Hoàn thiện nội dung và phương pháp phân tích tình hình thực hiện doanh thu tại Công ty xuất nhập khẩu hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ Hà Nội.doc.DOC

Mục lục
Mục lục
Lời nói đầu
Lời nói đầu
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
1
1
Chơng I: Lý luận chung về doanh thu và phân
tích doanh thu bán hàng trong một doanh
nghiệp
................................................................................................................
3
I. Những lý luận chung về doanh thu
.............................................................................................................................
3
1. Khái niệm về doanh thu và ý nghĩa của việc tăng doanh thu.
.................................................................................................................................
.3
1.1 Doanh thu và cách xác định doanh thu.
.................................................................................................................................
.3
1.2 ý nghĩa của việc tăng doanh thu.
.................................................................................................................................
6
II. ý nghĩa của việc phân tích doanh thu.
.................................................................................................................................
8
1. ý nghĩa của việc phân tích hoạt động kinh tế.
.................................................................................................................................
8

1
2. ý nghÜa cña viÖc ph©n tÝch doanh thu.
.................................................................................................................................
9
III. C¸c ph¬ng ph¸p vµ nguån tµi liÖu sö dông trong
ph©n tÝch doanh thu
.............................................................................................................................
11
1. C¸c ph¬ng ph¸p sö dông trong ph©n tÝch
.................................................................................................................................
11
1.1 Ph¬ng ph¸p so s¸nh
.................................................................................................................................
12
1.2 Ph¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn
.................................................................................................................................
.14
1.3 Ph¬ng ph¸p sè chªnh lªch
.................................................................................................................................
15
1.4 Ph¬ng ph¸p c©n ®èi
.................................................................................................................................
16
1.5 C¸c ph¬ng ph¸p kh¸c
.................................................................................................................................
17
2. Nguån tµi liÖu ph©n tÝch.
.................................................................................................................................
18
2.1 Nguån tµi liÖu bªn ngoµi

2
.................................................................................................................................
18
2.2 Nguồn tài liệu bên trong
.................................................................................................................................
18
IV. Các nội dung phân tích doanh thu trong một
doanh nghiệp
.............................................................................................................................
19
1. Phân tích doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh
.................................................................................................................................
19
2. Phân tích doanh thu theo nhóm hàng và những mặt hàng chủ yếu
.................................................................................................................................
20
3. Phân tích doanh thu bán hàng theo phơng thức bán
.................................................................................................................................
20
4. Phân tích doanh thu bán hàng theo phơng thức thanh toán
.................................................................................................................................
21
5. Phân tích doanh thu bán hàng theo đơn vị trực thuộc
.................................................................................................................................
22
6. Phân tích tốc độ phát triển của chỉ tiêu doanh thu bán hàng
.................................................................................................................................
23
7
7

. Phân tích doanh thu bán hàng theo tháng, quý
. Phân tích doanh thu bán hàng theo tháng, quý
3
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
24
24
8. Phân tích các nhân tố ảnh h
8. Phân tích các nhân tố ảnh h
ởng đến doanh thu bán hàng
ởng đến doanh thu bán hàng
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
25
25
8
8
.1 Phân tích ảnh h
.1 Phân tích ảnh h
ởng của các nhân tố định tính đến doanh thu
ởng của các nhân tố định tính đến doanh thu
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
25
25
8.2 Phân tích ảnh h
8.2 Phân tích ảnh h
ởng của các nhân tố định l
ởng của các nhân tố định l
ợng tới doanh thu

ợng tới doanh thu
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
27
27
Ch
Ch
ơng II: Thực trạng về tình hình phân tích doanh
ơng II: Thực trạng về tình hình phân tích doanh


thu tại Công ty xuất nhập khẩu hang tiêu dùng và
thu tại Công ty xuất nhập khẩu hang tiêu dùng và


thủ công mỹ nghệ Hà Nội
thủ công mỹ nghệ Hà Nội
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
30
30
I. Khái quát đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh
I. Khái quát đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh


của Công ty .
của Công ty .
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
30

30
1. Quá trình hình thành và phát triển Công ty ..
.................................................................................................................................
30
2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý Công ty .
.................................................................................................................................
31
2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý ..
4
.................................................................................................................................
31
2.2 Chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận trong bộ máy quản lý
.................................................................................................................................
31
3. Chức năng, nhiệm vụ của Công ty ..
.................................................................................................................................
33
4. Đặc điểm sản xuất kinh doanh
.................................................................................................................................
35
5. Công tác tổ chức kế toán của Công ty
.................................................................................................................................
36
5.1 Bộ máy kế toán ..
.................................................................................................................................
36
5.2 Hình thức kế toán áp dụng ..
.................................................................................................................................
36
6. Khái quát kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty

.................................................................................................................................
38
II. Thực trạng về tình hình phân tích doanh thu
tại Công ty
.............................................................................................................................
41
1. Công tác phân tích tại Công ty
.................................................................................................................................
41
2. Tình hình thực hiện nội dung phân tích doanh thu tại Công ty.
5
.................................................................................................................................
43
2.1 Phân tích doanh thu theo tháng
.................................................................................................................................
43
2.2 Phân tích doanh thu theo quý
.................................................................................................................................
45
2.3 Phân tích doanh thu theo kết cấu doanh thu
.................................................................................................................................
46
2.4 Phân tích doanh thu theo nhóm hàng và những mặt hàng chủ yếu
.................................................................................................................................
48
III. Đánh giá chung về tình hình thực hiện công tác
phân tích doanh thu tại Công ty xuất nhập khẩu
hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ Hà Nội
.............................................................................................................................
49

