Ôn thi đại học môn Ngữ văn

Giáo án ôn thi đại học môn Ngữ văn THPT

- Giáo viên: Vũ Văn Lập – Trường THPT Giao Thuỷ -

1
ÔN THI ĐẠI HỌC. CHUYÊN ĐỀ VĂN XUÔI LÃNG MẠNG

Bài 1: “ Hai đứa trẻ” – Thạch Lam.

A. Kiến thức cơ bản
1. Tác giả:
a. Cuộc đời và sự nghiệp.
- Thạch Lam ( 1910 – 1942 ), tên thật là Nguyễn Tường Vinh sau đổi là Nguyễn
Tường Lân, xuất thân trong một gia đình viên chức. Thạch Lam bắt đầu viết văn
làm báo từ năm 1936. Các tác phẩm chính của ồn: Gió đầu mùa ( tập truyện
ngắn; 1937), Nắng trong vườn ( tập truyện ngắn ;1938), Sợi tóc ( tập truyện
ngắn; 1942), Hà Nội 36 phố phường ( bút kí; 1943), Theo dòng ( tập tiểu luận,
phê bình văn học; 1941)

b. Phong cách.
- Thạch Lam viết văn bằng dư vị của tuổi thơ mình, qua đó ông giành tình cảm
thương xót cho những kiếp người nghèo khổ trong xã hội bấy giờ. Những con
người sống cuộc sống quẩn quanh bế tắc, những con người bị chôn vùi mơ ước
trong cái ao đời bằng lặng của xã hội, họ sống không hi vọng, không tương lai
và ngày càng bị cuộc sống bào mòn làm cho tâm hồn dần chai cứng.

- Thạch Lam hay viết về phụ nữ và trẻ em với sự trân trọng và diễn tả thế giới
nội tâm phong phú ở họ. Những nhân vật phụ nữ và trẻ em hiện lên qua từng
trang văn Thạch Lam đều mang vẻ đẹp thanh cao và giàu lòng thương cảm, thấm
đẫm những yêu thương đồng loại.

- Văn Thạch Lam thường đi vào khám phá những trạng thái cảm xúc mơ hồ, tinh
vi trong sự biến chuyển của thế gới thiên nhiên xung quanh. Thiên nhiên và con
người nội tâm có sự đồng điệu nhất định. Thạch Lam tiêu biểu cho phong cách
truyện ngắn trữ tình, một kiể truyện dường như không có cốt truyện.

- Về diễn đạt, văn Thạch Lam là sự giao hoà giữa thơ và văn xuôi, những câu
văn giàu nhạc điệu, hình ảnh, trạng thái cảm xúc như thơ trữ tình nhẹ nhàng mà
thấm dần vào thế giới tâm hồn bạn đọc.

2. Tác phẩm.
( Kết hợp luôn với đề: Chứng minh phong cách truyện ngắn Thạch Lam qua tác
phẩm “ Hai đứa trẻ”.)

- Truyện ngắn “ Hai đứa trẻ” in trong tập “ Nắng trong vườn” ( 1938 ) là
một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất của Thạch Lam. Tác phẩm vừa
có giá trị hiện thực cao vừa thấm đượm một giá trị nhân đạo sâu sắc. Qua
truyện ngắn này, nhà văn thể hiệm niềm thương cản sâu sắc, thông cảm và

Giáo án ôn thi đại học môn Ngữ văn THPT

- Giáo viên: Vũ Văn Lập – Trường THPT Giao Thuỷ -

2
xót thương vô hạn với những người nghèo khổ, khao khát một sự đổi thay
đến với cuộc đời của họ. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện một tài năng
viết truyện ngắn bấc thầy của Thạch Lam.

- Truyện ngắn của Thạch Lam thường không có cốt truyện, mỗi truyện như
một bài thơ, Thạch Lam có ba truyện ngắn viết về những kỉ niệm thời thơ

ấu ( Hai đứa trẻ, Nhà mẹ Lê, Gió lạnh đầu mùa ). ở truyện ngắn “ Hai đứa
trẻ”, toàn bộ câu chuyện chỉ kể về tâm trạng thao thức của hai đứa trẻ Liên
và An, mong mỏi chờ đợi một chuyến tàu đêm đi ngang qua. Thế nhưng
qua câu chuyện kể tưởng như nhỏ nhặt, đơn giản ấy, Thạch Lam đã thể
hiện khá chân thực khung cảnh nghèo nàn, đơn điệu của phố huyện nhỏ,
thân phận và những ước mơ, khát vọng của những con người nơi đây.
- Trong tác phẩm này, Thạch Lam chú trọng đi sâu vào nội tâm nhân vật
với những cảm xúc, cảm giác mơ hồ, mong manh. Những trang viết vể
nội tâm nhân vật, đặc biệt là nhân vật Liên rất sâu sắc và tinh tế.

