SKKN-TRAI-NGHIEM- THẮNG 2021

PHÒNG GD& ĐT HUYỆN QUAN SƠN
TRƯỜNG MẦM NON SƠN HÀ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Đề tài: “Một số biện pháp sử dụng vật liệu thiên nhiên nhằm nâng
cao hứng thú của trẻ lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi trường Mầm non Sơn
Hà, huyện Quan Sơn trong hoạt động tạo hình”.
Người thực hiện: Lê Thị Thắng
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường Mầm Non Sơn Hà
SKKN Thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

1


Quan Sơn , năm 2021

PHỤ LỤC
NỘI DUNG

TRANG

1. Mở đầu
1.1 Lí do chọn đề tài.
1.2.Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp ngiên cứu

1

2. Nội dung
2.1. Cơ sở lý luận
2.2. Thực trạng vấn đề

2

2.3 Các Giải pháp thực hiện giải quyết vấn đề

5

2.4: Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

14

3. Kết luận, kiến nghị:
3.1.Kết luận
3.2. kiến nghị

15

Tài liệu tham khảo

16

2


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động thu hút nhiều sự quan

tâm của trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo. Do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi mà
trong hoạt động tạo hình, trẻ thường ham thích một cái gì đó rất nhanh nhưng rồi
cũng chóng chán. Muốn cho trẻ có được hứng thú lâu bền thì cơ giáo phải tạo
những yếu tố mới lạ để hấp dẫn trẻ, thu hút trẻ tạo ra được sự chú ý với những
đối tượng cần miêu tả nào đó. Một trong những yếu tố rất quan trọng, luôn hấp
dẫn trẻ, tạo cho trẻ niềm say mê vơ tận chính là thiên nhiên và các vật liệu tạo
hình lấy từ thiên nhiên. Thiên nhiên xung quanh chúng ta rất phong phú và đa
dạng. Đó là cả thế giới của những sắc màu, hình dạng, ánh sáng... Thiên nhiên
khơng bị bó hẹp trong các khn mẫu thơ cứng mà nó là tất cả những gì sinh
động nhất, phong phú nhất và đẹp nhất. Cơ giáo có thể sử dụng vật liệu thiên
nhiên làm nguồn tư liệu, phong phú để phát triển tính sáng tạo của trẻ. Qua thiên
nhiên, trẻ có thể học được nhiều cách thể hiện khác nhau. Hơn nữa những vật
liệu thiên nhiên đa số là gần gũi với trẻ dễ tìm, dễ kiếm và không tốn kém. Tuy
nhiên, trên thực tế, trong giáo dục mầm non người ra vẫn chưa tìm thấy hết vai
trị và khả năng vơ tận của thiên nhiên đối với việc giáo dục trẻ, vẫn chưa tận
dụng được thiên nhiên – nguồn nguyên liệu dồi dào và phong phú dễ phát triển
khả năng tạo hình của trẻ.
Những lý do trên đây cộng với niềm say mê và u thích với hoạt động
tạo hình của trẻ em, tơi đã tìm tịi, nghiên cứu và áp dụng “Một số biện pháp sử
dụng vật liệu thiên nhiên nhằm nâng cao hứng thú của trẻ lớp mẫu giáo 5 – 6
tuổi trường Mầm non Sơn Hà, huyện Quan Sơn trong hoạt động tạo hình”.
Hy vọng sẽ góp phần nhỏ bé vào việc nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình ở
trẻ mầm non.
1.2.Mục đích nghiên cứu:
+ Trẻ mạnh dạn nói lên ý kiến khi trải nghiệm.
+ Khả năng phối hợp trong quá trình trải nghiệm.
+ Khéo léo, thực hiện theo hướng dẫn khi tham gia trải nghiệm.
1.3. Đối tượng nghiên cứu :
Đối tượng nghiên cứu trẻ 5 – 6 tuổi ở lớp mẫu giáo lớn khu Hạ trường
mầm non Sơn Hà.

