bai-19-tieng-noi-cua-van-nghe

ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN HÀ ĐÔNG
TRƯỜNG THCS BIÊN GIANG

Giáo viên: Trương Thị Huệ


Nêu những nét chung về nội dung nghệ thuật và ý nghĩa văn
bản “Bàn về đọc sách” của Chu Quang Tiềm.
Về nội dung: Qua văn bản “Bàn về đọc sách” Chu Quang Tiềm đã
trình bày tầm quan trọng của sách và ý nghĩa của việc đọc sách;
đồng thời ơng cịn đưa ra phương pháp đọc sách đúng đắn nhât
Về nghệ thuật:
- Lời bàn của tác giả thấu tình, đạt lí.
- Bố cục bài viết chặt chẽ, hợp lí.
- Lựa chọn ngơn ngữ giàu hình ảnh, có tính biểu cảm cao.
Ý nghĩa: Văn bản giúp chúng ta nhận thức được tầm quan trọng, ý
nghĩa của việc đọc sách và cách lựa chọn sách, cách đọc sách sao
cho có hiệu quả


Tiết 101,102

Nguyễn Đình Thi

3


Nêu những hiểu biết của em về
tác giả và xuất xứ của văn bản
“Tiếng nói của văn nghệ”
- Nguyễn Đình Thi (1924- 2003)

quê Hà Nội. Ông giữ nhiều chức
vụ quan trọng trong lĩnh vực văn
học nghệ thuật. Hoạt động văn
nghệ của ông khá đa dạng như:
làm thơ, viết văn, sáng tác nhạc,
soạn kịch, viết lí luận phê bình văn
học.


Xuất xứ
- Tiểu luận“Tiếng nói của văn nghệ” được in trong cuốn “Mấy
vấn đề văn học” của Nguyễn Đình Thi


+ Phần 1: Từ đầu -> tâm hồn:
Nội dung của văn nghệ.

Bố cục

Phần 2: Tiếp theo -> trang giấy:
Sự cần thiết của văn nghệ đối với
con người.
+

Phần 3: Còn lại: Khả năng kì
diệu của văn nghệ
+


* Các luận điểm đó được sắp xếp theo bố cục sau:

- Phần 1: “Tác phẩm nghệ thuật…một cách sống của tâm hồn”: Nội
dung tiếng nói của văn nghệ.
- Phần 2 (còn lại): Sức mạnh lớn lao của văn nghệ trong đời sống
con người
=> Luận điểm 2 được chia thành 2 luận điểm phụ:
+ “Chúng ta nhận rõ…tiếng nói của tình cảm”: Sức mạnh của văn
nghệ trong đời sống tâm hồn con người, trong cuộc sống hằng
ngày.
+ Phần còn lại: Khả năng cảm hóa và sức mạnh lơi cuốn kì diệu
của văn nghệ.


A. Tìm hiểuchung:
B. Đọc – hiểu văn bản:
1. Nội dung tiếng nói của văn nghệ


Nội dung phản ánh thể hiện của văn nghệ là gì?
Luận điểm
Nội dung tiếng nói của văn nghệ

Luận cứ
- Văn nghệ phản ánh thực tại “xây dựng
bằng những vật liệu mượn ở thực tại”
- Văn nghệ thể hiện tư tưởng, tình cảm của
người nghệ sĩ “gởi vào tác phẩm một lá
thư, một lời nhắn nhủ”
-Văn nghệ tác động mạnh mẽ đến tư
tưởng, tình cảm, nhận thức của người đọc
“Mỗi tác phẩm như rọi vào bên trong

chúng ta một thứ ánh sáng riêng…làm
thay đổi hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ”

Luận chứng
- “Nguyễn Du viết…hai câu thơ
làm chúng ta rung động…”
- “Chúng ta đọc đến dòng cuối
cùng rồi…vừa nghe thấy lời gởi
của Nguyễn Du hay Tôn-xtôi”
- “Lời gởi của một Nguyễn Du,
một Tôn-xtôi cho nhân loại phức
tạp hơn, cũng phong phú và sâu
sắc hơn”


.1. Nội dung tiếng nói của văn nghệ
- Hệ thống luận cứ, luận chứng cụ thể, xác thực
-> Tác giả khẳng định nội dung của văn nghệ là phản ánh thực tại
(mượn chất liệu từ thực tại), thể hiện tư tưởng của người nghệ sĩ
và tác động đến tình cảm, nhận thức của người đọc (khiến bạn
đọc phải rung cảm và suy nghĩ).