- Thạch Lam đã sử dụng rất thành công thủ pháp nghệ thuật đối lập, tương
phản giữa các vùng âm thanh và ánh sáng. Cả một phố huyện chìm sâu
vào bóng tối, chỉ còn một vài chấm sáng tù mù quen thuộc xung quanh
ngọn đèn con của một chõng hàng nước, cái bếp lửa của hàng phở khuya
vắng khách và ngọn đèn vặn nhỏ thưa thớt từng hột sáng lọt qua phên nứa
của một gian hàng tạp hoá. Những ngọn đèn tù mù như ngái ngủ đó tượng
trưng cho cuộc sống tù đọng của những người dân quê nghèo khổ nơi phố
huyện nhỏ của một vùng quê lặng lẽ. Trong cái chìm chìm nhạt nhạt và
vắng lặng đó, đêm nào cũng có một đoàn tàu đi qua mang theo những
luồng ánh sáng mạnh quét vào hai bên và tiếng ồn ào làm xao động cả một
vùng quê yên tĩnh. Đoàn tàu như mang đến một thế giới giàu sang và đầy
ánh sáng, một thế giới lí tưởng và ước mơ. đối lập với cái hiện thực tĩnh
lặng và đầy bóng tối nơi phố vắng một huyện nhỏ. Thủ pháp đối lập cũng
là một thủ pháp quen thuộc của các nhà văn lãng mạn chủ nghĩa.


- Thạch Lam có một phong cách, một giọng điệu rất riêng - đó là lối kể
chuyện thủ thỉ, tâm tình thấm đượm chất thơ. Người đọc thất ẩn hiện, kín
đáo, lặng lẽ sau những hình ảnh, những dòng chữ một tâm hồn Thạch
Lam đôn hậu, tinh tế, hết sức nhạy cảm với mọi biến tháu của lòng người

và tạo vật.

B. Kiến thức cho các dạng đề thi đại học.

Đề 1: Phân tích đời sống của phố huyện qua sự cảm nhận của Liên trong truyện
ngắn “ Hai đứa trẻ” ( Cách diễn đạt khác: Phân tích diễn biến tâm trạng của
Liên qua truyện ngắn “ Hai đứa trẻ”).
I. ĐVĐ

Giáo án ôn thi đại học môn Ngữ văn THPT

- Giáo viên: Vũ Văn Lập – Trường THPT Giao Thuỷ -

3
- Thạch Lam là thành viên của TLVĐ nhưng đây là gương mặt khá đặc biệt, nếu
các cây bút TLVĐ thường hướng về những con người lá ngọc cành vàng thì TL
hướng về những con người nhỏ bé, nghèo khổ. Văn của TLVĐ đượm nỗi buồn
lãng mạn với những câu chuyện tình yêu lứa đôi thì văn TL lại tha thiết giọng
tâm tình mà thổn thức chất chứa nỗi đau hiện thực.

TL xuất hiện trong văn học như để mang một xứ mệnh hoà giải giữa hiện
thực và lãng mạn, thơ và văn xuôi. Văn của TL là sự giao thoa giữa hiện thực và
lãng mạn, nó như một thứ hương hoàng lan thanh tao được chưng cất từ dư vị
của những nỗi đời. Truyện ngắn “ Hai đứa trẻ” in trong tập : Nắng trong vườn-
1938, tiêu biểu cho khuynh hướng nghệ thuật của Thạch Lam. Đó là truyện mà
không có cốt truyện, truyện trữ tình, giàu cảm xúc, giàu triết lí, đẹp như một bài
thơ. Tất cả nội dung tư tưởng truyện đều xoay quanh tâm trạng nhân vật chính là
Liên. Qua tâm trạng Liên, tác giả đã dựng lên một bức trang đời sống phố huyện
nghèo. Từ đó thể hiện sâu sắc giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.

