóó́ sự hướng dẫn của giáo
viên.
Trong quá trìà̀nh dạy, giáo viên giúp học sinh nhớ lại nhữữ̃ng kiến thức cũ
đã học về văn tự sự đã học ở lớp 6 bằng các tìà̀nh huống cóó́ vấn đề trong các tiết lí
thuyết.
Để áp dụng cóó́ hiệu quả nhữữ̃ng biện pháp nàà̀y, ngườà̀i giáo viên thực sự tâm
huyết, cóó́ tinh thần trách nhiệm, dàà̀nh thờà̀i gian nhiều. Do học sinh phải thực hiện
phần bàà̀i tập ở nhàà̀ nhiều nên giáo viên phải thu vở bàà̀i tập về nhàà̀ để chấm, sửa cho
các em.
Giáo viên thườà̀ng xuyên hướng dẫn, kiểm tra, theo dõi quá trìà̀nh học sinh làà̀m
bàà̀i. Điều quan trọng làà̀ giáo viên biết động viên, khuyến khích, tuyên dương học
sinh đúng lúc, kiị̣p thờà̀i. Bên cạnh đóó́, với học sinh điểm số rất quan trọng nên khi
chấm bàà̀i tập hoặc khi các em trìà̀nh bàà̀y thìà̀ giáo viên nên cho học sinh điểm số vàà̀
cóó́ điểm cho tinh thần t giỏc.
Sáng kiến -kinh13- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
______________________________________________________________________________
Nếu giáo viên làà̀m tốt điều đóó́ thìà̀ các em sẽ rất tự giác vàà̀ cóó́ hứng thú làà̀m
bàà̀i tập ở nhàà̀ cũng như trên lớp. Trong trườà̀ng hợp giáo viên cóó́ quên thu bàà̀i thìà̀
cũng sẽ được các em “nhắc nhở”.
Bên cạnh việc động viên, khuyến khích, giáo viên cũng cần cóó́ biện pháp đối
với nhữữ̃ng học sinh cịn cóó́ tư tưởng trơng chờà̀, ỷ lại như u cầu các em ở lại sau
buổi học để làà̀m bàà̀i tập, mượn bàà̀i của bạn chép lại nhiều lần …
Trên đây làà̀ một số biện pháp giúp học sinh làà̀m tốt bàà̀i làà̀m văn trong chương
trìà̀nh Ngữữ̃ văn 8. Đóó́ cũng làà̀ nhữữ̃ng gìà̀ tơi tích luỹ được trong q trìà̀nh dạy văn tự
sự trong thờà̀i gian qua.
Trong dạy học nóó́i chung vàà̀ dạy học mơn Ngữữ̃ văn nóó́i riêng, ngườà̀i giáo viên
phải ln khơng ngừng tìà̀m tịi học hỏi để nâng cao trìà̀nh độ nhận thức vàà̀ trìà̀nh độ
chuyên môn. Sự sáng tạo làà̀ yêu cầu cần phải cóó́ của ngườà̀i giáo viên khi làà̀m công
tác dạy học. Trên cơ sở đóó́ giúp học sinh của mìà̀nh tiếp thu bàà̀i, hìà̀nh thàà̀nh kĩ năng,
kĩ xảo tốt hơn.
Tuy nhiên khi áp dụng nhữữ̃ng biện pháp nàà̀o đóó́ thìà̀ giáo viên phải tìà̀m hiểu kĩ
nhữữ̃ng hạn chế của học sinh mìà̀nh. Nếu thàà̀nh công sẽ làà̀ động lực rất lớn làà̀m cho
ngườà̀i giáo viên tự tin hơn, mạnh dạn hơn trong việc sáng tạo.
Ngườà̀i giáo viên cần ý thức được vai trò của mìà̀nh. Khi lên lớp giáo viên phải
cóó́ tinh thần trách nhiệm cao. Như vậy mới cóó́ thể tận tâm, mới vui buồn khi học
sinh làà̀m bàà̀i tốt hay không tốt. Đóó́ làà̀ động lực giúp giáo viên tìà̀m tịi, sáng tạo trong
công tác của mìà̀nh. Nhờà̀ vậy màà̀ học sinh lĩnh hội tri thức tốt hơn.
Phải nóó́i rằng qua việc thực hiện đề tàà̀i nàà̀y tôi đã rút ra được cho mìà̀nh rất
nhiều bàà̀i học từ việc xác điị̣nh kiến thức bổ sung, soạn giáo án cho đến việc giảng
dạy.
Cuối cùng tôi xin chân thàà̀nh cảm ơn Ban giám hiệu nhàà̀ trườà̀ng, các bạn
đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàà̀n thàà̀nh đề tàà̀i sáng kiến kinh nghiệm nàà̀y.
.
S¸ng kiÕn -kinh14- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
_____________________________________________________________________________
_
Tài liệu tham khảo:
1. Giáo trìà̀nh tâm lí giáo dục.
2. Tàà̀i liệu giáo dục học.
3. Sách giáo khoa lớp 8.
4. Sách giáo viên vàà̀ thiết kế bàà̀i giảng lớp 8.
5. Các bàà̀i văn mẫu lớp 8 THCS.
6. Sách tham khảo.
MỤC LỤC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ: ……………………………………........…………… 1
1. Lí do chọn đề tàà̀i ………………………………......………… 1
2. Mục đích nghiên cứu............................................................................................. 1
3. Đối tượng vàà̀ phạm vi nghiên cứu.................................................................. 2
3.1 Đối tượng nghiên cứu
2
3.2 Phạm vi nghiên cứu 2
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:…………………………….....….......…… 2
1. Cơ sở lí luận của vấn đề ……………………………………… 2
2. Thực trạng của vấn đề............................................................................................ 3
3. Các biện pháp thực hiện ……………………….….......……… 4
3.1. Tìà̀m hiểu đề (phân tích đề)………………….….......…....... 4
S¸ng kiÕn -kinh15- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
_____________________________________________________________________________
_
3.2. Viết đoạn văn trong bản tự sự……………….........………
3.3. Liên kết đoạn văn trong văn bản tự sự……….........………
4.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm ………….......……..…... 12
III. KẾT LUẬN: ……………………………………….......….............. 12
1. Một số lưu ý...............................................................................
12
2. Lờà̀i kết ………………………………………….......………… 13
2. Bàà̀i học kinh nghiệm ………………………….......………….. 14
___________________________________
Đánh giá của hội đồng khoa học trườà̀ng:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………….
Đánh giỏ ca hi ng khoa hc PGD:
Sáng kiến -kinh16- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :
_____________________________________________________________________________
_
.
Sáng kiến -kinh17- nghiệm
Môn Ngữ văn 8
download by :