1. u điểm
.50
2. Nhợc điểm
.................................................................................................................................
51
Chơng III: Hoàn thiện nội dung và phơng pháp phân
tích tình hình thực doanh thu tại Công ty xuất nhập
khẩu hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ Hà Nội
.............................................................................................................................
53
6
I.Sự cần thiết phải hoàn thiện
.............................................................................................................................
53
1. Sự cần thiết phải hoàn thiện
.................................................................................................................................
53
2.Nguyên tắc của việc hoàn thiện
.................................................................................................................................
54
II. Nội dung hoàn thiện công tác phân
tích
.............................................................................................................................
55
1.Hoàn thiện quá trình thu thập thông tin
.................................................................................................................................
56
2. Hoàn thiện phơng pháp phân tích
.................................................................................................................................
58

3. Hoàn thiện nội dung phân tích
.................................................................................................................................
59
3.1 Phân tích tốc độ phát triển của chỉ tiêu doanh thu qua các năm
.................................................................................................................................
.60
3.2 Phân tích các nhân tố ảnh hởng tới doanh thu
.................................................................................................................................
62
3.3 Phân tích doanh thu xuất khẩu
7
.................................................................................................................................
65
III. §iÒu kiÖn thùc hiÖn
.............................................................................................................................
73
KÕt luËn
.................................................................................................................................
74
Tµi liÖu tham kh¶o
8
Lời nói đầu
Trong những năm gần đây, nền kinh tế nớc ta có sự biến chuyển lớn, nền
kinh tế nớc ta chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền
kinh tế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc, và có sự hội nhập kinh tế nớc ta với
kinh tế thế giới đặc biệt là kinh tế khu vực. Với sự ra đời của nhiều Công ty cổ
phần, Công ty TNHH , Công ty liên doanh dẫn đến sự cạnh tranh ngày càng
gay gắt.
Để tồn tại và phát triển bền vững trong nền kinh tế thị trờng đòi hỏi
doanh nghiệp phải có biện pháp và quyết định đúng đắn nhằm đem lại hiệu quả

cho doanh nghiệp. Để làm đợc điều đó, công cụ quản lýcó hiệu quả và quan
trọng cho nhà quản lý là thờng xuyên tiến hành phân tích hoạt động kinh tế,
nhằm đánh giá đúng đắn mọi hoạt động kinh tế trong trạng thái thực của chúng.
Từ đó lựa chọn đợc những quyết định tối u cho quản lý kinh doanh.
Tiêu thụ hàng hoá là hoạt động cơ bản và quan trọng trong quá trình sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp đặc biệt là với doanh nghiệp thơng mại.
Doanh thu tiêu thụ hàng hoá không chỉ bao gồm tiền vốn, tiền công, chi phí mà
cả yếu tố quyết định sự thành công, phát triển mở rộng kinh doanh của doanh
nghiệp. Do đó khâu tiêu thụ hàng hoá là rất quan trọng, cần đợc quan tâm và
doanh thu tiêu thụ hàng hoá cần đợc phân tích.
Phân tích doanh thu tiêu thụ hàng hoá là một trong những nội dung quan
trọng của phân tích hoạt động kinh tế. Việc phân tích doanh thu sẽ chỉ rõ cho
các nhà lãnh đạo toàn bộ thực trạng công tác sản xuất kinh doanh. Bởi chỉ tiêu
doanh thu liên quan đến nhiều yếu tố khách quan và chủ quan quan trọng có
tính quyết định đến sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Đây cũng là
điều kiện thuận lợi để các nhà quản lý cũng nh nhà hoạch định nhận biết đợc
những mặt còn tồn tại, nhằm tìm ra hớng giải quyết và biện pháp khắc phục,
đồng thời phát huy đợc thế mạnh của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có chỗ
đứng vững chắc trên thị trờng trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt của nền kinh
tế thị trờng.
9
Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác phân tích kinh tế, đặc biệt là
phân tích doanh thu đối với doanh nghiệp và với những kiến thức đã đợc tiếp
thu trong trờng Đại học Thơng Mại, qua thời gian thực tập tại Công ty xuất
nhập khẩu hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ Hà Nội cùng với sự giúp đỡ tận
tình của cô giáo hớng dẫn em đã chọn đề tài Hoàn thiện nội dung và phơng
pháp phân tích tình hình thực hiện doanh thu tại Công ty xuất nhập khẩu
hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ Hà Nội làm đề tài cho luận văn cuối
khoá.
Kết cấu luận văn ngoài lời nói đầu và kết luận gồm 3 chơng:

Chơng I: Lý luận chung về doanh thu và phân tích doanh thu bán hàng
trong một doanh nghiệp.
Chơng II: Thực trạng về tình hình phân tích doanh thu tại Công ty xuất
nhập khẩu hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ Hà Nội.
Chơng III: Hoàn thiện nội dung và phơng pháp phân tích tình hình thực
hiện doanh thu tại Công ty xuất nhập khẩu hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ
Hà Nội.
10
Chơng I
Lý luận chung về doanh thu và Phân tích
doanh thu bán hàng trong một doanh nghiệp
I. Những lý luận chung về doanh thu.
Tiêu thụ hàng hoá là một khâu quan trọng trong quá trình sản xuất kinh
doanh của một doanh nghiệp. Nó kết thúc một chu kỳ sản xuất kinh doanh và
mở ra một chu kỳ sản xuất kinh doanh mới. Sản phẩm hàng hoá chỉ đợc coi là
tiêu thụ khi doanh nghiệp nhận đợc tiền thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán
của khách hàng. Khối lợng sản phẩm hàng hoá tiêu thụ đợc biểu hiện bằng hai
hình thức đo lờng, là đơn vị hiện vật và đơn vị giá trị.Khối lợng sản phẩm hàng
hoá tiêu thụ đợc tính bằng đơn vị giá trị đợc coi là giá trị sản lợng hàng hoá tiêu
thụ hoặc doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.
1. Khái niệm về doanh thu và ý nghĩa của việc tăng doanh thu.
1.1 Doanh thu và cách xác định doanh thu
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng số tiền mà doanh nghiệp
đã thu về hoặc sẽ thu đợc do việc bán các sản phẩm hàng hoá và dịch vụ đợc
xác định là đã hoàn thành trong một thời kỳ nhất định.
Chỉ tiêu này bao gồm các nội dung kinh tế sau:
- Giá trị sản phẩm vật chất và dịch vụ hoàn thành và đã tiêu thụ
trong kỳ.
- Giá trị sản phẩm vật chất và dịch vụ hoàn thành trong các kỳ trớc
nhng mới tiêu thụ đợc trong kỳ phân tích.

-Giá trị sản phẩm vật chất và dịch vụ hoàn thành và giao cho khách
hàng trong các kỳ trớc, nhng nhận đợc thanh toán trong kỳ phân tích.
11
Chỉ tiêu doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp đợc
xác định bằng công thức sau:
DT =

=
n
i
ii
pq
1
*
Trong đó
qi : Khối lợng sản phẩm hàng hoá và cung cấp dịch vụ loại i mà
donh nghiệp tiêu thụ trong kỳ, tính bằng đơn vị hiện vật.
pi : giá bán đơn vị sản phẩm hàng hoá loại i
i = 1,n ; n số lợng mặt hàng sản phẩm hàng hoá mà doanh nghiệp
đã tiêu thụ trong kỳ.
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp có thể chia
thành các mức độ sau đây:
* Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, trong đó kể cả giá trị hàng
xuất nhập khẩu
Chỉ tiêu này bao gồm : giá trị hàng bán, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc
biệt, thuế giá trị gia tăng theo phơng pháp trực tiếp phải nộp, các khoản giảm
trừ: chiết khấu thơng mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại và các khoản
trả bồi thờng, chi phi sửa chữa hàng bị hỏng trong thời hạn bảo hành.
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ phản ánh chung tổng giá trị sản
phẩm hàng hoá, dịch vụ mà doanh nghiệp đã bán ra trong kỳ.

* Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ
Theo quy định của chế độ hiện hành doanh thu thuần đợc xác định nh
sau:
Dt =D CK G H T
Trong đó:
Dt: doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ.
D: tổng doanh thu.
CK: chiết khấu thơng mại.
G: giảm giá hàng bán.
H: hàng bán bị trả lại.
12
T: Thuế TTĐB, thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp, thuế xuất khẩu
phải nộp
Chiết khấu thơng mại: Đây là khoản giảm trừ cho khách hàng tính trên
tổng số các nghiệp vụ đã đợc thực hiện trong thời gian nhất định , khoản giảm
trừ trên giá bán thông thờng vì lý do mua hàng hoá dịch vụ với số lợng lớn.
Hàng bán bị trả lại: Đây là giá trị số sản phẩm hàng hoa, dịch vụ đã tiêu
thụ bị khách hàng trả lại do các nguyên nhân nh vi phạm hợp đồng kinh tế,
hàng kém chất lợng, không đúng chủng loại, quy cách, mẫu mã...
Giảm giá hàng bán: Đây la khoản giảm trừ cho khách hàng đợc ngời bán
chấp thuận một cách đặc biệt trên giá thoả thuận vì lý do hàng kém chất lợng,
không đúng quy cách phẩm chất quy định trên hợp đồng kinh tế.
Thuế xuất khẩu: Là loại thuế gián thu đánh vào các loại hàng hoá xuát
khẩu( thuộc danh mục hàng hoá bị đánh thuế) qua các cửa khẩu và biên giới
Việt Nam.
Thuế tiêu thụ đặc biệt: Là loại thuế gián thu đánh vào những hàng hoá,
dịch vụ mà Nhà nớc có chính sách hạn chế tiêu dùng.
Thuế giá trị gia tăng theo phơng pháp trực tiếp: là loại thuế gián thu đánh
vào giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ qua mỗi khâu trong quá trình sản
xuất kinh doanh. Tổng số thuế thu đợc ở mỗi khâu bằng chính số thuế tính trên

