Sinh 9 - Bai 12_ Cơ chế xác định giới tính

TRƯỜNG THCS HỒNG HÀ

Sinh Học 9
GV: Khắc Thị Xuân Nhung
Năm học 2019 - 2020


Sự tạo noÃn

Sự tạo tinh

2n

2n
Nguyên phân

2n

2n

2n

2n

2n

2n
Giảm phân 1

n

n
Giảm phân 2

n

n

n

n

n
Trứng

n

n

n

Tinh trïng


Câu 2. Ở lồi đơn tính, bộ NST của con đực và
cái khác nhau như thế nào? 2đ
Khác nhau ở cặp NST giới tính.


Tuần: 6 – Tiết: 12

I. Nhiễm sắc thể giới tính:
Hãy quan sát hình: Nêu
những điểm giống và khác
nhau của bộ NST ở: ruồi giấm
đực và ruồi giấm cái.
+ Giống nhau:
- Số lượng: 2n = 8
- Hình dạng: + 1 cặp hình hạt
+ 2 cặp hình V
+ Khác nhau:
- Con đực: 1 chiếc hình que,
1 chiếc hình móc ( XY).
- Con cái: 1 cặp hình que (XX).

Ruồi giấm cái

Ruồi giấm đực


I. Nhiễm sắc thể giới tính:

- Trong tế bào lưỡng
bội ở người, có 23 cặp
NST:
+ 22 cặp NST thường
(44A)
+ 1 cặp NST giới tính:
. Nữ: XX (tương
đồng).

. Nam: XY (khơng
tương đồng)

Bộ NST nữ

Bộ NST nam

? Bộ NST lưỡng bội ở
người có bao nhiêu cặp?


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
Giới tính ở nhiều loài phụ thuộc vào sự có mặt của cặp XX
hoặc XY trong tế bào.

-Ở

v. v…
Người

Động vật có vú

Ruồi giấm

Giống cái: XX– Giớng đực : XY

-Ở

v. v…
Ếch nhái

Chim

Bị sát

Giớng cái: XY- Giớng đực: XX


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
SO
SÁNH
SỐ
LƯỢNG

HÌNH
DẠNG

CHỨC
NĂNG

NST GIỚI
TÍNH

Chỉ có 1
cặp

NST
THƯỜNG

Có nhiều cặp

- Tương
đồng (XX)
hoặc không
tương đồng
(XY).

- Luôn tồn tại
thành từng
cặp tương
đồng.

- Mang gen
qui định giới
tính và các
tính trạng liên
quan giới tính

- Mang gen
qui định các
tính trạng
thường.

Bộ NST nữ

Bộ NST nam


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
SO

SÁNH

NST GIỚI
TÍNH

NST
THƯỜNG

SỐ
LƯỢNG

HÌNH
DẠNG

Bộ NST nữ

CHỨC
NĂNG

Bộ NST nam


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính:


Cơ chế NST xác định giới tính ở người
44A + XX
(2n)

44A + XY
(2n)

22A +Y
(n)

22A +X
( n)

44A + XY
(2n)

Con trai

22A +X
(n)

44A + XX
(2n)

Con gái


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính:
Câu
1:giảm
Quaphân
giảm mẹ
phân,

cho
- Qua
chomẹ
1 loại
mấy
chotinh
mấytrùng
loại
trứngloại
X,trứng?
ba choBớ
2 loại
tinh
là Xtrùng?
và Y

2: Sự
thụ tinh, tinh trùng
-Câu
Sự thụ
tinh:
loại nào kết hợp với trứng để
+sinh
Tinhcon
trùng
X Tinh
kết hợp
vớiloại
trứng
trai?

trùng
nào
Xkết
tạohợp
ra hợp
tử XXđể
(sinh
với trứng
sinhcon
con
gái)
gái?
+ Tinh trùng Y kết hợp với trứng
X tạo ra hợp tử XY (sinh con
trai)

44A + XX
(2n)

44A + XY
(2n)

22A +Y
(n)

44A + XY
(2n)

Con trai

22A +X
( n)

22A +X
(n)

44A + XX
(2n)

Con gái

Cơ chế NST xác định giới tính ở người


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính:
- Qua giảm phân mẹ cho 1 loại
trứng X, ba cho 2 loại tinh trùng
là X và Y
- Sự thụ tinh:
+ Tinh trùng X kết hợp với trứng
X tạo ra hợp tử XX (sinh con
gái)
+ Tinh trùng Y kết hợp với trứng
X tạo ra hợp tử XY (sinh con
trai)

44A + XX
(2n)

44A + XY
(2n)

22A +Y
(n)

44A + XY
(2n)

Con trai

22A +X
( n)

22A +X
(n)

44A + XX
(2n)

Con gái

Cơ chế NST xác định giới tính ở người


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính:
Câu 1: Tại sao tỉ lệ con trai và
con gái sơ sinh xấp xỉ 1:1?
- Qua giảm phân ba cho 2 loại

tinh trùng là X và Y với tỉ lệ
ngang nhau, khả năng thụ tinh
của 2 loại tinh trúng này với
trứng X là ngang nhau.

