Bộ 3 đề thi HSG môn Ngữ văn 10 năm 2022 Trường THPT Lê Lợi có đáp án

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

TRƯỜNG THPT
LÊ LỢI

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI
NĂM HỌC 2021 - 2022
Môn: Ngữ văn 10
Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian giao đề)

ĐỀ THI SỐ 1
Câu 1 (8,0 điểm)
“Người bi quan phàn nàn về cơn gió; người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều; người thực tế điều chỉnh lại
cánh buồm.”
(William Arthur Ward )
Suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.
Câu 2 (2,0 điểm)
Bàn về chức năng của văn học, có ý kiến cho rằng: Văn học đem lại cho con người niềm vui trong sáng
trước cái đẹp của sự sống.
Bằng kiến thức văn học lớp 10, anh/chị hãy làm sáng tỏ vấn đề trên
-----------HẾT----------ĐÁP ÁN ĐỀ THI SỐ 1
Câu 1. (8 điểm)
a. Yêu cầu về kĩ năng:
Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu lốt; khơng mắc lỗi chính tả, dùng
từ, ngữ pháp…
b. u cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể đưa ra những ý kiến, trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần chính xác, hợp lí, rõ
ràng, thuyết phục… và nêu được các ý cơ bản sau:
1. Giải thích vấn đề:
- Người bi quan phàn nàn về cơn gió: Người có cái nhìn chán nản. tuyệt vọng, tiêu cực, khơng tin tưởng
ở ở tương lai sẽ phàn nàn về những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống.

- Người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều: Trái với người bi quan, người lạc quan ln có cách nhìn, thái độ
tin tưởng ở tương lai. Họ luôn chờ đợi và hi vọng những điều tốt đẹp sẽ đến.
- Người thực tế điều chỉnh lại cánh buồm: Người thực tế là những người hiểu rõ và sống với thực tại. Họ
không ảo tưởng hão huyền. Bởi vậy, để đến đích, họ khơng “phàn nàn”, không “chờ đợi” mà chủ động
“điều chỉnh”, thay đổi những thứ mình có cho phù hợp hồn cảnh.
* Để đến với thành cơng, con người khơng nên có thái độ bi quan, cũng không nên chờ đợi vào sự may
mắn mà cần đối diện với thực tế, dám thay đổi bản thân.
2. Phân tích, chứng minh:
- Sống thực tế giúp con người có cái nhìn, sự đánh giá đúng đắn về bản thân cũng như về thế giới khách
quan. Từ đó, xác định cho mình những hướng đi, những con đường phù hợp với năng lực và hoàn cảnh.
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 1


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

- Sự nhận thức và tự nhận thức sẽ giúp những người thực tế biết cách tự thay đổi, điều chỉnh mình theo
chiều hướng tích cực để vươn lên.
(Dẫn chứng cần cụ thể, tiêu biểu, thực tế)
3. Bình luận:
- Phê phán những kẻ bi quan, cũng như những kẻ sống trong ảo tưởng, hão huyền.
- Con người cần có lối sống thực tế, nhưng cần phân biệt thực tế với thực dụng – lối sống quá chú trọng
vào vật chất và lợi ích cá nhân.
- Sống thực tế nhưng con người cũng cần có những hi vọng và sự lạc quan. Đây chính là yếu tố quan trọng
giúp con người có thêm sự nỗ lực để vượt lên những khó khăn, thử thách của cuộc đời.

