Tài liệu Tai lieu tap huan nam moi 2010 pptx

CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG NẤM SÒ
I. ĐẶC TÍNH SINH HỌC:
- Nấm sò có nhiều loại và nhiều chủng, chúng khác nhau về màu sắc và hình
dạng , khả năng thích nghi với điều kiện nhiệt độ.
1. Hình dạng :
- Hình phễu lệch, phiến mang bào tử kéo dài đến chân, cuống nấm gân gốc có
lớp lông nhỏ mịn, tai nấm sò còn non có màu sắc sậm hoặc tối, khi trưởng thành màu
trở nên sáng hơn.
*Chu trình sống:
- Bắt đầu từ bào tử hữu tính, nảy mầm cho hệ sợi tơ dinh dưỡng (sơ cấp và thứ
cấp). Kết thúc bằng việc hình thành cơ quan sinh sản là tai nấm.Tai nấm sinh ra các
đảm bào tử và chu trình lại tiếp tục.
2. Nhiệt độ:
Từ 10 - 30
o
C và được chia ra các nhóm sau:
- Nhóm 1 : 10 - 15
o
C Ký hiệu : OS
- Nhóm 2 : 15 - 20
o
C Ký hiệu : HY, SY
- Nhóm 3 : 20 - 30
o
C Ký hiệu : F
3. Độ ẩm:
- Độ ẩm cơ chất (nguyên liệu) 65 - 70 %
- Độ ẩm môi trường ≥ 80 %
+ Nếu độ ẩm thấp hơn 70 % quả thể bị vàng và khô mép.
+ Nếu độ ẩm ở 50 % tai nấm ngưng phát triển và chết.

+ Nếu độ ẩm >95% chưa hẳn tốt cho nấm, tai nấm dể bị nhũn và rủ xuống.
4. Độ thông thoáng:
- Rất cần thiết trong giai đoạn ươm sợi.
- Khi nấm ra cần độ thông thoáng vừa phải.
5. Ánh sáng:
- Giai đoạn ươm sợi không cần ánh sáng
- Giai đoạn ra nấm cần ánh sáng khuếch tán (đọc sách được) .
- Nếu ánh sáng quá mạnh sẽ ngăn cản việc hình thành cụm nấm.
- Nếu ánh sáng quá yếu làm chân nấm dài ra mũ nấm hẹp.
6. Độ pH :
- pH = 7 (trung tính).
7. Hàm lượng dinh dưỡng:
- Sử dụng xenlulô dưới dạng trực tiếp
II. THỜI VỤ :
- Thích nghi với từng chủng giống
- HY từ tháng 11-12
- SO từ tháng 11-1
- O tháng 12
- F trồng được tất cả các tháng
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 1
* Chú ý : - Nấm sò có thể trồng được các tháng trong năm nhưng thuận lợi
nhất vẫn từ tháng 10 – 4 (Tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau)
III. PHƯƠNG PHÁP NUÔI TRỒNG:
1. Chuẩn bị :
- Nguyên liệu chủ yếu là rơm rạ khô không bị mốc, có màu vàng sáng,
- Kệ kệ làm bằng gổ hoặc tre phải róc nước và lưu thông được không khí.
- Kích thước dài 1.5m rộng1.5 m có chân cao 20 cm.
- Cọc thông khí mục đích lưu thông được không khí.
- Vôi bột hoặc vôi tôi (vôi ăn trầu)
- Ni lon

- Bể nước
- Bình bơm (dạng phun sương)
- Nhà nuôi trồng : Nhà có thể thiết kế theo dạng nhà vòm hoặc nhà chử A ấm
về mùa đông và mát về mùa hè
- Giống đúng độ tuổi, không bị nhiễm nấm mốc, khuẩn, sợi nấm khoẻ
- Túi nilon kích thước 30x50 cm hoặc 35x50 cm.
- Bông không thấm nước.
- Nguồn nưóc phải sạch không dùng nước ao hồ tù đọng
- Chun buộc
- Dây treo
- formol
2. Quy trình công nghệ:

a. Xử lý nguyên liệu:(Có 2 phương pháp)
* Phương pháp1: (không phải hấp)
Ủ nguyên liệu:- Hòa nước vôi vào bể với tỷ lệ :
+ Vôi tôi Ca(OH)
2
20-25 kg cho một tấn nguyên liệu
+ Vôi bột 15 - 20 kg cho một tấn nguyên liệu
- Cho rơm rạ khô vào bể nước vôi đã hòa ở trên làm ướt đến no nước sau đó
vớt ra để ráo độ 10 phút rồi chất lên kệ.
- Rơm chất đống ủ theo từng lớp chặt (có thể đứng lên dẩm) ở giữa có cọc
thông khí, đống ủ tối thiểu là 3 tạ rơm khô với kích cở 1,5x1,5x1,5 m.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 2
Ủ NGUYÊN
LIỆU

ĐẢO NGHUYÊN
LIỆU

CẤY GIỐNG
CHẾ BIẾN
BẢO QUẢN
CHĂM
SÓC & THU HÁI
ƯƠM BỊCH
- Sau khi đã ủ đống xong dùng nilon quấn quanh đống ủ, không được bịt kín.
Nếu trời mưa che trên cộc thông khí tránh cho nước mưa chảy trực tiếp vào đống ủ.
* Chú ý: Có thể làm ướt rơm rạ trước sau đó chất lên đống theo từng lớp dùng
ô doa tưới nước vôi theo tỷ lệ trên.
Đảo nguyên liệu :
- Rơm ủ sau 3 - 4 ngày ta tiến hành đảo đóng ủ tùy theo độ cứng của rơm.
- Đống ủ chia làm 2 lớp: Lớp ngoài, Lớp trong có màu trắng (lớp xạ khuẩn).
- Cách đảo đống ủ cho lớp ngoài vào trong , lớp trong ra ngoài chất theo lớp
giống như khi ủ không đứng lên dẫm. Lúc này ta tiến hành kiểm tra độ ẩm bằng cách
lấy một ít rơm bóp nhẹ thấy nước rỉ ra ở kẻ tay là được.
+ Nếu thấy khô quá thì dùng ô doa tưới thêm nước, còn thấy rơm ướt quá thì ta canh
ra vài giờ sau đó mới chất lên đống ủ, dùng nilon quấn quanh đống ủ giống như khi ủ
nguyên liệu, tiếp tục ủ thêm 3 - 4 ngày.
*Phương pháp 2:
Xử lý nguyên liệu mùn cưa, rơm rạ và bông phế thải bằng cách hấp khử trùng:
- Rơm rạ chặt nắn 10-15cm ngâm trong nước vôi theo tỉ lệ trên 15 – 20 phút
vớt ra để ráo nước, ủ lại 2 – 3 ngày.
- Bông phế thải làm ướt như rơm rạ nhưng ủ lại từ 3 - 4 ngày, xé tơi đảo thật
đều, nếu quá ẩm phải phơi lại.
- Mùn cưa tạo ẩm, ủ lại 4 – 6 ngày.
- Tất cả các nguyên liệu trên sau khi kiểm tra độ ẩm đặt yêu cầu ta phối trộn
thêm với 5 – 10% cám gạo hoặc cám ngô. Đóng nguyên liệu vào túi nilon chịu nhiệt,
trọng lượng 1,5 – 2kg/túi (kích thước 25 x 35cm) nút cổ túi bằng ống nhựa và bông
không thấm nước sau đó đưa vào hấp khử trùng bằng các cách sau:

+ Hấp khử trùng trong nồi autoclave (nồi áp suất) ở áp suất 1,3 – 1,4 atmotphe,
nhiệt độ 121 – 125
o
C, thời gian 180 – 240 phút.
+ Hấp trong thùng phuy (hấp cách thuỷ) ở nhiệt độ 100
o
C trong 10 – 12 giờ
- Sau khi hấp xong lấy bịch nấm ra để nguội trong phòng sạch sẽ, cấy giống
trong bốc cấy và phòng vô trùng.
- Các cơ sở có đủ trang thiết bị, áp dụng phương pháp xử lý nguên liệu bằng
cách hấp rất đảm bảo. Hạn chế tỷ lệ nhiễm bệnh, dùng ít giống, năng suất cao.
b. Cấy giống:
- Sau khi đảo đống ủ được 3 - 4 ngày cho nguyên liệu ra để nguội, kiểm tra độ
ẩm:
+ Nếu rơm quá khô tưới thêm nước khoảng 2 - 4 giờ sau mới cấy giống.
+ Nếu rơm quá ướt phải canh ra đến khi độ ẩm đạt là được.
- Dùng dao băm với kích thước 10 - 12cm
- Giống không được vò mà phải bẻ tơi giống
- Đưa nguyên liệu vào túi nilon theo từng lớp, cấy giống xung quanh thành túi
nilon mỗi lớp cách nhau từ 5 - 7cm. Như vậy mổi bịch ta có thể cấy 4 - 5 lớp giống,
lớp trên cùng ta cấy toàn bộ trên bề mặt sau đó nút bông dùng chun buộc lại.
+ Các tháng nóng (5,6,7) trọng lượng bịch (30 x 45) là 1 - 1,5kg
+ Các tháng lạnh trọng lượng bịch (30 x 50) hoặc (35 x 50) là 2 - 3kg
+ Nếu thời tiết quá nóng nên đóng lỏng tay và trời lạnh nên đóng chặt tay.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 3
- Mỗi kg giống cấy từ 16 - 20 bịch, mỗi tấn nguyên liệu khoảng 800 bịch.
c. Ươm bịch :
- Điều kiện nhà ươm phải thoáng, sạch sẽ, không có ánh sáng trực tiếp.
- Dùng lưu huỳnh để đốt, xong formol 0,5 % hoặc tưới nước vôi xử lý nhà ươm
trước 3 ngày đưa vào sử dụng.

- Khoảng cách giữa các bịch là 3cm, 5 – 6 ngày đầu sợi nấm vươn dài có tính
hướng âm, 7 ngày sau sợi nấm phát triển tốt.
- Nếu điều kiện bất thường bịch nấm bị nhiễm bệnh nên cách ly chúng.
- Bịch nấm không ăn đều do xử lý nguyên liệu không đạt. Sợi nấm ngừng phát
trển và co lại.
- Độ pH trong bịch nấm quá cao rất khó xử lý phải kéo dài thời gian ươm bịch
năng suất giảm từ 50 - 60 %
- Độ ẩm quá cao ta xử lý tiến hành rạch bịch sớm ở dưới cách đáy 1cm và mở
nút bông trong vòng 2 - 3 ngày.
- Sau khi cấy 25 -30 ngày sợi nấm phát triển cách đáy 1cm ta rạch bịch.
d. Rạch bịch chăm sóc và thu hái :
- Nhà nuôi trồng sạch, thoáng mát, ánh sáng vừa phải (đọc sách được).
- Khi sợi nấm ăn cách đáy 1cm tiến hành bỏ nút bông, nén nhẹ tay, buộc bịch
trở lại và treo ngược bịch.
- Dùng lưởi dao lam rạch 6 - 8 vết rạch so le nhau xung quanh bịch, mỗi vết
rạch dài 2-3 cm.
- Khi treo, rạch bịch xong từ 6 – 10 ngày đầu tạo độ ẩm bằng cách tưới nước
xuống nền nhà không tưới trực tiếp vào bịch (nước tưới phải sạch). Khi thấy nấm bắt
đầu nhú ra từ các vết rạch ta mới tiến hành tưới nước tưới phun sương.
- Lượng nước tưói trong ngày phụ thuộc vào điều kiện thời tiết và độ tuổi của
nấm sao cho cánh nấm luôn luôn ẩm và có màu trắng:
+ Trời nóng tưới nhiều lần trong ngày trời mưa tưới ít.
+ Nấm còn nhỏ và nấm chuẩn bị thu hái tưới ít nước .
+ Những ngày ẩm độ cao không cần tưới nước.
+ Những ngày nóng quá cần đổ nước xuống nền nhà.
- Khi nấm phát triển đến mức độ nhất định cánh nấm vẫn còn hình dạng phểu
tiến hành thu hái nấm:
+ Khi nấm đã già (phát tán bào tủ) cánh nấm to và phẳng nên vứt bỏ .
+ Khi hái nấm hái luôn từng cụm hái sạch góc.
+ Năng suất trung bình 40 - 60 % (4 -6 tạ nấm tươi / tấn rơm rạ khô).

- Hái 5 - 6 lần thời gian kéo dài 2 - 3 tháng khi nào bịch nấm chuyển thành
màu đen không còn màu của sợi nấm thì chuyển bịch làm phân bón theo quy trình
sau:
+ Bịch nấm + nước + vôi bột (10 - 15kg) cho một đống ủ sau khi ủ được 25 -
30 ngày cho ra bón ruộng.
* Chú ý : Sau mỗi lần thu hái cần nén bịch để tăng năng suất. Tùy theo điều
kiện thời tiết mà ta nén nhẹ tay hay nén chặt tay.
- Nếu nhiệt độ >25
o
C nén nhẹ tay.
- Nếu nhiệt độ < 25
o
C ném chặt tay.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 4
IV. HẠCH TOÁN KINH TẾ:
- Rơm khô 1 tấn = 300.000đ
- Giống 40 kg x 15.000đ = 600.000đ
- Bông không thấm 7kg x 15.000đ = 105.000đ
- T úi nilon 7kg x 30.000đ = 210.000đ
- Vôi 20kg x 3.000đ = 60.000đ
- Vật liệu khác = 30.000đ
- Điện nước = 20.000đ
- Khấu hao nhà xưởng = 100.000đ
- Công lao động 30 công x 40.000đ = 1.200.000đ
- Tổng chi phí cho 1 tấn nguyên liệu là : = 2.623.000đ
- Năng suất trung bình là 50 % (500kg nấm tươi / tấn rơm rạ khô)
500 kg x 12.000đ = 6.000.000đ
- Vậy lãi ròng là: 3.377.000đ
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 5
CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG NẤM RƠM TRÊN RƠM RẠ

I. ĐẶC TÍNH SINH HỌC:
1. hình dạng :
- Nấm rơm có hình quả trứng, khi già nở ô.
2. Màu sắc :
- Nấm rơm có màu xám tro, nếu ánh sáng quá yếu quả nấm chuyển sang màu
trắng.
3. Độ ẩm :
Chia làm 2 loại:
- Độ ẩm cơ chất (nguyên liệu) :65 - 70%.
- Độ ẩm môi trường (không khí): 85 - 95%.
4. Nhiệt độ :
- Pha thể sợi : Thích hợp từ 28 - 36
0
c, nếu nhiệt độ < 28
0
c thể sợi phát triển
chậm, nhưng nhiệt độ > 36
o
c thể sợi phát triển nhanh và dể bị thoái hóa .
- Pha quả thế : Thích hợp từ 30 - 36
o
c, nếu nhiệt độ > 36
o
c quả thể phát trển
nhanh, nhanh nở ô chất lượng kém.
5. Độ thông thoáng :
Nấm cần có độ thông thoáng tốt nồng độ co
2
< 0,1 %.
6. Ánh sáng :

- Pha thể sợi: Cần ánh sáng yếu thậm chí không cần ánh sáng. Nếu ánh sáng
mạnh thể sợi dể bị thoái hóa.
- Pha quả thể : Nếu ánh sáng mạnh thì quả thể có màu xám tro, thậm chí có màu
đen, ánh sáng yếu quả thể có màu trắng.
7. Độ pH : 6,5 - 8
8. Hàm lượng dinh dưỡng:
Sử dụng xenllulô dưới dạng trực tiếp
II. THỜI VỤ:
Từ 15/4 đến 15/10 dương lịch (chính vụ )
Từ 15/3 đến 15/4 (trái vụ )
Từ 15/10 đến 15/12 (trái vụ)
III. PHƯƠNG PHÁP NUÔI TRỒNG:
1. Chuẩn bị :
- Rơm rạ phải khô có màu vàng sáng ,không bị mốc.
- Kệ kê có kích cở 1,5x 1,5x 1,5 m, phải róc được nước, chân cao 0,2 m.
- Cộc thông khí cao hơn 2m có đường kính từ 10 - 20cm bịt kín hai đầu mục
đích lưu thông không khí.
- Bể nước .
- Ni lon để quấn quanh đống ủ.
- Bình bơm dạng phun sương.
- Vôi bột hoặc vôi tôi.
- Nhiệt kế.
- ẩm kế .
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 6
- Nhà nuôi trồng.
- Khuôn cấy giống hình thang hai bên có tay cầm, đáy lớn dài 1,1m rộng 0,4 m
đáy bé dài 1m rộng 0,3 m chiều cao 0,4m. Khuôn được táp gổ xung quanh mặt trong
khuôn phải nhẳn .
- Chất khử trùng : lưu huỳnh, focmol, nước vôi đặc.
- Nguồn nước phải là nưóc sạch (nước sinh hoạt).