1. Nội dung tiếng nói của văn nghệ
2. Sức mạnh lớn lao của văn nghệ trong đời sống con người


Sức mạnh của văn nghệ trong đời sống tâm hồn, trong cuộc sống hằng này
của con người được thể hiện như thế nào?
Luận điểm

Sức mạnh của văn nghệ trong đời sống tâm hồn, trong cuộc sống
hằng ngày của con người
Luận cứ
- Văn nghệ đến với con người trong những
trường hợp đặc biệt và gieo vào những cuộc
đời cực nhọc ấy một thứ ánh sáng, lay động
những tình cảm, ý nghĩ khác thường “làm cho
tâm hồn họ thực sự được sống”.
- Văn nghệ đến với con người trong cuộc sống
thường ngày, trong lao động, sản xuất. Văn
nghệ đem lại cho con người đời sống cảm xúc
“tình yêu ghét, ý đẹp xấu , niềm vui buồn”

Luận chứng
-“Một người đàn bà nhà quê
lam lũ…, vậy mà biến đổi
khác hẳn, khi họ ru con hay
hát ghẹo nhau bằng một câu
ca dao, khi họ chen nhau say
mê xem mọt buổi chèo”
-“…những con người ấy …
được cười hả dạ hay rỏ giấu
một giọt nước mắt


.2. Sức mạnh lớn lao của văn nghệ trong đời sống con người
- Bằng giọng văn chân thành, đầy cảm hứng, tác giả cho thấy văn
nghệ có sức mạnh lớn lao trong đời sống tâm hồn và trong cuộc
sống hằng ngày của con người.

Thảo luận cặp đơi:
Tiếng nói của văn nghệ đến với người đọc
bằng cách nào và khả năng kì diệu của nó?


Luận điểm
Khả năng cảm hóa và sức mạnh lơi cuốn của văn nghệ.

Luận cứ
- Văn nghệ tác động đến nhận thức, tư
tưởng, tình cảm của con người “làm cho
chúng ta rung động trong cảm xúc” “tất cả
tâm hòn chúng ta đọc, khơng chỉ có trí thức”
- Văn nghệ tác động đến hành động của con
người “…nghệ thuật vào đốt lửa trong lòng
chúng ta, khiến chúng ta tự phải bước lên
đường ấy”

Luận chứng
- “Một câu thơ, một trang
truyện, một vở kịch cho đến
một bức tranh, một bản đàn…
có bao giờ để trí óc ta nằm
n một chỗ”;
- “Một bài thơ hay không bao
giờ ta đọc một lần mà bỏ
xuống được

.3. Khả năng kì diệu của văn nghệ
- Bằng những lí lẽ đầy sức thuyết phục, tác giả khẳng định văn
nghệ có khả năng cảm hóa, tác động mạnh mẽ đến tình cảm,
nhận thức và hành động của con người


*Ghi nhớ
- Nội dung:
Văn bản khẳng định văn nghệ nối sợi dây đồng cảm kì diệu giữa
nghệ sĩ với bạn đọc thông qua những rung động mãnh liệt, sâu xa
xủa trái tim. Văn nghệ giúp con người được sống phong phú hơn và
tự hồn thiện nhân cách, tâm hồn mình.
- Nghệ thuật:
+ Bố cục bài viết chặt chẽ, hợp lí.
+ Cách viết giàu hình ảnh, có nhiều dẫn chứng về thơ, văn, về đời
sống thực tế.
+ Giọng văn chân thành, đầy cảm hứng
- Ý nghĩa:
Văn bản giúp chúng ta thấy vai trò của văn nghệ đối với đời sống
con người.


? Thử hình dung trong một ngày khơng cịn tồn tại văn nghệ,
các nghệ sĩ khơng cịn sáng tác và biểu diễn, các thư viện biến
mất, sách báo khơng cịn, các phương tiên truyền thơng khơng
cịn. Thế giới và đời sống con người sẽ ra sao?
- Thế giới tăm tối, đời sống con người sẽ khô khan, vô vị …


