BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
HUỲNH THỊ HUYỀN TRANG
HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO VAY
TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP
BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT, CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 60.34.20
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Võ Xuân Tiến
Đà Nẵng - Năm 2015
download by :
LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được
ai công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn
Huỳnh Thị Huyền Trang
download by :
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................2
5. Bố cục của đề tài..................................................................................2
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .............................................................3
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU
DÙNG TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................................7
1.1. KHÁI QUÁT VỀ CHO VAY TIÊU DÙNG TRONG NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI ..................................................................................................7
1.1.1. Khái niệm cho vay tiêu dùng .........................................................7
1.1.2. Đặc điểm của cho vay tiêu dùng....................................................8
1.1.3. Phân loại cho vay tiêu dùng.........................................................10
1.1.4. Ý nghĩa của cho vay tiêu dùng ....................................................14
1.2. HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI ................................................................................................................16
1.2.1. Hoạch định chính sách cho vay tiêu dùng ...................................16
1.2.2. Đẩy mạnh hoạt động cho vay tiêu dùng ......................................16
1.2.3. Kiểm soát rủi ro ...........................................................................18
1.2.4. Các tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động cho vay tiêu dùng ........20
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC HOÀN THIỆN HOẠT
ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.......23
1.3.1. Nhóm nhân tố thuộc về bản thân ngân hàng ...............................23
1.3.2. Nhóm nhân tố thuộc về khách hàng ............................................26
1.3.3. Nhóm nhân tố thuộc về mơi trường hoạt động của ngân hàng....27
download by :
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.................................................................................29
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT - CHI NHÁNH ĐÀ
NẴNG ..............................................................................................................30
2.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT - CHI
NHÁNH ĐÀ NẴNG ........................................................................................30
2.1.1. Đặc điểm về tổ chức ....................................................................30
2.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Chi nhánh..........................33
2.1.3. Đặc điểm của môi trường kinh doanh .........................................37
2.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN
HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG ............42
2.2.1. Thực trạng về hoạch định chính sách cho vay tiêu dùng ............42
2.2.2. Thực trạng về đẩy mạnh hoạt động cho vay tiêu dùng................43
2.2.3. Công tác kiểm soát rủi ro tại Chi nhánh ......................................52
2.2.4. Kết quả hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Bưu
điện Liên Việt – Chi nhánh Đà Nẵng...............................................................53
2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI
NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG 61
2.3.1. Thành công và hạn chế ................................................................61
2.3.2. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................63
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.................................................................................67
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO VAY
TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT - CHI
NHÁNH ĐÀ NẴNG .......................................................................................68
3.1. CĂN CỨ ĐỂ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CHO VIỆC HOÀN THIỆN HOẠT
ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN
LIÊN VIỆT - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG .........................................................68
download by :
3.1.1. Xu hướng phát triển của hoạt động cho vay tiêu dùng trong thời
