biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng

Đề bài: Biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng
Hồ Chí Minh.
Bài làm
Như ta đã biết,Hồ Chí Minh ra và lớn lên trong
một gia đình sĩ phu yêu nước,ở quê hương giàu truyền
thống cách mạng,nhưng lại vào thời điểm đất nước cũng
như thế giới đang có nhiều biến động.
Bắt đầu từ cuối thế kỷ XIX đất nước rơi vào cảnh
nô lệ lầm than dưới ách thống trị của thực dân pháp cho
đến những năm bôn ba tìm đường giải phóng.HCM đã
hoạt động trong phong trào công nhân và lao động tại
một số nước trên thế giới.Người đã tiếp thu tư tưởng M-LN ,lựa chọn con đường
giải phóng dân tộc đúng đắn.Từ dó.HCM càng đi sâu tìm hiểu các học thuyết
cách mạng trên thế giới,xây dựng về cách mạng thuộc địa trước hết là lí luận
cách mạng để giải phóng dân tộc và phát triển nó lên thànhquan điêmrieeng của
mình.Đó gọi là tư tưởng Hồ Chí Minh.
Như các văn kiện của đảng đã nêu lên,tư tưởng HCM là sản phẩmcủa sự kết
hợp chủ nghĩa M-LN với phong trào công nhân và phong trào yêu nước VN,là
kết quả sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa M-LN vào giải quyết
những vấn đề của chủ nghĩa M-LN.Đó là lý luận về cách mạng giải phóng đân
tộc,và tiến lên chủ nghĩa xã hội ở các nước thuộc địa,là tư tưởng giải phóng đân
tộc,giải phóng xã hội,giải phóng con người,mà hạt nhân trung tâm là tư tưởng về
vấn đề Giai cấp và Dân tộc.
Thật vậy,đó là một tư tưởng chính trị đặc sắc mà HCM là người đầu tiên
thấy được mối quan hệ khăng khít chặt chẽ không thể tách rời này.Tất nhiên để
giải quyết ,xử lý mối quan hệ giai cấp –dân tộc là vấn đề không hề đơn giản,ảnh
hưởng lớn đến đến sức mạnh đoàn kết dân tộc.Có một thời người ta thường rơi
vào khuynh hướng “biệt phái giai cấp”,nhấn mạnh giai cấp hơn dân tộc ,đặt lợi
ích của giai cấp cao hơn của dân tộc ;cuối cùng lợi ích của dân tộc bị hạ thấp mà
1
lợi ích của gai cấp cũng không được đảm bảo,sức mạnh của dân tộc bị suy

yếu.Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức và giải quyết đúng đắn ,nhuần nhuyễn
biện chứng giai cấp-dân tộc qua các thời kì cách mạng.Trong tư tưởng Hồ Chí
Minh,giữa giai cấp và dân tộc không đối lập nhau,không phải hy sinh cái này
cho cái kia,mà là sự thống nhất hữu cơ.Giáo sư Trần Văn Giàu nhận xét rất xác
đáng:”Chủ tịch Hồ Ch Minh không bao giờ quyên dặn dò Đảng phải ráng thu
phục đa số giai cấp công nhân,nhưng cụ Hồ cũng không bao giờ lệch chủ nghỉa
thành phần.khi ấy gọi là”công nhân chủ nghĩa”.
Qúa trình hình thành tư tưởng về hai vấn đề này của Hồ Chí Minh đã gắn
liền với cuộc đời hoạt động cách mạng của người ngay từ những ngày đầu.Như
mọi người đều thấy rõ ,trước khi học thuyết M-LN được truyền bá vào Việt
Nam thì các phong trào yêu nước của người Việt Nam chống thực dân pháp liên
tục nổ ra,nhưng kết cục đều thất bại.Nguyên nhân quan trọng nhất khiến cho các
phong trào đó thất bạichính là do bế tắc về đường lối,mặc dù các bậc lãnh tụ của
những phong trào yêu nước ấy đãdành nhiều tâm huyết cho sự nghiệp của
mình,nhưng họ không nhận thức được xu hướng của thời đại,nên không thấy
được giai cấp trung tâm của thời đại lúc này là giai cấp công nhân –giai cấp đại
biểu cho một phương thức sản xuất mới,một lực lượng tiến bộ xã hội.Do đó mục
tiêu của những phong trào ấy không phản ánh đúng xu thế vận động của lịch sử
và thời đại,nên không thể đem lại kết quả và triển vọng tốt đẹp cho sự phát triển
của xã hội Việt Nam.