giá của ngời tiêu dùng cuối cùng. Thuế giá trị gia tăng tính theo phơng pháp
trực tiếp đợc áp dụng cho các đối tợng sau:
-Cá nhân sản xuất, kinh doanh là ngời Việt Nam.
-Tổ chức, cá nhân nớc ngoài kinh doanh ở Việt Nam không theo luật đầu
t nớc ngoài tại Việt Nam cha thực hiện đầy đủ các điều kiện về kế toán, hoá đơn
chứng từ để làm căn cứ tính thuế theo phơng pháp khấu trừ thuế.
-Cơ sở kinh doanh mua, bán vàng, bạc, đá quý, ngoại tệ.
* Doanh thu thuần
Doanh thu = doanh thu thuần về + các khoản
13
thuần bán hàng và cung cấp dịch vụ hoàn nhập
Các khoản hoàn nhập bao gồm: dự phòng giảm giá hàng tồn kho, nợ
phải thu khó đòi (thu bán hàng) không phát sinh trong kỳ báo cáo.
1.2 ý nghĩa của việc tăng doanh thu
Tăng doanh thu là một trong những mục tiêu nhằm thúc đẩy hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp phát triển. Doanh thu là chỉ tiêu kinh tế
phản ánh giá trị hàng hoá, thành phẩm dịch vụ bán ra trong kỳ và kết quả của
hoạt động kinh doanh, do đó tăng doanh thu thực chất là tăng lợng tiền thu về
cho doanh nghiệp đồng thời tăng lợng hàng hoá dịch vụ doanh nghiệp cung cấp
ra thị trờng. Điều đó có nghĩa là việc tăng doanh thu vừa có ý nghĩa đối với xã
hội vừa có ý nghĩa thiết thực đối với doanh nghiệp.
* Đối với xã hội:
Việc tăng doanh thu góp phần thoả mãn tốt hơn các nhu cầu về vật chất,
tinh thần cho toàn xã hội. Doanh thu tăng có nghĩa là khả năng đáp ứng các nhu
cầu xã hội của doanh nghiệp cũng tăng lên, làm cho đời sống của nhân dân
ngày càng đợc cải thiện, nhờ đó mà đời sống văn hoá tinh thần cũng đợc nâng
cao.
Nền kinh tế thị trờng là nền kinh tế khác hẳn với nền kinh tế tập trung ở
chỗ số lợng hàng hoá đợc sản xuất ra nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu ngày càng
tăng của ngời tiêu dùng. Dới tác động của quy luật cung cầu trong nền kinh tế

thị trờng, khi đời sống nhân dân ngày càng cao dẫn đến cầu tăng, đòi hỏi cung
phải đáp ứng đầy đủ nhu cầu, nếu không sẽ dẫn đến mất cân bằng cung cầu. Do
đó việc tăng doanh thu bán hàng góp phần
đảm bảo cân đối cung cầu, góp phần vào việc bình ổn giá cả trên thị trờng.
Sang nền kinh tế thị trờng, nhờ có sự mở rộng và sự xuất hiện của nhiều
hàng hoá mà giao lu kinh tế giữa các khu vực, các nớc, các châu ngày càng
tăng. Chứng tỏ doanh thu tăng lên làm cho sự giao lu kinh tế giữa các khu vực
ngày càng mở rộng. Việc giao lu văn hóa, kinh tế giữa các nớc, các khu vực hầu
hết đợc thiết lập là bắt nguồn từ các hợp đồng kinh tế, từ lu thông buôn bán.
Nh vậy hoạt động bán hàng của doanh nghiệp là một hoạt động tạo điều kiện
14
cho doanh nghiệp vận động vào trong tiến trình hội nhập kinh tế toàn cầu, ngoài
ra việc tăng doanh thu làm tổng doanh thu bán hàng tăng là cơ sở cho việc tạo
ra uy tín, niềm tin cho đối tác, với các nớc và với khu vực.
Tăng doanh thu giúp cho doanh nghiệp ngày càng phát triển và mở rộng
sản xuất, làm cho nền kinh tế đất nớc phát triển mạnh mẽ, thực hiện tốt chu kỳ
tái sản xuất xã hội. Đồng thời thông qua việc mở rộng hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp sẽ tạo ra công ăn việc làm nhiều hơn cho ngời lao động
trong xã hội,góp phần nâng cao thu nhập và đời sống cho ngời lao động.
* Đối với doanh nghiệp.
Tăng doanh thu có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp. Lợng tiền
thu về từ việc bán hàng và cung cấp dịch vụ là nguồn tài chính quan trọng giúp
doanh nghiệp trang trải các khoản chi phí trong quá trình sản xuất kinh doanh,
góp phần đảm bảo cho quá trình kinh doanh của doanh nghiệp đợc liên tục và
tạo ra lợi nhuận ngày càng cao. Tình trạng hàng hoá ế ẩm, tiêu thụ chậm sẽ tạo
ra tình trạng căng thẳng về tài chính, nguồn vốn bị ứ đọng trong kho mà vẫn
phải chịu chi phí nh chi phí đi vay, chi phí cơ hội, do đó việc tăng doanh thu đối
với doanh nghiệp là rất quan trọng.
Việc tăng doanh thu sẽ bù đắp các khoản chi phí đã bỏ ra trong quá trình
sản xuất kinh doanh. Tăng doanh thu là điều kiện để thực hiện tốt chức năng

