Luận văn thạc sỹ - Hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (687.36 KB, 140 trang )
1
1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------
ĐÀM DIỆU QUYÊN
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỒ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT
THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ CAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
1
1
2
2
Hà Nội – 2020
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------
ĐÀM DIỆU QUN
HỒN THIỆN CƠNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỒ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT
THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ CAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý địa chính
Mã ngành: 8340410
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THẾ PHÁN
2
2
3
3
Hà Nội – 2020
3
3
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Tác giả luận văn
Đàm Diệu Quyên
4
4
LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành chương trình đại học, cao học và viết luận văn: “Hồn thiện
cơng tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự
án đầu tư trên địa bàn Thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng”, em đã nhận được sự
hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý quý báu của quý thầy cô trong khoa Bất động sản và
kinh tế tài nguyên - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.
Lời đầu tiên, em xin bày tỏ tình cảm chân thành và gửi lời cảm ơn tới tồn
thể thầy cơ giáo của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân và đặc biệt là các thầy cô
giáo Khoa Bất động sản và kinh tế tài nguyên đã tận tình dạy bảo, truyền đạt lại cho
em những kiến thức bổ ích trong suốt thời gian học tập tại nhà trường.
Em xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Thế Phán, người thầy đã
dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu, bổ sung ý tưởng và
giúp đỡ em hoàn thành tốt bài luận văn này.
Nhân đây, em cũng xin trân trọng cảm ơn ban lãnh đạo và anh chị em đồng
nghiệp tại Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Hàng Hải Việt Nam (MSB), Phịng giao
dịch Hồng Mai, đã hỗ trợ, tạo điều kiện và động viên em trong quá trình thực hiện
luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 09 năm 2020
Tác giả luận văn
Đàm Diệu Quyên
5
5
MỤC LỤC
6
6
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
7
7
BT&GPMB
Bồi thường và giải phóng mặt bằng
BT GPMB
Bồi thường giải phóng mặt bằng
GPMB
Giải phóng mặt bằng
GCNQSDĐ
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
NĐ - CP
Nghị định – Chính phủ
QĐ
Quyết định
UBND
Ủy ban nhân dân
CTr-TU
Chương trình – Tỉnh Ủy
DANH MỤC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ
BẢNG:
Bảng 2.1. Hiện trạng tài nguyên đất tại thành phố Cao Bằng.................................66
Bảng 2.2. Bảng giá đất trồng lúa..........................................................................................83
Bảng 2.3. Kết quả điều tra công tác bồi thường của người dân có đất b ị thu
hồi................................................................................................................................. 87
Bảng 2.4. Kết quả điều tra công tác bồi thường của cán bộ quản lý ...................89
Bảng 2.5: Khảo sát ý kiến của người dân bị thu h ồi đất và cán b ộ qu ản lý nhà
nước về nhu cầu hỗ trợ tạo việc làm...........................................................91
Bảng 2.6. Số liệu chi tiết sử dụng đất hai bên đường phía Nam............................95
Bảng 2.7. Chi phí bồi thường dự án Đường phía Nam khu đơ thị mới.................96
HÌNH
Hình 2.1. Bản đồ Thành phố Cao Bằng..............................................................................63
Hình 2.2. Thi cơng đường phía Nam khu đơ thị mới Thành phố đoạn Km0+300
........................................................................................................................................ 93
SƠ ĐỒ:
Sơ đồ 2.1. Quy trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cưtrên
địa bàn thành phố Cao Bằng..............................................................................79
8
8
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------
ĐÀM DIỆU QUYÊN
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỒ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT
THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ CAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý địa chính
Mã ngành: 8340410
TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
Hà Nội – 2020
9
9
10
TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
1. Tính cấp thiết của đề tài
2. Tổng quan nghiên cứu
3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1.
Mục tiêu chung
Đề xuất các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn thành phố
Cao Bằng, Tỉnh Cao Bằng trong những năm tới.
3.2.
Mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể
- Khái quát hóa các vấn đề lý luận về tái định cư và các quy định pháp
luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển
kinh tế - xã hội.
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao
Bằng, tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn từ 2017 – 2020.
- Chỉ ra những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế trong công tác
bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án
đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. Từ đó, đề xuất giải
pháp khắc phục.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1.
Đối tượng nghiên cứu
Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện
10
10
11
các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
4.2.
Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Đánh giá khái quát thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành
phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng và đi sâu vào một vài dự án: “Dự án đường phía Nam
khu đô thị mới thành phố Cao Bằng”; “Dự án khu đơ thị 9A, phường Sơng Hiến,
Cao Bằng” làm ví dụ phân tích.
- Về khơng gian: Nghiên cứu tại địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
- Về thời gian: Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh
Cao Bằng trong giai đoạn 2017 – 2020. Trong đó:
+ Dữ liệu thứ cấp được thu thập cho giai đoạn 2017-2020
+ Dữ liệu sơ cấp được thu thập vào tháng 4 năm 2020 đề xuất giải pháp cho
giai đoạn đến năm 2025.
5. Quy trình và phương pháp nghiên cứu
5.1. Quy trình
5.2. Phương pháp nghiên cứu
5.2.1. Thu thập thơng tin
5.2.1.1. Thu thập thông tin thứ cấp
5.2.1.2. Thu thập thông tin sơ cấp
5.2.2. Phương pháp chỉnh lý và tổng hợp thông tin
11
11
12
5.3.
Phương pháp phân tích thơng tin
- Phương pháp thống kê mơ tả
- Phương pháp phân tích, đối chiếu, so sánh tổng hợp, khái quát hóa…
- Phương pháp ngoại suy: từ số liệu đã thu thập được, đưa ra đề xuất ý kiến,
đánh giá, nhận xét…
6. Kết cấu luận văn
• Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư, phát triển kinh tế – xã hội.
• Chương 2: Thực trạng về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng,
tỉnh Cao Bằng.
• Chương 3: Định hướng và giải pháp đảm bảo nhằm nâng cao chất lượng hiệu
quả trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
thực hiện các dự án đầu tư qua thực tiễn tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao
Bằng.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ
TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ĐỂ THỰC HIỆN DỰ ÁN
ĐẦU TƯPHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
1.1. Tổng quan về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu
hồi đất để làm dự án đầu tư
12
12
13
1.1.1. Một số khái niệm liên quan
1.1.2. Vai trò của công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất để thực hiện dự án đầu tư
1.1.3. Các quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
để thực hiện các dự án đầu tư
1.1.3.1. Các căn cứ pháp lý để Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư
1.1.4. Nội dung công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi
đất để thực hiện dự án đầu tư
1.1.4.1. Giới thiệu địa điểm và thông báo thu hồi đất
1.1.4.2. Lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư
1.1.4.3. Quyết định thu hồi đất, phê duyệt và thực hiện phương án bồi thường, hỗ
trợ tái định cư, giao đất, cho thuê đất
1.1.4.4. Công khai phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, giao đất, cho thuê đất
1.1.4.5. Thực hiện chi trả bồi thường, hỗ trợ, bố trí tái định cư
1.1.4.6. Cưỡng chế thu hồi đất
1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư
1.1.5.1. Các yếu tố khách quan
*Công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
*Yếu tố thanh tra chấp hành các chế độ, thể lệ về quản lý và sử dụng đất đai
13
13
14
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ
KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
2.1. Khái quát về thành phố Cao Bằng và kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa
bàn thành phố Cao Bằng
2.1.1. Khái quát về thành phố Cao Bằng và tình hình thu hồi đất để thực hiện
các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố
2.1.2. Khái quát tình hình thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn
thành phố Cao Bằng
2.2. Thực trạng và kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
2.2.1. Quy trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực
hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
2.2.2. Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu
hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
Từ năm 2017 đến nay, UBND thành phố Cao Bằng được giao nhiệm vụ chủ
đầu tư thực hiện trên 40 dự án, cơng trình phát triển đơ thị với tổng vốn đầu tư trên
800 tỷ đồng. UBND thành phố đã triển khai quyết liệt cơng tác giải phóng mặt bằng
các dự án: Dự án đường phía Nam khu đơ thị mới Đề Thám, Bến xe khánh liên tỉnh
thành phố Cao Bằng, hoàn thành làm mới tuyến E khu trung tâm hành chính tỉnh…
Duy trì tổ chức hội nghị gặp mặt và đối thoại giữa UBND thành phố với các nhà
đầu tư, doanh nghiệp, doanh nhân để tiếp cận các kiến nghị, đề xuất từ phía doanh
nghiệp, đồng thời giới thiệu danh mục các dự án, cơng trình phục vụ phát triển đô
thị để kêu gọi thu hút đầu tư.