gian đến ............................................................................................................68
3.1.2. Định hướng hoạt động cho vay tiêu dùng tại LPB Đà Nẵng.......73
3.1.3. Các quan điểm cần tuân thủ khi xây dựng giải pháp...................75
3.2. CÁC GIẢI PHÁP CỤ THỂ ĐỂ HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO
VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG ................................................................................76
3.2.1. Hồn thiện cơng tác hoạch định chính sách cho vay tiêu dùng...76
3.2.2. Tăng cường đẩy mạnh hoạt động cho vay tiêu dùng...................77
3.2.3. Hồn thiện cơng tác kiểm soát rủi ro...........................................84
3.2.4. Các giải pháp bổ trợ.....................................................................85
3.3. KIẾN NGHỊ ..............................................................................................86
3.3.1. Kiến nghị với Hội sở....................................................................86
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước.............................................87
3.3.3. Kiến nghị với Hiệp hội ngân hàng...............................................89
3.3.4. Kiến nghị với Chính phủ .............................................................89
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.................................................................................90
KẾT LUẬN .....................................................................................................91
TÀI LIỆU THAM KHẢO
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (bản sao)
PHỤ LỤC
download by :
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CN
:
Chi nhánh
CVTD
:
Cho vay tiêu dùng
HSC
:
Hội sở chính
KH
:
Khách hàng
KHCN
:
Khách hàng cá nhân
LPB
:
Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt
(LienVietPostBank)
NH
:
Ngân hàng
NHNN
:
Ngân hàng Nhà nước
NHTM
:
Ngân hàng thương mại
TCTD
:
Tổ chức tín dụng
TMCP
:
Thương mại cổ phần
download by :
DANH MỤC CÁC BẢNG
Số
Tên bảng
Trang
hiệu
2.1
Cơ cấu nguồn vốn của LPB Đà Nẵng
33
2.2
Cơ cấu dư nợ của LPB Đà Nẵng
35
2.3
Hoạt động kinh doanh của LPB Đà Nẵng qua các năm
37
2.4
Lãi suất cho vay tiêu dùng của một số ngân hàng thời điểm
45
tháng 06/2014
2.5
Trình độ nguồn nhân lực của LPB Đà Nẵng
48
2.6
Mức cho vay của một số ngân hàng
51
2.7
Thời gian cho vay tối đa của một số ngân hàng
51
2.8
Tốc độ tăng trưởng số lượng KH vay tiêu dùng
53
2.9
Tốc độ tăng trưởng dư nợ CVTD
54
2.10 Tỷ lệ CVTD trên tổng dư nợ cho vay
55
2.11 Dư nợ CVTD bình quân trên một khách hàng
55
2.12 Cơ cấu số lượng khách hàng CVTD phân theo kỳ hạn vay
56
2.13 Cơ cấu số lượng khách hàng CVTD phân theo sản phẩm
56
2.14 Cơ cấu dư nợ CVTD phân theo kỳ hạn vay
57
2.15 Cơ cấu dư nợ CVTD phân theo đối tượng vay
57
2.16 Cơ cấu dư nợ CVTD phân theo sản phẩm
58
2.17 Lợi nhuận từ cho vay tiêu dùng so với tổng lợi nhuận cho
59
vay
2.18 Chất lượng tín dụng của LPB Đà Nẵng
60
2.19 Kết quả trích lập dự phịng rủi ro của LPB Đà Nẵng
61
download by :
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Số hiệu
Tên hình
Trang
sơ đồ
2.1
Tổ chức bộ máy của Chi nhánh
download by :
31
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng bao gồm nhiều dịch vụ khác nhau.
Một trong những dịch vụ đáng chú ý nhất là dịch vụ cấp tín dụng, trong đó cho
vay là nghiệp vụ quan trọng nhất. Cho vay là hoạt động mang lại phần lớn thu
nhập cho các Ngân hàng tại Việt Nam, giúp hoạt động ngành Ngân hàng trở
nên sôi động. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, các Ngân hàng
thương mại ln tìm cách đẩy mạnh hoạt động cho vay. Thông qua hoạt động
cho vay, Ngân hàng đã đóng góp vai trị lớn trong việc cung ứng vốn cho nền
kinh tế, thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững và hiệu quả.
Ngoài nhu cầu vốn phục vụ cho sản xuất kinh doanh, nhu cầu vốn phục
vụ cho mục đích tiêu dùng của người dân cũng ngày càng tăng cao. Hiện nay
hầu hết các ngân hàng Việt Nam đều định hướng phát triển bán lẻ, cho vay
tiêu dùng, qua đó phân tán và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động cho vay của
ngân hàng.
Nhận thức được điều đó, Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt đã rất
chú ý đến hoạt động cho vay tiêu dùng. Hoạt động cho vay tiêu dùng của đơn
vị đã đạt được một số kết quả đáng kể. Tuy nhiên, hoạt động này còn nhiều
vấn đề đáng bàn. Đặc biệt, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa các ngân
hàng trên địa bàn như hiện nay, việc nghiên cứu, đánh giá và tìm ra giải pháp
cho hoạt động cho vay tiêu dùng là một trong những vấn đề được quan tâm
hàng đầu.
Xuất phát từ thực tiễn trên, đề tài "Hoàn thiện hoạt động cho vay tiêu
dùng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng"
được chọn để nghiên cứu.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hoạt động cho vay trong các
download by :
2
ngân hàng thương mại.