Câu 2 (12,0 điểm)
II. Yêu cầu cụ thể: Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các yêu cầu
sau:
1. Giải thích ý kiến
- Văn học: là loại hình nghệ thuật dùng ngôn từ làm chất liệu để sáng tạo nên tác phẩm. Văn học nhận
thức, phản ánh, khám phá đời sống theo quy luật của cái đẹp, nhằm thỏa mãn cho con người những tình
cảm thẩm mĩ vơ cùng phong phú. Văn học nhận thức, phản ánh, khám phá đời sống và thể hiện tư tưởng
tình cảm bằng hình tượng nghệ thuật.
- Niềm vui trong sáng: những xúc cảm vui sướng lành mạnh của con người khi tiếp nhận một tác phẩm
văn học nào đó.
- Cái đẹp của sự sống: Đó có thể là cái đẹp của thiên nhiên, của con người, của tình đời, của tình người…
=> Nhận định chủ yếu bàn về chức năng thẩm mĩ của văn học.
- Học sinh giải thích thêm chức năng thẩm mĩ của văn học. Chức năng thẩm mĩ là vẻ đẹp do văn học
mang lại cho con người. Nó có sức hấp dẫn lôi cuốn con người một cách vô tư bằng sự hứng thú của hoạt
động nhận thức. Nó giúp con người vượt lên trên cái hữu hạn hằng ngày để sống bằng tâm hồn, bằng mơ
ước. Nó khơi dậy ở người đọc những xúc cảm xã hội tích cực, thỏa mãn cho người đọc nhu cầu được nếm
trải sự sống.
2. Bình luận
- Ý kiến trên đã thể hiện khá sâu sắc chức năng quan trọng nhất của văn học là chức năng thẩm mĩ. Vì với
tư cách là một hoạt động sáng tạo, văn học đảm nhận chức năng thẩm mĩ tích cực, khơng một lĩnh vực
nào khác thay thế nổi.
- Trong rất nhiều lí do dẫn đến sự tồn tại có ý nghĩa của tác phẩm văn học trong đời sống thì việc làm thỏa
mãn nhu cầu thẩm mĩ cho con người có tính chất quyết định.
- Văn học là sản phẩm của quá trình sáng tạo tuân theo quy luật của cái đẹp. Vì vậy văn học khơng những
làm thỏa mãn nhu cầu thưởng thức cái đẹp của con người mà cịn giúp con người có khả năng nhận thức,
hành động theo cái đẹp. Một khi tác phẩm văn học làm được điều đó là đã có đóng góp vào việc hồn
thiện nhân cách của con người. Bởi lẽ, con người khi đã có nhận thức, hành động theo cái đẹp thì sẽ giảm
thiểu được cái xấu, cái ác.
3.Chứng minh
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 2


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

- Hoc sinh tự chọn văn bản và biết phân tích văn bản theo định hướng: văn bản đó đem lại niềm vui trong
sáng gì cho bạn đọc.
- Học sinh cũng cần có kĩ năng hệ thống hóa lại văn bản theo nhóm, theo đề tài, theo thể loại
Sau đây là một số định hướng:
+ Nhóm truyện cổ tích thần kì: mang lại cho người đọc niềm vui, niềm tin trước sự chiến thắng của cái
thiện, của cơng lí, của lẽ cơng bằng.
+ Nhóm những bài ca dao: mang lại cho con người niềm lạc quan vui sống vượt lên trên hiện thực tăm
tối, gian khổ.
+ Nhóm những tác phẩm viết về đề tài thiên nhiên: mang lại cho con người sự tận hưởng cái đẹp tinh tế
của tạo hóa ban cho đất trời.
+ Nhóm những tác phẩm viết về vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn của con người mang lại niềm tin, niềm hy
vọng rằng phẩm chất tốt đẹp luôn hiện hữu trong cuộc đời này.
4. Đánh giá, mở rộng, nâng cao
- Những tác phẩm văn học nào mang lại cho bạn đọc những xúc cảm xã hội tích cực sẽ đứng vững được
trước sự sàng lọc khắc nghiệt của thời gian.
- Như trên đã nói, chức năng thẩm mĩ có tính chất quyết định đến sự sống của một tác phẩm văn học.
Nhưng nói như thế khơng có nghĩa là khước từ việc phản ánh chân thực cuộc sống. Những cảm xúc tốt
đẹp được hình thành nơi bạn đọc đều bắt nguồn từ sự phản ánh chân thực cuộc sống.
- Bài học cho quá trình tiếp nhận văn học:
+ Văn chương vốn mang trên mình nó tính đa chức năng. Nó có tác động tích cực đến đời sống tinh thần