Trong q trình triển khai cơng trình, dự án, cơng tác giải phóng mặt bằng
14
14
15
(GPMB) ln là khâu khó khăn, phức tạp vì “đụng chạm” trực tiếp đến quyền lợi
của người dân, là một trong những nguyên nhân chính làm chậm tiến độ nhiều dự
án. Để công tác GPMB thuận lợi, trước hết Thành phố cần công khai rõ ràng các dự
án, phổ biến chính sách về GPMB đối với tất cả các trường hợp liên quan, từ đó tiếp
thu ý kiến phản hồi của người dân, nhất là vướng mắc, kiến nghị của các hộ dân
nằm trong diện GPMB. Trên cơ sở đó, Thành phố đã huy động cả hệ thống chính trị
xử lý thông tin đưa ra các giải pháp giải quyết tình vấn đề cụ thể. Trong đó, chú
trọng cơng tác tuyên truyền về ý nghĩa và tầm quan trọng của các dự án cần thu hồi
đất với sự phát triển của địa phương, với nhân dân, nhất là người dân trong vùng dự
án bị thu hồi đất. Các quy định, chính sách của Nhà nước về bồi thường, hỗ trợ tái
định cư được áp dụng khi thu hồi đất, thể hiện rõ tinh thần quyết tâm, quyết liệt của
các cơ quan khi thực hiện thực thi công tác GPMB. Trong q trình triển khai cơng
tác GPMB, Thành phố đã tổ chức hội nghị tuyên truyền dự án, đối thoại giải đáp
thắc mắc, vận động, thuyết phục nhân dân, coi đây là cơng việc hàng đầu có tính
quyết định.
*Cơng tác bồi thường
*Công tác hỗ trợ
* Bồi thường hỗ trợ đất nông nghiệp
*Hỗ trợ cho người lao động bị thu hồi đất
*Công tác tái định cư
2.2.3. Kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng
2.2.3.1. Đánh giá của người dân có đất bị thu hồi
2.2.3.2. Đánh giá của cán bộ quản lý
2.2.4. Ví dụ thực tiễn
*Dự án đường phía Nam khu đô thị mới
*Dự án phát triển khu đô thị 9A, phường Sông Hiến, Cao Bằng
2.3. Đánh giá về công tác quản lý bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn
thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
15
15
16
Sau khi Luật Đất đai năm 2013, các Nghị định của Chính phủ quy định chi
tiết thi hành một số Điều của Luật đất đai năm 2013, các Thông tư hướng dẫn của
các Bộ và các Quyết định liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
của UBND tỉnh Cao Bằng được ban hành, UBND thành phố Cao Bằng đã thực hiện
tuyên truyền, phổ biến văn bản pháp luật về đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng
tới người dân thì cơng tác quản lý bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn thành
phố Cao Bằng có những ưu điểm và nhược điểm sau:
Ưu điểm
Thông qua việc sử dụng phiếu điều tra bằng cách trả lời các câu hỏi và lựa
chọn ngẫu nhiên đối với những hộ bị ảnh hưởng của các dự án trong khu vực
GPMB, đã có rất nhiều ý kiến khác nhau từ phía người dân với những mong muốn
và nguyện vọng khác nhau.
Nhờ vào sự tuyên truyền, vận động của các cán bộ thực hiện công tác GPMB
cũng như các cán bộ chính quyền địa phương, nhìn chung người dân đã nắm được
các chủ trương chính sách của Nhà nước, đây là một điều rất quan trọng, người dân
có ủng hộ thì cơng tác GPMB mới có thể thực hiện một cách nhanh chóng. Song
bên cạnh đó vẫn có số hộ trả lời sai, tuy vậy các cuộc họp dân nhằm tuyên truyền,
giải thích về chủ trương. Chính sách thu hồi đất, được giải thích rõ ràng những
vướng mắc trong khi thực hiện GPMB như đo đạc, kê khai, kiểm kê, đơn giá, áp
giá…những nhận thức của nhiều người dân cịn hạn chế do khơng quan tâm đến vấn
đề.
Cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố nhận được
nhiều sự đồng thuận của người dân khi Nhà nước thu hồi đất, đạt được những kết
quả khả quan, góp phần quan trọng làm thay đổi diện mạo đô thị của thành phố.
Việc đầu tư xây dựng các cơng trình đường giao thơng, cơng trình phúc lợi xã hội,
cung cấp điện, nước sạch phục vụ sinh hoạt, sản xuất được quan tâm, từng bước
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.
