(LUẬN văn THẠC sĩ) quản lý tài chính tai trường đại học kinh tế nghệ an

HỌC VIỆN NƠNG NGHIỆP VIỆT NAM

ĐINH TỒN THẮNG

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC
KINH TẾ NGHỆ AN

Ngành:

Quản lý kinh tế

Mã số:

8340410

Người hướng dẫn khoa học:

TS Nguyễn Thị Minh Phượng

NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2019

download by :


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên
cứu được trình bày trong luận văn này là hồn tồn trung thực, khách quan và chưa từng
được sử dụng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được
cảm ơn, các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày… tháng… năm 2019

Tác giả luận văn

Đinh Toàn Thắng

i

download by :


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn, tơi đã nhận được
sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cơ giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè,
đồng nghiệp và gia đình.
Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi được bày tỏ lịng kính trọng và biết
ơn sâu sắc tớiTS. Nguyễn Thị Minh Phượng đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công
sức, thời gian và tạo điều kiện cho tơi trong suốt q trình học tập và thực hiện đề tài.
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ
môn Phát triển nông thôn, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn - Học viện Nông
nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tơi trong q trình học tập, thực hiện đề tài và hồn
thành luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Trường Đại học Kinh tế Nghệ An, các phịng,
ban có liên quan đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tơi trong suốt q trình thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều
kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận văn./.
Hà Nội, ngày… tháng… năm 2019
Tác giả luận văn

Đinh Toàn Thắng

ii

download by :


MỤC LỤC
Lời cam đoan ..................................................................................................................... I
Lời cảm ơn ....................................................................................................................... II
Mục lục .......................................................................................................................... III
Danh mục chữ viết tắt ..................................................................................................... VI
Danh mục bảng ..............................................................................................................VII
Danh mục sơ đồ ........................................................................................................... VIII
Danh mục hộp .............................................................................................................. VIII
Trích yếu luận văn .......................................................................................................... IX
Thesis abstract................................................................................................................. XI
Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1
1.1.

Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1

1.2.

Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 2

1.2.1.

Mục tiêu chung ................................................................................................... 2

1.2.2.

Mục tiêu cụ thể ................................................................................................... 2

1.3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 2

1.3.1.

Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 2

1.3.2.

Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 2

1.4.

Đóng góp mới của luận văn ................................................................................ 3

Phần 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính trong các trường cơng
lập ....................................................................................................................... 4
2.1.

Cơ sở lý luận về tài chính và quản lý tài chính tại các trường đại học công lập ........ 4

2.1.1.

Khái niệm về tài chính và quản lý tài chính ....................................................... 4

2.1.2.

Các mối quan hệ của quản lý tài chính trong trường đại học ............................. 5

2.1.3.

Mơ hình hoạt động tài chính các trường đại học Cơng lập................................. 6

2.1.4.

Tiêu chí quản lý tài chính tốt .............................................................................. 8

2.1.5.

Nội dung quản lý tài chính tại các trường đại học Công lập .............................. 9

2.1.6.

Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại trường Đại học Công lập ....... 22

2.2.

Cơ sở thực tiễn về quản lý tài chính tại các trường đại học cơng lập ............... 25

2.2.1.

Kinh nghiệm của nước ngoài ............................................................................ 25

2.2.2.

Kinh nghiệm trong nước ................................................................................... 27

iii

download by :


2.2.3.

Bài học kinh nghiệm rút ra cho trường Đại học Kinh tế Nghệ An ................... 31

Phần 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 33
3.1.

Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ........................................................................... 33

3.1.1.

Giới thiệu về tỉnh Nghệ An .............................................................................. 33

3.1.2.

Khái quát về Trường Đại học Kinh tế Nghệ An ............................................... 33

3.2.

Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 36

3.2.1.

Chọn điểm nghiên cứu ...................................................................................... 36

3.2.2.

Phương pháp thu thập số liệu ........................................................................... 36

3.2.3.

Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin ........................................................ 38

3.3.

Các chỉ tiêu nghiên cứu của đề tài .................................................................... 39

3.3.1.

Chỉ tiêu đánh giá kết quả quản lý tài chính ...................................................... 39

3.3.2.

Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của quản lý tài chính ............................................. 40

Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận .................................................................. 41
4.1.

Thực trạng quản lý tài chính tại trường đại học kinh tế Nghệ An .................... 41

4.1.1.

Thực trạng cơng tác kế hoạch, lập dự tốn ....................................................... 41

4.1.2.

Thực trạng thực hiện quy chế chi tiêu nội bộ ................................................... 42

4.1.3.

Thực trạng hạch toán, kế toán, kiểm toán ......................................................... 43

4.1.4.

Thực trạng trích lập các Quỹ và quản lý tài sản ............................................... 53

4.1.5.

Hệ thống thanh tra, kiểm tra và Tổ chức bộ máy quản lý tài chính .................. 63

4.1.6.

Đánh giá kết quả thực hiện công tác quản lý tài chính tại trường Đại học
Kinh tế Nghệ An ............................................................................................... 65

4.1.7.

Đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân ............................ 69

4.2.

Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại trường đại học kinh tế
Nghệ An ............................................................................................................ 74

4.2.1.

Cơ chế quản lý tài chính của Nhà nước ............................................................ 74

4.2.2.

Hệ thống kiểm sốt nội bộ ................................................................................ 76

4.2.3.

Trình độ cán bộ quản lý .................................................................................... 77

4.2.4.

Đặc điểm của ngành nghề đào tạo .................................................................... 80

4.3.

Định hướng và giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại trường đại học
kinh tế Nghệ An ................................................................................................ 81

4.3.1.

Định hướng phát triển bền vững về tài chính cho trường đại học Kinh tế
Nghệ an ............................................................................................................. 81

iv

download by :


4.3.2.

Giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại trường đại học Kinh tế Nghệ An ....... 83

Phần 5. Kết luận và kiến nghị ..................................................................................... 92
5.1.

Kết luận............................................................................................................. 92

5.2.

Kiến nghị .......................................................................................................... 93

5.2.1.