- Phân tích thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng
TMCP Bưu điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng trong thời gian qua.
- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân
hàng TMCP Bưu điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng trong những năm tiếp theo.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu
- Đề tài nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động cho
vay tiêu dùng tại Ngân hàng Bưu điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng.
b. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: nghiên cứu các vấn đề liên quan đến hoạt động cho vay
tiêu dùng và hoàn thiện hoạt động cho vay tiêu dùng.
- Về không gian: các nội dung trên được nghiên cứu tại Ngân hàng Bưu
điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng.
- Về thời gian: nghiên cứu số liệu trong giai đoạn 2010 – 2013, các đề
xuất trong luận văn có ý nghĩa trong những năm đến.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để phục vụ mục tiêu nghiên cứu trên, đề tài sử dụng các phương pháp:
- Phương pháp thực chứng, phương pháp chuẩn tắc.
- Phương pháp khảo sát, điều tra, chuyên gia.
- Phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh.
- Các phương pháp khác…
5. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mục lục, danh mục các chữ viết tắt, bảng biểu, hình, sơ đồ,
mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo, kết luận và phụ lục, đề tài chia làm 3
chương như sau:
- Chương 1: Lý luận cơ bản về hoạt động cho vay tiêu dùng trong các
download by :
3
ngân hàng thương mại.
- Chương 2: Thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng
TMCP Bưu điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng.
- Chương 3: Giải pháp hoàn thiện hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân
hàng TMCP Bưu điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng.
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Tín dụng là nghiệp vụ có vị trí rất quan trọng trong hoạt động kinh
doanh của mỗi ngân hàng thương mại, đó cũng là nghiệp vụ có quy trình kỹ
thuật rất phong phú và phức tạp.
“Tín dụng” là từ dùng để chỉ sự vay mượn. Tín dụng là sự chuyển
nhượng tạm thời quyền sử dụng một lượng giá trị dưới hình thức hiện vật hay
tiền tệ từ người sở hữu sang người sử dụng và sao đó hồn trả lại với một
lượng giá trị lớn hơn [2, tr. 205].
Cho vay là một trong những nghiệp vụ cấp tín dụng. Nghiệp vụ cho vay
được xem là hoạt động sinh lợi chủ yếu của các ngân hàng trung gian nói
chung và ngân hàng thương mại nói riêng. Hoạt động cho vay rất đa dạng,
phong phú, nó bao gồm nhiều hình thức khác nhau [5, tr. 247].
Cho vay đối với người tiêu dùng là hình thức cho vay giúp người tiêu
dùng có thể sử dụng hàng hóa và dịch vụ trước khi họ có khả năng chi trả,
những khoản cho vay như thế được dành vào nhiều mục đích, bao gồm việc
mua xe hơi, các dụng cụ gia đình, đồ gỗ, các dụng cụ y tế… [25, tr.485]
Hầu hết mục tiêu kinh doanh của các ngân hàng thương mại hiện nay
đều là bán lẻ, vì vậy đối tượng người tiêu dùng cá nhân được chú trọng hướng
tới. Đẩy mạnh và hoàn thiện dịch vụ cho vay tiêu dùng sẽ góp phần thúc đẩy
nhanh và bền vững chiến lược ngân hàng bán lẻ. Hoạt động cho vay tiêu dùng
có tầm quan trọng to lớn trong việc định hướng phát triển của mỗi ngân hàng.
Đề tài về hoạt động cho vay tiêu dùng không phải là một vấn đề mới và đã
download by :
4
được nhiều tác giả nghiên cứu, trình bày ở nhiều góc độ khác nhau. Để hồn
thiện đề tài của mình, tác giả đã tiến hành thu thập thông tin, nghiên cứu
những luận văn thạc sĩ có nội dung tương tự đã được công nhận để tham khảo
và làm nền tảng cho quá trình thực hiện đề tài:
- Luận văn “Phát triển dịch vụ cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP
Việt Nam Thịnh Vượng – Chi nhánh Bình Định” của tác giả Trương Thanh
Hiền (Đại học Đà Nẵng - 2012) đã trình bày khái quát và logic những vấn đề
cơ bản của cho vay tiêu dùng, đưa ra các quan niệm về phát triển cho vay tiêu
dùng và xây dựng hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hoạt động cho vay tiêu dùng.