44A + XX
(2n)

44A + XY
(2n)

22A +Y
(n)

44A + XY
(2n)

Con trai

22A +X
( n)

22A +X
(n)

44A + XX
(2n)

Con gái

Cơ chế NST xác định giới tính


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính:
Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
- Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
- Không bị ảnh hưởng bởi thiên tai dịch bệnh
- Trứng và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên
Giới

Nam

Nữ

Bào thai

114

100

Lọt lịng

105

100

10 t̉i

101

100

T̉i già

85

93

Lứa t̉i


Thụ tinh trong ống nghiệm


III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH:

Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái
Trứng rùa ủ ở nhiệt
độ dưới 280 C sẽ nở
thành con đực, trên 320C
thì nở thành con cái

Dùng Metyl testosteron
(hormon sinh dục) tác động
vào cá vàng cái có thể
làm cá cái biến thành cá
đực

Bài12- CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI
TÍNH

Hãy đọc các thơng tin sau đây:

Dùng Metyl testosteron (hoocmon
sinh dục) tác động vào cá
vàng cái có thể làm cá cái
biến thành cá đực.
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới
280 C sẽ nở thành con đực,
trên 320C thì nở thành con cái.

Ghép tinh hoàn gà trống (chứa
hooc môn sinh dục đực) vào dưới
da gà mái có thể làm gà mái biến
đổi thành gà trống: cựa, mào dài;


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HĨA GIỚI TÍNH

Thầu dầu trồng trong
ánh sáng cường độ
yếu thì số hoa đực
giảm


I. Nhiễm sắc thể giới tính:
II. Cơ chế NST xác định

giới tính:
III. Các yếu tố ảnh hưởng
đến sự phân hóa giới tính

- Sự phân hóa giới
tính khơng hồn tồn
phụ thuộc vào cặp
NST giới tính mà phụ
thuộc vào các nhân tớ
bên trong và bên
ngồi cơ thể:
? Sự phân hóa giới tính
có hồn tồn phụ thuộc
vào cặp NST giới tính ?


III. Các yếu tố ảnh hưởng
đến sự phân hóa giới tính

- Sự phân hóa giới
tính cịn phụ thuộc
vào các nhân tớ bên
trong và bên ngồi cơ
thể:
+ Nhân tớ bên trong:
Hoocmon, rối loạn
trao đổi chất...

? Nhân tố bên trong ảnh
hưởng đến sự phân hóa

giới tính?


III. Các yếu tố ảnh hưởng
đến sự phân hóa giới tính

+ Nhân tớ bên trong:
Hoocon, rới loạn trao
đổi chất...
+ Nhân tớ bên ngồi:
Nhiệt độ, ánh sáng,
chế độ dinh dưỡng...
Heo (lợn)
? Nhân tớ bên ngồi ảnh
hưởng đến sự phân hóa
giới tính?


III. Các yếu tố ảnh hưởng
đến sự phân hóa giới tính

- Chủ động điều chỉnh
tỉ lệ đực cái cho phù
hợp mục đích sản
xuất.

Heo (lợn)
? Chủ động điều chỉnh tỉ
lệ đực, cái có ý nghĩa gì?

I. Nhiễm sắc thể giới tính:
II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính:
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính:
- Tiêm hooc mơn sinh dục cái vào trứng gà trước khi
ấp, trứng sẽ nở ra toàn gà mái.
- Cắt tinh hoàn gà trống, gà sẽ biến đổi: màu lông
bớt sặc sỡ, cựa ngừng phát triển, khơng cịn giao
phới với gà mái nữa . . .
- Dưa chuột trồng nơi có nhiều cacbonic sẽ cho tỉ lệ
hoa cái cao hơn.


Sử dụng hooc môn sinh
dục kết hợp với giải phÉu,
con người có thể chủn
đởi giới tính