kinh doanh, thu hồi vốn nhanh làm tăng tốc độ chu chuyển vốn giúp doanh
nghiệp sử dụng vốn có hiệu quả và mở rộng sản xuất kinh doanh.
Tăng doanh thu sẽ giúp doanh nghiệp có điều kiện thực hiện tốt chức
năng và nhiệm vụ của mình. Trớc hết là tăng doanh thu là điều kiện cơ bản để
tăng thu nhập nhằm tái sản xuất mở rộng và cải thiện đời sống vật chất, tinh
thần cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp. Tăng doanh thu giúp cho
doanh nghiệp thực hiện tốt hơn nghĩa vụ của mình với ngân sách nhà nớc thông
qua các khoản thuế, phí, lệ phí và thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
Một ý nghĩa quan trọng khác của việc tăng doanh thu là nhờ vào doanh thu mà
doanh nghiệp sẽ chứng tỏ đợc vị thế, uy tín của mình trên thơng trờng, củng cố
15
vị trí vững chắc cho doanh nghiệp, duy trì sự tồn tại và phát triển của doanh
nghiệp trong tơng lai.
II. ý nghĩa của việc phân tích doanh thu.
1. ý nghĩa của việc phân tích hoạt động kinh tế.
Trong điều kiện sản xuất kinh doanh theo cơ chế thị trờng, để tồn tại và
phát triển đòi hỏi các doanh nghiệp phải kinh doanh có lãi. Để đạt đợc kết quả
cao nhất trong sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp cần phải xác định phơng
hớng mục tiêu trong đầu t, biện pháp sử dụng các điều kiện vốn có về các nguồn
nhân tài vật lực. Muốn vậy các doanh nghiệp cần nắm đợc các nhân tố ảnh h-
ởng, mức độ và xu hớng tác động của từng nhân tố đến kết quả kinh doanh.
Điều này chỉ thực hiện đợc trên cơ sở của phân tích hoạt động kinh tế.
Nh chúng ta đã biết, mọi hoạt động kinh tế của doanh nghiệp đều nằm
trong thế tác động liên hoàn với nhau. Bởi vậy, chỉ có thể tiến hành phân tích
các hoạt động kinh doanh một cách toàn diện, mới có thể giúp cho các nhà
doanh nghiệp đánh giá đầy đủ và sâu sắc mọi hoạt động kinh tế trong trạng thái
thực của chúng. Trên cơ sở đó, nêu lên một cách tổng hợp về trình độ hoàn
thành các mục tiêu biểu hiện bằng hệ thống chỉ tiêu kinh tế -kỹ thuật- tài chính
của doanh nghiệp.
Đồng thời, phân tích sâu sắc các nguyên nhân hoàn thành hay không

hoàn thành các chỉ tiêu đó trong sự tác động lẫn nhau giữa chúng. Từ đó, có thể
đánh giá đầy đủ mặt mạnh, mặt yếu trong công tác quản lý doanh nghiệp. Mặt
khác, qua phân tích kinh tế giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp tìm ra các
biện pháp sát thực để tăng cờng các hoạt động kinh tế và quản lý doanh nghiệp,
nhằm huy động mọi khả năng tiềm tàng về vốn, lao động, đất đai... vào quá
trình sản xuất kinh doanh, nâng cao kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Thực hiện phân tích sẽ giúp doanh nghiệp kiểm tra, đánh giá một cách
chính xác, toàn diện và khách quan tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch từ
đó tìm ra đợc những nguyên nhân, những sai lệch giữa thực tế và kế hoạch để từ
đó có biện pháp, chính sách quyết định điều chỉnh kịp thời và có hiệu quả.
16
Ngoài ra phân tích hoạt động kinh tế sẽ giúp cho doanh nghiệp phát hiện
ra đợc những khả năng tiềm tàng, bên cạnh những mâu thuẫn đó là những kinh
nghiệm, những sáng kiến, những tiến bộ khoa học đợc phát hiện ra. Đó là
những khả năng tiềm tàng từ bài học kinh nghiệm thực tế chỉ có thể tìm thấy khi
thực hiện phân tích một cách đúng đắn, thực tế khách quan cho dù hoạt động
kinh tế đó là thành công hay thất bại. Nhận biết đợc những khả năng tiềm tàng
đó giúp doanh nghiệp có biện pháp để khai thác và phát triển chúng ngày càng
có hiệu quả hơn làm động lực cho hoạt động sản xuất kinh doanh, làm cơ sở
cho việc đề ra những phơng án kinh doanh cho kỳ tới.
Những tài liệu của phân tích hoạt động kinh tế còn là căn cứ quan trọng
phục vụ cho việc dự đoán, dự báo xu thế phát triển sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp.
2. ý nghĩa của việc phân tích doanh thu.
Nền kinh tế thị trờng mở ra vô vàn cơ hội cho các doanh nghiệp có điều
kiện thuận lợi để phát triển, song bên cạnh đó có không ít nguy cơ, thách thức
và rủi ro mà doanh nghiệp có thể gặp phải do đó doanh nghiệp phải biết cách
hạn chế và né tránh rủi ro tạo ra điều kiện thuận lợi, môi trờng tốt nhất cho
mình. Quy luật thị trờng gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. Do đó, để
tồn tại và phát triển bền vững thì đòi hỏi mỗi quyết định, mỗi bớc đi của doanh

nghiệp phải có sự cân nhắc kỹ càng và phải dựa trên nền tảng vững chắc đáng
tin cậy thì mới đúng đắn và phù hợp với tình hình thực tế khách quan và quy
luật thị trờng. Phân tích hoạt động kinh tế là công cụ quản lý có hiệu quả và
việc phân tích doanh thu là một nội dung quan trọng và cần thiết đối với mỗi
doanh nghiệp.
Trong nền kinh tế thị trờng, khi sản xuất đã phát triển thì vấn đề trớc hết
không phải là sản xuất, mà là tiêu thụ hàng hoá. Bởi vì:
-Có tiêu thụ đợc sản phẩm hàng hoá doanh nghiệp mới thu hồi đợc
vốn, mới có quá trình sản xuất kinh doanh tiếp theo. Và nh vậy, sản xuất mới có
thể ổn định và phát triển.
17
-Sản phẩm hàng hoá có tiêu thụ đợc, mới xác định đơc kết quả tài
chính cuối cùng của doanh nghiệp là lãi hay lỗ và ở mức độ nào.
-Phân tích tình hình tiêu thụ sản phẩm hàng hoá, xác định đợc
những nguyên nhân, tìm ra những biện pháp tích cực, nhằm đa qua trình tiêu
thụ sản phẩm hàng hoá của doanh nghiệp đạt đợc mục tiêu là:tiêu thụ với khối
lợng lớn sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, giá bán cao, thị trờng ổn định và thu đ-
ợc lợi nhuận cao trong tơng lai.
-Phân tích doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là cơ sở để tính
ra các chỉ tiêu chất lợng, nhằm đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp trong từng thời kỳ hoạt động sản xuất kinh doanh.
Phân tích doanh thu nhằm nhận thức và đánh giá một cách đúng đắn,
khách quan tình hình tiêu thụ hàng hoá trong kỳ kinh doanh cả về số lợng, kết
cấu, chủng loại cũng nh chất lợng, giá cả. Qua đó thấy đợc kết quả đã đạt đợc
cũng nh vấn đề còn tồn tại từ đó có biện pháp điều chỉnh kịp thời có hiệu quả
nhằm thúc đẩy quá trình tiêu thụ hàng hoá.
Việc phân tích doanh thu sẽ xác định đợc các nguyên nhân chủ quan
cũng nh các nguyên nhân khách quan làm ảnh hởng tới việc tăng giảm doanh
thu và xác định một cách tơng đối chính xác các chỉ tiêu có liên quan từ đó đề
ra đợc những kinh nghiệm, biện pháp khắc phục cho kỳ kinh doanh tiếp theo.