- Giống : Đúng độ tuổi kín đáy 2 - 3 ngày, nếu giống đã chuyển sang màu nâu
đỏ là giống đã già.
2. Quy trình công nghệ:
a. Ủ nguyên liệu:
Giống cách ủ của công nghệ trồng nấm sò
b. Đảo nguyên liệu :
Giống cách đảo nguyên liệu nuôi trồng nấm sò.
c. Đóng mô và cấy giống:
- Trước khi nuôi trồng phải xử lý khu vực nuôi trồng bằng nước vôi đặc hoặc
focmol 0,5%.
- Rơm rạ sau khi ủ đảo đạt yêu cầu ta tiến hành đóng mô và cấy giống theo 2
cách sau:
1. Đóng mô:
- Bẻ tơi giống (tuyệt đối không được vò giống, cấy theo từng túi một). Sau đó
cho rơm rạ vào khuôn và cấy giống theo từng lớp, 3 lớp dưới cấy xung quanh theo
đường chỉ cách thành khuôn 3 -5 cm. Lớp trên cùng cấy toàn bộ trên bề mặt, phủ tiếp
lên một lớp rơm dày 1 cm, mổi lớp cách nhau 10 cm. Sau đó phủ lên một lớp rơm
rạ khô dày 3-5 cm (áo mô).
-Trung bình mổi khuôn cấy từ 0,15 - 0,20 kg giống. Khoảng cách giữa các mô
là 25- 30 cm.
- Cấy giống nên tập trung vào buổi sáng hoặc buổi chiều, không nên cấy giống
vào buổi trưa những ngày nắng nóng.
2. Đóng bánh:
- Đặt khuôn vào tấm nilon (60 x 40cm), cho nguyên liệu vào khuôn cấy (20 x
20cm) nén chặt, tháo khuôn ra và gói lại sau đó phơi nắng từ 6 – 8 giờ hoặc hấp ở
nhiệt độ 90
o
o
C trong 1 giờ.
- Để nguội tiến hành cấy giống bằng cách cho giống vào hai đầu bánh, sâu 1-

2cm và gói lại như ban đầu.
d. chăm sóc và thu hái nấm:
d1. Đống mô:
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 7
UÍ NGUYÃN
LIÃÛU
ÂAÍO
NGUYÃN
LIÃÛU
CÁÚY GIÄÚNG
CHÀM SOÏC,
THU HAÏI
* Kỹ thuật chăm sóc trong nhà:
- 1 - 3 ngày đầu đóng kín tất cả các cửa lại trừa lổ thông khí. Có thể tưới nước
nếu thấy mô nấm quá khô (tưới phun sương, ngữa vòi và tưới hai bên lối đi).
- Ngày thứ tư mở cửa để kiểm tra, nếu thấy mô nấm bị khô ta dùng bình phun
sương để tưới, nên tưới ngữa vòi.
- Ngày thứ 4 - 5 kiểm tra nhiệt độ, dùng nhiệt kế cắm sâu 15 cm vào điểm cấy
giống, nhiệt độ vào khoảng >30
o
c và < 40
o
c là tốt.
+ Nếu nhiệt độ < 30
o
c rải một lớp áo mô mỏng sau đó phủ nilon
+ Nếu nhiệt độ > 40
o
c mở tung các cửa, giảm bớt chiều cao mô, xới tơi mô.
- Ngaỳ thứ 7 - 8 thấy có hiện tượng kết sợi như mạng nhện trên bề mặt mô, ta

phun sương đậm hơn ngày bình thường (tưới đón nấm).
- Ngày thứ 9 - 10 trên mô nấm có lấm tấm trắng (đinh gim) lúc này tuyệt đối
không được tưới nước cho đến khi quả nấm to bằng hạt ngô ta mới bắt đầu tưới nước
trở lại.Tiếp tục chăm sóc như vậy cho đến khi thu hái. Số lần tưới trong ngày phụ
thuộc vào thời tiết, sao cho bề mặt mô nấm có màu như màu lúc mới cấy.
* Kỹ thuật chăm sóc nấm ngoài trời:
- Nấm rơm có thể trồng ở tất cả các khuôn viên của nhà mình kể cả dưới tán cây
và ruộng khô.
- Tuy nhiên trước khi trồng ta nên vệ sinh khu vực nuôi trồng, khác với nuôi
trồng ở trong nhà là trồng mô nào phải phủ ngay áo mô. Độ dày của áo mô từ 5-7 cm
được chia làm 2 lớp:
+ Lớp 1: 2 - 3 cm phủ bằng rơm rạ khô.
+ Lớp 2: 2 - 4 cm phủ bằng rơm rạ đã được làm ướt.
- Khi gặp trời mưa to phải dùng bạt để che, khi trời tạnh mưa phải bỏ bạt che ra
ngay, đồng thời phải có rảnh để thoát nước.
- Nếu trời mưa nhỏ không cần phải che .
- 1 - 3 ngày đầu không được tưới nước.
- Ngày thứ tư bỏ áo mô ra kiểm tra nhiệt độ và độ ẩm sau đó tưới phun sương.
- Ngày thứ 7,8 thấy hiện tượng kết mạng trên mô nấm (tưới đón nấm).
- Ngày thứ 9,10 nấm bắt đầu ra đinh gim, lúc này không được tưới nước trực
tiếp vào mô nấm.
- Khi tưới xong phải đậy áo mô lại. Nếu trời quá nóng nắng ta dùng máy bơm
tưới trực tiếp lên áo mô (với lới áo mô dày).
- Thường xuyên kiểm tra nhiệt độ và độ ẩm.
d2. Đóng bánh:
- Sau khi cấy xong cho bịch nấm vào khu vực ươm 7 ngày.
- Ngày thứ 8 tháo nilon ra, lúc này bánh nấm đã xuất hiện mạng nhện, ta cho
bánh nấm đạt lên giàn nuôi trồng, khu vực nuôi trồng phải xử lý môi trường trước 2
-3 ngày.
- Ngày thứ 9 trên bánh nấm xuất hiện đinh gim lúc này ngừng tưới nước lên

bánh nấm, chỉ tưới nước xuống nền nhà tạo ẩm. Đến khi nấm to bằng hạt ngô mới
tưới nước lên bánh nấm và tiếp tục chăm sóc như vậy cho đến khi thu hái.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 8
* Chăm sóc nấm trái vụ :
1. Xử lý nguyên liệu:
Xử lý nguyên liệu như chính vụ song thời gian ủ đảo 5-6 ngày.
2 .Đóng mô và cấy giống:
Kích cở khuôn có sự thay đổi, nới rộng bề ngang và chiều cao của khuôn:
+ Chiều cao: 0,45m
+ Bề ngang: 0,4 và 0,45m
+ Cấy giống cách thành khuôn 4-5cm
3. Chăm sóc :
- Sau khi đóng mô xong tiến hàng phủ một lớp áo mô mỏng từ 2-3 cm và dùng
nilon phủ kín toàn bộ bề mặt áo mô, sau đó đó dùng một lớp rơm rạ phủ lên lớp
nilon.
- Nếu trồng ngoài trời thì phủ lên một lớp nilon nưã.
- 1-3 ngày đầu phủ kín.
- Ngày thứ tư tiến hành kiểm tra nhiệt độ và độ ẩm mô nấm. Nếu thấy khô quá
thì tưới nước (bỏ áo mô ra để tưói sau đó đậy áo mô lại).Tưói phun sương và tưới
ngữa vòi.
- Ngày thứ 8-9 ngày kiểm tra mô nấm có hiện tượng kết màng ta tưới nước ấm
(3 sôi 2 lạnh tưới đón nấm). Cứ tưới như vậy cho đến ngày thứ 10 ,11.Sau đó chăm
sóc bình thường.
Chú ý: Chất liệu rơm rạ làm áo mô phải tốt hơn chất liệu rơm rạ đóng mô.
* Thời điểm thu hái nấm :
- Ta nên thu hái nấm khi nấm vẩn đang còn hình trứng (chưa nứt bao). Hái
ngày 2-3 lần, hái sạch góc, trước khi hái nấm không nên tưới nước (nếu sáng hôm sau
hái nấm thì tối hôm đó không được tưới nước). Sau mổi lần thu hái nấm cần phải vệ
sinh và tưới nước rất nhẹ tránh thối góc.
- Sau khi thu hái đợt 1 xong (năng suất đạt khoảng 70%) ,ta tiếp tục chăm sóc