Đối với Nhà nước ............................................................................................. 93

5.2.2.

Đối với UBND tỉnh Nghệ An ........................................................................... 93

Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 94
Phụ lục .......................................................................................................................... 96

v

download by :


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

BTC

Bộ Tài chính

CP

Chính Phủ

ĐHCL

Đại học Cơng lập

GDĐH

Giáo dục Đại học

HTQT

Hợp tác Quốc tế

NĐ

Nghị định

NSNN

Ngân sách Nhà nước

QĐ

Quyết định

QLCL

Quản lý chất lượng

UBND

Ủy ban Nhân dân

vi

download by :


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Điều kiện về cơ sở vật chất của trường Đại học Kinh tế Nghệ An năm
học 2017-2018 ............................................................................................. 34
Bảng 3.2. Đội ngũ giảng viên cơ hữu của trường Đại học Kinh tế Nghệ An năm
học 2017-2018 ............................................................................................. 35
Bảng 3.3. Một số thông tin công khai của nhà trường năm học 2017-2018 ................ 78
Bảng 4.1. Kế hoạch thu chi của Trường đại học Kinh tế Nghệ An .............................. 41
Bảng 4.2. Tổng nguồn thu của Trường đại học Kinh tế Nghệ An ............................... 43
Bảng 4.3. Nguồn thu từ ngân sách nhà nước cấp cho Trường đại học Kinh tế
Nghệ An giai đoạn 2014 - 2018 ................................................................... 45
Bảng 4.4. Thu ngoài ngân sách của Trường đại học Kinh tế Nghệ An ........................ 48
Bảng 4.5. Mức học phí cho các đối tượng học của Trường đại học Kinh tế Nghệ

An qua các năm học ..................................................................................... 50
Bảng 4.6. Đánh giá công tác thu của Trường đại học Kinh tế Nghệ An ...................... 51
Bảng 4.7. Chi tiêu của Trường đại học Kinh tế Nghệ An ............................................ 52
Bảng 4.8. Các khoản chi thường xuyên Trường đại học Kinh tế Nghệ An ................. 52
Bảng 4.9. Trích lập và phân phối các quỹ của Trường đại học Kinh tế Nghệ An ............. 53
Bảng 4.10. Chi quỹ khen thưởng của Trường đại học Kinh tế Nghệ An ....................... 54
Bảng 4.11. Chi quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp của Trường đại học Kinh tế
Nghệ An ....................................................................................................... 55
Bảng 4.12. Chi nghiệp vụ chuyên môn của Trường Đại học Kinh tế Nghệ An ............. 56
Bảng 4.13. Đánh giá quản lý chi của Trường Đại học Kinh tế Nghệ An ...................... 57
Bảng 4.14. Quản lý tài sản của Trường Đại học Kinh tế Nghệ An ................................ 61
Bảng 4.15. Đánh giá của người dùng về tình hình quản lý tài sản của Trường Đại
học Kinh tế Nghệ An ................................................................................... 62
Bảng 4.16. Số vụ sai phạm hoặc chậm tiến độ trong quản lý tài chính của Trường
Đại học Kinh tế Nghệ An............................................................................. 64
Bảng 4.17. Tỷ lệ tiết kiệm của Trường Đại học Kinh tế Nghệ An................................. 65
Bảng 4.18. Mức lương trung bình của giảng viên Trường Đại học Kinh tế Nghệ
An giai đoạn 2014 - 2018............................................................................. 66
Bảng 4.19. Tỷ lệ đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị của Trường Đại học Kinh tế
Nghệ An ....................................................................................................... 67
Bảng 4.20. Tỷ trọng chi cho nghiên cứu khoa học ......................................................... 68

vii

download by :


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1. Mơ hình hoạt động tài chính các trường ĐHCL ở Việt Nam ........................ 6
Sơ đồ 3.1. Bộ máy tổ chức của Trường Đại học Kinh tế Nghệ An............................... 78

Sơ đồ 4.1. Quy trình phê duyệt mua sắm Trường Đại học Kinh tế Nghệ An ............... 60
Sơ đồ 4.2. Số lượng lớp tập huấn quản lý tài chính của Trường Đại học Kinh tế
Nghệ An giai đoạn 2014 - 2018 ................................................................... 65

DANH MỤC HỘP
Hộp 4.1.

Công tác quản lý tài chính cần chuyên sâu, đáp ứng bối cảnh mới ............. 75

Hộp 4.2.

Hoạt động kiểm sốt cịn nhiều bất cập ....................................................... 76

Hộp 4.3.

Gánh nặng xã hội đặt lên vai các trường công lập ....................................... 80

viii

download by :


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Đinh Tồn Thắng
Tên Luận văn: Quản lý tài chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An
Ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 8340410