Phân tích doanh thu không chỉ dừng lại ở việc đánh giá kết quả kinh
doanh thông qua các chỉ tiêu kinh tế mà còn đi sâu nghiên cứu các nhân tố ảnh
hởng đến kết quả kinh doanh đợc biểu hiện ở các chỉ tiêu gián tiếp, do đó việc
phân tích doanh thu sẽ tìm ra đợc các nhân tố ảnh hởng từ đó có biện pháp hiệu
quả hơn.Ví dụ doanh thu bán hàng phụ thuộc vào lợng hàng hoá bán ra, giá cả
hàng hoá và cơ cấu mặt hàng bán ra khác nhau. Và khối lợng hàng bán ra lại
chịu ảnh hởng của nhiều yếu tố khác nh đối thủ cạnh tranh, nhu cầu tiêu dùng,
giá cả nguyên vật liệu sản xuất, chính sách kinh tế... Vì vậy cần phải phân tích
các nhân tố ảnh hởng đến kết quả kinh doanh.
Việc phân tích doanh thu cung cấp đầy đủ một cách rõ ràng hơn về tình
hình sản xuất kinh doanh cũng nh tình hình tài chính của doanh nghiệp. Điều
18
này sẽ giúp cho doanh nghiệp có hớng đi đúng đắn hơn, có thể thấy đợc những
hạn chế, những yếu điểm và đề ra những sáng kiến vận dụng thế mạnh của
doanh nghiệp.
Những số liệu phân tích doanh thu tiêu thụ hàng hoá của doanh nghiệp
lám cơ sở, căn cứ để phân tích các chỉ tiêu kinh tế khác nh:
-Phân tích tình hình mua hàng.
-Phân tích tình hình dự trữ hàng hoá.
-Phân tích mối quan hệ giữa sản xuấ và tiêu thụ hàng hoá.
-Phân tích tình hình lợi nhuận.
III. Các phơng pháp và nguồn tài liệu sử dụng
trong phân tích doanh thu.
1. Các phơng pháp sử dụng trong phân tích.
Phân tích hoạt động kinh tế là môn khoa học nghiên cứu các hiện tợng và
quá trình kinh tế phát sinh trong quá trình tái sản xuất xã hội nói chung cũng
nh trong từng doanh nghiệp nói riêng, nhằm nhận thức đúng đắn về bản chất,
nội dung và tìm ra quy luật phát triển của chúng. Để đạt đợc mục đích trên thì
phải dựa vào nhng cơ sở lý lụân về kinh tế, chính trị cũng nh những khái niệm,
phạm trù và những quy luật kinh tế của nền sản xuất, lu thông hàng hoá. Bên

cạnh đó, việc phân tích các hoạt động kinh tế phải dựa trên cơ sở áp dụng các
phơng pháp nghiên cứu duy vật biện chứng, vì đây là phơng pháp cơ bản mang
tính khoa học nghiên cứu các hiện tợng kinh tế, xã hội. Để phân tích doanh thu
tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, chúng ta cũng phải sử dụng các phơng pháp phân
tích này.
Các phơng pháp sử dụng khi phân tích doanh thu bao gồm:
1.1 Phơng pháp so sánh.
So sánh là một phơng pháp nghiên cứu để nhận thức đợc các hiện tợng,
sự vật thông qua quan hệ đối chiếu tơng hỗ giữa sự vật, hiện tợng này với sự vật,
hiện tợng khác. Mục đích của so sánh là thấy đợc sự giống nhau hoặc khác
nhau giữa các sự vật, hiện tợng. So sánh là phơng pháp nghiên cứu đợc sử dụng
19
rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khoa học trong đó có phân tích hoạt động kinh tế.
Phơng pháp so sánh đợc sử dụng trong phân tích hoạt động kinh tế bao gồm
nhiều nội dung khác nhau:
- So sánh giữa số thực hiện của kỳ báo cáo với số kế hoạch hoặc số định
mức để thấy đợc mức độ hoàn thành bằng tỷ lệ % hoặc số chênh lệch tăng
giảm.
- So sánh giữa số liệu thực hiện kỳ báo cáo với số thực hiện cùng kỳ năm
trớc hoặc các năm trớc. Mục đích của việc so sánh này để thấy đợc sự biến động
tăng giảm của các chỉ tiêu kinh tế qua những thời kỳ khác nhau và xu thế phát
triển của chúng trong tơng lai.
- So sánh giữa số liệu thực hiện của một đơn vị này với một đơn vị khác
để thấy đợc sự khác nhau và mức độ, khả năng phấn đấu của đơn vị. Thông th-
ờng thì ngời ta thờng so sánh với những đơn vị bình quân tiên tiến trở lên.
Ngoài ra, trong phân tích hoạt động kinh tế doanh nghiệp ngời ta thờng
so sánh giữa doanh thu với chi phí để xác định kết quả kinh doanh hoặc so sánh
giữa chỉ tiêu cá biệt với chỉ tiêu chung để xác định tỷ trọng của nó trong chỉ tiêu
chung.
Để áp dụng phơng pháp so sánh, các chỉ tiêu đem so sánh phải đảm bảo