II. GQVĐ

Diễn biến tâm trạng của Liên trong truyện ngắn “ Hai đứa trẻ” thể hiện qua 3
cảnh như 3 nấc thang tâm lí: cảnh chiều tàn, cảnh đêm về và cảnh chuyến tàu
đêm qua phố huyện.

1. Cảnh chiều tàn nơi phố huyện:

Phố huyện hiện lên trong truyện ngắn “ Hai đứa trẻ” là trong sự nghèo
khổ, xơ xác, tiêu điều đem đến cho Liên tâm trạng buồn man mác.

a. Dường như có một sự tương phản giữa khung cảnh thiên nhiên và
đời sống xã hội nơi phố huyện
Xuất phát từ cảm hứng bút pháp lãng mạn, tác giả cảm nhận khung cảnh
thiên nhiên với một vẻ đẹp trữ tình thơ mộng.Một chiều em ả như ru báo hiệu và
gọi về một đêm mùa hạ êm như nhung. Đom đóm trên cánh đồng và vì sao trên
trời đua nhau nhấp nháy để rồi hoà lẫn cùng một màn đêm trải dài mênh mông
từ mặt đất đến vũ trụ. Mùi đất cát âm ẩm bốc lên cũng được cảm nhận như
hương vị của đất quê. Tuy nhiên, chiếc áo ngoài thơ mộng của thiên nhiên cũng
không che lấp được đời sống xã hội được cảm nhận qua cái nhìn của nhà văn.
Một phố huyện nghèo khổ và tiêu điều hiện lên với cảnh ngày tàn, chợ tàn và
những kiếp người tàn tạ.

b. Cảnh ngày tàn càng thê lương hơn khi chiều tàn rớt xuống chợ tàn.
Trong “Tràng Giang” của Huy Cận, ta bắt gặp không gian hiu quạnh,
buồn vắng của ngày tàn và chợ tàn : “ Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”. Thời
điểm vãn chợ chiều là thời điểm nỗi buồn nhân lên, cộng lại khi nỗi buồn ngày
tàn cộng hưởng cùng lúc chợ tàn. ở truyện ngắn “ Hai đứa trẻ”, tác giả có điều

Giáo án ôn thi đại học môn Ngữ văn THPT

- Giáo viên: Vũ Văn Lập – Trường THPT Giao Thuỷ -

4
kiện miêu tả một cách cụ thể, tỉ mỉ hơn sự khái quát bằng hình ảnh của thơ nên
cảnh chợ tàn càng thê lương. “ Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất, trên đất
cát chỉ còn vương lại rác rưởi, lá nhãn, vỏ thị, vỏ bưởi…Những đứa trẻ con nhà
nghèo lom khom nhặt rác, chúng kiếm tìn sự sống từ những gì người bán hàng
còn bỏ lại”. Mùi đất cát, rác rưởi âm ẩm bốc lên mà chị em Liên có cảm giác
như hương vị riêng của đất quê. Thực ra đó là mùi vị của đói nghèo, lam lũ.
Trong xã hội trước, phiên chợ là lúc người ta đánh giá chình xác nhất về mức độ
sống của một miền quê. Chỉ cần nhìn vào cảnh phiên chợ tàn cũng đủ thấy được
sự xơ xác tiêu điều của phố huyện nghèo.

c. Nổi bật lên trên cảnh ngày tàn, chợ tàn là những kiếp người tàn tạ.
Đó là mẹ con chị Tí, ngày mò cua bắt ốc, tối đến dọn hàng nước, lam lũ
vất vả thế mà thu nhập nào có ăn thua gì. Đó là gia đình bác xẩm cứ tối đến lại
xuất hiện cùng manh chiều rách. Chiếc chậu thau sắt Tây trắng, tiếng đàn bầu ế
khách, những âm thanh run lên bần bật cứa vào không gian nỗi buồn ảo não.
Đứa con bò ra bên đường nghịch rác bẩn. Đó là bà cụ Thi điên nghiện rượu,
người điên mà nghiện rượu là méo mó cả nhân hình, nhân tính. Bà cụ bước đi
lảo đảo với tiếng cười khanh khách dẽ sợ khuất sau luỹ tre làng như bị vùi lấp
trong đêm tối. Đó là chị em Liên giữa phố huyện nghèo, hai đứa trẻ như hai
mầm cây giữa cuộc đời mời lớn đã còi cọc.