Tên cơ sở đào tạo: Học Viện Nơng Nghiệp Việt Nam

Mục đích nghiên cứu
Mục tiêu chung của đề tài là thông qua việc đánh giá thực trạng quản lý tài chính
tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An, luận văn góp phần đề xuất các giải pháp nhằm tăng
cường quản lý tài chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An trong thời gian tới.
Để giải quyết được mục tiêu này, đề tài tiến hành giải quyết các mục tiêu cụ thể,
bao gồm: (i) Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính trong hệ thống
các trường đại học cơng lập; (ii) Phân tích thực trạng quản lý tài chính tại trường Đại
học Kinh tế Nghệ An trong giai đoạn 2015-2018 và (iii) Đề xuất các giải pháp tăng
cường quản tài chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An trong thời gian tới
Phương pháp nghiên cứu
Điểm nghiên cứu được chọn là trường Đại học Kinh tế Nghệ An vì đây là một
trong những trường Đại học cơng lập có truyền thống hơn 50 năm về các ngành đào tạo
khác nhau. Tuy nhiên, theo định hướng phát triển những năm tới, nhà trường tiến đến tự
chủ tài chính, vì vậy đề tài chọn điểm nghiên cứu là trường Đại học Kinh tế Nghệ An để
tìm hiểu cơng tác quản lý tài chính của Trường trong giai đoạn 2015-2018.
Số liệu thứ cấp được thu thập thông qua giáo trình, sách, báo, tạp chí, luận án,
luận văn đã cơng bố về quản lý tài chính tại các trường công lập và các báo cáo kết quả
hoạt động của trường Đại học Kinh tế Nghệ An giai đoạn 2015-2018. Số liệu sơ cấp
được thu thập thông qua phỏng vấn 3 nhóm, đó là các cán bộ lãnh đạo trường Đại học
Kinh tế Nghệ An, các cán bộ công, nhân viên có liên quan đến cơng tác quản lý tài
chính trường Đại học Kinh tế Nghệ An và các cán bộ có liên quan ở các cơ quan hành
chính trên địa bàn tỉnh Nghệ An
Đề tài thực hiện theo 6 bước như sau. Bước 1: Xác định các nội dung cơ bản về
cơng tác quản lý tài chính; Bước 2: Tiến hành phỏng vấn sâu để làm rõ các yêu cầu về
quản lý tài chính; Bước 3: Thiết kế phiếu điều tra; Bước 4: Tiến hành khảo sát, phát
phiếu và thu thập phiếu điều tra; Bước 5: Phân tích số liệu để đánh giá thực trạng về
quản lý tài chính trường Đại học Kinh tế Nghệ An; Bước cuối cùng: Đề xuất một số giải
pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính trường Đại học Kinh tế Nghệ An.

ix

download by :


Kết quả chính và kết luận
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, nguồn thu của trường có xu hướng tăng lên.
Trường cũng tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm và góp phần đa dạng hố các lĩnh
vực đào tạo và nâng cao hoạt động nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó, trường từng
bước cải thiện cơ sở vật chất và nâng cao thu nhập của cán bộ viên chức và tổ chức bộ
máy theo hướng gọn nhẹ và hoạt động hiệu quả.
Bên cạnh những kết quả đạt được, một số hạn chế trong cơng tác quản lý tài
chính trường Đại học Kinh tế Nghệ An cũng được ghi nhận, đó là, nguồn thu trường đại
học Kinh tế Nghệ an cịn thấp, chưa đa dạng và nhỏ về quy mơ; Thu nhập của cán bộ
viên chức các trường còn thấp và chưa ổn định; Chi cho hoạt động nghiên cứu khoa học
còn ở mức thấp và hiệu quả chưa cao; Công tác quản lý tài sản chưa hiệu quả, cơ sở vật
chất, đội ngũ giảng viên chưa đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu; Bộ máy quản lý
tài chính chậm cải tiến và hoạt động kiểm tra chưa được tiến hành thường xuyên, hiệu
quả thấp.

x

download by :


THESIS ABSTRACT
Author: Dinh Toan Thang
Thesis title: Financial management in Nghe An College of Economics
Specialization: Economic management

Code: 8340410

Education institution: Vietnam National University of Agriculture
Research objectives
The general objective of the study is that through the assessment of the current
state of financial management at Nghe An College of Economics, some solutions are
suggested to enhance financial management at Nghe An College of Economics in the
coming time.
To address the general objective mentioned above, the study deals with specific
objectives, including: (i) Systematizing theoretical and practical basis on financial
management in the system of public universities ; (ii) Analyzing the current situation of
financial management at Nghe An College of Economics in the period of 2015-2018
and (iii) Proposing solutions to enhancing financial management at Nghe An College of
Economics in the future.
Methodology
The study site is selected is Nghe An College of Economics because this is one
of the public university with a tradition of more than 50 years developing various
training disciplines. However, according to the development orientation of the coming
years, the university is going to be financial autonomous, hence the study chooses Nghe
An College of Economics as the research site to analyze and assess the College's
financial management in the period of 2015-2018.
Secondary data is collected through published textbooks, books, journals, theses
on financial management at public universities and the reports of Nghe An College of
Economics in the period of 2015-2018. Primary data is gathered through interviews
with 3 groups, namely, leaders of Nghe An College of Economics, public officials and
employees involved in financial management of Nghe An College of Economics and
related officials in administrative agencies in Nghe An province.
The study follows 6 steps as follows. Step 1: Identifying the basic contents of
financial management; Step 2: Conducting in-depth interviews to clarify requirements
of financial management; Step 3: Designing the questionnaire; Step 4: Conducting
survey and collecting survey questionnaires; Step 5: Analyzing the data to assess the

xi

download by :


status of financial management in Nghe An College of Economics; Final step:
Proposing some solutions to enhancing the efficiency of financial management in Nghe
An College of Economics.
Key findings
Research results indicate that the College's revenues tend to increase. The
College also has increased autonomy, self-responsibility and contributed to the
diversification of training fields and enhanced scientific research activities. In addition,
the College gradually improves facilities and income of officials and employees and
organizes operation more efficiently and appropriately.
Beside achieved results, a number of limitations in financial management in
Nghe An College of Economics are also mentioned, that is, the revenue of Nghe An
College of Economics is low, not diverse and small in scale; Income of College's
officials and lecturers is low and unstable; Spending on scientific research activities is
still limited and the efficiency is not high; Asset management is not effective, facilities
and lecturers have not met the needs of learning and research; The financial
management apparatus is slow to improve and checking activities have not been
conducted regularly and low efficiency.

xii

download by :