1.4. Phương pháp ngiên cứu:
- phương pháp kiểm tra đánh giá
- Phương pháp trực quan
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp trực tiễn
- Phương pháp thực hành trãi nghiệm
3


2.NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
Hoạt động tạo hình phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng
sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản (
vẽ, nặn, phối màu ... ). Đặc biệt trong giờ học tạo hình trẻ thích tự tay làm được
một cái gì đó dù các họa tiết cũng đơn giản như ngôi nhà, cái cây, bông hoa,
mưa, ông mặt trời ...nhưng mang lại cho trẻ những cảm xúc thực sự khi tạo ra
được 1 sản phẩm. Hơn nữa tư duy của trẻ gắn liền với cảm xúc, ý muốn chủ
quan nờn trẻ ghi nhí những gì trẻ cảm thấy thích thỳ và say mờ thực hiện ý
tưởng của mình. Ngồi ra, tạo hình cũn hình thành ở trẻ những kỹ năng như: tư
thế ngồi ngay ngắn, kỹ năng cầm bút, sử dụng màu sắc..., những kỹ năng rất cần
thiết cho trẻ. Xuất phát từ đặc điểm trên tôi thấy nhiệm vụ quan trọng mà giáo
viên cần phải giải quyết khi hưíng dẫn hoạt động tạo hình khơng phải đơn giản
là dạy trẻ mà phải tạo cho trẻ hứng thú thật sự trong giờ học. Có như vậy sản
phẩm trẻ làm ra mới là một tác phẩm nghệ thuật. Đó chính là cơ sở cho tôi
nghiên cứu đề tài này.
2.2. Thực trạng vấn đề
Khi thực hiện đề tài này thì bản thân tơi nhận thấy một số thuận lợi và khó
khăn sau:
a. Thuận lợi:
Trường và lớp học kiên cố, sạch đẹp.

Học sinh ngoan đi học chun cần.
Nhà trường và tổ chun mơn có kế hoạch chỉ đạo sát sao ngay từ đầu năm
học cho việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non.
Phụ huynh quan tâm đến con em mình, nhiệt tình ủng hộ các cô giáo trong
việc dạy dỗ các cháu và thường xuyên ủng hộ những nguyên vật liệu để làm đồ
dùng dạy học và vui chơi cho các cháu.
Bản thân tôi là giáo viên đứng lớp 5 - 6 tuổi, được sự tín nhiệm của nhà
trường và phụ huynh học sinh. Được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu và
đồng nghiệp trong trường.
Trường lớp thoáng mát, đầy đủ đồ dùng dạy học do đó rất thuận lợi cho
việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.

4


Ảnh: Trường mầm non Sơn Hà (Khu Hạ)
b. Khó khăn:
Trẻ yếu về kỹ năng tạo hình từ nguyên vật liệu thiên nhiên, nhiều sản phẩm
tạo hình chưa đạt yêu cầu, sự sáng tạo và thể hiện bố cục bức tranh còn yếu,
chưa biết phối hợp các mảng màu, khả năng nhận xét tranh còn kém.
Một số cha mẹ, người chăm sóc trẻ nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan
trọng của bậc học mầm non nói chung, và hoạt động học tạo hình từ nguyên vật
liệu thiên nhiên của trẻ nói riêng.
Một số trẻ cịn mải chơi, chưa tập trung chú ý trong giờ học cho nên sản
phẩm mà trẻ tạo ra cịn đơn giản chưa có tính thẩm mỹ.
Ngơn ngữ của 1 số trẻ còn hạn chế, chưa diễn tả được ý hiểu của mình đối
với người khác.
Từ thực trạng trên của lớp, bản thân tôi nhận thấy rằng mặc dù hoạt động
tạo hình bằng nguyên vật liệu thiên nhiên đã được thực hiện nhưng cịn mang
tính hình thức, thiếu tính sáng tạo, chưa mang lại hiệu quả cao, cụ thể được đánh

giá qua bảng khảo sát như sau:
Bảng khảo sát trước khi áp dụng biện pháp
TT

Nội dung khảo sát

Tổng
số trẻ
5

Đạt
Tỉ lệ
Số trẻ
(%)