Cơ chế chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khá cụ thể, rõ ràng, đối
với từng trường hợp cần thu hồi đất, tạo thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân
có liên quan dễ dàng thực hiện. Luật mới đã quy định thẩm quyền về thu hồi đất đối
16
16
17
với các trường hợp có cả tổ chức và hộ gia đình, cá nhân được quy định rõ ràng và
linh hoạt, tạo thuận lợi trong việc phê duyệt phương án bồi thường và thu hồi đất
trong trường hợp có cả đối tượng tổ chức và hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất.
Nhược điểm
- Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tuy đã được điều chỉnh nhưng
việc thực hiện và ban hành văn bản hướng dẫn của cấp có thẩm quyền vẫn chưa kịp
thời và sát với các quy định về định giá bồi thường (Việc quyết định giá cụ thể bồi
thường đất còn áp dụng quy định của bảng đơn giá rồi nhân hệ số tỏng khi quy định
là phải đưa ra giá cụ thể đối với từng thửa đất). Các chính sách quy định về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư của tỉnh ban hành chưa sát với tình hình địa phương,
cơ chế chính sách bồi thường thường xun thay đổi, cịn có quy định chưa rõ ràng,
chồng chéo, chưa phù hợp với thực tế, chưa giải quyết được các nội dung thương
gặp như xác định diện tích, loại đất tính bồi thường khi diện tích và loại đất thực tế
khác so với Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp, gây khó khăn cho cơng tác
giải phóng mặt bằng. Ngồi ra, chưa có Quy định chung hướng dẫn về quy trình,
thủ tục bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và chưa có biểu
mẫu cụ thể do tỉnh quy định nên quá trình áp dụng đơi khi cịn lúng túng, thiếu đồng
bộ làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
- Các Quyết định của UBND tỉnh ban hành bảng giá nhà và các cơng trình
xây dựng gắn liền với đất để tính bồi thường thiệt hại, bảng giá bồi thường cây cối,
hoa màu và thủy sản khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Cao Bằng được ban
hành từ năm 2014, 2015. Trong quá trình tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ người
dân bị thu hồi đất thắc mắc và đề nghị điều chỉnh đơn giá. Nhưng đến nay vẫn chưa
được điều chỉnh.
- Công tác xác nhận nguồn gốc đất của UBND cấp xã chưa đáp ứng tiến độ
đề ra do việc quản lý về đất đai chưa được chặt chẽ và một thời gian dài chưa được
chú trọng. Hồ sơ địa chính lưu tại các cấp khơng đầy đủ, nhất là quản lý hồ sơ địa
chính tại cấp xã chưa được quan tâm đúng mức, cịn nhiều địa phương khơng có hồ
sơ địa chính hoặc có nhưng bị rách, khơng đầy đủ, thiếu cơ sở pháp lý nên việc xác
17
17
18
minh nguồn gốc đất qua các thời kỳ còn nhiều khó khăn.
- Cơng tác tun truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về đất đai nhất là về
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chưa hiệu quả, một bộ phận Nhân dân vẫn có nhận
thức chưa đầy đủ về chính sách bồi thường của Nhà nước, địi hỏi quyền lợi không
đúng quy định.
- Việc thực hiện các quy định về tái định cư, bố trí tái định cư tại chỗ, suất
tái định cư tối thiểu: Vấn đề tuyên truyền cho các cơ quan quản lý nhà nước, chính
quyền địa phương và các hộ gia đình cá nhân về các quy định tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất còn chưa sâu rộng, chưa được nhận thức đầy đủ về nội dung trên
khi thực hiện dư án có thu hồi đất. Thực hiện các quy định về bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, hình thức bồi thường về đất, tài sản gắn liền
với đất được thuận lợi, cơ bản khơng có khó khăn, vướng mắc. Đơn giá áp dụng phê
duyệt bồi thường được sử dụng giá đất cụ thể do UBND tỉnh phê duyệt (có thuê đơn
vị tư vấn định giá đất để thực hiện) nhưng quan điểm về việc sử dụng nguồn kinh
phí thực hiện xác định giá đất cụ thể chưa được thống nhất. Công tác định giá bồi
thường giải phóng mặt bằng về đất, tài sản trên đất chưa phù hợp với điều kiện thực
tế tại một số vị trí có mức sinh lợi cao.
