Tài liệu Nội dung cơ bản của công tác lý luận phê bình nhiếp ảnh pdf

Nội dung cơ bản của công tác lý luận phê bình nhiếp ảnh

Một trong những nội dung quan trọng của công tác lý luận ph
ê bình
nhiếp ảnh là phải nắm cho được mối quan hệ hữu cơ đồng nh
ất giữa
nội dung và hình thức của tác phẩm. Có hiểu rõ điều này người l
àm
công tác lý luận phê bình m
ới có khả năng đi sâu phân tích tác phẩm có
tình có lý, góp phần đáng kể vào việc thúc đẩy phong trào sáng tác
ảnh
nghệ thuật đạt đỉnh cao.
Như chúng ta đã biết, nhiếp ảnh nghệ thuật là m
ột hoạt động sáng tạo,
nên nó cũng giống như các loại hình văn h
ọc, nghệ thuật khác đều phải
chịu sự chi phối của những qui luật chung xác định nên nội dung v
à
hình thức của tác phẩm nghệ thuật. Trong ảnh nghệ thuật, cũ
ng như
trong các lo
ại văn học nghệ thuật khác, những quy luật chung đó mang
lại những nét độc đáo khác nhau, làm cho nội dung hình th
ức của nghệ
thuật này khác xa nội dung hình thức của những nghệ thuật khác.

Nội dung tác phẩm nghệ thuật không phải chỉ là đối tượng mô tả hay l
à
đề tài, mà là lượng tư tưởng mang chất thơ n
ằm trong tác phẩm đó.

Còn hình thức tác phẩm là sự thể hiện nội dung thông qua nguyên li
ệu
của chính loại hình nghệ thuật đó. Nói cách khác, hình th
ức nghệ thuật
là hệ thống tín hiệu khác nhau dùng để thu nhận, thể hiện và truy
ền đạt
cho người xem hội họa, nhiếp ảnh, người âm nhạc, ngư
ời đọc văn học
lượng nội dung đáng tin cậy mà nó chứa đựng. Như vậy rõ ràng r
ằng
mỗi loại hình nghệ thuật có một hình thức mang chất thơ riêng biệt.

Nội dung của tác phẩm nhiếp ảnh được hình thành b
ởi sự kết hợp cái
khách quan (hiện thực) với cái chủ quan (cái tư duy của tác giả), tức l
à
giữa cái nhận thức được và cái đã đánh giá, giữa đức tính mẫn cảm v
à
vốn sống của nhà nghệ sĩ. Điều này không thể hiện trong ảnh tư li
ệu,
ảnh khoa học, ảnh dịch vụ vì ảnh tư liệu, khoa học, dịch vụ cốt l
àm
sao cho cái khách quan (hi
ện thực), không bị cái chủ quan (cái tôi của
tác giả) chi phối. Nhưng nếu loại ảnh này (tư li
ệu, thời sự, khoa học )
có một cấu trúc nghệ thuật nhất định thì giá tr
ị nhận thức thông tin sẽ
được nhấn mạnh hơn nhiều và trở thành ảnh thời sự (tài li
ệu, khoa học)

nghệ thuật.

Mối quan hệ giữa nội dung và hình thức của các loại hình ngh
ệ thuật
khác nhau là hoàn toàn khác nhau: Đối với ảnh nghệ thuật, trong n
ội
dung hình tượng bao giờ cái kháchq uan cũng được đặt lên trên cái ch
ủ
quan. Cái khách quan và cái chủ quan trong ảnh nghệ thuật là m
ột thể
thống nhất. Trong ảnh nghệ thuật sự thống nhất hai mặt của nội dung –

cáo khách quan và cái chủ quan – là hoàn toàn cần thiết nh
ư các ngành
nghệ thuật khác. Nhưng trong nhiếp ảnh nghệ thuật, mối t
ương quan
giữa đối tượng (khách thể) và ý đ
ồ thể hiện của tác giả (chủ thể) khác
với các ngành nghệ thuật khác. Trong nhiếp ảnh sự bay bổng của nh
à
nhiếp ảnh bị giới hạn trong phạm vi mà đối tượng cho phép. Nghĩa l
à
đối tượng thể hiện có bao chất thơ, thì nhà nhiếp ảnh thể hiện đư
ợc bấy
nhiêu.