Dựa vào số liệu thống kê hằng năm của ngân hàng và kết quả khảo sát thực tế
từ khách hàng về chất lượng dịch vụ, tác giả đã phân tích, đánh giá được thực
trạng và những hạn chế trong hoạt động cho vay tiêu dùng, từ đó đưa ra những
nhóm giải pháp chính và nhóm giải pháp hỗ trợ để phát triển dịch vụ này.
- Luận văn "Mở rộng cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương - Chi nhánh Kon Tum" của tác giả Vương Thị Nga (Đại học Đà Nẵng
- 2012) trình bày cụ thể những vấn đề cơ bản về cho vay tiêu dùng và mở
rộng cho vay tiêu dùng, nêu ra các tiêu chí đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng
đến hiệu quả mở rộng cho vay tiêu dùng. Trong giới hạn phạm vi và mục đích
nghiên cứu, tác giả đã đánh giá thực trạng và phân tích từng nhân tố ảnh
hưởng đến hoạt động cho vay tiêu dùng. Đồng thời tác giả cũng tìm ra nguyên
nhân của những hạn chế và khó khăn của đơn vị, làm cơ sở đề xuất các giải
pháp có tính khả thi, phù hợp với thực tế của ngân hàng, hỗ trợ mở rộng hoạt
động cho vay tiêu dùng.
- Luận văn "Phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam" của tác giả Lê Minh Sơn (Trường Đại học
Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh - 2009), tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý
thuyết hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại trong nền kinh
download by :
5
tế thị trường, phân tích khá đầy đủ, khách quan thực trạng hoạt động cho vay
tiêu dùng và những khó khăn, hạn chế của ngân hàng. Đặc biệt, tác giả tập
hợp kinh nghiệm của một số ngân hàng nước ngoài đã thành công trong lĩnh
vực bán lẻ để rút ra bài học kinh nghiệm phát triển dịch vụ cho vay bán lẻ tại
Việt Nam. Đồng thời, tác giả đánh giá và phân tích tiềm năng thị trường cho
vay tại Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp khả thi để phát triển hoạt động
cho vay tiêu dùng tại đơn vị nghiên cứu.
- Luận văn "Phát triển cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư
và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bình Định" của tác giả Nguyễn Thị Hoa
(Đại học Đà Nẵng - 2013), trong khuôn khổ mục đích và phạm vi của đề tài,
tác giả tổng hợp các lý thuyết về cho vay tiêu dùng và tiến trình phát triển cho
vay tiêu dùng: nghiên cứu nhu cầu khách hàng; nghiên cứu nguồn lực và mục
tiêu của ngân hàng; xác định thị trường mục tiêu; thiết kế chính sách phát
triển và đưa ra các chính sách hỗ trợ triển khai. Trên cơ sở phân tích thực
trạng và tiến trình thực hiện phát triển cho vay tiêu dùng tại ngân hàng, tác giả
đã nhận thấy được những thành cơng, hạn chế và ngun nhân của nó, từ đó
đưa ra một số giải pháp và kiến nghị để làm tốt công tác phát triển hoạt động
cho vay tiêu dùng. Nhìn chung tác giả đã nghiên cứu đề tài về phát triển cho
vay tiêu dùng dưới góc độ của một nhà quản trị.
Sau khi tìm hiểu các đề tài tương tự nghiên cứu về hoạt động cho vay
tiêu dùng, tác giả rút ra một số kết luận sau:
- Các luận văn trước đây đều giúp người đọc có cái nhìn tổng quát về
hệ thống cơ sở lý luận của hoạt động cho vay tiêu dùng, là mục tiêu phát triển
quan trọng của hầu hết các ngân hàng trong giai đoạn hiện nay.