để thu hái tiếp đợt 2 và 3.
* Cách chăm sóc :
- Nhặt bỏ hết quả nấm nhỏ, gốc nấm còn sót lại. Để khô 2 ngày ,sau đó tưới
phun sương trở lại, tiếp tục chăm sóc như thu hái đợt đầu.
- Năng suất trung bình 100kg /tấn nguyên liệu khô, hái 3-4 lần thời gian thu
hái mổi đợt kéo dài 3 - 4 ngày. Như vậy chu kỳ phát triển của nấm rơm kéo dài 30
-35 ngày kể từ khi cấy giống.
- Sau mổi đợt nuôi trồng ta nên vệ sinh lại khu vực xung quanh và nhà nuôi
trồng bằng nước vôi đặc hoặc focmol 0,5% 2-3 ngày mới bắt đầu đợt nuôi trồng mới.
Chú ý : Tùy theo thị trường mà ta cần chú ý đến màu sắc của nấm.
- Nấm màu trắng nên phủ áo mô .
- Nấm màu xám không cần phủ áo mô.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 9
IV. HẠCH TOÁN KINH TẾ :
- Rơm rạ khô 1 tấn = 300. 000 đ
- Giống 12kg x 15.000 = 180.000 đ
- Vôi 20kg x 3.000 = 60.000 đ
- Điện nưóc = 20.000 đ
- Vật tư khác = 20.000 đ
- Công lao động 20 công x 40.000 = 800.000 đ
- Khấu hao nhà cửa = 50.000 đ
- Tổng chi phí là: = 1.630.000 đ
- Năng suất trung bình 100 kg / tấn nguyên liệu là:
100kg x 30.000 đồng = 3.000.000 đ.
- Như vậy lãi thu được cho một tấn nguyên liệu là: 1.570.000 đ.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 10
CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG NẤM MỞ TRÊN RƠM RẠ
I. ĐẶC TÍNH SINH HỌC:
1. Hình dạng quả :
Nấm mở được chia làm 2 phần, phần mủ và phần chân. Qủa thể có màu trắng,

khi già nở ô.
2. Nhiệt độ :
Chia làm 2 pha:
- Pha thể sợi : từ 13 - 28
o
c.
- Pha quả thể : từ 13 - 22
o
c.
- Đối với quả thể nhiệt độ > 22
o
c chết đồng loạt.
3. Độ ẩm :
- Độ ẩm cơ chất : 65 - 70 %.
- Độ ẩm môi trường : 85 - 95 %.
4. Ánh sáng:
- Pha thể sợi không cần ánh sáng.
- Pha quả thể cần ánh sáng yếu.
5. Độ thông thoáng :
Cần độ thông thoáng tốt, nồng độ co
2
< 1 %.
6. Nguyên liệu :
Sử dụng xelulô dưới dạng gián tiếp.
II. THỜI VỤ:
Bắt đầu từ 15/10 đến 30/12 dương lịch.
III. PHƯƠNG PHÁP NUÔI TRỒNG:
1. Chuẩn bị:
- Rơm rạ khô có màu vàng sáng không bị mốc.
- Kệ kê có kích cở 1,5 x 1,5 x 1,5 m phải róc được nước.

- Cộc thông khi cao 2m có đường kính 10 - 15cm bịt kín hai đầu mục đích lưu
thông được không khí.
- Bể nước.
- Bình phun sương.
- Nilon quấn quanh đống ủ.
- Nhà nuôi trồng.
- Nguồn nước (nước sạch).
- Chất khử trùng nước vôi đặc hoặc focmol 0,5 %.
- Đạm u rê :0,5 %.
- Đạm sun fat 2 %.
- Bột nhẹ CaCO
3
2,5 - 3 %.
- Lân sunfe 3 %.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 11
2. Công nghệ nuôi trồng :
* Quy trình công nghệ :
a. Xử lý nguyên liêu:
- Rơm rạ được ngâm trong nước sạch cho đêù khi rơm đủ no nước, vớt ra để
gom thành đóng (đóng ủ tạm thời). Sau 8 - 12
h
lượng nước tự do trong rơm chảy đi
hết khi đó ta tiến hành ủ đóng.
b. ủ nguyên liệu :
- Tương tự như ủ nguyên liệu nuôi trồng nấm sò, chỉ khác khi ủ lên đóng ta bổ
sung đạm sun fat và đạm u rê theo tỷ lệ như trên.
* Cách bổ sung:
- Một lớp rơm thêm một lớp hổn hợp đạm sun fat và đạm u rê. Sau đó dùng ni
lon quấn quanh đóng ủ để hở phần đỉnh và phần đáy đóng ủ.
c. Đảo nguyên liệu :

* Đảo lần 1: Sau khi ủ nguyên liệu được 3 ngày ta tiến hành đảo đóng ủ. Cách
đảo như đảo nguyên liệu trồng nấm sò.
* Đảo lần 2: Sau khi đảo lần 1 được 3 ngày ta tiến hành đảo lần 2, lần đảo này có
bổ sung thêm bột nhẹ CaCO
3
với tỷ lệ như trên theo từng lớp.
* Đảo lần 3: Đóng ủ sau khi đảo lần 2 được 3 ngày ta tiếp tục đảo lần 3 và lần
này có bổ sung thêm lân (lân phải tơi) theo từng lớp.
* Đảo lần 4 : Đóng ủ sau khi đảo lần 3 được 3 ngày ta tiếp tục đảo lần bốn, lần
này không bổ sung chất phụ gia như các lần trước và tiến hành ủ thêm 3 ngày nữa.
*Chú ý :
- ở mổi lần đảo ta nên rủ tơi nguyên liệu để tạo độ thông thoáng.
- ở mổi lần đảo ta tiến hành chỉnh độ ẩm ở mọi vị trí trong đóng ủ sao cho khi vắt
nước chảy thành từng giọt là được.
- Từ lần đảo thứ nhất trở đi không được phép giẩm lên mặt đóng ủ.
* Phương pháp xử lý nguyên liệu bằng bả phế thải của nấm rơm:
- Bả phế thải của nấm rơm phơi khô gom lại thành đóng sau đó xử lý:
+ Dùng ô zoa làm ướt nguyên liệu sao cho khi vắt nước chảy thành từng giọt
+ Tiến hành ủ như ủ rơm rạ khô chỉ khác không bổ sung đạm sun fat.
+ Thời gian ủ đảo nguyên liệu ngắn hơn (2 ngày một lần)
+ Năng suất khi dùng bả phế của nấm rơm so với nguyên liệu khô là 70 - 80 %.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 12
XỬ LÍ NGUYÊN
LIỆU
Ủ NGUYÊN LIÊU ĐẢO NGUYÊN
LIÊU
CÂY GIỐNGPHỦ ĐÂT
CHĂM SÓC
THU HÁI
d. Vào luống và lên men phụ :

- Nguyên liệu sau khi ủ đảo được 15 ngày ta tiến hành vào luống hoặc giàn.
- Luống phải có mái che để tránh mưa, gió, nắng
- Nếu nền nhà xưởng là nền đất ta bố trí như sau:
+ Chiều cao luống nguyên liệu từ 16-20cm.
+ Nguyên liệu đưa vào phải chặt vừa tay và bề mặt phải phẳng.
+ Sau khi đưa nguyên liệu vào phải lấy bùn phủ (tốt nhất là bùn đã phơi khô) trát
xung quanh luống nấm với bề dày 2cm .
- Trung bình mổi tấn nguyên liệu chiếm 30-35 m
2
.
- Hằng ngày phải dùng bình phun sương tưới nhẹ lên bề mặt của ngyên liệu sao
cho độ ẩm được duy trì như khi mới vào luống.
- Thời gian lên men phụ kéo dài từ 5-7 ngày .
- Từ ngày thứ 7 trở đi ta dùng nhiệt kế để kiểm tra nhiệt độ. Nếu nhiệt trong
luống duy trì và ổn định, chênh lệch so với nhiệt độ ngoài trời từ 2-3
o
c như vậy là
nhiệt độ đã đảm bảo cho việc cấy giống.
. Khi nhiệt độ ngoài trời≤ 28
0
c đồng thời nguyên liệu đã hết mùi khai và độ ẩm
đạt ta tiến hành cấy giống.
*Chú ý : Điều kiện để cấy giống :
- Nguyên liệu hết mùi khai.
- Nhiệt độ ổn định.
- Độ ẩm đạt.
- Nhiệt độ ngoài trời ≤ 28
o
c
- Trường hợp nguyên liệu vẩn đang còn mùi khai ta tiến hành đảo lại nguyên