Khác với các nhà văn, hoạ sĩ, nghệ sĩ nhiếp ảnh không cần tưởng tư
ợng
xem nhân vật của mình sẽ như thế nào, bối cảnh và môi trư
ờng sẽ ra

sao. Mặc dầu những yếu tố này góp phần biểu hiện tư tưởng v
à tình
c
ảm tác giả. Thật vậy, đối với nhiếp ảnh ý đồ biểu hiện của nghệ sĩ phụ
thuộc cái mà anh ta gặp trong cuộc sống. Nghĩa là người ngh
ệ sĩ nhiếp
ảnh tìm ngay trong cu
ộc sống, trong hiện thực khách quan, những hiện
tượng nào, khoảnh khắc nào biểu hiện được tư tưởng, tình cảm v
à thái
độ của mình đối với thế giới.

Khác với nhà văn, nh
ạc sĩ, họa sĩ, nhiếp ảnh nảy sinh ý đồ sáng tác
không phải vì yếu tố nội tại thuộc chủ quan, mà luôn luôn do nh
ững cái
bên ngoài thuộc khách quan tác động. Tức là ý đ
ồ sáng tác của nhiếp
ảnh phụ thuộc vào đối tượng mà anh ta tìm thấy hấp dẫn đến mức n
ào,
chứ không phụ thuộc vào trạng thái, tâm hồn mà anh ta mu
ốn biểu
hiện. Nói cách khác nhà nhiếp ảnh đi sáng tác trư
ớc hết không hải do
cảm xúc mà do tư tưởng. Ngư
ợc lại, trong văn học, hội họa, âm nhạc ,
người nghệ sĩ sáng tác trước hết là do cảm xúc, chứ không phải do t
ư
tưởng thúc bách.

Trong nhiếp ảnh nghệ thuật, nội dung khách quan đư
ợc biểu hiện ở giai
đoạn đầu, giai đoạn chụp, còn giai đoạn sau, giai đoạn làm ra t
ấm ảnh.
Ở giai đoạn sau có sự thay đổi về chất. Ở giai đoạn chụp là ghi l
ại mối
tương quan giữa tư tưởng và cảm xúc cũng như sức biểu hiện của
hình
tượng do chính nhà nhiếp ảnh xây dựng nên, tức là kho
ảnh khắc trong
quá trình tồn tại của đối tượng mà tác gi
ả phát hiện ra, khi lựa chọn bối
cảnh, đư
ờng nét, bố cục, áng sáng, phạm vi thể hiện cho tấm ảnh.
Nhưng từ tấm phim làm ra tấm ảnh là nhằm m
ục đích nâng cao tới mức
t
ối đa sức biểu hiện nghệ thuật với sự hỗ trợ của kỹ thuật, kỹ xảo (phần
mềm của photoshop) để phù hợp với nội dung và khuếch tr
ương tính
tích cực của nội dung nghệ thuật được thay đổi mà cả tương quan gi
ữa
nội dung và hình thức cũng được thay đổi theo. Nhưng đi
ều quan trọng
sự thay đổi đó không làm mất đi tính hiện thực khách quan.

Trong ảnh nghệ thuật, tiêu chuẩn lựa chọn phương pháp bi
ểu hiện bao
gồm 2 mặt có liên quan mật thiết với nhau. Đó là đánh giá mức độ t
ư

tưởng (nội dung) và đánh giá cấu trúc nghệ thuật của đối tư
ợng. Cấu
trúc nghệ thuật, chính là phương diện chứa đựng và truy
ền đạt ý nghĩa
tinh thần của đối tượng (hình thức). Đó chính là mối tưong quan đ
ồng
nhất giữa nội dung và hình thức.