Trước yêu cầu bức xúc của vấn đề giải phóng dân tộc, từ chủ nghĩa yêu
nước, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã quyết định ra đi tìm
đường cứu nước. “ Cong lao to lớn đầu tiên của Bác đối với sự nghiệp cách
mạng Việt Nam là đã tìm ra con đường cứu nước, khai phá con đường giải
phóng dân tộc và các dân tộc bị áp bứ c trên thế giới.
Trong quá trình ra đi tìm đường cứu nước, qua khoả sát thực tế các nước ở
các châu lục Âu, Phi , Mỹ và ngay cả trên đất Pháp, Nguyễn ái Quốc đã rút ra
nhận xét : chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa thực dân là nguồn gốc mọi sự đau khổ
2
của công nhân, nông dân lao dộng ở cả chính quốc cũng như thuộc địa. Nghiên

cứu các cuộc cách mạng dân chủ tư sản Mỹ (1776); Pháp (1789), Nguyễn ái
Qúôc nhận thấy các cuộc cách mạng này tuy nêu khẩu hịêu “tự do”, “bình đẳng”
nhưng không đưa lại tự do, bình đẳng thực sự cho quần chúng lao động. Người
viết :tiếng là cộng hoà, dân chủ kì thực trong thì nó bóc lột công nông, ngoài thì
nó áp bức thuộc địa. Tuy khâm phục các cuộc cách mạng ấy, nhưng Nguyễn ái
Quốc cho rằng đó là cách mạng chưa đến nơi. Vì thế, Nguyễn ái Quốc đã tích
cực tham gia hoạt động đấu tranh trong phong trào giải phóng của các dân tộc bị
áp bức, phong trào giải phóng giai cấp công nhân ở các nước tư bản. Chính vì
vậy mà Nguyễn ái Quốc đã tìm
đến với cách mạng tháng 10 Nga, đến với V.I Lênin như một tất yếu lịch
sử. Cách mạng tháng 10 Nga thắng lợi là một sự kiện chính tị đặc biệt quan
trọng trong các hoạt động cứu nước của Nguyễn ái Quốc.Đặc biệy,sau khi đọc
“Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về dân tộc và thuộc địa” của
V.I.Lênin.Nguyễn ái Quốc đã thấy rõ hơn con đướng đúng đắn mà cách mạng
Việt Nam sẽ trải qua.Người khẳng định: “Chỉ cóchủ nghĩa xã hội,chủ ngiã cộng
sản mới giải phóng dân tộc không còn con đường nào khác con đường vô
sản”.Kết luận trên đây của Nguyễn ái Quốc là sự khẳng định một hướng đi
mới,nguyên tắc chiến lược mới,mục tiêu và giải pháp hoàn toàn mới,khác hẳn về
căn bản so với các lãnh tụ của các phong trào yêu nước trước đó ở Việt Nam,
đưa cách mạng giải phóng dân tộc vào quỹ đạo của cách mạng vô sản, tức là sự
nghiệp cách mạng ấy phải do đảng cuẩ giai cấp công nhân lãnh đạo, lấy hệ tư
tưởng của chủ nghĩa Mac_Lênin làm nền tảng.
Vì vậy, con đường phát triển tất yếu của cách mạng giải phóng dân tộc,
phát triển thành cách mạng xã hội chủ nghĩa. Người chỉ rõ : “Cách mạng giải
phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng xã hội chủ nghĩa thì mới gaình
được thắng lợi hoàn toàn.