Chưa đạt
Tỉ lệ
Số trẻ
(%)


1

Trẻ hứng thú tham gia HĐTH

2

Biết sử dụng nguyên vật liệu
thiên nhiên

3

Trẻ tạo được sản phẩm

20

12

60

8

40

20

10

50

10

50

10

50

10

50

20

Từ kết quả trên, tôi đã đề ra và áp dụng một số biện pháp, cụ thể như sau:
2.3. Các giải pháp thực hiện giải quyết vấn đề:
*Biện pháp 1: Sưu tầm nguyên vật liệu:
Để thực hiện hoạt động tạo hình đạt hiệu quả, tơi tiến hành sưu tầm và tích
trữ thành kho nguyên vật liệu thiên nhiên vô cùng phong phú: các loại lá cây, hột
hạt, sỏi, đá, mảnh gỗ, vụn gỗ.....Đặc biệt là ở như địa bàn trường mầm non Sơn
Hà thì việc sưu tầm các nguyên vật liệu từ sản phẩm của nghề nông, từ thiên
nhiên như ở rừng, ở sông suối lại càng đa dạng như: các loại hạt ngũ cốc, rau, củ
quả tươi và khô, các loại lá cây, vỏ cây khơ hay những viên đá sỏi....Chính vì
vậy để giúp trẻ thực hiện hoạt động tạo hình từ nguyên vật liệu thiên nhiên đạt
hiệu quả tôi tiến hành sưu tầm và tích trữ thành kho nguyên vật liệu thiên nhiên.

Ảnh: Những viên Sỏi kích thước khác nhau

6


Tuy nhiên các nguyên vật liệu được sưu tầm cần đảm bảo tính an tồn
(Khơng độc, khơng nhọn, khơng có cạnh sắc), dễ cầm (Kích cỡ phù hợp với tay
trẻ), dễ bảo quản và cất giữ, dễ phục hồi hoặc sửa chữa, đặc biệt địi hỏi trí nhớ,
sự tưởng tượng và óc quan sát của trẻ, và tạo cơ hội để trẻ lựa chọn, sắp xếp
nguyên vật liệu.
Để có được các nguyên vật liệu phong phú và đa dạng tôi đã tuyên truyền
với phụ huynh bằng các sản phẩm của trẻ ở lớp, viết thông báo về các nguyên
vật liệu cần thu gom, tư vấn cho phụ huynh giúp trẻ sưu tầm thêm các loại
nguyên vật liệu khác nhau.

Sau đó, tơi phân loại, sắp xếp vào các giá, các góc chơi. Các nguyên liệu
được cho vào trong hộp, rổ và được đánh tên, nhãn mác, luôn để trong trạng thái
mở để trẻ có thể được tiếp xúc thường xuyên.

Ảnh: Các nguyên liệu đã được vệ sinh sạch sẽ
* Biện pháp 2: Cho trẻ tiếp xúc với nguyên vật liệu:
7