của con người. Nó làm phong phú đời sống tinh thần của con người. Nó giúp con người nhạy cảm hơn,
tinh tế hơn trong nhận thức, hành động và cảm thụ thế giới.
+ Đọc văn là quá trình bạn đọc tự đi tìm chân trời của sự sống để thỏa mãn những xúc cảm thẩm mĩ của
mình.
ĐỀ THI SỐ 2
Câu 1 (8,0 điểm)
Trong thư gửi thầy giáo của con mình, một người cha viết: “Xin hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp
và trí tuệ cho người ra giá cao nhất nhưng không bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim và tâm hồn
mình”.
(Theo Ngữ văn 10, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, tr.135)
Suy nghĩ của anh /chị về ý kiến trên.
Câu 2 (12 điểm)
“Văn học chẳng những giúp ta nhận ra cái thiện và cái ác, cái đúng và cái sai ở đời, mà cịn khơi dậy ở ta
những tình cảm thẩm mĩ phong phú, đa dạng”.
( Theo Ngữ văn 10, Tập hai, NXB Giáo dục, 2000, tr. 113)
Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy liên hệ với một tác phẩm văn học dân gian chương trình Ngữ
văn 10 để làm sáng tỏ vấn đề.
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 3


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

-------------HẾT------------ĐÁP ÁN ĐỀ THI SỐ 2
Câu 1.

I. Mở bài:
Thành quả lao động của cơ bắp và trí tuệ là những sản phẩm vật chất và tinh thần mà con người làm ra.
Những sản phẩm ấy đều có giá thành nhất định của nó. Nhưng trái tim và tâm hồn con người thì chỉ có
một. Vì thế, cho dù có bao nhiêu tiền đi chăng nữa cũng không thể mua bán được khi chủ sở hữu của trái
tim và tâm hồn không bán. Với mục đích ấy tổng thống Mĩ A.lin-cơn muốn thầy hiệu trưởng hãy dạy con
trai mình một điều rất hệ trọng: “Xin thầy hãy dạy cho cháu biết rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho
người ra giá cao nhất nhưng không bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình”. Đây là
mong muốn quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách cũng như tài năng của con
người.
II. Thân bài:
1. Giải thích:
- “ Cơ bắp” và “trí tuệ”: sức khỏe và hiểu biết, năng lực, khả năng lao động và làm việc trong cuộc sống.
- “Trái tim” và “tâm hồn”: là tình cảm, lương tâm, phẩm chất tốt đẹp có trong mỗi con người.
=> Nội dung câu nói: Chúng ta có quyền bán những sản phẩm do bàn tay và khối óc – cơ bắp và trí tuệ –
của mình cho người khác với giá cả thoả thuận. Nhưng không bao giờ được bán trái tim và tâm hồn mình
cho dù giá cao đến bao nhiêu đi chăng nữa.
2. Bàn luận:
a. Bàn luận tính đúng đắn của vấn đề:
* “Có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra giá cao nhất”:
- “Cơ bắp” và “trí tuệ” là sức khỏe, là hiểu biết, năng lực trong lĩnh vực cụ thể.
- Để có được nó khơng phải là điều dễ dàng, phải trải qua một quá trình học tập, rèn luyện và đúc kết lâu
dài.
- “Cơ bắp” và “trí tuệ” đó là thành quả lao động của chúng ta. Và chúng ta có quyền sử dụng nó, có quyền
bán nó với giá cả phù hợp.
( Chúng ta học trong nhà trường 12 năm + 4 đến 5 đại học. Rõ ràng đó là một q trình học tập lâu dài,
trải qua nhiều khó khăn, vất vả, mất tiền, mất sức… Khi ra trường, chúng ta có thể chọn cho bản thân
mình một cơng việc phù hợp. Giữa một cơng ty nhà nước lương tháng 4-5 triệu, với một công ty nước
ngồi lương tháng 20-30 triệu, bạn sẽ chọn cơng ty nào? Tất nhiên là cơng ty nước ngồi. Chẳng có ai
trách được bạn: khơng cống hiến cho đất nước mà lại cống hiến cho nước ngồi. Bởi vì sao? Bởi vì chúng
ta có quyền được lựa chọn, chúng ta có “cơ bắp” và “trí tuệ”, chúng ta có quyền sử dụng nó, có quyền

bán nó với giá cả phù hợp) -> Đây là ví dụ để giúp các em hiểu vấn đề, chứ đừng đưa điều này vào bài
viết nhé, không ổn đâu.
* “Nhưng không bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình”:
- Nhưng trái tim và tâm hồn của con người là thứ duy nhất không thể bán.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 4