3
Trong quá trình hoạt động thực tiễn cách mạng, Nguyễn Ái Quốc đã đấu
tranh và chỉ đạo giải quyết mối quan hệ giữa giải phóng dân tộc và giải phóng
giai cấp, bền bỉ chống các quan điểm không đúng về vấn đề dân tộc và thuộc

địa, đã phát triển lý luận về cách mạng giải phóng dân tộc. Ngay từ khi hoạt
động trong phong trào công nhân ở Pháp, Người đã nhận thấy một hố sâu ngăn
cách giữa giai cấp công nhân và nhân dân lao động ''chính quốc'' với giai cấp
công nhân và nhân dân lao động thuộc địa. Đó là chủ nghĩa sô-vanh nước lớn
của các dân tộc đi thống trị và chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi đối với các dân tộc bị
thống trị.
Mà học thuyết Mac_Lênin đã từng nhìn thấy nhưng đang còn coi nhẹ.
Trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản, Marx –Engels đề cập đến vấn đề dân tộc
và vấn đề giai cấp như sau:
Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản ở giai đoạn đầu mang tính chất dân tộc,
vì phong trào vô sản là phong trào độc lập của khối đại đa số, mưu lợi ích cho
khối đại đa số. Vì vậy, cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản chống lại giai cấp tư
sản, không phải là cuộc đấu tranh dân tộc, nhưng lúc đầu mang hình thức dân
tộc. Như vậy, Marx-Engels đã thấy được mối quan hệ gắn bó giữa vấn đề dân
tộc và vấn đề giai cấp. Hai ông không xem nhẹ vấn đề dân tộc. Tuy nhiên, hai
ông không đi sâu giải quyết vấn đề dân tộc vì:
- Tại các nước này, mâu thuẫn cơ bản của xã hội là mâu thuẫn giữa hai giai
cấp đối kháng: tư sản và vô sản.
- Về cơ bản, ở châu Âu, vấn đề dân tộc đã được giải quyết trong cách mạng
tư sản.
- Vào thời của Marx, hệ thống thuộc địa đã có, nhưng các cuộc đấu tranh
giành độc lập chưa phát triển mạnh.
Do vậy, trong sự nghiệp giải phóng hai ông nhấn mạnh đến giải phóng giai
cấp công nhân. Marx-Engels viết: "Hãy xóa bỏ tình trạng người bóc lột người
thì tình trạng dân tộc này bóc lột dân tộc khác sẽ được xóa bỏ" và: "Khi mà sự
đối kháng giữa các giai cấp trong nội bộ dân tộc không còn nữa thì sự thù địch
4
giữa các dân tộc cũng đồng thời mất theo". Như vậy theo Marx-Engels, để giải
quyết sự đối kháng dân tộc, trước hết phải giải quyết sự đối kháng giai cấp, giải
phóng giai cấp là nhiệm vụ trung tâm, là điều kiện để giải phóng dân tộc. Lenin

từng nhận xét, đối với Marx so với vấn đề giai cấp vô sản thì vấn đề dân tộc chỉ
là vấn đề thứ yếu thôi.
Đến thời Lenin, khi chủ nghĩa đế quốc trở thành hệ thống thế giới, cách
mạng giải phóng dân tộc trở thành một bộ phận của cách mạng vô sản, Lenin
mới có cơ sở thực tiễn để phát triển vấn đề dân tộc thuộc địa thành một hệ thống
lý luận. Lenin cho rằng cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản chính quốc sẽ không
giành được thắng lợi, nếu nó không liên minh với cuộc đấu tranh của các dân tộc
bị áp bức. Từ đó Người cùng với Quốc tế cộng sản bổ sung khẩu hiệu nêu trong
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản: "Vô sản tất cả các nước và các dân tộc bị áp
bức đoàn kết lại."
Sau khi Lenin mất, Ban lãnh đạo Quốc tế cộng sản một thời gian dài đã
nhấn mạnh vấn đề giai cấp, coi nhẹ vấn đề dân tộc, vì vậy không mấy quan tâm
đến chủ nghĩa yêu nước, tinh thần dân tộc của các nước thuộc địa, thậm chí còn
coi đó là biểu hiện của chủ nghĩa quốc gia hẹp hòi, trái với chủ nghĩa quốc tế vô
sản.
Tóm lại, Marx - Engels, Lenin đã nêu ra những quan điểm cơ bản về mối
quan hệ giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp. Tuy nhiên, xuất phát từ yêu cầu,
mục tiêu của cách mạng vô sản châu Âu, các ông vẫn tập trung nhiều hơn vào
vấn đề giai cấp, vẫn "đặt lên hàng đầu và bảo vệ những lợi ích không phụ thuộc
vào dân tộc và chung cho toàn thể giai cấp vô sản".