PHẦN 1. MỞ ĐẦU

1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Văn kiện đại hội lần thứ XI của Đảng tiếp tục khẳng định “phát triển giáo
dục là quốc sách hàng đầu. Trong đó thực hiện đổi mới căn bản, tồn diện nền
giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa,
hội nhập quốc tế và thực hiện đổi mới cơ chế tài chính giáo dục”. Như vậy, chủ
trương đổi mới nền giáo dục Việt Nam trong đó có đổi mới quản lý và nâng cao
chất lượng giáo dục đại học là một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo nguồn nhân lực
chất lượng cao phục vụ cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thực hiện đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, việc nhà nước trao quyền tự
chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh
vực giáo dục đào tạo đặc biệt là giáo dục đại học đã giúp các trường đại học
Công lập chủ động hơn trong việc tổ chức công việc, sắp xếp lại bộ máy, sử
dụng lao động và nguồn lực tài chính để hồn thành nhiệm vụ được giao, phát
huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ đào tạo với chất lượng cao
cho xã hội, tăng nguồn thu nhằm từng bước nâng cao thu nhập cho cán bộ
viên chức. Mặc khác qua trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong lĩnh vực
giáo dục nhằm thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục, huy động sự đóng
góp của cộng đồng để phát triển sự nghiệp giáo dục, từng bước giảm dần bao
cấp từ ngân sách nhà nước.
Trong những năm gần đây giáo dục đại học ở Việt Nam có rất nhiều thay
đổi, ngày càng có nhiều trường đại học ngồi Cơng lập, đại học nước ngồi, các
chương trình liên kết quốc tế và nhiều chương trình du học tại chỗ của nước
ngồi tham gia vào thị trường cung cấp dịch vụ giáo dục đại học ở Việt Nam.
Điều này, đã đặt các trường đại học Cơng lập nói chung và trường Đại học Kinh
tế Nghệ An nói riêng vào một vị thế cạnh tranh lẫn nhau ngày càng tăng và cạnh
tranh với những tổ chức cung cấp dịch vụ giáo dục đại học của nước ngoài ngày
càng cao hơn. Mặt khác, thực hiện đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, trao quyền
tự chủ cho các trường đại học Công lập, nhà nước sẽ từng bước giảm dần tỷ lệ
chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) cho giáo dục đại học với mục tiêu
tăng tính tự chủ cho các trường nhằm giúp các trường nâng cao khả năng cạnh

tranh và giảm gánh nặng ngân sách chi cho giáo dục đại học. Như vậy, về mặt tài
chính trường Đại học Kinh tế Nghệ An phải chủ động chuyển đổi nguồn thu theo

1

download by :


hướng từ một cơ cấu nguồn thu chủ yếu dựa vào sự tài trợ của nhà nước sang một
cơ chế nguồn thu đa dạng hơn, dựa nhiều hơn vào học phí cũng như những hoạt
động dịch vụ khác của nhà trường.
Trước tình hình thực tiễn đó, trường Đại học Kinh tế Nghệ An nhận thức
được tầm quan trọng của công tác quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn lực
tài chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu và phát triển bền vững. Vì vậy, chúng
tơi tiến hành thực hiện đề tài này “Quản lý tài chính tại trường Đại học Kinh
tế Nghệ An”.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại trường Đại học Kinh
tế Nghệ An; từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản lý tài chính tại
trường Đại học Kinh tế Nghệ An.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
(1) Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính
trong hệ thống các trường đại học cơng lập;
(2) Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ
An và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại Trường Đại học
kinh tế Nghệ An;
(3) Đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại trường Đại học
Kinh tế Nghệ An trong thời gian tới.
1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý tài
chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An.
- Đối tượng khảo sát: Các đối tượng có liên quan đến đề tài về quản lý tài
chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An gồm chủ tài khoản, kế tốn, giảng viên
và một số đối tượng khác có liên quan.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
- Phạm vi thời gian: Nghiên cứu thực hiện để đánh giá thực trạng quản lý

2

download by :


tài chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An từ năm 2014 đến năm 2018; Các số
liệu liên quan đến hiện tượng sử dụng để nghiên cứu chuyên đề trong năm 2018;
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng các nguồn lực
tài chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An đến 2025.
- Phạm vi nội dung: Nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng quản lý tài
chính tại trường Đại học Kinh tế Nghệ An, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề
xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản lý tài chính tại trường Đại học Kinh tế
Nghệ An thời gian tới.
1.4. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN
- Ý nghĩa về lý luận
+ Xây dựng được khung lý thuyết về về quản lý tài chính tại các trường
đại học Cơng lập; theo đó, luận văn đã làm rõ được nội hàm của các khái niệm
như khái niệm về tài chính, quản lý tài chính. Nghiên cứu đã tổng kết được một
số bài học kinh nghiệm từ thực tiễn để làm cơ sở cho đề xuất giải pháp đối với
trường đại học Kinh tế Nghệ An trong quản lý tài chính thời gian tới.

- Ý nghĩa thực tiễn
Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại trường Đại học
Kinh tế Nghệ An, phân tích các yếu tố ảnh hưởng, đã chỉ ra những hạn chế, bất
cập của quản lý tài chính của trường đại học Kinh tế Nghệ An, từ đó đề xuất
được hệ thống các giải pháp đồng bộ góp phần hồn thiện quản lý trường đại học
Kinh tế Nghệ An.
Luận văn có thể là tài liệu tham khảo hữu ích cho học sinh, sinh viên, các
nhà quản lý ở địa phương, và những ai quan tâm đến đề tài này.

3

download by :


PHẦN 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI
CHÍNH TRONG CÁC TRƯỜNG CƠNG LẬP
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH VÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP
2.1.1. Khái niệm về tài chính và quản lý tài chính
2.1.1.1. Khái niệm về tài chính
Tài chính là hệ thống các quan hệ kinh tế phát sinh trong q trình phân
phối các nguồn tài chính bằng việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đáp
ứng yêu cầu tích lũy và tiêu dùng của các chủ thể trong xã hội (Dương Đăng
Chinh, 2009).
Tài chính trong các trường đại học là phản ánh các khoản thu, chi bằng
tiền của các quỹ tiền tệ trong các trường đại học. Xét về hình thức nó phản ánh
sự vận động và chuyển hóa của các nguồn lực tài chính trong q trình sử dụng
các quỹ bằng tiền. Xét về bản chất nó là những mối quan hệ tài chính biểu hiện
dưới hình thức giá trị phát sinh trong quá trình hình thành và sử dụng các quỹ
bằng tiền nhằm phục vụ cho sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước

(Nguyễn Anh Thái, 2008).
2.1.1.2. Khái niệm quản lý tài chính
Quản lý tài chính là quản lý các hoạt động huy động, phân bổ và sử
dụng các nguồn lực tài chính bằng những phương pháp tổng hợp gồm nhiều
biện pháp khác nhau được thực hiện trên cơ sở vận dụng các quy luật khách
quan về kinh tế-tài chính một cách phù hợp với điều kiện đổi mới, hội nhập
quốc tế của đất nước (Dương Đăng Chinh, 2009).
Quản lý tài chính là việc sử dụng các cơng cụ quản lý tài chính nhằm
phản ánh chính xác tình trạng tài chính của một đơn vị, thơng qua đó lập kế
hoạch quản lý và sử dụng các nguồn tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động của đơn vị (Dương Đăng Chinh, 2009).
Quản lý tài chính trong các trường đại học hướng vào quản lý thu, chi của
các quỹ tài chính trong đơn vị, quản lý thu chi của các chương trình, dự án đào
tạo, quản lý thực hiện dự toán ngân sách của trường (Nguyễn Anh Thái, 2008).
Quản lý tài chính địi hỏi các chủ thể quản lý phải lựa chọn, đưa ra các quyết

4

download by :


định tài chính và tổ chức thực hiện các quyết định đó nhằm đạt được mục tiêu hoạt
động quản lý tài chính của đơn vị. Mục tiêu tài chính có thể thay đổi theo từng thời
kỳ và chính sách chiến lược của từng đơn vị. Tuy nhiên, khác với quản lý doanh
nghiệp chủ yếu nhằm mục tiêu tối ưu hóa lợi nhuận, mục tiêu của quản lý tài chính
trong các trường Đại học Cơng lập (ĐHCL) khơng vì mục đích lợi nhuận, phục vụ
cho cộng đồng xã hội là chủ yếu cho nên quản lý tài chính tại các trường ĐHCL là
quản lý sử dụng có hiệu quả, đúng định hướng các nguồn kinh phí NSNN cấp và các
nguồn thu khác theo quy định của pháp luật (Nguyễn Anh Thái, 2008).
2.1.2. Các mối quan hệ của quản lý tài chính trong trường đại học

2.1.2.1. Quan hệ tài chính giữa trường đại học với ngân sách Nhà nước
Ngân sách nhà nước (NSNN) cấp kinh phí bao gồm : Chi thường xuyên,
chi sự nghiệp khoa học cơng nghệ, chi chương trình mục tiêu quốc gia về giáo
dục đào tạo, chi đầu tư phát triển, chi nhiệm vụ đột xuất do nhà nước giao cho
các trường. Các trường phải thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước như :
Nộp thuế theo quy định của nhà nước (Nguyễn Anh Thái, 2008).
2.1.2.2. Quan hệ tài chính giữa nhà trường với xã hội
Quan hệ tài chính giữa nhà trường với xã hội, mà cụ thể là người học được
thể hiện thông qua các khoản thu sau : Học phí, lệ phí và một số loại phí khác để
góp phần đảm bảo cho các hoạt động giáo dục. Chính phủ quy định khung học
phí, cơ chế thu và sử dụng học phí đối với các loại hình trường. Tuy nhiên, các
đối tượng thuộc diện chính sách xã hội và người nghèo thì được miễn giảm, học
sinh khá, giỏi thì được học bổng, khen thưởng… (Nguyễn Anh Thái, 2008).
2.1.2.3. Quan hệ tài chính trong nội bộ nhà trường
Quan hệ tài chính trong nội bộ nhà trường gồm các quan hệ tài chính giữa
các phịng, khoa, ban, trung tâm và giữa các cán bộ viên chức trong trường thơng
qua quan hệ tạm ứng, thanh tốn, phân phối thu nhập như : thù lao giảng dạy,
nghiên cứu khoa học, tiền lương, thưởng, thu nhập tăng thêm…. (Nguyễn Anh
Thái, 2008).
2.1.2.4. Quan hệ tài chính giữa trường với nước ngồi
Quan hệ tài chính giữa trường với nước ngồi gồm các quan hệ tài chính
với các trường, các tổ chức nước ngoài về các hoạt động như : liên kết đào tạo,
nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế nhằm phát triển các nguồn lực tài chính,
tìm kiếm các nguồn tài trợ (Nguyễn Anh Thái, 2008).

5

download by :

Nhìn chung, các quan hệ tài chính phản ánh các trường đại học hoạt động
gắn liền với hệ thống kinh tế - chính trị - xã hội của đất nước. Việc quản lý hiệu
quả các hoạt động của các trường, đặc biệt về mặt tài chính là hết sức quan trọng
và cần thiết để sự nghiệp giáo dục đào tạo của nhà trường được tiến hành thường
xuyên và hiệu quả, đi đúng định hướng chiến lược phát triển giáo dục đào tạo của
đất nước (Nguyễn Anh Thái, 2008).
2.1.3. Mơ hình hoạt động tài chính các trường đại học Cơng lập
Theo Hauptman (2006) thì có ba nguồn tài chính nhằm duy trì các hoạt động
nghiên cứu và giảng dạy của các trường ĐHCL, đó là nguồn ngân sách chính phủ,
học phí và đóng góp từ xã hội. Trong đó đóng góp từ ngân sách chính phủ là quan
trọng và nên kết hợp linh hoạt các nguồn tài chính trên. Điều này có nghĩa khơng thể
giảm sự hỗ trợ 100% từ NSNN và để các trường ĐHCL tự tìm nguồn kinh phí hoạt
động. Mơ hình hoạt động tài chính của các trường ĐHCL theo mơ hình sau:

Đầu vào

TRƯỜNG ĐẠI HỌC

Nguồn lực tài chính

CƠNG LẬP

Đầu ra
(mục tiêu kế hoạch đào tạo)

Ngân sách nhà nước

Đào tạo
(chính quy
tại chức,

hợp đồng... )

Học sinh tốt nghiệp
các hệ

Học phí
Đóng góp cộng đồng
Hoạt động
Ngồi đào tạo:
(nghiên cứu,
Sản xuất,

Tài trợ nước ngồi

dịch vụ)