Để kho nguyên vật liệu của lớp không phải là một kho phế liệu, tôi đã
thường xuyên cho trẻ tiếp xúc với các nguyên vật liệu đó. Sau khi sưu tầm được
rất nhiều các nguyên vật liệu cần thiết, tôi tiến hành phân loại chúng và cho trẻ
làm quen. Tôi giúp trẻ tìm hiểu về đặc điểm, cấu tạo, hình dáng, chất liệu của
chúng. Qua việc tiếp xúc với các nguyên vật liệu tôi đã giúp trẻ hiểu được công
dụng của nó trong hoạt động tạo hình. Trẻ biết được các nguyên vật liệu thật sự
hữu ích và qua sự giúp đỡ của cơ cùng với trí tưởng tượng phong phú của trẻ đã
biến những nguyên vật liệu đó thành những sản phẩm tạo hình, những món đồ
chơi đẹp mắt, sáng tạo phục vụ cho hoạt động học tập và vui chơi của trẻ.
Cũng qua việc cho trẻ tiếp xúc với các nguyên vật liệu tôi đã giúp trẻ biết
cách sử dụng các nguyên vật liệu một cách hợp lý trong hoạt động tạo hình để
tạo ra sản phẩm mong muốn, đồng thời sẽ kích thích trẻ tiếp tục sưu tầm nguyên
vật liệu ngày càng nhiều hơn. Để thuận tiện cho trẻ, tôi đặt và sắp xếp các vật
liệu tại trung tâm nghệ thuật sao cho trẻ thấy rõ và có thể lấy được dễ dàng để
thực hiện hoạt động tạo hình vào bất cứ lúc nào trẻ thích. Song song với việc
cho trẻ tiếp xúc với nguyên vật liệu, tôi tạo môi trường nghệ thuật xung quanh
trẻ như: bày đồ chơi đẹp, sắp xếp đồ dùng một cách hợp lí và đẹp mắt, bố trí
phịng học ngộ nghĩnh, đáng yêu. Môi trường nghệ thuật, lấy trẻ làm trung tâm
sẽ tạo cho trẻ cảm giác hứng thú và muốn được hoạt động. Tơi sẽ phân tích cách
thể hiện của tác phẩm giúp trẻ tưởng tượng từ đó kích thích sự sáng tạo ở trẻ
trong những sản phẩm của trẻ sau này.

Ảnh: Giờ học tạo hình: Cắt dán theo chủ đề

8


* Biện pháp 3: Tổ chức các hoạt động tạo hình với các nguyên vật liệu
tự nhiên.
Hiện nay trong các tiết học tạo hình của trẻ, giáo viên vẫn chủ yếu sử dụng
giấy màu, sáp màu, hồ dán làm nguyên vật liệu. Nhận thấy những nguyên vật
liệu truyền thống này chưa phát huy tối đa khả năng sáng tạo của trẻ nên tôi
mạnh dạn sử dụng những nguyên vật liệu phong phú sưu tầm được để cho trẻ
hoạt động. Kết quả là trẻ rất say mê và hứng thú. Chẳng hạn ở một số chủ đề
như sau:
+ Trong chủ đề động vật: Trẻ sử dụng những viên đá sỏi kích thước khác
nhau để vẽ, tô màu tạo thành một số con vật ngộ nghĩnh….Trẻ sử dụng các loại
hạt ngủ cốc, lá cây tạo thành bức tranh đàn cá bơi.
+ Trong chủ đề thực vật: Trẻ dùng các hột hạt, lá cây khô để xếp thành các
loại cây, hoa mà trẻ thích....
+ Trong chủ đề giao thơng: Trẻ xếp, dán thuyền trên biển.
+ Trong chủ đề bản thân: Trẻ xếp, dán tên của bé.
* Những con vật đáng yêu:
- Trong tiết tạo hình làm “những con vật đáng u”, tơi đã chuẩn bị nhiều
viên sỏi kích thước đa dạng, màu nước...
- Sau đó tơi cho trẻ quan sát một số con vật đáng yêu như: bọ cánh cứng,
hình ảnh chú mèo máy thơng minh đơrêmon, con mèo…. Sau đó cho trẻ vẽ lên
sỏi tạo thành các con vật, tô màu làm nên tác phẩm để trưng bày tại lớp.