Quá khứ tươi đẹp của Liên và An thuộc về dĩ vãng. Hiện tại thầy liên mất
việc, gia đình phải chuyển về phố huyện nghèo, mẹ Liên lam lũ vất vả với gánh
hàng xáo mà gia đình vẫn không khá giả hơn. Hai chị em Liên có một gian hàng
tạp hoá tồi tàn, ngày chợ phiên mà cũng vắng khách.

Mặc dù cuộc sống Liên và An không đến nỗi nghèo khổ vất vả như mẹ
con chị Tí, gia đình bác xẩm nhưng chúng lại là những người đáng thương nhất.
Bởi Liên và An là hai đứa trẻ mới lớn, hai tâm hồn thơ ngây vừa thoáng qua một
thời khắc tuổi thơ đẹp như mơ giờ đã phải chứng kiến và chịu đựng những cảnh
đời cơ cực.

Để sống động và khắc sâu thêm ấn tượng về cuộc sống tàn tạ, tắt dần cuộc
sống nơi phố huyện chiều muộn cùng kiếp người tàn, còn ám ảnh người đọc là
những đồ vật tàn: Một ngôi quán ọp ẹp, một cái chõng sắp gãy. một manh chiếu
rách, một cái bát sứt, một chiếc chậu dúm dó. Thế giới trong “ Hai đứa trẻ” đúng
là một thế giới đang tàn lụi, trong đói nghèo lam lũ.

2. Cảnh đêm càng buồn bã hơn khi phố huyện chìm trong bóng tối và
cuộc sống lặp lại đến quẩn quanh, bế tắc.
a. Khi đêm về, bóng tối mịt mù bủa vây nơi phố huyện.
Truyện ngắn bắt đầu và diễn ra trong sự giao tranh giữa bóng tối và ánh
sáng. Chiều muộn nhưng ánh sáng vẫn còn rớt rơi yếu ớt. Bóng tối dần dần lấn
át, lan tràn và ngự trị cả phố huyện. Điều đáng lưu ý là cái tăm tối lại được diễn

Giáo án ôn thi đại học môn Ngữ văn THPT

- Giáo viên: Vũ Văn Lập – Trường THPT Giao Thuỷ -

5
tả bằng ánh sáng, thứ ánh sáng nhỏ bé, tù mù, leo lét nơi phố huyện đối trọi một
cách yếu ớt với vũ trụ thăm thẳm bao la. Đó là ánh sáng ngọn đèn dầu nơi hàng
nước chị Tí chỉ toả sáng một vùng đất nhỏ. Đó là những khe sáng hắt ra từ kẽ
cửa, là những hột sáng rọi qua tấm liếp. Những khe sáng, những hột sáng ấy
không hề làm phố huyện sáng hơn mà chỉ càng tạo nên cảm giác về một màn
đêm dày đặc.

Hình ảnh ngọn đèn dầu hàng nước chị Tí được nhắclại nhiều lầnlà chi tiết
nghệ thuật có ý nghĩa gợi liên tưởng về những kiếp người nhỏ bé vô danh đang
sống lay lắt trong đêm dài của xã hội cũ. Mỗi cư dân nơi phố huyện kiếm sống
ban đêm đều mang theo một ngọn đèn và mỗi người cũng là một ngọn đèn tù mù
leo lét. Người ta thường nói truyện TL giàu cảm xúc, giàu chất trữ tình như một
bài thơ trong đó có những chi tiết nghệ thuật giữ vai trò như nhãn tự gây ám ảnh
lớn vời bạn đọc.

b. Day dứt và ám ảnh người đọc hơn cả là cuộc sống lặp lại đến buồn tẻ,
bế tắc của phố huyện nghèo. Ngày hôm sau là sự lặp lại y nguyên những gì xảy
ra hôm trước.
Mẹ con chị Tí lại lễ mễ dọn hàng nước, gia đình bác xẩm lại xuất hiện
với tiếng đàn bầu ế khách, bác phở Siêu nhóm lửa lại đem đến cho phố huyện
nghèo món hàng phở gọi là xa xỉ phẩm. Người nhà cụ Thừa, cụ Lục lại gọi nhau
đi đánh tổ tôm…Cuộc sống nơi phố huyện hàng bao đêm vẫn như sân khấu cuộc
đời chỉ độc diễn một màn kịch không hề thay đổi người, thay đổi cảnh, gợi cảm
giác nhàm chán, bế tắc làm ta liên tưởng đến hình ảnh “ chiếc ao đời” trong “toả
nhị kiều” của Xuân Diệu. Chiếc ao đời ấy là cuộc sống của những người như
Quỳnh, Dao, …họ sống mà như không có mặt trên đời, như hai con vật, như hai
cái cây chỉ tồn tại một cách vô hồn, vô vị. Chiếc ao đời ấy tuy bằng phẳng nhưng
chật hẹp tù túng đã dìm chết bao sinh lực. Cuộc sống nơi phố huyện là cuộc
sống cứ mốc lên, rỉ ra và mòn đi như Nam Cao đã nói đến trong Sống mòn .
Cuộc sống nơi phố huyện còn đem đến cho ta cảm giác như hai câu thơ của Huy
Cận trước cách mạng tháng 8:
“ Quanh quẩn mãi giữa vài ba dáng điệu
Tới hay lui cũng từng ấy mặt người”