Tiếp thu chủ nghĩa Marx-Lenin trên nền tảng truyền thống yêu nước và
nhân ái của dân tộc Việt Nam, Hồ Chí Minh có quan điểm riêng, độc đáo về vấn
đề giai cấp và vấn đề dân tộc. Người cho rằng: Phải kết hợp và giải quyết hài
hòa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp, song phải đặt lợi ích dân tộc lên trên hết
và trước hết.
5
Luận điểm này của Người xuất phát từ cơ sở thực tiễn của phương Đông và
Việt Nam:
Năm 1924, trong Báo cáo về Bắc kỳ, Trung kỳ và Nam kỳ Người cho rằng:
"Marx đã xây dựng học thuyết của mình trên một triết lý nhất định của lịch sử,

nhưng lịch sử nào? Lịch sử châu Âu. Mà châu Âu là gì? Đó chưa phải là toàn
thể nhân loại. Dù sao thì cũng không thể cấm bổ sung "cơ sở lịch sử" của chủ
nghĩa Marx bằng cách đưa thêm vào đó những tư liệu mà Marx ở thời mình
không thể có được". Và người đề nghị: "Xem xét lại chủ nghĩa Marx về cơ sở
lịch sử của nó, củng cố nó bằng dân tộc học phương Đông". Ở phương Đông,
"Cuộc đấu tranh giai cấp diễn ra không giống như ở phương Tây, bởi vì xã hội
Đông Dương, Ấn Độ hay Trung Quốc, xét về mặt cấu trúc kinh tế không giống
như xã hội phương Tây thời trung cổ, cũng như thời cận đại, và đấu tranh giai
cấp ở đó không quyết liệt như ở đây…".
Đối với Việt Nam, Hồ Chí Minh cho rằng Việt Nam là một nước thuộc địa
nửa phong kiến, mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam với chủ nghĩa đế quốc và tay
sai nổi trội hơn mâu thuẫn giữa giai cấp nông dân với địa chủ phong kiến, giữa
tư sản với vô sản. Do đó, không phải giải quyết vấn đề giai cấp rồi mới giải
quyết vấn đề dân tộc như ở phương Tây. Ngược lại chỉ có thể giải quyết vấn đề
dân tộc mới giải phóng được giai cấp. Quyền lợi dân tộc và giai cấp là thống
nhất, quyền lợi dân tộc không còn, thì quyền lợi mỗi giai cấp, mỗi bộ phận trong
dân tộc cũng không thể thực hiện được. Quan điểm này sau này thể hiện rõ ở
Nghị quyết Hội nghị Trung ương VIII, năm 1941 do Người chủ trì: "Trong lúc
này quyền lợi của bộ phận giai cấp phải đặt dưới sự tồn vong sinh tử của quốc
gia dân tộc. Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng,
không đòi được tự do độc lập cho toàn dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc
gia dân tộc chịu mãi kiếp ngựa trâu mà quyền lợi của bộ phận giai cấp đến vạn
năm cũng không đòi lại được."
Trong Đại hội Tua, thành lập Đảng Cộng sản Pháp (1920), Nguyễn Ái
Quốc đã kêu gọi những người xã hội ủng hộ phong trào giải phóng ở các thuộc
6
địa và lên án phái nghị viện đi theo đường lối cơ hội của Đệ nhị quốc tế, theo
đuổi bọn thực dân phản động, từ chối yêu cầu giải phóng của các dân tộc thuộc
địa. Trong nhiều tham luận tại các Đại hội quốc tế và các bài viết, Nguyễn Ái
Quốc đã bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, phê bình một cách kiên quyết và chân

thành những sai lầm, khuyết điểm của các Đảng Cộng sản chính quốc. Các Đảng
Cộng sản này, tuy thừa nhận 21 điều kiện của Quốc tế cộng sản, trong đó Điều 8
quy định các Đảng Cộng sản ở chính quốc phải ủng hộ và hoạt động một cách
thiết thực giúp đỡ phong trào giải phóng dân tộc; nhưng trên thực tế hoạt động
rất ít, do không nhận thức đúng tầm quan trọng của vấn đề thuộc địa.
Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, ngay từ khi mới thành lập, trong ''Chính
cương vắn tắt'' do Nguyên Ái Quốc khởi thảo đã khẳng định: ''Chủ trương làm
tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản''.
Như vậy là, lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng Việt Nam, với Hồ Chí Minh,
sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng XHCN. Cuộc
cách mạng này kết hợp trong bản thân nó tiến trình của hai sự nghiệp giải
phóng: giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ thực dân và giải phóng giai cấp khỏi
ách áp bức bóc lột. Vấn đề dân tộc được giải quyết trên lập trường của giai cấp
công nhân - điều đó phù hợp với xu thế thời đại và lợi ích của các giai cấp và lực
lượng tiến bộ trong dân tộc. Sức mạnh đi tới thắng lợi của cách mạng Việt Nam
không phải là cái gì khác mà là mục tiêu dân tộc luôn thống nhất với mục tiêu
dân chủ trên cơ sở định hướng XHCN. Đặc điểm nổi bật của cách mạng Việt
Nam là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân triệt để, tạo tiền đề cho bước
chuyển sang thời kỳ quá độ lên CNXH; tức là, cách mạng XHCN là bước kế tiếp
ngay khi cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân thắng lợi và giữa hai cuộc cách
mạng này không có một bức tường nào ngăn cách. Đây là quan điểm hết sức căn
bản của tư tưởng Hồ Chí Minh: chỉ có hoàn thành cách mạng giải phóng dân tộc
mới có điều kiện để tiến lên CNXH và chỉ có cách mạng XHCN mới giữ vững
được thành quả cách mạng giải phóng dân tộc, mới mang lại cuộc sống ấm no,
tự do, hạnh phúc cho mọi tầng lớp nhân dân, mới có độc lập dân tộc thực sự.
7
Như chúng ta đều biết, Hồ Chí Minh đã đi từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ
nghĩa Mác - Lênin. Từ đó, Người đã phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước truyền
thống Việt Nam, trong sự thống nhất với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Bởi vậy,
trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đúng như Ph. Ăng-Ghen đã nói: Những tư tưởng

dân tộc chân chính đồng thời cũng là những tư tưởng quốc tế chân chính. Sự
phát triển tự tưởng Hồ Chí Minh đã chỉ đạo sự phát triển của thực tiễn cách
mạng Việt Nam, trong sự thúc đẩy lẫn nhau giữa dân tộc và giai cấp, ý thức giác
ngộ về cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc là tiền đề quyết định nhất, cũng là
động lực chủ yếu để Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác - Lênin và tiếp thu
quan điểm mác-xít về giai cấp. Đó chính là nhân tố đảm bảo tính khoa học và
cách mạng cho sự phát triển tinh thần dân tộc đúng đắn ở người chiến sĩ cộng
sản Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự kết hợp, gắn bó hữu cơ giữa hai quá trình đấu
tranh cách mạng: giải phóng dân tộc và cách mạng vô sản không phải chỉ là
chứng minh cho sự đúng đắn của chủ nghĩa Mác - Lênin, mà còn là sự phát triển
sáng tạo và có giá trị định hướng rất cơ bản. Qua thực tiễn đấu tranh và lãnh đạo
cách mạng Việt Nam, luôn bám sát đặc điểm thực tiễn Việt Nam và tham khảo
kinh nghiệm các nước khác, Hồ Chí Minh đã có những giải pháp đúng đắn, sáng
tạo, đáp ứng đòi hỏi của lịch sử, góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận
của chủ nghĩa Mác - Lênin; đó cũng chính là nguồn gốc sức mạnh của cách
mạng nước ta trong suốt bảy thập kỷ qua. Bởi lẽ:
Một là, cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại ngày nay muốn thành
công triệt để nhất định phải đi theo quỹ đạo và là một bộ phận khăng khít của
cách mạng vô sản. Cuộc cách mạng đó phải đưa vào lực lượng của nhân dân,
nòng cốt là liên minh công nông, do chính Đảng của giai cấp công nhân lãnh
đạo. Hồ Chí Minh nhận thức rất rõ, nếu chỉ đưa vào lực lượng của riêng giai cấp
công nhân, thậm chí cả giai cấp nông dân là hoàn toàn không đủ, mà theo
8
Người, chỉ có phát động cả dân tộc tham gia mới biến sức mạnh dân tộc thành
lực lượng vô địch.