CHƯƠNG 3
ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
HIỆU QUẢ TRONG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ
KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ
QUA THỰC TIỄN TẠI THÀNH PHỐ CAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
3.1. Mục tiêu và định hướng hồn thiện cơng tác bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư khi nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao
Bằng, tỉnh Cao Bằng
3.1.1. Mục tiêu công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu
hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
đến năm 2025
18
18
19
3.1.2. Định hướng hồn thiện cơng tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao
Bằng đến năm 2025
3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng,
tỉnh Cao Bằng
3.2.1. Thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư phù hợp với tình hình thực tế của thành phố Cao Bằng
3.2.2. Tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai
3.2.3. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật và
khuyến khích sự tham gia của người dân vào công tác băng cường công tác
tuyên truyền
3.2.4. Nâng cao trách nhiệm bộ máy tổ chức và năng lực, nâng cao trách nhiệm
của cán bộ làm công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
3.2.5. Chú trọng công tác tiếp dân, giải quyết kịp thời các khiếu nại, khiếu kiện
của người dân về công tác chú trọng công tác tiếp dân
3.2.6. Thành lập các tổ chức tư vấn
3.3.Giải pháp về quy hoạch sử dụng đất
KẾT LUẬN
Trong địa bàn thành phố Cao Bằng, hầu hết các hộ gia đình, cá nhân bị thu
hồi đất đã đồng thuận với chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư hiện hành của
Nhà nước. Để đảm bảo quyền lợi cho người dân, một số địa phương đã vận dụng
19
19
20
linh hoạt cơ chế thống (trong khn khổ pháp luật) để giải quyết cho các trường
hợp sử dụng đất chưa được hợp thức hoá nhằm đẩy nhanh tiến độ thu hồi đất). Cùng
với những thành tựu đạt được, thực trạng vấn đề thu hồi đất ở các tỉnh, thành phố
thuộc địa bàn điều tra còn nhiều hạn chế, những tồn tại này bắt đầu từ khâu quản lý,
sử dụng đất đai của các cấp chính quyền cho đến khâu tổ chức thực hiện: Nhiều dự
án chưa công khai, chưa minh bạch trong việc lập phương án thu hồi đất, phương án
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (kể cả việc công khai văn bản chủ trương thu hồi
đất, văn bản chấp thuận địa điểm đầu tư); công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất thực hiện chậm ở nhiều địa phương gây khó khăn cho việc thu hồi đất làm
ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích chính đáng của người sử dụng đất khi bị
thu hồi đất. Trong một số dự án, nhiều hộ gia đình có nguồn gốc sử dụng đất hợp
pháp nhưng do chưa có các tiêu chí để xác định "đất sử dụng ổn định", đất liền kề,
đất vườn... nên chưa được cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất. Vì vậy, họ khơng được hưởng chính sách bồi thường theo quy định của pháp
luật; giá đất áp bồi thường quá thấp không đủ để người dân tái tạo cuộc sống....Để
đẩy nhanh tiến độ thu hồi đất cho các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, chỉnh trang đô
thị và các dự án khác trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh
tế quốc tế, ngồi việc sửa đổi, bổ sung hồn thiện chính sách thu hồi đất, việc nâng
cao năng lực tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư và thực
hiện các giải pháp đã đề xuất là nhiệm vụ quan trọng, cần thiết, có tính cấp bách trong
giai đoạn hiện nay và những năm tới.
20
20
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------
ĐÀM DIỆU QUYÊN
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỒ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT
THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ CAO BẰNG, TỈNH CAO BẰNG
Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý địa chính
Mã ngành: 8340410
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THẾ PHÁN
Hà Nội – 2020
21
21
22
PHẦN MỞ ĐẦU
1.
Tính cấp thiết của đề tài
“Đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, nguồn lực quan trọng phát triển
đất nước, được quản lý theo pháp luật”. Đất đai có vị trí, vai trị đặc biệt quan trọng
như vậy nên quản lý, sử dụng đất đai luôn là vấn đề được Đảng và Nhà nước ta chú
trọng quan tâm; trong đó việc xác định giá đất để bồi thường thiệt hại về đất đai khi
Nhà nước thu hồi đất luôn là vấn đề bức thiết. Trong thời kì cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa và hội nhập, vấn đề thu hồi đất phục vụ cho các mục đích quốc phịng, an
ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích cơng cộng và phát triển kinh tế đang là mối quan tâm
của Nhà nước, chính quyền địa phương, chủ đầu tư và người sử dụng đất bị thu hồi
đất, nó khơng chỉ tác động về mặt kinh tế mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến yếu tố
chính trị - xã hội.