Nêu một tác phẩm nghệ thuật mà em yêu thích và phân tích ý

nghĩa, tác động của tác phẩm ấy đối với mình.
Những tác phẩm nghệ thuật có giá trị bao giờ cũng có
những khả năng kỳ diệu đối với cuộc sống con người. Thông
qua những vấn đề của thực tại được phản ánh, các tác phẩm
đó tác động mạnh mẽ đến tâm tự tình cảm của con người,
giúp con người nhận thức đúng về thế giới khách quan và
nhận thức đúng về ban thân mình, từ nhận thức đúng sẽ dẫn
đến hành động đúng của con người, đối với em, “Lặng lẽ Sa
Pa” của Nguyễn Thành Long là một tác phẩm như vậy
Qua tác phẩm, nhà văn đã giới thiệu với bạn đọc những
bức chân dung tuyệt đẹp về con người lao động mới. Trong
đó nhân vật anh thanh niên là một hình tượng nổi bật nhất.
Vẻ đẹp của anh toát ra từ cách sống, cách nghĩ và từ những
việc anh làm. Anh sống một mình ở đỉnh cao Yên Sơn “quanh
năm chỉ có cỏ cây và mây mù lạnh lẽo”. Thế nhưng anh đã
vượt qua tất cả để làm tốt cơng việc của mình. Sống một


mình nhưng anh khơng cảm thấy cơ độc, vì anh quan niệm
rằng “Khi ta làm việc, ta với công việc là đơi, sao gọi là một
mình được”. Anh u cơng việc, công việc là niềm vui sống
của anh. Anh tâm sự “Công việc của cháu gian khổ thế đấy.
Nếu cất nó đi cháu buồn chết mất”. Vẻ đẹp của anh còn thể
hiện ở cách sống chan hòa, cở mở của anh đối với mọi
người. Anh quan tâm đến một cách chân thành đến người
khác, từ bác lái xe đến vợ bác ấy, từ những đống nghiệp của
anh đến 2 người khách mới quan là ông họa sĩ và cô kỹ sư
nơng nghiệp. Chính vì thế mà bác lái xe đã bảo anh là “thèm
người lắm”
Đọc truyện, em thấy thật sự cảm mến và khâm phục anh

thanh niên. Những suy nghĩ của anh đã trở thành những
điều em suy nghĩ “Mình sinh ra là vì ai? Mình lớn lên từ
đâu? Mình vì ai mà làm việc? Chính những điều trăn trở này
sẽ giúp em cố gắng hơn trong học tập và trong mọi hoạt
động để hồn thiện mình.


Thử hình dung trong một ngày khơng cịn tồn tại văn nghệ,
các nghệ sĩ khơng cịn sáng tác và biểu diễn, các thư viện
biến mất, sách báo khơng cịn, các phương tiên truyền thơng
khơng cịn. Thế giới và đời sống con người sẽ ra sao?
=>Thế giới tăm tối, đời sống con người sẽ khô khan, vô vị


Mang lại những rung cảm và nhận
thức khác nhau trong tâm hồn độc
giả.

TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng
,tình cảm của người nghệ sĩ về cuộc
sống, về con người.

Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948,
in trong “ Mấy vấn đề về văn học”

Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt
động văn nghệ trước CM 8/45, thành
công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm
nhạc và lý luận phê bình văn học

TÁC PHẨM
TÁC GIẢ

NỘI DUNG

Khám phá t/cách, số phận con người
qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ
sĩ.
Thay đổi cách nhìn,
cách nghĩ…

Văn nghệ giúp con người sống
phong phú hơn

Bố cục chặt chẽ, hợp lý, cách dẫn dắt tự nhiên

Mang lại niềm vui, ước mơ,
những rung cảm đẹp…

Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh; dẫn chứng
phong phú, thuyết phục.

Lay động cảm xúc, tâm hồn con người

NGHỆ THUẬT

Sức mạnh kỳ diệu của văn
nghệ.

Giọng văn chân thành, say mê, làm tăng

sức thuyết phục và tính hấp dẫn của văn
bản.

Làm thay đổi nhận thức của con
người.

Ý NGHĨA
Nội dung phản ánh của văn
nghệ
Công dụng và sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ đối với cuộc
sống của con người.


HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
- Ôn lại nội dung văn bản: nắm được các luận điểm chính, luận
cứ và cách lập luận của tác giả.
- Học thuộc ghi nhớ Sgk, vẽ lại sơ đồ bài học, hoàn thiện bài tập
và viết thành đoạn văn hoàn chỉnh.
- Chuẩn bị bài Chủ đề:Các thành phần biệt lập
+ Đọc ngữ liệu, trả lời các câu hỏi của từng đơn vị kiến thức
+ Xem trước phần luyện tập