Hai là, cuộc đấu tranh giải quyết mâu thuẫn giai cấp trong nội bộ dân tộc
(mâu thuẫn địa chủ - nông dân, mâu thuẫn tư sản - vô sản) không tách rời cuộc
đấu tranh giải quyết mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc với các thế lực đế quốc
xâm lược. Ở giai đoạn đầu của cách mạng, cần đặt vấn đề dân tộc, độc lập dân

tộc lên trên hết. ''Nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc, không đòi được độc
lập tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể dân tộc còn chịu mãi
kiếp ngựa trâu mà quyền lợi của bộ phận giai cấp đến vạn năm cũng không đòi
lại được''. ''Chính lập trường và lợi ích giai cấp công nhân đòi hỏi trước hết phải
giải phóng dân tộc''. Ở đây rõ ràng cái giai cấp được biểu hiện ở cái dân tộc, cái
dân tộc được giải quyết theo lập trường giai cấp công nhân, chứ đâu phải là "hy
sinh cái nọ cho cái kia" như có người từng cố chứng minh.
Ba là, cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng vô sản ở chính quốc như
''hai cánh của một con chim'', phải thực hiện sự liên minh giữa vô sản ở chính
quốc với vô sản và nhân dân các nước thuộc địa thì cách mạng mới thắng lợi.
Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa không phụ thuộc một chiều
vào cách mạng vô sản ở chính quốc, mà có thể và phải chủ động tiến lên giành
thắng lợi, thậm chí có thể giành thắng lợi trước, từ đó góp phần tích cực hỗ trợ
cho cách mạng ở các nước tư bản. Đó là nhận định hết sức đúng đắn, táo bạo và
sáng tạo của Hồ Chí Minh. Đáng tiếc là có lúc quan điểm này của Hồ Chí Minh
không được một số người, trong đó có một vài người của Quốc tế cộng sản cũng
không thừa nhận.
Bốn là, sau khi giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị ngoại bang, khỏi chế
độ thuộc địa, dân tộc vừa được giải phóng phải quá độ lên CNXH và trong bước
quá độ ấy phải tự mình tìm tòi con đường, phương thức riêng phù hợp với tình
hình và đặc điểm đất nước, tránh giáo điều, dập khuôn những hình thức, bước
đi, biện pháp của nước khác.
9
Trong thực tiễn công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN hiện
nay, việc vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hố Chí Minh về mối quan hệ
biện chứng giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp càng có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng hết sức cấp thiết. Bởi vì, thực tế cho ta bài học là, có thời kỳ, khi triển khai
các nhiệm vụ xây dựng CNXH, đã có lúc Đảng ta phạm sai lầm nóng vội, chủ
quan, duy ý chí, quá nhấn mạnh vấn đề giai cấp nên đã xem nhẹ vấn đề dân tộc
trong việc hoạch định và thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội, dẫn đến

lợi ích các giai cấp, tầng lớp không được tính đến đầy đủ và kết hợp hài hoà, sức
mạnh dân tộc không được phát huy như một trong những động lực chủ yếu nhất.
Nhưng ngay sau đó, Đảng ta đã kịp thời khắc phục có hiệu quả cả về phương
điện nhận thức lý luận cũng như trong hoạt động thực tiễn về vấn đề này.