Cơng trình khoa học
Sản phẩm dịch vụ

Sơ đồ 2.1. Mơ hình hoạt động tài chính các trường ĐHCL ở Việt Nam
Nguồn: Hauptman (2007)

6

download by :


Theo Hauptman (2007) đã tổng hợp bốn mơ hình về tài chính cho GDĐH,
trong đó có 3 mơ hình tài chính liên quan trực tiếp đến các trường ĐHCL.
a. Mơ hình 1 - Miễn học phí hoặc áp dụng học phí thấp

Theo mơ hình này thì nguồn tài chính chủ yếu của các trường ĐHCL là từ
NSNN, học phí chỉ là tượng trưng và thu khá thấp, nguồn NSNN chiếm khoảng
90% cịn 10% học phí. Để theo mơ hình này thì các trường ĐHCL phải hồn tồn
phụ thuộc vào nguồn tài trợ của chính phủ, học phí hồn tồn bị kiểm sốt. Mơ
hình được Mỹ áp dụng vào thập niên 50 và 60, sau đó một số quốc gia của khu
vực Bắc Âu như Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan cũng đã áp dụng hơn một nữa thế
kỷ. Để có thể áp dụng thành cơng mơ hình này, các quốc gia cần phải có đủ năng
lực tài chính để đầu tư cho giáo dục Công lập. Đây là điều khiến nhiều quốc gia
khơng thể áp dụng mơ hình này (Hauptman, 2007).
b. Mơ hình 2 - Học phí được hồn trả sau khi tốt nghiệp
Theo mơ hình này thì NSNN sẽ đóng vai trị là nguồn đầu tư ban đầu cho
các trường ĐHCL, những đối tượng thụ hưởng dịch vụ GDĐH phải trả tương
xứng với chất lượng của dịch vụ cung cấp theo phương thức vay tín dụng và trả
sau khi tốt nghiệp thông qua hệ thống thuế thu nhập cá nhân và hệ thống ngân
hàng. Quốc gia Úc đã áp dụng mơ hình này cuối những năm 1980 thơng qua
chương trình hỗ trợ đại học. Sau đó Anh và Thái Lan cũng đã bắt đầu áp dụng
các mơ hình tương tự như của Úc từ năm 2006 (Hauptman, 2007).
Hai điều kiện then chốt của mơ hình này là:
Mức độ đầu tư ban đầu của NSNN và các thành phần khác đủ hình thành
một ĐHCL có chất lượng
Nhà nước cần thiết lập được một cơ chế hữu hiệu nhằm thu hồi nợ vay của
sinh viên sau khi tốt nghiệp
Theo Phạm Phụ (2010) thì tỷ lệ hồn vốn từ nguồn nợ vay của sinh viên
Trung Quốc là 55% của Hàn Quốc là 64%, cịn đối với các nước phát triển thì
cao hơn nhiều. Nhằm giảm bớt áp lực cho bộ máy quản lý, nhiều quốc gia đã
giao trách nhiệm cho vay và thu hồi nợ vay cho hệ thống ngân hàng
c. Mô hình 3 - Tăng học phí kết hợp với các chính sách hỗ trợ
Mơ hình này u cầu học phí phải được tính tốn sao cho có thể bù đắp một
phần đáng kể các chi phí hoạt động của ĐHCL, đồng thời mơ hình này sẽ hướng

7

download by :


đến các chính sách hỗ trợ học phí đối với các sinh viên có hồn cảnh khó khăn.
Các nước áp dụng thành cơng mơ hình này hơn nửa thế kỷ qua là Mỹ, New
Zealand và Canada (Hauptman, 2007).
Gia tăng học phí được xem như một giải pháp chủ yếu nhằm chia sẽ chi
phí giáo dục. Nhiều quốc gia ở Châu Âu và Châu Phi thiết lập cơ chế học phí
song song : những sinh viên không hội đủ những điều kiện nào đó về kết quả
học tập thì khơng được theo học miễn phí mà phải đóng học phí ở mức cao
(Hauptman, 2007).
Một cách làm khác có thể giúp vừa gia tăng sự chia sẽ chi phí giáo dục, vừa
đáp ứng được yêu cầu công bằng là: những sinh viên theo học những ngành được
nhà nước quan tâm phát triển thì sẽ đóng mức học phí thấp, cịn những sinh viên
theo học các ngành mà xã hội đang có nhu cầu cao như kinh tế, tài chính hay luật
thì sẽ phải đóng học phí ở mức cao. Các mức học phí khác nhau cịn được áp
dụng đối với các cấp độ đào tạo và đối tượng người học : học phí chương trình
sau đại học thì cao hơn so với chương trình đại học, sinh viên nước ngồi phải
đóng học phí cao hơn so với sinh viên chính qui bản xứ. Úc là một ví dụ, những
sinh viên khó khăn thỏa mãn các điều kiện tham gia chương trình hỗ trợ được
tính mức học phí theo qui định của chính phủ, cịn các sinh viên khác và sinh
viên nước ngồi phải đóng mức học phí cao hơn nhiều (Hauptman, 2007).
Như vậy, tùy vào điều kiện, hoàn cảnh và khả năng nguồn NSNN đầu tư
cho GDĐH mà có thể lựa chọn mơ hình tài chính thích hợp áp dụng cho các
trường ĐHCL. Việc thực hiện chính sách thu học phí hợp lí cùng với việc kết
hợp linh hoạt các nguồn tài chính trong đó tranh thủ nguồn thu từ NSNN cấp, mở
rộng nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp và kêu gọi sự đóng góp của cộng đồng đó
là biện pháp nhằm đảm bảo nguồn tài chính các trường ĐHCL ở Việt Nam phát

triển theo hướng bền vững
2.1.4. Tiêu chí quản lý tài chính tốt
+ Tiêu chuẩn có các nguồn tài chính để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ
của các trường đại học cơng lập.
- Có các nguồn thu từ học phí, lệ phí, liên kết đào tạo, sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ và các nguồn thu hợp pháp khác đáp ứng nhu cầu để thực hiện
mục tiêu, nhiệm vụ dạy và học của các trường đại học công lập;
- Các nguồn thu được quản lý, sử dụng đúng mục đích, chế độ theo quy
định của pháp luật