liệu 1-2 ngày nữa chờ cho hết mùi khai mới tiến hành cấy giống.
- Trường hợp nguyên liệu độ ẩm không bảo đảm :
+ Nguyên liêụ bị khô dùng bình phun sương tưới đảm lên bề mặt luống sau 4-6
h
mới tiến hành cấy giống
+ Nguyên liệu bị ướt thì phải canh ra để ráo sau đó vào luống lại mới tiến hành
cấy giống.
e. Phương pháp cấy giống:
- Khi nguyên liệu đã đảm bảo cho việc cấy giống ta cắt riêng 1/10 nguyên liệu để
làm áo phủ.
- Lượng nguyên liệu còn lại dùng cào ba răng loại nhỏ xới nhẹ trên bề mặt sau đó
cấy giống lên.
- Giống cấy đúng độ tuổi, không bị nhiểm bệnh cấy từng túi một.
* Cách cấy: Vải giống lên bề mặt nguyên liệu sau đó dùng tay xoa nhẹ cho giống
chìm xuống dưới không quá sâu.
- Cuối cùng lấy nguyên liệu đã chuẩn bị sẳn phủ lên phía trên một lớp dày 2-3cm
sau đó ấn lại bề mặt phủ nguyên liệu phủ cho phẳng.
- Trung bình 1m
2
cấy 0,3kg giống, 10 - 12kg giống cho một tấn nguyên liệu.
g. Phủ đất :
- Khi nhiệt độ ngoài tròi ≥ 15
0
c dùng một lớp giấy báo đậy lên bề mặt của luống
nấm.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 13
- Khi nhiệt độ ngoài trời < 15
o
c dùng một lớp nilon phủ lên bề mặt cách mặt
luống 20 cm .

- Hàng ngày dùng bình phun sương tưới trực tiếp lên bề mặt giấy báo sao cho
giấy báo luôn luôn ẩm nhưng tuyệt đối không được đọng nước. Tiếp tục chăm sóc
như vậy trong suốt 15 ngày khi đó sợi nấm phát triển lên đến bề mặt (có màu trắng
vàng) lúc này ta tiến hành phủ đất.
* Cách phủ:
- Chuẩn bị đất phủ: Đất phủ phải được chuẩn bị từ trước, phải là đất màu
- không được dùng đất sét. Đất phải được phơi khô đập nhỏ để lấy những viên có
kích thước bằng hạt gạo cho đến ngón tay cái người lớn với định lượng 25kg/m
2.
-
Bỏ lớp báo, dùng bình phun sương tưới nhẹ lên bề mặt luống để từ 1-2
h
sau đó
mới tiến hành phủ đất .
- Lớp đất phủ dày 2-3cm (phủ phẳng) sau đó tiến hành tưới ẩm nhiều lần trong
ngày sao cho sau 3 ngày lượng nước trong đất phủ bảo đảm.
- Từ ngày thứ tư trở đi chỉ cần tưới nhẹ để giữ độ ẩm và liên tục chăm sóc như
vậy 15 ngày.
- Khi gặp điều kiện nhiệt độ 20
o
c nấm bắt đầu ra quả thể lúc này ta tăng lượng
nước tưới lên sao cho khi nhìn vào quả nấm như có ánh nước.
- Nấm mở phát triển rất nhanh sau 3 - 4 ngày tuổi là thu hoạch.
* Cách hái :
- Khi nấm nhô lên khỏi mặt đất 1,5 - 2cm là nấm đến độ tuổi thu hái .
- Chuẩn bị một cây giao một túi giấy bóng. Hái đến đâu cắt chân đến đó. Khi hái
phải hái sạch góc, hái quả nào cắt chân quả đó và cho vào túi bóng độ 0,5 -1kg buộc
chặt lại (tránh o xy hóa).
- Sau khi hái xong phải vệ sinh lại bề mặt luống, san đất phẳng lại, tưới ẩm để
đón quả thể mới.

- Số đợt thu hái phụ thuộc vào số đợt rét.
* Chú ý :
+ Nếu thời tiết lạnh kéo dài liên tục thì nấm sẽ ra liên tục song quả nấm chân cao
nhỏ và xốp lúc này ta phải loại bỏ bớt những quả tỏ ra kém chất lượng (phá đợt) vệ
sinh bề mặt luống.
+ Nếu nhiệt độ >22
o
c khi nấm còn nhỏ dẩn đến chết hàng loạt lúc này ta phải vệ
sinh lại bề mặt luống.
Sau khi đã vệ sinh bề mặt luống ta dùng cào ba răng cào nhẹ bề mặt lớp đất phủ
tạo độ thông thoáng cho mô nấm, kích thích sự phân nhánh của sợi nấm. Sau đó tiến
hành phủ thêm một lớp đất phủ dày 1-2cm, tạo độ ẩm tiếp tục chăm sóc như trên.
+ Nhiệt độ cao kéo dài thì nấm không ra quả thể lúc này ta phải ngừng tưới để
kìm hảm sự phát triển của sợi nấm (3 -4 ngày ) tưới nước một lần.
+ Khi nghe tin có gió mùa đông bắc ta phải lập tức tưới nước lên bề mặt đất phủ
nhiều lần trong ngày. Mặt khác xả nước xuống nền nhà để tạo độ ẩm không khí. Khi
gió mùa đông bắc về ta nhanh chóng mở các cửa của nhà nuôi trồng khoảng 2
h
sau
đó đóng cửa lại chỉ để ô thông thoáng .Tiếp tục chăm sóc sau 3-4 ngày nấm tiếp tục
ra đợt mới. Năng suất trung bình đạt 20-25% (200 -250kg/1tấn nguyên liệu).
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 14
IV. HẠCH TOÁN KINH TẾ:
- 1 tấn nguyên liệu 500.000 đ
- Hóa chất (đạm,lân,bột nhẹ) 140.000 đ
- Giống nấm 8 -12kg x 15.000đ 150.000 đ
- Công lao động 30 công x 40.000đ 1.200.000 đ
- Chi phí khác 50.000 đ
- Khấu hao nhà xưởng 100.000 đ
- Tổng chi phí cho một tấn nguyên liệu là: 2.140.000 đ.

- Năng suất thu được là:
200kg nấm tươi x 30.000đ = 6.000.000 đ.
- Vậy lãi ròng thu được là: 3.860.000 đ

Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 15
CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG NẤM MỘC NHĨ TRÊN
MÙN CƯA
I. ĐẶC TÍNH SINH HỌC :
1. Hình dạng:
Nấm có hình như tai mèo, hình phiến không có cuống.
2. Màu sắc:
Nấm có màu đen, nhung, hoặc trắng tùy thuộc vào chủng giống
3. Độ ẩm:
+ Độ ẩm cơ (nguyên liệu) 62-65 %.
+ Độ ẩm môi trường 85-95 %.
4. Nhiệt độ:
+ Thể sợi: 15 - 32
o
c (tốt nhất 22 - 28
o
c).
+ Quả thể: 18 - 32
o
c (tốt nhất 22 - 30
o
c).
5. Độ thông thoáng:
Cần độ thông thoáng vừa nồng độ CO
2
< 0,1%.