Tuy thế, trong những năm gần đây, ở nước ta đã nảy sinh ý kiến cho rằng:
mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp luận chứng trong chủ nghĩa
Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ đúng với một số nước khác nào đó, còn
ở Việt Nam vốn là nước thuộc địa, nửa phong kiến, vấn đề dân tộc bao giờ cũng
chi phối, khi nào Đảng nhấn mạnh vấn đề giai cấp thì đều dẫn đến sai lầm. Từ
đó, họ đề xuất ý kiến theo hướng nhấn mạnh một chiều vấn đề dân tộc, tách vấn
đề dân tộc khỏi vấn đề giai cấp, hạ thấp ý nghĩa quan trọng, bức thiết của vấn đề
giai cấp, không lấy quan điểm giai cấp làm quan điểm cơ sở lập trường để xem
xét, giải quyết vấn đề dân tộc. Theo họ, nước ta hiện nay chỉ nên đề ra và giải
quyết những vấn đề dân tộc, còn vấn đề giai cấp không nên đặt ra. Mục tiêu ''dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh'' được họ đồng tình,
thưng giải thích theo hướng phi giai cấp, nghĩa là không nhất thiết phải theo
định hướng XHCN. Thực chất là họ bác bỏ đường lối giải quyết vấn đề dân tộc
theo lập trường của giai cấp công nhân. Quan điểm nêu trên đi ngược với con
đường mà Hồ Chí Minh, Đảng ta và nhân dân ta đã lựa chọn, và rõ ràng là
không phù hợp với thực tiễn của lịch sử cách mạng Việt Nam. Thực tiễn đó đã
chỉ ra rằng, trong bất cứ giai đoạn nào, sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta đều
phải kết hợp nhuần nhuyễn lợi ích giai cấp với lợi ích dân tộc; trong chủ nghĩa
10
yêu nước Việt Nam luôn luốn gắn bó hữu cơ với lý tưởng của giai cấp công
nhân Việt Nam. Nền độc lập thật sự của dân tộc; tự do, sự giàu mạnh, văn minh
và hạnh phúc của nhân dân chỉ có thể đạt được một cách bền vững trong sự
nghiệp cách mạng theo mục tiêu, lý tưởng của giai cấp công nhân. Bởi vậy, ngay
từ khi khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới, Đảng ta đã xác định rõ: đổi
mới không phải là thay đổi mục tiêu XHCN mà là quan niệm đúng đắn hơn về
CNXH và thực hiện mục tiêu ấy bằng những hình thức; bước đi và biện pháp

phù hợp. Nói cách khác, giữ vững định hướng XHCN là nguyên tắc cơ bản của
quá trình đổi mới.
Thực tiễn cách mạng Việt Nam từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đến
nay, Đảng ta đã ngày càng cụ thể hoá và hoàn thiện đường lối đổi mới toàn diện,
mà thực chất là nhận thức đúng đắn và sâu sắc hơn về chủ nghĩa Mác - Lênin và
tư tưởng Hồ Chí Minh, kết hợp đúng đắn vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp
trong công cuộc xây đựng CNXH ở nước ta.
Văn kiện của Đảng ta tại Đại hội lần thứ IX đã xác định rõ: "mối quan hệ
giữa các giai cấp, các tầng lớp xã hội là quan hệ hợp tác và đấu tranh trong nội
bộ nhân dân, đoàn kết và hợp tác lâu dài trong sự nghiệp xây đựng và bảo vệ Tổ
quốc được sự lãnh đạo của Đảng. Lợi ích giai cấp công nhân thống nhất với lợi
ích toàn dân tộc trong mục tiêu chung là: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa
xã hội".
Nhìn lại lịch sử dân tộc ta trong thế kỷ XX, một thế kỷ vận động và phát
triển mau lẹ và phức tạp của tình hình quốc tế, chúng ta càng thấy sự đúng đắn,
sáng tạo của tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giai cấp.
Vấn đề đó đã được kiểm nghiệm bằng thực tế, cả trong chiến tranh ác liệt
lẫn trong những khó khăn của hoà bình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay,
tư tưởng Hồ Chí Minh đang thể hiện giá trị trường tồn nhất là trong bối cảnh các
dân tộc đang đứng trước những thách thức cực kì nguy hiểm khi các thế lực hiếu
chiến dựa vào tiềm lực quân sự hiện đại tiến hành chiến tranh xâm lược những
nước có chủ quyền, bất chấp luật pháp.
11
Điều đó càng cho thấy sự cần thiết phải tiếp tục nghiên cứu, học tập, quán
triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giai cấp trong tình hình mới,
làm cơ sở vững chắc cho việc vận dụng, hoạch định, tổ chức và thực hiện đường
lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, để đưa dân tộc ta vượt qua mọi thử thách,
vững bước trong quá trình xây dựng một đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
12