8

download by :


- Có kế hoạch thực hiện việc huy động, phát triển các nguồn tài chính để
thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ dạy học của các trường đại học công lập.
+ Tiêu chuẩn kế hoạch tài chính, quản lý tài chính đúng theo quy định của
nhà nước, công khai, minh bạch.
- Kế hoạch tài chính hàng năm được xây dựng theo quy định và được cơng
bố cơng khai, minh bạch. Có quy chế chi tiêu nội bộ của trường đại học;
- Thực hiện thu, chi, quyết toán, hạch toán kế toán, lập báo cáo tài chính,
lưu trữ hồ sơ, sổ sách chứng từ kế tốn và nghĩa vụ tài chính với ngân sách nhà
nước theo đúng quy định của pháp luật;
- Thực hiện đúng chế độ tự kiểm tra tài chính và cơng khai tài chính theo
quy định của nhà nước.
+ Tiêu chuẩn của các trường đại học có đánh giá hiệu quả sử dụng các
nguồn tài chính và chấp hành chế độ thanh tra, kiểm tra, kiểm tốn tài chính.
- Hàng năm có đánh giá về hiệu quả sử dụng các nguồn tài chính của các
trường đại học;

- Trường đại học công lập chấp hành nghiêm chế độ thanh, kiểm tra, kiểm
tốn tài chính của cơ quan có thẩm quyền; khơng vi phạm tài chính trong 3 năm
gần nhất.
2.1.5. Nội dung quản lý tài chính tại các trường đại học Cơng lập
2.1.5.1. Cơng tác kế hoạch, lập dự tốn
Theo Trần Đức Cẩn (2012), cũng giống như các đơn vị khác, tại các
trường Đại học công tác lập kế hoạch luôn được chú trọng và thực hiện nghiêm
túc. Với một bản kế hoạch tốt và hồn chỉnh có vài trị rất lớn trong cơng tác
quản lý tài chính tại trường:
Thứ nhất: bảo đảm cho các khoản thu, chi tài chính của các đơn vị sự
nghiệp có thu, đồng thời giúp các đơn vị này sử dụng hiệu quả NSNN, đem lại
lợi ích cho cộng đồng và xã hội.
Thứ hai: Việc lập kế hoạch được căn cứ vào quy mô đào tạo, cơ sở vật
chất, hoạt động sự nghiệp và hoạt động khác trong năm báo cáo để có cơ sở dự
kiến năm kế hoạch của nhà trường. Dựa vào số liệu chi cho con người, chi quản
lý hành chính, chi nghiệp vụ chuyên môn và chi mua sắm, sửa chữa xây dựng cơ
bản của năm báo cáo làm cơ sở dự kiến cho năm kế hoạch.

9

download by :


Thứ ba: Dựa trên những kế hoạch được giao cũng như dựa toán các khoản
thu của, trường sẽ xây dựng đuợc kế hoạch tốt, chủ động thực hiện kế hoạch đã
được phê duyệt, khắc phục tình trạng thiếu vốn, thiếu kinh phí thực hiện.
Thứ tư: Đảo bảo được nguồn tài chính của trường, đảm bảo sự phát triển
chung của nhà trường cũng như nâng cao chất lượng đời sống của cán bộ cơng nhân
viên, tạo dựng được lịng tin vào thực hiện các kế hoạch của nhà trường đã đề ra.
2.1.5.2. Quy chế chi tiêu nội bộ

Theo Trần Đức Cẩn (2012), với việc xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ
hoàn chỉnh và đầy đủ, tạo điều kiện giúp nhà trường có một cơ chế quản lý tài
chính hiệu quả và chuyên nghiệp hơn bởi vì:
Đảo bảo hành thành các nhiệm vụ được giao, đây là điều quan trọng đới với
các cơ quan nói chung và đối với trường đại học nói riêng trong việc xây dựng và
thực hiện các kế hoạch, đảm bảo về tài chính, tiến độ và chất lượng của kế hoạch.
Tạo quyền chủ động trong việc quản lý và chi tiêu tài chính của Hiệu
trưởng nhà trường. Hiệu trưởng dựa vào các quy định này để chi tiêu những
khoản cần thiết trong sự phát triển của nhà trường không cần phải họp bàn cũng
như xem xét ý kiến của các bên liên quan, nhanh chóng đưa ra những quyết định
kịp thời và chính xác. Tạo quyền chủ động cho cán bộ, viên chức trong trường
hoàn thành nhiệm vụ được giao. Cán bộ công nhân viên trong trường dựa vào các
quy định chi tiêu đã được phê duyệt để có kế hoạch tài chính cho mình trong việc
thực hiện các nhiệm vụ được nhà trường giao cho.
Với quy chế chi tiêu nội bộ này, đây là căn cứ thanh toán cũng như kiểm
soát của Kho bạc Nhà nước, của cơ quan cấp trên, cơ quan tài chính…xem xét
việc thực hiện các khoản chi của nhà trường.
Quy định chi tiêu nội bộ càng rõ ràng thì việc quả lý và sử dụng tài sản càng
đúng mục đích và có hiệu quả hơn, góp phần vào cơng cuộc tiết kiệm chống lãng phí.
Ngồi ra, thơng qua chi tiêu nội bộ tạo được sự công bằng giữa các thành
viên trong nhà trường, nâng cao hiệu suất lao động…
2.1.5.3. Hạch toán, kế toán, kiểm toán
Kế toán, kiểm toán là một phần khơng thể thiếu của quản lý tài chính. Để
ghi nhận, xử lý và cung cấp thông tin đáp ứng nhu cầu sử dụng thơng tin của các
nhà quản lý, địi hỏi cơng tác ghi chép, tính tốn, phản ánh số hiện có, tình hình
ln chuyển và sử dụng tài sản, quá trình và kết quả hoạt động sử dụng kinh phí