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

- Bởi vì đó là di sản tinh thần của mỗi người. “Trái tim” và “tâm hồn” chỉ có thể giàu lên khi nó biết cho
đi, biết yêu thương, đồng cảm, sẻ chia với con người…
- Bán “trái tim” và “tâm hồn” chẳng khác nào đánh mất đi bản thân, khiến chúng ta trở thành những người
thiếu tình cảm, vơ cảm, thờ ơ, thậm chí là sa ngã vào nhiều tệ nạn xã hội, gây tội ác…
b. Bàn luận vấn đề trong hiện thực cuộc sống.
- Trong xã hội hiện nay, có nhiều người làm được điều mà Tổng thống Lin-Côn mong mỏi. Họ biết sử
dụng bàn tay, trí tuệ của mình vào những công việc trong cuộc sống, mà vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp,
lương tâm trong sáng. ( Học sinh lấy một vài dẫn chứng tiêu biểu)
- Nhưng bên cạnh đó, vẫn có một bộ phận con người có tài năng, có hiểu biết, nhưng chỉ vì những tham
vọng về mặt vật chất mà sẵn sàng đánh mất đi “trái tim” và “tâm hồn” mình. Và kết quả của những con
người đó ( rơi vào tệ nạn xã hội, mắc phải những sai lầm đáng tiếc,...) -> Học sinh lấy một vài dẫn chứng
tiêu biểu.
3. Bài học nhận thức và hành động:
- Câu nói của Tổng thống Mĩ Lin-Cơn thật đúng đắn, và có ý nghĩa vơ cùng sâu sắc.

- Câu nói ấy chính là mục đích quan trọng của ngành Giáo dục trong q trình “trồng người”. Đó là đào
tạo những con người tài năng, biết sử dụng hiểu biết, năng lực của mình trong cơng việc, giữ gìn đạo đức,
nhân cách…
- Là một người học sinh – thế hệ tương lai của đất nước, chúng ta cần phải nhận thức được điều đó. Cần
phải khơng ngừng rèn luyện tài năng, học tập chăm chỉ…Cần phải tránh xa những thói hư tật xấu để hình
thành một nhân cách tốt, đạo đức tốt…
Câu 2.
Yêu cầu về kĩ năng
- Hiểu đúng yêu cầu của đề bài, biết cách làm bài nghị luận văn học, bố cục chặt chẽ, diễn đạt trong sáng,
có cảm xúc, có hình ảnh; dẫn chứng chọn lọc, không mắc lỗi dùng từ, diễn đạt và ngữ pháp.
- Biết vận dụng các thao tác nghị luận, giải thích, phân tích, chứng minh, so sánh thuần thục. Biết lựa
chọn, phân tích tác phẩm thơ hoặc đoạn trích tiêu biểu làm rõ yêu cầu của đề
Biết cách đưa kiến thức lí luận văn học hợp lý.
Yêu cầu về nội dung
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo những ý cơ bản sau:
Giải thích :
Nhận định đã đề cập đến những chức năng cơ bản của văn học như: nhận thức, giáo dục, thẩm mĩ.
- Văn học chẳng những giúp ta nhận ra cái thiện và cái ác ,cái đúng và cái sai ở đời: văn học đáp ứng nhu
cầu hiểu biết của con người, văn học thực sự trở thành “ cuốn sách giáo khoa của cuộc sống”,đồng thời
có tác dụng rất lớn trong việc xây dựng nhân cách, giáo dục con người. Qua các tác phẩm người đọc hiểu
đời, hiểu người thêm và làm phong phú thêm kinh nghiệm sống phong phú của mình
- Văn học cịn khơi dậy ở ta những tình cảm thẩm mĩ phong phú, đa dạng : nhờ có văn học mà đời sống
tình cảm của con người ngày càng tinh tế, sâu sắc hơn. Cái hay, cái đẹp trong văn học tạo ra trong lòng