Ảnh: Vẽ và tô màu con vật từ đá sỏi
* Đề tài “xếp dán đàn cá”:

Trong đề tài này tôi cùng trẻ đã sưu tầm rất nhiều loại lá rụng xung quanh
trường như: lá hồng xiêm, lá gấc, lá mướp, lá dâm bụt….cùng các loại ngũ cốc,
băng dính hai mặt, keo, bút màu, bìa A4.
9


Cách thực hiện như sau: cô cho trẻ quan sát vi deo bể cá cảnh, vi deo về cá
dưới đại dương… sau đó gợi ý, hướng dẫn trẻ sáng tạo thành bức tranh “Đàn cá
bơi”

Ảnh: Tranh đàn cá bơi được tạo từ lá cây
* Thuyền trên biển
- Trong tiết học xếp thuyền trên biển, tôi cho trẻ sưu tầm các loại lá cây
khơ rụng trong giờ hoạt động ngồi trời mang về ép phẳng. Trẻ sử dụng, lá khô
này xếp được rất nhiều con thuyền tạo thành bức tranh thuyển trên biển.

Ảnh: Sử dụng lá cây dán thuyền trên biển
10


* Xếp, dán tên của bé:
- Trong tiết học tạo hình “Xếp, dán tên của bé” tơi đã chuẩn bị các loại
hoa, lá.
- Cô chuẩn bị giấy in tên bé
- Cơ cho trẻ tự chọn ngun liệu để trang trí tên mình.

Ảnh: Trẻ xếp tên bằng hoa rụng* Xếp dán hoa
Trẻ dùng các hột hạt, lá cây, nắp chai để xếp thành các loại cây, hoa mà trẻ
thích....

11


Ảnh : Xếp hoa theo ý thích
=> Qua các giờ hoạt động chung nói trên tơi đã củng cố kĩ năng tạo hình
cho
trẻ, phát triển trí tưởng tượng cho trẻ đồng thời rèn sự khéo léo của đôi bàn
tay cũng như tính kiên trì của trẻ.
Tơi rất chú trọng cho trẻ sử dụng nguyên vật liệu đa dạng, phong phú khi
trẻ hoạt động tại góc chơi nghệ thuật. Tơi cịn có thể hướng dẫn trẻ tạo được
những bức tranh, hoặc những đồ chơi để sử dụng cho những góc chơi khác. Qua
đó bổ sung được rất nhiều đồ dùng cho hoạt động vui chơi cũng như học tập của
trẻ.
=> Từ việc sử dụng nguyên vật liệu thiên nhiên để trẻ tạo thành những sản
phẩm nghệ thuật, từ đó trẻ được hướng tới thiên nhiên thông qua các tác phẩm
nghệ thuật và cũng đem thiên nhiên lại gần hơn với trẻ.
*Biện pháp 4: Phối kết hợp với cha mẹ trẻ tìm kiếm nguyên liệu.
Đây là một việc làm rất thiết thực thu hút cha mẹ trẻ cùng tham gia, cùng
với cô giáo tìm kiếm một số ngun liệu có sẵn trong thiên nhiên.
- Vận động phụ huynh tham gia cùng trẻ một số ngày hội ngày lễ, cùng trẻ
tạo ra một số sản phẩm từ thiên nhiên.
- Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, sưu tầm nguyên
vật liệu thiên nhiên, làm đồ dùng đồ chơi phục vụ trẻ chơi và học.

12


Ảnh: Phụ huynh cùng cô làm đồ dung, đồ chơi từ cây nứa

13

Ảnh: Sản phẩm đan lát của phụ huynh
2.4. Hiệu quả sang kiến kinh nghiệm:
Bằng sự nhiệt tình, học hỏi và kinh nghiệm của bản thân cũng như sự phối
kết hợp của các bậc cha mẹ giúp đỡ đã đạt được kết quả như sau:
* Đối với bản thân:
- Được tiếp cận gần hơn với phương pháp đổi mới
- Tăng cường thêm các kĩ năng khéo léo hơn trong việc sử dụng các
nguyên
vật liệu tự nhiên trong hoạt động tạo hình.
- Có kỹ năng tổ chức các hoạt động tạo hình một cách tự tin, linh hoạt.
- Lớp học được trang trí bằng rất nhiều các sản phẩm của trẻ.
* Đối với trẻ:
- Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động tạo hình.
- Trẻ tích cực, sáng tạo hơn, trẻ thêm mạnh dạn, tự tin, các kĩ năng tạo hình
được đẩy lên cao.
- Trẻ làm được nhiều sản phẩm sáng tạo.
Trẻ hứng thú hơn, biết sử dụng nguyên vật liệu thiên nhiên hơn, và đặc biệt
tạo ra được nhiều sản phẩm tạo hình đẹp và phong phú từ nguyên vật liệu thiên
nhiên.