10

download by :

của đơn vị sự nghiệp phải kịp thời, chính xác (Trần Đức Cẩn, 2012). Do đó, cơng
tác hoạch tốn kế toán cần thực hiện các nhiệm vụ sau:
Ghi chép và phản ánh một cách chính xác, kịp thời, đầy đủ và có hệ thống
tình hình ln chuyển và sử dụng tài sản, vật tư, tiền vốn, quá trình hình thành
kinh phí và sử dụng nguồn kinh phí, tình hình và kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh tại đơn vị.
- Thực hiện kiểm tra, kiểm sốt tình hình chấp hành dự tốn thu, chi; Tình
hình thực hiện các chỉ tiêu kinh tế tài chính và các tiêu chuẩn, định mức của Nhà
nước; Kiểm tra việc quản lý, sử dụng các loại vật tư tài sản ở đơn vị; Kiểm tra
việc chấp hành kỷ luật thu, nộp ngân sách, chấp hành kỷ luật thanh tốn và chế
độ chính sách của Nhà nước.
- Theo dõi và kiểm sốt tình hình phân phối kinh phí cho các đơn vị dự
tốn cấp dưới, tình hình chấp hành dự tốn thu, chi và quyết tốn của các đơn
vị cấp dưới
Lập và nộp đúng hạn các báo cáo tài chính cho các cơ quan quản lý cấp
trên và cơ quan tài chính theo quy định, cung cấp thông tin và tài liệu cần thiết
phục vụ cho việc xây dựng dự toán, xây dựng các định mức chi tiêu; Phân tích và
đánh giá hiệu quả sử dụng các nguồn kinh phí ở đơn vị.
Cơng tác hoạch tốn kế toán, kiểm toán các nội dung sau:
Thứ nhất: Hạch tốn, kế tốn, kiểm tốn các khoản thu
Nguồn tài chính đầu tư giáo dục đại học công của các nước đang phát
triển nói chung và Việt Nam nói riêng được hình thành từ hai nguồn cơ bản:
Nguồn tài chính trong nước và nguồn tài chính ngồi nước. Nguồn tài chính
trong nước được hình thành từ các nguồn:
- Nguồn tài chính tích luỹ từ ngân sách (vốn NSNN).
- Nguồn tài chính tự tạo của nhà trường
- Nguồn tài chính của dân cư (Học phí, lệ phí)
Vốn ngồi nước được hình thành chủ yếu từ viện trợ phát triển chính thức.

Luật giáo dục của Việt Nam đã ghi rõ: Vốn đầu tư cho giáo dục ởnước ta được
hình thành từ các nguồn sau: NSNN; Học phí, tiền đóng góp xây dựng trường,
các khoản thu từ tư vấn, chuyển giao công nghệ, sản xuất kinh doanh của các cơ
sở giáo dục, các khoản tài trợ khác của các tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài

11

download by :


nước theo quy định của pháp luật (Trần Đức Cẩn, 2012).
Thứ nhất, nguồn NSNN: Chủ yếu cấp cho các trường đại học, cao đẳng
cơng và trường dạy nghề do Chính phủ quyết định thành lập. Khoảng 2/3 ngân sách
trung ương được phân bổ cho Bộ Giáo dục - Đào tạo. Các Bộ ngành khác có quản
lý các trường đại học và cao đẳng cũng được cấp ngân sách. Ngoài ra, ngân sách
trung ương cịn cấp cho các chương trình mục tiêu để tăng cường cơ sở vật chất
phục vụ đào tạo. NSNN được coi là một trong những quỹ tiền tệ lớn nhất của Nhà
nước. Sự vận động của NSNN được thể hiện ra bên ngồi thơng qua hai mặt hoạt
động thu và chi.
Việc thực hiện quản lý các hoạt động xã hội, Nhà nước phải sử dụng quỹ
tiền tệ của mình để trang trải cho các nhu cầu chi của các hoạt động đó, trong đó
có chi NSNN cho giáo dục đại học công lập. Trong điều kiện hiện nay, do sự nhận
thức về tầm quan trọng đặc biệt của giáo dục - đào tạo nói chung và GD-ĐT
đại học cơng nói riêng nên việc phân phối, sử dụng nguồn vốn NSNN thông qua
chi thường xuyên được gọi là đầu tư của NSNN cho giáo dục đại học.
Hai là, nguồn ngoài NSNN: Nguồn ngoài NSNN cho giáo dục đại học bao
gồm học phí, tiền đóng góp xây dựng trường học, các khoản thu từ hoạt động tư
vấn, chuyển giao công nghệ, sản xuất kinh doanh của các cơ sở giáo dục, các
khoản tài trợ khác của các tổ chức, các nhân trong nước và ngoài nước theo quy
định của pháp luật. Trong điều kiện hiện nay nguồn tài chính ngoài NSNN dành

để đầu tư cho giáo dục đại học được hình thành từ các khoản thu sau:
- Học phí và các khoản lệ phí:Thu học phí là một trong những hình thức
để chuyển gánh nặng tài chính từ nhà nước sang cha mẹ sinh viên hoặc người sử
dụng nhân lực qua đào tạo để bù đắp một số chi phí trong việc cung cấp dịch vụ
giáo dục của Nhà nước. Từ trước tới nay, người ta quan niệm thu học phí cũng là
một cách thực hiện cơng bằng trong giáo dục. Tuy nhiên, đến thời điểm này,
chúng ta nên phân tích lại quan điểm này.
- Nguồn thu từ NCKH và tư vấn dịch vụ: Nguồn thu từ nghiên cứu khoa học,
lao động sản xuất và các dịch vụ được hình thành dựa trên việc triển khai ứng dụng
kết quả nghiên cứu vào sản xuất, đời sống hoặc tham gia vào phát triển công nghệ,
chuyển giao công nghệ, thực hiện các dịch vụ tư vấn và dịch vụ phục vụ học sinh,
sinh viên. Đặc biệt, hiện nay nhiều cơ sở giáo dục-đào tạo tiến hành liên kết đào tạo,
thông qua hình thức này có thể đem lại nguồn thu đáng kể cho nhà trường.

12

download by :