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 5


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

người đọc những rung động thẩm mĩ, tình yêu đối với cái đẹp, thậm chí cịn khơi dậy, kích thích năng lực
sáng tạo, khám phá của mỗi người.
=> Như vậy văn chương nghệ thuật ln giữ gìn và bồi dưỡng chất nhân văn, chất người cho con người,
giúp con người hiểu biết mình hơn , thơng cảm với người khác, có một cuộc sống phong phú, tinh tế, có
ý nghĩa.
Bàn luận:
Khẳng định ý kiến đúng:
- Tác phẩm văn học là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Mọi sự phản ánh trong văn học ln
gắn với tư tưởng, tình cảm, quan điểm của người viết. Người sáng tác qua tác phẩm của mình bao giờ
cũng muốn đề nghị với người đọc một vấn đề nào đó, nhằm gợi lên ở người đọc một cách sống. Bởi vậy
qua văn học, con người sẽ nhận thức, lớn lên, trưởng thành hơn.
- Văn học nghệ thuật tồn tại với tư cách là một hình thái nhận thức, có tác dụng soi sáng, mở rộng sự hiểu
biết cho con người. Văn học đưa ta tới những chân trời hiểu biết mới, giúp ta hiểu hơn về cuộc sống con
người ở mọi không gian và thời gian. Từ đó giúp ta soi chiếu, liên hệ, nhận thức về chính bản thân mình.
Chứng minh:
- Thí sinh chọn và phân tích một số tác phẩm đã học. Trong q trình phân tích học sinh cần phải làm nổi
bật rõ việc nhận thức được “ cái thiện”; “cái ác”; “cái đúng”; “cái sai” trong các tác phẩm đó như thế nào?
Đã “ khơi dậy tình cảm thẩm mĩ” của con người ra sao ?
- Một số tác phẩm như:
+ Mùa xuân nho nhỏ: Bài ca về tình yêu cuộc sống và cống hiến cho đất nước
+ Làng: Bài ca về tình yêu quê hương đất nước
+ Chiếc lược ngà: tình cha con cảm động, sâu sắc trong hồn cảnh chiến tranh khốc liệt.
+…
Bài học sáng tạo và tiếp nhận:
Nhận định có tính định hướng cho người sáng tác và tiếp nhận văn học:

- Với người sáng tác: Người nghệ sĩ phải sống sâu sắc với cuộc đời, trau dồi tài năng , làm phong phú
giàu có thêm vốn ngơn ngữ.
- Với người tiếp nhận: : Qua tác phẩm văn học, người đọc sẽ khám phá và lĩnh hội được những tình ý sâu
kín nhà văn gửi gắm. Người đọc đến với tác phẩm văn chương để hiểu đời, hiểu mình.
Đánh giá tổng kết vấn đề bàn luận
ĐỀ THI SỐ 3
Câu 1 (4.0 điểm)
Phải chăng...
Cuộc sống là một đường chạy ma-ra-tơng dài vơ tận, nếu ta khơng cố gắng thì sẽ mãi bị bỏ lại ở phía sau
và khơng bao giờ tới đích.
Cuộc sống là một đường chạy vượt rào, nếu ta không cố gắng ta sẽ không thể vượt qua bất kì rào cản nào.
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 6


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Cuộc sống là một đường chạy nước rút, nếu ta không cố gắng ta chỉ là người chạy cuối cùng.
Cuộc sống là một đường chạy tiếp sức, biết giúp đỡ nhau chúng ta sẽ chiến thắng. Vậy cuộc sống của bạn
là đường chạy nào ?
(Theo )
Hãy viết một bài văn nghị luận trả lời câu hỏi : “Cuộc sống của bạn là đường chạy nào?”
Câu 2 (6,0 điểm)
Có người cho rằng một truyện ngắn hay vừa là chứng tích của một thời, vừa là hiện thân cho chân lí
giản dị của mọi thời.