Những năm gần đây, cơng tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó
khăn, vướng mắc, hiệu quả thấp, kể cả việc thu hồi đất để xây dựng cơ sở hạ tầng phục
vụ cho chính cộng đồng dân cư có đất bị thu hồi. Nhiều địa phương phải điều chỉnh lại
quy hoạch, sửa đổi thiết kế dự án, chờ đợi do khơng giải phóng được mặt bằng hoặc do
cơ sở hạ tầng không đảm bảo. Hậu quả là làm ảnh hưởng tiến độ, gây thiệt hại lớn về
kinh tế của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư có nhu cầu sử dụng đất và Nhà nước, làm
mất ổn định tình hình chính trị - xã hội ở các địa phương.
Hiện nay, phương thức bồi thường trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh
Cao Bằng chủ yếu là -bằng tiền theo quy định của Nhà nước và của tỉnh. Tuy nhiên, so
với giá thị trường thì giá đất bồi thường theo quy định của Nhà nước cho các hộ gia
đình bị thu hồi đất trên địa bàn thành phố Cao Bằng có sự chênh lệch khá lớn (thấp hơn
từ 2-3 lần), chưa thỏa đáng, dẫn đến việc khiếu nại là khó tránh khỏi. Việc hỗ trợ hay
cơng tác tái định cư cho người bị thu hồi đất cũng còn khá nhiều sự bất cập, ảnh hưởng
xấu đến công tác giải phóng mặt bằng và tiến độ thực hiện các dự án đầu tư.
Với những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu “Hồn thiện cơng
tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự
án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng” để làm luận văn thạc
23
sĩ của mình với hi vọng đóng góp một phần nhỏ cơng sức vào việc hồn thiện cơng
tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án
đầu tư, góp phần đảm bảo đời sống, sinh kế cho người dân bị thu hồi đất và đẩy
nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng.
2. Tổng quan nghiên cứu
Chủ đề về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực
hiện các dự án đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội đang là một trong những tâm điểm
chú ý của dư luận xã hội ở nước ta hiện nay. Trong thời gian qua đã có các nghiên
cứu trong lĩnh vực này, điển hình một số nghiên cứu sau:
-
Đặng Tiến Sĩ, Phạm Thị Tuyền, Đặng Hùng Võ, Đỗ Thị Tám (2015), Đánh giá việc
thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đất để triển khai một số dự
án tại huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.
-
Trần Minh Sang (2017), Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên
địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang.
-
Phan Hoài Thức (2018), Pháp luật về tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, phát
triển kinh tế xã hội qua thực tiễn tại tỉnh Bình Định.
-
Nguyễn Quốc Cường (2018), Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Hoài Đức, Thành phố Hà Nội.
Các nghiên cứu trên, các tác giả cũng đã tập trung phân tích các vướng mắc
trong thực tiễn áp dụng quy định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất thực hiện các dự án đầu tư qua nhiều cách tiếp cận khác nhau như: từ phía cơng tác
quản lý nhà nước, pháp luật, q trình thực hiện... Tuy nhiên, quá trình nghiên cứu các
luận văn được thực hiện cũng tập trung vào cácđịa phương cụ thể nhưng chưa có
nghiên cứu nào liên quan đến cơng tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
3. Mục tiêu nghiên cứu
24
a. Mục tiêu chung
Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn thành phố
Cao Bằng, Tỉnh Cao Bằng trong những năm tới.
b. Mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể
- Khái quát hóa các vấn đề lý luận về tái định cư và các quy định pháp
luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển
kinh tế - xã hội.
- Phân tích, đánh giá thực trạng cơng tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao
Bằng, tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn từ 2017 – 2020.
- Chỉ ra những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế trong công tác
bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án
đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. Từ đó, đề xuất giải
pháp khắc phục.
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu
Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện
các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
b. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Đánh giá khái quát thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn thành
25
phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng và đi sâu vào một vàidự án: “Dự án đường phía Nam
khu đơ thị mới thành phố Cao Bằng”; “Dự án khu đô thị 9A, phường Sơng Hiến,
Cao Bằng” làm ví dụ phân tích.
- Về không gian: Nghiên cứu tại địa bàn thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
- Về thời gian: Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư tại thành phố Cao Bằng, tỉnh
Cao Bằng trong giai đoạn 2017 – 2020. Trong đó:
+ Dữ liệu thứ cấp được thu thập cho giai đoạn 2017-2020
+Dữ liệu sơ cấp được thu thập vào tháng 4 năm 2020 đề xuất giải pháp cho
giai đoạn đến năm 2025.
5.
Quy trình và phương pháp nghiên cứu
a.
Quy trình