tính đồng nhất: Tức là phải phản ánh cùng một nội dung kinh tế, phản ánh cùng
một thời điểm hoặc cùng một thời gian phát sinh và cùng một phơng pháp tính
toán nh nhau.
* So sánh tuyệt đối:
Là kết quả so sánh giá trị của chỉ tiêu giữa 2 kỳ. Số tuyệt đối có thể tính
bằng giá trị hiện vật, giờ công và là cơ sở để tính trị số khác.
Chênh lệch tuyệt đối = số kỳ phân tích số kỳ gốc
* So sánh tơng đối:
Là kết quả so sánh giữa số kỳ phân tích với số kỳ gốc đã đợc điều chỉnh
theo hệ số chỉ tiêu có liên quan theo hớng quyết định quy mô của chỉ tiêu phân
tích.
- Số tơng đối hoàn thành kế hoạch.
20
Là số tơng đối biểu hiện quan hệ tỷ lệ giữâ mức độ doanh thu đạt đợc
trong kỳ phân tích so với mức doanh thu cần đạt kế hoạch đề ra.
`
Số tơng đối hoàn
Thành kế hoạch
=
Doanh thu thực tế kỳ phân tích
* 100
Doanh thu kế hoạch
Tỷ lệ % tăng giảm =
Chênh lệch tuyệt đối
* 100
Số kế hoạch
- Số tơng đối kết cấu (Tỷ trọng).
Thể hiện mối quan hệ giữa chỉ tiêu doanh thu bộ phận với doanh thu tổng
thể để thấy đợc vai trò của từng bộ phận trong tổng thể.
Tỷ trọng(%) =

Doanh thu bộ phận
* 100
Doanh thu tổng thể

- Tỷ lệ phát triển định gốc:
Tỷ lệ so sánh
định gốc
=
Doanh thu kỳ phân tích
* 100
Doanh thu kỳ gốc
- Tỷ lệ phát triển liên hoàn:
Tỷ lệ so sánh
liên hoàn
=
Doanh thu kỳ phân tích
* 100
Doanh thu kỳ liền kề trớc đó

- Tỷ lệ phát triển bình quân:
Tỷ lệ bình quân =
1
...2*1
n
TnTT
21
T1, T2 ...Tn : là các tỷ lệ phát triển liên hoàn doanh thu các năm.
Ba chỉ tiêu tỷ lệ phát triển định gốc, tỷ lệ phát triển liên hoàn, tỷ lệ phát
triển bình quân đợc sử dụng trong phân tích nhằm đánh giá sự biến động của
doanh thu tiêu thụ trong một thời kỳ (thờng là 5 năm) để qua đó thấy đợc xu thế

và quy luật phát triển của doanh thu tiêu thụ hàng hoá của doanh nghiệp.
1.2. Phơng pháp thay thế liên hoàn.
Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, có rất nhiều nhân tố ảnh
hởng đến doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, có những nhân tố mang tính
khách quan, có những nhân tố mang tính chủ quan. Có những nhân tố ảnh hởng
tăng, có những nhân tố ảnh hởng giảm đến doanh thu của doanh nghiệp. Do đó
để có thể xác định đợc mức độ và tính chất ảnh hởng của các nhân tố đến doanh
thu, ta có thể sử dụng phơng pháp thay thế liên hoàn để phân tích. Khi sử dụng
phơng pháp này, ngời ta thay thế lần lợt và liên tiếp các nhân tố từ giá trị kỳ gốc
sang giá trị kỳ phân tích để xác định chỉ số của các nhân tố tới doanh thu. Sau
đó so sánh trị số của doanh thu bán hàng vừa tính đợc với trị số của doanh thu
khi cha có biến đổi của nhân tố cần đợc xác định, sẽ tính đợc mức độ ảnh hởng
của nhân tố đó.
Trình tự áp dụng:
Bớc 1: Xác lập công thức tính doanh thu với các nhân tố ảnh hởng, có thể
tính đợc sự ảnh hởng tuỳ theo điều kiện cho phép.
Cần chú ý khi xác lập công thức phải sắp xếp thứ tự các nhân tố theo số
thứ tự các nhân tố theo quy luật:
- Lợng biến dẫn đến chất biến: Tức là phải sắp xếp các nhân tố theo số l-
ợng trớc, nhân tố chất lợng sau.
- Nhân tố ban đầu thay thế trớc, nhân tố thứ thay thế sau.
- Lu ý về ý nghĩa kinh tế khi thay thế.
Bớc 2: Bớc thay thế nhằm xác định sự ảnh hởng của từng nhân tố tới
doanh thu. Khi thay thế cần căn cứ vào công thức đã xác lập rồi thay thế từ trái
qua phải. Khi thay thế, chỉ cần cho nhân tố đang nghiên cứu biến động, cố định
nhân tố đứng sau nó ở kỳ gốc và nhân tố trớc nó ở kỳ phân tích.
22
Ví dụ:
M = q * p
- ảnh hởng của nhân tố lợng tới doanh thu