Em hiểu ý kiến trên như thế nào ? Qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng, hãy làm
sáng tỏ điều đó.
----------------HẾT--------------ĐÁP ÁN ĐỀ THI SỐ 3
Câu 1 (4.0 điểm)
1. Mở bài: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề.
2. Thân bài:
a) Giải thích:
- Đường chạy marathon dài vơ tận: đường chạy dài, đòi hỏi con người phải trường sức, giữ sức, bền bỉ,
khơng bỏ cuộc, cố gắng về tới đích.
- Đường chạy vượt rào: trên đường chạy có những rào chắn, địi hỏi sức bật để vượt qua. Có vượt qua
được những rào cản mới về được đến đích.
- Đường chạy nước rút: đoạn chạy cuối trên một đường đua, phải tốc lực để về đích sớm nhất có thể, nếu
khơng cải thiện về tốc độ thì sẽ bị tụt lại sau và trở thành người về đích cuối cùng.
- Đường chạy tiếp sức: có những con đường dài, một mình khơng đủ sức vượt qua nổi, nên sẽ có những
người đảm nhận vị trí của từng đoạn, tiếp nối, tiếp sức cho nhau để nhanh chóng về đích, giành được
chiến thắng.
→ Cách nói hình ảnh, có ý nghĩa biểu tượng: nói về con đường đời với những tính chất và u cầu, địi
hỏi khác nhau, song có một điểm chung là con người luôn phải cố gắng nỗ lực hết sức, bằng khả năng của
bản thân và kết nối với mọi người, để chúng ta đến được một cái đích, đạt được một mục tiêu nào đó đã
đặt ra.
b) Bàn luận, mở rộng vấn đề:
- Có thể khẳng định: đường đời của chúng ta không thể chỉ là một trong những con đường trên mà phải
là sự tổng hợp linh hoạt của cả bốn con đường, tùy từng chặng, từng giai đoạn khác nhau của cuộc đời.
- Dù ở chặng nào, điều quan trọng và cần thiết để chúng ta vượt qua và chiến thắng là:
+ Sự cố gắng nỗ lực của bản thân.
+ Sự đoàn kết, chung sức, hợp lực với những người khác.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 7


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

- Tuy nhiên, cuộc sống không phải lúc nào cũng là những đường chạy, những cuộc đua, những cái đích
hữu hạn, hữu hình. Nhưng cuộc sống ln địi hỏi sự nỗ lực, cố gắng bền bỉ để có những cuộc "về đích"
thật ngoạn mục.
- Phê phán:
+ Những người không nỗ lực, cố gắng trên hành trình sống…
+ Những người dựa dẫm, ỷ lại vào người khác…
c) Bài học nhận thức và hành động:
- Từ nhận thức đúng đắn về đường đời và điều kiện, sức mạnh để đến đích, mỗi người xác định được ý
thức và hành động để mỗi chặng đường đời của mình đều có thể gặt hái nhiều thành cơng, sự sống nhiều
giá trị và ý nghĩa…
3. Kết bài: Kết thúc vấn đề, khẳng định ý nghĩa, giá trị tư tưởng.
Câu 2 (6,0 điểm)
1. Giải thích:
- Nhận định bày tỏ quan niệm, yêu cầu đối với một truyện ngắn hay:
+ Là chứng tích của một thời: phản ánh chân thực hiện thực thời đại, đặt ra những vấn đề quan trọng,
bức thiết của cuộc sống, con người đương thời (bản chất hiện thực, số phận con người, nỗi trăn trở nhân
sinh…).
+ Là hiện thân của một chân lí giản dị của mọi thời: tác phẩm đặt ra, chạm tới được những chân lí giản
dị – những vấn đề bình dị nhưng đúng đắn, là cốt lõi, bản chất, mang tính quy luật phổ quát, lâu dài của
nhân sinh muôn thuở.
- Truyện ngắn hay là những tác phẩm hài hòa hai giá trị: vừa soi bóng thời đại, ghi dấu những vấn đề lớn,
cốt lõi của thời đại – vừa có ý nghĩa lâu dài, chạm đến những chân lí bình thường, phổ qt, mn đời..

2. Bình luận:
Đây là nhận định đúng đắn, sâu sắc, đặt ra yêu cầu tất yếu đối với một tác phẩm có giá trị và sức sống
lâu dài.
- Đặc trưng về đối tượng phản ánh của văn học nói chung, truyện ngắn nói riêng là khám phá, miêu tả,
soi bóng thời đại mà nó ra đời: hiện thực cuộc sống, đời sống con người, đặt ra những vấn đề nhân sinh
phong phú, phức tạp…
- Đặc trưng của truyện ngắn: thể loại tự sự cỡ nhỏ, dung lượng ngắn, thường chỉ kể về một tình huống
đặc biệt của đời sống, với số lượng không nhiều các nhân vật, tình tiết, chi tiết, qua đó gửi gắm những
thơng điệp tư tưởng, tình cảm của tác giả.
- Truyện ngắn hay phải là những tác phẩm kết tinh hài hòa hai giá trị:
+ Là chứng tích của một thời: tác phẩm phải phản ánh được bức tranh sâu rộng về hiện thực thời đại,
xây dựng được những chân dung nhân vật vừa chân thực vừa điển hình của thời đại, đặt ra được những
vấn đề cốt lõi, quan trọng, bức thiết nhất đương thời. Mỗi trang văn đều soi bóng thời đại mà nó ra đời
(Tơ Hồi)
+ Là hiện thân của một chân lí giản dị của mọi thời: khi tác phẩm chạm đến được chiều sâu của hiện
thực, đặt ra được một hoặc nhiều vấn đề tuy giản dị, bình thường nhưng là bản chất, cốt lõi, có tính quy
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 8