6. Ánh sáng:
+ Thể sợi : ánh sáng yếu thậm chí không cần đến ánh sáng.
+ Quả thể : ánh sáng yếu (đọc sách được).
7. Độ pH:
Từ 5,5 - 7 Acid yếu trung tính .
8. Hàm lượng dinh dưỡng :
Sử dụng xelulô ở dạng trực tiếp.
II. THỜI VỤ:
Nấm mộc nhỉ có thể nuôi trồng được ở tất cả các tháng trừ 3 tháng nóng nhất
(6,7,8 dương lịch ).
III. PHƯƠNG PHÁP NUÔI TRỒNG:
1. Chuẩn bị:
- Nguyên liệu: Sử dụng mùn cưa của tất cả các loại gỗ mềm, có mủ màu trắng,
không có tinh dầu, không bị mốc.
- Túi nilon chịu nhiệt kích thước 21 x 38cm hoặc 19 x 38cm.
- Bông không thấm nước.
- Cổ nút.
- Ni lông bịt đầu.
- Chun buộc.
- Dụng cụ thanh trùng.
- Bột nhẹ CaCO
3 .
- Giống
- Bình bơm.
- Nguồn nước sạch.
- Chất khử trùng.
*Chú ý : Chọn mùn cưa không có tinh dầu bằng cách thử như sau:
Hòa vào nước dùng vải lọc nếu có váng trên bề mặt là mùn cưa có tinh dầu.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 16
2. Quy trình công nghệ:

a. Xử lý nguyên liệu:
- Sau khi kiểm tra mùn cưa đạt tiêu chuẩn ta phối trộn bột nhẹ CaCO
3
1,5 - 2 %
tiếp tục tạo độ ẩm đạt 62 - 65 % .
- Cách thử độ ẩm: dùng túi 21 x 38cm đóng thật đầy chặt và cân trọng lượng
2,1-2,2 kg là được.
b. Đóng túi:
- Sau khi tạo độ ẩm xong ta đóng túi kích cở 21 x 38cm trọng lượng 1,3 - 1,5kg .
- Dùng ống nhựa hoặc giấy bìa cứng làm cổ nút.
- Dùng chun buộc cổ túi lại,
- Dùng bông không thấm nước nhém miệng,
- Bao nilon bịt đầu và cho vào nồi thanh trùng.
c. thanh trùng:
Có thể thanh trùng theo một trong các cách sau :
* Thanh trùng bằng nồi áp suất:
- Mở tất cả các van.
- Đổ nước trong khoảng cho phép.
- Đóng van xả, van đổ nước.
- Cho môi tường vào nồi hấp.
- Vặn đối xứng từng nấc một.
- Đóng công tắc điện.
- Xả e khi nồi đạt 0,5 át (vặn van thông trước khi xả e).
- Tính giờ khi đồng hồ đạt áp lực 1,3-1,5 at trong khoảng thời gian 90 - 100 phút.
- Ngắt nguồn điện đợi áp lực giảm còn 0,5 át bắt đầu xả e và lấy môi trường ra.
* Thanh trùng bằng thùng phi:
- Dùng thùng phi cho vào thùng một cái kiềng 3 chân cao 15 -17 cm.
- Mặt trên của kiềng hàn sắt phi 6 khoảng cách 7mm.
- Nắp thùng làm bằng gỗ hoặc tôn (hình nón).
- Đổ nước vào thùng 13cm.

- Bên trong thùng quấn một lớp nilon chịu nhiệt.
- Cho môi trường vào thùng (khoảng 60 bịch).
- Đậy nilon chịu nhiệt lên miệng sau đó phủ tiếp một lớp bao tải gai.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 17
ĐÓNG TÚI
THANH
TRÙNG
CẤY GIỐNGƯƠM BỊCHCHĂM SÓC
THU HÁI
XỬ LÝ NGUYÊN
LIỆU
- Dùng than tổ ong để hấp, thời gian từ 8 - 10
h
(Thời gian được tính từ khi bịch
trên cùng đạt nhiệt độ ≥ 95
0
c.
- Khi thời gian thanh trùng đạt, để nguội sau đó lấy môi trường ra.
* Thanh trùng bằng lò chịu nhiệt:
- Xây một lò hình hộp cao 1,5 - 1,8 m, phần trong thiết kế theo hình trụ có đường
kính 1,2 m.
- Một chảo có đường kính1,2 m bên trên mặt chảo hàn các thanh sắt phi 12 cách
nhau độ 4cm.
- Thân lò dùng gạch chịu nhiệt để xây, có 2 cửa để đốt than.
- Mổi nồi hấp khoảng 600 - 800 túi.
* Cách hấp:
- Đổ nước vào trong chảo khoảng 3/4 chảo
- Dùng nilon chịu nhiệt quấn xung quanh
- Bịt nilon chịu nhiệt lên miệng lò tiếp đến là bao tải sau đó đậy nắt lò lại (nắp lò
là tôn hoặc gổ).

- Thời gian hấp kéo dài 8 - 12
h
tính từ khi bịch trên cùng đạt nhiệt độ 95
o
c.
- Sau khi hấp xong để nguội và cho môi trường ra.
* Chú ý: Sau khi hấp khử trùng xong ta cho môi trường ra, bỏ nilon bịt đầu và
chuyển vào khu vực cấy giống.
d. Cấy giống:
* Cấy giống bằng que sắn:
- Đối với bịch giống cấy bằng thân que sắn thì khi đóng bịch phải dùi lổ sẳn.
- Phòng cấy giống phải được vệ sinh sạch sẻ ( khử trùng bằng focmol 0,5 % hoặc
đốt lưu huỳnh trước 2 - 3 ngày).
-Trong phòng cấy phải có một bàn cấy và các dụng cụ để cấy như panh cấy, đèn
cồn , cồn 96
0
, khăn lau.
- Dùng cồn để vệ sinh panh, bàn và tay.
- Dùng panh cấy để lấy giống và mở nút bông để đưa giống vào, sau đó nút bông
lại, ghi rỏ ngày tháng cấy giống.
- Mọi thao tác cấy phải qua ngọn lửa đèn cồn.
* Cấy bằng hạt :
- Đối với bịch giống cấy bằng hạt thì bịch môi trường không cần phải dùi lỗ.
- Phương pháp cấy giống là dùng que cấy khều hạt giồng từ bịch giống qua bịch
nuôi trồng, mọi thao tác khác thực hiện giống như phương pháp cấy giống bằng que
sắn.
e. Ươm bịch và rạch bịch:
- Sau khi cấy giống xong ta chuyển vào khu vực ươm bịch. Bịch được ươm
trong nhà xưởng sạch sẽ và khô ráo, thông thoáng, có ánh sáng yếu.
- Bịch được đặt trên giàn hay trên nền nhà theo luống với khoảng cách giữa các

bịch là 2-3cm.
- Thời gian ươm bịch kéo dài từ 25-30 ngày. Cho đến khi sợi nấm ăn cách đáy
độ 1cm thì ta tiến hành rạch bịch.
- Mỗi bịch rạch từ 8-12 vết so le xung quanh bịch. Mỗi đường rạch thẳng từ trên
xuống sâu độ 0,5 cm.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 18
- Sau khi rạch bịch xong ta chuyển vào khu vực tưới thu hái. Ta có thể đặt hoặc
treo bịch tùy thuộc vào điều kiện nhà xưởng.
g. Chăm sóc và thu hái nấm:
- Điều kiện khu vực tưới thu hái phải sạch sẽ, thông thoáng, kín gió, độ ẩm cao,
ánh sáng yếu.
- Lượng bịch phải đặt vừa kín khu vực nuôi trồng.
- Khoảng cách giữa các bịch khoảng 7 - 10cm.
* Cách tưới:
- Trong 7 ngày đầu không được tưới nước trực tiếp vào bịch mà chỉ tạo độ ẩm
môi tường bằng cách cho nước xuống nền nhà.
- Đóng kín tất cả các cửa chỉ chừa lổ thông khí.
- Sau 7 ngày mọc nhỉ nhú ra từ các vết rạch lúc này ta mới tưới phun sương vào
bịch (tưới ngữa vòi).
- Lượng nước tưới và số lần tưới trong ngày tùy theo thời tiết sao cho cánh mọc
nhỉ luôn luôn ẩm.
- Mọc nhỉ sẽ phát triển rất nhanh đến khi cánh mọc nhỉ xòe một cách tối đa ta
tiến hành thu hái.
- Trước khi thu hái ta nên ngừng tưới nước 1-2 ngày.
* Cách hái:
- Hái từng cụm hái hết chân, khi hái xong không được tưới nước trực tiếp vào
bịch chỉ tạo độ ẩm môi trường đến khi mọc nhỉ nhú ra đợt 2 mới tưới nước trở lại.
- Mọc nhỉ sau khi thu hái, cắt chân phơi khô đem bán ở thị trường.
- Trung bình mổi bịch mọc nhỉ thu hái độ 5 lần trong vòng 2 tháng.
- Năng suất trung bình 1 tấn mùn cưa khô cho 1 tấn nấm tươi (1 tạ nấm khô).

