VAÄT LÍ 9 chu de 1 Dong dien xoay chieu - May phat dien xoay chieu(2)

TRƯỜNG THCS TRẦN HƯNG ĐẠO


* Điều kiện xuất hiện
dòng điện cảm ứng
trong cuộn dây dẫn
kín là số đường sức
từ xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây


Vậy cấu tạo và hoạt động của chúng có gì giống nhau
và khác nhau?

Đinamô ở xe đạp

Máy điện xoay chiều
trong công nghiệp


Ghi
bài

Giáo viên – DƯƠNG VĂN DIỄN


Bài 33 - DÒNG ĐIỆN XOAY
I. CHIỀU CỦA DÒNG
ĐIỆN
CHIỀU

CẢM
ỨNG
1. Thí
nghiệm C1: Làm TN và chỉ rõ đèn
nào sáng:
+ Đưa nam
chân từ ngoài vào
trong
cuộn dây.
C1: Đèn
đỏ sáng.
+ Kéo nam châm từ trong ra
C1: Đèn xanh sáng.
ngoài cuộn dây.
Hình 33.2

C1: Dòng điện trong 2 trường hợp có
Chiều
dịngngược
điện trong
hai trường hợp trên có gì khác nhau ?
chiều
nhau.


Bài 33 - DÒNG ĐIỆN XOAY
I. CHIỀU CỦA DÒNG
ĐIỆN
CHIỀU
CẢM

ỨNG
1. Thí
nghiệm
2. Kết
luận Khi số đường sức từ xuyên
qua tiết diện S của cuộn dây tăng
thì dòng điện cảm ứng trong cuộn
dây có chiều ngược với chiều
dòng điện cảm ứng khi số đường
sức từ xuyên qua tiết diện đó
giảm.


Bài 33 - DÒNG ĐIỆN XOAY
I. CHIỀU CỦA DÒNG
ĐIỆN
CHIỀU

CẢM
ỨNG
1. Thí
nghiệm
2. Kết
luận
3. Dòng điện
xoay chiều
Dòng điện luân phiên đổi chiều gọi là
dòng điện xoay chiều.

Bài 33 - DÒNG ĐIỆN XOAY
I. CHIỀU CỦA DÒNG
ĐIỆN
CHIỀU

CẢM
ỨNG
II.
CÁCH
TẠO RA DÒNG ĐIỆN
XOAY
CHIỀU
1. Cho
nam châm quay trước cuộn
dây dẫn
kínC2: Hãy phân tích xem số
Hình 33.2
đường sức từ xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây biến
đổi như thế nào khi cho nam
châm quay quanh một trục
thẳng đứng trước cuộn dây
dẫn . Từ đó suy ra dòng
C2: Khi cực N điện
của nam
lại gần
cuộn
cảmchâm
ứng xuất
hiện

dây thì số đường
sức
từdây
xuyên
tiết
trong
cuộn
cóqua
chiều
diện S của cuộn
dây
tăng.
cực
N ra
xa
biến
đổi
như Khi
thế
nào
trong
cuộn dây thì số
sức quay.
từ qua S giảm.
khiđường
nam châm
Khi nam châm quay liên tục thì số đường
sức từ xuyên qua S luân phiên tăng giảm.

Bài 33 - DÒNG ĐIỆN XOAY
I. CHIỀU CỦA DÒNG
ĐIỆN
CHIỀU

CẢM
ỨNG
II. CÁCH
TẠO RA DÒNG ĐIỆN
1. Cho
nam châm quay trước cuộn
XOAY
CHIỀU
dây
dẫn
kíndây dẫn quay trong
2. Cho
cuộn
từ trường
C3: Hãy phân tích xem số
đường sức từ xuyên qua
tiết diện S của cuộn dây
biến thiên như thế nào khi
cuộn dây quay, từ đó suy ra
Hình nhận xét về chiều của
điện
cảm
xuấtvị
C3: Khi33.3
cuộndòng

dây quay
từ
vịứng
trí 1 sang
hiện
trong
dây
trí 2 thì số đường
sức
từ cuộn
xuyên
qua dẫn.
tiết
diện S của cuộn dây tăng. Khi cuộn dây
từ vị trí 2 quay tiếp thì số đường sức từ
giảm. Nếu cuộn dây quay liên tục thì số
đường sức từ xuyên qua tiết diện S luân


Bài 33 - DÒNG ĐIỆN XOAY
I. CHIỀU CỦA DÒNG
ĐIỆN
CHIỀU

CẢM
ỨNG
II. CÁCH
TẠO RA DÒNG ĐIỆN
1. Cho
nam châm quay trước cuộn

XOAY
CHIỀU
dây
dẫn
kíndây dẫn quay trong
2. Cho
cuộn
từ
trường
3. Kết
luận Trong cuộn dây dẫn kín, dòng điện
cảm ứng xoay chiều xuất hiện khi cho
nam châm quay trước cuộn dây hay cho
cuộn dây quay trong từ trường.