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

luật, là chân lí phổ qt mn đời. Khi đó, tác phẩm là kết quả của sự gắn bó, trăn trở sâu sắc với thời đại
và nhân sinh, thực sự có giá trị và sức sống lâu dài.
- Giá trị và sức sống ấy chỉ có được khi tác phẩm có chất lượng nghệ thuật cao: tuy dung lượng ngắn, tình

huống độc đáo, nhân vật không nhiều, chi tiết cô đúc … nhưng có độ dồn nén, hàm súc, khả năng khái
quát, điển hình.
3. Chứng minh qua tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.
Thí sinh làm sáng tỏ nhận định qua các dẫn chứng diện và điểm, trong đó đi sâu phân tích cụ thể truyện
ngắn được nêu ở đề bài.
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, song cần bám sát định hướng của đề.
4. Bàn bạc, mở rộng vấn đề:
Nhận định chủ yếu khẳng định giá trị, vẻ đẹp, sức sống của thể loại truyện ngắn ở phương diện ý nghĩa
nội dung tư tưởng, song cũng cần nhắc tới những yêu cầu, phẩm chất về nghệ thuật của thể loại: dựng
truyện, kể chuyện hấp dẫn; xây dựng nhân vật; lựa chọn sáng tạo chi tiết, giọng điệu, lời văn…
- Ý kiến được nêu cũng gợi nhắc những đòi hỏi, yêu cầu:
+ Đối với người sáng tác: phải gắn bó, hiểu biết sâu sắc, trăn trở và nói lên những vấn đề thiết cốt nhất
của thời đại để tác phẩm của mình thực sự là chứng tích của một thời; đồng thời đào sâu vào những vấn
đề bản chất, chân lí của nhân sinh để tác phẩm có ý nghĩa và sức sống lâu dài, vượt tầm thời đại.
+ Đối với người đọc: tiếp nhận, trân trọng giá trị của những tác phẩm hay giúp ta hiểu sâu rộng hơn về
cuộc sống, con người một thời và thấy được ý nghĩa của tác phẩm với muôn đời, muôn người, trong đó
có chúng ta và thời đại mình đang sống.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 9


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh,
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm,
giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên
danh tiếng.
I.

Luyện Thi Online
Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90%

Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT
danh tiếng xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý,
Hóa Học và Sinh Học.
Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên
Toán các trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và
các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy
Nguyễn Đức Tấn.
II.

Khoá Học Nâng Cao và HSG
Học Toán Online cùng Chuyên Gia

Tốn Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho
các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở
trường và đạt điểm tốt ở các kỳ thi HSG.
Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và
Tổ Hợp dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá
Khánh Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ
Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
III.

Kênh học tập miễn phí
HOC247 NET cộng đồng học tập miễn phí
HOC247 TV kênh Video bài giảng miễn phí

HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến
lớp 12 tất cả các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn
phí, kho tư liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.
HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài
tập, sửa đề thi miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn,
Tin Học và Tiếng Anh.
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 10


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh,
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm,
giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên
danh tiếng.
IV.

Luyện Thi Online
Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90%

Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT
danh tiếng xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý,
Hóa Học và Sinh Học.
Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên
Toán các trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và
các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy
Nguyễn Đức Tấn.
V.

Khoá Học Nâng Cao và HSG
Học Toán Online cùng Chuyên Gia

Tốn Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho
các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở
trường và đạt điểm tốt ở các kỳ thi HSG.
Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và
Tổ Hợp dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá
Khánh Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ
Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
VI.

Kênh học tập miễn phí
HOC247 NET cộng đồng học tập miễn phí
HOC247 TV kênh Video bài giảng miễn phí

HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến
lớp 12 tất cả các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn
phí, kho tư liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.
HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài

tập, sửa đề thi miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn,
Tin Học và Tiếng Anh.
W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

Y: youtube.com/c/hoc247tvc

Trang | 11