* Chú ý: Sau mỗi đợt nuôi trồng ta phải dọn vệ sinh sạch sẽ bằng cách tưới
nước vôi đặc hoặc phun focmol 0,5 %.
IV. HẠCH TOÁN KINH TẾ:
- Mùn cưa khô 1 tấn = 300.000 đ
- Bông không thấm 6 kg x 15.000đ = 90.000 đ
- Túi bóng 8 kg x 40.000đ = 320.000 đ
- Bột nhẹ 10 kg x 5.000đ = 50.000 đ
- Điện nước = 20.000 đ
- Than củi = 300.000 đ
- Vật liệu khác = 20.000 đ
- Khấu hao nhà xưởng = 100.000 đ
- Công lao động 30công x 40.000 đ = 1.200.000 đ
- Giống 10 kg x 15.000đ = 150.000 đ
- Tổng chi phí =2.550.000 đ
- Năng suất trung bình 1tấn nấm tươi /1 tấn nguyên liệu khô
100 kg nấm khô x 40.000đ = 4.000.000 đ
- Lãi ròng thu được là: 1.450.000 đồng.

Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 19
CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG NẤM LINH CHI TRÊN MÙN CƯA
I. ĐẶC TÍNH SINH HỌC:
1. Hình dạng quả:
- Quả thể nấm linh chi đưọc chia làm 2 phần phiến và cuống.
- Phiến có hình tròn đồng tâm, khi nấm còn non vành của phiến nấm có màu
trắng. Khi nấm già vành của phiến nấm chuyển thành màu vàng hoặc đen (tùy thuộc
vào tùng chủng giống).
2. Nhiệt độ :
- Thể sợi: Thích hợp từ 20-30
0
C .Nếu nhiệt độ < 20

o
C thể sợi phát triển chậm.
Nếu nhiệt độ >32
o
C thể sợi phát triển nhanh dể bị thoái hóa.
- Quả thể: Thích hợp từ 22-28
o
C.Nếu nhiệt độ < 24
o
C quả thể không phát triển
thành tán. Nếu nhiệt độ > 30
o
C quả thể phát triển nhanh nhưng chất lượng kém.
3. Độ ẩm:
- Độ ẩm cơ chất (nguyên liệu) 60 - 65%.
- Độ ẩm môi trường (không khí) 80-90%
4. Ánh sáng :
-Thể sợi : Cần ánh sáng yếu hoặc không cần ánh sáng. Nếu ánh sáng quá mạnh
thể sợi dể bị thoái hóa.
- Quả thể: Cần ánh sáng đọc sách được nhưng ánh sáng đều mọi phía.
5. Độ thông thoáng :
Cần độ thông thoáng (nhà nuôi trồng không ngột ngạt).
6. Độ pH :
pH = 5,5 - 7.
7. Hàm lượng dinh dưỡng:
Nấm linh chi sử dụng xululô dưới dạng trực tiếp hoặc có thể bổ sung thêm các
chất giàu Vitamin.
II. THỜI VỤ:
Nấm linh chi nuôi trồng từ 15/1 – 15/3 và 15/8 – 15/10 (đối với các tỉnh phía
Bắc) các tỉnh phía Nam có thể trồng quanh năm.

III. CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG:
1. Chuẩn bị:
- Mùn cưa không bị mốc, không có tinh dầu và không có đọc tố.(mùn cưa của
những cây có mủ màu trắng như sồi, dẻ, mít, bồ đề, cao su )
- Bột nhẹ 1,2 - 1,5 % có thể dùng 2 % khi mùn cưa có mùi hơi chua.
- MgSO
4
O,1%
- Cám gạo 5 %.
- Cám ngô 5 % (bột ngô nghiền mịn ).
- Túi bóng 21 x 38cm, 25 x 35cm.
- Bông không thấm nước.
- Giống đúng độ tuổi khỏe không bị nhiểm mốc khuẩn.
- Cổ nút.
- Chun buộc.
- Nhà nuôi trồng.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 20
- Dụng cụ thanh trùng.
- Que cấy (dụng cụ cấy ).
- Bình bơm dạng phun sương
- Nguồn nước phải là nước sạch
2. Công nghệ nuôi trồng :
a. Xử lý nguyên liệu :
- Trộn mùn cưa với các phụ gia theo tỷ lệ:
+ 1,2 - 1,5 % CaCo
3
+ MgSO
4
O,1%
+ Cám ngô 5 %

+ Cám gạo 5 %.(cám ngô, gạo phải được nghiền mịn)
+ Nưóc sạch.
- Sau khi đã chuẩn bị các điều kiện trên ta tiến hành phối trộn đều hổn hợp trên
sao cho độ ẩm đạt 60 - 65%.
b. Đóng túi:
- Ta tiến hành đóng túi với lượng trung bình bịch nhỏ 1,2 kg, bịch lớn
1,4kg.Chiều cao của bịch 20 cm,dùng cổ nút nút lại nhém nút bông,bịch đầu và cho
vào thanh trùng.
c. Phương pháp thanh trùng:
- Nguyên liệu sau khi đóng túi ta tiến hành thanh trùng ngay (không nên để
quá12 tiếng). Có thể thanh trùng theo một trong các cách sau :
* Thanh trùng bằng nồi áp suất :
- Mở tất cả các van.
- Đổ nước trong khoảng cho phép.
- Đóng van xả, van đổ nước.
- Cho môi tường vào nồi hấp
- Vặn đối xứng từng nấc một.
- Đóng công tắc điện.
- Xả e khi nồi đạt 0,5 át (vặn van thông trước khi xả e).
- Tính giờ khi đồng hồ đạt áp lực 1,3-1,5 at trong thời gian 180 - 240 phút.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 21
ĐÓNG TÚI
XỬ LÍ NGUYÊN
LIỆU
THANH TRÙNG
CHĂM SÓC
THU HÁI
ƯƠM BỊCH
CẤY GIỐNG
- Ngắt nguồn điện đợi áp lực giảm còn 0,5 át bắt đầu xả e và lấy môi

trường ra.
* Thanh trùng bằng thùng phi:
- Dùng thùng phi cho vào thùng một cái kiềng 3 chân cao 15 -17 cm.
- Mặt trên của kiềng hàn sắt phi 6 khoảng cách 7mm.
- Nắp thùng làm bằng gỗ hoặc tôn (hình nón).
- Đổ nước vào thùng 13cm.
- Bên trong thùng quấn một lớp nilon chịu nhiệt.
- Cho môi trường vào thùng (khoảng 40 bịch).
- Đậy nilon chịu nhiệt lên miệng sau đó phủ tiếp một lớp bao tải gai.
- Dùng than tổ ong để hấp, thời gian từ 8 - 10
h
(Thời gian được tính từ khi bịch
trên cùng đạt nhiệt độ ≥ 95
0
c.
- Khi thời gian thanh trùng đạt, để nguội sau đó lấy môi trường ra.
* Thanh trùng bằng lò chịu nhiệt:
- Xây một lò hình hộp cao 1,5 - 1,8 m, phần rỏng bên trong thiết kế theo hình trụ
có đường kính 1,2 m.
- Một chảo có đường kính 1,2 m bên trên mạt chảo hàn các thanh sắt phi 12 cách
nhau độ 7 mm.
- Chân lò dùng gạch chịu nhiệt để xây, có 2 cửa để đốt than.
- Mổi nồi hấp khoảng 600 -800 túi.
Cách hấp:
- Đổ nước vào trong chảo khoảng 3/4 chảo
- Dùng nilon chịu nhiệt quấn xung quanh
- Bịt nilon chịu nhiệt lên miệng lò tiếp đến là bao tải sau đó đậy nắt lò lại (nắp lò
là tôn hoặc gổ).
- Thời gian hấp kéo dài 8 - 12
h