14


Hình ảnh: Trẻ hứng thú và tạo ra nhiều sản phẩm tạo hình đẹp
BẢNG KHẢO SÁT SAU ÁP DỤNG BIỆN PHÁP

Nội dung khảo sát

Tổng
số
trẻ

Trẻ hứng thú tham gia HĐTH

20

Biết sử dụng nguyên vật liệu thiên nhiên

20

Trẻ tạo đc sản phẩm

20

Đạt

Chưa đạt

Số
trẻ

Tỉ lệ
(%)

Số
trẻ

Tỉ lệ

(%)

19

95 %

1

5%

18

90 %

2

10 %

18

90 %

2

10 %

3. Kết luận – kiến nghị:
3.1. Kết luận:
Từ việc áp dụng các biện pháp trên vào giảng dạy tôi thấy:
- Trẻ hứng thú, tích cực, say mê trong các hoạt động tạo hình, biết lựa

chọn nguyên vật liệu và phối hợp các kĩ năng để tạo ra sản phẩm.
- Nhiều trẻ phát huy được năng khiếu tạo hình, biết phối hợp màu sắc,
hình dạng, đường nét cơ bản, hài hoà màu sắc.
- Trẻ thích thú khi tạo ra được những sản phẩm sáng tạo và đồ chơi đẹp
mắt từ nguyên liệu thiên nhiên.
Tôi nhận thấy rằng sau khi trẻ được tiếp xúc với các nguyên vật liệu gần
gũi, quen thuộc và được khám phá về chúng khiến trẻ càng hứng thú với hoạt
động tạo hình hơn.
3.2. Kiến nghị

15


Để việc gây hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình đạt kết quả
cao tơi xin mạnh dạn đưa ra một số khuyến nghị như sau:
- Về phía phịng giáo dục: Đề nghị Phũng giáo dục mở các líp tập huấn
chun mơn, hội thảo, và triển lóm các tác phẩm tạo hình để giáo viên được
tham gia học tập và rút kinh nghiệm.
- Về phía nhà trường: Ban giám hiệu tạo điều kiện cho giáo viên trong
trường được đi kiến tập, tham quan, dự các líp tập huấn ở các cơ sở giáo dục
mầm non khác để giáo viên có cơ hội học hái thêm nhiều kinh nghiệm và các
hình thức tổ chức các hoạt động học tập và vui chơi cho trẻ. Nhà trường quan
tâm hơn nữa về cơ sở vật chất phục vụ cho các mơn học và đặc biệt là mơn tạo
hình.
Trên đây là báo cáo “Biện pháp sử dụng vật liệu thiên nhiên nhằm nâng cao
hứng thú của trẻ lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi trường Mầm non Sơn Hà, Huyện
Quan Sơn, Tỉnh Thanh Hóa trong hoạt động tạo hình”. Rất mong nhận được
sự đóng góp ý kiến của các đồng chí, đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo.
Tôi xin chân thành cảm ơn./.
XÁC NHẬN CỦA NHÀTRƯỜNG

Sơn Hà, ngày 20 tháng 4 năm 2021
Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh
nghiệm này là do tôi làm.
Người viết
Lê Thị Thắng

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục mầm non
2. Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non - Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.
3. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp
vụ và đạo đức nghề nghiệp cán bộ quản lý và giáo viên mầm non năm học 20192020
4. Các trang trên mạng internet

16