M thay đổi do q:

M
1
= q
1
* p
0
q
0
* p
0
- ảnh hởng của nhân tố giá tới doanh thu
M thay đổi do p:

M
2
= q
1
* p
1
q
1
* p
0
- Tổng ảnh hởng của hai nhân tố

M =

M

1
+

M
2
1.3 Phơng pháp số chênh lệch.
Phơng pháp này là dạng rút gọn của phơng pháp thay thế liên hoàn, điều
kiện và phơng pháp áp dụng tơng tự nh phơng pháp thay thế liên hoàn, nhng ph-
ơng pháp này chỉ nên áp dụng khi công thức tính doanh thu có dạng tích số,
nhân tố ảnh hởng có từ 2 đến 3 nhân tố, số liệu ít chữ số và là chữ số nguyên.
Cách tính này đơn giản hơn phơng pháp thay thế liên hoàn và cho phép tính
ngay kết quả cuối cùng bằng cách xác định đợc định mức và nhân tố ảnh hởng
của nhân tố nào thì lấy ngay số chênh lệch giữa kỳ gốc và kỳ phân tích của
nhân tố đó rồi nhân với số liệu kỳ gốc của nhân tố đứng sau và số liệu kỳ phân
tích của nhân tố đứng trớc.
Ví dụ: M = T * Sn * w
Trong đó:
T: Số lợng lao động.
Sn: Số ngày lao động.
w: Năng suất lao động.
- ảnh hởng của nhân tố T tới M:
M thay đổi do T:

M
1
= ( T
1
-T
0
) * Sn

0
* w
0
- ảnh hởng của nhân tố Sn tới M:
M thay đổi do Sn:

M
2
= T
1
* ( Sn
1
-Sn
0
) * w
0
- ảnh hởng của nhân tố w tới M:
M thay đổi do w:

M
3
= T
1


* Sn
1


* ( w

1
-w
0
)
23
- Tổng ảnh hởng do 3 nhân tố

M =

M
1
+

M
2
+

M
3
Sử dụng phơng pháp này có u điểm là khắc phục đợc hạn chế của phơng
pháp thay thế liên hoàn, có thể tính đợc sự thay đổi của từng nhân tố. Vì vậy,
việc đề xuất các biện pháp để phát huy những điểm mạnh, điểm yếu là rất cụ
thể. Số liệu giữa các lần thay thế không phụ thuộc vào nhau. Vì vậy, nếu có sự
nhầm lẫn trong tính toán trong một lần thay thế cũng không làm ảnh hởng đến
kết quả của lần thay thế của nhân tố khác.
1.4 Phơng pháp cân đối
Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tồn tại nhiều mối quan hệ
cân đối nh cân đối giữa thu và chi, cân đối giữa nhu cầu và khả năng thanh
toán...
Phơng pháp cân đối đợc sử dụng trong phân tích hoạt động kinh tế nhằm

đánh giá toàn diện các mối quan hệ cân đối để từ đó phát hiện sự mất cân đối
cần giải quyết và những tiềm năng cần khai thác.
Các mối quan hệ cân đối:
- Cân đối tổng thể : là quan hệ cân đối của các chỉ tiêu kinh tế tổng hợp
do nhiều chỉ tiêu kinh tế cá biệt hợp thành.
- Cân đối cá thể: là quan hệ cân đối giữa các chỉ tiêu kinh tế cá biệt.
Từ những liên hệ mang tính chất cân đối, một chỉ tiêu thay đổi có thể dẫn
đến sự thay đổi của một hay nhiều chỉ tiêu khác.
Khi phân tích theo phơng pháp cân đối phải thu thập số liệu, tính số
chênh lệch để xác định mức độ ảnh hởng của các chỉ tiêu đến việc phân tích
doanh thu tiêu thụ hàng hoá.
1.5 Các phơng pháp khác.
Ngoài các phơng pháp trên còn có một số phơng pháp khác để phân tích
doanh thu nh:
- Phơng pháp tỷ suất, hệ số:
Tỷ suất, hệ số là chỉ tiêu phản ánh mối quan hệ so sánh giữa một chỉ tiêu
này với một chỉ tiêu khác có mối liên hệ chặt chẽ và tác động qua lại lẫn nhau.
24
Chỉ tiêu tỷ suất phản ánh hiệu quả kinh doanh, kết quả sử dụng các yếu tố kinh
doanh.
-Phơng pháp chỉ số
Phơng pháp này đợc sử dụng trong phân tích hoạt động kinh tế chủ yếu
dựa vào công thức chỉ số giá và chỉ số lợng hàng hoá để từ đó tinh doanh thu kỳ
phân tích theo giá kỳ gốc.

qpM
III *=
)(
01
1

01
11
0
1
pM
M
pq
pq
p
p
Ip ===

0
01
00
01
0
1
)(
M
pM
pq
pq
q
q
Iq ===
-Phơng pháp dùng biểu đồ, sơ đồ phân tích:
Sử dụng phơng pháp này toàn bộ số liệu phân tích cần phải đợc thể hiện
trên biểu mẫu, sơ đồ để thể hiện một cách trực quan, có hệ thống, tiện cho việc
đối chiếu, so sánh và kiểm tra.

Biểu mẫu phân tích đợc thiết kế theo các cột, các dòng tuy thuộc vào nội
dung và mục đích phân tích
-Phơng pháp toán kinh tế...
2. Nguồn tài liệu phân tích.
2.1 Nguồn tài liệu bên ngoài:
Nguồn tài liệu bên ngoài là nguồn tài liệu do bên ngoài doanh nghiệp
cung cấp và liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm:
25