Bài 33 - DÒNG ĐIỆN XOAY
I. CHIỀU CỦA DÒNG
ĐIỆN
CHIỀU

CẢM
ỨNG
II. CÁCH
TẠO RA DÒNG ĐIỆN
XOAY
CHIỀU
III. VẬN
DỤNG
C4: Khi cho cuộn dây quay, hai

bóng đèn bật sáng , vạch ra
hai nửa vòng sáng đối nhau .
Giải thích tại sao mỗi bóng đèn
lại chỉ
sáng
trên
nửaquay
vòng
C4: Khi
khung
dây
nửa
tròn.
vòng tròn thì số đường sức
Hình từ qua khung dây tăng đèn thứ
nhất sáng. Trên nửa vòng tròn
33.4
sau, số đường sức từ giảm
nên dòng điện đổi chiều,
đèn thứ hai sáng.


* Dịng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín
đổi chiều khi số
nàođường
?
sức từ xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây đang tăng mà chuyển
sang giảm hoặc ngược lại đang giảm mà
chuyển sang tăng.

Dịngcho
điện
cảmdây
ứng
xoay
* Khi
cuộn
dẫn
kínchiều
quaytrong
trongcuộn
từ
dây dẫncủa
kínnam
có thể
xuấthay
hiện
khinam
nàochâm
?
trường
châm
cho
quay trước cuộn dây dẫn thì có thể xuất hiện
dịng điện cảm ứng xoay chiều.


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
1. Quan sát

S

N


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
1. Quan sát

S

N

Máy phát điện có
cuộn dây quay

Máy phát điện có
nam châm quay


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
1. Quan sát
C1: Hãy chỉ ra những bộ phận chính của mỗi loại máy phát điện này và
nêu lên chỗ giống và khác nhau của chúng.
Hình
34.1

* Giống nhau:

Đều có 2 bộ
phận chính

Hình
34.2

Nam châm
Cuộn dây
Nam châm đứng yên.
Cuộn dây quay.

* Khác nhau: Nam châm quay.
Cuộn dây đứng yên.

Có thêm bộ góp điện: Vành khuyên và thanh quét.


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
1. Quan sát

S

N

C2: Giải thích vì sao khi ta cho nam châm (hoặc cuộn dây) quay ta lại
thu được dòng điện xoay chiều trong các máy trên khi nối hai cực của
máy với các dụng cụ tiêu thụ điện.
 Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ xuyên qua
tiết diện S của cuộn dây luân phiên tăng giảm nên tạo ra dòng điện

xoay chiều.


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
1. Quan sát

2. Kết luận
 Các máy phát điện xoay chiều đều có hai bộ phận chính là
nam châm và cuộn dây dẫn.
 Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là Stato, bộ phận
cịn lại có thể quay được gọi là Rôto.


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
II. Máy phát điện xoay chiều trong kỹ thuật
1. Đặc tính kỹ thuật
Máy phát điện xoay chiều trong công nghiệp :
- Cường độ dịng điện: 1000 A.
- Cơng suất: 110 MW = 110 000 000 W.
- Hiệu điện thế: 10500 V.
- Đường kính tiết diện ngang: 4m
- Chiều dài: 20m
- Cuộn dây là stato.
- Rôto là nam châm điện rất mạnh.
- Tần số của lưới điện quốc gia: 50 Hz.


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU

I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
II. Máy phát điện xoay chiều trong kỹ thuật
1. Đặc tính kỹ thuật
2. Cách làm quay máy phát điện
Có nhiều cách làm quay Rôto của máy phát điện: Dùng động cơ nổ,
tua bin nước, dùng cánh quạt gió, …


Các thiết bị tạo ra dòng điện xoay chiều.

Dùng cánh quạt gió

Tua bin hơi nước


Các thiết bị tạo ra dòng điện xoay chiều.

Máy phát điện động cơ xăng, động cơ dầu


Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
III. Vận dụng
C3. So sánh chỗ giống và khác nhau về cấu tạo và hoạt
động của đinamô ở xe đạp và máy phát điện xoay chiều
trong công nghiệp?

Nhà máy điện trong công nghiệp

Đi namô ở xe đạp

Bài 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
III. Vận dụng
C3:
Giống nhau: Đều có nam châm và cuộn dây dẫn khi một
trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dịng điện xoay chiều.
Khác nhau : Đinamơ xe đạp có kích thước nhỏ hơn, công
suất phát điện nhỏ hơn, hiệu điện thế , cường độ dòng điện
ở đầu ra nhỏ hơn.
Muốn máy phát điện xoay chiều phát điện liên tục thì
phải làm thế nào ?
Trả lời : Phải làm cho nam châm hoặc cuộn dây quay liên
tục. Có thể dùng tay quay hoặc động cơ . . . . .


Một máy phát điện xoay
chiều có hai bộ phận chính là
nam châm và cuộn dây dẫn.
Một trong hai bộ phận đó
đứng n gọi là Stato, bộ
phận cịn lại quay gọi là Rôto.


CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT:
Trong các máy phát điện lớn dùng trong công nghiệp,
người ta dùng nam châm điện thay cho nam châm nam
châm vĩnh cửu để tạo ra từ trường mạnh. Để đưa dòng điện
một chiều vào nam châm điện. Người ta dùng một bộ góp
điện. Bộ góp điện gồm hai vành khuyên gắn với hai đầu
cuộn dây của nam châm điện và thanh qt (hay chổi than)

ln tì sát vào vành khuyên . Dây dẫn nối hai chổi than với
hai cực của nguồn điện ở ngoài . Nhờ thế mà khi nam châm
quay, dây dẫn nối không bị xoắn lại .