Sống giữa cảnh đời tăm tối, quanh quẩn, bế tắc chị em Liên cũng như con người
nơi phố huyện vẫn mong chờ một cái gì đó tốt đẹp hơn sẽ đến với cuộc sống của

họ. Chuyến tàu đêm qua phố huyện đã đáp ứng được nhu cầu ấy.

2. Chị em Liên chờ tàu với niềm vui chờ đợi và cả nỗi buồn khi tàu đến rồi
tàu lại đi.

a. Trong cả chuỗi thời gian buồn tẻ của cuộc sống nơi phố huyện thì chờ đợi
chuyến tàu đêm là niềm vui duy nhất của chị em Liên.

Giáo án ôn thi đại học môn Ngữ văn THPT

- Giáo viên: Vũ Văn Lập – Trường THPT Giao Thuỷ -

6
Hai chị em đêm nào cũng cố gắng thức để được nhìn chuyến tàu qua phố
huyện. Liên và An chờ tàu không xuất phát từ nhu cầu đời sống vật chất. Là
những đứa trẻ ngoan ngoãn, Liên và An vẫn nhớ lời mẹ dặn cố thức đợi tàu để
xem còn ai mua hàng. Tuy nhiên, hai đứa trẻ không thức để bán hàng “ Mấy
năm nay mùa màng kém, người lên xuống tàu ít, nếu có khách thì họ cũng chỉ
mua bao diêm hoặc phong thuốc lào là cùng”. Vậy, nguyên nhân sâu xa để hai
chị em thức đợi tàu là nhu cầu của đời sống tinh thần. Hai đứa trẻ cũng như con
người phố huyện có nhu cầu thoát khỏi cuộc sống tăm tối, buồn tẻ trong hiện tại.
Riêng với Liên và An cùng với con tàu, chúng được trở về quá khứ tươi đẹp,
hạnh phúc. Con tàu như một tia hồ quang gợi lại một miền dĩ vãng thuở nào.
Con tàu chạy tời từ Hà Nội, chạy đến từ một tuổi thơ đã mất để hai đứa trẻ nhìn
lại chính tuổi thơ của mình, được sống lại quá khứ tươi đẹp, dù chỉ trong giây
lát. Ngày trước, Liên và An cũng từng ở Hà Nội, khi ấy gia đình Liên khá giả.
Hai chị em Liên có những buổi dạo chơi quanh hồ, được uống những cốc nước
xanh đỏ ngọt lịm. Với hai chị em, con tàu vẫn như điều huyền diệu mang không
khí và hơi ấm ở thủ đô về.

Với con tàu, hai chị em không chỉ được trở về quá khứ, tìm lại được
những gì đã mất mà còn được sống trong một thế giới mới tốt đẹp hơn. Con tàu
đã đem đến phố huyện âm thanh và ánh sáng, ánh sáng rực rỡ của con tàu khác
hẳn ánh lửa của bác phở Siêu, ánh đèn tù mù nơi hàng nước chị Tí. Luồng ánh
sáng rực rỡ của con tàu bắt đầu từ ánh đèn pha, từ ánh đèn trên toa xe hắt cả
xuống mặt đường. Trong những toa xe sang trọng, ánh đèn điện sáng trưng màu
đồng, màu kền bóng loáng, con tàu còn mang đến phố huyện những âm thanh
náo nhiệt. Đó là âm thanh của bánh xe lăn trên đường thép, âm thanh của người
lên xuống tàu nhộn nhịp và rồi âm thanh của những tiếng cười nói huyên náo
trong toa xe.