tính từ khi bịch trên cùng đạt nhiệt độ 95
o
c.
- Sau khi hấp xong để nguội và cho môi trường ra.
* Chú ý: Sau khi hấp khử trùng xong ta cho môi trường ra, bỏ nilon bịt đầu và
chuyển vào khu vực cấy giống.
d. Cấy giống :
* Cấy giống bằng que sắn:
- Đối với giống cấy bằng thân que sắn, khi đóng bịch môi trưòng phải dùi lổ sẳn.
- Phòng cấy giống phải được vệ sinh sạch sẻ ( khử trùng bằng focmol 0,5 %
hoặc đốt lưu huỳnh trước 2 - 3 ngày).
- Trong phòng cấy phải có một bàn cấy và các dụng cụ để cấy như panh cấy, đèn
cồn , cồn 96
0
, khăn lau.
- Dùng cồn để vệ sinh panh, bàn và tay.
- Dùng panh cấy để lấy giống và mở nút bông để đưa giống vào, sau đó nút bông
lại, ghi rỏ ngày tháng cấy giống.
- Mọi thao tác cấy phải qua ngọn lửa đèn cồn.
* Cấy bằng hạt :
- Đối với bịch giống cấy bằng hạt thì bịch môi trường không cần phải dùi lỗ.
- Phương pháp cấy giống là dùng que cấy khều hạt giồng từ bịch giống qua bịch
nuôi trồng, mọi thao tác cấy giống như cấy bằng que sắn.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 22
e. Phương pháp ươm bịch :
- Ươm bịch linh chi trong nhà hoặc các lán trại, đối với các lán trạn phải sạch sẻ,
khô ráo, thoáng mát, ánh sáng yếu.
- Bịch đặt theo từng luống hoặc trên giàn. Khoảng cách giữa các bịch trong
luống từ 2 - 3cm.
- Giữa các luống hoặc các hàng có lối đi để dể kiểm tra trong quá trình ươm

bịch.
* Chú ý :Hạn chế một cách tối đa vận chuyển bịch.
- Trong quá trình ươm bịch linh chi thường thấy biểu hiện một số bệnh như sau:
+ Nhiểm mốc xanh trên bề mặt nguyên liệu cơ bản do thanh trùng chưa đạt.
+ Nhiểm từng điểm trên bề mặt hoặc xung quanh bịch do, túi lủng hoặc ngô
không được nghiền nhỏ, mịm.
+ Nhiểm mốc trên bề mặt nguyên liệu cơ bản do thao tác cấy không đúng kỷ
thuật và phòng cấy bị ô nhiểm.
- Khi phát hiện những bịch bị nhiểm ta nhanh chóng cách ly chúng ra khỏi khu
vực ươm bịch, mặt khác tuyệt đối không được tưới nước trong quá trình ươm bịch.
- Thời gian ươm bịch kéo dài 25 - 30 ngày.
- Khi thể sợi ăn được 2/3 bịch ta phải tiến hành nới lỏng nút bông.
- Khi thể sợi ăn cách đáy 1 -2 cm ta chuyển số bịch đó sang khu vực tưới thu hái
và rạch thêm 2 vết cạnh miệng bịch có chiều dài khoảng 3 cm.
g. Chăm sóc và thu hái:
- Nhà xưởng dùng để chăm sóc nấm phải có mái che tránh được mưa gió, sạch
sẻ, thoáng, kín gió đặc biệt phải có ánh sáng đều và lượng bịch phải vừa kín phòng.
- Bịch phải đặt cách nhau 2 - 3cm, 7 - 10 ngày đầu nấm chưa ra lúc này ta chỉ
được phép tưới nước xuống nền nhà để tạo độ ẩm không khí trong phòng sao cho độ
ẩm đạt 80 - 90 %.
- Khi nấm bắt đầu nhú ra từ các vết rạch và miệng bịch, lúc này quả thể đang
còn non và yếu không tưới nước trực tiếp vào bịch mà chỉ tạo độ ẩm phòng.
- Khi quả thể đã nhô lên cao cách miệng bịch khoảng 2 - 3 cm lúc này ta tưới
nước trục tiếp vào quả thể ngày 1 - 2 lần, tưới phun sương và lượng nước tưới phụ
thuộc theo thời tiết.
- Quả thể nấm sẻ phát triển cho tới khi vành của phiến nấm không còn màu trắng
thì nấm bắt đầu đến tuổi thu hái.
- Trong quá trình chăm sóc nếu ta thấy nấm có hiện tượng mọc lệch hoặc không
tạo thành phiến thì ta cần phải lưu ý 3 đặc điểm sau:
+ Ánh sáng không đều.

+ Không khí không đủ (ngột ngạt).
+ Nhiệt độ dưới 24
o
C.
* Cách thu hái:
- Dùng kéo cắt quả thể bám sát ngấn của quả thể. Sau khi cắt ta mang qủa thể
nấm ra phơi ngoài nắng hoặc sấy nhiêt độ 40 - 45
0
C cho đến khi nhiệt độ không đổi
là được (2tươi 1khô).
- Nấm sau khi đã sấy khô cho vào túi ni lông 2 lớp buộc kín lại để tiêu thụ.
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 23
- Nấm sau khi thu hái đợt 1 xong ta dùng nước vôi có nồng độ 2 % tẩm vào đầu
vết cắt sau đó tiếp tục chăm sóc bằng cách tạo độ ẳm không khí sau 15 ngày từ các
vết cắt phát triể ra một quả thêr mới.
- Năng suất trung bình của nấm linh chi là 80 - 100 kg tươi cho một tấn nguyên
liệu (30 kg khô).
IV. HẠCH TOÁN KINH TẾ:
- Mùn cưa khô 1tấn = 500.000đ.
- Bông không thấm 6kg x 15.000đ = 90.000đ
- Túi bóng 6 kg x 40.000đ = 240.000đ
- Than củi = 300.000đ
- Điện nước = 30.000đ
- Cổ nút 5kg x 42.000đ = 210.000đ
- Vật liệu khác = 30.000đ
- Cám ngô 50 kg x 3.000đ = 150.000đ
- Cám gạo 50 kg x 3.000đ = 150.000đ
- Bột nhẹ 10 kg x 5.000 d = 50.000d
- Công lao động 30 công x 40.000đ = 1.200.000đ
- Giống 10 kg x 40.000đ = 400.000 đ

- Khuấu hao nhà xưỡng = 100.000 đ
- Tổng chi phí = 3.450.000 đ.
- Năng suất bình quân thu được là 90kg nấm tươi (3 kg tươi = 1 kg khô)
- 1tấn nguyên liệu khô cho 30kg x 300.000đ = 9.000.000 đ
- Vậy lãi ròng là: 9.000.000đ – 3.450.000đ = 5.550.000 đ


Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 24
CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG NẤM TRÂN CHÂU
I. ĐẶC TÍNH SINH HỌC:
1. Tên khoa học:
Nấm Trân châu có tên khoa học là Agrocybe aegerita. Có màu nâu nhạt- trắng.
2. Đặc điểm hình thái:
Nấm Trân châu có mũ nấm cuống nấm rõ rệt. Đường kính mũ nấm trung bình
2- 4cm. Cuống nấm dài 6- 10cm. Thịt nấm màu trắng, khi nấm đến tuổi trưởng thành,
màng bao giữa mũ và cuống bị rách, bào tử phóng ra từ phiến nấm có màu nâu đậm.
3. Nhiệt độ:
- Nhiệt độ thích hợp cho sợi phát triển từ 25- 30
0
C.
- Nhiệt độ thích hợp cho quả thể phát triển từ 23- 28
0
C.
4. Độ ẩm:
- Độ ẩm cơ chất để sợi nấm phát triển từ 65- 70%.
- Độ ẩm không khí để quả thể nấm phát triển từ 85- 90%.
5. Ánh sáng:
- Giai đoạn ươm sợi không cần ánh sáng
- Giai đoạn hình thành quả thể cần ánh sáng tán xạ
6. Độ pH:

- pH thích hợp từ 4 – 8, tốt nhất trong khoảng 6 - 7
7. Dinh dưỡng:
- Sử dụng dinh dưỡng từ nguồn giàu Xenlulo như mùn cưa, bã mía, bông phế
thải, thân vỏ cây đậu tương, lõi ngô, Và các phụ gia khác như cám ngô, cám gạo,
CaCO
3
, cần dinh dưỡng cao.
II. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ :
. Sơ đồ quy trình:
2. Quy trình công nghệ:
Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Quảng Trị. ĐT: 0533561901 – 0533.604338 - 0982234360 25
BÃ MÍA, MÙN CƯA, LÕI NGÔ TẠO ẨM
NƯỚC VÔI, Ủ ĐỐNG
BÔNG HẠT Ủ NƯỚC VÔI
ĐẢO ĐỐNG Ủ, CHỈNH ẨM
PHỐI TRỘN, BỔ SUNG PHỤ GIA
ĐỐNG BỊCH
THANH
TRÙNG
ĐỂ NGUỘI,
CẤY GIỐNG
ƯƠM
SỢI
CHĂM SÓC, THU
HÁI
3- 4 ngày
1- 2 ngày
3- 4
ngày