- Các nghiên cứu trên đã phân tích thực trạng hoạt động cho vay tiêu
dùng tại từng chi nhánh ngân hàng. Mỗi ngân hàng có điểm mạnh, điểm yếu
riêng và chiến lược phát triển khác nhau nên có những định hướng khác nhau
download by :
6
trong việc phát triển dịch vụ bán lẻ nói chung và dịch vụ cho vay tiêu dùng
nói riêng.
- Mỗi tác giả đưa ra các giải pháp khác nhau để hoàn thiện hoạt động
cho vay tiêu dùng. Các giải pháp đều phù hợp với đặc điểm, mục tiêu và chiến
lược phát triển của từng ngân hàng được nghiên cứu.
Tuy nhiên, nội dung các luận văn trước đây cịn có một số vấn đề chưa
được nghiên cứu:
- Thứ nhất, các đề tài chưa được tiến hành tại Ngân hàng TMCP Bưu
điện Liên Việt - Chi nhánh Đà Nẵng.
- Thứ hai, hầu hết các đề tài đều nghiên cứu theo hướng đơn thuần là
phát triển số lượng khách hàng, mở rộng dư nợ cho vay và kiểm sốt rủi ro,
chưa có nghiên cứu xuất phát từ mục tiêu cho vay để làm cơ sở xây dựng các
chính sách cho vay tiêu dùng và đề xuất giải pháp cho hoạt động này.
- Thứ ba, các đề tài hầu như chỉ đề cập đến thực trạng cho vay tiêu
dùng tại đơn vị mình nghiên cứu, chưa có nhiều so sánh về dịch vụ tương tự
tại ngân hàng bạn trên cùng địa bàn để rút ra bài học kinh nghiệm và làm cơ
sở để đưa ra các giải pháp hoàn thiện hoạt động cho vay tiêu dùng tại đơn vị.
download by :
7
CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG
TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. KHÁI QUÁT VỀ CHO VAY TIÊU DÙNG TRONG NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1.1.1. Khái niệm cho vay tiêu dùng
Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam
kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định
trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với ngun tắc có hồn trả cả
gốc và lãi [19].
Cho vay tiêu dùng là hình thức cấp tín dụng của ngân hàng cho khách
hàng là các cá nhân, hộ gia đình nhằm tài trợ cho các nhu cầu chi tiêu, mua
sắm, từ đó giúp Ngân hàng gia tăng lợi nhuận nhưng vẫn kiểm soát được rủi ro.
Cho vay tiêu dùng là một nguồn tài chính quan trọng giúp người dân
trang trải nhu cầu nhà ở, xe cộ, đồ dùng gia đình... Bên cạnh đó, những chi
tiêu cho nhu cầu giáo dục, y tế và du lịch... cũng có thể được tài trợ bởi cho
vay tiêu dùng.
Theo các khái niệm trên, bản chất của cho vay tiêu dùng là:
- Sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ người sở hữu sang cho
người sử dụng.
- Sự chuyển nhượng có thời gian cụ thể.
- Sự chuyển nhượng có kèm theo chi phí.
Đối tượng cho vay tiêu dùng cơ bản bao gồm các nhóm sau:
- Các cá nhân và hộ gia đình có thu nhập cao: nhu cầu tín dụng nảy sinh
nhằm tăng thêm khả năng thanh toán, hoặc là một khoản tài trợ linh hoạt
trong chi tiêu, nhất là khi vốn của họ đã nằm trong khoản đầu tư dài hạn.
download by :
8
- Các cá nhân và hộ gia đình có thu nhập trung bình: đối tượng này có
nhu cầu về tín dụng tiêu dùng có xu hướng tăng mạnh do ý muốn vay mượn
để mua hàng tiêu dùng hơn là sử dụng khoản tiền dự phịng của mình, thích
chi tiêu trước, trả tiền sau.
- Các cá nhân và hộ gia đình có thu nhập thấp: nhu cầu tín dụng của đối
tượng này khơng cao, nó xuất hiện nhằm thỏa mãn nhu cầu giao dịch tạo ra sự
cân đối giữa thu nhập và chi tiêu.