Con tàu đã xua đi dù trong giây lát tất cả bóng đêm mù mịt và không khí
tĩnh lặng của phố huyện nghèo. Đúng là con tàu mang trong mình bao điều
huyền thoại, bù đắp phần thiếu thốn trong cuộc đời hai đứa trẻ. Nó là một giấc
mơ để cân bằng lại cái phần thực không niềm vui, không hi vọng của đời sống.

b. Con tàu đến, con tàu đi như một giấc mơ và nhanh hơn một giấc mơ đêt trả
lại cho phố huyện và chị em Liên một cuộc sống tăm tối trong tĩnh lặng, buồn tẻ.
Nếu lúc chờ đợi tàu, hai chị em có được một niềm vui thiêng liêng- khi
con tàu đến, Liên và An cùng đứng dậy, hướng về phía tàu thì khi tàu đi chúng
lại mang nỗi buồn nuối tiếc, con tàu đã đi khuất mà hai chị em vẫn còn lặng nhìn
theo mơ tưởng. Niềm vui chợt đến rồi chợt đi như những đốm lửa than bay
ngược phía con tàu, loé sáng trong giây lát rồi tắt vụt trong đêm.

Kết thúc thiên truyện không phải là ánh sáng rực rỡ của con tàu mà là
hình ảnh ngọn đèn dầu nơi hàng nước chị tí. Cái ngọn đèn tù mù chỉ toả sáng
một vùng đất nhỏ lại chập chờn đi vào giấc ngủ của Liên.

Giáo án ôn thi đại học môn Ngữ văn THPT

- Giáo viên: Vũ Văn Lập – Trường THPT Giao Thuỷ -

7
III. KTVĐ
Qua diễn biến tâm trạng Liên, qua ba cảnh bức tranh phố huyện nghèo, người
đọc thấy Thạch Lam cũng như nhiều tài năng nghệ thuật chân chính không chí
có tài mà con có cái tình nhân bản sâu sắc.

Cái tài của Thạch Lam là tài viết truyện không có cốt truyện mà vẫn hấp dẫn,
vẫn ám ảnh và chạm khắc vào lòng người đọc. Truyện nhẹ nhàng mà thấm thía,
giàu chất trữ tình mà cũng giàu chất triết lí.

Cái tình của Thạch Lam là tình người nhân đạo. Nhà văn không chỉ cảm thương
trước những đau khổ, những thiệt thòi bất hạnh của con người mà còn đồng cảm
với những khát vọng chân chính ở họ. Trong hai đứa trẻ, không chỉ gợi quá khứ
mà còn gợi tương lai. Đúng như Nguyễn Tuân nhận xét : “ Truyện ngắn Hai đứa
trẻ có một hương vị thật là man mác, nó gợi một nỗi niềm quá vãng một thời
cũng dóng lên một điều gì đó còn ở tương lai”.



Đề 2: Phân tích Giá trị hiện thực và nhân đạo của truyện ngắn Hai đứa trẻ
Cảnh vật và con người được miêu tả trong tác phẩm và qua diễn biến tâm
trạng Liên, truyện ngắn “ Hai đứa trẻ” chứa đựng nội dung hiện thực và giá
trị nhân đạo sâu sắc.
1. Tác phẩm là bức tranh chân thực và đượm buồn về một miền đất, nơi đó
có những miền đời bị rơi vào quên lãng.
a.Miền đất bị quên lãng ấy là một phố huyện nghèo, cái phố huyện nhỏ bé, xa
vắng với phiên chợ tiêu điều. Ga xép đêm đêm xình xịch một chuyến tàu chạy
qua, chiếc đèn dầu tù mù của những chõng hàng nước.

Miền đời bị quên lãng ấy là những kiếp người tàn bị lãng quên như mẹ
con chị Tí, vợ chồng bác xẩm, bà cụ Thi điên, hai chị em Liên,…Những con
người nơi phố huyện, họ có những số phận khác nhau nhưng ai cũng nheo
nhếch, cũng lam lũ tội nghiệp như nhau. Người lớn như những cái cây héo hắt,
trẻ em như những mầm cây còi cọc. Những cảnh vật, con người được miêu tả
trong phố huyện là những cảnh vật chi tiết quen thuộc thường có quanh ta. Vậy
mà dưới ngoì bút Thạch Lam chúng trở nên gợi cảm biết bao.