1.1.2. Đặc điểm của cho vay tiêu dùng
* Quy mô mỗi khoản cho vay nhỏ nhưng số lượng khách hàng vay lớn
Khách hàng vay tiêu dùng là các cá nhân và hộ gia đình. Các khách
hàng khi tìm đến ngân hàng với mục đích vay tiêu dùng thường có nhu cầu
vốn khơng cao vì nhu cầu của người tiêu dùng đối với các loại hàng xa xỉ là
không cao hoặc đã có tích lũy từ trước đối với những tài sản cho giá trị lớn [4,
tr. 250]. Điều này làm cho quy mô của từng hợp đồng vay nhỏ.
Tuy nhiên, nhu cầu vay tiêu dùng là khá lớn. Cùng với sự phát triển của
nền kinh tế, nhu cầu của mỗi cá nhân tăng lên đáng kể. Trong những thời
điểm nhất định, số tiền tích lũy có hạn, họ tìm đến tổ chức tín dụng để bù đắp
khoản thiếu hụt đó. Đó là lý do cho việc các khoản vay tiêu dùng ngày càng
gia tăng về số lượng.
* Nhu cầu của nhóm khách hàng này thường phụ thuộc vào chu kỳ kinh tế
Hoạt động cho vay tiêu dùng có tính chu kỳ. Nhu cầu vay vốn tiêu
dùng tỷ lệ thuận với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Khi nền kinh tế phát
triển, người dân tin tưởng vào thu nhập của mình trong tương lai và sẵn sàng
vay tiền để được sử dụng trước những hàng hóa phục vụ cho nhu cầu tiêu
dùng đang tăng cao. Ngược lại, khi nền kinh tế rơi vào suy thoái, tỷ lệ thất
nghiệp tăng lên, người dân chỉ yêu cầu mức sống đảm bảo được những nhu
cầu thiết yếu hằng ngày, từ đó hạn chế việc vay vốn ngân hàng.
download by :
9
* Các khoản cho vay tiêu dùng thường có độ rủi ro cao
Vì đối tượng của hoạt động cho vay tiêu dùng là các cá nhân, hộ gia
đình nên hoạt động này không chỉ chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố chủ quan
của người tiêu dùng mà còn chịu tác động từ các yếu tố khách quan [4, tr.
250]. Ngoài ảnh hưởng của yếu tố chu kỳ kinh tế như đã phân tích ở trên, cho
vay tiêu dùng cịn chịu tác động của các yếu tố khác:
- Thông tin tài chính của cá nhân và hộ gia đình khó đầy đủ, rõ ràng
như thông tin của doanh nghiệp được kiểm tốn thơng qua báo cáo tài chính.
Các cá nhân có thể làm giả thơng tin tài chính để được vay số tiền lớn hơn so
với khả năng trả nợ, hoặc trong tương lai tìm cách che giấu nguồn thu nhập,
trốn tránh trả nợ vay dù có khả năng thanh tốn.
- Thời hạn vay thường kéo dài trong khi nguồn trả nợ chủ yếu của
khách hàng là từ thu nhập ổn định ở thời điểm hiện tại. Nếu người đó gặp vấn
đề về sức khỏe, tai nạn, thất nghiệp...ảnh hưởng tới thu nhập hằng tháng thì
ngân hàng sẽ khó khăn trong việc thu hồi nợ.
* Các khoản cho vay tiêu dùng có chi phí khá lớn, lãi suất thường cao
hơn so với lãi suất cho vay kinh doanh
Từ trước đến nay, cho vay tiêu dùng vẫn được coi là khoản mục cho
vay có lãi suất cứng nhắc và được định giá rất cao, bởi đã bao hàm cả một
phần rủi ro [16, tr. 718].
Hơn nữa, quy mô những khoản vay tiêu dùng thường nhỏ, khách hàng
đông và đa dạng, ngân hàng phải huy động nhiều nguồn lực cho các khâu cho
vay, chi phí mỗi khoản vay lớn hơn chi phí bất cứ loại cho vay khác.
Vì các khoản vay tiêu dùng có độ rủi ro cao và chi phí lớn nên lãi suất
CVTD cao hơn lãi suất hình thức cho vay thương mại và công nghiệp.